| id |
4e7160c1-e6bc-4d6f-88a5-79ebde31c2ed
|
| title |
Meet contemporary art and cultural openness | Kleomenis Kostopoulos | TEDxPatras /
|
| spellingShingle |
Meet contemporary art and cultural openness | Kleomenis Kostopoulos | TEDxPatras /
|
| publisher |
TEDx Patras
|
| url |
https://www.youtube.com/watch?v=puoVLb2njiY&list=PLndeeREyJnDSpsqbdrErX2TrtPKDHYtTe
|
| publishDate |
2015
|
| language |
el
|
| thumbnail |
http://oava-admin-api.datascouting.com/static/27ee/e8c9/c32c/ef89/63d0/eafb/d378/2a55/27eee8c9c32cef8963d0eafbd3782a55.jpg
|
| format |
Video
|
| organizationType_txt |
Ιδιωτικοί φορείς
|
| durationNormalPlayTime_txt |
1228
|
| genre |
Μαρτυρίες/Συνεντεύξεις
|
| genre_facet |
Μαρτυρίες/Συνεντεύξεις
|
| institution |
TEDx Patras
|
| asr_txt |
[♪ Μουσική το τ Ονομάζομαι Κολυμμένης Κωνστόπουλος, είμαι εικαστικός καλλιτέχνης. Νομίζω ότι αυτά που είπαν οι προλαλήσαντες είναι κάτι που με συμπληρώνει και ουσιαστικά με καλύπτει απόλυτα. Η τέχνη για μένα είναι βίωμα, δεν είναι μόνο μία μορφή έκφρασης, μάλλον είναι ο τρόπος που ψυχαναλείω και ψυχαναλείομαι. Σκέφτομαι πάρα πολύ τακτικά, χιλιάδες θέματα, η συνεργή είναι πολύ γρήγορη, σχεδόν χαοτική τις περισσότερες φορές. Όταν φτάνω όμως στο γκαμβά, όταν φτάνω στο μουσαμά και στα χρώματα τότε όλα αυτό απολευθερώνεται. Εδώ θα ήθελα να ευχαριστήσω πολύ το δημιουργικό τμήμα του Tendix Patras που μου έδωσε αυτή τη δυνατότητα να είμαι αυτή τη στιγμή εδώ. Και θα σας μιλήσω από μία δυτή ιδιότητα, ως δημιουργικός καλλιτέχνης αλλά και ως δημιουργικός πολίτης. Θα ήθελα να σας μιλήσω λίγο για την προσωπική μου ατομική δημιουργικότητα και έχει να κάνει με την εποχή της ελληνικής κρίσης. Ένας από τους πίνακες που διέρχισε για μένα πάνω από 6 μήνες ήταν η προσπάθεια να εκφράσω μέσω των εγκαστικών, μέσω της ζωγραφικής, την ελληνική κρίση. Τα πρώτα συναισθήματα που είχα ήταν θυμός. Αυτό μου έβγαζε μια αίσθηση άρνησης προς την κοινωνία, προς τους φίλους μου. Μου ήταν πάρα πολύ δύσκολο, έκανα μεγάλη προσπάθεια να συγκρατήσω το συνέστημα, να συγκρατήσω τη λογική μου και προσπάθησα μέσα από εικόνες που σιγά σιγά θα παρουσιάζονται και σε εσάς να συνθέσω το πάζλ μιας οικονομικής κοινωνικής κατάρρευσης, της κατάρρευσης της Ελλάδας. Σκέφτηκα πολλές φορές ότι φταίνουν οι οικονομολόγοι, ότι αυτοί είναι οι άνθρωποι που φταίνουν για όλα, δεν φταί κανένας άλλος, αυτοί οδήγησαν τη χώρα στον κρεμμό. Αλλά πάλι σκέφτηκα ότι αυτό είναι εύκολο, ίσως είναι πάρα πολύ εύκολο να μπούμε στη διαδικασία να κατηγορήσουμε μια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα σε μια συγκεκριμένη εποχή που μάλλον έπρεπε να διορυτηθούμε όλοι στο τι φταίει. Νομίζω ότι αυτή η εικόνα είναι χίλις λέξεις. Νομίζω ότι αυτό είναι που παρατήσαμε και μας παράτησε στον δρόμο και εκεί μας έφτασε στο κομμάτι της καταστροφής. Η πολιτική με ομικρογειότητα και με ήττα είναι κάτι που μάλλον απαρνηθήκαμε να ασχοληθούμε και νομίζω τα αποτελέσματα είναι ολεθριά στη χώρα μας. Σκέψεις όπως σας είπα ήτανε σκόρπιες, εικόνες που μου ερχόντουσαν πάρα πάρα πολλές. Προσπαθούσα να βρω σύμβολα για να απεγκλωβιστώ από τη διαδικασία του να κάνω κάτι μπανάλ, να κάνω κάτι που έχει ποθεί, κάτι που δεν χρειάζεται να το ζωγραφείς κάποιος γιατί το έχουνε πει, το έχουνε εκφράσει είτε με λόγια είτε με άλλου τύπου έργα. Αυτό ήτανε πάρα πάρα πολύ δύσκολο. Στα εικαστικά έχουμε μια γλώσσα που είναι πολύ σύνθετη αλλά όταν θες να πεις πολλά πράγματα γίνεται πάρα πολύ δύσκολο. Μια διαδικασία που πραγματικά θέλει πολύ έμπνευση, θέλει πολύ πάθος. Η σιωπή. Η σιωπή είναι αυτή που μας φέρνει σε αυτή την κατάσταση, στην κρίση. Στην χώρα που καταραίει, στους πνευματικούς ανθρώπους που δεν μιλάνε, σ' αυτούς που μιλάνε και δεν λένε τίποτα. Όλα αυτά νομίζω ότι είναι ένα κομμάτι της δικής μας σιωπής. Είμαστε όλοι μέσα σε αυτή τη σιωπή. Η ασχήμια. Η ασχήμια που έχει γίνει η καθημερινότητα στην Ελλάδα, τη σύγχρονη Ελλάδα. Πράγματα που πολλές φορές φτάνουν μέχρι και σε μια ανθρωπιστική κρίση. Αυτές είναι καθημερινές εικόνες που αν τις αφήσουμε να μας κυριεύσει ως αισθητικό φαινόμενο, τότε μάλλον το έχουμε χάσει το παιχνίδι για πάρα, πάρα πολλά χρόνια. Ήταν η σκέψη ότι τι άλλο πρέπει να κάνει ο άνθρωπος για να ξαναβρει την ταυτότητά του, για να ξαναβρει λίγο τη διαδικασία της ηθικής, μιας νέας ηθικής, όχι αυτής της ηθικής που έχουμε πλάσει ως τώρα, αλλά μιας ηθικής που θα αλλάξει τα πράγματα. Τη δύναμη, την εσωτερική μας δύναμη. Πώς θα μπορούσε αυτό να υπάρξει. Και συντρίμια από την κληρονομιά, όπως είπε και η Καλιόπη. Είναι κρίμα να βλέπεις αυτή την πτώση ενός τόσου σημαντικού, σπουδαίου πολιτισμού και να υπάρχει σε πτώση. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είμαστε σε πτώση. Και ενώ, συγχωρέστε με, πάντα θα μιλάω σε βάση και σε αρχή μέση και τέλος, είναι για μένα ο πολιτισμός. Αυτό είναι το κομμάτι που εγώ γνωρίζω και γι' αυτό μπορώ να σας μιλήσω. Απόρεια. Από αυτή την καταστροφική πορεία μιας κοινωνίας είναι ο φασισμός. Πραγματικά είναι πολύ κοντά, ενώ πριν λίγα χρόνια φαίνονταν τόσο μακρινό σε αυτή τη χώρα. Πέτρες. Σπουδαίες πέτρες. Το κομμάτι της συντροφικότητας. Νομίζω ότι οι Έλληνες πάσχομαι στο κομμάτι της παιδείας μας βαθιά, από το νηπιαγωγείο, το δηματικό, από τις μαμάδες μας, που είμαστε τα πιο όμορφα, τα πιο έξυπνα παιδιά, δεν υπάρχουν καλύτερα. Έχουμε πρόβλημα μάλλον συντροφικότητας, είτε σε διαπροσωπικό επίπεδο, είτε σε κοινωνικό επίπεδο. Εάν αυτή η μικρή συλλογικότητα δεν είναι μεγαλύτερη, εμείς αποκλείεται να φύγουμε από αυτή την κρίση. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Και έτσι ολοκληρώθηκε ένας κύκλος από εικόνες, χαοτικές στο μυαλό μου και στη ψυχή μου, προσπαθώντας να δημιουργήσω έναν πίνακα. Αστείο είναι αυτό, δεν είναι αυτός ο πίνακας. Ο πίνακας είναι αυτός μου. Αυτή ήταν η σκέψη μου γύρω από την κρίση στην Ελλάδα. Οι προηγούμενες εικόνες ήταν η σύλληψη της ιδέας, η χαοτική συγγυρμή που προσπάθησα να τους βάλω σε μια τάξη, σε χρωματικές συνθέσεις, σε νοιολογικές συνδέσεις. Και τώρα θα θέλα να περάσω λίγο από το κομμάτι της ατομικής μου δημιουργικότητας στο κομμάτι της συλλογικής μου δημιουργικότητας. Όντως, αρκετά χρόνια έλπαν από τη γενετειρά μου την Πάτρα και αυτό μου έδωσε πάρα πολλά εφόδια, πνευματική, μια καλλιέργεια που σπάνια τη συναντάς γιατί είναι κομμάτι εμπειρίας, δεν είναι ούτε τα βιβλία, δεν είναι ούτε τα μουσεία, δεν είναι η καλλιερία, είναι το ότι φεύγεις από κάπου, ξαναριζώνεις κάπου αλλού, ξαναεπιστρέφεις, ξανανιώχεις ξένος, είναι μια διαδικασία περίεργη. Επέστρεψα, λοιπόν, στην Πάτρα μετά από όντως σχεδόν 20 χρόνια προσπάθειας και αναζήτησης στον υπόλοιπο κόσμο, ήταν σοκαριστική η πρώτη μου εμπειρία και η πρώτη μου αίσθηση με τα, ας μην πούμε τα εικαστικά, γιατί τα εικαστικά στη πόλη μου, δυστυχώς, είναι ανύπαρκτα, δεν υπάρχουν σαν μορφή έκφρασης και τέχνης, αλλά και συνολικότερα, τέχνη θεωρούσαν το καναβάλι στην πόλη, περιφέρειες θεωρούν περιφεριάρχης, κάποτε μου απήντησε, όταν του μιλάγα για το UCLA του Λονδίνου ότι έχουμε μια πρόσβαση και να φέρουν κάποιους καλλιτέχνες να δουλέψουν εδώ, μου είπε ότι μην μπλάσσε, εγώ μόνο για πανηγύρια ξέρω. Κατέληξα ότι μάλλον η πόλη είναι ένας δήμος για τα καναβάλια και μια περιφέρεια για τα πανηγύρια. Αυτή είναι η δική μου συμπαραδήλωση στο να καταλάβω, να κατανοήσω πως σε μια ευνομούμενη χώρα, σε μια δημοκρατία, δεν υπάρχουν βασικές δομές πολιτισμού. Όταν λέμε δομές, δεν λέμε να υπάρχει μια έκθεση, να υπάρχει μια γκαλερή, ενώ γίνεται να υποσκάπτεις τα θεμέλια του πολιτισμού και να βρίσκεις αυτό που είναι αναγκαίο για το παιδί, για τον έφηβο, για τον νέο, για τον ηλικιωμένο, για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες, για τους ανθρώπους που έχουν ψυχολογικά προβλήματα. Αυτές είναι οι δομές. Και εννοείται ότι τα πάρτι εκατομμυρίων έχουν γίνει στην πόλη μας, εννοείται ότι έχουν περάσει χιλιάδες ευρώ κάνοντας φιέστες, αλλά δεν κάνανε ποτέ πολιτισμό, δεν κάνανε δομές πολιτισμού. Είναι κάτι που, ουσιαστικά, σε αυτή την πόλη υστερούμε, υστερούμε πολύ. Το 2011, λοιπόν, είπαμε με 3-4 φίλους να σπάσουμε αυτή τη σιωπή των νοικαστικών στην πόλη και να προσπαθήσουμε να κάνουμε κάποια έστω μικρή έκθεση. Να μην σας τα πολυλογώ σε αυτό. Είναι μια διαδικασία αρκετά επώδυνη σε σχέση με κρατικούς, δημοτικούς φορείς. Αρχίσα με μία παθητική γιατί έσπασα το στομάχι μου. Αλλά καταφέραμε μέσα σε 4 χρόνια να γίνουν πραγματικά πολύ σπουδαία πράγματα. Όσοι έχουν παρακολουθήσει την Art in Progress θα δούνε ότι έχει ένα τρομερά νεαρνικό κοινό. Απευθυνόμαστε στους νέους, όχι μόνο στους νέους ως συμμετέχοντες, αλλά στους νέους ως εκπαιδευόμενοι μέσα από τις τέχνες. Προσπαθήσαμε και έχουμε καταφέρει να συνεργαστούμε με Υπουργία Πολιτισμού, πάντα από το εξωτερικό, της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Γερμανίας, σε μια πόλη που είναι η Πάτρα. Δεν υπήρχε καφίτσα, δεν υπήρχε πινέζα, δεν υπήρχε τίποτα στα οικαστικά του πλανήτη πάνω στην Πάτρα. Καταφέραμε μέσα σε τέσσερα χρόνια, οι πέντε εξυφύλλοι, να γίνουμε πάνω από 150 εθελοντές. Παιδιά που έχουν τελειώσει ΑΕΙ, έχουν τελειώσει ΤΕΙ, έχουν τελειώσει μεταπτυχιακά, έχουν τελειώσει το σχολείο, άλλοι δεν έχουν τελειώσει το σχολείο, αλλά ουσιαστικά βρήκανε τη δυνατότητα να ελπίζουν σε κάτι καλύτερο. Να έχουν ένα όραμα για το μέλλον τους, για την επόμενη χρονιά τους, να συνομιλήσουν με ανθρώπους του πνεύματος, να συνομιλήσουν με καλλιτέχνες, να συνομιλήσουν με επιμελητές, με ιστορικούς τέχνης. Πράγματα που ίσως οι περισσότεροι δεν έχουμε καν εμπειρία μόλις αυτή η διαδικασία. Και τα περισσότερα παιδιά τα πάνε υπέροχα, έχουν πραγματικά όραμα. Έχουμε καταφέρει μέσα σε τρία χρόνια, φέραμε μια πολύ μεγάλη επένδυση από το εξωτερικό. Φέραμε 800.000 ευρώ στη χώρα, με την προϋπόθεση μια πολύ γνωστή γερμανική εταιρεία να δώσει υποτροφίες σε νέους άνεργους Έλληνες να σπουδάσουν cultural management. Τους είπαμε, τους εξηγήσαμε, η χώρα μας σφίζει από πολιτισμό. Και κληρονομιά και αρχαίο και βυζαντινό και σύγχρονο και ρωμαϊκό και έχει τα πάντα η Ελλάδα. Έχει λαμπρά πνεύματα και έχει λαμπρούς καλλιτέχνες. Και τους πείσαμε λοιπόν να δώσουν κάποια-άρκετα χρήματα, ώστε να σπουδάσουν οι νέοι μας cultural management. Αυτό το κομμάτι του πολιτισμού, το πρόβλημα που έχουμε στην Ελλάδα είναι ότι δεν έχουμε τρόπο να το διώξουμε προς τα έξω. Να το επικοινωνήσουμε με εμάς, με τις οικογένειές μας, με τους φίλους μας. Δεν έχουμε τρόπο να το κοινωνήσουμε τον πολιτισμό. Δεν έχουμε cultural management σπουδές στην Ελλάδα. Είναι εντροπή μια χώρα που έχει γεννήσει τον πολιτισμό να μην έχει τέτοιες σπουδές. Είναι κρίμα. Έτσι λοιπόν, μέσα σε τρία χρόνια λοιπόν μια ομάδα της πόλης έχει καταφέρει να κάνει πράγματα που δεν έχει κάνει ούτε το Υπουργείο, δεν έχουν κάνει ούτε οι δήμοι, ούτε οι περιφέρειες, ούτε τίποτα. Και νομίζω ότι δεν είναι πια εκεί η λύση. Αυτό είναι ένας τείχος που θα σπάσει σιγά-σιγά. Νιώθω το μούδιασμα ακόμη από όλη αυτή την κατάσταση της κρίσης, ότι υπάρχει ακόμη αυτό το μούδιασμα, ότι ο κόσμος νιώθει άβουλος, ότι νιώθει αδύναμος. Και όμως έχουμε τεράστια δύναμη. Έχουμε δύναμη και σε ατομικό επίπεδο και φανταστείτε τι γίνεται αν γίνει αυτό συλλογικό το επίπεδο. Η σημαντικότερη, ίσως, δράση της Art in Progress είναι το Re-Culture, είναι ένα διεθνές πια εικαστικό φεστιβάλ. Έχουμε σε αυτό το διεθνές φεστιβάλ φιλοξενείς καλλιτέχνες από 18 χώρες. Πάνω από 400 καλλιτέχνες και 800 έργα σύγχρονης τέχνης. Έχουμε κάνει πάνω από 60 διήμερα εκπαιδευτικά προγράμματα. Έχουμε κάνει πάνω από 15 καινοτόμα Art Therapy προγράμματα σε κοινωνικά βάλω της ομάδας. Έχουμε φέρει στην πόλη πάνω από 180.000 ευρώ από χρήματα που, εννοείται, έρχονται από αποστολές του εξωτερικού, από υπουργεία, από φορείς του εξωτερικού και μπαίνουν μέσα στην πόλη. Γίνονται ιστήρια, γίνονται κρεβάτια, γίνονται φαγητά, γίνονται οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανένας. Έχουμε καταφέρει να φέρουμε καλλιτέχνες από την πιανάλη της Βενετίας. Έχουμε καταφέρει να φέρουμε, ίσως, από τους σπουδαιότερους επιμελητές αυτή τη στιγμή που έχουμε στην Ελλάδα, αλλά και πάρα πολλούς σημαντικούς επιμελητές από το εξωτερικό. Φανταστείτε, γίνεται όλα χωρίς χρηματοδότηση, χωρίς καμία χρηματοδότηση από το επίσημο κράτος. Βέβαια, εμείς κερδίζουμε σε κάτι και αυτό μας κάνει μοναδικούς, όχι μόνο στην Ελλάδα, μας κάνει μοναδικούς σε όλον τον κόσμο. Σταματήσαμε να είμαστε εθελοντές και γίναμε ενεργοί πολίτες. Ουσιαστικά μπήκαμε, δηλαδή, από το κομμάτι του εθελοντισμού που κάποιοι το θεωρούν τσάμπα εργασία, μπήκαμε στο να κάνουμε ενεργούς πολίτες. Να έχουν άποψη, ενδιαφέρον, να μη μαςάνε πουθενά, να μη μαςάνε στη διαδικασία των πολιτικάντηδων και να κάνουν πράξη αυτό που σκέφτονται. Αυτό, νομίζω, μας κάνει μοναδικούς πραγματικά σε όλο τον κόσμο. Δεν υπάρχει πουθενά όλου στον κόσμο διοργάνωση που να γίνεται σε αυτή τη βάση. Τόσο μεγάλη διοργάνωση. Ανοίξαμε το Σκαλιοπούλιο Ίδρυμα, όσοι είστε από την Πάτρα το γνωρίζετε. Ένα Ίδρυμα που ήταν 15 χρόνια ή 20 χρόνια κλειστό και έγινε ίσως ένα μουσείο που θα το ζήλευε και τον Πενάκη. Τα πράγματα που θα δείτε τον επόμενο χρόνο, νομίζω θα παραμιλούν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Το προνόμιο που έχεις όταν είσαι ενεργός πολίτης και όχι εθελοντής είναι ότι αν δεν αγαπάς αυτό που κάνεις δεν πας πουθενά. Θα είναι στάσιμο, θα είναι κάτι μία απ' τα ίδια. Οπότε εμείς έχουμε αυτό το τρομερό προνόμιο. Δεν έχουμε χρήματα, φανταστείτε ότι φέρνουμε καλλιτέχνες, φέρνουμε επιμελητές και τους λέμε να σας πω δύο πράγματα για τη διοργάνωση. Δεν έχουμε χρήματα και είμαστε πάρα πολύ αυστηροί. Και παρ' όλα αυτά πάνε όλα υπέροχα. Οι τελευταίες χρονιές που έγινε το Re-Culture είχαμε 10.000 το 2013 επισκεψιμότητα, 10.000 ατόμων και το 2014 ξεπεράσαμε τις 12.000 επισκεψιμότητα. Αυτή η επισκεψιμότητα να ξέρετε ότι σε επίπεδο μπιενάλε είναι αξιοζήλευτα αυτά τα νούμερα. Είμαστε ίσως πολύ περήφανοι που για πρώτη φορά 35 σχολιά ήρθανε στην έκθεση και μας παρακαλούσαν για παράταση πάρα πολλά σχολεία γιατί νομίζω ότι αυτό ο σπόρος αν φοιτευτεί σωστά, με σωστές δομές τότε σε μια δεκαετία μπορούμε να ελπίζουμε για κάτι καλύτερο στον πολιτισμό. Αυτή η μεγάλη γερμανική εταιρεία μου πρότεινε, επειδή ήμουνα κάποτε υπότροφός τους, αν θα ήθελα να κάνω την ίδια δουλειά στη Γερμανία, που έχω ζήσει, θα μου ήταν πολύ ικείο το περιβάλλον, πολύ καλές οι απολαβές και εννοείται που είπα πως όχι. Θα ήθελα να είμαι εδώ, να γίνει αυτό το πράγμα εδώ στην Πάτρα και δεν θέλω να χωριστούμε σε κανέναν. Ευχαριστώ.
|
| _version_ |
1782817248148193280
|
| description |
: [♪ Μουσική το τ Ονομάζομαι Κολυμμένης Κωνστόπουλος, είμαι εικαστικός καλλιτέχνης. Νομίζω ότι αυτά που είπαν οι προλαλήσαντες είναι κάτι που με συμπληρώνει και ουσιαστικά με καλύπτει απόλυτα. Η τέχνη για μένα είναι βίωμα, δεν είναι μόνο μία μορφή έκφρασης, μάλλον είναι ο τρόπος που ψυχαναλείω και ψυχαναλείομαι. Σκέφτομαι πάρα πολύ τακτικά, χιλιάδες θέματα, η συνεργή είναι πολύ γρήγορη, σχεδόν χαοτική τις περισσότερες φορές. Όταν φτάνω όμως στο γκαμβά, όταν φτάνω στο μουσαμά και στα χρώματα τότε όλα αυτό απολευθερώνεται. Εδώ θα ήθελα να ευχαριστήσω πολύ το δημιουργικό τμήμα του Tendix Patras που μου έδωσε αυτή τη δυνατότητα να είμαι αυτή τη στιγμή εδώ. Και θα σας μιλήσω από μία δυτή ιδιότητα, ως δημιουργικός καλλιτέχνης αλλά και ως δημιουργικός πολίτης. Θα ήθελα να σας μιλήσω λίγο για την προσωπική μου ατομική δημιουργικότητα και έχει να κάνει με την εποχή της ελληνικής κρίσης. Ένας από τους πίνακες που διέρχισε για μένα πάνω από 6 μήνες ήταν η προσπάθεια να εκφράσω μέσω των εγκαστικών, μέσω της ζωγραφικής, την ελληνική κρίση. Τα πρώτα συναισθήματα που είχα ήταν θυμός. Αυτό μου έβγαζε μια αίσθηση άρνησης προς την κοινωνία, προς τους φίλους μου. Μου ήταν πάρα πολύ δύσκολο, έκανα μεγάλη προσπάθεια να συγκρατήσω το συνέστημα, να συγκρατήσω τη λογική μου και προσπάθησα μέσα από εικόνες που σιγά σιγά θα παρουσιάζονται και σε εσάς να συνθέσω το πάζλ μιας οικονομικής κοινωνικής κατάρρευσης, της κατάρρευσης της Ελλάδας. Σκέφτηκα πολλές φορές ότι φταίνουν οι οικονομολόγοι, ότι αυτοί είναι οι άνθρωποι που φταίνουν για όλα, δεν φταί κανένας άλλος, αυτοί οδήγησαν τη χώρα στον κρεμμό. Αλλά πάλι σκέφτηκα ότι αυτό είναι εύκολο, ίσως είναι πάρα πολύ εύκολο να μπούμε στη διαδικασία να κατηγορήσουμε μια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα σε μια συγκεκριμένη εποχή που μάλλον έπρεπε να διορυτηθούμε όλοι στο τι φταίει. Νομίζω ότι αυτή η εικόνα είναι χίλις λέξεις. Νομίζω ότι αυτό είναι που παρατήσαμε και μας παράτησε στον δρόμο και εκεί μας έφτασε στο κομμάτι της καταστροφής. Η πολιτική με ομικρογειότητα και με ήττα είναι κάτι που μάλλον απαρνηθήκαμε να ασχοληθούμε και νομίζω τα αποτελέσματα είναι ολεθριά στη χώρα μας. Σκέψεις όπως σας είπα ήτανε σκόρπιες, εικόνες που μου ερχόντουσαν πάρα πάρα πολλές. Προσπαθούσα να βρω σύμβολα για να απεγκλωβιστώ από τη διαδικασία του να κάνω κάτι μπανάλ, να κάνω κάτι που έχει ποθεί, κάτι που δεν χρειάζεται να το ζωγραφείς κάποιος γιατί το έχουνε πει, το έχουνε εκφράσει είτε με λόγια είτε με άλλου τύπου έργα. Αυτό ήτανε πάρα πάρα πολύ δύσκολο. Στα εικαστικά έχουμε μια γλώσσα που είναι πολύ σύνθετη αλλά όταν θες να πεις πολλά πράγματα γίνεται πάρα πολύ δύσκολο. Μια διαδικασία που πραγματικά θέλει πολύ έμπνευση, θέλει πολύ πάθος. Η σιωπή. Η σιωπή είναι αυτή που μας φέρνει σε αυτή την κατάσταση, στην κρίση. Στην χώρα που καταραίει, στους πνευματικούς ανθρώπους που δεν μιλάνε, σ' αυτούς που μιλάνε και δεν λένε τίποτα. Όλα αυτά νομίζω ότι είναι ένα κομμάτι της δικής μας σιωπής. Είμαστε όλοι μέσα σε αυτή τη σιωπή. Η ασχήμια. Η ασχήμια που έχει γίνει η καθημερινότητα στην Ελλάδα, τη σύγχρονη Ελλάδα. Πράγματα που πολλές φορές φτάνουν μέχρι και σε μια ανθρωπιστική κρίση. Αυτές είναι καθημερινές εικόνες που αν τις αφήσουμε να μας κυριεύσει ως αισθητικό φαινόμενο, τότε μάλλον το έχουμε χάσει το παιχνίδι για πάρα, πάρα πολλά χρόνια. Ήταν η σκέψη ότι τι άλλο πρέπει να κάνει ο άνθρωπος για να ξαναβρει την ταυτότητά του, για να ξαναβρει λίγο τη διαδικασία της ηθικής, μιας νέας ηθικής, όχι αυτής της ηθικής που έχουμε πλάσει ως τώρα, αλλά μιας ηθικής που θα αλλάξει τα πράγματα. Τη δύναμη, την εσωτερική μας δύναμη. Πώς θα μπορούσε αυτό να υπάρξει. Και συντρίμια από την κληρονομιά, όπως είπε και η Καλιόπη. Είναι κρίμα να βλέπεις αυτή την πτώση ενός τόσου σημαντικού, σπουδαίου πολιτισμού και να υπάρχει σε πτώση. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είμαστε σε πτώση. Και ενώ, συγχωρέστε με, πάντα θα μιλάω σε βάση και σε αρχή μέση και τέλος, είναι για μένα ο πολιτισμός. Αυτό είναι το κομμάτι που εγώ γνωρίζω και γι' αυτό μπορώ να σας μιλήσω. Απόρεια. Από αυτή την καταστροφική πορεία μιας κοινωνίας είναι ο φασισμός. Πραγματικά είναι πολύ κοντά, ενώ πριν λίγα χρόνια φαίνονταν τόσο μακρινό σε αυτή τη χώρα. Πέτρες. Σπουδαίες πέτρες. Το κομμάτι της συντροφικότητας. Νομίζω ότι οι Έλληνες πάσχομαι στο κομμάτι της παιδείας μας βαθιά, από το νηπιαγωγείο, το δηματικό, από τις μαμάδες μας, που είμαστε τα πιο όμορφα, τα πιο έξυπνα παιδιά, δεν υπάρχουν καλύτερα. Έχουμε πρόβλημα μάλλον συντροφικότητας, είτε σε διαπροσωπικό επίπεδο, είτε σε κοινωνικό επίπεδο. Εάν αυτή η μικρή συλλογικότητα δεν είναι μεγαλύτερη, εμείς αποκλείεται να φύγουμε από αυτή την κρίση. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Και έτσι ολοκληρώθηκε ένας κύκλος από εικόνες, χαοτικές στο μυαλό μου και στη ψυχή μου, προσπαθώντας να δημιουργήσω έναν πίνακα. Αστείο είναι αυτό, δεν είναι αυτός ο πίνακας. Ο πίνακας είναι αυτός μου. Αυτή ήταν η σκέψη μου γύρω από την κρίση στην Ελλάδα. Οι προηγούμενες εικόνες ήταν η σύλληψη της ιδέας, η χαοτική συγγυρμή που προσπάθησα να τους βάλω σε μια τάξη, σε χρωματικές συνθέσεις, σε νοιολογικές συνδέσεις. Και τώρα θα θέλα να περάσω λίγο από το κομμάτι της ατομικής μου δημιουργικότητας στο κομμάτι της συλλογικής μου δημιουργικότητας. Όντως, αρκετά χρόνια έλπαν από τη γενετειρά μου την Πάτρα και αυτό μου έδωσε πάρα πολλά εφόδια, πνευματική, μια καλλιέργεια που σπάνια τη συναντάς γιατί είναι κομμάτι εμπειρίας, δεν είναι ούτε τα βιβλία, δεν είναι ούτε τα μουσεία, δεν είναι η καλλιερία, είναι το ότι φεύγεις από κάπου, ξαναριζώνεις κάπου αλλού, ξαναεπιστρέφεις, ξανανιώχεις ξένος, είναι μια διαδικασία περίεργη. Επέστρεψα, λοιπόν, στην Πάτρα μετά από όντως σχεδόν 20 χρόνια προσπάθειας και αναζήτησης στον υπόλοιπο κόσμο, ήταν σοκαριστική η πρώτη μου εμπειρία και η πρώτη μου αίσθηση με τα, ας μην πούμε τα εικαστικά, γιατί τα εικαστικά στη πόλη μου, δυστυχώς, είναι ανύπαρκτα, δεν υπάρχουν σαν μορφή έκφρασης και τέχνης, αλλά και συνολικότερα, τέχνη θεωρούσαν το καναβάλι στην πόλη, περιφέρειες θεωρούν περιφεριάρχης, κάποτε μου απήντησε, όταν του μιλάγα για το UCLA του Λονδίνου ότι έχουμε μια πρόσβαση και να φέρουν κάποιους καλλιτέχνες να δουλέψουν εδώ, μου είπε ότι μην μπλάσσε, εγώ μόνο για πανηγύρια ξέρω. Κατέληξα ότι μάλλον η πόλη είναι ένας δήμος για τα καναβάλια και μια περιφέρεια για τα πανηγύρια. Αυτή είναι η δική μου συμπαραδήλωση στο να καταλάβω, να κατανοήσω πως σε μια ευνομούμενη χώρα, σε μια δημοκρατία, δεν υπάρχουν βασικές δομές πολιτισμού. Όταν λέμε δομές, δεν λέμε να υπάρχει μια έκθεση, να υπάρχει μια γκαλερή, ενώ γίνεται να υποσκάπτεις τα θεμέλια του πολιτισμού και να βρίσκεις αυτό που είναι αναγκαίο για το παιδί, για τον έφηβο, για τον νέο, για τον ηλικιωμένο, για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες, για τους ανθρώπους που έχουν ψυχολογικά προβλήματα. Αυτές είναι οι δομές. Και εννοείται ότι τα πάρτι εκατομμυρίων έχουν γίνει στην πόλη μας, εννοείται ότι έχουν περάσει χιλιάδες ευρώ κάνοντας φιέστες, αλλά δεν κάνανε ποτέ πολιτισμό, δεν κάνανε δομές πολιτισμού. Είναι κάτι που, ουσιαστικά, σε αυτή την πόλη υστερούμε, υστερούμε πολύ. Το 2011, λοιπόν, είπαμε με 3-4 φίλους να σπάσουμε αυτή τη σιωπή των νοικαστικών στην πόλη και να προσπαθήσουμε να κάνουμε κάποια έστω μικρή έκθεση. Να μην σας τα πολυλογώ σε αυτό. Είναι μια διαδικασία αρκετά επώδυνη σε σχέση με κρατικούς, δημοτικούς φορείς. Αρχίσα με μία παθητική γιατί έσπασα το στομάχι μου. Αλλά καταφέραμε μέσα σε 4 χρόνια να γίνουν πραγματικά πολύ σπουδαία πράγματα. Όσοι έχουν παρακολουθήσει την Art in Progress θα δούνε ότι έχει ένα τρομερά νεαρνικό κοινό. Απευθυνόμαστε στους νέους, όχι μόνο στους νέους ως συμμετέχοντες, αλλά στους νέους ως εκπαιδευόμενοι μέσα από τις τέχνες. Προσπαθήσαμε και έχουμε καταφέρει να συνεργαστούμε με Υπουργία Πολιτισμού, πάντα από το εξωτερικό, της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Γερμανίας, σε μια πόλη που είναι η Πάτρα. Δεν υπήρχε καφίτσα, δεν υπήρχε πινέζα, δεν υπήρχε τίποτα στα οικαστικά του πλανήτη πάνω στην Πάτρα. Καταφέραμε μέσα σε τέσσερα χρόνια, οι πέντε εξυφύλλοι, να γίνουμε πάνω από 150 εθελοντές. Παιδιά που έχουν τελειώσει ΑΕΙ, έχουν τελειώσει ΤΕΙ, έχουν τελειώσει μεταπτυχιακά, έχουν τελειώσει το σχολείο, άλλοι δεν έχουν τελειώσει το σχολείο, αλλά ουσιαστικά βρήκανε τη δυνατότητα να ελπίζουν σε κάτι καλύτερο. Να έχουν ένα όραμα για το μέλλον τους, για την επόμενη χρονιά τους, να συνομιλήσουν με ανθρώπους του πνεύματος, να συνομιλήσουν με καλλιτέχνες, να συνομιλήσουν με επιμελητές, με ιστορικούς τέχνης. Πράγματα που ίσως οι περισσότεροι δεν έχουμε καν εμπειρία μόλις αυτή η διαδικασία. Και τα περισσότερα παιδιά τα πάνε υπέροχα, έχουν πραγματικά όραμα. Έχουμε καταφέρει μέσα σε τρία χρόνια, φέραμε μια πολύ μεγάλη επένδυση από το εξωτερικό. Φέραμε 800.000 ευρώ στη χώρα, με την προϋπόθεση μια πολύ γνωστή γερμανική εταιρεία να δώσει υποτροφίες σε νέους άνεργους Έλληνες να σπουδάσουν cultural management. Τους είπαμε, τους εξηγήσαμε, η χώρα μας σφίζει από πολιτισμό. Και κληρονομιά και αρχαίο και βυζαντινό και σύγχρονο και ρωμαϊκό και έχει τα πάντα η Ελλάδα. Έχει λαμπρά πνεύματα και έχει λαμπρούς καλλιτέχνες. Και τους πείσαμε λοιπόν να δώσουν κάποια-άρκετα χρήματα, ώστε να σπουδάσουν οι νέοι μας cultural management. Αυτό το κομμάτι του πολιτισμού, το πρόβλημα που έχουμε στην Ελλάδα είναι ότι δεν έχουμε τρόπο να το διώξουμε προς τα έξω. Να το επικοινωνήσουμε με εμάς, με τις οικογένειές μας, με τους φίλους μας. Δεν έχουμε τρόπο να το κοινωνήσουμε τον πολιτισμό. Δεν έχουμε cultural management σπουδές στην Ελλάδα. Είναι εντροπή μια χώρα που έχει γεννήσει τον πολιτισμό να μην έχει τέτοιες σπουδές. Είναι κρίμα. Έτσι λοιπόν, μέσα σε τρία χρόνια λοιπόν μια ομάδα της πόλης έχει καταφέρει να κάνει πράγματα που δεν έχει κάνει ούτε το Υπουργείο, δεν έχουν κάνει ούτε οι δήμοι, ούτε οι περιφέρειες, ούτε τίποτα. Και νομίζω ότι δεν είναι πια εκεί η λύση. Αυτό είναι ένας τείχος που θα σπάσει σιγά-σιγά. Νιώθω το μούδιασμα ακόμη από όλη αυτή την κατάσταση της κρίσης, ότι υπάρχει ακόμη αυτό το μούδιασμα, ότι ο κόσμος νιώθει άβουλος, ότι νιώθει αδύναμος. Και όμως έχουμε τεράστια δύναμη. Έχουμε δύναμη και σε ατομικό επίπεδο και φανταστείτε τι γίνεται αν γίνει αυτό συλλογικό το επίπεδο. Η σημαντικότερη, ίσως, δράση της Art in Progress είναι το Re-Culture, είναι ένα διεθνές πια εικαστικό φεστιβάλ. Έχουμε σε αυτό το διεθνές φεστιβάλ φιλοξενείς καλλιτέχνες από 18 χώρες. Πάνω από 400 καλλιτέχνες και 800 έργα σύγχρονης τέχνης. Έχουμε κάνει πάνω από 60 διήμερα εκπαιδευτικά προγράμματα. Έχουμε κάνει πάνω από 15 καινοτόμα Art Therapy προγράμματα σε κοινωνικά βάλω της ομάδας. Έχουμε φέρει στην πόλη πάνω από 180.000 ευρώ από χρήματα που, εννοείται, έρχονται από αποστολές του εξωτερικού, από υπουργεία, από φορείς του εξωτερικού και μπαίνουν μέσα στην πόλη. Γίνονται ιστήρια, γίνονται κρεβάτια, γίνονται φαγητά, γίνονται οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανένας. Έχουμε καταφέρει να φέρουμε καλλιτέχνες από την πιανάλη της Βενετίας. Έχουμε καταφέρει να φέρουμε, ίσως, από τους σπουδαιότερους επιμελητές αυτή τη στιγμή που έχουμε στην Ελλάδα, αλλά και πάρα πολλούς σημαντικούς επιμελητές από το εξωτερικό. Φανταστείτε, γίνεται όλα χωρίς χρηματοδότηση, χωρίς καμία χρηματοδότηση από το επίσημο κράτος. Βέβαια, εμείς κερδίζουμε σε κάτι και αυτό μας κάνει μοναδικούς, όχι μόνο στην Ελλάδα, μας κάνει μοναδικούς σε όλον τον κόσμο. Σταματήσαμε να είμαστε εθελοντές και γίναμε ενεργοί πολίτες. Ουσιαστικά μπήκαμε, δηλαδή, από το κομμάτι του εθελοντισμού που κάποιοι το θεωρούν τσάμπα εργασία, μπήκαμε στο να κάνουμε ενεργούς πολίτες. Να έχουν άποψη, ενδιαφέρον, να μη μαςάνε πουθενά, να μη μαςάνε στη διαδικασία των πολιτικάντηδων και να κάνουν πράξη αυτό που σκέφτονται. Αυτό, νομίζω, μας κάνει μοναδικούς πραγματικά σε όλο τον κόσμο. Δεν υπάρχει πουθενά όλου στον κόσμο διοργάνωση που να γίνεται σε αυτή τη βάση. Τόσο μεγάλη διοργάνωση. Ανοίξαμε το Σκαλιοπούλιο Ίδρυμα, όσοι είστε από την Πάτρα το γνωρίζετε. Ένα Ίδρυμα που ήταν 15 χρόνια ή 20 χρόνια κλειστό και έγινε ίσως ένα μουσείο που θα το ζήλευε και τον Πενάκη. Τα πράγματα που θα δείτε τον επόμενο χρόνο, νομίζω θα παραμιλούν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Το προνόμιο που έχεις όταν είσαι ενεργός πολίτης και όχι εθελοντής είναι ότι αν δεν αγαπάς αυτό που κάνεις δεν πας πουθενά. Θα είναι στάσιμο, θα είναι κάτι μία απ' τα ίδια. Οπότε εμείς έχουμε αυτό το τρομερό προνόμιο. Δεν έχουμε χρήματα, φανταστείτε ότι φέρνουμε καλλιτέχνες, φέρνουμε επιμελητές και τους λέμε να σας πω δύο πράγματα για τη διοργάνωση. Δεν έχουμε χρήματα και είμαστε πάρα πολύ αυστηροί. Και παρ' όλα αυτά πάνε όλα υπέροχα. Οι τελευταίες χρονιές που έγινε το Re-Culture είχαμε 10.000 το 2013 επισκεψιμότητα, 10.000 ατόμων και το 2014 ξεπεράσαμε τις 12.000 επισκεψιμότητα. Αυτή η επισκεψιμότητα να ξέρετε ότι σε επίπεδο μπιενάλε είναι αξιοζήλευτα αυτά τα νούμερα. Είμαστε ίσως πολύ περήφανοι που για πρώτη φορά 35 σχολιά ήρθανε στην έκθεση και μας παρακαλούσαν για παράταση πάρα πολλά σχολεία γιατί νομίζω ότι αυτό ο σπόρος αν φοιτευτεί σωστά, με σωστές δομές τότε σε μια δεκαετία μπορούμε να ελπίζουμε για κάτι καλύτερο στον πολιτισμό. Αυτή η μεγάλη γερμανική εταιρεία μου πρότεινε, επειδή ήμουνα κάποτε υπότροφός τους, αν θα ήθελα να κάνω την ίδια δουλειά στη Γερμανία, που έχω ζήσει, θα μου ήταν πολύ ικείο το περιβάλλον, πολύ καλές οι απολαβές και εννοείται που είπα πως όχι. Θα ήθελα να είμαι εδώ, να γίνει αυτό το πράγμα εδώ στην Πάτρα και δεν θέλω να χωριστούμε σε κανέναν. Ευχαριστώ.
|
