| : [♪ Μουσική Ήρθα εδώ να μιλήσουμε για κάτι που ξέρω ότι όλοι αγαπάτε, λίγο πολύ, τον κινηματογράφο. Έχω καταλάβει από τα ταξίδια μου σε όλη την Ελλάδα, που έρχομαι στα σχολεία σας, ότι ακόμα και σε μακρινά νησιά και σε απομακρυσμένα χωριά, που δεν υπάρχουν μεγάλες αίθουσες κινηματογράφου, γιατί ξέρετε μεγάλα σινεμά υπάρχουν μόνο στις μεγάλες πόλεις, παρόλα αυτά ακόμα και τα παιδιά που έρχονται σε επαφή με τον κινηματογράφο, μέσα από κάποια κινηματογραφικά φεστιβάλ που πάνε στον τόπο τους, μέσα από κάποια θερινά σινεμά, που προβάλλουν ταινία στο καλοκαίρι, αποκτώνουν μια ιδιαίτερη αγάπη και μια σχέση με τις ταινίες. Τι είναι όμως ο κινηματογράφος? Είχα διαβάσει κάποτε ότι ο κινηματογράφος είναι μια τέχνη που γεννήθηκε κάτω από τα μάτια μας. Αυτό ακριβώς ο κινηματογράφος ανήκει στις καλές τέχνες. Εμφανίστηκε πολύ μετά τις τέχνες που γνωρίζουμε, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική, αλλά αφομίωσε μέσα του όλες τις τέχνες και τις χρησιμοποίησε. Και γι' αυτό απέκτησε φοβερή δυναμική. Έχει πάρει στοιχεία, όπως βλέπετε, και στην καρτέλα μας από τη μουσική, το θέατρο, το χορό, φυσικά, τη λογοτεχνία, την πίηση και να σας πω, είναι ένα μυστικό, ο κινηματογράφος θεωρείται η έβδομη τέχνη. Έχει δικό της αριθμό, οπότε όπου ακούτε ότι συμβαίνει κάτι με την έβδομη τέχνη, καταλαβαίνετε ότι εκεί έχει κάτι αφορά τον κινηματογράφο. Υπάρχουν μετά και η φωτογραφία και τα κόμιξ που έχουν μπει με τα γενέστερα, αλλά ο κινηματογράφος θεωρώ ότι είναι μία από τις πολύ δυνατές τέχνες και ένα πολύ δυνατό εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας για να εκφραστούμε. Πώς όμως γεννήθηκε ο κινηματογράφος? Πολύ απλά, γεννήθηκε από την ανάγκη του ανθρώπου να οπτικοποιήσει τις ιστορίες του. Ξέρετε, ο άνθρωπος από την παλαιολογική ακόμα εποχή ζωγράφιζε στα σπήλια. Ζωγράφιζε τα ζώα, σκηνές από τη φύση, σε μια ανάγκη να εκφραστεί. Και μάλιστα λένε πως με τις φλόγες της φωτιάς, οι μορφές αυτές στα σπήλια αποκτούσαν κίνηση, αποκτούσαν μορφή. Ίσως οι σκιές το δημιουργούσαν αυτό. Σιγά-σιγά ήρθε και το θέατρο σκιών, μπήκανε διάφορες τέχνες, έτσι εμπλουτίστηκε. Και ήρθαν κάποια στιγμή στην επιφάνεια και τα οπτικά παιχνίδια. Γιατί ο κινηματογράφος έτσι ξεκίνησε, από ένα παιχνίδι. Τα οπτικά προκινηματογραφικά παιχνίδια, όπως τα λέμε, ήταν ουσιαστικά αυτά που μας έδωσαν... αυτά που καταλάβαμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να καταγράψει την κίνηση με τα μάτια του. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, δηλαδή, για να σας το πω απλά, έχει την ικανότητα, όταν βλέπει πολλά σχεδιάκια, διαδοχικά το ένα μετά το άλλο, να καταγράφει κίνηση. Αυτό οφείλεται σε μια ιδιότητα ή μία τέλεια, θα λέγαμε, του ματιού. Και λέγεται με τίκασμα ή με τέφτημα. Σας λέω και μερικές κινηματογραφικές λέξεις, να τις θυμάστε. Τα οπτικά παιχνίδια τώρα. Τα οπτικά παιχνίδια έχουν και αυτά αστείες λέξεις. Είναι το θαυματρόπιο, το ζωοτρόπιο, το πραξινοσκόπιο, το φιλοσκόπιο. Είναι όλα παιχνίδια που ουσιαστικά έχουν σχέδια και εικόνες. Και όταν τα βλέπουμε, πολύ γρήγορα, αν είναι ακίνητες εικόνας, εμείς βλέπουμε κίνηση. Θα σας δείξω ένα θαυματρόπιο και πώς μπορούμε να το φτιάξουμε μόνοι μας στο σπίτι μας, για να καταλάβετε κι εσείς ακριβώς αυτό που λέμε. Πώς δημιουργείται η κίνηση μέσα από μία ακίνητη εικόνα. Λοιπόν, θα χρειαστούμε ένα χαρτί, αν είναι χαρτονάκι ακόμα καλύτερα, κάτι στρογγυλό σαν κουτί, σαν ποτήρι, ψαλίδι, διακορυφτή, κόλλα, δύο λαστιχάκια και μαρκαδόρο. Πολύ ωραία. Ξεκινάμε. Κατ' αρχήν δημιουργούμε με το μαρκαδόρο μας δύο ίσους κύκλους. Όπως βλέπετε το παιδάκι που το ζωγραφίζει για εσάς χρησιμοποιεί το ίδιο χαρτί γι' αυτό. Το κόβουμε σε δύο μέρη για να μπορέσουμε να ζωγραφίσουμε και να το χρησιμοποιήσουμε πιο εύκολα. Παίρνουμε το μαρκαδόρο μας και σχεδιάζουμε ό,τι μας αρέσει. Εδώ το παιδί αποφάσισε να ζωγραφίσει ένα κλουβάκι. Εσείς, αντίστοιχα, μπορείτε να φτιάξετε μία γιάλα για ένα χρυσόψαρο. Μπορείτε να φτιάξετε μία μπασκέτα, ένα καλάθι μπασκέτας ή ένα τέρμα ενός γηπέδου. Αφήνουμε στην άκρη το ένα σχέδιο και στον άλλο κύκλο ζωγραφίζουμε πάλι κάτι αντίστοιχο, κάτι που να ταιριάζει. Για παράδειγμα, στο κλουβάκι μπορούμε να σκεφτούμε να ζωγραφίσουμε ένα πουλάκι, όπως ζωγραφίζει εδώ το παιδί. Αν έχετε φτιάξει γιάλα, μπορείτε να ζωγραφίσετε ένα χρυσόψαρο, μία μπάλα σε ένα τέρμα. Και ό,τι άλλο φανταστείτε εσείς, είστε ελεύθεροι να ζωγραφίσετε, αρκεί να είναι κάτι σχετικό για να δείτε τι θα συμβεί σε λίγο. Αφού λοιπόν τα ζωγραφίσουμε, τα κόβουμε σιγά-σιγά με προσοχή, δεν μας νοιάζει να είναι τέλειος ο κύκλος μας. Η προσπάθεια μετράει, θα κάνετε την προσπάθειά σας, θα φτιάξετε δύο κυκλάκια και μετά θα πάρετε την κόλλα, όπως θα την πάρει τώρα εδώ ο φίλος μας, και θα κολλήσετε τα δύο χαρτάκια, το ένα πίσω από το άλλο. Προσέξτε, σημαντικό το ένα να κολλήσει ανάποδα από το άλλο. Αυτό είναι ένα μυστικό που σας λέω, έτσι, το ένα να κολλήσει ανάποδα, εκτός αν είναι μπάλα που δεν μας πειράζει. Μετά, στο μέσο περίπου της ζωγραφιάς μας, κάνουμε δύο τρυπούλες με το διακορευτή. Και περνάμε ένα λαστιχάκι σα θηλιά, αν δεν έχετε λαστιχάκι δεν πειράζει, βάλτε ένα κορθονάκι, ένα σκηνάκι, ό,τι έχετε εύκολα στο σπίτι. Και κοιτάξτε, όταν το κάνουμε γρήγορα-γρήγορα, είναι σαν να είναι το πουλάκι μέσα στο κλουβάκι, ενώ είναι ακίνητα. Έτσι, λοιπόν, αυτά τα οπτικά παιχνίδια μας έφεραν λίγο πιο κοντά στην ανακάλυψη της καταγραφής της εικόνας. Και οι άνθρωποι έκαναν έτσι διάφορα πειράματα και προσπαθούσαν να βρουν μια λύση. Ο κινηματογράφος όμως δεν θα είχε δημιουργηθεί αν δεν ξεκινούσε κάποια στιγμή και η φωτογραφία. Αν δεν κατάφεραν, δηλαδή, οι άνθρωποι να καταγράψουν και ακίνητες πόζες στο φιλμ, όπως σας έχω εδώ κάποια φιλμάκια να δείτε. Με το που κατάφεραν οι άνθρωποι, λοιπόν, να καταγράψουν πόζες, συγκεκριμένα ένας Άγγλος, ο φωτογράφος, ο Μάι Μπρίτς, κατάφερε και έκανε ένα πείραμα και έβαλε ένα άλογο, το φωτογράφησε, όπως το βλέπετε, σε πολλές πόζες, και όταν το είδαμε διαδοχικά, είδαμε το άλογο να κινείται. Αργότερα, ήρθαν οι αδελφοί Λιμμιέρ και κατάφεραν και έκαναν μια μεγάλη προβολή, έλεγαν τον κινηματογραφικό γρίφο, θα λέγαμε, και μπόρεσαν όλο αυτό να το δείξουν και σε μεγάλη οθόνη. Και οι πρώτοι θεατές, μάλιστα, στην πρώτη προβολή λένε ότι τρόμαξαν από το τρένο που είδανε να έρχεται κατά πάνω τους. Οι αδελφοί Λιμμιέρ, λοιπόν, που αγάπησαν πολύ τον κινηματογράφο, κατέγραφαν έτσι σκηνές καθημερινότητας. Βλέπετε εδώ ένα σιδηροδρομικό σταθμό, άνθρωποι που μπαίνουν και βγαίνουν. Πάρα πολλές ταινίες έκαναν, μικρού μήκους όλες, που είχαν οι περισσότερες στοιχεία από την οικογενειακή ζωή και από τη ζωή της πόλης. Άλλη μια πολύ γνωστή τους ταινία από την ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου είναι η έξοδος από το εργοστάσιο. Είναι άνθρωποι, όπως βλέπετε, που τελειώνουν τις δουλειές τους και φεύγουν από το εργοστάσιο. Βλέπουμε και διάφορα στοιχεία για την εποχή, για το περιβάλλον, τα ρούχα που φοράνε, τα καπέλα. Θα δούμε σε λίγο και μία άμαξα να βγαίνει. Γενικά από τις ταινίες παίρνουμε πάρα πολλές πληροφορίες για το κοινωνικό πλαίσιο της εποχής και το πώς ζούσαν οι άνθρωποι τότε. Αργότερα, αδελφοί, οι Μιέρε βάλαν και μικρές ιστορίες στις ταινίες τους. Να, εδώ κινηματογράφησαν μία φάρσα. Αυτή η ταινία έχει και πολύ αστείο όνομα, λέγεται «Ο ποτιστής που ποτίζεται». Και ουσιαστικά είναι μία από τις πρώτες κωμοδίας που χρησιμοποίησαν και αυτά τα γκάνκ, όπως θα συνηθίσουμε και στον βοβό κινηματογράφο. Ήρθε όμως μετά και ο μάγος του κινηματογράφου, ο Ζόρς Μελιέ. Αυτός θεωρείται ο μπαμπάς του κινηματογράφου, γιατί έκανε κάτι πάρα πολύ ωραίο. Ουσιαστικά μετουσίωσε τον κινηματογράφο από τεχνική σε τέχνη. Και πώς το έκανε αυτό? Έβαλε μέσα στις ταινίες του σκηνικά, κοστούμια, ηθοποιούς, ερμηνείες. Έβαλε διάφορες τεχνικές που ήξερε καλά από το θέατρο, γιατί είχε θέατρο ο ίδιος, έκανε πάρα πολλές παραστάσεις. Οπότε έβαλε τις διαδοχικές σκηνές σε μια κινηματογραφική ταινία, διαφορετικές μεταξύ τους. Έβαλε ακόμα και κινηματογραφικά τρικ, σπέσιαλ εφέ. Ήταν ο αρχηγός των εφέ, γιατί ο ίδιος ήταν και ταχυδακτηλουργός. Οπότε χρησιμοποίησε πάρα πολλά κόλπα και μία μάλιστα από τις πολύ διάσημες ταινίες του, απόσπασμα της οποίας είδαμε αυτή με το φεγγάρι που έχει διασωθεί το ταξίδι στη Σελήνη. Θα λέγαμε ότι έχει αποκτήσει έτσι και την πιο εμβληματική εικόνα στον κινηματογράφο. Όπου βλέπετε, δηλαδή, κάπου αυτό το φεγγαράκι που είδαμε νωρίτερα, με αυτό το περίεργο πράγμα στο μάτι του που είναι ουσιαστικά ένα διαστημόπλιο, καταλαβαίνετε ότι εκεί κάτι γίνεται με τον κινηματογράφο. Ίσως ένα φεστιβάλ, ίσως μια έκθεση για τον κινηματογράφο, είναι μία εμβληματική εικόνα του κινηματογράφου, αυτό το φεγγάρι από γύψο που δημιουργήσε ο Μελιές. Ο Μηλιές, λοιπόν, τι μας είπε. Μας είπε πώς μπορούμε τις ιστορίες μας να τις κάνουμε ταινίες. Πώς μπορούμε, λοιπόν, και εμείς να κάνουμε ίσως τις δικές μας ταινίες, τις δικές μας ιδέες, πώς μπορούμε να τις κάνουμε ταινιάκια. Παιδιά, αυτό γίνεται με πάρα πολύ απλό τρόπο. Δεν χρειάζεται να έχουμε τεχνικό εξοπλισμό ή τα μέσα, μη σας φοβίζει αυτό. Αυτό που χρειάζεται καταρχήν για μία ταινία είναι μία ιδέα. Πάρτε λοιπόν την ιδέα σας, όποια κι αν είναι αυτή, μία ιδέα για μία ιστορία που θέλετε να πείτε, για κάτι που θέλετε να εκφράσετε, και αρχίστε να δημιουργείτε μέσα από αυτή την ιδέα. Τι θα χρειαστούμε αρχικά, θα χρειαστούμε έναν χαρακτήρα ίσως, έναν ήρωα, σωστά. Ο ήρωάς μας καλό είναι να είναι κάτι πολύ χαρακτηριστικό. Για παράδειγμα, έχετε πάρα πολλούς τρόπους να σχεδιάσετε έναν ήρωα. Μπορείτε να σχεδιάσετε ήρωες από χαρτί, μπορείτε να τον ζωγραφίσετε ή να φτιάξετε φιγούρες σαν αυτοί, ίσως φιγούρες με αρθρώσεις, να τις κολλήσετε με κόλλα ή με μπλου τάγκ ή με χαρτοτέιπ, για να μπορούν να κουνιούνται αυτοί, ή μπορείτε να κολλήσετε φιγούρες που θα φτιάξετε σε καλαμάκια ή σε ξυλάκια ή σε μολύβια. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πλαστελίνες. Ξέρω πως τις πλαστελίνες τις αγαπάτε όλοι πάρα πολύ. Και είναι πάρα πολύ ωραίος τρόπος να παίξετε με τις πλαστελίνες. Αυτό που θα σας πρότεινα είναι ο ήρωάς σας να έχει κάτι χαρακτηριστικό. Δηλαδή μπορείτε να του βάλετε μεγάλα μάτια, μεγάλη μύτη, να του βάλετε ένα χαρακτηριστικό καπέλο, ή κάτι που να εξηγεί λίγο το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Μη φοβηθείτε γενικά στους χαρακτήρες σας να δώσετε πολλά στοιχεία, ακόμα κι αν είναι έντονα χαρακτηριστικά. Μετά, αφού έχουμε το χαρακτήρα μας και έχουμε σκεφτεί περίπου τι θέλουμε να πούμε, πρέπει να φτιάξουμε λίγο και το περιβάλλον του χαρακτήρα. Έτσι δεν είναι? Το περιβάλλον του χαρακτήρα μας μπορούμε να το φτιάξουμε σε ένα παλιό κουτί. Πάρτε ένα κουτί από παπούτσια, ένα κουτί από παλιά παιχνίδια και αρχίστε εκεί να βάζετε χαρακτήρα τους ήρωές σας, τα παιχνίδια σας. Αν δεν θέλετε να ζωγραφίσετε ή να σχεδιάσετε φιγούρα, μπορείτε να βάλετε τα πραγματικά παιχνίδια σας. Ζωάκια, κουκλάκια, ό,τι έχετε στο σπίτι και πλαισιώστε τον μέσα σε ένα περιβάλλον. Για παράδειγμα, εάν θέλουμε να δείξουμε ότι ο ήρωάς μας είναι στην πόλη, θέλουμε να φτιάξουμε ένα αστικό τοπίο, για παράδειγμα. Τι θα κάνουμε? Θα πάρουμε χαρτιά από περιοδικά, ξυλάκια, ό,τι έχει ο καθένας και θα προσπαθήσουμε να φτιάξουμε ένα περιβάλλον με πολύ απλούς τρόπους. Ζωγραφίστε, πολυκατοικίες, πάρτε σκηνάκια και φτιάξτε χαρταετούς, βάλτε τα ανθρωπάκια σας έτσι στους δρόμους να περπατάνε, βάλτε αυτοκινητάκια, ό,τι θέλετε. Αυτό θα μας δείξει ότι ο ήρωάς μας θα λειτουργήσει σε ένα αστικό περιβάλλον, σε μια πόλη. Εάν θέλετε να τον βάλετε την ιστορία σας κάπου αλλού, σκεφτείτε να φτιάξετε ένα άλλο τοπίο. Για παράδειγμα αυτό. Με απλά χαρτόνια έχει γίνει αυτό, σε εργαστήρα με παιδιά σαν και σας. Μην φοβάστε, δεν είναι κάτι δύσκολο, όλα κομμένα χαρτιά είναι. Εδώ έχουμε φτιάξει ένα καραβάκι, εδώ μια παραλία, βράχους, δεντράκια. Μπορείτε να φτιάξετε πάρα πολλά πράγματα, λοιπόν, με απλά υλικά που έχετε σπίτι σας. Από εκεί και πέρα. Είναι ωραίο στο χαρακτήρα μας να γράψουμε και κάποια λόγια. Τι λέει, τι σκέφτεται. Οπότε αρχίστε να καταγράφετε με πολύ απλούς τρόπους διάφορα πράγματα που αυτός ο χαρακτήρας μπορεί να πει. Αν δεν θέλετε να φτιάξετε ολόκληρη την ιστορία σας, μπορείτε να δείξετε μόνο 2-3 πραγματάκια που του πέρασαν από το μυαλό. Μπορείτε, τώρα εγώ θα σας δείξω εδώ ένα βιντεάκι που έχει διάφορους τρόπους για να σκεφτόμαστε δημιουργικά. Δηλαδή βλέπετε ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πράγματα από τα παιχνίδια σας, να φτιάξετε ένα flip book, να ζωγραφήσετε ένα απλό μπαλόνι και να το κάνετε να κινείτε, όταν ζωγραφήσετε την εικόνα τη μία πίσω από την άλλη. Αυτό είναι ένα από τα οπτικά παιχνίδια που σας είπα. Να πάρετε σχέδια, να κολλήσετε περιβάλλον, χαρακτήρες, να φτιάξετε φωτοειστορίες, να χρησιμοποιήσετε αντικείμενα. Να ένα απλό κουτί εδώ που έχουμε απλά κρεμάσει. Συννεφάκια, οι πλαστελίνες μας. Είδατε, σας έδωσα μερικές ιδέες και τώρα βλέπετε και πώς άλλα παιδιά στην ηλικία σας τα έχουν χρησιμοποιήσει όλα αυτά. Να σχεδιάσετε φατσούλες και το θαυματρόπιο που σας είπα μπορείτε να ζωγραφήσετε. Έχετε πάρα πολλούς τρόπους να περάσετε τις ώρες σας δημιουργικά και να εκφράσετε τις ιδέες σας. Τώρα, εάν όλα αυτά τα πράγματα σας φαίνονται πολύπλοκα, πάρτε έτσι απλά χαρτιά όπως τα παιδιά και προσπαθήστε να βάλετε κάπως τρισδιάστατα στοιχεία. Τα ανθρωπάκια, μια φωτογραφία που σας αρέσει, βάλτε έναν τίτλο για την ιστορία σας, βάλτε μερικά πράγματα που θέλετε να πείτε στην ιστορία σας. Ότι εδώ μιλάμε για την ιστορία δύο φύλλων και ο ένας σας είναι ένας εξωγήνος, γενικά αφήστε την φαντασία σας ελεύθερη. Και αν δεν θέλετε τίποτα από όλα αυτά να κάνετε και σας αρέσει απλά να βλέπετε ταινίες, είναι και αυτά ένα πάρα πολύ ωραίο αντικείμενο έκφρασης. Γιατί όταν βλέπουμε μία ταινία δεν έχει σημασία να τη βλέπουμε μόνο και να λέμε μας άρεσε, δεν μας άρεσε. Μπορούμε μία ταινία να κάτσουμε έτσι να την σκεφτόμαστε και λίγο πιο κινηματογραφικά τώρα με αυτά που είπαμε. Δηλαδή να αναρωτηθούμε τι ιστορία θέλει να μας πει, ποιοι χαρακτήρες παίζουν, γιατί τους διάλεξες αυτό το περιβάλλον. Ίσως αν αυτός ο χαρακτήρας βρισκότανε κάπου αλλού σε μία ερημωμένη παραλία, μήπως έπαιρνε κάποια άλλη απόφαση, μήπως η ιστορία μας έπαιρνε μία άλλη τροπή. Ή ακόμα και μπορείτε απλά να ζωγραφίσετε την αγαπημένη σας σκηνή από την ταινία. Δηλαδή βλέπετε μία ταινία που αγαπάτε, παίρνετε μετά ένα καρέ όπως αυτό, που είναι σαν κομματάκι από φιλμάκι, και βάλτε εκεί, αποτυπώνετε εκεί, αυτό που σας άρεσε περισσότερο από την ταινία. Και ξέρετε, μπορείτε να αλλάξετε και το τέλος. Μπορείτε να ζωγραφίσετε ή να δημιουργήσετε την επόμενη μέρα ή την επόμενη σκηνή από την ταινία σας. Εγώ θέλω να περνάτε όμορφα, να φτιάχνετε ταινίες, να φτιάχνετε φωτοκόμικ, να ζωγραφίζετε, να φτιάχνετε μακέτες, φιγούρες, χαρακτήρες, να δίνετε γενικά ζωή στις ιδέες σας. Και όσο μπορείτε, ακόμα και από τις μικρές ηλικίες, να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε κινηματογραφικά και πώς δίνουμε ζωή στις ιδέες μας. Σας ευχαριστώ πολύ που ήσασταν μαζί μας και ελπίζω να τα πούμε σύντομα. Γεια σας! |
