| Διάλεξη 9: Υπόσχεσθαι, κυρίες και φίλοι. Στην ένατη διάλεξη του Μεταπτιακού του Εκκλησιαστικού Δικαίου, με γενική θεματική οδηγίας για την εξέταση των νομοθεσιών των κρατών σε θέματα θρησκείας, δημιουργήσης, δημιουργήσης, δημιουργήσης, δημιουργήσης, σε θέματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας από τις δύο επιστημονικές επιτροπές του Πανελληδικών για τη Σκεφτική Λευθερία και της Επιτροπής Βενετίας Ιουλίου της Ευρώπης, παρουσιάζομαι, αναλύομαι και σχολιάζομαι τις κοινές οδηγίες των δύο επιστημονικών επιτροπών το έτους 2014 για τη νομική προσωπικότητα των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών κοινοτήτων. Και είμαστε στην παράγραφο 20. Το δικαίωμα στη νομική προσωπικότητα είναι ζωτικό για την πλήρη πραγματοποίηση του δικαιώματος στην ελευθερία θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Ένας αριθμός πλευρών κλειδιών της οργανωμένης κοινωνικής ζωής σε αυτόν τον τομέα γίνεται αδύνατος ή εξαιρετικά δύσκολος χωρίς πρόσβαση στη νομική προσωπικότητα. Αυτές οι πλευρές περιλαμβάνουν το να έχει μία θρησκευτική κοινότητα τραπεζικούς λογαριασμούς και να διασφαλίζει δικαστική προστασία της κοινότητας, των μελών της και της περιουσίας της. Τη διατήρηση της συνέχειας της ιδιοκτησίας των θρησκευτικών κτιρίων, την κατασκευή νέων θρησκευτικών κτιρίων, την ίδρυση και λειτουργίας σχολείων και ιδρυμάτων ανώτερης εκπαίδευσης. Τη διευκόλυνση της παραγωγής μεγάλης ποσότητας αντικειμένων που χρησιμοποιούνται σε θρησκευτικά έθιμα και ιεροτελεστίες την απασχόληση προσωπικού και την ίδρυση και λειτουργία επιχειρήσεων μέσων μαζικής ενημέρωσης. Η παράγραφος λοιπόν 20 αναδεικνύει το πόσο ζωτική το πόσο ζωτικό είναι για την πλήρη πραγματοποίηση του δικαιώματος στην ευθυρία θρησκείας ή κοσμοθεωρίας, το δικαίωμα στη νομική προσωπικότητα, διότι υπάρχει ένας αριθμός δικαιωμάτων που δεν μπορεί να ασκηθεί χωρίς την απασχόληση. Δεν μπορεί να ασκηθεί χωρίς την απόκτηση νομικής προσωπικότητας όπως είναι η προσφυγή στα δικαστήρια, το άνοιμα τραπεζικών λογαριασμών, η ιδιοκτησία κτιριών, η κατασκευή κτιριών, η ίδρυση λειτουργίας σχολείων κλπ. Σαν καλό παράδειγμα κρατικής πρακτικής μας δίνουν οι κοινές οδηγίες του 2014 την Ολλανδία. Στην Ολλανδία, λοιπόν, τα νομικά πρόσωπα έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις, δυνάμι των σχετικών μερών του αστικού δικαίου, ιδίως του περιουσιακού δικαίου, όπως τα νομικά πρόσωπα. Το άρθρο 2.5 του αστικού κώδικα προβλέπει ότι, όσον αφορά το δίκιο της ιδιοκτησίας, της κυριότητας, ένα νομικό πρόσωπο εξισούται με ένα φυσικό πρόσωπο, εκτός εάν το αντίθετο προκύπτει από το νόμο. Τα θρησκεύματα τα οποία μπορούν εύκολα να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα, ως σωματεία, ιδρύματα ή σουητζένερες εκκλησιαστικοί οργανισμοί, μπορούν έτσι να μετέχουν σε νομικές πράξεις, όπως είναι η άσκηση προσφυγών στα δικαστήρια, η σύναψη συμβάσεων, η υποβολή αιτήσεων για άδειες χρήσης γης, μεταξύ άλλων, δεν υπάρχουν διαφορετικές κατηγορίες νομικών προσώπων ως προς αυτό. Συνεπώς, όλα τα θρησκεύματα που οργανώνονται σαν ένας από τους τρεις τύπους νομικής προσωπικότητας, μπορούν να πραγματοποιούν αυτές τις νομικές πράξεις. Τι μας λένε οι κοινές οδηγίες, ως προς την Ολλανδία μας λένε ότι για τα θρησκεύματα προσφέρονται τρεις μορφές νομικής προσωπικότητας. Τα κοινά σωματεία, τα κοινά ιδρύματα του αστικού κώδικα, αλλά ο αστικός κώδικας μας παρέχει και μία μορφή νομικής προσωπικότητας ειδική για θρησκεύματα. Σουι Τζένερης, ιδίου δικαίου, εκκλησιαστικός οργανισμός λέγεται αυτή η τρίτη μορφή. Και ποια είναι η διαφορά από τις άλλες δύο? Η διαφορά του Σουι Τζένερης εκκλησιαστικού οργανισμού ως μορφή νομικής προσωπικότητας, από το κοινό σωματείο και από το κοινό ίδρυμα είναι ότι δεν δεσμεύεται από τους κανόνες του αστικού κώδικα για την οργάνωση και τη διοίκηση. Δηλαδή δεν υποχρεώται να έχει η δημοκρατική οργάνωση και η διοίκηση ο Σουι Τζένερης εκκλησιαστικός οργανισμός ως μορφή νομικής προσωπικότητας, αλλά τα θρησκεύματα μπορούν στο καταστατικό τους να ρυθμίζουν την οργάνωση και τη διοίκηση τους όπως τα ίδια επιθυμούν σύμφωνα με τις σκεφτικές υπευθύσεις. Πάντως, ανεξάρτητα από το ποια μορφή νομικής προσωπικότητας από τις τρεις προσφερόμενες για τα θρησκεύματα μέσω του αστικού κωδικά της Ολλανδίας προσφέρονται στα θρησκεύματα, δηλαδή κοινά σωματεία, κοινά ιδρύματα ή Σουι Τζένερης εκκλησιαστικοί οργανισμοί, τα θρησκεύματα ανεξάρτητα από τη μορφή νομικής προσωπικότητας μπορούν να κάνουν τα ίδια πράγματα ως νομικά πρόσωπα. Δηλαδή, μπορεί να πτήσουν δράση στο νομικό τομέα χωρίς διαφορά, χωρίς να τους επηρεάζει η μορφή νομικής προσωπικότητας την οποία επιλέγουν. Και προχωρούμε στην παράγραφο 21, αφού σχολιάσαμε και αναλύσαμε την παράγραφο 20, προχωρούμε στην παράγραφο 21 των κοινών οδηγιών. Οποιαδήποτε άρνηση νομικής προσωπικότητας σε μια θρησκευτική ή κοσμοθεωρητική κοινότητα, θα χρειάζεται επομένως να δικαιολογείται με βάση αυστηρές προϋποθέσεις, αυτές που προβλέπονται δηλαδή για τους περιορισμούς στην ελευθερία εκδήλωσης θρησκείας και κοσμοθεωρίας. Ταυτόχρον, οι δυνάμοι του διεθνούς δικαιονθρωπίνων δικαιωμάτων, οι θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές κοινότητες, δεν θα πρέπει να υποχρεώνονται να ζητούν νομική προσωπικότητα εάν δεν το επιθυμούν. Η επιλογή του εάν θα αποκτήσουν νομική προσωπικότητα ή όχι, μπορεί να είναι θρησκευτική. Και η απόλαυση του δικαιώματος στην ελευθερία της θρησκείας ή κοσμοθεωρίας δεν πρέπει να εξαρτάται από το εάν μια ομάδα έχει ζητήσει και έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα. Τα κράτη έχουν αναπτύξει έναν αριθμό πρακτικών που συνεπάγονται για παράδειγμα αστυνομικό έλεγχο, εποπτία, περιοριστικά μέτρα που περιλαμβάνουν το κλείσιμο χώρων λατρείας, κατάσχεση περιουσίας, οικονομικές κυρώσεις, φυλάκισση, μπλοκάρισμα της πρόσβασης στις υπηρεσίες των εκκλησιών, των ναών, περιορισμό στη διάδοση ή στην ιδιοκτησία των θρησκευτικών δημοσιευμάτων ή περιορισμός στην ελευθερία ασκήσεως, στην ελευθερία διδασκαλίας της θρησκείας ή της κοσμοθεωρίας. Προφανώς αυτά και παρόμοια μέτρα δεν είναι σύμφωνα με τους διευτείς κανόνες εάν επιβάλλονται απλώς λόγω του ότι μια θρησκευτική ή μια κοσμοθεωρητική κοινότητα δεν ζήτησε ή δεν απέκτησε νομική προσωπικότητα. Τι μας λέει λοιπόν η παράγραφη 21. Πρώτον, ότι η άρνηση νομικής προσωπικής, δηλαδή ένα κράτος δε χορηγεί νομική προσωπικότητα σε μία θρησκευτική ή κοσμοθεωρητική κοινότητα, αυτό αποτελεί έναν περιορισμό στην ελευθερία εκδίδεως θρησκείας και επομένως θα πρέπει να κρίνεται με οάση τη διάταξη για τους περιορισμούς σε ελευθερές εκδίδεως θρησκείας. Ένα θέμα. Δεύτερον, οι θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές ομάδες δεν θα πρέπει να υποχρεώνονται να αποκτούν νομική προσωπικότητα αν δεν το επιθυμούν. Αν δεν έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα, γιατί δεν το επιθυμούν. Οι θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές ομάδες δεν θα πρέπει να υπόκεινται σε παράνομες, κατά το διεθνές δίκαιο, περιοριστικές πρακτικές των κρατών για το λόγο ότι δεν έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα. Στη συνέχεια, οι κοινές οδηγίες μας δίνουν τρία παραδείγματα καλών πρακτικών κρατών. Ιταλία, Εστονία, Γερμανία. Στην Ιταλία είναι δυνατό οι θρησκευτικές κοινότητες να κυδρύονται ως μη αναγνωρισμένα σωματεία. Assoziazione non riconosciuta, σύμφωνα με τα άρθρα 36 και 38 του Ιταλικού Αστικού Κόδικα. Αυτό είναι το πιο απλό μοντέλο και επίσης εφαρμόζεται για τα πολιτικά κόμματα και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις στην Ιταλία. Μολονότι μία κοινότητα δεν αποκτά νομική προσωπικότητα κατά αυτόν τον τρόπο, με μία θρησκευτική κοινότητα αποκτά νομική προσωπικότητα σε πλήρια ελευθερία, χωρίς στατική πράξη καταστατικό, χωρίς η στατική πράξη το καταστατικό να υποβάλται σε οποιαδήποτε μορφή κρατικού ελέγχου. Η δημιουργία μιας ενός μη αναγκωρισμένου σωματίου είναι πολύ απλή, απαιτεί ένα μίνιμουμ τριών μελών, ένα καταστατικό και μία συμβολιογραφική πράξη. Τι μας λέει για την Ιταλία λοιπόν, μας λέει ότι η πιο απλή μορφή απόκτησης νομικής προσωπικότητας είναι τα σωματεία τα μη αναγνωρισμένα. Διότι χρειάζονται μόνο το ελάχιστο τρία μέλη, ένα καταστατικό και μία συμβολιογραφική πράξη. Αλλά ακόμη και αν μια θρησκευτική κοινότητα δεν αποκτήσει νομική προσωπικότητα, έστω και σαν μη αναγνωρισμένο σωματίο, θεωρείται ότι έχει νομική προσωπικότητα. Χωρίς να υποβάλει σε οποιοδήποτε έλεγχο εκ μέρους του κράτους, της αρμόδιας κρατικής υπηρεσίας, της στρατικής πράξης ή του καταστατικού του. Εστονία. Ο νόμος δεν απαγορεύει τις δραστηριότητες των θρησκευτικών σωματίων που καταχωρούνται. Μάλλον το κύριο μειονέκτημα για τους μη καταχωρημένους οργανισμούς είναι ότι δεν μπορούν να εμφανίζονται ως νομικά πρόσωπα και επομένως δεν μπορούν να σκούν τα δικαιώματα και τις προστασίες που παρέχονται σε ένα θρησκευτικό νομικό πρόσωπο. Εν τούτοις, εξακολουθούν να απολαμβάνουν τη συνταγματικώς κατοχυρωμένη συλλογική ελευθερίας της θρησκείας ως θρησκευτική ομάδα. Δεν υπάρχει περιορισμός για μία μη καταχωρημένη θρησκευτική κοινότητα να διεξάγει θρησκευτικές συναντήσεις, τελετές στο σπίτι κάποιου ή σε νικιασμένα κτίρια. Σύμφωνα με το νόμο, η συλλογική ελευθερία της θρησκείας και κοσμοθεωρίας δεν μπορεί να περιορίζεται. Μάλλον μπορεί να περιορίζεται μόνον εάν προσβάλλει τη δημόσια τάξη, η υγεία ηθική και αν παραβιάσει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των άλλων. Τι μας λένε οι κοινές οδηγίες για την Εστονία. Μας λένε ότι εάν μία θρησκευτική κοινότητα δεν αποκτήσει νομική προσωπικότητα, δεν έχει κανένα απολύτως πρόβλημα στην ανάπτυξη θρησκευτικών δραστηριοτήτων. Αλλά όμως έχει πρόβλημα, διότι δεν μπορεί να ασκεί τα δικαιώματα και να έχει την προστασία που απονέμεται από το νόμο σε ένα θρησκευτικό νομικό πρόσωπο, δηλαδή σε μία θρησκευτική κοινότητα που έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα. Γερμανία. Οι θρησκευτικές κοινότητες που δεν έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα ως σωματίο ή ως οποιαδήποτε άλλη ειδική μορφή νομικού προσώπου έχουν το καθεστώς των σωματίων που δεν έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα, που διέπεται από το τμήμα 54 του Γερμανικού Αστικού Κόδικα. Αυτό το είδος σωματίου, του μη καταχωρημένου σωματίου, αυτού του σωματίου που δεν έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα, απολαμβάνει τα ίδια δικαιώματα, όπως μια αστική εταιρεία και έχει μερική νομική προσωπικότητα. Στην πράξη τα δικαστήρια ευραίως κάνουν χρήση των αναλογιών για τις διατάξεις για τα καταχωρημένα σωματίες. Ως προς τη Γερμανία, λοιπόν, οι κοινές οδηγίες μας λένε ότι οι δικαιατικές κοινότητες που δεν έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα θεωρούνται ως μη καταχωρημένα σωματίοι, δηλαδή σωματίοι που δεν έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα. Είναι δηλαδή αστικές εταιρείες και έχουν μερική νομική προσωπικότητα. Αλλά όμως τα δικαστήρια, τα γερμανικά, αναλογικώς επεκτείνουν στα μη καταχωρημένα σωματίαι τις διατάξεις που ισχύουν για τα καταχωρημένα σωματίαι. Είναι ένα τέταρτο και ένα τέταρτο κράτος που παρέχει καλή πρακτική όσον αφορά το ζήτημα της μη υποχρέωσης των εσκεφτικών κοινωντήτων να αποκτούν νομική προσωπικότητα, αν δεν το θέλουν. Λένε λοιπόν οι κοινές οδηγίες, κατά κανόνα οι θρησκευτικές ή κοσμοθεωτικές ομάδες και κοινότητες που είναι παρούσες στην Ιρλανδία, παίρνουν τη μορφή εκούσιων σωματίων που έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα. Pluntary unincorporated associations. Ένα σωματίο που έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα, είναι μια ομάδα προσώπων που δεσμεύονται μαζί και έχουν ταυτόσιμους κανόνες και έχουν ταυτόσιμα μέλη. Έχουν δηλαδή κοινούς κανόνες και επίσης έχουν και κοινούς κανόνες για τα μέλη. Οι κανόνες καθορίζουν πώς το σωματίο, πώς μπορεί κανείς να γίνεται μέλος του σωματίου και πώς μπορεί να το εγκαταλείπει και ποιος ελέγχει διοικητικά το σωματίο και τα κεφάλαιά του και με ποιους όρους εγγένει η περιουσία του σωματίου, διοικείται από κοινού από τα μέλη, κατέχεται από τα μέλη, ανήκει δηλαδή στα μέλη η περιουσία του σωματίου παρά στο ίδιο το σωματίο. Ένα σωματίο που δεν έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα δεν μπορεί να ενάγει ούτε να ενάγεται στο δικό το όνομα. Δεν υπάρχουν διατάξεις για την καταχώρηση των μη καταχωρημένων σωματίων. Τι μας λέει λοιπόν για την Ιρλανδία? Ότι όλες οι θρησκευτικές κοδμοθερωτικές κοινότητες στην Ιρλανδία παίρνουν τη μορφή εκούσιων σωματίων μη καταχωρημένων που δεν έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα όλες κατά κανόνα. Και η περιουσία ανήκει από κοινού στα μέλη και όχι στο ίδιο το σωματίο γιατί δεν έχει νομική προσωπικότητα. Μπορεί το ίδιο το σωματίο αυτό που δεν έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα να ενάγεται και να ενάγεται στο όνομά του. Και προχωρούμε στην παράγραφο 22 των κοινών οδηγιών. Υπάρχει μια ποικιλία τρόπων για να διασφαλιστεί ότι οι θρησκευτικές ή κοσμοθερωτικές κοινότητες που επιθυμούν να ζητήσουν νομική προσωπικότητα να μπορούν να το κάνουν. Μερικά εθνικά νομικά συστήματα το κάνουν μέσω διαδικασιών που εμπλέκουν τα δικαστήρια αλλά μέσω μιας διαδικασίας αίτησης σε μια κυβερνητική υπηρεσία ανάλογα με το κράτος. Μια ποικιλία διαφορετικών μορφών νομικής προσωπικότητας μπορεί να είναι διαθέσιμες στις θρησκευτικές ή κοσμοθερωτικές κοινότητες όπως είναι τα τράς, εμπιστεύματα, corporations, associations, σωματεία, foundations, ιδρύματα όπως και διάφορες ή generous τύποι νομικής προσωπικότητας ειδική για θρησκευτικές ή κοσμοθερωτικές κοινότητες. Στην παράδειγμα 22, λοιπόν, οι κοινές οδηγίες αναφέρουν ότι τα εθνικά νομικά συστήματα διαφέρουν ως προς το αρμόδιο για την εξέταση της αίτησης για απόκτηση νομικής προσωπικότητας από τις θρησκευτικές ή κοσμοθερωτικές κοινότητες, όργανο. Άλλα εθνικά νομικά συστήματα ορίζουν ότι αρμόδιο όργανο είναι ένα δικαστήριο και άλλα ότι αρμόδιο όργανο είναι μια διοικητική υπερεσία. Όσον αφορά τις θρησκευτικές ή κοσμοθερωτικές κοινότητες, οι εθνικές νομοθεσίες παρέχουν μια ποικιλία διαφορετικών μορφών νομικής προσωπικότητας, οι οποίες διατίθενται στις θρησκευτικές ή κοσμοθερωτικές κοινότητες για να υιοθετήσουν όποια μορφή προσαρμόζεται στο δικό τους καθεστώς, δηλαδή στο δικό τους πολίτεμα, δηλαδή στη δικιά τους οργάνωση και διοίκηση. Είτε μπορεί να είναι κοινές νομικές προσωπικότητες, είτε μπορεί να είναι ειδική τύπη νομικής προσωπικότητας για θρησκευτικές ή κοσμοθερωτικές κοινότητες. Σαν παραδείγματα καλών πρακτικών κρατών αναφέρονται οι Ηνωμένες Πολιτείες και η πρώην Γιουγκοσλαφική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, προκειμένου να αποκτηθεί νομική προσωπικότητα με τη μορφή non-profit corporation, δηλαδή μη κερδοσκοπικού οργανισμού. Τα θρησκευτικά σωματεία πρέπει να θεσπίσουν συστατική πράξη και καταστατικό. Η συστατική πράξη αποτελείται από οργανωτική ενημέρωση, περιλαμβανομένη της επωνυμίας του οργανισμού, της διεύθυνσης, του εκπροσώπου και του μη κερδοσκοπικού σκοπού απόκτησης απαλλαγής από το φόρο. Το καταστατικό θέτει, θεσπίζει τους κανόνες και τις διαδικασίες του οργανισμού και συχνά καθορίζει λεπτομερός ποιοι μπορούν να υπηρετούν στο διοικητικό συμβούλιο και τη διάρκεια της θητείας τους, πότε και πώς συγκαλούνται οι γενικές συνελεύσεις και ο τρόπος κατά τον οποίο διορίζονται οι αξιωματούχοι. Εν συντομία, το καταστατικό περιλαμβάνει τον τρόπο εργασίας του οργανισμού για να γίνει μια non profit corporation, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, οι θρησκευτικές και οι κοσμοθεωρητικές κοινότητες πρέπει να υποβάλουν νέτιση για τέτοια αναγνώριση στην αρμόδια κρατική υπηρεσία. Πρέπει επίσης να συμπληρώσουν την φόρμα 1023-1024 στην ομοσπονδιακή υπηρεσία φόρου εισοδήματος για να αποκτήσουν το καθεστώς φορολογικής απαλλαγής. Κάτω υπό τις περισσότερες περιστάσεις, δηλαδή συνήθως, από τη στιγμή που χωρηγηθεί σε επίπεδο ομοσπονδιακό φορολογική απαλλαγή, η κρατική και η τοπική φορολογική απαλλαγή είναι σχεδόν αυτοδίκαιη. Όσον αφορά την προηγουσλαβική δημοκρατία της Μακεδονίας, το πρωτοδικείο των σκοπίων είναι αρμόδιο να διατηρεί το μοναδικό δικαστικό βιβλίο εκκλησιών, θρησκευτικών κοινοτήτων και θρησκευτικών ομάδων. Τα δεδομένα καταγράφονται στο αρμόδιο βιβλίο, που γράφονται στο αρμόδιο βιβλίο είναι δημόσια. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης καθορίζει τη μορφή και το περιεχόμενο της μορφής της αίτησης της αρμόδιας καταχώρησης και τον τρόπο που διατηρείται. Η κρατική αρχή, η αρμόδια για τις σχέσεις μεταξύ κράτους και θρησκευτικών κοινοτήτων, η Επιτροπή δηλαδή για τις σχέσεις μεταξύ θρησκευτικών κοινοτήτων και θρησκευτικών ομάδων, διατρεί ένα φάκελο για τις καταχωρημένες εκκλησίες, θρησκευτικές κοινότητες και θρησκευτικές ομάδες, αλλά δεν έχει αρμοδιότητα στο να μπεξεργαστεί την αίτηση για την καταχώρησή τους. Μετά τα παραδείγματα καλών πρακτικών στις νομοθεσίες αυτών των δύο κρατών, Ονωμένες Πολιτείες και πρώην Ιουγουσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ολοκληρώσαμε την ένατη διάλεξη του μεταπτυχιακού του εκκλησιαστικού δικαίου με θέμα οδηγίες για την εξέταση της νομοθεσίας των κρατών σε θέματα θρησκείας και κοσμοθερίας. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την προσοχή σας. |
