| : Καλησπέρα. Καταρχήν να σας ευχαριστήσουμε πολύ για τη συμμετοχή σας σήμερα εδώ, σε αυτή την εκδήλωση που αφορά τη διαχείριση του άγχους και τις διατροφικές συνήθειες, ό,τι αφορά τα παιδιά μας. Είμαι η Πρόεδρος της Ένωσης Γονέων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Δημοβερίας. Θα σας πω δύο λόγια για τους ομιλητές μας και ο ρόλος μου θα τελειώσει εκεί. Θα παραδώσω τις κριτάλες στην κυρία Ναγνώστου και στον κυριοτόπι. Τη κυρία Ναγνώστου, αν και πιστεύω ότι περισσότεροι την ξέρετε, εγώ αφήνω να σας πω δύο λόγια. Είναι απόφητη του τμήματος Ψυχολογίας με κατεύθυνση η ανάπτυξη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της προσωπικότητας. Επίσης, πήρε και το πτυχίο Καθηγήτριας με ειδίκευση στις κοινωνικές επιστήμες. Έκανε τις μετατυχιακές της σπουδές στον τομέα της εκπαίδευσης και ψυχολογίας του παιδιού με ειδικότητες της μαθησιακής δυσκολίας και στην ειδική εκπαίδευση αγωγή αυτισμός στο Ισπιτούτο της Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Είναι διδάκτορ του τμήματος εξελιπτικής και σχολικής ψυχολογίας στο ΑΒΙΘΤΑ. Είναι διορισμένη ασχολική ψυχολόγος στο ειδικό σχολείο ΒΕΡΙΑΣ και σήμερα είναι αναπληρώντρια προϊσταμένη στο Κεδί Οι Μαθίας. Οργανώνει και συμμετέχει σε συνέδρια και επιμορφώσεις ως εκπαιδεύτρια στο εξωτερικό και στην Ελλάδα. Αρθρογραφεί σε πολλά επιστημονικά έντυπα. Τα τελευταία χρόνια δουλεύει ως εκπαιδεύτρια εκπαιδευτών και εκπαιδεύτρια στο χώρο της εκπαίδευσης ανηλίκων. Είναι ιδρυτικό μέλος και πιστημονικής συνεργάτης της ΑΝΑΣΑ, μη κερδοσκοπικής εταιρείας καταπολέμησης διατροφικών διαταραχών. Και ο κύριος Αθανάσιος Τόπης, ο οποίος είναι απόφυτος του Τμήματος Διατροφής και Διατρολογίας του ΑΤΕΙΤΕ Σαλονίκης, παρακολούθησε πολλά σεμινάρια πάνω σε θέματα διατροφής, συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα με θέμα την εκτίμηση και συσχέτιση των διατροφικών συνηθιών και της διατροφικής κατάστασης των Ελλήνων εφίβων και διατροφική παρέμμαση. Ζει και εργάζεται στη Βέρια. Είναι εθελοντής στο δημοτικό ιατρίο της Βέριας. Συμμετέχει σε ομιλίες με θέματα διατροφής σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του νομού Ιμαρτίας. Είναι μέλος της ΑΝΑΣΑ του Πανελλήνου Συλλόγου Διατρολόγων Διατροφολόγων, αγγραφεί στον τοπικό τύπο και συνεργάζεται με το ραδιόφωνο της Ιεράς Μητροπόλεως με βδομαντιέ ραδιοφωνική εκπομπήθονο σε θέματα διατροφής και υγείας. Αυτά από μένα και θα ξεκινήσουμε την κυρία αναγνώσου. Καλησπέρα και από μένα. Είμαστε όλοι εδώ μαζί, όχι να λύσουμε ένα θέμα, απλώς να πούμε κάποια πράγματα γι' αυτό το περιβόητο τερατάκι που χτίσαμε στις τελευταίες δεκαετίες και στη χώρα μας, το άγχος. Συγκεκριμένα θα δούμε το άγχος των υποψηφίων, το άγχος των Πανελλήνων εξετάσεων. Βέβαια πολλά που θα πούμε σήμερα, και εγώ αλλά και ο κυριοστόπης, μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε γενικά σε άλλες μορφές άγχους ή και σε άλλες καταστάσεις και άλλα γεγονότα που μπορεί να συμβαίνουν στη ζωή μας. Γι' αυτό μην τα πένετε ότι είναι μόνο κλειστικά για τους υποψηφίους των Πανελλήνων εξετάσεων. Απλώς λόγω της εποχής, δίνουμε έμφαση σε αυτόν τον αγώνα που κάνουν τα παιδιά μας και φέτος είπαμε να δοκιμάσουμε κάτι διαφορετικό, να ενώσουμε τις δυνάμεις μαζί με τον κυριοτόπη, με τον Θανάση, για να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε όλο το πακέτο. Και τις γνώσεις δηλαδή να πάρετε και πρακτικές τεχνικές που μπορείτε να μεταφέρετε στα παιδιά σας και για σήμερα. Και βέβαια για των ημερών όσο διακούν και οι εξετάσεις και βέβαια θα αναφερθούμε και λίγο για μετά τα αποτελέσματα. Αυτό θα το αφήσουμε ίσως σε κάποιο ερώτημα. Όπως είπα πριν, δεν θα λύσουμε το θέμα του μάχους και δεν θέλουμε να μιλήσουμε πολύ με τον Θανάση. Θέλουμε πιο πολύ να αφήσουμε περιθώριν να το συζητήσουμε. Και αυτό, κύριε Αγία, όταν ξεφύγουν τα 20-22 λεπτά θα μου πεις να το τρέψω, γιατί μπορεί να ξεφύγω. Το ερώτημα είναι, είναι εδώ το παιδί μου, είμαι εδώ εγώ, η μητέρα, ο πατέρας, είμαστε εδώ όλοι οικογενειακώς. Σίγουρα γνωρίζετε κι εσείς ότι έχουμε κάνει μία, έχουμε όλο δημιουργήσει μία αντίληψη στην ελληνική πραγματικότητα ότι όλοι έχουμε άγχος, όλοι δίνουμε εξετάσεις, όλοι γράφουμε. Ναι, εμέρι έτσι είναι, δεν μπορούν οι γονείς και τα αδέρφια να μην νιώσουν τις αγωνίες των υποψηφίων, αλλά εγώ για να είμαι δίκηλη απέναντί τους και θέλω όλοι να είμαστε δίκοι, είναι δικός τους ο αγώνας, αυτοί είναι κυρίως που είναι αγχωμένοι, αυτοί είναι κυρίως που είναι άυπνοι και στρεσαλισμένοι. Και νομίζω οφείλουμε να τους το αναγνωρίσουμε αυτό, γιατί πολλές φορές και τα ίδια τα παιδιά, και αυτά που σας τα λέω, είναι μεταφορά των παιδιών, τα λόγια τους, εγώ τα μεταφέρω σε εσάς, πολλά χρόνια μας λένε, είμαστε αγχωμένοι, δίνουμε εξετάσεις, γιατί το λένε αυτό, εμείς δίνουμε, όχι οι γονείς μας, όχι οι καθηγητές μας. Και αυτό το άκουσα και από τα ίδια μου τα παιδιά, γι' αυτό ας προσέχουμε λίγο αυτές τις ημέρες, ας τους δημιουργήσουμε ένα δίκτυο ασφάλειας και υποστήριξης, που αφορά κυρίως και μόνο αυτούς. Το θέλουνε, το έχουνε ανάγκη σήμερα. Πολύ γρήγορα απλώς θα πω κάποια πράγματα για την εφηβία. Τα παιδιά σας τώρα είναι τα παιδιά που βρίσκονται στην κύρια εφηβία, και ίσως κάποια να είναι βέβαια και σε κάποια πιο όρημα παρακλάδια της κύριας εφηβίας. Αυτό σημαίνει, όπως θα δούμε παρακάτω, ότι είναι παιδιά που ακόμη περνάνε και βιώνουν πολλές αλλαγές επάνω τους. Οι αλλαγές συνεχίζουν να είναι και νοητικές, όχι τόσο σωματικές, αλλά κυρίως νοητικές, ιδιαίτερα συναισθηματικές και ψυχολογικές, και βέβαια συνεχίζουν και οι κοινωνικό-εκπαιδευτικές αλλαγές. Και οι αλλαγές γίνονται με ταχύτητες και με εντάσεις. Άρα, όπως βλέπετε, έχω την εικόνα μια ρουκέτα. Δεν είναι τυχαία που την έχω βάλει. Και κάπως έτσι είναι τα παιδιά σας γενικώς σε αυτό το στρατιό νάπτυξης. Συν όμως έχουνε σήμερα και ένα πολύ μεγάλο αγώνα που λέγεται Πανελλήνιες Εξετάσεις. Συγγνώμη. Και στη δικά μας τη χώρα, οι Πανελλήνιες Εξετάσεις έχουνε άλλο ύφος, έχουνε άλλες γεύσεις. Όλα τα παιδιά της Ευρώπης και της Αμερικής και από τις χώρες του Καναδά, όλοι δίνουνε εισαγωγικές εξετάσεις για να βγάλουνε τα μωριά τους, να μπορούν να μπουνε στις διάφορες σχολές. Απλώς δεν έχει αυτήν την σύνδεση πολλών χρόνων σε φροντιστήρι, όπως θα δούμε παρακάτω. Και γι' αυτό τα δικιά μας τα παιδιά, βιώνουνε επιπλέον άγχος που το έχουμε παράγει εμείς ως κοινωνία. Το έχει παράγει το οικογενειακό σύστημα και βέβαια το έχει παράγει και το εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτές είναι κάποιες ανησυχίες των εφήβων. Μπορείτε να τις διαβάζετε όσο εγώ μιλάω. Και δεν είναι οι μόνοις ανησυχίες, είναι πολλές άλλες ακόμη. Αλλά σήμερα αυτό που τους ανησυχεί πάνω απ' όλα βέβαια είναι ένα κομμάτι της σχολικής ζωής, που έχει να κάνει με τις εξετάσεις. Αλλά να ξέρετε τα παιδιά σας είναι ζωντανά πλάσματα και αυτά. Και επειδή δίνουν πανελλήνια, δεν μπορούν να διακόψουν και τα προσωπικά τους στοιχεία των σχέσεών σας, δεν μπορούν να διακόψουν τον έρωτά τους, δεν μπορούν να μην έχουν στο μυαλό τους και τη σύγκρουση που μπορεί να είχαν με τη σχέση τους αν έχουν ή και με την καλύτερη τους φίλη. Και αυτό το διαφκρινίζω, σύντομα το διαφκρινίζω, γιατί θέλω να το ξέρετε. Δεν είναι μόνο οι εξετάσεις που κυριεύουν τα παιδιά σας, γιατί δεν είναι μόνο αυτό το πράγμα που πέσεις στις ζωήκους. Είναι παιδιά και αυτά που έχουν και αυτά τις δικές τους ανησυχίες και προσέξτε τις ρουκέτες ιδιαίτερα αυτό τον καιρό, κυρίως από σήμερα και μετά. Είναι αυτό που λέμε, σ' αφήνω παιδί μου περιθώρια να μου πεις για ένα διάστημα ό,τι βγει απ' το στόμα σου και θα τα δειχτώ όλα, αλλά κάποια μέρα τα συζητάμε. Έτσι να το κάνω λίγο μεταφορικό. Αυτά είναι τα κύριε συναισθήματα, τα έβαλα έτσι σε φατσούλες να τα θυμόσαστε. Η ζήλια, ο φόβος, η χαρά, η λύπη, ο θυμός, η οργή, το μίσος. Σήμερα τα παιδιά σας κυρίως τα κυριεύει ο φόβος, ο φόβος της αντιμετώπισης αυτής της μεγάλης πρόκλησης που λέγονται πανελλήνιες εξετάσεις. Τους κυριεύει ένας θυμός, ο θυμός γιατί το δικό του σύστημα να είναι τόσο άδικο που όλα τα άλλα τα παιδιά του κόσμου δεν θα είναι παρόμοιες διαδικασίες. Θυμός για τις καταστάσεις που βιώνουν πολλές οικογένειες. Τα παιδιά σας, όπως σας είπα, δεν είναι κομμένα από τα προβλήματα της οικογένειας, κυρίως τα οικονομικά προβλήματα και ανασφάλιση των γονέων στο εργασιακό και στο οικονομικό. Και αυτό τους έχει γεμίσει θυμό. Έχουνε οργή τα παιδιά σας μέσα. Που τα παιδιά πριν και 7 χρόνια μπορώ να πω πριν και μια πενταετία ίσως δεν είχανε τόσο θυμό και οργή. Γιατί είχανε μία ελπίδα ότι θα τα δώσουνε όλα, θα περάσουνε και περιμένανε όλο το 60% των παιδιών γρήγορη αποκατάσταση. Σήμερα δεν υπάρχει αυτή η ελπίδα. Άρα μέσα τους βιώνουνε και αυτή την άγνηση. Γιατί να μπω εγώ μέσα σε όλη αυτή την εργασία. Ποιος με σέβεται, ποιος με νοιάζεται. Να το ξέρετε και αυτό. Και έτσι, άμα δείτε πολλές αλλαγές στην νευρικότητα του παιδιού σας και αν γίνεται και επιθετικότητα, κυρίως η λεκτική επιθετικότητα, αφήστε ένα χώρο να βγει, θα σημαίνει ότι δεν τα δεχτείτε και απλώς πείτε εντάξει παιδί μου σε καταλαβαίνω, δεν το συμμερίζουμε, θα τα συζητήσουμε τον Ιούλη. Τώρα έχεις δίκιο και μπορείς να νιώσεις όπως νιώθεις. Τώρα τι, πολλά παιδιά νιώθουν έτσι, αχ δεν πρόκειται να τα καταφέρω. Και να ξέρετε αυτήν την αίσθηση, την έχω δει τόσα χρόνια που ασχολούμαι και ατομικά με τα παιδιά μέσα από τα διάφορα εργαστήρια και ή μέσα και από το κεδί τώρα που βλέπω πολλά παιδιά, αυτήν την αίσθηση την έχουνε παιδιά του 19, του 20 και κάτι του 17, του 13, του 9. Άρα σημαίνει ότι το κάθε παιδί έχει την ανησυχία του αν θα πάει στο επόμενο στάδιο. Αυτή ήταν η ζωή περίπου των παιδιών σας, των πιο πορών αν όχι τα τελευταία δύο χρόνια, σίγουρα φέτος. Φροντιστήριο σχολείο, σχολείο φροντιστήριο. Πιστέψτε μου, και σαν μάνα το λέω, όχι μόνο σαν σχολική ψυχολόγος, αυτή η ρουτίνα, αυτή η καθημερινή υπενθύμηση είσαι υποχρεωμένος, αυτή η αίσθηση ότι εγώ δεν έχω άλλο να κάνω στη ζωή μου, τίποτε δεν αναγνωρίζετε. Και σας είπα, σήμερα αυτές οι δυο πόρτες, τα παιδιά οι νιώθουν ότι όσες φορές και να την περάσουν, μάλλον η τρίτη πόρτα που λέγεται εξέλιξη, δεν βλέπουνε καν άνοιγμα. Μέχρι και την ηλικία των παιδιών μου, ακόμη πιστεύανε και βλέπανε άνοιγμα. Άλλο τι ήρθε στην πορεία. Τα δικά σας τα παιδιά είναι νοήμων άνθρωποι, έχουν γνώσεις και ξέρουνε ότι αυτός ο αγώνας μπορεί να μην έχει καθόλου καρπούς. Ναι, το είπα τρίτη φορά στην ομιλία μου και το λέω να ξέρετε γιατί πολλά παιδιά από εδώ και πέρα μπορεί να δείξουνε και να εκφράσουνε μία άρνηση σε όλο το σύστημα. Αφήστε το να βγει επιτέλους. Τι είναι το άγχος τώρα, να δούμε το δεύτερο κομμάτι. Το άγχος πολύ γρήγορα, μπορούμε να μιλήσουμε 10 μέρες για το άγχος. Είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά το μυαλό σημαντικό και το σώμα σας σε κάθε νέα απειλητική ή συγκινησιακή κατάσταση, έτσι πολύ γρήγορα. Το άγχος βέβαια κυριεύεται ή μπορώ να πω εκφράζεται κυρίως μέσα από ένα βασικό συνέστημά μας που λέγεται φόβος. Για την οικονομία του χρόνου και να μην σας χάσω, όπως βλέπετε η εικόνα με τα πολλά ανθρωπάκια δείχνει ότι ο φόβος μας κάνει κυρίως όλους τι, να θέλουμε να φύγουμε από αυτό που μας τρομάζει. Μια άλλη επιλογή που έχει ο άνθρωπος είναι να καθίσει και να βγάλει τα γάντια του μπόξ και να παλέψει αυτά που το φοβίζουνε. Και όταν το κάνουμε με τα παιδιά εκεί δίνουμε βάρους. Πώς να τα πάρουμε από το πανικό και να τα πάμε σε μία κατάσταση ηλικρινά να βρούνε τεχνικές για να μπορέσουν να διαχειριστούν το φόβο. Σε τι μας χρησιμεύει. Αυτό που δεν περάσαμε αρκετά και ελπίζω να το κάνετε στα άλλα σας παιδιά που μπορεί να ακολουθούν τον υποψήφιο αν είναι ο πρώτος, αν είναι ο δεύτερος ή δεύτερη και δεν το μάθετε, σίγουρα καταλάβαμε όλοι εμείς οι ενήλικοι μέσα από τα γεγονότα ζωής. Διαβάστε τόσο εγώ μιλάω και να μη σας το διαβάζω να το συμπληρώσω εγώ ότι υπάρχει και χρησιμότητα του άγχους. Όταν όλος ο μηχανισμός της προετοιμασίας και της συνεργοποίησης είναι οργανωμένη και τη διαχειριζόμαστε είναι αυτό που μας δίνει την περισσότερη ενέργεια, μας προετοιμάζει πιο ολοκληρωτικά να μπορέσουμε να την πετωπίσουμε και να μπορέσουμε να πετύχουμε τους στόχους. Αλλά δεν είναι κακό το άγχος και το ερώτημα δεν είναι μην έχεις παιδί μου άγχος, το άγχος αυτό κάνει το φίλο σου και όχι εχθρό σου. Είναι βλαβερό όταν βέβαια δεν το διαχειριζόμαστε, δεν έχει διακοπή και βέβαια το άγχος μετά μπορεί να πάει και σε φοβίες, μπορεί να πάει και σε νεύρωση και σε ψύχωση και να δημιουργήσει διάφορες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις όπως και διατραχές προσωπικότητας. Άρα έχει χρησιμότητα το άγχος αυτό να περάσετε στα παιδιά σας και ως γονείς να το δείτε. Ο ελεύθερος χρόνος για όλα αυτά, τα παιδιά μπαίνουν σε μία σβούρα και τους πλακώνει ο χρόνος κυρίως μετά από τα Χριστούγεννα και νιώθουν ότι δεν μπορούν να αναλασσάνουν. Όχι, όπως θα δούμε παρακάτω, όπως θα δούμε παρακάτω ένας υποψήφιος ή ένας άνθρωπος γενικά που έχει να αντιμετωπίσει μία πολύ επίμονη και κρίσιμη κατάσταση ή μία μεγάλη πρόκληση όπως οι εξετάσεις είναι πολύ μεγάλες και σημαντικές γιατί ξέρουν ότι είναι η συνέχεια της ζωής τους. Δεν είναι η ζωή τους, είναι μία συνέχεια της ζωής τους. Είναι πως θα μπορέσουν να πηδήσουν κυριολεκτικά το εμπόδιο καλά και να πάνε στο επόμενο. Να περάσουν δηλαδή μία γέφυρα και να πάνε στην επόμενη πλευρά της όχθης. Είναι σημαντικό αυτό να το κάνουν, αλλά δεν είναι ζωή τους. Και μην περάτε και εσείς το νόημα ότι και το μήνυμα εντάξει τώρα άμα δεν πάμε καλά θα σε κάνω σκουπιδιάρης, θα είσαι άχρηστος. Ίτσι αλλιώς τα παιδιά πιστεύουν ότι και τα τυχεία να τα πάρουν δεν έχουν φως στο τούνερ, γι' αυτό προσέξτε το. Μην κάνετε τέτοιες επισημάτσεις από εδώ και πέρα, γιατί αυτό δεν τους ενοργοποιεί, τους θυμώνει. Δεν υπάρχουν αγαπητοί γονείς και αγαπητοί συναδελφοί εκπαιδευτικοί που μπορεί να είστε και εδώ, δεν υπάρχουν συνταγές. Όσοι είχαμε υποψήφιους και όσοι το βιώσαμε ξέρουμε ότι απλώς χρειάζεται, αν όχι πιο νωρίς, έστω και αυτήν την περίοδο, να εντοπίσετε κάποιες τεχνικές, κάποια βοηθήματα όπως αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε εμείς, όπως είναι και το φυλάδιο. Αυτό το φυλάδιο που κυκλοφορεί εδώ και δεκανιά και χρόνια στα σχολεία, το έχω στείλει να ξέρετε σε όλα τα αλήκεια, κάποιοι διευθυντές το δώσαμε στα παιδιά, αν όχι ζητήστε το, αλλά θα το βρείτε και στην ιστοσελίδα και της βιβλιοθήκης και της ένδοσης. Έχει πρακτικές οδηγίες για τα παιδιά και για σας, από τη διατροφή μέχρι και τον ύπνο, μέχρι ποια πράγματα να προσέξουν για να πετύχουν, την αποφύγουν την ώρα της εξέτασης και βέβαια πως να μην πάθουν το λεγόμενο τρακ. Πολύ γρήγορα, πάνω από όλα αυτές τις κρίσιμες ημέρες, αυτό που παίζει ρόλο είναι τι σχέση έχετε δημιουργήσει με τα παιδιά σας. Έλεγα σήμερα το κρίσιμια μητέρα, δεν είναι τώρα καιρός να βάλετε σε τάξη τις σχέσεις σας. Κάνε λίγο πάψη, κατάπινε τι θες να καταπιείς, προσπάθησε, πολλές φορές και εμείς οι γονείς δεν μπορούμε να καταπιούμε πράγματα, πρέπει να τα λύσουμε όπως εμείς θα αντιλαμβανόμαστε. Τώρα ειλικρινά η σχέση πρέπει να έχει επικοινωνία, να έχει μια ειλικρίνεια, ειλικρινά δηλαδή μηνύματα και συναισθήματα, να υπάρχει ολυλοσεβασμός και να υπάρχει εμπιστοσύνη. Δύο διακρινήσεις όσο εσείς το διαβάζετε, ο σεβασμός και η εμπιστοσύνη δεν είναι από κάτω πάνω, λάθος μας το διδάξανε εμάς τις μεγαλύτερες γενιές, είναι από πάνω κάτω, γιατί θεωρούνται συμπεριφορές, άρα σημαίνει ότι κάποιος θα διδάσκεται. Γι' αυτό δείξτε σεβασμό στο παιδί σας, δείξτε ότι το πιστεύετε, ότι και να ξέρετε θα τα δώσει όλα, για να μπορέσει και αυτό να σεβαστεί τον εαυτό του και βέβαια να έχει εμπιστοσύνη και στα λόγια σας και στον εαυτό του. Πάμε πολύ γρήγορα τώρα, ένα γρήγορο πρακτικό κομμάτι αυτής τις ομιλίες που έχω να κάνω, είναι οι διάφορες ασκήσεις διαχείρισης. Αυτά είναι γραμμένα στο φυλάδιο, διαβάστε τα απλώς, μόνο αυτό έδωσα σημασία. Ξέρετε η επιτυχία δεν είναι μυστικό και δεν είναι τύχη, σαφόσου παράγοντας τύχη είναι σε όλες τις επιτυχίες, όπως και σε όλες τις αποτυχίες. Αλλά αυτό που οφείλουμε να υπερδημίσουμε τα παιδιά είναι ότι πρώτα είναι η σωστή προετοιμασία, έναν σταθερό πλάνο μελέτης, το δεύτερο είναι η αυτοπεποίθηση. Δεν είναι ολοκληρωμένη η αυτοπεποίθηση στους εφήβους, εδώ δεν είναι σε εμάς, απλώς όμως είναι καλά να πιστεύουν λίγο στον εαυτό τους. Το τρίτο λόγω στα παιδιά είναι όταν θα πάτε μέσα να ξέρετε ότι έχετε ικανότητες. Δεν είστε αδιαδοχεία, δεν είναι τα παιδιά σας αδιαδοχεία. Πόσες χρόνια πηγαίνουν στο σχολείο, έστω και μαθητής του 14 και 15 να είναι. Όταν ένα παιδί του 14 και του 15 είναι σταθερό, οι έρευνες στην Ελλάδα έχουν δείξει τα τελευταία 10 χρόνια που κάνουνε ότι αυτά τα παιδιά περνάνε, δεν περνάνε στις πρώτες σχολές, αλλά πρώτες σχολές δεν είναι ο στόχος τους. Γιατί το θέμα είναι η σταθερότητα. Η υπομονή και η επιμονή. Πρέπει τα παιδιά να ξέρουν να πρέπει να επιμένουνε να απαντήσουν σωστά. Πολύ σημαντικό λέω στα παιδιά και λέω σε εσάς ότι το παιδί σου πρέπει να πιστεύει ότι έχει λόγο να πετύχει και να θέλει να πετύχει. Δηλαδή πάει εκεί να πετύχει κάτι. Δεν πάει να αποτύχει, γι' αυτό δεν συζητάμε αποτυχία. Λέμε θα πας παιδί μου, θα τα δώσεις όλα και βλέπουμε τα αποτελέσματα. Τι θα κάνουμε μετά είναι ένα θέμα που θα τους συζητήσουμε, εδώ είμαστε και πάλι δεν σε αγαπάμε. Αλλά δώστα όλα όμως, αυτό μόνο περιμένω εγώ και η μαμά σου ή εγώ και ο μπαμπάς από σένα. Απλώς να ξέρετε ότι χρειάζεται να υιοθετήσει το παιδί κάποιες έτσι γραμμές για να πετύχει. Υπάρχουν κάποιες ασκήσεις χαλάρωσης, κάποιες ασκήσεις αναπνοής, θέλω να τις διαβάζετε όσο μιλάω για να μην τις διαβάζω εγώ για να λέω κάποια πράγματα επάνω σε αυτά. Αυτό που διδάσκουμε στα παιδιά και σε εσάς το εξής είναι ότι εδώ πάνω που γράφω χαλαρώνω και σκέφτομαι λογικά και όχι πανικός. Όταν κάτι μας φοβίζει ο εγκέφαλος γεμίζει με μηνύματα στο κέντρο κεφάλου που έχουν να κάνουμε τα συναισθήματα. Δηλαδή φόβο, τρόμο και μετά μπαίνουμε σε καταστάσεις πανικούς, σε καταστάσεις αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Αν θέλουμε να χαλαρώσουμε πάνω από όλα θα σκεφτούμε λογικά. Πέρα από αυτές τις τεχνικές που θα δείτε που είναι γραμμένες αναλυτικά στο φυλάδιο προς λίγο τις ανέφερα να τις δείτε. Η πρώτη και κύρια άσκηση που διδάσκουμε στα παιδιά είναι αυτό που λέμε η λογίκηση της κατάστασης. Πώς τα παιδιά να κάνουν αυτό συζήτηση και να λένε στους εαυτούς τους εντάξει είμαι εδώ, έχω άγωση, είμαι σε πανικό, ανθυβάλλω, υδρώνω, ωραία, για να πάρω βαθιές αναπνοές και λέμε στα παιδιά πείτε στους εαυτούς σας. Διαβάζω, προσπαθώ, μελετώ, έχω γνώσεις, άρα θα πάω με κάποια εφόδια. Αυτό πολύ γρήγορα τι κάνει, αλλάζει την ροή των μηνυμάτων στον εγκέφαλό μας, φεύγει από το κέντρο συναισθημάτων αυτό και πάει σε αυτό, έχουμε εδώ μία λάμπα στο κεφάλι. Αρχίζουμε και σκεφτόμαστε λογικά, ένα και ένα μας κάνει δύο. Αυτή είναι η πολύ σημαντική άσκηση, πέρα από αυτές που αναφέρουμε εδώ, οι τεχνικές χαλάρωσης, οι άσκης αναπνοής. Είναι γραμμένο και ελεγχόμενες αναπνοές να μάθει το παιδί, μία γρήγορη άσκηση που μπορούν να κάνουν και σήμερα, αλλά και την ώρα των εξετάσεων. Πάνω από όλα, τρεις από αυτές τις ασκήσεις διαχείρισης, ένα αυτό που είπα πριν, η λογίκευση των καταστάσεων, η άσκηση σύσφεξη χαλάρωση των χεριών και των άνω και κάτω άκρων, γίνεται και την ώρα της εξέτασης και επίσης η σωστή αναπνοή, τρεις, τέσσερις σωστές βαθιές αναπνοές, είναι αρκετές ο υποψήφιος, την ώρα που γράφει εξετάσεις και χάνεται, να της κάνει γρήγορα να μπορέσει να κάνει αυτή τη μετακίνηση, να φύγει από το κέντρο κεφάλου του συναισθημάτου και να πάει στη λογική. Αλλά λέμε στα παιδιά κάντε το από τώρα, καθημερινά, για να είναι καταγραμμένο στον εγκέφαλο, γιατί η ταχύτητα όλες τις διαδικασίες και η πίεση του χρόνου, όπως είδατε το ρολόι να πέφτει πάνω στον άνθρωπο, αν δεν τα έχουν αποθηκεύσει τα παιδιά και αυτές τις βοηθητικές τεχνικές ήρεμα, δεν θα μπορέσουν βέβαια να κάνουν την επαναφορά και παθαίνουν πολλές φορές τα παιδιά το λεγόμενο τραπ. Η οικογένεια βέβαια μπορεί και πρέπει να παρέχει στον υποψήφιο ψυχολογική στήριξη. Είναι αυτό που λέμε, να του βάλουμε μία αμπρέλα πάνω από το κεφάλι του. Επίσης οι γονείς αυτές τις ημέρες το πιο σημαντικό πράγμα είναι να επιθυμίσουν το παιδί τους, ότι είμαστε εδώ, πες μου τι θέλεις, να μειωθούν οι πιέσεις για διάβασμα, να μειωθούν τα σχόλια, να μειωθούν οι συγκρίσεις, να μειωθούν οι αξιολογήσεις. Τώρα είναι προς τα παιδιά να ξέρουν ότι μπορούμε να κρατήσουμε το χέρι τους και να περάσουμε όσο γίνεται τη δική μας την εμπιστοσύνη, τη δική μας την χαρά και τη δική μας την πίστη για επιτυχία. Και για αυτό βάζω τα δύο χέρια. Ό,τι είπατε είπατε, ό,τι κρίνατε κρίνατε, ό,τι συμβουλέψετε γονείς συμβουλέψετε. Γιατί μην ξεχνάτε ότι πέρα από σας υπάρχει και μια άλλη ομάδα σήμερα που εμπλάκεται πάρα πολύ και πολλές φορές πιο ουσιαστικά και πιο δραστικά στη ζωή των παιδιών σας. Αυτό λέγονται εκπαιδευτικοί. Σταμάτησαν περίπου αυτή η επιρροή των εκπαιδευτικών τα σχόλια και από εδώ και πέρα είναι η επιρροή στα παιδιά σας και η πίεση στα παιδιά σας από τους εκπαιδευτικούς των φροντιστεριών. Υπάρχουν άνθρωποι που θα τους πιέζουν, θα τους υπεθυμίζουν, θα τους οξιολογούν, θα τους κρίνουν. Εσείς μήνετε γονείς να ξέρουν από τα μάτια σας και από τον τόνο της φωνής έστω και οι μαθητές του 13 και 14 παιδί μου πήγαινε εδώ στα όλα και ποτέ δεν ξέρεις. Γιατί είναι και λίγο περίεργο το σύστημα πλέον τα τελευταία χρόνια. Δεν ξέρουμε πολλά. Χαμόγελα και αυτό που επίθεση αυτή η διαδικασία ας μην είναι τα παιδιά όλα μίζερα και να νομίζουν ότι όπου να είναι θα πέσει και η λιτίνη και θα τους κόψει το λαιμό. Είναι κρίμα. Επίσης αυτό το διάστημα να ξέρετε ότι τα παιδιά σας ακόμη συνεχίσουν να έχουν πολλή ανάγκη από την αλληλοεποστήριξη των συνομιλήκων, των φίλων τους, της σχέσης τους. Είτε συμφωνείτε, είτε διαφωνείτε με ποιον επέληξε ο γιος σας, με ποια επέληξε η κόρη σας, αν το γνωρίζετε, όλα αυτά που συμβαίνουν και είναι στο ρόλο μας, ναι, αποδεχτώ. Από εδώ και πέρα βάλετε τα λίγο σε μια κατάψυξη. Εδώ ας είναι ήρεμο λίγο το πεδίο, να μπορέσουν τα παιδιά να νιώσουν ότι εντάξει όλα δεν θα τα διαχειριστούμε, να είναι ήρεμα και ο κύριος στόχος και το κύριο θέμα στο μυαλό τους όντως να είναι οι εξετάσεις και όχι οι συγκρούσεις που μπορεί να συμβαίνουν. Είπα και λίγο διασκέδαση, με το ρωτάνε αυτό τα παιδιά, με το ρωτάνε και εγώ. Ναι, αν κάνει αθλητισμό ασφάλει εγώ προπόνηση, αν κάνει θέατρο ασφάλει μια φορά στην ομάδα, αν κάνει ζωγραφική ασφάλει πιάσει και το πινέλο και κατέβει στο υπόλοιο, ανέβει στη σωφίδα, θέλω να πω ότι ή να πάει απλώς για ένα καφέ. Ο εγκέφαλος δεν μπορεί να πιεστεί. Παιδιά που κάθονται και διαβάζουν όλη μέρα είναι παιδιά που εγώ πολλές φορές θα φοβάμαι πάρα πολύ. Πώς θα είναι εκείνη τη μέρα. Αν θα δώσουμε στη μνήμη χαλάρωση, όταν είναι σε πανικό μπορεί να κάνει κρακ. Το λεγόμενο τρακ αυτό το παθαίνουν ελάχιστα ποσοστά παιδιών και το παθαίνουν πολλές φορές πολύ καλοί μαθητές και είναι όντως το τρακ από υπερφόρτωση, από πανικό και από έλλειψη ενέργειας. Και εκεί θα μας πει ο κύριος το πεις μετά. Ο στόχος για όλα τα παιδιά μετά από κάθε εξέταση είναι λίγο αυτό. Να έχουν και ένα χαμόγελο. Να πω πολύ γρήγορα. Πώς είμαι κύριε Ιωτμού. Να δελειώσουμε. Να πω πολύ γρήγορα. Κάνετε όμως σας παρακαλώ ερώτηση. Να πάτε μαζί τους στο σχολείο. Να τους ρωτήσετε πώς γράψανε μετά από κάθε μάθημα. Κάποιοι κάποιοι να το κάνετε ερώτημα να μην φάω το χρόνο του κύριου Τόπι. Και βέβαια το τέλος και η μέρα των αποτελεσμάτων όλοι μας ας ευχεθούμε και ας τους βοηθήσουμε και εμείς, εμείς οι δικοί, εσείς οι γονείς κυρίως να είναι η πλειοψηφία των παιδιών αυτά, που θα δουν αυτό το αίρμοχαρτί και θα νιώσουν ωραία. Σας ευχαριστώ για την προσοχή και καλή επιτυχία στα παιδιά σας. Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ. Καλησπέρα και από εμένα. Να σας ευχαρώ ακόμα μία φορά δημόσια ευρωβουλευτική σε τόσες πολλές πρωτοβουλίες. Πήρε και αυτή εδώ πέρα για το άγχος και για διατροφή. Τόσοι των παιδιών που δίνουν πανελληνιές εξετάσεις και όχι μόνος πανελλαντικές, αλλά και των γονιών. Διατροφή εξετάσεων ο δικός μου τίτλος, το μυστικό της επιτυχίας, κρύβεται στο πιάτο. Θα μιλήσουμε πρώτα για την υγιεινή διατροφή που είναι η βάση γενικότερα της διατροφής για όλα τα επίπεδα και όλες τις καταστάσεις. Υγιεινή διατροφή σημαίνει ισορροπημένη πρόσδοψη. Πρέπει να μάθουμε να τρώμε έξυπνα, να καταλογούμε τροφές από όλες τις ομάδες έχοντας στο μυαλό μας τη μισογειακή πυραμίδα και αυτές οι ομάδες είναι τα λαχανικά, τα χαλακοτοκομικά, φρούτα, καρέατα, όσπρια και δημητριακά. Από όλες τις ομάδες των τροφήμων αλλά και διαφορετικά τρόφιμα μέσα από την κάθε ομάδα. Είναι πολύ σημαντικό να ακούμε το σώμα μας και να καταλαβαίνουμε τι ζητά κάθε φορά. Οι ημέρες πλησιάζουν και οι μαθητές μπαίνουν σιγά σιγά στην τελική ευθεία. Οι αγώνες και οι κόποι μιας λόγω της φωνιάς χρειάζονται μέσα σε λίγες στιγμές. Στιγμές όμως που ο οργανισμός μας πρέπει να αντέξει στην δοκιμασία αυτή, του στρες, του έντονου άγχος και να αντοποκριθεί σε ψηλές επαιτήσεις για συγκέντρωση, ετοιμότητα, διάβυγια και μέγιστη κνευματική απόδοση. Γι' αυτό λοιπόν, όσο απαραίτητο είναι το μεθοδικό διάβασμα, ειδικά την περίοδο αυτή, άλλο τόσο απαραίτητο είναι και η σωστά οργανωμένη διατροφή μας. Τα απαραίτητα στρατικά για δυνατό μυαλό. Σε περίοδο μεγάλης πνευματικής καταπώνησης, αυξημένης ψυχικής πίεσης και έντονου στρες, ορισμένα θεραπτικά στρατικά παίζουν ιδιαίτερα σημαντικά ρόλο. Δυνατό μυαλό όμως όχι μόνο αυτή την περίοδο, την περίοδο αυτή που θα κριθούμε και θα πρέπει να διαβάσουμε κάπως παραπάνω, δυνατό μυαλό σε όλη την περίοδο της σχολική. Ξεκινάμε πρώτα με τα κόλλα στα λιπαρά οξέα, τα οποία αποτελούν το οικοδομικό υλικό των ελληνικών κυτάρων, τα οποία θρέουν και προστατεύουν. Βοηθούν επίσης στην καταπολέμηση του άγχος και στην πελτίωση της διάθεσης. Παχιά ψάρια, ελαιόλαδο, ταχύνη, η ξηρή καρπή, το αυγό και κάποια άλλα έλεα αποτελούν τις συγκινιότερες πληγές τους. Τα μηνοξέα. Είναι και αυτά απολύτως απαραίτητα για τη βιοσύνθεση των νευροδιεπιβαστών χημικών ουσιών που επηρεάζουν την καλή διτουργία του εκεφάλου. Ιδιαίτερο χρήσμα μηνοξή για τον πνευματικά εργαζόμενο μαθητή και όχι μόνο είναι η τριπλοθάνη. Πρόδρομη ουσία της ερωτονίνης. Η ουμαλή παραγωγή της ερωτονίνης σχετίζεται με την καλή διάθεση. Τη μείωση του άγχος, την τόνωση και την καλή λειτουργία της μνήμης. Τριπλοθάνη υπάρχει και ίσως σε ζυμαρικά, στη γαλοπούλα, σε όλα τα είδη γαλοκοτοκομικών, καθώς επίσης στα ψάρια, στους ξηρούς καρπούς. Αντιοξειδωτικά. Να πούμε πολύ συχνά τα αντιοξειδωτικά για να ξέρουμε το λόγο στον ρόλο τους. Βοηθούν λοιπόν των οργανισμών να αντιμετωπίσει την υπαραγωγή ελεύθερων ρυζών, επιβλαγών ουσιών που δημιουργούνται σε μεγαλύτερες ποσότητες κατά τις περίοδους έντονους τρέφς, όπως είναι η εξαστατική περίοδος. Μεγάλες ποσότητες αντιοξειδωτικών περιέχονται κυρίως στα φρέσκα φρούτα, στα λαχανικά. Τρόφιμα που δεν πρέπει να λείπουν ποτέ από ένα ισορροπημένο διατολόγιο. Τρόφιμα που πρέπει να υπάρχουν γενικά κάθε μέρα στην διατροφή μας. Η γλυκόζη. Προέρχεται από το μεταβολισμό των δεταθράκων. Αποτελεί τη μοναδική πηγή ενέργειας στον κεφάλου και επομένως χρειάζεται περισσότερο από τίποτε άλλο σε όσους διαβάζουν εντατικά. Πιτυρούχο ψωμί, νηφάτες βρώμεις, σκούρο ρύζι, ζυμαρικά, δημητριακά πρωινού, πατάτες, ώσπρια, φρούτα και λαχανικά. Αποτελούν τις καλύτερες πηγές των οφέλημαν δεταθράκων. Υπάρχουν και οι κακοί δεταθράκες, πάντα στο μυαλό με τους κακούς δεταθράκες έρχονται τα γλυκά, από τα οποία εκεί πέρα παίρνουμε μόνο θερμίδες. Έχουμε τις βιταμίνες του συμπλέγματος B, οι οποίες συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, στη μείωση της πνευματικής κόπωσης, στον καλύτερο μεταβολισμό των δεταθράκων και στην αύξηση των επιπέδων ενέργειας. Τις βιταμίνες του συμπλέγματος B τις βρίσκουμε κυρίως στα δημητριακά, στα όσπρια, στους ξερούς καρπούς, σε όλα τα λακτοκομικά, στο άπαχο κρέας, στα λαχανικά και στα ψάρια. Το μαγνίσιο. Το μαγνίσιο συμβάλει στην χαλάρωση του νευρικού συστήματος, ενώ συγχρόνως αυξάνει την αυτοσυγκέντρωση και την αντίσταση στην κόπωση. Σε περίπτωση ανεπαρκούς πρόληψης οι ορμόνες του στρέσα που σάνονται σημαντικά, γεγονός που μπορεί να εντύνει τον νυκνευρισμό είναι να προκαλήσει κατάθυψη. Πλούσιες πηγές μαγνισίου είναι τα πράσινα λαχανικά, όπως επίσης η όσπρια, η καρύδια, το ρύζι, το σιτάρι, το σπανάκι και η μανιτάρια. Και τέλος ο σύδρος, το οποίο για σύδρο πρέπει να έχουνε περισσότερη προσοχή οι γυναίκες, δηλαδή οι μαθήτριες. Αναγκαίως για την εξεγόνωση και την έυστη την λειτουργία του εγκεφάλου. Η μακροχρόνη έλειψη συνδύρου μπορεί να προκαλέσει αδυναμία συγκέντρωσης, νευρικότητα και δυσκολία στη μάθηση. Ποιο αφομοιώσουμε σπηγές συνδύρου όπως όλοι ξέρετε είναι το κρέας και κυρίως το σικώτι και όλα τα κόκκινα κρέα γενικότερα. Ποσότητες συνδύρου πρέπει να είναι επίσης σε πουλερικά, ψάρια, βγά, φρούτα, ξερούς καρπούς, όσπραια και σκούρα πράσινα μηχανικά. Να περάσουμε τώρα σε κάποιους κανόνες διατροφής για την άρεστη απόδοση. Βασικές διατροφικές οδηγίες λοιπόν για παραγωγικό διάβασμα και για μια ήρεμη και αποδοτική εξαστητική. Αποτελεί το σημαντικότερο γεύμα για την πνευματική απόδοση. Μαθητές που δεν τρώνε καθόλου πρωινό παρουσιάζουν συνήθως χαμηλή ενεργητικότητα, νιώθουν κορασμένοι, είναι πιο νευρικοί και σπανέρα μπορούν να αποδώσουν σωστά. Προσοχή όμως γιατί ένα βαρύ και δίσπυτο πρωινό σε μεγάλες ποσότητες δάχαρες και λιπαρών μπορούν να προκαλέσει νοθρότητα και πνηλία. Όχι η δίαιτα. Η περίοδος των εξετάσεων δεν ενδειχνύεται για δίαιτα αντινατίσματος, περιορισμό θερμηδών ή μεγάλες αλλαγές στο συνήθιν τρόπο διατροφής. Η δίαιτα μπορεί να προκαλέσει στιγνευρισμό, αυξημένη κόπωση, μίωση της συγκέντρωσης, δυσκολίες απομνημόνευσης και γενικότερα μπορεί να αυξήσει το άχος και να περιορίσει την πνευματική απόδοση. Σε αυτό που έλεγε πρωτεύτερα για το άγχος η κυρία Νογρόνσου έχω δει πολλές περιπτώσεις. Τώρα μέσα στο Μάιο πάντα κάθε χρόνο μούσκονται πολλά άτομα που είναι τρίτη ηλικίου και ενώ ετοιμάζονται για Πανελλήνης. Δεν πρέπει να έχουνε τον χρόνο να έρχονται στον διατολόγο αυτή την περίοδο και όμως έρχονται γιατί πιστεύουν ότι δεν πάει καλά το σώμα μου, αγχώνουν το σώμα μου, τι πράγματα είναι αυτά. Βλέπουν τον εαυτό τους διαφορετικό στον καθρέφτη, τους αποτρέπουν να ξεκινούν σε ένα τέτοιο πρόγραμμα αν και σε περισσότερες περιπτώσεις δεν χρειάζονται να κάνουν πρόγραμμα δίαιτας αδυνατίσματος. Τρίτος κανόνας είναι η ισορροπία. Το διατολόγιο κάθε ημέρας πρέπει να περιλαμβάνει τρόφιμα από όλες τις ομάδες των τροφήμων και διαφορετικά τρόφιμα, όπως είπα και νωρίτερα, στις κατάλληλες ποσότητες. Η ιδιαίτερη όμοσέβαση πρέπει να δοθεί στην κατανάλωση δημητριακών, ολικής αλέσσεων, φρούτων και λαχανικών, γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά, εφόσον βέβαια δεν υπάρχει κάποια άλλη ιατρική ή άλλη αντέδειξη όπως κάποια δυσανηξία ή αλλεργία. Τέταρτος κανόνας είναι οι τακτικές ώρες. Η κατανάλωση μικρών ποσοτήτων φαγητού σε τακτά χρονικά διάστηματα περίπου στο τρίορο ξεσφαλίζει τη σταθερή τροφοδοσία των κεφάλων με γλυκόζι και λατώνει το αίσθημα κόπωσης που προκαλέται από την εντατική μελέτη. Παρακάτω θα δούμε και τέτοιες λύσεις. Υγιεινά σνακ είναι φρέστα φρούτα, φυσική χημή, σάντουις με ψωμί κατά προτίμηση ολικής άλεσης, σπιτικές πίτες και ανάλογα ξηρή καρπί αποτελούν ιδανικές λύσεις. Αντίθετα τρόφιμα πλούσια σε κακής ποιότητας λιπαρά, ζάχαρη ή αλάτι πλημπάρουν τον οργανισμό όπως όλοι ξέρουμε και λατώνουν την πνευματική απόδοση ειδικά την περίοδο αυτή. Μεσημεριανό και βραδινό πάντα στο σπίτι. Τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει το σπιτικό φαγητό τουλάχιστον από πλευράς ασφάλειας και υγιεινής. Βέβαια το ότι θα τρώει ο μαθητής μεσημεριανό και βραδινό δεν είναι μόνο ότι από μεριάς ασφάλειας και υγιεινής και αποθρεπτικής αξίας, αλλά και ότι βρισκόμαστε οικογενειακά όλοι μαζί στο ίδιο τραπέζι και συζητάμε. Πολύ σημαντικό αυτό. Εύδομος κανόνας πρέπει να αποφεύγουμε τα μεγάλα γεύματα. Τα πλούσια σε τερμίδες γεύματα αυξάνουν πλευτικό στρες, προκαλούν κόπωση και ρατώνει συγκέντρωση, την ικανότητα αποβνημόνισης και την απόδοση. Η διέντα προσοχή επαιτείται στις ποσότες του βραδινού γεύματος επειδή μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου. Ο καλός ύπνος έχει καθοριστική επίτραση στην πληματική απόδοση όπως και στον ίδιο μεταγωνισμό. Κάποιος που δε κοιμάται δεν μπορεί να χάσει κιλά. Το τελευταίο γεύμα στις μέρες πρέπει να είναι ελαφρύ και έφευτο και να καταλαβαίνεται τουλάχιστον τρεις ώρες πριν την κατάκληση εάν έχει ψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Εάν δεν έχει, ένα δύο. Αποφυγεί δύσκολα των τροφίων. Βαριά φαγητά, τυγανιτά, πολύ λιπαρά, τσιγάριστα, με αλατικά, με σάλτσες, αυξάνοντας το μαχικό φόρτο και πρέπει να αποφεύγονται ή να περιοριστούν δραστητά την περίοδο αυτή. Το ίδιο ισχύει για τα τρόφιμα στα οποία υπάρχει από τη δειγμένη αβυσσία, για παράδειγμα γαλακτοκομικά όταν υπάρχει δυσανυξία στη λακτόζι. Προσοχή όμως απαιτεί ακόμα και στην κατανάλωση κατά τα άλλα οφέλημα τροφίμων που μπορούν να προκαλέσουν εφουσκώματα. Υχεί τα πολλά όσπρια ή γαστιντερικές δεταρχές, τα ομάλα χανικά αν έχει κάποιος πρόβλημα με το έντερο. Και τελευταία, ένα τους κανόνες είναι ο περιορισμός γλυκών. Περιορίζουμε την κατανάλωση ζάχαρες, γλυκών βιομηχανοποιημένων σναχ και αναψυκτικών. Η υπερβολική κατανάλωση απλών ζαχάρων μειώνει την ενεργετικότητα και μπορεί να προκαλέσει νευρικότητα, νευματική κόπωση, αντιναμία συγκέντρωση και μεταβολές στην διάθεση. Επειδή όμως μια μικρή ποσότητα γλυκού πάντα είναι απαραίτητη, κυρίως για ψυχολογικούς λόγους, καλείψει την ανάγκη αυτή με σπιτικά γλυκά φτιαγμένα από εστάσους γονείς, ξέρετε και τι υλικά θα χρησιμοποιήσετε. Λίγη σοκολάτα όμως, κατά ψέματα, βοηθάει. Η σοκολάτα περιέχει σταδικά που σχετίζονται με την τόνοση, τη μείωση του άγκους και την βελτίωση της διάθεσης, γιατί και χαρακτηρίζει ως απαραίτητο τρόφιμα κατά την εξαστική περίουδο. Βέβαια χρειάζεται προσοχή στην ποιότητα της σοκολάτας, καθώς και στην ποσότητα, όπως και στη συγνώτητα κατανάλωσης. Η καλύτερη επιλογή είναι 20 γραμμάρια μαύρης σοκολάτας, δύο με τρεις φορές την εβδομάδα. Και τέλος, η αύξη προλύψης υπηρών. Λόγω εποχής, οι ανάγκες οργανισμούς οι υγρά είναι αυξημένες. Είμαστε ήδη στο τελευταίο μήνα της άνοιξης. Μικρές ποσότητες νερού σε τακτά χρονικά διαστήματα βοηθούν τη θερμορύθμιση του οργανισμού, καθυστερούν την εμφάνιση της χώπωσης και στην γραμμούση γενικότερη καλλιτουργή του οργανισμού. Χυμή χωρίς πρόσωπη ζάχαλη, καταπροτίμηση φυσική, γάλα ελαφρύ, φρούτα και σαλάτες λεχανικών συμπειρώνουν τις απαιτήσεις σε υγρά. Να δούμε τώρα όμως κάποιες προτάσεις για ελαφριά σνακ ανάμεσα στα κυρίως γέγματα που μπορείτε να ετοιμάζετε για τα παιδιά σας την περίοδο των εξετάσεων που μπορεί να έχουν μαζί τους στο σχολείο. Μια τροσερή φρουτοσαλάτα με επικοιλία φρούτων μπορείτε να το συνδυάσετε με μέλι, κανέλα ακόμα και ξυλούς καρπούς. Γιαούρτι με φρούτα, μέλι και ξυλούς καρπούς. Γιαούρτα με μέλι ή μαρμελάδα ή γλυκό του κουταλιού. Δημητριακά πρωινού ολικής αλέσσεως με γάλα ελαφρύ. Μπαναδημητριακό ολικής αλέσσεως με φρούτα ή με λίγη σοκολάτα. Ένα κομμάτι σοκολάτα υγείας ή παστέλι. Μπορούμε ακόμα και αποξηραμένα φρούτα, δύο με τρία μπισκότα και μια μικρή μερίδα κέικ ή γλυκό κατά προτίμηση παρασκευασμένο στο σπίτι. Αντίθετα θα πρέπει να αποφεύγονται τα είδη περιπτέρου όπως πατατάκια, γαριδάκια, κουρασάν, παγωτά και τα διάφορα άλλα σοκολατοειδή. Γιατί από αυτά παίρνουμε μόνο θερμίδες. Τι κάνω όμως μία μέρα πριν τις εξετάσεις. Η ημέρα που προηγείται των εξετάσεων είναι πολύ σημαντική για την επίδοση του μαθητή. Έχει να καταπολεμήσει ένα πολύ μεγάλο ανθρώπινο άγχος. Όλοι οι συνταραστηριότητες στις ημέρες πρέπει να είναι ευχάριστοι για τον παιδί ώστε να αντιμετωπίζει το άγχος του και να αυξήσει την αυτοπεποίθησή του. Η διατροφή λοιπόν είναι ένας τους παράγοντες που μπορεί να βοηθήσει καθολιστικά προς την κατεύθυνση αυτή. Είναι προτιμότερο η προηγούμενη μέρα να περιλαμβάνει κάποιο οικείο και μάλιστα αγαπητό κατά προτίμηση στο παιδί φαγητό έτσι ώστε να του αυξήσει τη διάθεση και να του προσφέρει ευχαρίστηση. Η επιλογή του φαγητού είναι καλό να γίνει από τον ίδιο το μαθητή με τη διακριτική καθοδέγηση των μονέων και η διέτρα της μητέρας η οποία θα το μαγειρέψει. Το φαγητό πρέπει να είναι μένει γευστικό αλλά ταυτόχρονα να μην είναι ιδιαίτερα πικάντικο και βαρύ ώστε να αποφευχθούν πιθανά σωμαϊκά προβλήματα. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει την ημέρα αυτό το διατολόγιο να περιλαμβάνει κάποιο φαγητό προκαλεί αποστροφή στο μαθητή ακόμα και αν δεν είναι δυναμωτικό. Δυναμωτικό παράδειγμα είναι φακές με ρύζι. Παράδειγμα τον εξετάζει να τον κάνετε ρε ή να την κάνετε φακώριζο, ας κάνει το φαγητό που του αρέσει. Πιθανώς ένα φαγητό που θα έχει κρέας. Δυναμωτικό το φακώριζο αλλά όχι την ημέρα που δεν το ξέρει το παιδί. Επιπλέον πρέπει να αποφευχθεί οποιοδήποτε καινούριο φαγητό που δεν έχει ξαναδοκιμάσει το ίδιο το παιδί καθώς υπάρχει πάντων κύδρος ένα ξένο προς το παιδί τρόφιμο να το προκαλέσει δυσανηξία ή σωμαχιές διταρχίες ιδιαίτερα λόγω του αυξημένου άγγισης μέρες. Προκειμάζεται κάποιο κοινέζικο και καλά να του αλλάξει τη διάθεση, μπορεί να πάει τίποτα. Αυτά γίνονται σε άλλες περίοδες. Μεγαλύτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο δείπνο, αθώς ένα βαρύ βραδινό μπορεί να επηρεάσει τη χαλάρωση και εξεγούρεση του μαθητή και κατεπέκταση την απόδοση του την επόμενη ημέρα. Προσοχή μεγάλη πρέπει να δώσουμε την ημέρα πριν τις εξετάσεις, κατά ανάλογο στο καφέ ή άλλο καφεϊνού κοροφήματος όπως αναψυχτικά τύπου κόλλα, ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες, πρέπει να αποφευχθεί γιατί φέρνει την εμπισμό. Τι γίνεται λοιπόν την ίδια εκείνη ημέρα των εξετάσεων, λίγο πριν μπει ο υποψήφιος στην αίθουσα. Η σημασία της διατροφής την ημέρα αυτή των εξετάσεων ιστιάζεται στο πρωινό γεύμα, τρίτη φορά που αναφέρω εδώ το πρωινό γεύμα, το οποίο συμβάζει στην καλή απόδοση του μαθητή, ένα ελαφρύ και τονωτικό γεύμα, παρέχει την απαραίτητη ενέργεια για να εξασφαριστεί η αυξημένη μήμη και η καλύτερη συγκέντρωση. Ένα τέτοιο πρωινό μπορεί να περιλαμβάνει κάποιο γαλοκτοκομικό προϊόν, με ένα μυλούγο τρόφιμο, παράδειγμα μία φεταψωμί, ένα κοτήρι γάλα, μία φεταψωμί με λίγο μέλι ή ταχύνη κάποιο είδος πρωτεΐνης, όπως βράφει εδώ το αυγό ή τερί, αν βέβαια το επιθυμεί ο μαθητής. Όμως όλα αυτά σε μέτρες ποσότητες, ώστε να μην επιβαρύνουν οι υποψήφιτοι στο μάτι τους. Καλό είναι να προφευχθούν τα λιπαρά πρωινά, όπως κουρασάν, τυρόπιτα και άλλα. Πριν την εξέταση, καλό είναι να καταλαβαίνετε τρόφιμο, πλούσιο, σε ιδαντάθρακα, καθώς η γλυκόζη αποτελεί βασική καύση μύλη του εγκέφαλου. Επομένως, λίγο πριν μπει ο υποψήφιος στην έδωσα, μπορούν να κατανοηθούν μικρά κομματάκια σοκολάτας υγείας, έως 30 γραμμάρια, ένας φυσικός χυμός ή δύο μπισκότα, τα οποία αποτελούν την καλύτερη τροφή για τον εγκέφαλο. Καλό είναι, δε το νοφεώ, να υπάρχει πάντα δίπλα σμαθή ένα μπουκαλάκι με νερό. Γενικά, να μην ξεχνάμε ότι η σωστή διατροφή μειώνει το άγχος και, σε καμία περίπτωση, δεν πρέπει ο μαθητής να ξεκινήσει τις εξετάσεις του με άγγιση του μάχη, γιατί υπάρχει πιθανότητα να ζαγιστεί και να μην μπορέσει να αποδώσει τα μέγιστα, όταν όλα αυτά συνδυάζονται με το άγχος. Οι υποψήφιοι πρέπει να προσπαθούν να τρώνε το φαγητό τους στο τραπέζι και να πιερνούν κάποιο χρόνο σε αυτό, τουλάχιστον έναν δεκάλικο, δεκαπεντά λεπτό. Με αυτόν τον τρόπο ξεποράζονται λίγο από το διάβασμα, ενώ τρώνε συνειδητά και αποφεύγονται τα τσιμπολογίματα από άγχος ή ανοία. Δεν πρέπει οι μαθητές να ξεχνάνε ότι το πρωί των εξετάσεων θα πρέπει να ξυπνάνε εγκαίρως, ώστε να υπάρχει χρόνος να πάρουν ένα καλό πρωινό και να ετοιμαστούν με ηρεμία. Πιστεύω λοιπόν ότι με τις εράστητες των οδηγιών έδωσα μια πλήρη εικόνα διατροπικών ανάγκων των μαθητών, αλλά και κάποιων ογονέων που βρίσκονται εδώ πέρα, κυρίως για τους μαθητές, τους οποίους θα τους επιτρέψουν να είναι οργανικά στην κατάλληλη κατάσταση για τη διαδικασία της εξέτασης. Καλή επιτυχία σε όλα τα παιδιά. Καλή πρόεδρα. Θέλετε να πάρετε το μικρόφωνο? Όχι, όχι, όχι, αν έχουμε κάτι να πούμε. Πάτε συμβουλή για τον ίδιο, για την περιγραφή και την τελευταία. Όπως ανέφερα για τον καφέ, ότι φέρνει νευρισμό τη γλυκά, δεν πρέπει να αποφαίνει χατζαντινές ώρες, γιατί με αυτόν τον τρόπο μπορεί το παιδί να μην κοιμηθεί και χρειάζομαι καλό ύπνο, αρκετή ποσότητα, αρκετή όσο χρειάζεται για τον ύπνο, για να είναι ξεκούραστο. Όπως είπα σημαίνει, αν κοιμόμαστε καλά λειτουργεί ακόμα και ο ίδιος ο μεταβολισμός, δηλαδή συμβάλλει ακόμα και στο πρόγραμμα μιας διατροφής για να χάσει κάποια σκυλά. Στην απόδοση ο ύπνος χρειάζεται. Κάποιοι λένε, εγώ διαβάζω όλο το βράδυ, χρειάζεται 8 ώρες ύπνο, θα κοιμηθώ από τις 6 ώρες το πρωί μέχρι τις 6 το απόγευμα. Όχι, ο ύπνος πρέπει να είναι το 6 ώρες, 7 ώρες, αλλά τις ώρες που απαιτεί η φύση να κοιμηθούμε, τουλάχιστον 12 ώρες μέσα στον κρεβάτι. Δεν είπα πολλά γιατί, πώς να πούμε, το φυλάδρο είναι 5 σελίδες, διπλής όψιος, με οδηγίες για τον ύπνο και πόσες ώρες, και υπάρχουν και οι τεχνικές χαλάρωσης για να μπορέσει το παιδί να τις κάνει λίγο πριν κοιμηθεί. Υπάρχει όμως μια παγίδα που στείλουν τα παιδιά τους εαυτούς τους. Πιστεύουν, κάποιοι παιδιά όντως προτιμούν να διαβάσουν εργά το βράδυ. Αυτά τα παιδιά μάλλον διαβάζαν έτσι όλη τους τη ζωή, με την έννοια ότι πολλές φορές όταν ένα άτομο έχει πάρα πολύ αγωνία, για να μπορέσει να ηρεμήσει, θέλει όλο το περιβάλλον του να σταματήσει να λειτουργεί. Εγώ αυτό που θέλω στα παιδιά είναι, προσπαθήστε το λιγότερο τέσσερις ώρες μέσα στο βράδυ να κοιμηθείτε χωρίς στάση. Γιατί το καλύτερο είναι έξι με εφτά, και για τον εγκέφαλο αλλά και για τη μνήμη. Γιατί εξηγώ στα παιδιά, και αυτό θα τους πείτε, ότι αν κοιμηθούν το βράδυ δεν χάνουν χρόνο. Ο αυτόματος πιλότους λειτουργίας του κέντρου μνήμης αποθηκεύει τα πράγματα, τα αξιολογεί, τα καθαρίζει τα πράγματα εκείνη τη στιγμή. Άρα ο εγκέφαλος όμως ποτέ δεν σταματά να λειτουργεί επειδή κοιμόμαστε, δεν το ξέρουμε αυτό. Τόσο πιο πολύ ενός παιδιού ή ενός ανθρώπου γενικός, που είναι σε μια κατάσταση αγωνίας. Αλλά αν ένα παιδί όμως έχει μάθει να διαβάζει τα τελευταία δύο-τρία χρόνια, όταν υπάρχει συσκότηση στο περιβάλλον, γιατί μόνο έτσι μπορεί να ενεργοποιήσει και την προσοχή και την καταγραφή, δεν είναι τώρα περίοδος να σκοτωθούμε και να του βάλουμε τη σωστή διαδικασία. Σαφώς τα παιδιά όμως που όλη την ημέρα είναι σε κίνηση, ή κοιμούνται την ημέρα και τραβάνε το 7-8 ώρου όταν όλοι οι άλλοι κοιμούνται, να το σεβαστείτε αυτό, γιατί δυστυχώς έχουν διδάξει και το σώμα τους αλλά και τον εγκέφαλο να λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Και φοβάμαι πάρα πολύ σε αυτή την περίοδο, δεν θα έχουν τον χρόνο να κάνουν αλλαγή στο βιολογικό ρολόι. Και επειδή το βιολογικό ρολόι κατευθύνει και τον εγκέφαλο, σίγουρα όλοι εμείς οφείλουμε τα παιδιά να τα βοηθήσουμε να μπουν στη λογική σκέψη αυτές τις μέρες. Γιατί είπαμε λειτουργούν με το πανικό και με τα συναισθήματα. Αν όμως το παιδί σας πει κοίτα με μάνα μην ανησυχείς, η μαμά μην ανησυχείς, εγώ έτσι δεν διαβάζω τόσα χρόνια, γιατί να αλλάξω τώρα. 2 με 6 κοιμάμαι αλλά κοιμάμαι καλά, πιστέψτε το. Και αν μέσα στην ημέρα μπορεί έστω και 45 λεπτά να κλείνετε με μουσική και να χαλαρώνει, απλώς να βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει ότι ο εγκέφαλος δύο πράγματα δεν μπορεί να διαχειριστεί μόνο όταν χαλαρώνει. Ανθρώπινες συγκρούσεις και εικόνες. Άρα να μην χαλαρώνει με το Facebook, να μην χαλαρώνει με τηλεόραση, να χαλαρώνει με μουσική. Ή απλώς με τα μάτια κλεισμένα και να κάνει κάποιες ασκήσεις, όσον αφορά για τον ύπνο με τους εφήβους και τους υποψηφίους. Έχει κάποιος άλλος που θέλει να ρωτήσει κάτι? Να ρωτήσουμε αν μπορούμε να πάμε μαζί με τα παιδιά στο εξεταστικό. Ωραία. Ευχαριστώ για αυτό το ερώτημα, γιατί θα έπαιρνα πολύ χρόνο. Τα παιδιά σας είναι κάποιες ηλικίες που έχουν πάρει κάποιες αποφάσεις. Επίσης είναι ηλικία που θέλουν να πιστεύουν ότι είναι ικανά και αυτόνομα. Επίσης τα παιδιά το άλογο τους απασχολεί, δεν είναι μόνο η αγωνία για το αποτελέσματος για τους εαυτούς σας, αλλά είναι η αγωνία για το αποτέλεσμα για εσάς, για το κοινωνικό περίγερο. Δηλαδή μου κάνει εντύπωση πως ακόμη συνεχίζουν τα παιδιά και έστω αυτό που λέμε τις εξελίξεις που έχουμε κάνει τα τελευταία χρόνια ως νοτροπία, πόσο μοιάζονται για εσάς και τι θα πει, τι θα πουν οι γύρω. Εγώ αυτό που συμβουλεύω είναι το εξής, ότι αναγνωρίστε ότι όντως σας σκέφτονται και εσάς, ότι συναισθηματικά δεν σκέφτονται μόνο τους εαυτούς τους. Ρωτήστε το παιδί σας. Τι θέλεις, πώς θέλεις να είναι εκείνης τις ημέρες. Από τώρα κάντε το. Και αν δεν έχετε τέτοιο είδος ουσιαστικά ειλικρινής επικοινωνία, άλλα λέτε και άλλα κάνετε, ξέρετε θα πρέπει να πείσετε το παιδί σας ότι το ερώτημά σας είναι γνήσιο και η απάντηση είναι αυτή που θα δεχτείτε. Γι' αυτό ρωτήστε το και σεβαστείτε αυτό που θα σας πει. Αν σας πει ένα σήμερα και πει εκείνης τις ημέρες, μαμά θα με πας ε, μη λέτε πολλά, πως βεβαίως παιδί μου εδώ είμαι. Ό,τι μπορώ αυτές τις ημέρες εγώ είμαι για σένα εδώ. Ο μπαμπάς μπορεί να λείπει αλλά σε σκέφτεται, ό,τι θέλεις από μας θα το ζητήσεις. Δηλαδή δώστε στο παιδί το περιθώριο να λέει και να ξελέει. Αλλά μη πάτε γιατί εσείς το έχετε ανάγκη. Μπράβο και συμπληρώνοντας αυτή τη διαδικασία, ειλικρινά μιλήστε με το παιδί σας, ρωτήστε το. Πείτε του ότι έχετε αγωνία, έχετε κι εσείς το δικό σας άγχος και την αγωνία για το ίδιο, μη λέτε για εσάς. Πείτε του ότι την έχετε αλλά την έχετε γι' αυτόν ή γι' αυτήν, για να είναι ειλικρινής μαζί σας και να έχουν το θάρρος να σας πούνε την αλήθεια. Και ρωτήστε τους παιδί μου πως θέλεις εκείνη την ημέρα, όταν θα έρθεις στο σπίτι τι θες να ακούσεις από μένα. Γιατί είναι δικιά σου η περίοδο αυτή, είναι δικιά σου οι ημέρες, είναι δικιά σου η αγωνία. Εμείς όλοι είμαστε εδώ να σε υποστηρίξουμε αλλά το θέμα είναι κυρίως δικό σου. Αυτό στα πιο πολλά σπίτια δεν το έχουνε πει τόσο ξεκάθαρα οι γονείς. Βέβαια τεώνονται και οι γονείς στην συμπεριφορά τους και επικοινωνία με τα παιδιά τους. Ρωτήστε το παιδί σας, είναι κάποια παιδιά που το θέλουνε, τα πιο πολλά δεν το θέλουνε. Επίσης ρωτήστε το παιδί σας, τι θέλει να κάνει εκείνη την ημέρα, να σηκώσει ο ίδιος το τηλέφωνο της θείας της γιαγιάς του παππού της Νονάς. Θα σας πω και κάτι άλλο που εγώ δεν το σκέφτηκα μέχρι που ο μεγάλος μου ήταν υποψήφιος. Και μου είπε, εγώ είπα τους καθηγητές ότι δεν περνάω από το φροντιστήριο. Αν σου πάρουν τηλέφωνο θα τους πεις ότι και εσύ δεν θέλεις να πάω, ότι είναι εντάξει με εσένα. Τι το κατάλαβα ειλικρινό, μέχρι τότε δεν το σκέφτηκα. Υπήρχε μια κατάσταση τα τελευταία χρόνια που τους λένε και οι καθηγητές στο φροντιστήριο, περάστε μετά από εδώ να δούμε. Όταν μου το είπε πρώτος ο γιος μου, λέω παιδί μου ότι θες εσύ, εσύ ξέρεις τον εαυτό σου καλύτερα από εμένα. Και πήρα τους καθηγητές, κάποιοι τους φάνηκε πολύ παράξενο, δεν είχα αγωνία. Λέω μα κύριε καθηγητά, παιδί εντάξει πιο πολύ γνωριζόμαστε Βέρια είναι, μικρή πόλη, λέω τάδε, δικό μου είναι το πρόβλημα, δικό σου είναι, δικό του είναι το πρόβλημα, δεν θέλει, δεν θέλει, εγώ τον υποστηρίζω. Και στο δεύτερο δειό μου τσακώθηκα και με έναν πολύ φιλικό καθηγητή μας, γιατί είπα ότι έχει το δικαίωμα να αποφασίσει. Γιατί τα παιδιά μου εμένα μου το κάνανε εξεκάθαρα και μετά από τότε το σκέφτηκα και αυτό το τρίτο, αυτή τη τρίτη διαδικασία και ρωτούσα πως τότε όλα τα παιδιά που έρχόταν στο κεδί, ή θέλεις, θέλεις να πηγαίνεις στο φροντιστήριο, όχι δεν θέλω, μπροστά σε όλους να ανοίγω το βιβλίο. Ελάχιστα παιδιά είπανε θέλουνε να ξέρουνε, η πλειοψηφία θέλει να τελειώνει και να τα αφήνει. Γι' αυτό είναι το παιδί σας με το οποίο θα μιλήσετε. Η λογική λέει, το έκανα, η λογική της ψυχολογίας, τα συναισθήματά μας. Τελείωσα τη διαδικασία, αφήστε με να τα αφήσω και θέλω να πάω παρακάτω. Οι πιο πολλοί άνθρωποι έτσι αντιδρούμε, αλλά από σεβασμό ρωτήστε το παιδί σας. Ευχαριστώ για τα ερώτημα. Όταν βγουν οι βαθμοί, καλό να είμαστε μαζί με το παιδί που έβλεπε τους βαθμούς του μαθηματικού. Γιατί να είσαι μαζί του, ποιον θα κάνεις καλό αρχή. Ήρθα στο Μπελνάρο, αλλά οι δόντιάς φίλες μου πήγανε και το ήθελαν τα παιδιά τους. Ποιος σου είπε σαν ότι το ήθελαν τα παιδιά τους. Το κάνω αναλυμπική τη συζήτηση. Τα πιο πολλά θα έχουν υποστήριξει από το φίλο τους τη Φιλενάδα ή την κορητή τους ή τον κορητό τους. Και να πάνε όλοι μαζί μετά και να βρίσκουν το σύστημα τους κατηγητές και να πήρνε καμία πίρα. Να ξέρετε, χώρια κορίτσια. Αυτό είναι πάλι, είναι συνεχή με το ερώτημα και είναι πολύ σεβαστό. Εγώ θα σας πρότεινα γιατί δεν μπορώ να απαντήσω για τα παιδιά σας. Αυτό δεν είναι λάθος. Ρωτήστε τα παιδιά σας, αν θέλουν. Η πλειοψηφία έχουν απαντήσει στις καταγραφές που κάνει η ΕΛΜΕ. Είναι δύο ερευνητές της ΕΛΜΕ. Τα πιο πολλά παιδιά λένε όχι θέλουν να το δουν μόνο τους, να βρίσκουν ποιον έχουν να βρίσκουν, να φιληθούν με ποιον έχουν να φιληθούν και μετά να τρέξουν να το πούνε μόνοι τους στη μαμά και στο μπαμπά. Αλλά αυτοί να το κάνουνε. Και είναι και αυτό που είπαμε πριν, είναι και η αυτονομία που θέλουν τα παιδιά. Και εκείνης τις ημέρες το πως εμείς θα τους δώσουμε να πιστέψουν ότι μπορείς μόνος μου, τι με θες εμένα. Ή λυκνά με θέλεις τώρα ή νομίζεις ότι εγώ θέλω και θα μου πεις ναι. Ξέρεις υπάρχει και αυτή η παγίδα. Για αυτό ρώτησα πριν έτσι αναλυτικά ποιος σου είπε εσένα ότι θέλανε και τα παιδιά των φίλων σας. Σίγουρα οι φίλοι σου θέλανε, το είχαν ανάγκη όπως όλοι μας. Όλοι, αυτή η αναμονή είναι και για όλους μας τρομερή. Αλλά νομίζω ας αφήσουμε τα παιδιά να νιώσουν ότι εμείς θα εμπιστευόμαστε και θέλουμε να είναι αυτό. Και είναι αυτές οι στιγμές που δείχνει την εμπιστοσύνη που έχουμε στα παιδιά. Από σεβασμό όμως ρωτήστε το δικό σας το παιδί. Και άμα θα έρθουν στο σπίτι και δεν πάρουν τους βαθμούς που περιμένετε τι θα κάνετε. Θα γυρίσω εγώ το ερώτημα τώρα σε εσάς. Θέλω να κάνετε μια άσκηση παρακαλώ. Κοιτάξτε τον ευτό σας στον καθρέφτη. Και κάντε λίγο ένα σενάριο να προεγκυμαστείτε εσείς ψυχικά. Μην νομίζετε ότι θα είστε προεγκυμασμένοι γιατί τα παιδιά δεν ακούν τα λόγια μας. Κοιτάν τα μάτια μας. Κάντε δύο σενάρια. Κάντε το κάθε μέρα αυτή την άσκηση για τρία λεπτά στον καθρέφτη. Έρχεται το παιδί σας. Σας φέρνει το αποτέλεσμα που ελπίζεται να έχει. Ή για το δικό του το καλό ή για όλο το κολλό όλων. Και όμως μετά από τρεις βαθιές αναπνοές, στην ίδια στιγμή, τρεις, τρία λεπτά είναι αυτή η άσκηση. Την ώρα που βαφόσαστε, που πλένετε τα δόντια είναι αρκετά. Και φέρτε στο μυαλό σας ποια θα είναι η φατσούλα σας κυρίως, αλλά και ο πρώτος λόγος στο παιδί σας, όταν μάθετε το αποτέλεσμα και δεν είναι καθόλου αυτό που σας χαροποιεί. Και γιατί φοβόσαστε τώρα τι κάνουμε. Κάντε το πρώτα λάσκηση μόνο έτσι θα απαντήσετε. Γιατί άμα απαντήσετε τώρα όλοι, θα απαντήσετε καθαρά αυτό που νομίζετε ότι πρέπει να απαντήσετε. Αλλά δεν βγαίνει αυτό την ώρα εχμής. Πιστέψτε με. Γιατί εγώ και μέσα από τη δοξακτική μου εμπειρία, όταν έδωσα πανελλήμιες, είδω ότι αυτό ήταν έτσι λίγο μια περίεργη ισορροπία. Και το διαπιστώνω και μέσα από τη δουλειά μου, ότι τα παιδιά κυρίως που έχουν καλές επιδόσεις, που είναι μαρτές με φυσικά φαγμαλογίες, έχουν μερική εμπιστοσύνη και την πίστη των γονιών τους, ότι θα πετύχουν. Αλλά αυτό ταυτόχρονα τους δημιουργεί ένα πολύ μεγάλο άγχος, σε σχέση με το τι θα γίνει, αν δεν εκπληρωθούν αυτές οι προσδοκίες του έγινε οι γονείς, επειδή ακριβώς πιστεύουν στην επιτυχία τους. Θυμάσαι καθόλου? Θυμάσαι μήπως τα λόγια που σου λέγανε οι γονείς, γιατί το πώς εκφράζουμε την εμπιστοσύνη, έχει να κάνει και με το βλέμμα αλλά και με το τι λέμε. Απλώς σας ρωτώ, αν θυμόσαστε καθόλου, αφού διατηρείτε ακόμη αυτό ένα βάρος, το ότι να πετύχετε, γιατί πιστεύουν σε εσάς, μήπως θυμόσαστε και πώς το περνούσανε. Νομίζω ότι το περνούσανε και αλληλικτικά. Αλλά, ποιες είναι σημαντικά? Ανέναν πρώτο. Πολύ σημαντικό το ερώτημα. Και πιάνουμε πολλές πτυχές. Δεν είναι πολλές φορές τι λέμε στα παιδιά μας, είναι πότε, πώς και πού στοχεύουμε. Ξέρετε πολλές φορές όταν περνάμε και υπερβολικά την πίστη στα παιδιά μας για κάτι και ούτε «έλα μωρέ στα ταπάσκαλα, δεν έχεις εσείς ανάγκη» και αυτό κάνει ακριβώς αυτό. Άρα είναι μια ισορροπία το πώς το κάνουμε. Περνάμε στα παιδιά το μήνυμα, «Κύριε παιδί μου, εδώ που έφτασες είναι δικός ο αγώνας. Εμείς με το μωμπά σου ή εμείς με τη μαμά σου σε βλέπουμε ότι προσπαθείς, συνέχισε, εσύ ξέρεις τώρα το πρόγραμμα, εσύ έχεις τους καθηγητές σου, εμείς είμαστε εδώ, πιστεύουμε ότι θα πας και θα τα δώσεις όλα και ό,τι καλύτερο». Γιατί το κάνεις για τον εαυτό σου. Αυτό είναι. Δεν λέμε το άλλο. Εγώ πιστεύω σε εσένα. Αποκλείτησαι να μην περάσεις. Εσύ δεν μην περάσεις τι θα κάνουνε οι άλλοι. Εξαρτάται τι θα πούμε. Θα το περάσουμε το μήνυμα χωρίς όμως να κάνουμε το παιδί να πιστέψει ότι εμείς δεν θα δεχτούμε τίποτε άλλο παρά το τό. Άρα να καταλάβει το παιδέ του μόνο μία προσδοκία. Όταν λέμε στο παιδί μας «εσύ θα πετύχεις» ή «είσαι δυνατός, μη φοβάσαι», αυτό μπορεί να το επιβαρύνει. Άρα δεν το λέμε με αυτή την επιμονή. Με το να ξεκαθαρίζω με το επίπεδο, το ταβάνι που λέμε. Μπορούμε πρώτα να το πούμε «κοίτα παιδί μου, πήγαινα και δώσ' τα όλα. Είναι ο δικός σου αγώνας, είναι δικό σου το μέλλον. Εμείς βλέπουμε ότι διαβάζεις, προσπαθείς και προσπαθείς χρόνια. Για μας αυτό είναι αρκετό. Άρα για το δικό σου το καλό δώσ' τα όλα. Γιατί μπορείς, έχεις πράγματα εδώ μέσα να δώσεις». Το βάζεις λίγο πιο ευρύτερο. Γιατί να μην το βάλεις και καθόλου είναι επικίνδυνο. Να το βάλεις υπερβολικά είναι το άλλο άκρο. Άρα είναι μονίμους μια δοκιμασία. Γι' αυτό όλοι τους γονείς πολλές φορές «μην μπείτε στα παιδιά σας αυτό που εσείς δεν θέλετε να ακούσετε από τους γονείς σας». Γιατί πολλές φορές σε το βοηθάει. Κυρίως τους νεότερους γονείς, που γιατί πιο πολύ βέβαια τώρα εντάξει δεν μπορούν να ξεχάσουν τα δικά τους τα χρόνια γιατί είναι παρόμοιο το σύστημα. Ελπίζω αυτό όλα ήταν έτσι πρακτικό. Ναι και επίσης τελώς τελώτησα όχι ποια είναι η αφαίρεση μου εσωτικό. Όχι ήταν καλή ερώτηση. Πολύ καλή ερώτηση. Πολλά παιδιά μπαίνουν σε αυτή την εργασία. Ναι. Για αυτό το λόγο σαν μια συμβουλή με κακούς συνεγονήσεις σε σχέση με το πώς τελειώσουν το προσωπικό. Έχω πολλά χωμένα παιδιά αυτό το διάστημα. Προσπαθούμε να τα υποστήριξουμε στον κεδί αλλά έχω κυρίως μια μαθήτρια που αυτό είναι το θέμα της. Είναι εκτός πορεώς έτσι να μην νομίζετε ότι μιλάμε για τα παιδιά σας. Είναι εκτός πορεώς. Έχει ακριβώς αυτό το θέμα. Όλοι περιμένουν να μπει στη μεγάλη σχολή γιατί είναι 19 και. Και φοβάται αν δεν περάσει τι. Και έτσι δουλεύω και με αυτοί και με τους γονείς βέβαια. Καλό ήταν όχι ήταν καλό ευχαριστώ πολύ γι' αυτό. Να πω κάτι τώρα που το είπα και ως δουκατυμένοντας. Πώς διαχειριζόμαστε την ανδεχόμενη αποτυχία του πρώτου μαθήματος. Μου είπαν ότι αν αποτύχω πάω και δώσω το πρώτο μάθημα τα πάω χάνε. Με τι κουράλιο και διάθεση εγώ να συνεχίσω τα επόμενα μαθήματα. Απλώς να πω στο σημείο συναμιλητές. Μπορεί και εσείς να συμπληρώνετε εντάξει. Αυτό είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει ότι κοίτα. Θα έχεις πολλά μαθήματα σε όλα δεν θα είναι το ίδιο. Αν νιώθεις ότι δεν πήγες καλά. Κλάψε φώναξε βρίσκες πάσε ό,τι θέλεις. Κλείνεις το βιβλίο και συνεχίσεις. Δεν το δίνεις πολύ σημασία. Δεν το αναλύσεις. Και αν έρθει το παιδί σας όμως να σας πει εκείνη την ημέρα αυτή την απογοήτευση μην απαντάτε. Αφήστε του να πει να πει να πει και πες παιδί μου τώρα άρχισε τον αγώνα σου. Δεν έχω τίποτε να σου πω. Το μόνο που μπορώ να σου πω είναι ότι ξέρω ότι έχεις και άλλα μαθήματα. Άσου αυτό. Συνέχισε. Το τέλος θα δείξει. Και πέσουν ότι και από τη δική μου την εμπειρία και όλα αυτά που διαβάζω και όλους αυτούς τους γονείς που συζητάω. Κανείς δεν ξέρει το αποτέλεσμα μέχρι το τέλος. Εφόσον πες ότι και να κάνουμε τώρα είναι σαν να θάβεις τον εαυτό σου. Άστον. Το έκανες. Πέρασε. Πάμε παρακάτω. Γιατί πολλά παιδιά που μπορεί να μην είχαν ποτέ εμπιστοσύνη στον εαυτό τους δεν μπορούν να κρίνουν ακριβώς πόσο καλά τα πήγανε. Και πολλές φορές τα παιδιά υποθέτουν και αυτά ότι πήγανε καλά ή όχι καλά και αυτό είναι παγίδα. Γι' αυτό αν έρθεις στο σπίτι και το πει πες εντάξει παιδί μου θες να το συζητήσουμε. Αλλά δεν υπάρχει λύση. Δεν χρειάζεται αγωνία. Αν θέλεις κάτω μετά το κάνουμε ένα καφέ και το συζητάμε. Βγάλε την αγωνία σου. Βγάλε το πανικό σου. Αλλά τελειώσε. Συνεχίζεις. Δεν τελειώσε τίποτε. Ένα μάθημα ήταν. Έχεις άλλα τόσα. Και όλα είναι συμψιφισμό. Πάνω σε αυτό μπορείτε να του πείτε επίσης για να το χαλαρώσετε έτσι ότι είνταν μάλλον δύσκολα τα θέματα και έγραψες δύσκολα. Αλλά δεν έγραψε μόνο αυτός το δύσκολα όλοι και όλοι οι άλλοι. Έτσι ο τόσος να μην απογοητεύετε και δεν μπορείς να συνεχίσεις τα άλλα μαθήματα. Δεν ξέρουμε στο τέλος τι θα γίνει και πόσα θα παίξουν οι βάσεις και τα μόρια. Μπορεί να υγράψει δύσκολα. Να μην υγράψει καλά. Αλλά σημαίνει για όλους δεν θα γράψουν καλά. Όταν εγώ έδινα εξετάσεις με ένα πολύ στενή νυθήριο, το μοναδικό μάθημα στο οποίο έμπαινε και έγραψε πάρα πολύ καλά, ήταν αυτό στο οποίο έπαιρνε χειρότερα πόρτα. Στο τέλος, όταν βγήκαν οι δαρκοί, στο μάθημα το οποίο διαθήνονταν ότι είχε γράψει άριστα, πήρε το χειρότερο μαθμό. Άρα, όταν μπορείς να κρίνεις, εσύ θα κάνεις το δροσπάθειά σου και θα εξαφανίσεις το τέλος. Επίσης, ένα κομμάτι που νομίζω πρέπει να το δούμε λίγο, Ειρήνη, μας είχαν βάλει ένα θέμα, θυμάστε τα παιδιά στον κοινωνικό φροντιστήριο. Αν δεν τα πάμε καλά, τι γίνεται μετά, η ζωή δεν τελειώνει μετά τις εξετάσεις. Πιστεύτε με τα παιδιά μας έχουν ένα... Τα παιδιά μας, όχι όλα, τα δικά μου δεν τα είχα ποτέ. Τα παιδιά που έχουν άγχος γενικά με τις εξετάσεις, το μεγάλο τους άγχος είναι, αν δεν γράψουμε καλά, τι γίνεται μετά. Δηλαδή το βλέπουν σαν ένα πολύ μεγάλο φραγμό στη ζωή τους. Πρέπει να καταλάβουν ότι η ζωή τους δεν τελειώνει με τις εξετάσεις. Η εξετάση είναι ένα στάδιο. Προχωράμε και πάμε παρακάτω. Πιο καλά θα σας τα πει η κυρία Νεγνώστη, βέβαια, γιατί εγώ δεν είμαι και ψυχολόγος. Και εγώ μέσα από τη δουλειά μου το μαθαίνω. Καλύτερα να ξέρετε. Τα δε δάσκονται. Η εκπαίδευση είναι αλλιώς. Δεν υπάρχει περίπτωση, ό,τι και να πείτε και ό,τι και να πούμε εμείς οι δικοί σε εσάς και στα παιδιά σας, ότι θα τους ανακουφήσουμε εντελώς. Πρώτον, πρώτη διαπίστοση. Δεύτερο, αυτό που έχω μάθει μέσα από την πράξη με αυτό το θέμα στην Ελλάδα, το άγχος των πανελλήνων εξετάσεων και όχι το άγχος, αλλά το άγχος αυτής της συγκεκριμένης διαδικασίας, είναι ότι τα παιδιά μας δεν θέλουν ψέματα. Δεν θέλουν επιρβουλές. Δεν θέλουν εξαφνικά να τους πούμε, ξέρεις, είσαι ο αστροναύτης και έχεις και το πυραβλώσο, έχεις και το TIN και αφού το θέλεις θα πας. Όχι, όλα είναι μέτρων άριστον. Πάνω από όλα είναι ηλικρή, είναι επικοινωνία, να νιώσει το παιδί ότι μπορεί να έρθει στο σπίτι και να αδειάσει ό,τι θέλει και να εκνευριστεί μαζί μας και θα μπορέσουμε και εμείς να το πούμε, εντάξει, έχεις το χώρο, είτε το χρειάζεσαι. Το τρίτο σημαντικό είναι το εξής, ότι όταν ένα παιδί έγινε φοβάται για το αποτέλεσμα, σε αυτό το στάδιο που είναι το μόνο που μπορείτε να του πείτε, γιατί δεν μπορείτε να του εγγυηθείτε κάτι. Μην του πείτε, μην ανησυχείς αγόρι μου, θα πας και εσύ στο εξωτερικό, δεν υπάρχει οικονομική αποκατάσταση της οικογένειας. Ή ο παπάς απειλείται ή η μαμά είναι σε διαθεσιμότητα. Γιατί έχουμε κάτι στον τροπές που δεν έχουν τα παιδιά πριν τρία χρόνια. Πριν τρία χρόνια οι γονείς τους βγάζανε δάνεια, πολλούσανε το χωράφι του παππού. Οι παππούδες πολλούσανε χωράφια, το ξέρω αυτό δεδομένα. Σήμερα αυτό δεν υπάρχει εύκολο να γίνει, σήμερα υπάρχει επιπλέον ανασφάλειο του επόμενου σε έξι μήνες. Τι θα πάθουμε σχεδόν όλοι από τη δουλειά μας. Τα παιδιά δεν είναι χαζά, μπορεί να δείχνουν διαφορία αλλά διαβάζουνε, ακούνε, ξέρουν τι συμβαίνει. Ξέρουν ποια είναι η τρόικα, ξέρουνε ο παπάς για ποιον δουλεύει και ποια επιχείρηση επιλείται και ποιος δημόσιας υπάλλειος. Μην έχετε την πεποίθηση ότι δεν τα ξέρουν όλα αυτά ή δεν τα σκέφτονται και έτσι το πιο σημαντικό είναι απλώς να μην αφήσετε περιθώρια πολλών υποσχέσεων. Το καλύτερο που έχω βρει εγώ και τα βέβαια αν υπάρχουν παιδιά εδώ πέρα μπορούν να μας πούνε και αυτά πώς το βλέπουν είναι το εξής, παιδί μου αυτή τη στιγμή το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να συγκεντρωθείς και να κάνεις τον αγώνο σου και να τα δώσεις όλα. Και αν δεν πας καλά δεν τελειώνει τίποτε και πολλές φορές πείτε το εγώ το λέω στα παιδιά και πολλές φορές έρχονται τα παιδιά πίσω και μου λένε Α κύριε να γνωρίζετε δίκιο δεν είχα δίκιο είχανε χιλιάδες χρόνια άνθρωποι δίκιο που λένε κάθε πόδι για καλό. Αν όμως έχετε κάποιες ασφάλειες σαν οικογένεια οικονομικές κύριες τώρα εκεί κρέμονται όλα και μπορείτε να πείτε κοίτα παιδί μου αν δεν περάσεις σε μια σχολή που σ'αρέσει το πανεπιστήμιο πάρουν και ιδιωτικές σχολές και στο κατω κάτω σήμερα κάποια επαγγελματά προωθούνται πιο γρήγορα από ιδιωτικές σχολές ή αν υπάρχει περιθώριο να βγεις στο εξωτερικό πες κοίτα θα δούμε αλλά τώρα γιατί θες να το συζητήσουμε πάντως ό,τι και να γίνει εμείς εδώ είμαστε συνεχίζει να είστε του παιδί μου συνεχίζουμε να είμαστε οικογένεια και θα κάνουμε ό,τι καλύτερο και εμείς για σένα το πιο σημαντικό είναι χαλάρωσε κάνε ότι καλύτερο μπορείς και πέρα από εκεί μην αναρωτιέσαι για πολλά γιατί και εγώ σαν μαμά ή εμείς και εμείς αγώνεις δεν έχουμε ακριβώς τη λύση εμείς πιστεύουμε ότι θα δώσεις τον αγώνα και κάτι θα γίνει εσύ να το πιστέψεις και το κλείνεται εκεί ούτε υποσχέσεις ούτε να νομίζεις το παιδί ότι ξέρετε πρέπει οπωσδήποτε να περάσει γιατί αλλιώς το χάος ή να του πείτε μην ανησυχείς βε εδώ είμαστε εμείς πως έχει χρήματα τι είπε δεν περάσεις έξω γιατί αυτό εσωτερικά κάνει το άλλο αμέσως τύνει μία παγίδα σε όλο το παιδί από τις αγωνίες και το άγχος στην κρίσιμη στιγμή της αγωνίας το παιδί μέσα ο αγέφαλος θα του δώσει το μήνυμα εντάξει μωρέ κι αν δεν περάσω άχρηστα τυχία παίρνουμε στην Ελλάδα πλέον θα βγω έξω γι' αυτό δεν θέλουμε να ανοίξουμε πόρτες αλλά δεν θέλουμε να αφήσουμε τα παιδιά να πιστέψουν ότι θα καταστραφεί το σύμπαν αν δεν περάσουμε εντάξει είναι μια ιδέα δικασία θα δούμε και θα κρίνουμε πάντως εδώ θα είμαστε και τελειώσει να τελειώνει πάντα με ένα φυλάκι ότι ό,τι και να γίνει εμείς σε γεννήσαμε δικός μας πάλι η δικιά μας θα είσαι αυτό είναι το πιο σημαντικό δηλαδή με λίγο humor να το κλείνετε λίγο το θέμα γιατί έχουν ανάγκη τα παιδιά να πιστέψουν ότι θα τους αγαπάτε και μετά και ας είναι το 19 και ας μην μπούνε στην ιατρική ή σε οποια άλλη σχολή μεγάλη να συμπληρώσω κάτι που θυμήθηκα όταν ήταν εγώ πανελλήνιες εγώ κατάγομαι από το παλιό σκυλίτσι για την οικονομική άμυση των οικογενειών τότε δεν υπήρχε δυνατότητα για κάποιους να φύγουν στο εξωτερικό να σπουδάσουν το 96 πέρασα εγώ αλλά αυτοί που είχαν την οικονομική δυνατότητα γιατί ήταν πολλά στρέματα στον κάμπο έλεγα ε δεν παργέσαι εγώ έχω τα χωράφια ενώ εμείς που ήμασταν παιδιά με λιγότερο κλήρων εγγυγονείς μας έπαιρνα δυνατότητα γιατί μετά δεν υπήρχε τίποτα δεν υπήρχε ούτε χωράφια ούτε και εξωτερικό δηλαδή αναγκαστικά υπήρχε μια ίσως καλή πίεση, έναν καλό άγχος ότι πρέπει να γιωθεί γιατί εδώ τελειώνουν τα πάντα δηλαδή για έναν αγώνι, μετά είναι και ο ιστατός και μετά τίποτα Αυτό το κίνητο που λέει ο Θανάσης το έχουν τα παιδιά σας να ξέρετε εντάξει ξέρετε κάθε ένα δηλαδή έχουν και αυτό το κίνητρο μέσα ότι κοίτα εγώ δεν είμαι επειδή του τάδε δεν έχουμε επιχείρηση, δεν έχουμε χωράφια και έτσι λένε στους εαυτούς τους τέτοια πράγματα τα παιδιά μην ανησυχείτε και μόνοι τους λειτουργούνε Εγώ αντιναμβάνω το θέμα της αυτοπεποίθησης στα παιδιά είναι μια χρονοβόδος διαδικασία και μια διαδικασία που ξεκινάει από πολύ πριν έξι μήνες και τελειώνει το εφέδομεν Πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε ή θα είναι λογικό τελειώνοντας να είναι πεσμένη η αυτοπεποίθησή τους από το όλο βάρος των εξετάσεων και του άγγλους Πώς μπορούμε και αν υπάρχει τρόπος να τονώσουμε τώρα στο τέλος αυτή την αυτοπεποίθηση που ενδεχομένως να είναι χαμένη αυτή την αυτοπεποίθηση να την είχαν δηλαδή πριν και τώρα να είναι πεσμένη δεν χάνεται απλώς μειώνει ή μειώνεται σε ένταση και δεν εκφράζεται γιατί ο εγκέφαλος έχει να διαχειριστεί τόσα πράγματα ξέρει ότι ο εγκέφαλος μας έχει αυτόματο μεχανισμό λειτουργίας αυτό που λέμε έχει το δικό του αυτόματο πιλότο βάζει λειτουργίες όταν δεν αντέχει πολλά το κάνει από μόνο του Αυτό το διάστημα η αυτοπεποίθηση αυτό που λέμε τα πιστέψεις των ιαυτότλων και συγκανότητες κάθε φορά που αρχίζει μία συζήτηση ίτας απλώς το κοιτάμε και λέμε καλά βέ εντάξει καταλαβαίνω γιατί είσαι έτσι αλλά ειλικρινά όλα αυτά τα πιστεύεις γιατί εγώ δεν τα βλέπω έτσι εγώ βλέπω ένα παιδί που τα τελευταία τρία χρόνια όχι τα τελευταία δύο χρόνια σίγουρα τρέχεις διαβάζεις παλεύεις και οι βαθμοί σου ήτανε καλοί άρα σημαίνει κάτι είναι δεν σου τα χαρίσανε όλοι οι καθηγητές εντάξει βοηθάνε οι καθηγητές αλλά δεν χαρίζουνε μη γελιόμαστε δηλαδή το παιδί του 1 θα χαριστεί μία και μία μισή μονάδα να περάσει το παιδί του 17 πάνω από μισή μονάδα σπάνια χαρίζεται μη γελιόμαστε όλα τα παιδιά βοηθούνται αλλά δεν χαρίζονται έτσι βαθμοί άλλο λάθος που έχει παγιδέψει τα παιδιά τα τελευταία πέντε αιτία δεν το παιδί 13 και πέντε 17 τελείως έχουμε τραλαθεί λιγάκι ναι το παιδί μπορεί να είναι 6 και μισό και να είναι 17 γιατί ήταν καλός γιατί προσπάθησε άντι 17 και μισό για να μπορέσει να φέρει το ισοζύγιο καταλάβατε τι θέλω να πω άρα γυρίσουμε στο παιδί μας και ναι με κοίτα τόσα χρόνια πας στο σχολείο διαβάζεις τρέχεις μελετάς αυτά όλα είναι υποθηκευμένα χαλάρωση χαλάρωσε και πες τον εαυτό σου γνωρίζω πράγματα εκείνη την ημέρα θα πάω και θα τα δώσω όλα μόνο αυτό μπορώ να κάνω και μόνο αυτό μωμά και μωπά να περιμένεται από μένα αυτό θα πεις τον εαυτό σου παιδί μου είναι αυτό πάλι η κυρία πριν ούτε υπερβολικά τι λες εσύ και έτσι και αυτά και αυτά τους καλύτερους καθηγητές και τα λοιπά γιατί αρκετά συζητείονται μεταξύ τους γονείς και κούνε τα παιδιά εμείς έχουμε το καλύτερο καθηγητήτριο με τόσα την ώρα και λέει το παιδί εντάξει και αυτή η ημέρα τότε θα περάσω και την ημέρα αυτά που σας λέω εγώ δεν είναι δικά μου λόγια είναι λόγια των παιδιών όλα αυτά τα 20 και χρόνια αυτό μπορείτε να κάνετε μόνο εδώ θα ήθελα να σας πω ένα παράδειγμα σχετικά με την αυτοπεποίθηση όταν ξεκινήσαμε το κοινωνικό φροντιστήριο είχαμε αρκετούς μαθητές που ήταν από οικογένειες χαμηλών εισοδημάτων ειδικά την πρώτη χρονιά είχαμε πραγματικά οικογένειες που δυσκολευότανε πάρα πολύ είχαμε παιδιά που δεν πηγαίναν πουθενά που δεν μπορούσαν να βοηθηθούν από πουθενά είχαμε δύο μαθητρίες οι οποίες και οι δύο ήταν παιδιά ανωδαπών πόσο μεγάλη σημασία έχει το οικογενειακό το στενό οικογενειακό περιβάλλον το ένα παιδί αυτό που είπατε για την αυτοπεποίθηση παρόλο που ήταν μαθητρια θετικής κατεύθυνσης που σαν γονείς ξέρετε τι σημαίνει θετική κατεύθυνση δεν τα κατάφερε στο τέλος το άλλο παιδί που το οικογενειακό του περιβάλλον ήταν ισορροπημένο έμενε γονείς, εργάτες, εργοστάσιο, βιοπαλλεστές ένα κινητό για όλη την οικογένεια έτυχε να πάρω τηλέφωνο το σήκωσε ο πατέρας στο εργοστάσιο παρόλα αυτά αυτό το παιδί πέρασε ιστορικό αρχαιολογικό Θεσσαλονίκης και το άλλο παιδί που ήταν θετικής κατεύθυνσης επειδή υπήρχε μεγάλη αστάθεια στο οικογενειακό περιβάλλον δεν τα κατάφερε να περάσει πουθενά και ήταν το μοναδικό παιδί που δεν πέρασε εκεί τη χρονιά σε σχολή από το κοινωνικό φλοτιστήριο έχει πολύ μεγάλη σημασία τον παιδί να αισθάνεται ασφάλεια και ισορροπία μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον νομίζω ότι είναι πιο σημαντικό ακόμη και από το πόσες ώρες θα διαβάσει Δεν θα κλείσει παρακαλού την αναγνώστηση θα κατεύουμε στο Ισόγειο Κλείνουμε πώς είναι εδώ Κλείνουμε κύριε Ναζαλή, η ώρα κλείνει Έχουμε λοιπόν ένα ερώτημα και το παιδί Ναι Τα συγκεκριμένα ασφάλεια θα εκφράζουμε και βέβαια άμα είναι καλά θα πας και Παραδείγμα μαμά μπορείς να δώσεις Γυρνάει η μωρό μου κάθε στιγμή και μου λέει μαμά βέβαια εγώ γενικά είμαι πάρα αισιόδοξη Και ακόμα και αν δεν γυρίζει ευχαριστημένη θα πρέπει έναν τρόπο να το γυρίσω Αλλά γενικά σαν στάση ή μήπως αυτό φανεί ότι ξέρεις εγώ ψηλοανδιαφορώ Με αυτή την έννοια γιατί εγώ πραγματικά βλέπω ότι όλα είναι Πολλά πράγματα μπορούν να αλλάξουν και πραγματικά δάγκωπο μυθοποιήσει όλα Αλλά από εκεί και πέρα όμως νιώθω τα μια φορά ότι πρέπει να δείξω και εγώ Ότι ξέρεις με ανησυχή γιατί κι αυτό μπορεί να λειτουργήσει λίγο σαν ένας τρόπος Για να την βοηθήσω και λίγο περισσότερο με αυτή την έννοια Επειδή η αιφηβία και σε αυτή την ηλικία, ηλικιακά στάδια νάπτυξης που βρίσκονται τα παιδιά σας Παλέχουμε τα συναισθήματα και δεν ξέρουν και τα ίδια γιατί είναι α ή β είναι πάνω είναι κάτω Λαμπερά στις μαυρίλες τους Αυτό που καταλαβαίνουν όμως μέχρι σήμερα είναι την ηλικρινιά σας Και επειδή είπαμε δεν είναι καιρός να τα λύσουμε όλα και δεν είναι καιρός να τα διαχειριστούμε όλα Επίσης ο έφηβος όταν φέρνει πολλά πράγματα στο τραπέζι τις πιο πολλές φορές Ή απλώς θέλει να διάσει και να μην το ζαλίσεις ή απλώς να δοκιμάσει Άρα ως γονείς ακούμε αυτή είναι η πρώτη τακτική και μέσα από το λόγο Το σχήμα λόγου θα καταλάβουμε αν θέλει απάντηση, αν θέλει να του πούμε κάτι, αν θέλει διάλογο Αν δεν είστε σίγουροι και φέρνει κάτι και το δείτε και στο πρόσωπο Και απλώς δεν σας λέει λόγια και να κάνει τον κύκλο του σαλονιού ή 5-6 φορές στο ψυγείο Λες παιδί μου τώρα είπες κάτι σημαντικό κατά τη γνώμη μου Θες να το συζητήσουμε ή ήθελες απλώς να το βγάλεις 90% θα σου πει τι θέλεις πιο πολλές φορές θα σου πει Όχι Μαρία πλέον θέλω πρώτα να το πω ας δεν πειράζει Ας δεν πειράζει εντάξει Εσύ όμως έδειξες διαθέσιμη Και μόνο αυτό είναι καλό κυρίως αυτές τις πολύ έτσι στιγμές εντασής εντάξει Αλλά θα το δείτε εσείς όμως εμείς σαν γονείς σε τέτοιες στιγμές αφήνουμε να πούμε το παιδί είμαι διαθέσιμος Τι θες να το κάνω πες εγώ τα ακούσα Είναι κάτι που θες να το συζητήσουμε ή απλώς ή θες να το εκφράσεις Πιο πολλές φορές απλώς θα ήθελα να το πούνε Για να το πούνε Και αν αρχίσουμε το βαρύ περιβολικό μετά θα μας πει κόφτο Ή υπερβάληση πάλι τα ίδια μου λες πόπο πάει μορμούρα Ή δεν ήθελα διάλεξη Και αυτό για να αποφύγουμε κι εμείς όλο αυτό το μόνο το ψυχικό Το προλάβουμε αυτό να το βοηθάει Χριστίνα κάνε την ερώτηση και κλείνουμε με σένα Εγώ ήθελα να βάλω και την οδηγία και κάποια στιγμή είπατε μέσα στην ομιλία Πέρα από το άγχος που αντιμετωπίζουμε τώρα τα παιδιά είναι και το θέμα της ολυμπίας Γιατί παρόλο που καταβάζουμε τόσο μεγάλο κόκο παρόλο που και οι γονείς προσθέρουν για να έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα Είτε περάσουν είτε δεν περάσουν δεν μπορούν να αποκατασταθούν Δεν μπορούν να έχουν δουλειά Και μέσα σε όλο αυτό και οι νιώσεις των νησών και όλα αυτά Τι φέρνουν τα καρδιά να εισάγουν και λίγο οργισμένα Πέρα από το άγχος την ολυμπία πώς να την αντιμετωπίσουμε Τι να πούμε λοιπόν για αυτό εδώ Παρόλο που είμαστε λίγοι σας ευχαριστώ για την προσβουλή σας και για την ωραία συζήτηση Και ελπίζω και εμείς να σας προσφέραμε κάτι Λέγοντας ότι ήθελα να το πω αυτό Η οργία είναι ένα πολύ μεγάλο πεδίο σήμερα Κάθε φορά που τομίσαμε τα τελευταία δυο χρόνια Όποιοι από εμάς καλεστήκαμε να μιλήσουμε για την κρίση Τη διαχείριση της κρίσης Δύο λέξεις βγαίνουν Ψέμα και οργή από τα χίλια όλων όνων Είναι μεγάλο το πεδίο Πολύ απλά νομίζω ότι εδώ πρέπει να κυριεύσει λίγο η λογική Και ένα μέρος ενός μηνύματος ζωής Και μέσα από την αισιοδοξία Αυτό που είπαμε πριν είναι όρηματα παιδιά και νοήμων Άρα δεν θα τα πούμε λογάκια όπως θα λέγαμε ένα παιδάκι 7 χρονών Πολλές φορές αυτό λένε έφηβοι Δεν είμαι πια 7-8 τι μη μιλάνε έτσι Κύριε παιδί μου διαβάζεις εσύ ξέρεις πιο πολλά από μένα Αυτό που βλέπουμε είναι αλήθεια Και αυτό που λες, ναι υπάρχει ένα χάμος Αλλά σε κάθε εξέλιξη της ανθρωπότητας Υπήρχανε περιόδους μεγάλων αλλαγών Εγώ και εσύ βιώνουμε αυτές τις μεγάλες αλλαγές Πολλά δεν είναι στο χέρι μας Δεν μπορούμε να το σταματήσουμε Αυτό επειδή που εγώ έχω να σου πω σαν μάνα είναι το εξής Κάνε εσύ κάτι για τον εαυτό σου Γιατί το αύριο δεν θα είναι σαν σήμερα Αυτό έχει δείξει η ιστορία Ό,τι άλλο να σου πω θα προσπαθούσα να σε ανακουφήσω Αλλά επειδή τα βλέπεις και εσύ τα πράγματα Τα διαβάζετε, ναι είναι μπι μπι μπι μπι η κατάσταση Πείτε αλήθεια στα παιδιά Δείξτε τους ότι και εσείς έχετε οργεί Ότι το βλέπετε Ότι δεν είναι κάτι που αυτοί βλέπουν μόνο Αλλά πες στο παιδί σου αυτό που εγώ σαν μάνα Και ο πατέρας μπορώ να σου πω με την εμπειρία Και όλα αυτά που έχουμε διαπιστώσει είναι Ο κόσμος κάνει κύκλους Και τώρα βιώνουμε έναν κύκλο Εσύ κάνεις τον αγώνα σου Εμείς όλοι τον αγώνα Και σίγουρα τα πράγματα θα πάνε διαφορετικά Γιατί στον πάτο δεν μπορεί να μείνει η ανθρωπότητα Μόνο επάνω μπορεί να πάει Αλλά τα παιδιά μας είναι σε έναν κύκλο τώρα Σε αυτό που φαίνεται μέσα Όταν μέσα μας εκεί στις εφημερίες Σε από αυτά που βιώνουμε Ότι δεν πάνε καλά τα πράγματα Άρα δεν μπορούμε να κάνουμε και εμείς πολλά Και τι να κάνουμε γιατί να αγωνιστούμε έτσι Αν θέλουμε τόνος στην προσωτική τους την προσπάθεια Άσχετα με την εξέλιξη αυτή Από την κοινωνία προς αυτά Δηλαδή να τονώσουμε... Αν τις πιω πολλές φορές και μετά ανακλείσει η κυρία με την σχολεία της Όπως μας καθοδηγούμε τα παιδιά με την παγκόσμια εικόνα Ή με την εθνική Σήμερα ας μείνουμε στο σπίτι μας Εσύ τη ζωή σου... Όχι θέλω να πω ότι επειδή δεν μπορούμε να μιλήσουμε Που θα πάει το θέμα Δεν είναι μόνο τοπικό, εθνικό Είναι διεθνής Όλο πιάνει όλη την ανθρωπότητα Άρα σε στιγμές πανικού Ο κάθε ένας απλώς γυρίζει και αυτό έχει γράψει όλη ιστορία μέχρι σήμερα Γυρίζουμε πίσω και λέμε εμείς είμαστε εδώ Είμαστε μια οικογένεια, εσύ προσπαθείς, εμείς θα προσπαθήσουμε Πάντως δεν θα χαθούμε παιδί μου Ναι ο κόσμος περνά δοκιμασίες Γιατί κάθε τόσο Οι ανθρωπότητε περνάνε μεγάλες αλλαγές Είδες αυτό δεν μας έκανε κανείς Και εμείς οι ενήλικοι χαθήκαμε Αυτό είναι το παιχνίδι το μέσα μαζικής ενημέρωσης Στην Ελλάδα και παγκοσμίως Να μπούμε σε πανικό συγγνώμη λοιπόν για την πολιτικο κοινωνική θέση Αλλά έτσι είναι το θέμα Δεν μας δώσαν την ευχή και εμείς χαθήκαμε Και χάσαμε όλη την πραγματική λογική Κάθε 70 χρόνια Η ανθρωπότητα έκανε τρομερές αλλαγές Πάνω από 670 μήρες Αυτή είναι η ανάγκη για ισορροπίες Αυτό δεν το ξεχάσαμε και εμείς Και δεν το περάσαμε στα παιδιά Δηλαδή απλώς έτυχε η δικιά τους η γενιά να τη βιώνει Όπως η γενιά των παππούδων τους Δηλαδή θέλω να πω αν δώσουμε και ένα ρεαλιστικό στοιχείο στα παιδιά Ότι αυτό που συμβαίνει σε άλλες μορφές Ξαναέγινε και έγινε και έγινε Και τι σημαίνει αυτό ότι η ανθρωπότητα Κατεβαίνει, φτάνει φλάτ Και μετά ξανά νυφένει Άρα παιδί μου εδώ που είσαι και να φάμε έχουμε και το σπίτι Πάρεις το πτυχείο σου, κάνε τον αγώνα, μάθει μία τέχνη Γιατί μόνο επάνω θα ανεβούμε Πρέπει να τους θα δώσουμε αυτά για να κατεβνάσουν Η τελευταία ανάγκη το σπίτι του βιωθήκια έχει κλείσει Μας κλείσανε μέσα Πείτε αυτή την κορά τι θέλετε να πείτε Λέω ότι συμφωνώ πολύ με όσα λέτες Η σχέση είναι βάση πάνω στην οποία πρέπει Και κατά το δική μου νόμο να κεννηθούμε όταν είναι της ιστορίας των παιδιών Αλλά θεωρώ ότι είναι χρήσιμο να τους πω κάποια πράγματα που ισχύουν Μην αλήθειες, όχι απλά για να τους ανακουθήσουμε Αλλά για να τους δώσουμε και κίνδυμα να προσπαθούν Γιατί μέσα σε όλη αυτή τη μαύρη λεπτά Πάρνουν πραγματικά φωτεινές εξαιρέσεις Και παρακίνηματα τα οποία είναι καλό να πούμε στα παιδιά Όσο να έχουν ένα κίνητο Το οποίο θα είναι ακόμα πιο μεγάλο να ασχοληθούν και με κάτι που τους ενδιαφέρει πραγματικά Όσο να έχουν και τη διάθεση να το προσπαθήσουν Και να πετύχουν όμως έχουν πετύχει αρκετοί άνθρωποι Ακόμη και αυτή τη δύσκολη περίοδο της κρίσης Δηλαδή και ένα ιδρυτικό μήνυμα Δεν πρέπει να πούμε ότι ασχολήσουμε αυτό που αλαπάς Γιατί μέχρι τώρα τα παιδιά μας περνούσανε σε διάφορες φορές Και επειδή έπιασαν να είναι και στην πέρα πόλη που δεν είναι κοντά Να είναι και κατασκευαστικό Ότι μπορούν να έρχονται εκεί και να ασχολήσουν αυτό που αλαπάς Μπορούν να κάνουν και αυτό που αλαπάει τώρα Είναι τίποτα δεν είναι σίγουρο. Καλό πράγμα! |
