| Στην παρούσα διάλεξη παρουσιάζεται διεξοδικά το πεδίο της Κριτικής Έρευνας της Ειρήνης.: Κυρίες και κύριοι, καλησπέρα. Το θέμα μας, λοιπόν, είναι η Κρητική Πελαγωγική της Ιρήνης. Και όπως είπαμε στο προηγούμενο σεμινάριο, η Κρητική Πελαγωγική της Ιρήνης βρίσκει τα αερίσματά της στην Κρητική Πελαγωγική. Στο επιστημολογικό παράδειγμα της Πελαγωγικής. Βρίσκετε, όπως είπαμε στο προηγούμενο σεμινάριο, την αερίσματά της στην Κρητική Πελαγωγική. Στο επιστημολογικό παράδειγμα της Πελαγωγικής, Κρητική Πελαγωγική. Αφενός και στην Κρητική Έρευνα της Ιρήνης. Και η Κρητική Πελαγωγική και η Κρητική Έρευνα της Ιρήνης ερήδονται στην Κρητική Θεωρία ή σε Κρητικές Θεωρίες, τις οποίες θα συζητήσουμε. Πραγματευτήκαμε τα δύο ζητήματα, Κρητική Θεωρία, Κρητική Πελαγωγική, και θα συζητήσουμε τη θεματική Κρητική Έρευνα της Ιρήνης. Τι είναι η Έρευνα της Ιρήνης και ποια μπορεί να είναι η Κρητική Έρευνα της Ιρήνης. Η Έρευνα της Ιρήνης. Η Έρευνα της Ιρήνης λοιπόν είναι μια διεπιστημονική προσέγγιση, για κάποιους είναι μια εφαρμοσμένη επιστήμη, του ζητήματος της Ιρήνης από ερευνητές και ερευνήτριες των κοινωνικών και εφιστικών επιστυμών, οι οποίοι εργάζονται με μεθοδολογικά εργαλεία των επιστυμών από τις οποίες προέρχονται. Για παράδειγμα οι κοινωνικοί επιστήμονες χρησιμοποιούν μεθοδολογικά εργαλεία των κοινωνικών επιστυμών, οι φυσικοί επιστήμονες των φυσικών επιστήμων, είναι κατανοητό αυτό νομίζω. Το ζήτημα της Ιρήνης προσεγγίστηκε από επιστήμονες ερευνητικά θα λέγαμε, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα. Ωστόσο ό,τι συνδόθηκε στην έρευνα, στη μελέτη, ζητημάτων της Ιρήνης και απ' ουσίας της Ιρήνης, μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι κατανοητό για ποιους λόγους. Έκτοτε εμφανίστηκαν διαφορετικές τάσεις στην έρευνα της Ιρήνης. Μια από αυτές τις τάσεις, τους τύπους, δεν ξέρω πώς θα τις ονομάσουμε, δεν ξέρω αν μπορούμε να πούμε και παραδείγματα, ίσως ήταν λίγο τραπηγμένο, είναι και αυτή η τάση της κριτικής έρευνας της Ιρήνης. Για παράδειγμα, για να κατανοήσουμε τι σημαίνει η έρευνα της Ιρήνης, λειτουργεί σε ένα ιστιτούτο. Η έρευνα της Ιρήνης διεξάγεται σε ένα ιστιτούτο, στο οποίο εργάζονται επιστήμονες από όλους τους χώρους, είτε φυσικοί επιστήμονες, είτε κοινωνικοί επιστήμονες, για παράδειγμα μπορεί να είναι κοινωνιολόγοι, κοινωνιολόγος, νομικός, θεολόγος, οικονομολόγος, παιδαγωγός, ιστορικός, κοινωνικός ψυχολόγος, φυσικός, χημικός και λοιπά, οι οποίοι εξετάζουν, μελετούν, ζητήματα της Ιρήνης ή απουσίας της Ιρήνης ο καθένας από τη δική του σκοπιά και συμβάλει ο καθένας από τη σκοπιά της δικής του επιστήμης, χρησιμοποιώντας, όπως είπαμε, θεολογικά εργαλεία της δικής του επιστήμης. Πείχει το ζήτημα του ρατσισμού στην κοινωνία ή του νεοναζισμού στην κοινωνία, μπορεί να το προσεγγίσει ο κοινωνιολόγος από τη δική του σκοπιά. Είναι μια διεπιστημονική έρευνα, καταλαβαίνουμε, γνωρίζουμε τι είναι η διεπιστημονική έρευνα. Ο κοινωνιολόγος από τη δική του σκοπιά, ο νομικός από τη δική του σκοπιά και αυτοί συνθέτουν το όλο, κατανοητό, ο παιδαγωγός από τη δική του σκοπιά. Δεν συχαίω με την έρευνα της ειρήνης, με την παιδαγωγική της ειρήνης. Είναι δύο οι κύριες τάσεις που εμφανίστηκαν στην έρευνα της ειρήνης, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, βέβαια αυτές οι τυπολογίες ενέχουν πολλούς περιορισμούς πάνω, το γνωρίζουμε. Η μία είναι αυτή που κάποιοι την ονόμασαν στην δεκαετία του 70-60-70 ως παραδοσιακή έρευνα της ειρήνης, ή κάποιοι άλλοι την ονόμασαν ρεαλιστική έρευνα της ειρήνης, στο πλαίσιο της οποίας οι ερευνητές και ερευνήτρια εξετάζουν κυρίως ζητήματα απουσίας της ειρήνης, ζητήματα άμεσης βίας, κρίσεων, προκαταλήψων και εικόνων εχθρού. Ενώ η κριτική έρευνα της ειρήνης, δεν θα μείνουμε στην παραδοσιακή ρεαλιστική έρευνα της ειρήνης, ενώ η κριτική έρευνα της ειρήνης έχει ως απότερο στόχο την πραγμάτωση των απαραίτητων δομικών μεταρρυθμίσεων στην οικονομία, στην κοινωνία, στην πολιτική, στον πολιτισμό, στην ιδεολογία και στη θρησκεία, ώστε να εξασφαλιστεί η απουσία της άμεσης, της δομικής και από τη δεκαετία του 90 γίνεται λόγος και της πολιτισμικής βίας, να δημιουργηθεί ένας κόσμος χωρίς πόλεμο και βία και να εξασφαλιστεί η παγκόσμια δικαιοσύνη και η παγκόσμια τάξη. Αυτός είναι ένας πολύ γενικός ορισμός της κριτικής έρευνας της ειρήνης, έτσι όπως εμφανίστηκε αυτή στη δεκαετία του 60 και στη δεκαετία του 70 και συνεχίστηκε να υπάρχει βέβαια διαφοροποιούμενη πέρα στις τελευταίες δεκαετίες. Άμεση δομική και πολιτισμική βία. Άρα λοιπόν η κριτική έρευνα της ειρήνης αποβλέπει όπως βλέπετε σε αλλαγή, σε μεταρρύθμιση των δομών, ναι κατανοητό σκεφτείτε το λίγο, αλλαγή των κοινωνικών δομών με στόχο την εξασφάλιση της ειρήνης, αλλά της ειρήνης εκείνης που προϋποθέτει η απουσία της άμεσης βίας, της δομικής και της πολιτισμικής βίας. Δηλαδή η λέξη κλειδί είναι η κοινωνική δικαιοσύνη, η παγκόσμια δικαιοσύνη και η παγκόσμια τάξη. Ενώ η παραδοσιακή έρευνα της ειρήνης, η ρεαλιστική έρευνα της ειρήνης απέβλεπε στην απουσία της άμεσης βίας, απουσία του πολέμου και μέσα στο πλαίσιο αυτό, απουσία προκαταλήψεων, μελέτη των κρίσεων, ώστε οι κρίσεις να μην οδηγήσουν σε σύραξη πολεμική. Οι κυριότεροι ερευνητές της κρητικής έρευνας της ειρήνης εκείνης της περιόδου δεκαετίας 60-70, οι οποίοι και τη θεμελίωσαν, είναι ο Johann Galtung, πολυγραφότατος, είναι ο εισηγητής των όρων άμεση, έμεση και δομική πολιτισμική και πολιτισμική βία. Johann Galtung, είναι ο Γερμανός Dieter Galtung, Νορβηγός, Σκανδυναβός, ο Dieter Zengas, Γερμανός, κρητικός ερευνητής της ειρήνης και ο Krippendorff, Γερμανός επίσης. Αυτή είναι οι κυριότεροι εκπρόσωποι θεμελιωτές, τα λέγαμε, αλλά βέβαια υπάρχουν και πάρα πολλοί άλλοι. Ο στόχος της έρευνας της ειρήνης και της κρητικής έρευνας της ειρήνης, σύμφωνα με τον Zengas, είναι αφενός να ερευνήσει θέματα που σχετίζονται με την ειρήνη και την απουσία της και αθετέρου να μεταβιβάσει την παραγόμενη γνώση, τη γνώση που παράγεται μέσα από αυτήν την έρευνα, τη διεπιστημονική έρευνα, να την μεταβιβάσει σε πολιτικούς, δημοσιογράφους, εκπαιδευτικούς, μαθητές και μαθήτριες, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την οικοδόμηση της ειρήνης. Δηλαδή, ουσιαστικά, μεταβίβαση αυτή σημαίνει διάχυση στην κοινωνία των ευρημάτων στα οποία φτάνουν μέσα από την έρευνά τους και με αυτόν τον τρόπο αποβλέπουν στην αλλαγή των απόψεων των ανθρώπων, στην συνειτοποίηση των ανθρώπων, στην κριτική συνειτοποίηση τους, η οποία θα οδηγήσει τόσο σε ατομική αλλαγή, όσο και σε κοινωνική αλλαγή, με στόχο την ειρήνη. Εντάξει. Στο πλαίσιο της κριτικής έρευνας της ειρήνης, ο πόλεμος και οι συγκρούσεις με τις οποίες ασχολήθηκε, κυρίως η παραδοσιακή έρευνα της ειρήνης και ασχολείται, θεωρούνται οι κορυφοί του παγώγουνο. Δηλαδή, μπορούμε να μελετήσουμε, να διερευνήσουμε ζητήματα πολέμου και συγκρούσεων, να μην γίνει πόλεμος και να αποβλέπουμε και πάλι στην ειρήνη, αλλά λένε οι κριτικοί ερευνητές της ειρήνης, αυτό το οποίο θα πρέπει να μας ενδιαφέρει, είναι να αναζητήσουμε τις αιτίες των συγκρούσεων, να κοιτάξουμε τι κρύβεται στη θάλασσα, αυτό που δεν είναι ορατό, διότι αν δεν ανακαλύψουμε τις αιτίες των συγκρούσεων και δεν εκλείψουν όλοι εκείνοι οι λόγοι που οδηγούν στον πόλεμο και στις συγκρούσεις, δεν θα πάψουν να γίνονται πόλεμοι, ούτε θα λείψουν οι συγκρούσεις από τις ανθρώπινες κοινωνίες. Άρα, λοιπόν, είναι μια έρευνα που θέλει, αποβλέπει στην αποκάλυψη αυτού που είναι κρυμμένο, όχι σε αυτό που είναι ορατό. Τι κρύβεται πίσω από τον πόλεμο και τις συγκρούσεις και τι είναι αυτό που κρύβεται? Τι είναι αυτό που κρύβεται, πιστεύετε εσείς, σύμφωνα με την κριτική έρευνα της ειρήνης? Η βία. Το αντίθετο της ειρήνης, σύμφωνα με την κριτική έρευνα της ειρήνης, το επαναλαμβάνω, το τονίζω αρκετές φορές, δεν είναι ο πόλεμος, είναι η βία. Το αντίθετο της ειρήνης, η βία. Εδώ όμως, κάτω από την κορυφή του παγόγονου, μέσα στη θάλασσα, τι είναι αυτό που είναι κρυμμένο, που οδηγεί τελικά στον πόλεμο και τις συγκρούσεις. Τα συμφέροντα. Συμφέροντα, οικονομικά συμφέροντα. Γενικότερα λίγο προχωρείστε αυτή τη συζήτηση, βοηθήστε τη συζήτηση για να μην μονολογώ. Έχουμε βάλει το πλαίσιο το ιδεολογικό με την κρητική θεωρία, με την κρητική παιδαγωγική. Εδώ πάμε σε ζητήματα πολιτικής βέβαια, αλλά είπαμε ότι είναι μια νεομαρξιστική προσέγγιση. Οπότε λοιπόν, η κυριερχη ιδεολογία, της σχέσης εξουσίας, της σχέσης εξουσίας, υπάλλητον τάξιον, ο υμπεριαλισμός, οι υμπεριαλιστικές πολιτικές και είναι ο υμπεριαλισμός, το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, το παγκόσμιο οικονομικό καπιταλιστικό σύστημα. Εντάξει, προχωρούμε και θα τα δούμε αναλυτικότερα. Ο Γκάλτουνκ λοιπόν, το 1969, κάνει αναφερόμενος τη βία και θεωρώντας την ονομάζοντά στην ως το αντίθετο της ειρήνης, διακρίνει σε προσωπική ή άμεση βία και σε δομική ή συστημική βία. Ναι, και λέει η βία μπορεί να είναι κούσια ή ακούσια, φανερή ή λανθάνουσα, και μπορεί η προσωπική και η δομική βία να είναι σωματική ή ψυχολογική και να έχει αντικείμενο ή να είναι χωρίς αντικείμενο. Το βασικό που θα συγκρατήσουμε από εδώ είναι η όρη προσωπική, η άμεση, δομική ή συστημική βία. Καταλαβαίνουμε τους όρους αυτούς. Θα είναι βασικές έννοιες τις οποίες θέλω να κατανοήσετε, διότι με αυτές θα εργαστούμε εν εξής. Προσωπική βία ή άμεση βία είναι ποια βία? Ποια βία είναι η προσωπική βία? Οι διαπροσωπικές συγκρούσεις. Αυτό το οποίο φαίνεται. Ωραία. Η δομική βία θα το αναλύσουμε. Απλώς θέλω να κατανοούμε κάποιες έννοιες έτσι σε πρώτη επίπεδο για να προχωρήσουμε στην περαιτέρα ανάλυσή τους. Ας δούμε τα στερεότυπα του δομική βία. Η έμμεση βία. Η έμμεση βία δηλαδή. Θα δούμε τα στερεότυπα τι μπορεί να είναι. Θα το συγκρατήσουμε. Η λεκτική βία είναι άμεση βία. Η λεκτική βία είναι άμεση βία. Μπορεί να είναι. Το σύστημα. Το προκαλύπτει από το σύστημα. Από το σύστημα. Από το περιβάλλοντο σύστημα. Οι παράδειγμα, οι αποφάσεις των συμβουλήτων, των υπαλλήλων. Νομίζω ότι είναι έμμεση. Η βία που ασκείται μέσα από τις κοινωνικές δομές. Μέσα από το σύστημα. Ναι. Στον κοινό νου. Για την κοινή λογική βία είναι μόνο ξυλοδαρμός, ο πόλεμος, το μάτωμα. Αλλά υπάρχουν και άλλες μορφές βίας. Οι οποίες είναι κρυμμένες και είναι βία πραγματική. Και είναι η δομική βία. Είναι η βία που μας ασκείται μέσα από τις δομές της κοινωνίας. Καθημερινά. Αλλά πολλές φορές ή τις περισσότερες φορές αν δεν έχουμε κριτική συνείδηση του τι μας συμβαίνει δεν είναι έναν αναγνωρίσμος τέτοια. Εντάξει. Στην δεκαετία του 90 ο Γκάλτου εξάγει και τον όρο πολιτισμική βία. Αναφερθήκαμε ήδη στον ορισμό. Και οπότε λοιπόν κάνουμε λόγο για το τρίγωνο της βίας. Το τρίγωνο της βίας. Άμεση βία η οποία ασκείται μέσω προσώπων. Δομική βία η οποία ασκείται μέσω του συστήματος στις καπιταλιστικές κοινωνίες. Και πολιτισμική βία η οποία ασκείται μέσω της κοινωνίας και του πολιτισμού. Θα δούμε των διαφόρων εκφάσων του πολιτισμού. Μπορούμε να δούμε τώρα τη θέση που έχουν αυτές οι μορφές βίας. Άρα λοιπόν σε αυτό το σχήμα όπως το είδαμε σχηματικά το παγόγουνο. Η άμεση βία είναι στην κορυφή και φαίνεται. Αν δηλαδή η κρίστη έρθει αυτή τη στιγμή και με χασλουκήσει θα ασκήσει άμεση βία και θα φανεί. Η δομική βία είναι κρυμμένη και έτσι όπως είναι τοποθετημένη εδώ στο παγόγουνο μπορεί να αποτελεί και τις αιτίες για την άσκηση της άμεσης βίας. Και η πολιτισμική βία είναι πολύ πιο βαθιά και μπορεί να αποτελεί αιτία ή να αποτελεί τη βάση θα το δούμε για νομιμοποίηση της δομικής και άμεσης βίας. Για σκεφτείτε το λίγο. Έτσι μια πρώτη εικόνα γιατί σιγά σιγά θα τα αναπτύξουμε. Άμεση βία λοιπόν. Ταξιδεύουμε στη θάλασσα και μπλεύουμε το παγόγουνο αρκεί να μην είμαστε περίπτωση του Τιτανικού. Ωραία αυτό φαίνεται. Τι κρύβεται από κάτω δεν φαίνεται. Μπορείς πολύ εύκολα να αναγνωρίσεις ότι γίνεται πόλεμος. Ότι υπάρχει τρομοκρατία και σκοτώνονται άνθρωποι. Τι άλλο. Ότι ασκείται λεκτική βία. Άμεση λεκτική βία πείχει από έναν άντρα σε μια γυναίκα και αντίστροφα. Από έναν εκπαιδευτικός σε μαθητή ή μαθήτρια και αντίστροφα. Η άμεση βία λοιπόν. Προσωπική βία είναι η ορατή φυσική ύψη και ψυχική βλάβη που προξενείται από έναν άνθρωπο σε έναν άλλο άνθρωπο η οποία είναι δυνατόν να οδηγήσει και στο θάνατο. Αυτή προκαλεί άμεση καταστροφή. Και κοιτάξτε λίγο τις εικόνες και αναγνωρίστε την άμεση βία. Ο πόλεμος είναι μια μορφή άμεσης βίας. Η κύρια μορφή της άμεσης βίας. Βέβαια ο Galtung συμπεριλαμβάνει τις μορφές της άμεσης βίας και τους εξοπλισμούς. Θεωρεί ότι και οι εξοπλισμοί είναι άμεση βία. Ασκη βία, κρυφά, αλλά αυτός ο αυξανόμενος εξοπλισμός είναι μια μορφή βίας. Για να δούμε λίγο τις εικόνες. Άμεση βία. Και να την ονομάσουμε. Να αναφέρουμε παραδείγματα άμεσης βίας. Από την καθημερινότητά μας. Από γύρω μας. Από τα μέσα μας δικής ενημέρων. Από τη ζωή μας. Ξεκινήσουμε από εμάς καλύτερα. Άμεσης βία. Είναι κατανοητό ότι είναι η άμεση βία ή είναι κάποιο παραδείγμα. Τώρα, Στέφανε, πες μια μορφή άμεσης βίας. Ναι, όπως είπαμε, το ανθρώπιση κάτι είναι το να τον βρεις. Το είναι άμεση βία. Άλλο. Ο πόλεμος στην Κρυμαία. Ο πόλεμος στην Κρυμαία είναι σκητά άμεση βία. Ή στη Συρία. Μαζί κανένας. Το μπούλινγκ. Το σχολικός εκφοβισμός. Το μπούλινγκ είναι σαφώς. Το βλέπουμε και στην εικόνα. Εκδιασμός. Εκδιασμός. Ωραία. Κατανοήσαμε, μπορούμε να σκεφτούμε και λίγο να... Έτσι να πάρουμε λίγο πρός για να... Έχεις μόνο από άνθρωπος άνθρωπος να διαβουσιδεία. Δηλαδή, ας μην πει καγιές καταστροφή του περιβάλλοντος. Καταστροφή του περιβάλλοντος θα δούμε τι είναι και σε ποια περίπτωση τι μορφή... Όταν θα ολοκληρώσουμε και τη συζήτηση για τις τρεις μορφές βίας θα το δούμε σε πού αναφέρεσαι. Ναι. Θα δούμε πού αναφέρεσαι. Ναι. Λοιπόν, η δομική βία θα επανέλθουμε. Καλώς. Η δομική βία αρχίζουμε να ξεσκεπάζουμε τις αιτίες λοιπόν. Η δομική βία βρίσκεται κάτω ακριβώς από αυτό που φαίνεται. Και είπαμε είναι η βία που ασκείται μέσω των δομών. Ο Γκάλπουν την ορίζει τη δομική βία ως την αιτία της διαφοράς μεταξύ του δυνάμου και του είναι. Το κατανοούμε αυτό. Είναι η διαφορά μεταξύ αυτού που θα μπορούσε κάποιος να είναι και αυτού που εν τέλει είναι. Να το δείξω σχηματικά. Κάποιος δηλαδή ή κάποια έχει ένα δυναμικό χ. Και βάσει αυτού του δυναμικού του αν αναπτυσσόταν ελεύθερα δεν παρεμποδιζόταν η ανάπτυξη του θα μπορούσε να βρίσκεται εδώ. Επειδή όμως του ασκείται κάποια βία στη διάρκεια της ζωής του για χ λόγους θα δούμε για ποιους λόγους μένει εδώ. Για να φέρουμε λίγα παραδείγματα. Έχουμε παραδείγματα από τη δική μας ζωή ή από ανθρώπους που ζουν στο περιβάλλον μας που τους ασκείται ή μας ασκείται εδώ με κύλια. Πρέπει να τους χάρει ένας μαθητής στο σχολείο ο οποίος κατάγεται από μία οικογένεια η οποία δεν μπορεί να τον αμυθεί. Επειδή είναι φτωχή η οικογένεια. Ναι. Οι οικογένειες δεν έχουν ανάμορφωτο υπόλοιπο. Ακριβώς. Ή δεν έχουν υψηλομορφωτικό υπόλοιπο. Είναι από κατώτερο κοινωνικό στρώμα. Ή τσιγγάνει. Ή τσιγγάνει. Ναι. Η ανεργία σε μέσες νέων. Το παιδί αυτό όπως είπες. Ναι. Σε σχέση με τους υπόλοιπους μαθητές μπορεί να έχει περισσότερες δυνατότητες νοητικές από ένα άλλο μαθητή του οποίου η οικογένεια μπορεί να τον αμυθήσει. Αλλά αυτό να μένει πιο πίσω. Ορθό. Ή αυτό το παιδί για παράδειγμα δεν θα μπορέσει να βρεθεί ανάμεσά σας εξαιτίας της κοινωνικής καταγωγής του. Ναι. Δεν θα το δούμε στο πανεπιστήμιο ενώ μπορεί να έχει τις ίδιες δυνατότητες. Είναι πολύ περισσότερες δυνατότητες από εσάς αλλά δεν θα βρεθεί ανάμεσά μας διότι ήδη από πολύ νωρίς του ασκήθηκε βία και δεν μπόρεσε να εξελιχτεί. Μπορούσε να φτάσει εδώ και έμεινε εδώ. Ναι. Ωραία. Ή η ανεργία. Η ανεργία είναι δομική βία. Ναι. Σε σχέση με το παιχυγένεια, η δομική βία που ασκείται δεν ασκείται από το εκπαιδευτικό σύστημα και την εκπαίδευση. Από τις δομές. Και μέσα σ' αυτές τις δομές είναι και η εκπαίδευση με τις δομές της. Ναι. Ωραία. Ασκείται σε κάθε περίπτωση, κατά την οποία ο άνθρωπος επηρεάζεται με τέτοιο τρόπο, ώστε η σωματική και πνευματική του πραγμάτωση να είναι μικρότερο βαθμού σε σχέση με τη δυνάμη πραγμάτωσή του. Αυτό το που εξηγήσαμε παραπάνω. Ναι. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, εδώ επειδή είστε οι περισσότερες γυναίκες, αν σας έχει ασκηθεί δομική βία. Και από σήμερα, επειδή είχαμε αναφερθεί, παρένθεση κάνω, στο ημερολόγιο, από σήμερα κρατούμε, επειδή θα μάθουμε ποια είναι η μορφή της βίας, κρατούμε ημερολόγιο, παρατηρούμε γύρω μας και καταγράφουμε τις μορφές βίας που συναντούμε γύρω μας, τις μορφές βίας τις οποίες ιχτιστάμεθα, τις μορφές βίας τις οποίες ασκούμε. Τις καταγράφουμε καθημερινά στο ημερολόγιό μας και το ημερολόγιό μας έχει αναστοχαστικό και αυτό στοχαστικό χαρακτήρα. Ναι, το κάνουμε αυτό και θα τα συζητούμε εδώ και θα δούμε πως θα το αξιοποιήσουμε, επικίνους τρόπος θα αξιοποιήσουμε το ημερολόγιο. Τι έχουμε θέατρο που το καταπιεσμένουμε. Ερείδεται, βρίσκει τα ερείσματά της στις κοινωνικές δομές, εκεί οφείλεται, στις κοινωνικές δομές. Και αυτή μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο η δομική βία, αλλά δεν φαίνεται. Γίνεται τόσο αργά που κανένας δεν μπορεί να καταλάβει τη σχέση αιτίας αιτία του. Λόγω φτώχιας, κάποιος δεν μπορεί να έχει καλή διατροφή, ή ζει σε πολύ άσχημο περιπάλλον, σταδιακά αρρωσταίνει και πεθαίνει. Κανένας δεν μπορεί να αποδώσει όμως το θάνατο στη δομική βία, στο σύστημα. Είναι κατανοητό. Λόγω μόλνησης του περιβάλλοντος, μπορεί κάποιος να αποκτήσει μια σοβαρή ασθένεια και να πεθάνει. Κανένας δεν μπορεί να διαθεί τη σχέση αιτίας αιτία του. Υπάρχει όμως, φίσταται. Η λόγω επαγγέλματος. Η λόγω επαγγέλματος. Φυσικά και αυτό είναι μια μορφή δομικής βίας. Αιτίας της δομικής βίας είναι οι κοινωνικοπολιτικές δομές. Ποιες δηλαδή? Η σκέψη μας πλέον γίνεται κριτική. Ποιες δομές μπορεί να οδηγούν, να αποτελούν τις αιτίες της δομικής βίας, να υποστηρίζουν την δομική βία, να σκούν, καλύτερο είναι το ρήμα, να σκούν την δομική βία. Ένα συντηρητικό σύστημα. Ένα συντηρητικό, κατανοούμε τι σημαίνει συντηρητικό, γιατί τα τελευταία χρόνια πλέον τους όρους αποδίδουμε όπως θέλουμε και τους έχουμε διαστρεβλώσει. Ζουζούμε σε την εποχή της διαστρεβλωσης. Συντηρητικό σύστημα πολιτικό. Συντηρητικό ένα σύστημα το οποίο λειτουργεί πέρα των λίγων και όχι πέρα των πολλών. Η ύπαρξη κοινωνικών στρωμάτων. Η ύπαρξη, η κοινωνική διαστρωμάτωση και υπάλληλτον τάξεων. Η πολιτική κοινωνικοποίηση. Η πολιτική κοινωνικοποίηση. Η οικογένεια, η πατριαρχία. Η οικογένεια, η πατριαρχία, η αυθεντία και η αυθαρχική οικογένεια. Βλέπετε κάτι άλλο. Η αιεραρχία. Η καπιταλιστική δομή της οικονομίας ή το καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα. Πολλοί δε περισσότερο σήμερα με τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό. Το στρατιωτικό βιομηχανικό σύμπλεγμα και τα ενδιαφέροντα χρήση της βιομηχανίας των όπλων. Κατανοητό και αυτό. Η ανατοϊκή αμερικανική αντίληψη περί επιβολής της ειρήνης. Κάνουμε πόλεμο και επιβάλλουμε την ειρήνη. Κάνουμε πόλεμο για την ειρήνη. Βλέπε η ΡΑΤ, βλέπε ο Αβαγανιστάν, βλέπε η Σερβία. Οι κρατικοί μηχανισμοί βίας, κυρίως ο στρατός και η αστυνομία. Οι κυρίερχες προνομιούχες ελείτ εξουσίας. Το σύστημα διαμόρφωσης της πολιτικής βούλησης και απόφασης. Όλο αυτό το σύστημα, το οποίο το ζούμε εμείς τα τελευταία χρόνια τόσο έντονα. Όλη αυτή η προπαγάνδα που ασκείται, τύχει μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που διαμορφώνει την πολιτική βούληση. Μέσα από μια σειρά διαστρεβλώσεων που φυσικοποιούν το αφύσικο και το κάνουν να φαίνεται ότι έτσι είναι και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Η εκπαίδευση γενικά και η μη πολιτική εκπαίδευση για την Ειρήνη ειδικότερα. Εδώ είναι η κριτική που κάνει η κριτική έρευνα της Ειρήνης και η κριτική παιδαγωγική της Ειρήνης, στα άλλα είδη της παιδαγωγικής της Ειρήνης, στην ατομική ηθική, στην εκπαίδευση για την Ειρήνη και τα δικαιώματα ανθρώπου, η οποία ουσιαστικά δεν παίρνει θέση, αναφέρεται στην Ειρήνη αλλά δεν ξεσκεπάζει τις αιτίες της απουσίας της Ειρήνης, γιατί δεν θέλει να πειράξει τις δομές. Το σχολικό σύστημα και οι μορφές εκπαίδευσης στο σχολείο, αυτό το σύστημα το οποίο διακρίνει τη γενική εκπαίδευση από την τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση, οπότε διακρίνει και τα παιδιά με βάση την κοινωνική τους τάξη, ο έλεγχος στο σχολείο, οι εξετάσεις, οι προαγωγικές και ισαγωγικές κυρίως εξετάσεις από μία βαθμίδα σε άλλη, που εμποδίζουν κάποια παιδιά να περάσουν στην ακόμη βαθμίδα, οι μορφές εκπαίδευσης, η πιθαρχία στο σχολείο, οι αισθέσεις εξουσίας στο σχολείο, οι ιεραρχίες, η αξιολόγηση, ο καταπιαστικός χαρακτήρας των καθημερινών μορφών επαφών και η σχολική κοινωνικοποίηση. Εξαρτάται πώς θα υπάρχουν. Εξάρταται στη διάρκεια αυτού του σεμιναρίου θα τα συζητήσουμε διεξοδικά για το πώς, τι εννοούμε πιθαρχία, τι εννοούμε αξιολόγηση, για ποιον λόγο γίνεται η αξιολόγηση, με ποιες μορφές και για ποιον λόγο γίνεται η αξιολόγηση, ποιοι κάνουμε την αξιολόγηση, ποιο στόχο τι κάνουμε, η εκπαίδευση ανάλογα με τα έσοδα, η αξιολόγηση των σχολείων ανάλογα με τα έσοδα του σχολείου, δυστυχώς δεν γίνεται ανάλογα με τα έσοδα που έχει το σχολείο ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκεται, όχι ακόμη και οι μόροι του σχολείου και αξιολογούνται καθώς κάποιος διευθυντή σχολείου έχει διευθύντρια σχολείου από άλλους σχολείς. Είναι δομική βία λοιπόν, ηθίστασε δομική βία ως διευθύντρια σχολείου καθημερινά και διαρκώς. Και ως γυναίκα και ως υποψήφια διδάκτορα. Λοιπόν συνεχίζουμε, η εκπαίδευση ανάλογα με τα έσοδα, κάποια παιδιά θα φοιτήσουν σε ιδιωτικό σχολείο, κάποια παιδιά θα φοιτήσουν σε δημόσιο, κάποια παιδιά θα φοιτήσουν σε δημόσιο σχολείο στο Πανόραμα, ενώ άλλα παιδιά θα φοιτήσουν σε δημόσιο σχολείο στο Νεδροπόταμο. Διαφορετικά έσοδα λοιπόν των γονέων, διαφορετικές κοινωνικές τάξεις, διαφορετικά σχολεία. Η χρήση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και της πληροφορίας και η προπαγάνδα που ασκούν, αλλά και γενικότερα η προπαγάνδα. Οι επιστήμες μερικές φορές, ας το αφήσουμε αυτό για παρακάτω όμως. Οι άνδρες σύζηγε γιατί κρατούν τους συντρόφους τους σε αμάθεια, το αναφέρουν και αυτό μέσα στις αιτίες. Υπάρχουν σε μια πατριαρχική κοινωνία, κάποιες φορές έχουν φτάσει σε μια κοινωνία ισότητας των φίλων, εσείς οι νεότερες γενιές, αλλά εκείνη την εποχή που αναπτύχθηκε η έρευνα, και σε πολλές κοινωνίες, νομίζω ακόμη και στην ελληνική, σε πολλές περιοχές και της ελληνικής κοινωνίας, δεν υπάρχει ισότητα, εγώ πιστεύω ότι δεν υπάρχει ισότητα των φίλων ούτως ή άλλως, τώρα αυτό ίσως είναι λίγο τραβηγμένο, ότι οι άνδρες σύζυγοι είναι αιτία δομικής βίας, ότι ο άνδρας σύζυγος μπορεί να ασκεί βία, έμμεση βία. Όταν πηγαίνουν από στην αμάθεια, πώς θέμανται ότι κρατούν τους συντρόφους τους σε αμάθεια. Μπορεί να τους κρατούν στο σπίτι, να μεγαλώνουν παιδιά, να καθαρίζουν, να ξεσικουνούν. Μπορεί να είναι για πολλούς σύζυγους, να πάνε είτε για κάποιοι μεταπτυχιακό, είτε για δουλειά, γιατί έπρεπε να έχουν σπίτι, να μεγαλώσουν παιδιά, είτε λόγος ίδιας και του ειδικού θεάτου. Αυτός, σε αυτή την περίπτωση αναφερόμαστε. Μπορεί να είναι για κάποιους σύζυγες, για κάποιους παιδί, για κάποιον σύστημα. Ναι, πάλι εδώ μέσα. Να μεγαλώνουν γυναίκα, να μένουν στο σπίτι και να μεγαλώνουν. Βλέπετε πολλές γυναίκες εδώ. Έχουμε να συζητήσουμε πάρα πολύ για τη βία που σου δέχεστε, για τη βία που σας ασκείται, αλλά και εμείς να μιλήσουμε για τη βία που μας ασκείται. Θα μπορούσε να θεωρηθεί δεδοτική η βία του ότι κάποιες γυναίκες είναι αποκλεισμένες από κάποια επαγγέλνα, θα ήσουν έως? Εννοείται, ναι. Αλλά τίς και οι άντρες μπορεί να είναι αποκλεισμένοι από κάποια γυναική επαγγέλνα. Εσυντική. Κι οι γυναίκες είναι αποκλεισμένες. Ζούμε σε μια περίοδο βέβαια που γίνονται αλλαγές σε κοινωνικό επίπεδο, αλλά αλλαγές είναι τόσο αργές, γιατί κυρίως δεν αλλάζουν οι νοτοτροπίες των ανθρώπων. Εννοείται ότι δεν αλλάζει η λιτροπόληση με τόση χειρότητα, αλλάζει και τη θεστιά του ανθρωπικού. Δεν έχει τίποτα που θέλει. Δηλαδή η σκέψη μας δεν αλλάζει, το σκέψι μας δεν αλλάζει. Έχει και το δομικό δεν αλλάζει, το δομικό στο σπίτι. Θα το συζητήσουμε, θα έχουμε χρόνο να το συζητήσουμε αυτά. Δομική βία. Αναφέρετε κάποιες μορφές δομικής βίας. Αναφερθήκαμε στην άμεση βία. Πείτε τώρα από μια ή δύο περιπτώσεις δομικής βίας, πριν τις παρουσιάσω. Είπατε ήδη. Λοιπόν, από εδώ να ξεκινήσουμε. Ναι. Αναφερθήκαμε για την συνανεργία. Ανεργία. Ναι. Είναι μια αστυνομία και η αντιμετώπιση δηλαδή με βία των περιθήσεων, των ανθρώπων δημοκρατικών περιθήσεων, είναι δομική βία. Αυτό μπορεί να είναι και άμεση βία, άμεση. Και άμεση, ok. Γιατί όταν κυνηγάμε ανθρώπους, τους έρχομαι πέρα του, έχουμε διάφορους τρόφους και τα κυθά τρελούντου. Ο φόβος. Αυτό ο φόβος, δηλαδή, ασκείται σ' ανθρώπους. Ο φόβος είναι της εξουσίας. Της εξουσίας. Ναι. Κάποια από τα περιοχή, όταν βλέπεις έναν αστυνομικό, φοβούνται χωρίς φόβο. Το τι? Είσαι αστυνομικός, είτε έχεις κάνει κάτι και όχι, είσαι οπεκίνητο, όταν είσαι την τροχαία. Ακόμη. Προβάζεις να βλέπεις έναν αστυνομικό. Στην τροχαία της χωρίς φόβο. Ναι, ψυχολογική βία τους έχει ασκείθη. Παλαιότερα, ναι, φοβούνταν οι άνθρωποι. Το θυμάμαι εγώ σε παλαιότερες εποχές. Μετά τη μεταπολίτευση κάποιος έπαιρνε την εφημερίδα που ήταν σε εφημερίδα χ παράταξης και την έκρυβε για να μην φανεί ότι είναι εφημερίδα τάδη. Υπήρχε φόβος, να μην τη διώσει την ολυχός. Λοιπόν, άλλες. Η λογοδρασία σαν παιδόμενο δεν είναι νοηγητία. Ναι, ναι. Παράδειγμα του καταλάβατος μόνος της ζωής μας. Μόνος και αν έχουμε δυνατότητα να παράτσουμε κάτι είμαστε φιλισμένοι. Άλλο η προπαγάνδα. Προπαγάνδα. Άλλο. Η φτώχεια συσκευημένα ελληνικά στρώματα. Η φτώχεια. Και η απομόνωση καθένα. Με απομόνωση. Η αλλοτρίωση. Η πείνα. Κοιτάξτε γύρω στην ελληνική κοινωνία σήμερα. Θα βρείτε πολύ δομική βία. Η εξαθλίωση και ο θάνατος εξαιτίας αυτών. Παρατηρούσα προχθές δύο ανθρώπους άστεγους. Οι οποίοι είχαν μπει σχεδόν μέσα στον κάλωδο σκουπιδιών και ψάεψαν να βρουν τροφή. Περνούμε από δίπλα τους, τους βλέπουμε, αλλά δεν τους παρατηρώ. Και κάθε και τους παρατήρσα. Ήταν όπως ακριβώς ως μορφές. Ήταν οι Εβραίοι στα στρατόπατα συγκέντρωσης. Σκέτα κόκκαλα. Δύο άνθρωποι. Προσέξτε τους ανθρώπους που είναι άστεγοι και περιφέρονται και ψάχνουν να βρουν τροφή στα σκουπίδια. Άμα τους δείτε θα δείτε ότι είναι άνθρωποι εξαθλιωμένοι, πεινασμένοι. Ναι, να μην συνεχίσουν. Η εξαθλίωση και ο θάνατος εξαιτίας αυτών. Η ανεργία. Και αυτό το έχουμε. Η φτώχεια. Και αυτό το έχουμε στην κοινωνία μας. Οι άστεγοι. Ο τέταρτος κόσμος. Το γεγονός ότι οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Ο υποστητισμός και η υψηλή θνησιμότητα. Η καταπίεση, η αλλοτρίωση, η εκμετάλλευση. Οι διώξεις. Η δυνατότητα κάποιων κοινωνικών ομάδων να έχουν περισσότερα ενδιαφέροντα επειδή διαθέτουν οικονομική άνεση. Κατανοητό και αυτό. Μπορούμε να θέλουμε να ασχοληθούμε με πάρα πολλές δραστηριότητες, να κάνουμε πολλά που μας αρέσουν, αλλά δεν μπορούμε εν τέλει διότι δεν έχουμε οικονομική άνεση. Κάποιοι έχουν τη δυνατότητα να το πράττουν. Και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, να τους δείχνουν αυτοί που το πράττουν. Τους προβάλλουν. Σε βαθμό που νομίζουμε ότι είναι πάρα πολύ απλό, αλλά τέλει εν τέλει δεν μπορούμε να κάνουμε αυτά τα οποία προβάλλουν. Να ζουν σε μεγάλα σπίτια, πολυτελεί σπίτια, να έχουν μεγάλα αυτοκίνητα, να φορούν πολύ ωραία ρούχα. Να έχουν, πώς, ναι, lifestyle. Για σκεφτείτε τι συμβαίνει εν τέλει. Και τα γεγονότα που μας επιβάλλουν ότι αυτό είναι το ιδανικό. Ναι, το οποίο δεν μπορείς όμως να το αγγίξεις. Και τι συμβαίνει εν τέλει μέσα σου. Ο καθόρις. Τα παιδικά παιχνίδια που προβάλλουν. Παιδί πάει να προτσέψει να αγοράζει παιχνίδια και να την έχει με μεγάλο μάξι, να την έχει πιο κίνηση, να την έχει και δύο παιχνίδια. Εδώ θα το δούμε και αυτό, με τα παιδικά παιχνίδια. Αλλά προβάλλουν τα παιδικά παιχνίδια και ποια παιδιά μπορούν να έχουν αυτά ταχύ παιχνίδια. Ή όταν πηγαίνεις στο σούπερ μάρκετ και βλέπεις παιδί με τη μαμά του και το μπαμπά του και λέει θέλω σοκολάτα και λέει δεν έχουμε λεφτά. Το συναντούμε και αυτό δεν ξέρω. Να παρατήρητε δίπλα σας τι γίνεται στην ελληνική κοινωνία. Δεν ξέρω αν πηγαίνετε μόνο χωρίς να βλέπετε τι γίνεται δίπλα σας. Και να παρατήρτε αυτές οι περιπτώσεις. Και όταν βλέπεις στο ταμείο τα παιδάκια με μια ματέωση και με μια θλίψη ότι πήγαν και τα είδαν όλα αυτά τα ωραία. Τις σοκολάτες και τις καραμέλες και εν τέλει φεύγουν με ένα μπουκάλι γάλα και με ένα τέτοιο πάκο μακαρόνια. Ο καθορισμός των προσδοκιών από τη ζωή αναλόγως του κοινωνικού στρώματος το οποίο κανείς ανήκει. Αλλά δεν είναι για μας. Ναι. Θα πάω στο Λύκειο ή θα πάω στο Πανεπιστήμιο. Δεν μπορώ να το κάνω αυτό. Ή θα πάω να σπουδάσω ή είμαι από την Ευαρχία και θα πάω να σπουδάσω στη Θεσσαλονίκη ενώ μπορώ να έχω δυνατότητες. Μαϊτικά δυνατότητες ή ικανότητες. Αλλά ξέρω ότι οι γονείς μου δεν μπορούν να με υποστηρίξουν. Οπότε λοιπόν, μειώνω τις προσδοκίες μου. Ήδη όπως λέμε όσο μπορούν τα παιδιά να κερδίζουν πάρα πολύ. Δεν έχουν δυνατότητα να μπουν σε εξωτερικότερα σπουδές. Μα πρέπει να κάνουμε υπερπροσπάθεια να περάσουμε σε κάποια υψηλόφατη δυσκολία όπως είναι η ιατρική. Ενώ κάποιοι άλλοι που απλά έτυχε να λυγηθούν προσειότητες, μπορούν να βγουν τέτοια δυνατήρια σε κάποιο άλλο κράτος και να πάρουν το πτυχίο πολύ ευκολότερα. Ακριβώς αυτό είναι. Τώρα ευκολότερο δεν ξέρω αν θα το πάρει, αλλά έχει πολλές δυνατότητες. Και θα τα πράξει όλα χωρίς άγχος και αγωνία. Διότι ξέρει ότι ό,τι και να γίνει θα έχει δυνατότητα με κάτι να ασχοληθεί στο μέλλον. Δομική δία είναι ο καθορισμός των προσδοκιών ενός παιδιού από τη ζωή του αναλόγως του χρώματος, των εσώδων και της κοινωνικής θέσης των γονέων του. Η αντίθεση βοράνο του είναι κατανοητός όρος, θα αναφερθούμε και στην αντίθεση αυτή. Όταν λέμε αντίθεση βοράνο του, η κέντρου περιφέρειας. Η διαφορά τρόπου ζωής του τρόπου ζωής ανάπτυξης, οικονομικής ανάπτυξης, οικονομικής ανάπτυξης. Όχι, όχι, εδώ έχουμε να κάνουμε βορά-νότο και ουσιαστικά αναφερόμαστε στα δυτικά βόρεια ευρωπαϊκά κράτη και στην επανάπτυκτη Αφρική, αλλά βέβαια μπορούμε να αναφερθούμε σήμερα στη σχέση βορά-νότου μέσα στην Ευρώπη γιατί η σχέση αυτή ισχύει και μέσα σε ένα κράτος αλλά και σε έναν συνασπισμό κράτονο όπως η Ευρώπη ανάμεσα στον αναπτυγμένο βοράκι στον νότο όπως τον βιώνουμε σήμερα. Είναι η αντίθεση επίσης λεγόμενη ως κέντρο και περιφέρειας. Καπιταλιστικής μετρόπολης και η πανάπτυκτης περιφέρειας. Θα το αναπτύξουμε αυτό. Και είναι οι νεότεροι συζήτης, εδώ και δεκαετίες βέβαια για τον νέο ιμπεριαλισμό και στην ενότητα που θα τη συζητήσουμε θα δούμε ίσως και την περίπτωση της Ελλάδας και του νέου ιμπεριαλισμού σε αυτό το πλαίσιο. Οι διαφορετικές ευκαιρίες μεταξύ πεδιών του βορά και του νότου μου έκανε εντύπωση στο debate των υποψήφιων αρχηγών για την Ευρωπαϊκή Ένωση που αναφέρθηκε ένας από τους υποψήφιους, δεν ξέρω από ποιο ρήμα χρησιμοποίησα ακριβώς, που ξαφνιάστηκε ή ήταν έκπληκτος ή δεν ήταν ευχαριστημένος, που υπάρχουν οικογένειες στην Ευρώπη που ζουν με 1.200 και 2.000 ευρώ. Όταν τα 2.000 ευρώ στο νότο είναι ο νότερος μισθός. Ο αναλφαβητισμός. Οι διαφορετικές εκπαιδευτικές ευκαιρίες ανάμεσα σε παιδιά από οικογένεια με υψηλά έσοδα και χαμηλά. Οι διαφορετικές εκπαιδευτικές ευκαιρίες ανάλογα με τη φυλλή, το φύλλο, την καταγωγή. Το στεγαστικό πρόβλημα. Ο ρατσισμός. Ο φυλλετικός, ο πολιτισμικός ρατσισμός, όλα τα είδη του ρατσισμού. Η ξονοφοβία. Η ομοφοβία. Ο σεξισμός. Είδατε πόση δομική βία υπάρχει στην κοινωνία μας. Οι νοφασιστικές ομάδες και αυτές τις γνωρίζουμε πολύ καλά. Και ο νεοναζισμός. Οι στέρις της ανθρώπινης ελευθερίας. Οι άνοισες σχέσεις εξουσίας και δύναμης στον κοινωνικό σύστημα. Οι άνοισες σχέσεις ιδιοκτησίας. Οι άνοισες σχέσεις ανάμεσα στα φύλλα. Η υψηλή τεχνολογία. Οι πολυκατοικίες. Μπαίνουμε σε ζητήματα που σχετίζονται με την οικολογία, αλλά δεν έχουμε να κάνουμε μια κριτική οικολογία. Κριτική οικολογία. Το κρατούμε για να το συζητήσουμε σε επόμενες συναντήσεις μας. Η αρχιτεκτονική του τσιμέντου, η ατομική ενέργεια, η μόλις του περιβάλλοντος. Η καταστροφή της φύσης από τα βιομηχανικά απόβλητα. Η μόλιση της ατμόσφαιρας. Και λοιπά. Λοιπόν, πριν προχωρήσουμε στην επόμενη μορφή βίας, κάτι το οποίο θα θέλατε να συζητήσουμε σε σχέση με τη δομική βία, έγινε κατανοητή. Νομίζω, άμεση βία, ως μορφή βίας κατονοούμε τι σημαίνει, είναι η πιο αναγνωρίσιμη μορφή βίας. Πολλές φορές συνταυτίζουμε με τη βία μόνο αυτή. Τα υπόλοιπα ίσως δεν τα ξέρουμε καθόλου, περισσότεροι άνθρωποι. Δομική βία είναι κρυμμένη βία. Μπορεί να οδηγεί στην άμεση βία. Και είπαμε ότι ο φύσης ασκείται μέσα από τις δομές. Τις κοινωνικές δομές των καπιταλιστικών κρατών, στο παγκόσμιο καπιταλιστηθό σύστημα. Και περιορίζουν, περιορίζει τον άνθρωπο η δομική βία. Δεν το επιτρέπει να αναπτυχθεί και να φτάσει στο σημείο που μπορεί να φτάσει. Κατανοητό και αυτό. Για να αναφέρετε μερικές περιπτώσεις δομικής βίας που έχετε, που έχει ασκηθεί σε εσάς από τη ζωή σας. Και θα αρχίσει το ημερολόγιο. Καταγραφεί το ημερολόγιο. Είπατε προσωπικές περιπτώσεις δομικής βίας. Ναι. Α, ναι. Το βούλεμο είναι μικρή. Αυτό είναι άμεση ή δομική. Αυτό είναι άμεση δομική. Είναι άμεση βία. Ναι, άμεση βία. Ναι, αλλά φόβους που είναι καλούς σε αυτό το πράγμα, όταν πήγαινε στο σχολείο, είναι άμεση βία. Είναι άμεση βία. Έχει και άμεση βία. Έχει και άμεση βία. Είναι μόνος ο φόβος που δεν θα πάει τη μέση. Ναι. Όχι, εδώ να καταλάβουμε, όταν ασκείται μέσα από τις δομές η βία. Όταν ασκείται μέσα από τις δομές, τις κοινωνικές δομές. Ναι, μέσα από τις δομές. Πες μας την περίπτωση για να βοηθήσεις για τη συζήτηση. Σήμερα διέσαμε ένα πρότυπο για τη συμμετοχή της βίας. Μας έφερε μια ανακοίνωση ότι πρέπει κάποιος συνάδελφος να βαρετηθεί σε ένα σεμινάρι, ή ένα συνάδελφος στο ρεύμα. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει άνθρωπο για κάποιο μέρος, κάποια μέρα. Επειδή θα έπρεπε να βαρετηθεί στο σεμινάρι. Ζητώ από μια άλλη συνάδελφο να αντικαταστήσει. Ουσιαστικά, εκείνη δεν πλήχτερα, γιατί εκεί που είδα να έχει ένα τμήμα στη μεσίνη της, θα είχε δύο. Εγώ δεν θα μπορούσα να κλείσω το μήνυμα, γιατί όπως γνωρίζετε, τη δομική βία υφίσταται, αυτή τη στιγμή που οι γονείς δεν μπορούν να κάνουν να αφήσουν τα παιδιά τους. Αυτό λειτουργεί και σαν επιστοδιακή ιδρυγία. Οπότε, χρειάστηκε, τη ζήτησα να μιλήσει με τη διεύθυνση, να διευλικήσει άδεια, έτσι κι αλλιώς κι εκείνη. Η διεύθυνση τον γύρισε πίσω, λέγοντας ότι είχε θέμα το σχολείο, και ανατράστηκα να της σημήσω ότι είναι υποφράτως ζήτηση να βρίσκεται στο σχολείο και να λειτουργεί το μήνυμα. Οπότε και εγώ αισθάνθηκα βία και άσκησα βία. Μάλιστα. Άλλο παράδειγμα. Ναι, ήταν δύσκολη θέση. Γιατί κι εγώ αισθανόμουν, γιατί είναι πολύ κατακριστικό, από τη στιγμή που κάποιος αποφασίζει να κάνει μια επιμόρφωση, η οποία είναι στο τέλος της χρονιάς, ενώ όφηλα να την κάνουμε στην αρχή. Από το σύστημα, μας έφτασαν προβλήματα διαπροσωπικά. Μάλιστα. Ως γυναίκες, ως κοπέλες, ό,τι θέλετε, ναι. Να πω, τα φορολογικά μέτρα, ότι ως άγγλικοι χαρούμεστε να μιλήσουμε για τη φορολογία, χωρίς να βγούμε από το πισώδι, το τρίτο φορολόγιο. Το τι μας πρέπει να μιλήσουμε, μάλιστα. Ούς το πιχυπτυχιούχα, το τι είσαι άνθρωπος. Φοβόσαστε να μιλήσετε για το νεαυτό σας, ή να υποθέσω ότι ακόμη δεν έχετε την κριτική συνειτοποίηση, για να ξεσκεπάσετε τις διαστρευλώσεις. Και να κατανοήσετε ότι αυτό που πολλές φορές σας δείτε είναι δομική βία. Αλλά δεν το αγνωρίζει ο Στέφης και θεωρείται ότι είναι φυσικό. Ότι έτσι είναι. Στέφανε. Πολιτική προπαγάν. Δηλαδή, όταν ανήκουν την τόραση, σ' εχθρημένη βάση. Το έννοισαν περισσότερο οι γυλικοί που έκαναν τον Άνθρωπο στο Λάρι, νομίζω ότι δεν είχε ποτέ άλλο. Και αναγκάστηκαν άνθρωποι σε σύγχυση με τον εαυτό μου. Και τόσο από αυτό, και κάτι άλλο που ήθελα να σας ρωτήσω, και δεν ξέρω τι μορφή βίας είναι, γιατί δεν ήξερα κι εγώ ή θα σε δείχνω. Στις διαφημίσεις πέτυχα spot της φυσής αυγής, μέσα μας χύσανε μέρους, μαζί και στην ανέλασση. Και αναρωτήθηκα τώρα, είναι εξαιτίας της δημοκρατίας, ή είναι μη δημοκρατικό να μην το δείξεις, εγώ θα σας πω. Γιατί το σωστό για μένα είναι να μην το δω, θα σας πω, να μην υπάρχει. Να μην προβάλλεται αυτό το πράγμα που είδα. Και αυτό πιστεύω. Αλλά να το πω εγώ αυτό, δεν είμαι δημοκράτης και το λέω. Δηλαδή δεν είμαι δημοκρατικός, να μην κάνουμε λογοκρισία, να προβάλλουμε όλες τις επόψεις. Να μην τα σχετικοποιούμε όλα. Αυτή είναι η απάντησή μου. Λοιπόν, και εγώ κοίταξα. Απλά ήρθα σε δημοκρατία αυτόν τον πράγμα. Λοιπόν, Στέφαν, εσύ λες ότι από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σου ασχήθηκε η δομική δία, διότι ενώ έχεις μια άποψη, ο τρόπος με το οποίο παρουσιάζαν κάποια θέματα, σου δημιουργήθηκαν σύγχυση, ιδεολογική σύγχυση. Σε πέραδεψαν και σε οδηγούσαν κάπου αλλού. Ή πως είναι και κάτι άλλο και να σε οδηγούσαν εκεί που ήθελαν. Αυτό μας είχες. Ωραία. Ωραίο το παράδειγμα. Είναι αυτό ακριβώς που είδαμε προηγουμένως. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η προπαγάντα. Ασχήθηκε η δομική δία μέσα από την οικογενειακή δομή. Ασχήθηκε και εγώ. Άλλο παράδειγμα. Σε τόση τέτοια ιδανική κοινωνία ζείτε. Η ανεργία. Περίγωνος ότι έχουμε τη διάθεση να κάνουμε πράγματα και είμαστε όλοι σε μια ανεργική ηλικία, δεν μπορούμε να το κάνουμε λόγω της οικονομικής κατάστασης. Αυτό το πρώτο που θα μπορούσε να πει κάποιος. Η ανεργία που βιώνεται. Ακόμα και η μετάλλωψη στις ευγεντικές επιχειρήσεις. Γιατί ακόμα και ανεργαστομείωσα και μετάλλωψη. Είναι ένας πρόσβερμος που προσερμαίνει. Αυτό. Αφού αφορούσαμε στις μεγάλης ηλικίας. Ήθελα να κάνω με 200 άλλοι πόλοι και σε άλλη κομμάτια και δεν μπορούσα. Και εκεί δεν μπορούσα με εγγονιές μου, πρέπει να δω σε παιχνίδια να βγω και να στενάω. Σουστό γι' αυτό. Γι' αυτό είναι η δομική δία. Ενευρισμένης ή συνειδητοποιημένης. Συνητοποιημένη. Όχι εκνευρισμένης, συνειδητοποιημένης, γιατί αυτό σε πάει μπροστά. Όχι να πέσεις σε κατάθλιψη και εκνευρισμό, αλλά να συνειδητοποιείς πράγματα για να πας μπροστά. Να ξέρεις τι σου συμβαίνει. Και να μην ρίχνεις ευθύνες σε σένα. Αλλά να καταλάβεις ότι κάπου αλλού ανήκουν οι ευθύνες. Και οι ευθύνες αυτές... Αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα να το σητήσουμε στην πορεία. Όλοι αν λέμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, δεν θα γίνει τίποτα στο τέλος. Η πολιτισμική βία. Είναι ένας όρος ο οποίος, αν τον ακούσουμε για πρώτη φορά, μπορεί να μην τον κατανοήσουμε και να λέμε... Υπάρχει ο πολιτισμός ασκή βία. Μπορεί να ασκεί ο πολιτισμός βία. Ο πολιτισμός συνήθως έχει... Στο λεξιλόγιο μας έχει θετικό πρόσημο, ο πολιτισμός. Η πολιτισμική... Καταρχάς, ο Zanner το 1982, σε κείμενο του, εισήγαγε τον όρο, χρησιμοποίησε τον όρο συμβολική βία. Και στο κείμενο αυτό αναφέρεται ως εξής. Προσέξτε το. Θρησκευτικά, επιστημονικά, φιλοσοφικά, ιδεολογικά και αισθητικά συμβολικά συστήματα, δεν νομιμοποιούν απλώς τη βία, αλλά ταυτόχρονα με μορφές βίας που αυτά εμπεριέχουν την υπηρετούν. Προσέξτε το. Μέσα δηλαδή από διάφορες πολιτισμικές εκφάνσεις, από τη φιλοσοφία, την επιστήμη, την θρησκεία, την ιδεολογία, την αισθητική κλπ, πολλές φορές νομιμοποιείται η βία, ή μάλλον να το πω με ενεργητική φωνή, αυτά τα συστήματα νομιμοποιούν τη βία και ταυτόχρονα μπορεί αυτά τα συστήματα να εμπεριέχουν τη βία και να την υπηρετούν. Το καταλάβαμε. Προσέξτε το, θέλω να κατανοήσετε, ελπίζω να κατανοήσετε τον όρο οδομική βία, να κατανοήσουμε πολύ καλά και τον όρο πολιτισμική βία, συμβολική βία εδώ προκειμένου, αλλά θα δούμε και πώς συνδέεται η πολιτισμική βία. Είναι έννοις με τις οποίες θα ασχοληθούμε από εδώ και εξής. Και είναι οι βασικοί άξονες, ανάλησης, κατηγορίας ανάλησης στην κριτική παιδαγωγική της Ιρήνης. Εντάξει. Να ρωτήσω κάτι σε σχέση με αυτό που αντιμετωπίζει η Εκκληνία σαν παράδειγμα αδορικής βίας για τους άντρες που εποδίζουν τις γυναίκες πως είναι άσχητα, ασχοληθούν στη ζωή τους. Λόγω του γεγονότος ότι υπάρχουν σχέσεις, αρχημένες σχέσεις μέσα σε μια πατριαρχική κοινωνία, ο άνδρας είναι ανώτερος, τον νομοποιεί η κοινωνία να νιώθει ανώτερος και να εκφράζει την εξουσία του, την βούλησή του απέναντι στη γυναίκη. Εκεί μπορεί να είναι δομική βία, αλλά θα δούμε τι είναι η πολιτισμική βία, πώς ασκείται. Γιατί είδαμε... Ναι, περίμενε. Γιατί θα δούμε τώρα, είδαμε ότι κάτω από την άμεση βία είναι κρυμμένη πρώτη η δομική βία και κάτω από τη δομική βία έρχεται η πολιτισμική βία η οποία υποστηρίζει τη δομική βία, μπορεί να υποστηρίζει τη δομική βία και την άμεση βία. Ναι, το κατάλαβες τώρα, θα το αναλύσουμε. Ο Γκάλτουγκ το 1990 χρησιμοποιεί τον όρο πολιτισμική βία και λέει είναι η κίνηση όψης του πολιτισμού, της κουλτούρας, της συμβολικής σφαίρας του κόσμου μας, θρησκεία, ιδεολογία, γλώσσα, τέχνη, εμπειρική και επαρμοσμένη επιστήμη, οι οποίες, όψης της κουλτούρας είναι το υποκείμενο, χρησιμοποιούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να δικαιολογούν ή να νομιμοποιούν την άμεση δομική βία. Καταλαβαίνουμε, συνδέει τώρα τις τρεις μορφές βίας. Εγώ δεν το έχω κανένα. Σιγά-σιγά. Πολιτισμός, επιστήμη, θρησκεία, ιδεολογία, αισθητική, τέχνη, ασκουνδία. Λέει ο Κάλπτον τώρα ότι μπορεί ο πολιτισμός να νομιμοποιεί τη βία που ασκείται στα άτομα, τη δομική βία ή την άμεση βία, να την νομιμοποιεί. Μπορεί όμως ο πολιτισμός, σε διάφορες εκφάσεις του πολιτισμού, μπορεί και οι ίδιες αυτές εκφάσεις του πολιτισμού να ασκούν βία στα άτομα. Το κατάλαβες, θα το κατανοήσεις καλύτερα παρακάτω, νομίζω. Οπότε λοιπόν γίνεται λόγος πλέον για τα επίπελα της βίας. Στη βάση βρίσκεται η πολιτισμική βία και γίνεται μια διάκριση στον βαθύ πολιτισμό και στον πολιτισμό. Στον βαθύ πολιτισμό αναφερόμαστε πλέον σε κοσμοθεωρίες, κοσμοαντιλήψεις, οι οποίες βρίσκονται κάτω κάτω. Είναι, θα λέγαμε, η βάση του παγώγου, κάτω κάτω είναι, που στηρίζει τις διάφορες πολιτισμικές εκφάσεις, τέχνη, κινηματογράφω, επιστήμη κλπ. Επάνω βρίσκεται, επάνω στηρίζεται η δομική βία και στην κορυφή βρίσκεται η άμεση βία. Είναι κατανοητό. Βαθύς πολιτισμός, πολιτισμός, δομική βία, άμεση βία. Για παράδειγμα, έχω ένα παράδειγμα εδώ, η γυναίκα, μια και είστε γυναίκες ή περισσότερες, ως αποδέκτρια πολιτισμικής δομικής και άμεσης βίας. Ο βαθύς πολιτισμός δεν φαίνεται κάτω, είναι η πατριαρχία, η καπιταλιστική πατριαρχία. Η καπιταλιστική πατριαρχία. Δεν είναι πατριαρχικές κοινωνίες, στις οποίες ζούμε ακόμα και σήμερα. Είναι καπιταλιστικές πατριαρχικές, ο καπιταλισμός συνδέεται και με την πατριαρχία εξάλλου. Λοιπόν, ο πολιτισμός στη θρησκεία, στο χριστιανισμό για παράδειγμα, δεν θα αναφερθώ στο Ισλάμ για τη θέση της γυναίκας. Ποιες είναι οι απόψεις του Ισλάμ για τη θέση της γυναίκας, αναφέρομαι στα καθ' εμάς. Θα μας πούν κάποιοι, διότι το έχουμε ακούσει πολλές φορές σε διάφορες συζητήσεις, ότι είναι διαφορετικές ερμίες και λοιπά. «Οι γυνοί να φοβείται τον άνδρα, οι δε γυνοί να φοβείται τον άνδρα». Ο Απόστολος Παύλος της προς Κορινθίους, επιστολή, γράφει, «Όπως συνηθίζεται, σ' όλες τις χριστιανικές εκκλησίες, οι γυναίκες οφείλουν στις συνάξεις να σιωπούν». Η θρησκεία είναι πολιτισμός. Δεν τους επιτρέπεται να μιλούν, αλλά καθώς το λέει και ο νόμος, να υποτάσσονται. Αν επιθυμούν να μάθουν κάτι καλύτερα, ας ρωτούν στο σπίτι τους τους άντρες τους. Γιατί δεν είναι ταιριαστό στη γυναίκα να μιλάει στη σύναξη. Για σκεφτείτε, αυτή η επιστολή, που είναι ένα κείμενο θρησκευτικό, ο Απόστολος Παύλος έχει γράψει και εξαιρετικά κείμενα, το ξέρετε, έχει κείμενος της αγάπης, από τη σκοπιά της παιδαγωγικής ισυρής, για πόσους αιώνες έχει επηρεάσει αυτό το κείμενο, πόσες γυναίκες και πόσους άντρες, μέσα από τη θρησκεία, την εκκλησία. Δεν επιτρέπω σε γυναίκα να διδάσκει σε εκκλησία, ούτε να κάνει τον αφέντη στον άντρα, αλλά να μένει σιωπηλή, προς τιμό θεών η επιστολή. Προσεφεσίους, να υποτάσετε ο ένας εις τον άλλο, με φόβο Χριστού. Να υποτάσεστε ο ένας εις τον άλλο με φόβο Χριστού. Οι γυναίκες να υποτάζονται στους άντρες τους, όπως στον Κύριο, γιατί ο άντρας είναι ο αρχηγός της γυναίκας, όπως ο Χριστός είναι ο αρχηγός της εκκλησίας. Όπως η εκκλησία υποτάσσεται στον Χριστό, έτσι και οι γυναίκες πρέπει σε όλα να υποτάσσονται στους άντρες τους. Βέβαια, στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ιερείς δεν γίνονται και θρησκευτικοί γυναίκες μπορούν να γίνουν μόνο άντρες, και όχι γυναίκες. Στη γλώσσα. Ορίστε. Εγώ είπα ότι αν έρχεται μια εκκλησία στη νομική βία, να έρχεται μια διοικητική εκκλησία, δεν είναι θεσμός. Αν ασκεί ως θεσμός βία, είναι δομική η βία. Όταν όμως ως έκφραση πολιτισμού ασκεί βία και νοημοποιεί τη βία, εδώ έρχεται να θέσει σε υποδέστερη θέση τη γυναίκα και να νοημοποιήσει την εξουσία του άντρα πάνω στη γυναίκα. Και λέει ότι έτσι είναι, διότι έτσι είναι από το Θεό. Κατάλαβες? Ο ίδιος νοημοποιεί την άσκηση δομικής βίας και άμεσης βίας. Και σε ένα τέτοιο πλαίσιο πατριαρχικό, με τέτοιες νοημοποιήσεις, ουσιαστικά, μπορεί στο τέλος ο άντρας να δέρνει τη γυναίκα και αυτό να είναι νοημοποιημένο από τον πολιτισμό. Εντάξει. Στη γλώσσα. Χρησιμοποιούμε το αρσενικό γένος, χάριν οικονομίας, για να δηλώσουμε και το θηλυκό γένος. Λέμε ο μαθητής, λέμε ο καθηγητής. Και εννοούμε, όταν αναφερόμαστε, ακόμη και εσείς παραδίδετε εργασίες και είστε τρεις κοπέλες στις εργασίες που γράφετε την εργασία και λέτε, οι συγγυτείς θα παίξουν. Οι ηφητητές. Έχει τόσο φυσικοποιηθεί. Η λέξη άνθρωπος περιλαμβάνει την έννοια γυναίκα, αλλά ουσιαστικά παίρνει νόημα από τον άνδρα. Στην επιστήμη, για παράδειγμα, οι κοινωνιοβιολογικές θεωρίες του 19ου αιώνα. Θα έχετε ακούσει για αυτές τις θεωρίες. Για τον κοινωνικό δαρβινισμό, τον βιολογικό δετερμινισμό. Έχετε ακούσει. Τι έχετε ακούσει, Χρήστη? Έχω ακούσει έρευνες σχετικές αποδεικνύεων ότι οι γυναίκες έχουν λαφρύντο ρεγγέφαλο. Λαφρύντο ρεγγέφαλο, ναι. Ούτε λόγω δεν έχουν έρευνες. Μπορούν να σχοληθούν τα κοινά, τα πολιτική. Τα μαθηματικά δεν μπορούν να σχοληθούν. Δεν θα πρέπει να αθλούνται, γιατί θα γεννήσουν ανώμαλα και αφροσάρωμα στα παιδιά. Η επιστήμη, δηλαδή, στο 19ο αιώνα, τεκμηρίωνε ερευνητικά και έλεγε ότι έτσι είναι. Όπως αντιστοίχως η βιολογία απαιδείκνει ότι οι μαύροι είναι κατώτεροι από τους λευκούς. Έτσι λοιπόν και για τη γυναίκα. Απαιδείκνει επιστημονικά και το τεκμηρίωνε επιστημονικό λόγο ότι η γυναίκα εντέλνει είναι κατώτεροι από τον άντρα. Οπότε λοιπόν νομιμοποιούσε τις διακρίσεις που γίνονταν στην κοινωνία σε βάρος της γυναίκας. Νομιμοποιούσε τις διακρίσεις στην οικογένεια αλλά και στην κοινωνία γενικότερα. Έχει, για παράδειγμα, η γυναίκα είναι βιολογικά υποδέστρια από τον άνθρα. Έχει διαφορετικό εγκέφαλο και δεν είναι ικανή να ασχολείται με αφηρημένες έννοιες. Ο σωματότυπος της και ο προορισμός της είναι να γίνει μητέρα και δεν της επιτρέπουν αυτά να ασχολείται με πραγματισμό και λοιπά. Στη διαθήμηση. Πολιτισμικό προϊόν και η διαθήμηση. Είδαμε προηγουμένως τη χρήση του γυναικείου σώματος, έτσι, για να διαθημιστεί ένα προϊόν. Για θυμηθείτε διαθημίσεις που βλέπετε καθημερινά. Πώς νομιμοποιείται η δομική βία ή και άμεση βία. Στις περισσότερες διαθήμεις η γυναίκα μαγειρεύει, είναι στην κουζίνα, ο φίλος μου αγαπημένος με τέτοιον πιάτο και λοιπά. Είναι μέσα στην κουζίνα, φροντίζει τα παιδιά, οπότε λοιπόν νομιμοποιεί την άσκηση δομική βία στον εσωτερικό χώρο να είναι η γυναίκα. Υπάρχουν και άλλες διαθημίσεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. Υπάρχουν και άλλες διαθήμεις, βέβαια, στην πληρονότητά τους. |
