| : Σήμερα, λοιπόν, θα σας πω στα επόμενα 25 λεπτά λίγα λόγια για το stress, της υγιεινής λιμώξης και των καρκίνων. Και, φυσικά, κεντρική θέση έχει η λιμώξη HPV. Τα τελευταία χρόνια γίνεται η μόδα στο stress. Εδώ βλέπετε ολόκληρο τεύχος περιοδικού, ήταν αφιερωμένο στο stress στην Αμερική, στα Science News. Θα σας πω λοιπόν 2-3 πράγματα. Καταρχήν, για να σας πω τι είναι το stress. Δεύτερον, να σας πω τι είναι η ομοιόσταση και το stress. Τρίτον, ποια είναι η μηχανισμή και δεν θα πω λεπτομέρειες εκεί, θα σας πω τα βασικά. Και τέλος, πώς το stress στον οργανισμό επηρεάζει λιμώδεις καταστάσεις, καθώς επίσης και καρκίνων. Ο Σοφοκλής είχε πει ότι είναι πολλά τα δεινά και τίποτα δεν είναι πιο δεινό από τον άνθρωπο. Εάν πάρετε τη λέξη δεινά και βάλετε περίπλοκα, θα είστε σωστοί. Αυτή τη στιγμή, απ' ό,τι ξέρουμε στο γνωστό μας σύμπαν, το πιο πολλήπλοκο όν που υπάρχει είναι ο άνθρωπος. Με τεράστια διαφορά από τα άλλα όντα. Τώρα, γιατί είμαστε πολλοίπλοι και θα σας πω δύο λόγια για τα κύταρά μας, καταρχήν. Σιγά σιγά μαθαίνουμε ακριβώς πώς δουλεύει η μηχανή μες στο κύταρο, το DNA, πώς μεταφράζεται κλπ. Και με μεγάλη μας έκπληξη είδαμε ότι πάνω απ' το μισό είναι ιωγενές. Και μάλιστα οι ιοί που το αποτελούν είναι η λεγόμενη ρετρωοί, όπως είναι ο ιός του AIDS. Έχει λοιπόν όλους αυτούς τους ιοίς γύρω γύρω και ένα 40% είναι που είναι χρήσιμο για τον άνθρωπο. Το λέω έτσι, εγώ πιστεύω ότι και οι ιοί είναι χρήσιμο για τον άνθρωπο. Έχουμε γύρω στις 40 4.000 γονίδια, εκ των οποίων τα 24.000 δεν παράγουν πρωτεϊνή, όπως νομίζαμε παλιά. Τα πιο πολλά δηλαδή δεν παράγουν πρωτεϊνή, παράγουν RNA, το οποίο έχει κυρίως ρυθμιστικές λειτουργίες. Και αυτό είναι που δημιουργηθεί τη φοβερή πολυπλοκότητα που έχουμε. Τώρα, γιατί αναφέρθηκα σε αυτό. Διότι το stress δεν είναι τίποτα άλλο παρά η διαταραχή της πολυπλοκότητας. Λοιπόν αυτόν που έχουμε, το πολύπλοκο ο άνθρωπος, όταν για οποιαδήποτε λόγο διαταράσσεται, πέρανε ενός ορίου. Γιατί μέχρι στον ορίο το δεχόμαστε, το θέλει ο οργανισμός μέσα στον ορίο. Αν ξεπεράσει αυτό το όριο, το οποίο είναι διαφορετικό για τον κάθε άνθρωπο, τότε πλέον αρχίζει και χαλάει η ισορροπία. Ο πρώτος λοιπόν που μίλησε για πολλοί προκαστήματα και ισορροπία, ήταν ο Πιθαγόρας, ο οποίος το σύμπαν είναι ένα σύστημα το οποίο βρίσκεται σε ισορροπία. Και μάλιστα από τη μια μεριά μπορεί να έχουμε καταστάσεις αρνητικές, από την άλλη μεριά όμως έχουμε και καταστάσεις που αναφέρουν την ισορροπία, προσαρμοστικές. Και όντως έτσι συμβαίνει, κοιτάξτε τι συμβαίνει με το κλίμα μας. Το ζωρίζουμε τώρα τα τελευταία 100 χρόνια, σιγά σιγά όλο και ζωρίζεται. Όταν ξεπεράσουμε κάποιο όριο θα είναι πολύ αργά πια, είναι ακριβώς το ίδιο. Το ιβιόσφαιρά μας που ζούμε που είναι μια φλίδα γύρω γύρω από τη γη, είναι κι αυτή ένα πολύ πλόκο σύστημα το οποίο μπορούμε να το διαταράξουμε. Και αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στην εποχή της ανθρωποκένου, που σημαίνει η εποχή στην οποία επηρεάζει τον περιβάλλον ο άνθρωπος. Ο Πιθαγόρας είχε ένα μαθήτη τον Αλγμαίωνα, ο οποίος, γιατρός κι αυτός όπως και ο Πιθαγόρας, λέει αυτή η έννοια πρέπει να εσχύει και για τον άνθρωπο. Συνεπώς και ο άνθρωπος λέει μια μεριά διαταράσεται, από την άλλη επαναφέρεται και μάλιστα ονόμασε αυτή την ισορροπία ισονομία. Αυτός ο όρος κράτησε γύρω στα 500 χρόνια και ξαφανίστηκε. Αυτός ο οποίος έπιασε στην αρχαιότητα την έννοια της ομοιόστασης ήταν ο επίκορος, ο οποίος τον όμως Ευστάθεια. Και το όνομα Ευστάθειος και Ευσταθία το δίνανε οι επικούροι παλιά στα παιδιά τους. Κάποιος από αυτούς έγινε χριστιανός, μάρδυρας και πλέον έχουμε τον Άγιο Ευστάθεια και την Αγία Ευσταθία. Αυτές οι έννοιες χαθήκανε για πάρα πολλά χρόνια, για αιώνες και επανήλθαν με τον Walter Kahn, ένα διάσημο φυσιολόγο, ο οποίος έδωσε τον ορισμό όπως το ξέρουμε σήμερα. Εδώ είναι η επικούρια Ευστάθεια, κοιτάξτε τι λέει, η Ευστάθεια είναι το της σαρκός και της ψυχής ευσταθές κατάστημα. Τα βάζει και τα δύο δηλαδή, όχι μόνο την ψυχή ούτε μόνο το σώμα. Συνήθως να θυμόσαστε ότι το στρές είναι η κατάσταση στην οποία απειλείται ομοιώσταση. Και αν είναι πραγματικά απειλείται, το αισθανόμαστε. Είναι η λεγόμενη δισφορία του στρές. Όταν αισθάνεσαι αυτή τη δισφορία πάνω απ' ό,τι είσαι στρεσαρισμένος. Και μολονότι το στρές είναι η ευρωπαϊκή ρίζα, το έχουμε στο στραγκαλίζω, στον στραβισμό κλπ, με αρνητική αυτή, οι Έλληνες το καταλάβουν καλύτερα με μια τουρκική λέξη που λέγεται ζόρι. Όταν ζορίζομαι πάνω απ' ό,τι είμαι στρεσαρισμένος. Και το ξέρεις. Εδώ είναι όλη η ιστορία της έννοιας, πώς αναπτύχθηκε. Και να σας πω ότι οι αρχαίοι Έλληνες ήταν πάρα πολύ μπροστά. Χάσαμε πολλά από αυτά τα δικά τους και επανήλθαν αυτά με την αναγέννηση. Αλλά ένα βασικό που συνιστούσαν οι τρεις μεγάλες φιλοσοφικές φωλές, οι σκεπτικοί, οι στοικοί και οι επικούροι, ήταν η αταραξία. Βασική αταραξία σημαίνει να μπορείς να αντέχεις στο στρες χωρίς να επηρεάζεσαι. Μη ταραχή. Να μην έχεις ταραχή. Πολλά χρόνια μετά, ο τελευταίος που μίλησε για το στρες, ακριβώς όπως το καταλάβαμε σήμερα, ήταν ένας Ουγγρος, ο Χανσέλιε, ο οποίος περιέγραψε το σύνδρομο του στρες. Και είναι το σύνδρομο για το οποίο θα μιλήσω. Επίσης περιέγραψε τις νόσους του στρες. Οι νόσοι του στρες, πλέον έχουμε βρει ότι είναι όλες. Αυτές οι λεγόμενες χρόνιες μυριδαδεδόμενες νόσοι, είναι όλες νόσοι του στρες. Και θα δείτε γιατί. Και τέλος, μεγάλος σε αυτή την ιστορία, ήταν ο Φίλιπ Χέντς, ο οποίος μαζί με δύο άλλους επιστήμονες απομόνωσαν την κορτιζόνια και τη δώσαν στη θερματοειδιά θητηράς. Και πλέον, άλλαξε η ιστορία της ιατρικής. Και ακόμα μετά από τόσα χρόνια, από το 1950, εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε τα γλυκοκορτικοειδή, ξέρουμε πώς να τα κάνουμε καλύτερα, για να μπορέσουμε να ελέγξουμε πάρα πολλές νόσους, αυτό άνοσα κλπ. Τώρα, το άλλο που να ξέρουμε είναι ότι δεν είμαστε στην ουσία μονάδες, είμαστε μέρος ενός πολύπλοκου συστήματος που λέγεται κοινωνία. Και ο οργανισμός μας, ο εγκέφαλός μας, έχει τα κατάλληλα όργανα μέσα, για να καταλαβαίνει το πώς σκέφτεται και αισθάνεται ο διπλανός του. Είναι αυτόματο, γίνεται υποσυνείδητα και είναι αυτό που μας κρατάει μαζί. Είναι και η βάση της αγάπης μας τώρα. Αυτό λοιπόν λέγεται ενσυνέσθηση. Και σημαίνει ότι όταν έχουμε κάποιο πρόβλημα μεγάλο σε μια κοινωνία, η κρίση που είχαμε εμείς, δεν επηρεάζεται μόνο η φταχή, επηρεάζεται και άλλος δίπλα, διότι περνάει το μήνυμα. Τώρα, για πολλά χρόνια, για εκατομμύρια χρόνια, όλα τα όντα και οι άνθρωποι, το stress που αντιμετωπίζαν είναι σαν οξία κατάσταση. Και το σύστημα που έχουμε μέσα μας, για να μας βοηθάει να ξεφύγουμε στις ρογόνους καταστάσεις, δηλαδή να κάνουμε το λεγόμενο fight or flight, δηλαδή θα πολεμήσουμε ή θα τρέξουμε, αυτό είναι οξύ φαινόμενο, δεν είναι χρόνιο. Ενώ σήμερα το πρόβλημα είναι χρόνιο. Με πλεονταυτική κυρία, είναι απόγευμα στη δουλειά της, έχει χίλιες δουλειές να κάνει, την περιμένουν τα παιδιά στο σπίτι, προφανώς είναι χρόνια στεσαρισμένη. Θα το πληρώσει αυτό, διότι τι κάνει το χρόνιο stress, βγάζει τις αδυναμίες που έχουμε μέσα μας. Εδώ λοιπόν είναι όλοι οι χρόνιοι στεσαγώνιοι παράγοντες, και να μην σας πω και πολλές λεπτομέρειες, να σας πω ακόμα και τα μικροπροβλήματα, η θόρυβη, η καυσααέρεια, η τσακωμή στους δρόμους, η άλλη οδηγή, όλα αυτά συσσορεύονται. Μετά έχουμε τις μεταβατικές περιόδους της ζωής, εμεινόπαυση στις γυναίκες, έχουμε τις καταστροφές όλες, πειράζονται πολύ, όχι μόνο αυτοί που σκοτώνονται ή πεθαίνουν, και φυσικά το να μην έχουμε τροφή που δεν είναι πρόβλημα πλέον, γενικά στην κοινωνία. Παλαιά όμως ο άνθρωπος πέραγε περιόδους λιμών με γιώτα, που σημαίνει ότι δεν είχε να φάει. Οπότε έχουμε αποκτήσει την ικανότητα να κατακρατούμε λίπος. Γι' αυτό και έχουμε τόσο πολύ παχυσαρκία, λόγω του ότι υπάρχει πλέον αυθονία χαμηλής ποιότητας θερμίδων. Μετά έχουμε την κοινωνικονομική κατάσταση, σαφέστατο πλέον, όλα αυτά τα χρόνια με μεταδόμα νοσήματα είναι πιο χειρότερα στους φτωχούς. Όσο φτωχότερος είσαι, τόσο πιο πολύ στερσαρισμένος είσαι. Πάει με την οικονομία, πάει με το πώς σε βλέπουν οι άλλοι άνθρωποι, είναι πολλοί λόγοι που η φτώχεια, είναι άλλη ομιλία αυτή, πώς επηρέαζει και στερσάρει τον άνθρωπο και τον κάνει να πεθάνει νωρίτερα από την ώρα του. Υπάρχει γραμμή, μιλάω τώρα στατιστική γραμμή, ευθεία μεταξύ πόσο ζει κάποιος και ποιο εισόδημα έχει η οικογένειά του. Λοιπόν, μετά έχουμε το στρέσιο εργασίας, έχουμε την απώλη εργασίας, που είναι φοβερόστερος για τον άνθρωπο, γιατί ο άνερμος αισθάνεται άχρηστος. Έχουμε την μοναξιά, εμείς στην Ελλάδα κάπως το έχουμε λύσει το πρόβλημα, αλλά στην Αγγλία έφτιαξαν Υπουργείο Μοναξιάς, γιατί είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Αρρωσταίνουν αυτοί οι άνθρωποι, η μοναξιά είναι φοβερό στρέσ. Έχουν συνέχεια αρρώστιες, αναπτύσσουν. Η κοινωνική ανισότητα, και είναι αυτό που σας είπα για τη φτώχεια προηγουμένως, τον αφροντίζεις ασθενείς, θέλεις ισχυριατρός, θέλεις νοσηλευτής, θέλεις συγγενείς κάποιου που είναι άρρωστος και τον φροντίζεις, φοβερό στρέσ, πεθαίνουν πιο γρήγορα αυτοί άνθρωποι. Και γιατί, λόγω της ενσυναίσθησης υποφέρουν και αυτοί. Για αυτό πρέπει να διδάσκουν στην Αμερική που το ξεκινήσαν αυτό, έχουν κόρσες που διδάσκουν πώς να έχεις ενσυναίσθηση χωρίς να υποφέρεις. Και αυτό το ονομάζουν συμπόνια με αρχές. Είναι αρχή της συμπόνιας αυτή. Μετά έχουμε όλες οι φλεγμονές, ασχέτος από πού προέρχονται, αν είναι χρόνιες. Έχουμε όλες οι λοιμώξεις, αν είναι χρόνιες, μέσω των οποίων και οι υγειογενείς λοιμώξεις. Έχουμε τις ψυχετρικές καταστάσεις, άγχος, κατάθλιψη κλπ. Έχουμε έλλειψη του ύπνου. Έχουμε διαφορά με το βιολογικό μας ρολόι, αυτοί που ταξιδεύουν πολύ. Αυτό είναι φοβερό στιγμός για τον ομαϊσμό. Και παίρνει περίπου τρεις, τέσσερις μέρες για την ορθοδοχή. Επειδή τώρα οι άνθρωποι δουλεύουν συνήθως πέντε μέρες σε εβδομάδες και δύο ξενυχτάνε. Αυτό για τον οργανισμό είναι σκότομα. Διότι παίρνει τρεις μέρες να επανέλθει. Μέχρι να επανέλθει ξαναμπαίνει στο ίδιο λούκι. Οπότε αυτό είναι ένα συνεχές στρες για τον οργανισμό. Και λέγεται μαζί και κοινωνικό τζέτλανγκ. Και τέλος έχουμε τις διάφορες εξαρτήσεις που έχουμε από τα οθόνες μας. Τηλέφωνα, τηλεοράσεις και λοιπά. Και εδώ είναι η εικόνα μιας νέας γυναίκας που προσπαθεί να τα κάνει όλα. Το μεγάλο τίμα το έχουν πλειώσει οι γυναίκες ακόμα και το ότι ζουν περισσότερο από τους άντρες. Αν και οι γυναίκες που είναι σε στερεογόνα επαγγέλματα όπως γιατρίνες. Στην Αμερική πεθαίνουν οκτώ χρόνια γρήγοροτερα από τους συνομιλίκους τους. Ενώ οι άντρες πεθαίνουν πέντε χρόνια γρήγοροτερα από τους συνομιλίκους τους. Δηλαδή, επηρεάζονται οι γυναίκες πιο πολύ από τα στερεογόνα ερεθίσματα. Και εδώ βλέπετε, η γραμμή αυτή είναι μια καλή ομοιόσταση σε ισορροπία. Έρχεται ένα ερεθίσμα, τη διαταράσει και συνήθως, αν είναι οξία, επανέρχεται εκεί που ήταν πριν. Και είναι μια χαρά τα πράγματα. Δηλαδή, ένα γρήγορο στρέσ δεν αφήνει πίσω τίποτα. Όμως, εάν το στρέσ είναι παρατεταμένο ή πολύ δυνατό, μπορεί να πειράσει τον οργανισμό σου σε τέτοιο τρόπο, ώστε για χρόνια να έχεις προβλήματα από το σύστημα του στρέσ. Το τυπικό παράδειγμα είναι η λεγόμενη μετατραυματική διαταραχή, που είναι η απόρεια ενός μεγάλου στρέσ. Άνθρωποι που είναι σε ατυχήματα, αυτοκινηστικά, πάνε σε πολέμους και λοιπά, όλοι αυτοί υποφέρουν μετά. Είναι συγκεκριμένη κλινική εικόνα. Και τέλος, πολλοί μαθαίνουν από το στρέσ και γίνονται καλύτεροι στην επόμενη φορά. Δηλαδή, υπάρχει και αυτή η κατάσταση της βελτίωσης. Τι είναι αυτό που λένε σήμερα στα αγγλικά ρεζίνια, στην ανθεκτικότητα, είναι ακριβώς αυτό, ότι έρχεται το ερέθισμα, δεν σε επηρεάζει πολύ, να επηρεάζει σε λίγο, αυτό είναι η αταραξία, και επανέρχεσαι σύντομα στο ψιλογηγό. Αυτό λοιπόν είναι το ζητούμενο βασικά, να μην μας επηρεάζει και να επαναχώσουμε γρήγορα. Δύο λόγια για τους μηχανισμούς. Έχουμε ένα σύστημα στον εγκέφαλο που λέγεται σύστημα του στρέση. Και βασικά είναι ο υποθάλαμος υπό αφήσεις από μια μεριά και τα κέντρα του αυτονόμου νεοβερικού συστήματος πίσω. Εκείνα και το κέντρο της εγρήγορησης πάνε μαζί με το αυτόνόμο. Όταν λοιπόν διαγερθούμε πέραν ενός σημείου, οι ορμόνες που παράγουν αυτοί οι ίστοι αρχίζουν και κάνουν ζημιά. Και στο επόμενο σλάιντ θα σας δείξω τι συμβαίνει. Στην αναπαραγωγή έχουμε υπογοναδισμό, στην αύξηση στα παιδιά έχουμε κακή αύξηση, στο θυροειδή σε όλους έχουμε το λεγόμενο σύνδρομο του ευθυρωγικούς ασθενείς και τέλος όσον αφορά το ανοσολογικό σύστημα, έχουμε καταστολή της πλεγμονής, το βασικό. Και επίσης αλλάζει ο τύπος της ανοσίας μας και πηγαίνουμε από την κυταρική ανοσία, που είναι κυρίως κατατονιών, στη χημική ανοσία, η οποία είναι επικίνδυνη όσον αφορά αλλεργικές νόσεις και τέτοια πράγματα. Επίσης ξέρουμε ότι στο χρόνιο στρες υπάρχει μια φλεγμονή στον οργανισμό, που συνεχίζεται υποβόσκη και δεν βοηθάει, αντί να βοηθάει κάνει κακό στον άνθρωπο, γιατί είναι έτσι δουλεύει το σύστημα που δεν βοηθάει. Τώρα ποιες είναι οι ορμόνες που κάνουν το κακό, νομίζω η χειρότερη ορμόνη είναι η κορτιζόνη, το ξέρουμε. Η κορτιζόνη είναι μια ορμόνη που είναι αναλυπίδιο κυκλοφορεί μέσα στο αίμα, περνάει μέσα στο κύταρο και πάει κατευθείαν στο γωνιδίωμα, επηρεάζει τα γωνίδια που σας έδειξα προηγουμένως. Περίπου 20% των γωνιδίων μας επηρεάζονται από την κορτιζόνη, είτε πάνω είτε κάτω. Και αν αυτή η επίρρεια είναι παρατεταμένη έχουμε τα αρνητικά αποτελέσματα της κορτιζόνης, της χρόνιας. Που είναι αυτό που παθαίνει κανείς όταν για κάποιο λόγο πρέπει να πάρει κορτιζόνη. Με μια αυτόάνωση που χρειάζεται να πάρει συνέχεια, για καιρό. Βάζουμε βάρος, μαζεύεται λίπος μέσα στην κοιλιά, λεπτένει το δέρμα, παθαίνουμε ωστεοπόρωση, παθαίνουμε κατάθλιψη. Η κορτιζόνη είναι για λίγες ώρες, δεν είναι για πολύ. Κανονικά πρέπει το πρωί να κάνουμε τις δουλειές μας, γιατί είναι η κορτιζόνη φυσιολογικά ανεβασμένη το πρωί. Το βράδυ πέφτει, οπότε ο οργανισμός αρχίζει τις επιδιορθώσεις. Με την κορτιζόνη δεν γίνεται επιδιορθώση των ιστών. Και το αποτέλεσμα είναι ότι αν είσαι στις 4 ημέρες όλη την ημέρα πρωί-βράδυ, δεν έχεις χρόνο ο οργανισμός σου να επιδιορθώσει τα αγγεία και τους άλλους ιστούς. Λοιπόν, τώρα θα καταλάβετε ότι είναι ένα σύστημα το οποίο επηρεάζει τα πάντα. Αυτό θέλω να σας πω. Από τη συμπεριφορά και το συνέστημα, μέχρι την αύτιση, την ανωσολογική λειτουργία, το βιολογικό ρολόι, την αναπαροχητική λειτουργία, την ανάπτυξη του παιδιού και τη γύρανση του ανθρώπου. Όποιος είναι χρόνιας αισθαρισμένος γερνάει πολύ πιο γρήγορα. Δεν έχω χρόνο να σας δείξω τα αποτελέσματα, αλλά γίνεται καταστροφή των λεγόμενων τελομεριδίων. Οπότε σιγά-σιγά το οξυδικό στρέσ μας καταστρέφει τους ιστούς. Λοιπόν, είπα τώρα για το στρέσ που είναι ορμονικό στην ουσία. Είναι νεύρο-ενδοκρινικό, ξεκινά από τον εγκέφαλο. Έχουμε όμως και ένα άλλο σύστημα το οποίο είναι πολύ σημαντικό, που μας προφυλάσσει από βλαπτικούς παράγοντες, είτε εξωτοϊκούς είτε εξωτοϊκούς. Αυτό είναι λοιπόν το σύστημα το ανοσολογικό. Είναι φυσιολογικό σύστημα και το χρειαζόμαστε. Δηλαδή όταν παθαίνουμε γρήπη και αρχίμαστε κουρασμένοι με αναφτία που θα πάνε να ξαπλώσουμε στο πρεβάτι μας, αυτό είναι μια φυσιολογική αντίδραση που θα μας επιτρέψει να μη χαλάμε ενέργεια ούτε για τα έντερα ούτε για τον εγκέφαλο δεν τίποτα, να πάει ενέργεια στο ανοσολογικό σύστημα να κάνει την καταστροφή του ιού ή του βακτηρίου. Είναι δηλαδή φυσιολογικό και το χρειαζόμαστε. Αυτό το αίσθημα, αυτό το σύνδρομο λέγεται σύνδρομο της ασθένειας. Το περνάμε όλοι κατά καιρούς. Το σύνδρομο της ασθένειας συνδέεται επίσης με κόπωση και πόνο αυτοί που έχουν χρόνιο στρες έχουν και κόπωση και διαφορές πόνους και επίσης έχουμε και διέγρυση της οξίας φάσης. Μετράει ο γιατρός την λεγόμενη Syria Active Protein που είναι δίκτης φλεγμονής και αυτή είναι ανεβασμένη. Όμως αυτή η λεγόμενη φλεγμονώδης αντίδραση, το φλεγμονώδες στρες, τι κάνει. Σε δεύτερη φάση διεγείρει το σύστημα του στρες. Ανεβαίνει η κορτιζόλη και μπλοκάρει τη φλεγμονή. Και επανερχόμετα στη φυσιολογική κατάσταση. Οι άνθρωποι που για κάποιο λόγο δεν έχουν πινεφρίδια, άντισον, χειρουργία και λοιπά αυτοί οι άνθρωποι αν δεν πάρουν κορτιζόνη όταν έχουν τη φλεγμονή μπορεί να πεθάνουν από αυτήν την παρατηταμένη και ισχυρή φλεγμονή. Τώρα έχουμε πολλούς βλαπτικούς παράγοντες που επηρεάζουν το ανοσολογικό μας σύστημα. Είναι πολλά βαχθυριακά και υιογενή προϊόντα. Είναι ενδοκυτάρια μόρια, γιατί ο οργανισμός δεν τα ξέρει όταν είναι μέσα στο κύτταρο. Ξέρει μόνο αυτά που κυκλοφορούν και είναι έξω από το κύτταρο. Οπότε τα αναγνωρίζει σαν ξένα. Έχουν μια ανέκροση στον, η φλεγμονή μεγάλη. Μετά έχουμε μόρια τα οποία έχουν αλλάξει λόγω οξείδωσης και λοιπά. Έχουμε μεγάλη ζημιά από το οξυγόνο και το μητρικό οξύ. Δεν ξέρω πώς το λένε αυτά. Μονοξίδιο του αζώτου. Αυτά, λοιπόν, κάνουν ζημιά, καθώς επίσης και ουσιασμένες ουσίες πάνε και κολλαπωσιβηλικώζει, πάνε και κολλάνε πάνω στις πρωτεΐνες της μεμπράνης των κυτάρων και φτιάχνουν τα κύτταρα εναντίον τους φλεγμονώδης ουσίες. Και φυσικά είναι και όλες οι τοξίνες που προφορούν στο περιβάλλον και μερικές από αυτές βάζουμε ίδιοι στον οργανισμό μας, όπως το τσιγάρο. Λοιπόν, να πάμε στο περίπτωση, έχουμε ένα πολύ δυνατό σύστημα που λέγεται το συμφυέσεις σύστημα, αφού το πούμε το innate. Φυσική ανοσία, φυσική ανοσίας. Ωραία, αυτό είναι το πρώτο που δουλεύει και υπάρχουν μόρια που τα αναγνωρίζουν οι ειδικοί υποδοχοίς. Εκεί αναγνωρίζεται πάρα πολύ η ογενή μόρια και εδώ βλέπετε μια σειρά, δεν έχει νόημα να σας τα πω ένα ένα, αλλά πολλά από αυτά είναι μέσα στα αυτά που τρώμε. Αυτό έχει σημασία, η γλυκόζη η ίδια είναι πολύ τοξική. Για αυτό δεν θέλουμε να είναι ψηλή η γλυκόζη στους διαβυτικούς. Και εδώ έχει πως μια φλεγμονή πάει και επηρεάζει ένζυμα του κυτάρου και προκαλεί τη λεγόμενη φλεγμονώδη αντίδραση. Δεν είναι μόνο το ανοσολογικό σύστημα που επηρεάζεται, όλος ο οργανισμός επηρεάζεται. Παράγονται λοιπόν αυτές οι λεγόμενοι φλεγμονώδεις κυτοκίνες, οι οποίες τελικά παράγουν τα προϊόντα του στρες και της φλεγμονής τα οποία είναι βλαπτικά. Βλέπετε τον εγκέφαλο πως ανταποκρίνεται. Σας είπα λοιπόν τώρα ότι το 60% του γονιδιώματος είναι υγιεινές. Περίπου 15.000 από αυτούς τους ιούς λέγονται ριτροτρανσποζόνια, γιατί διωτέχουν την ικανότητα να μεταφέρονται από τη μια στιγμή στην άλλη μέσα στο κύτταρο. Αυτά έχουν επιταχύνει την εξέλιξή μας σαν είδος, διότι μεταφερόμενα αν πέσουν σε καλό γονίδιο, το καλό γονίδιο διατηρείται, το παίρνει η επόμενη γενιά και έτσι σιγά σιγά αλλάζει γενετική. Κάνουμε λοιπόν επιτάχυση της γενετικής, το ένα. Και το δεύτερο είναι ότι συγκρατούνται από ένα ειδικό σύστημα μέσα στο κύτταρο, που είναι στην ουσία ανοσία του κυτάρου, όχι του ίδιου του κυτάρου ανοσία, το οποίο καταστρέφει όσους ιούς μπαίνουν μέσα στο κύτταρο. Είναι δηλαδή ενδοκυτάριο, λέγεται το πιουί σύστημ, αναγνωρίζει RNA του ιού αν είναι ξένα και τα κόβει. Και ευτυχώς αυτή η δουλειά γίνεται πάρα πολύ καλά, αλλιώς θα είχαμε όλοι προβλήματα. Πάμε τώρα στο τρίτο μέρος και τελευταίο. Τελευταίο, δράσεις στους στρες και στον οργανισμό και στις υγειονίες λιμώκεις και στον καρκίνο. Καταρχήν, εδώ είναι οι οξείες καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσει το στρες. Δηλαδή άσθμα, έξεμα, κνίδωση, μικρανίες, ασυντερικό πόνο, ιδίως στις γυναίκες και στα παιδιά, υπερτασιακά επεισόδια, σχεμίες, ψυχοσκά επεισόδια κλπ. Αυτές είναι οι αδυναμίες που έχει ο καθένας μας. Αν είμαστε αλλεργικός, υπεραλλεργικός, το στρες μας το βγάζει. Αν έχουμε τάση για αυτοανασία, το στρες μας τη βγάζει. Εδώ δείχνει πώς γίνεται, πώς επηρεάζει ο εγκέφαλος στην περιφέρεια και αυξάνει τη φλεγγονή με ειδικό τρόπο. Και εδώ είναι όλα τα χρόνια μη μεταδόμενα νοσήματα που βλέπετε εδώ, που είναι πάνω-πάνω τα ψυχολογικά, στο μέσο είναι τα σώματικά, και εδώ είναι παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο, η παραφλεγμονή που σας είπα προηγουμένως, ανοσολογική δηλυτουργία, στροφή από κυταρική προς χημική ανοσία και διέγερση της παθοψιολογίας αυτοανασών νόσων. Επίσης προκαλεί αθεροσκλήρωση, καρδιακή νόσο, οστεοπένια και οστεοπόροση, πρόωρο γύρανση όλων των αγγίων και τελικά αυξάνει την ευαλωτότητα σε ορισμένες λιμώξεις και σε ορισμένους καρκίνους. Ευτυχώς όχι σε πολλούς καρκίνους και όχι σε πολλές λιμώξεις. Οι χειρότερες λιμώξεις που επηρεάζονται είναι από τους ιούς, είναι ο ιός του κοινού κρυολογήματος, γι' αυτό αμέσως τις αρισμένες παθαίνουμε συχνά το κοινό κρυολόγημα που λέμε, πιθανών είναι ο ιός HIV του στρέσ, και θα σας δείξω γιατί, και πιθανών είναι ο ιός HPV. Αλλά τελικά δεν αποκλείεται κι άλλοι ιού, που δεν τους ξέρουμε ακόμα, να επηρεάζονται από το στρέσ. Από τη πλευρά της βακτηριακής είναι η φυματίωση και η λέπρα, ευτυχώς δεν τις έχουμε πλέον αυτές στις νόσους, και σε ανθρώπους που είναι πάρα πολύ στερσαζιών, μπορεί να έχουν σαν προφητικές λιμώξεις, που κανονικά δεν προκαλούν λιμώξεις, αλλά αν το νοσολογικό σύστημα είναι διαλυμένο, μπορεί να τις πάθεις. Και τέλος έχουμε τις λιμώξεις από μίκηδες. Εδώ είναι κάτι που το είχα βρει όταν ήμουν ακόμα στην Αμερική, πριν πολλά χρόνια, βλέπετε αυτοί στις δύο πρωτείνουλους, που λέει Brax και VPR και από πάνω TAT, αυτές είναι οι πρωτείνες που τις παράγει ο ιός του AIDS. Και τι κάνουν αυτές οι πρωτείνες? Παράγονται λοιπόν, εδώ ενδείχνει πάλι, πάλι λεπτομέρειες, δεν χρειαστεί, αλλά αυτό που κάνουν είναι, αυξάνουν την ευαισθησία των κιτάρων μας, όλων των κιτάρων μας, όχι μόνο αυτά που είναι μολυσμένα, αλλά αυτές οι πρωτείνες παράγονται σαν ορμόνες και κυκλοφορούν στο αίμα. Αυξάνουν λοιπόν την ευαισθησία του οργανισμού στα γλυκόρτικο ιδί, που σημαίνει παραλύγει το ανασολογικό σύστημα. Ένας από τους οργανισμούς παράλυσης που βλέπουμε στο AIDS είναι αυτός. Και τα καινούργια φάραμα που δουλεύουν είναι ακριβώς διότι δεν επιτρέπουν καμία, τον ιό καθόλου να εκφραστεί, διότι αν εκφραστεί και προχωρήσει, μετά είναι δύσκολο να τον φέρεις πίσω τον οργανισμό. Εδώ είναι πώς γίνεται όλη η ιστορία. Ξεκινάει από τον εγκέφαλο το stress, αλλάζει ορμόνες, προκαλεί παϊσακή και μεταβολικό σύνδρομο, προκαλεί όλα αυτά που ξέρουμε όπως εντοθλιακή της λειτουργία, άπνοια του ύπνου, στεοπόρωση, δυσλυπηδαιμία, όλα. Ό,τι άσχημο ξέρετε, τα προκαλεί. Και αυτό οφείλεται στις ορμόνες του stress που πάνε και βάζουν λίπος, προσθέτουν το λίπος μέσα στην κοιλιά, το οποίο το λένε και τοξικό λίπος, αυτοί με το οποίο ασχολούνται αυτό, είναι όντως τοξικό. Εδώ βλέπει κανείς πόσο παχύτερος είναι, εφόσον είναι δείχτης μας δε σώματος, τόσο πιο πολύ φλεγμονώδες και τοκίνες έχει στο αίμα, στο αίμα του. Και τέλος να σας σημαίνει αυτό, είναι το stress μέσω της παχυσαρκίας και μέσω του μεταβολικού συνδρόμου αυξάνει το ρίσκο για τους πιο πολλούς καρκίνους. Όχι πολύ όμως, το να αυξάνει 2-3 φορές. Αλλά για μερικούς ανθρώπους αυτό είναι σημαντικό, αυτοί οι λίγοι που το παθαίνουν. Τα μπορούσαν να μην το πάθουν αν δεν ήταν παχυσαρκή. Το να είσαι παχύτερος, να είσαι πιο ευβάλλοντος και στις λιμώξεις και στις αλλεργίες και στο stress, και στον καρκίνο. Εβάστητε τόσοι, το πρόβλημα δεν είναι μόνο στην Ελλάδα που έχουμε. Έχουμε στρώσει στην Ελλάδα, σε όλον τον κόσμο υπάρχει stress, κάτι πρέπει να γίνει για να ελατωθεί. Μη φλεγμονώδες stress, όπως σας είπα εμφανίζεται με φλεγμονή, δηλαδή έχει ψυχολογικό stress και αυξάνει η φλεγμονή στα κεταρά σου. Και τέλος η παχυσαρκία είναι ένας σημαντικός παράγον φλεγμονής που κάνει πολλές ζημίες στον οργανισμό. Αυτό λοιπόν που συνέβη στην Ελλάδα πριν από 20 χρόνια, στην Αμερική ήταν 20 χρόνια νωρίτερα. Τι έγινε, η καμπύλη του gauss, αυτή η κοδονοϊδής καμπύλη που εξέφεραζε τη δίκτυμα αζασώματος στην Αμερική το 75, 76, 80, μετακινήθηκε προς τα δεξιά. Δηλαδή υπάρχουν πολύ πιο πολλοί άνθρωποι, περίπου η μισή στην Αμερική είναι ή παχύσαρκοι ή υπέρβοροι. Και λέμε τώρα η ηλικία των 55 ετών, αυτό ξεκινάει από νωρίτερα. Και από αυτούς το 1 τρίτον έχει μεταβολικό σύνδρομο πλήρες, το 1 τρίτον δεν έχει μεταβολικό σύνδρομο και το 1 τρίτον που είναι οι λεπτοί δεν έχουν μεταβολικό σύνδρομο. Όχι, συγγνώμη, οι παχύσαρκοι έχουν μεταβολικό σύνδρομο, οι υπέρβοροι, έτσι θα το σκέφτεστε, έχουν μερικό μεταβολικό σύνδρομο και οι λεπτοί οι πιο πολλοί δεν έχουν καθόλου μεταβολικό σύνδρομο. Και αυτό είναι το 1 τρίτον, 1 τρίτον, 1 τρίτον σε μια ηλικία 55 ετών. Όπως ξέρετε πολύ καλά, ο HPV είναι από τις πιο συχνές λιμώξεις που μεταδίδονται σεξουαλικά. Το HPV δεν έχει σχέση με το HIV και το HIV τον έρπηται δηλαδή, 79 εκατομμύρια Αμερικανοί, δηλαδή περίπου το 1 τέταρτον των Αμερικανών. Μερισσότερος από αυτούς είναι στην εφηβεία και στα 20 τους έχουν λιμώξει με HPV το 1 τέταρτο. Μετά υπάρχουν διάφοροι τύποι όπως ξέρετε του HPV. Οι μερικοί προκαλούν απλώς τα κοντιλώματα που δεν είναι κακοίθη και υπάρχουν και 4 τύποι που ξέρουμε που προκαλούν κακοίθη καρκίνο. Το ευτυχημένο ότι υπάρχουν πλέον εμβόλια και όποιος δεν το κάνει κατά τη γνώμη μου είναι χασός. Αυτό λέω και στους γονείς που με ρωτάνε. Και αυτό που να γίνεται και από τα αγόρια και από τα κορίτσια και από τους νέους ανθρώπους. Μην πω και σπιο μεγάλους αν δεν ξέρω καλά τα αποτελέσματα πόσο αντιγωνικό είναι στις μεγάλες ηλικίες. Αλλά οι νέοι πρέπει να το κάνουν. Τώρα τι άλλο να σας πω. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ιός είναι εκεί και δεν κάνει τίποτα. Όμως για διάφορους λόγους και πιθανόν ένας από αυτούς είναι το στρες. Κάτι γίνεται εκεί τοπικά και ο ιός αρχίζει και επηρεάζει τη διαδικασία της ογκογέννησης. Και ξέρουμε και πως το κάνει αυτό. Λοιπόν είναι ένας μικρός ιός. Υπάρχουν άλλοι όπως ο κοροναϊός που είναι πέντε φορές μεγαλύτερος. Αυτός είναι ένας μικρός ιός. Είναι ένα μικρό DNA το οποίο βέβαια μέσα στο κύτερο γίνεται RNA. Και είναι τυλικμένο γύρω από μια πρωτεΐνη που λέγεται πρωτεΐνη της κάψας της L1. Εδώ έχει τους δύο πιο συχνούς στελεχοτύπους 16 και 18 και τα εμβόλια τους καλύπτουν το 70% αυτού των καρκίνων. Εδώ είναι πως είναι το DNA μέσα στον ιό. Και εδώ βλέπετε είναι πολύ λίγα γονίδια. Όμως τα γονίδια αυτά είναι αρκετά να κάνουν ογκογέννηση. Και πως την κάνουν την ογκογέννηση. Καταρχήν κάνουν ογκογέννηση όχι μόνο στο τράχυλο της μήτρας. Κοιτάξτε εδώ τι γίνεται. Τράχυλος, οροφάριγκας, στους άντρες και στις γυναίκες. Εδείων, ροκτός, πέος. Πάρτε τους από πάνω μέχρι κάτω. Ευθύνονται για 5% των καρκίνων. Οπότε είναι κρίμα να μην τους προλάβουμε. Αυτός είναι από τους λίγους καρκίνους που προλαμβάνεται με το εμβόλιο. Και ο καρκίνος παχιός αντέρο που προλαμβάνεται με την κολονοσκόπηση. Συνεπώς είναι δύο πράγματα που μετά από μια ορισμένη ηλικία πρέπει να τα κάνουμε όλοι. Και ο τσιγάρος, που ξέρετε πολύ καλά, το κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η απαχισαργία τα κάνει χειρότερα. Και τρόπος που παίνεται να κάνει την ογκογέννηση, πάει και μπλοκάρει ένα πολύ σημαντικό ογκοκατασταλτικό γονίδιο, που λέγεται P53. Και ένα άλλο πιο μικρόγονιδιο, το οποίο λέγεται P21. Είναι γνωστά αυτά ότι προκαλούν καρκίνους. Γιατί ειδικά εκεί, γιατί σε λίγους ανθρώπους, κάποια δυναμία υπάρχει. Πιθανόν είναι μια μετάλλαξη, κάτι σε ένα σημαντικό μόριο που έχουν. Αλλά πάντως καλό είναι να προφυλάσσονται όλοι. Όταν λοιπόν μιλάμε για κυταρικό στρες, προσέξτε, αν έχουμε κοινωνικό στρες, ή ψυχολογικό στρες, ή οικονομικό στρες, επηρεάζονται και τα κύταρά μας. Αυτό έχει σημασία. Βλέπετε εδώ έχουμε διατροφικό στρες, τα κύταρα, φλεγμονόδες στρες και οξυδετικό στρες. Και από πάνω τώρα έχω βάλει και το υιογενές στρες. Γιατί έχουμε όλα αυτά τα στρες? Πρώτον, διότι έχουμε αντίσταση στην ισουλίνη. Αυτό είναι το κλασικό της υπακυσιαρχίας. Το κύταρο πασχίζει να φάει, γλυκόζει και δεν μπορεί. Αυτή είναι η αντίσταση. Χρειάζεται πάρα πολύ ισουλίνη για να σπρώξει τις θερμίδες μέσα στο κύταρο. Δεύτερον, έχουμε φλεγμονόδες αλλιώσεις μέσα στο κύταρο. Και τρίτον, και πολύ σημαντικό, έχουμε οξυδετικές αλλιώσεις μέσα στο κύταρο. Γιατί? Διότι διαγύρονται από το στρες τα μητεχόνδρια. Και τα μητεχόνδρια που είναι εκεί για να παράγουν ATP. Όταν παράγουν ATP παράγουν και ρίζες οξυγών. Οι οποίες πάνε και κάνουν ζημιά στα κύταρα μέσα σε πολλά μόρια του κύταρου. Και τελευταία βρέθηκε αυτός το σύστημα που βλέπετε εκεί κάτω, KAP1, ένα ρευτού, το οποίο είναι υπεύθυνο για να καθαρίζει τα κύταρα. Μερικοί από μας είναι τυχεροί και το σύστημα αυτό δουλεύει καλά. Κάποτε καπνίζει μέχρι τα 100, δεν υπάρχει τίποτα. Αυτός κάτι έχει, δεν είναι φυσιολογικό αυτό. Αν καπνίζεις θα πεθάνεις νωρίτερα, σίγουρα. Η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι να χάσεις χρόνια ζωής από το καπνισμό. Τελειώνω, λοιπόν, με το να σας πω ότι το στρές επηρεάζει όλες τις ηλικίες του ανθρώπου. Δεν είπα τίποτα, αλλά σημαντικό. Από το έμβριο ξεκινάει, το παιδί, τον έφυγο, τον ελληνήλικα. Επηρεάζει την γονιμότητα και επηρεάζει ακόμα και τη σύλληψη. Είναι λοιπόν ένα πρόβλημα, το οποίο κατά κάποιον τρόπο πρέπει όλοι να το ρυθμίσουμε. Και τώρα πλέον έχει αναπτυχθεί η λεγόμενη lifestyle medicine. Η ιατρική τρόπος ζωής, την οποία την είχε ο υποκράτης και την έλεγε δίαιτα. Δίαιτα στα υποκρατικά κοιμήματα δεν σημαίνει νηστεία. Δεν είναι μόνο το φαγητό, είναι όλα. Είναι ο τρόπος ζωής η δίαιτα. Τα επόμενα χρόνια θα βλέπετε καινούριες οργανώσεις για τρόπος ζωής και λοιπά. Είδα το Σεπτέμβριο, τον Οκτώβιο, θα είναι η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Lifestyle Medicine εδώ στην Αθήνα να κάνουν το μήνυμα. Είναι κάτι που αυξάνεται. Θα περάσει το μήνυμα όλοι που να κάνουμε τους ελέγχους της υγείας και λοιπά. Και ελπίζουμε ότι κάνοντας ό,τι μπορούμε καλύτερο, δεν θα πάθουμε αυτές τις φρικτές εξατλειωτικές νόσους. Ευχαριστώ. |
