| Θεματικές του μαθήματος είναι οι διάφορες στρατηγικές λόγου στην τηλεόραση, τα είδη του τηλεοπτικού λόγου, αναφορά σε στοιχεία όπως οι «ανταποκρίσεις», τα προκαταγεγραμμένα ρεπορτάζ, οι απευθείας μεταδόσεις, οι εκπομπές λόγου και τέλος αναφορά σε ιστορικούς σταθμούς.: Είχαμε πει για το τίτλο κάποια πράγματα, είχαμε πει κυρίως τι δεν θα κάνουμε, όχι τι θα κάνουμε, το τι θα κάνουμε και θα μην αποραίει εύκολα, δηλαδή δεν θα ασχοληθούμε με αυτό που θα λέει η κανείς διασκεδαστική πλεόραση. Ο τίτλος το αποκλεί από μόνος του, παρά το γεγονός ότι η σύγχρονη πλεόραση έχει χαρακτηριστικά, ας το πούμε, διασκεδαστικού λόγου, δεν έχει η παλιά πλεόραση. Έκανα μια παρουσία στο διβλίο, θα πάρετε κομμάτια του οποίου επιλεκτικά θα αρχίσουμε να βλέπουμε από σήμερα, έτσι ώστε έγκαιρα να το φιλομετρήσετε, να το δείτε με προσοχή. Και αρχίσαμε να ασφίγουμε ορισμένα κεντρικά ζητηματά μεταξύ των οποίων και τη διαχρονία της πλεόρασης, γιατί θα πει ότι δεν μπορεί να καταλάβει κανείς τη σημερινή πλεόραση αν δεν βγει λίγο για τις προηγούμενες φάσεις. Σήμερα εκδίξαμε και κάποια βιντεάκια μετά το διάλειμμα, τα οποία είναι έτσι χαρακτηρικά δείγματα της μετάβασης από τη τηλεόραση, την κρατική λεγόμενη παλιά αργότερα δημόσια, στην ιδιωτική, στη λεγόμενη φάση της αποείθμισης, στους κανόνων της τηλεοψίας, μια εποχή καινούργια που άνοιξε τον δρόμο για τη σημερινή τηλεόραση. Σήμερα, όταν ξεκινήσουμε με βιντεάκια, χαίρομαι πολύ που το YouTube έχει διασώσει κάποιοι καλά συλλέκτες υλικού, που θα έπρεπε κανονικά η τηλεόραση να έχει στα αρχαία της και δεν το έχουν διασώσει, είναι κάμπωση και έχουν ανεβάσει ως μία βίντεο που έχουν να κάνουν με την ιστορία της τηλεόρασης που εμάς μας είναι πάρα πολύ χρήσιμα. Και βέβαια και δελτεία, αρκετά από τις δύο δεκαετίες, για μένα πολύ σημαντικές, θα δείτε και στο βιβλίο πώς παρουσιάζονται, πώς αναλύονται, δηλαδή τη δεκαετία του 80 και τη δεκαετία του 90, γιατί μετά το 2000 έχουμε πολύ υλικό. Θα ανοίξω την πρώτη διαφάνεια, αλλά θα πάμε κατευθείαν σε κάποια βιντεάκια πρώτα. Θα αναφερθώ σε κάποιες βασικές ιδιότητες της σύγχρονης κυρίως τηλεόρασης. Σημειώνστε ότι στο βιβλίο μου αυτά αντιστοιχούν στο πρώτο θεωρητικό κεφάλαιο που λέγεται κοινωνιοπαύλα λογικές, όχι μία λέξη, δύο σπασμένες σημείς, γιατί αναφέρεται στη κοινωνία και στον λόγο. Στρατηγικές της τηλεόρασης. Είναι 5-6, δεν θα τις δούμε όλες, περιοδικά θα τις βλέπουμε. Σήμερα θα δούμε κυρίως τη μία από αυτές, την φαντασιακή οικειότητα. Και επίσης το νούμερο 2 αρχείο PowerPoint που λέει τα ίδια θα είναι μια πρώτη ξευνάγηση στο φάσμα των ειδών που θα μελετήσουμε. Και από την επόμενη φορά θα αρχίσουμε να εμβαθύνουμε περισσότερο σε όλα αυτά τα ζητήματα. Είναι δηλαδή ισαγωγικό και το σημερινό μάθημα. Μέχρι να ανοίξω το αρχείο θα σας πω τι θα δούμε. Είναι ένα πολύ μικρό φιγμάκι το οποίο περιλαμβάνει μία μικρή αφήγηση ενός από τους πονταργάτες της Ελληνικής τηλεόρασης που λέγεται Γιώργος Κάρτερ, αν τον έχετε ακούσει κάποιες σας. Τον είχα να φέρει την προηγούμενη φορά. Δεν χρειάζονται συστάσεις θα τον δείτε. Λέει λίγα πραγματάκια για το πώς γεννήθηκε η τηλεόραση, για την φιλοσοφία του προγράμματος. Και επίσης θα ακούσουμε και την πρώτη εκφωνήτρια της Ελληνικής τηλεόρασης. Με ενδιαφέρει να δούμε και την φιλοσοφία της ίδρυσης της παλιάς τηλεόρασης, να δούμε και τη γλώσσα, τα ελληνικά. Και να δούμε και μια ιστορική διαχρονική οπτική του πώς άλλαξε η γλώσσα από τότε και να λέω γλώσσα ενώ και το λόγο μας. Φανόμενα προσοδείας, οργάνωση της πληροφορίας, η μορφή που έχουν οι ίδιοι και κυρίως το τηλεοπτικό ιντελικείο ή και η συνέντευξη ακόμη και άλλα θέματα που έχουν να κάνουν να διβλώσετε το λόγο. Με τη λεγόμενη νέο τηλεόραση, θα το δείτε τον όρο λίγο παρακάτω, δεν ήταν πάντα η τηλεόραση συνεχής επαφή. Έχω να σας δείξω και κάτι προγράμματα του 1982-1981 και θα δείτε ότι ξεκινούσε μιάμιση ώρα το μεσημέρι και τελείωνε 12 η ώρα το βράδυ. Ήταν μισή ας πούμε από τη σημερινή. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Το συνεχής πάντως έχει ιδιαίτερη βαρύτητα. Δηλαδή η τηλεόραση μας έκανε καθυλωμένους εκεί με ό,τι αυτό συνεχάγεται για τις σχέσεις μας μαζί της, για την ενημέρωση, για το ύφος, για τη λόγω της εντάσεις κλπ. Λοιπόν, πάμε στην πρώτη διαφάνεια για να δούμε λιγάκι πρώτα από όλα μερικούς ιστορικούς σταθμούς. Η τηλεόραση γεννήθηκε ξέρετε πώς, από πού, ως ξεπίνησε, όχι τεχνικά, ποιοι ήταν οι πρόγρομοι της. Ήταν, ναι, το ραδιόφωνο του κινηματογράφους. Για τον κινηματογράφο θα πούμε κάτι στη συνέχεια. Ας ξεκινήσουμε με το ραδιόφωνο. Το ραδιόφωνο δεν έχει εικόνα. Έχει την ακούη. Προσθέστηκε λοιπόν η όραση και έτσι είχαμε την τηλεόραση. Τόσο απλά, όχι τόσο απλά, γιατί τα τεχνικά μέσα, δηλαδή η κάμερα, το στούντιο, η διαμόρφωση στο στούντιο, η δυνατότητα εξωτερικών μεταδόσων, όλα αυτά σιγά σιγά αλλάζουν τη μορφή της. Μπορούμε να δούμε αμέσως κιόλας κάποια παραδείγματα όπου κανείς εύκολα καταλαβαίνει ότι η πρώτη τηλεόραση είναι ηχογραφμένο ραδιόφωνο. Κρατήστε αυτή τη φράση. Δεν είναι τίποτα που περισσότερο. Είναι ένα βιντεοσκοπημένο, ένα μαντιντοσκοπημένο ραδιόφωνο. Είναι τόσο στατική, το στούντιο είναι τόσο φτωχό, ο ήχος είναι τόσο φτωχός, δεν υπάρχει κοινουμένη εικόνη, υπάρχει ένα κεφάλι, talking head, το οποίον έχω κατεβαίνει σαν την εικόνα που είναι ρόγιστο, είναι το κεφάλι ψηλά, για να δει το χειρόγραφο. Ακούγεται ο ήχος από τα φύλλα, καθώς ξεφυλίζουν οι εκφωνητές στη μία είδηση. Και επίσης, μοιώστε ότι οι εκφωνητές εκείνης τις εποχίες είναι μόνο εκφωνητές, δεν είναι παρουσιαστές. Στην πραγματικότητα η έννοια του παρουσιαστή, που θα μας απασχολήσει αρκετά αργότερα, όπως το ξέρουμε σήμερα, είναι γέννημα της δεκατοίες του 90', μέχρι το 89', που υπάρχει μόνο κρατική τηλεόραση, δεν υπάρχουν πραγματικότητα παρουσιαστές. Δηλαδή, αυτές οι δημοσιογράφοι αστέρες, οι οποίοι κινούν τα νήματα όλου του δελτίου, κάνουν τα πάντα. Μέχρι τότε έχουμε τον τύπο του εκφωνητή. Ας δούμε όμως λιγάκι πρώτα αυτό το βίντεο που σας είπα με τον Γιώργο Κάρτερ και μετά θα δούμε και κάποια δείγματα της παλιάς τηλεόρασης που έχουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μια γοητεία. Παρά το ότι το κλίμα και το ύφος τους είναι πολύ διαφορετικά από τα σημερινά αδελθεία. Αυτά τα όνειρα δεν έχουν ακόμα πραγματοποιηθεί. Υπάρχουν όνειρα για την επιτυχία μιας αποστολής με άπειρες κοινωνικές προεκτάσεις. Σε εκείνο το σύνοπ, δηλαδή, για την έμαξη του προγράμματος, σε εκείνο το καλή αρχή που ευχήθηκε, ήταν συμβιγγουμένη όλη μας η ζωή, όλη μας το πάθος για να φτιάξουμε τηλεόραση, να φτιάξουμε ελληνική τηλεόραση. Να δώσουμε μόρφωση στενά όλα στην τηλεόραση, να ψυχαγουγήσουμε ιωτικά, να ενημερώσουμε σωστά. Κοιτάξτε πόσο χαρακτηριστούμε το πρόγραμμα αυτής της πρώτης μέρας. Δύο εκπομπές με ενημέρωση, διεθνή επίτερα και για εσάς κυρίες. Δύο ντοκιμαντέρα, το ένα για την Αυστραλία, ταξιδητικό, και ένα άλλο για την τέχνη του Άγγλου Μπλίπτη, ένα δημόδο. Μια ψυχολογικές εκπομπές, η μία με την οχύστα του Μαοήλεκα και η δεύτερη με μια βαρβευμένη ταινία δικτυμίους. Οι ώρες η πριν οδημετάωσης για το πρόγραμματος συνέχονται από την εναγωνία ατμόσφαιρα της αναμονής ενός γεγονότος, από εκείνα που συμματέθουν τον χρόνο. Έγραφε ένας αυτόπτης μάθηρας, ένας δημοσιογράφος την άλλη μέρα. Και γελάζουν. Ώρα 18.30. Η μεθόνη φωτίζεται. A.I.R. Τηλεόρασης. Κανάλι 5. Το σήμερο του σταθμού. Η εκφωνήτρια, η Ελληνική Πραίου. Καλησπέρα σας. Από σήμερα, το A.I.R. καθυρώνει. Όλο το προσωπικό του σταθμού βρισκόταν σε υπερένταση. Ένα λεπτό πριν αρχίσει η εκφωνήτρια, την εκρική συγγή που είχε απελωθεί στο στούντιο, διακοπήσε τη φωνή του διευθυντού του προγράμματος, εμένα, ο οποίος με καταφωνή συγκίνηση ευχήθηκε στους συνεργάτες του, Καλή Αρχή. Έτοιμοι. Ελέγχουν ποιο φυσικής δεν παρακαλώ. Έτοιμοι. Fade out. Κάμερα 3. Έτοιμος. Κάμερα 1. Πάμε. 1. Έτσι, ακριβώς. Με έναν ανοιχτό αγγλιοελληνικό λεξιόριο άρχιζε ένα ιστορικό γεγονός για τους Αθηναίους. Είκοσι πελικοάτομα εγκαινίαζαν επίσημα την λειτουργία της ελληνικής τηλεοράσεως. Την ίδια στιγμή, έξω από τις προθήκες κεντρικών καταστημάτων, που είχαν δέκτες τηλεοράσεως, εκατοντάδες περίεργοι έδιναν μάχη από τη στελημένο θαύμα. Η εκδομή διακρίθηκε την καθαρότητά της τόσο ώστε ο έκθον διευθυντών του BBC, κύριος Curve, ευρισκόμενος εις Αθήνας, έδινωσε ότι ούτε στην Αγγλία δεν επιτυχάνονται τόσο καταραίοι εικόνες. Οι παρακολουθέντες εις αυτά συνέγεια ή των πύλε κρομπών εισθάνθησαν ως βοηράν συγκίνηση και πολλάς ελπίδες για το μέλλον των. Είμαι ευτύχημα ότι οι άνθρωποι που έχουν υπηρετήσει από δωτικά την αγαπηφορία στον τόπο μας έχουν ενταχθεί πάνη εργάτες Αθαρνής και Φιλόδηνη για τον σχηματισμό του ενός από τους δύο κυρίνες, την Ευράς. Ήταν η αρχή μιας ιστορίας. Η ιστορία συνεχίζεται. Και εγώ είμαι αδιόρτατα αισχόρος σας. Βάζουμε, όπως είδα, ένα εξωτερικό τεκμήμα. Ο Κάρτερ ήταν ένα από τους Ελλάνκης τους ανθρώπους με σπουδές πάνω στην τηλεόραση στο εξωτερικό, τότε δεν υπήρχαν σχολές. Και μάλιστα έχει γράψει και ολουμένα ενδιαφέροντα βιβλιακά. Έχουμε και στην βιβλιοθήκη μας δυο-τρία από αυτά. Δείτε λίγο και την πρώτη εκφωνήτρια της τότε τηλεόρασης και μετά θα δούμε και κανά δυο δείγματα από Δελτία, με τα γενέστρα, βέβαια, έτσι, των αρχών τους δεκαετές του 80. Αυτή είναι η πρώτη εκφωνήτρια. Η Ελένη του Πραίου. Από σήμερα, το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας καθιερώνει το νέο του βραδινά οράριο για τις τεχνικές δοκιμές του πειραματικού Πομπού τηλεοράσος. Κάθε βράδυ, από τις 6.30 μέχρι τις 8.30 περίπου, θα μεταδίδουμε μια σειρά δοκιμαστικών εκπομπών με επικίνο περιεχόμενο. Όσοι από εσάς έχουν συσκευές τηλεοράσος, θα μπορούν να τις παρακολουθούν στο κανάλι 5. Μια αυτή τα λογία της Ελένης του Πραίου έγινε σαν σήμερα πριν 14 κ.Χ. η επίσημη πρωμιάρα του πειραματικού στρα... Το βραδινά οράριος, λοιπόν, του 1966 αρχίδει αυτή η ιστορία. Και, δυστυχώς, σε ένα μεγάλο διάστημα από τότε μέχρι το 1975-1980 δεν υπάρχουν πάρα ελάχιστα δοκιμάτια για το πώς τα πράγματα εξελίχθηκαν. Συντοματικά, σήμερα είδα στο YouTube ένα βίντεο του Φρέντι Γερμανού, τον οποίο έχω και σε κανονικό βίντεο εδώ, ο οποίος ήταν από τους πρώτους εκφωνητές της τηλεόρασης πριν αρχίσεις να κάνεις γνωστές του εκπομπές του Αλάτι και Πιπέρι, για παράδειγμα. Και έλεγε ότι δεν παρακολουθούσαν τηλεόραση παραπάνω από 10.000 στο Λεκανοπέδιο Εντικείς και ήταν μια υπόθεση, δεν είχε καμία σχέση με τη σημερινή πραγματικότητα. Την κάναμε για το κέφι μας, γράφαμε οι ίδιοι τις ιδήσεις, εκφωνώσαμε ιδήσεις που ίσως δεν τις άπογε κανένας πολιτικός και δεν επηρεάζαν καθόλου αυτό που σήμερα ξέρουμε, πας περιπτώσει, ότι είναι η λεγόμενη κυνηγνώμη και θέλω να πω ότι πέρασε καιρός, πολλής, μέχρι τηλεόραση να αποκτήσει την εμβέλεια και τη δυναμική που είχε στη δεκαετία του 80. Επειδή η πρώτη διαθάνεια, όπως είδαμε ιστορικά, ξεκινάει με αυτή την παρατήρηση, νομίζω και στο studio φαίνεται, έτσι, της Κυπραίου, είναι ένα ραδιόφωνο μανιτοσκοπημένο, δεν είναι κάτι περισσότερο. Να δούμε ένα-δύο από τα βείγματα της εποχής εκείνης, δελτίων, λίγο μεταγενέστερα ξαναλέω, για να το νιώσουμε λιγάκι καλύτερα αυτό το πράγμα. Τα καμέλια είναι δύο στις αρχές της δεκαετίας του 80. Είναι η ERT και η ERT2, που είναι η διάδοχος της INR του στρατιωτικού καναλιού. Και μπορούμε να δούμε δύο μικρά εδειγματάκια από δελτίια που έχουν διασωθεί. Θα δούμε πρώτα ένα μικρό βείγμα ενός ιστορικού εκφωνητήτης του Κώστα Κούντα. Γιατί τα χαρακτηριστικά και γενικώς της φωνής του εκφωνητήτου θα ασχολήσουν από το επόμενο μάθημα που θα μιλήσουμε για την προσοδεία της τηλεόρασης. Θα δούμε μόνο την αρχή, όχι όλο βέβαια. Είναι δελτίο του 1980. Και τώρα θα κάνουμε χωρίς χημικά όπλα μετά την απίραβη βαρκανική ζώνη που πρότεινε ο συγγνωστός ελληνική κυβέρνηση. Συγκεκριμένα σήμερα η Ευρωμανία και η Βουλγαρία ενώσαν τις προσπάθειές τους για να μετατρέψουν την περιοχή σε ζώνη χωρίς χημικά όπλα. Οι πρόεδροι Τσαουσέσκου και Ζίφκοφ μετά τις συμβιλίες που είχαν σήμερα στην κοινή ανακοίνωση που εκδοθήκε προτείνουν να αρχίσουν αμέσως για παραματεύσεις μια συμφωνία με την οποία βαρκανικές χώρες θα δεσμεύονται να μην πραγματοποιούν εκείνες ώστε να αναπτύσσουν και να παρασκευάζουν ή ακόμα και να αποθηκεύουν χημικά όπλα. Συνέχεια της ελληνικής πρωτοβουλίας για την απέαπλη μαγκανική έχει ανάβει η Ουμανία και οι καθυστές αφήλεται στις αντιδράσεις της Τουρκίας. Κρύο, βροχές και χιόνια είχαμε ως ξέρετε σήμερα κυρίως στην Αντιελλάδα και προβλήματα στο οδικό και ακτοπλόικο δίκτυο. Στο τέλος του Εντίον μας θα έρθουν την εικόνα του Αγριανικέου στις ευθενρικές μας ιδήσεις. Στη συνέχεια την διεθνή κατακαλείο δοκάλεσε το ρατσιστικό κατεστό της Λου. Κι λοιπά και λοιπά. Αν θυμάμαι καλά εδώ βάζω και ένα άλλο ενδιαφέρον. 10.000 βάσκοι διαβαίνωσαν σύνδεστο. Και τα ίδια για το καιρό έχω το όνομα. Λοιπόν αυτό είναι ένα δείγμα της ΕΕΡΤ. Να δούμε και ένα επίσης μικρό δείγμα από το άλλο κανάλι. Έχουμε στο γράμμα που μάλλον σας είναι γνωστός. Ο διτουργός επίσης αναφέρει και στα προβλήματα που θα ενημερωθεί η Ελληνική Προευρία και που είναι καθώς στην καλύτερη στιγμή. Συνάντηση είχε σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμάνλιος με τον Ελληνοαμερικανό Γερουσιαστή Πολ Τσόγκας. Κατά την συάντηση εξετάστηκαν τα προβλήματα που επηρεάζουν τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις καθώς και οι εθνικές θέματα. Ο Διτουργός Ανδρέου δέχτηκε απόψε στο καστρί των Ευκεφαλής του Πολιτικού Τμήματος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης Φαρό Καντούνη. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Οι δυο άντρες αντάλλαξαν απόψεις για τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με το παλαιστινιακό ζήτημα. Ο Νόρμαν Φέρκλοφ, σε ένα βιβλίο του που λέγεται «Language and Power, γλώσσα και κοινωνική ισχύς», συνέβησε την ιδέα του Χαμπερμάσ με αυτό που ονόμασε «informalization», ανεπισυμοποίηση. Και αυτό πράγμα θεωρεί ότι είναι, εγώ συμφωνώ μαζί του, θεωρεί ότι είναι ένα καθολικό φαινόμενο, το οποίο χαρακτηρίζει όλη τη δημόσια κοινωνία. Βγάλαμε τα κουστούνια, βγάλαμε τις γραβάτες, συμβολικά είναι ότι βγάλαμε. Στην Ελλάδα αφήσαμε την καθαρέουσα, έτσι, τυπικά του 1976 και σιγά-σιγά-σιγά και ουσιαστικά προς το τέλος της δεκαετίας του 1980 και πιάσαμε μία γλώσσα, δηλαδή καθιερώσαμε ακόμη και στα μέσα, τα κρατικά, μία γλώσσα του μέσου, όχι και ιδιαίτερα μορφωμένου ανθρώπου, που είναι η κοινή νεοελληνική, χωρίς πολλά σημεία καταγουσιάνικα και λόγια. Λοιπόν, αυτό όλο το πράγμα, η ανεπισημοποίηση, δεν θα μπορούσε να φιλοξενείται σε σκηνικά πρόσωπα, όπως αυτά που είδαμε στα Δελτία τα παλιά έπρεπε, δηλαδή και το ήφος, το σκηνοθετικό των εκπομπών, να είναι αντίστοιχα οικείο, φιλικό, καθημερινό, κουβεντιαστό, το οποίο το βλέπουμε πάρα πολύ καλά. Τα δύο γνωρίσματα που ακολουθούν είναι οι δύο όψεις του ίδιου πράγματος. Αυτή η ανεπισημοποίηση, η στροφή, δηλαδή, στο καθημερινό, το φιλικό, το οικείο, το κουβεντιαστό, στη γλώσσα δεν μπορεί να εκφραστεί, δεν μπορεί να υλοποιηθεί παρά μόνο με αυτές τις δύο στρατηγικές της ονομάδους του βιβλίου. Και τσαραλιώσω το τελευταίο κεφάλαιο. Η πρώτη έχει να κάνει με κάτι που δεν υπάρχει στην παλιά τηλεόραση και υπάρχει μόνο στην καινούργια, ποιο δηλαδή. Το συνομιλιακό ύφος, τι σημαίνει συνομιλιακό ύφος, πώς το καταλαβαίνετε. Συνομιλιακό ύφος είναι το να καμώνεται ο λόγος που δεν είναι συνομιλία, ότι είναι συνομιλία. Όπως, για παράδειγμα, η εφόνιση ενός λογικού δελτιούς. Υπάρχει λόγος που δεν είναι συνομιλία, ότι είναι συνομιλία. Υπάρχει λόγος που δεν είναι συνομιλία, ότι είναι συνομιλία. Υπάρχει λόγος που δεν είναι συνομιλία, ότι είναι συνομιλία. Όπως, για παράδειγμα, η εφόνιση ενός λογικού δελτιούς, το «ον» της ίδης. Αυτό που εκφωνεί η Χούκλι, η Ζαχαρέα κλπ. Έχει μέσα στοιχεία που απέττουν απέναντί του να είμαστε εμείς. Έτσι μας θέλει, μας προϋποθέτει, μιλάει στο όνομά μας, μας απελθέτει σε δεύτερο πρόσωπο. Σαν να είναι πραγματική συνομιλία. Αυτή η συνομιλία δεν είναι πραγματική συνομιλία. Αυτή την κάμερα κοιτάζουν, όπως εγώ, καλή ώρα. Δεν κοιτάζουν κανέναν από εμάς. Αυτή λοιπόν η ψευδέστηση της απεθυντικότητας, μια φρικτή λέξη είναι αυτή. Αλλά ελαμβαίνει ότι σε βλέπω σε θένο συνομιλητή και στο όνομά σου ρωτάω τον α, πολιτικό ή τον β, ή ρωτάω τον ρεπορτερ να μου δώσει την ίδη. Όλα αυτά είναι το συνομιλιακό ήχο. Το οποίο θα το δούμε μέσα στο βιβλίο, έχει κάποια κατακριτικά γροσικά συγκεκριμένα. Η προφορικότητα τώρα είναι τι, προσέξτε λίγο, δεν είναι ο προφορικός λόγος. Είναι εκείνα τα στοιχεία, κυρίως λεξιλογίου, σημαίνω αυτό, όχι τόσο φωνολογίας και σημαίνω τόσο λεξιλογίου που συνδέονται με αυτά που λέμε διαλεκτικές πικηλίες μιας γλώσσας, που είναι προφορικές πικηλίες, που είναι από τη γλώσσα του περιθωρίου μέχρι τη γλώσσα των διαφόρων επαγγελματικών ομάδων, τη γλώσσα των νέων, σήμερα ποια είναι και η γλώσσα του διαδικτύου, η γλώσσα των βιντεοπαιδιών κλπ. Όλα αυτά, όλοι αυτοί οι πόροι, οι γλωσσικοί, δημιουργούν αυτό τον συναστερισμό, πως να το πω, που το ονομάζουμε προφορικότητα και που είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό στο Facebook, στο οποίο αναρτάται καθημερινά διάφορα σχόλια, με αγαπούλες, με καρδούλες, με ιευθυντικά, με υποκοριστικά, με πάρα πολλά, μόρια λόγο, όπως λέγονται, όλα αυτά είναι στιγμές προφορικές, είναι πραγματικά τα οποία σε ένα γραπτό επίσημο κείμενο δεν θα τα βάζετε, τα βάζετε όμως σε γορφές φιλικής ιδιωτικής κοινωνίας. Και ο τελευταίο στοιχείο της νεοτηλεόρασης, και αυτό σημαντικό αφιερώνω, το τελευταίο υποκεφάλαιο του 1ου κεφαλαίου σε αυτό το θέμα είναι η μείξη που δεν την είχαμε στην παλιά τηλεόραση, προσέξτε, στην παλιά τηλεόραση οι διακρίσεις των ειδών είναι καθαρές, ενημέρωση χωριστά, θέατρο χωριστά, περιγραφή χωριστά και λοιπά. Αυτό το πράγμα αλλάζει στην νεοτηλεόραση. Γιατί, τι λέει, γιατί, βασικό ερώτημα αυτό. Γιατί σήμερα, όχι το ίδιο, η φροηνή ζώνη, το λέγαμε και την πρώτη φορά, έχει χιουμοράκι, έχει πειραγματάκια, έχει διάφορες παρεμβολές, ας πούμε ύψυχα οικονομική, όπου δεν έχουν σχέση με την ενημέρωση. Να πειράζει ο ένας παρουσιαστής στον άλλο να του λέει τι έκανε το Σαββατοκύριακο, που θα πάει το επόμενο Σαββατοκύριακο, θα πάει το επόμενο Σαββατοκύριακο. Αυτά, τι λόγω υπάρχουν, γιατί λέγονται. Επειδή είναι πολύ η ώρα και πρέπει να καλυφθεί. Είναι ο λόγος του ανταγωνισμού με τα άλλα εργαλεία. Και κερδίζουν πόντους μαρτωλές. Μας το κάνε όλοι. Μπορούμε να εντακίσουμε το κοινό. Αυτό ναι, αλλά όλοι το κάνουν. Άλλος το κάνει βέβαια περισσότερο παιδιθυμένα, άλλος το κάνει λιγότερο παιδί. Τι είναι το θέμα του ανταγωνισμού. Το ζήτημα είναι όπως αυτό που είπες. Ναι. Και όχι. Δύο. Όχι, κάποιοι ταξιδιακοί και τώρα και άλλα πολλούς ταξιδιακοί βλέπουν. Τι εννοείς ότι ψαγογένει για τις γυναίκες και για μοναστάρες, λοιπόν, σε παρακαλώ. Κάτσε, Φροντιζώνη, το καταλαβαίνω πολύ πρωινή. Είναι ενημερωτική. Δεν εννοώ σε Φερλή και Λιάγκα, όχι εκείνη. Είναι ενημερωτική η πρωινή, το μαγαζί είναι το πρωινό. Και εκεί έχει χιουμορέχει. Καλά, για την άλλη το συζητώ, οι άλλες δεν είναι ενημερωτικές εκπομπές, κυρίως ενημερωτικές. Εγώ λέω για τις ενημερωτικές. Και ακόμη έχει μπει το μικρόβιο του gossip, του happy talk, του humor και είπα και είπα. Όλες τις ενημερωτικές, μπορεί να είναι και ένα talk show βραδινό. Δεν είναι. Μπορούμε να τα συναντήσουμε και σε ένα στρογγυλό τραπέζι. Μπορούμε να τα συναντήσουμε και στα παράθυρα του Δερτήδη Δησίον. Μπορεί δηλαδή ένας παρουσιαστής του σήμερα να κάνει χιούμο και να πει, κύριε Υπουργέ, η γραβάτα σας δεν ταιριάζει με το… θα ήταν αδιανόητο να το πει αυτό πριν από δέκα ή τους χρόνια. Έτσι. Μήπως επίσης θα ξετερπεί και το λογοσμό σου πίσω, επειδή η διάρκεια συνεχίζει, δεν είναι υποχώμενο, η διάρκεια των εκπομπών είναι μεγαλύτερη από το παλιότερα, ελαφρύνει και λίγο το κλίμα. Επενύψηκα λίγο αυτό, ναι, ότι είναι πολύ μεγάλη η διάρκεια οπότε αναγκάζεται να χαλαρώσει κανείς από το πραγμάτον λίγο το λόγο του και λοιπά. Το έλεγα και μια άλλη φορά από αφορμή και δεν θέλω να το προσωποποιήσω. Στο Sky, τους δουκλέδερ, αυτοί που είναι μετά την πρωινή ζώνη, μερικοί μου κάνουν εντύπωση για τον τρόπο που μιλάνε και μετά λέω ότι είμαι πολύ αυστηρός. Όταν είσαι τρεις ώρες δεν μπορείς να είσαι όπως είσαι στο Δελτίο μισή ώρα, έτσι δεν είναι. Θα σου χαλαρώσει ο λόγος, θα έχεις πάρα πολλές επαναλήψεις, θα έχεις 150-200 ε, ανάμεσα θα έχεις καμιά 50-70 βεβαίως, βεβαίως, βεβαίως, βεβαίως για να γεμίρεις το λόγο και λοιπά. Είναι πολύ δύσκολο να μην τα ακουφείς όλα αυτά τα πράγματα και μέσα σε όλα αυτά θα πεις και κανένα πιο έτσι αλατοπιπεράτα για να κρατήσεις και το γυνό και λοιπά. Είναι ενδικαιολογημένο αυτό, αλλά εγώ δεν θέλω τόσο πολύ να διτρολογήσω όσο να πω για αυτή τη μεγάλη αλλαγή που έχει γίνει γενικότερα στην τηλεορασία όπου τα είδη και η καθαρότα των ειδών έχει πλέον πάψει να υπάρχει. Δηλαδή και ημεροδικές εκπομπές έχουν γίνει ψυχαγωγικές, αλλά και ψυχαγωγικές επίσης έχουν στοιχείο νομίζω και τα μεσημεριανά έχουν κάπου κάπου κάτι ρεπορτάζ, κάτι, βέβαια εντάξει μπορεί να είναι σκανδαλωτυρικά θέματα αλλά δανείζονται και στοιχεία από την ενημέρωση. Επίσης σημειώστε κάτι που υπάρχει και στον τύπο. Υπάρχει και ένα είδος καινούριο σχετικά το οποίο λέγεται advertorial. Δεν ξέρω αν το έχουμε αναφέρει καμιά φορά. Το advertorial τι είναι, είναι μήξη διαφήμισης και ενημέρωσης. Το συναντάμε συχνά σε περιοδικά παρά σε εφημερίδες ή σε ένθετα εφημερίδων όπου έχεις είτε ενημέρωση για ένα καινούριο προϊόν που όμως δεν είναι διαφήμιση είναι πολύ πληροφοριακό κείμενο και αντίστροφα μπορείς να έχεις ένα ενημερικό κείμενο ένα ενημερικό άρθρο το οποίο ταυτόχρονα να έχει και διαφημιστικά στοιχεία. Τώρα μου ήρθε στο μυαλό μια σειρά που είχε το Sky μεγάλοι Έλληνες, έγινε κάπως έτσι δεν ήταν. Αυτό υποτίθεται ότι ήταν ένα ντοκιμαντέρ, αλλά είχε πάρα πολύ πρόωθηση από το ίδιο το καναλί, είχε πολύ διαφήμιση. Δέστε μας και πάρτε μας τι ωραία εκπομπή φτιάξαμε και λοιπόν με τι εργαλεία, με τι συνεργάτες. Λοιπόν πάμε λίγο τώρα στο βιβλίο να δούμε μια-δυο συλληδούλες. Καταρχήν θα δούμε ένα μικρό πρόσπασμα πολύ ευχαριστώ από αυτό το άρθρο που σας είπα των δύο μελετητών του Ιταλού και του Γάλλου. Είναι στη σελίδα 30 αν θυμάμαι καλά. Αυτό είναι το κεφάλαιο, σημειώστε να το δείτε από τώρα κιόλας, μπορείτε να αρχίσετε να το βλέπετε. Θα σας το στείλω εγώ, το βιβλίο το πάρτε αργότερα αλλά εγώ μπορώ να σας στείλω το σχετικό κεφάλαιο. Γι' αυτό θα μιλήσουμε και στη συνέχεια λιγάκι. Στην σελίδα 31, να διαβάσουμε ένα πρόσπασμα, φαίνεται, νομίζω φαίνεται. Λοιπόν, εδώ στη παράγραφο αυτή, η Καζέτι και η Ροζέτι το βλέπετε? Το πάω επάνω, παρακαλώ ησυχία. Σε αυτό το σημείο λοιπόν εδώ, έχουμε μια από τις πρώτες, τώρα βέβαια σας μπορεί να σας φαίνεται λίγο παλιό, αυτό και είναι παλιό, αλλά σκεφτείτε ότι είναι οι πρώτοι που περιέγραψαν με την μεγαλύτερη της αφήρια και σημαντικό τρόπο μορφή της τηλεόρασης όπως τη ξέρουμε σήμερα. Η Καζέτι και η Ροζέτι λοιπόν μας δίνουν μια πολύ σατανή εικόνα του πρωτάγματος, πρόταγμα, δηλαδή πρωτεραιότητα, της οικειότητας και του συνομιλιακού ήθους της σύγχρονης τηλεόρασης. Και απολυθούν ένα κομματάκι από το άρθρο τους που έχω μεταφράσει. Πέρασε λέει πια ο καιρός που ζητούσαν από τους μετέχοντες σε μια δηλωτική αντιπαράθηση να μην απευθύνονται ο ένας τον άλλον με το εσύ, ακόμη και αν το έκαναν μεταξύ τους τη δεδομένη ζωή. Πέρασε ο καιρός που υπήρχε ο φόβος ότι ο τηλεοτρατής θα ήρθε αποκλεισμένος εξαιτίας αυτής της οικειότητας. Στη νεοτιλεόραση η οικειότητα είναι κανόνας. Ο ένας προσφορεί τον άλλον το μικρό του όνομα. Εκμιστυρέσεις εκμείγονται πιεστικά, όχι πιστικά, πιεστικά. Είσαι παντρεμένος? Καλά όχι σε δεδομένη αιδιαίσιο, αλλά πιστευτό. Η γυναίκα σας είναι ομορφή, αυτή τη στιγμή είναι στο σαλόνι, σας κάνει σκηνές, είναι ευγενική. Αυτά ήταν διανοητες ερωτήσεις στην παλιά τηλεόραση. Δίνονται φιλικά χτυπήματα στη βλάτι, γίνονται φάρσες, λέγονται ανέκδοτα, τα καλαβούρια είναι χαμηλού επίπεδου, κανείς δεν ενοχλείται πια. Όλοι νιώθουν σαν στο σπίτι, όσοι βρίσκονται ανάμεσα σε φίλους ή μάλλον ανάμεσα σε κολλητούς. Μερικά όνοματα εκπομπών προαναγγέλουν ξεκάθαρα το ύφος τους. Μπείτε χωρίς να χτυπήσετε, είναι εκπομπή γαλλική της εποχής, ή σαν στο σπίτι σας, ο λόγος εσάς. Βλέπετε αυτή την αποστροφή προς το κοινό που λέγαμε. Είμαστε σίγουρα πολύ μακριά από το παιδαγωγικό πρότυπο της παλιά τηλεόραση. Δεν είναι πια ένας θεσμός που φουρεκτείνει το σχολείο ή την οικογένεια, αλλά ένας χώρος ενταγμένος στον καθημερινό χώρο. Ένας τόπος ζωής. Δηλαδή, στη τηλεόραση ζούμε πια. Είναι σαν να ζεις εκεί μέσα. Δεν είναι αλλού η ζωή και αλλού η τηλεόραση. Και αυτό σημαίνει το λιγότερο να φόρουμε ανθρώπους και από την άλλη μεριά της οθόνης, δηλαδή και οι επαγγελματιές και το κοινό, που περνούν την ώρα τους και τις ώρες της ζωής τους. Θέλω να προσέξετε και να σημειώσετε, λίγο παρακάτω, εδώ που λέει η Λορέντσο Ντούς, τι κάνει, μας δίνει ορισμένα γλωσσικά και γνωρίσματα λόγου που έχουν σχέση με την μορφή αυτή της οικειότητας. Αυτά θα ήθελα να τα προσέξετε και να τα συγκρατήσετε. Προσέξτε λίγο, αυτά τα α, β, γ, τουλάχιστον αυτά, γιατί υπάρχουν και κάτι άλλο λίγο παρακάτω, αλλά αυτά νομίζω ότι είναι πάρα πολύ κρίσιμα. Το πρώτο στοιχείο που δεν υπήρχε στην παλιά τηλεόραση και που έχει πολύ μεγάλη σχέση με αυτά που λέμε για τη νεοτηλεόραση, είναι τα ανοίγματα και τα κλεισίματα. Είτε μονολογικών εκπομπών, είτε διαλογικών εκπομπών. Μονολογική θεωρώ ότι είναι ας πούμε οι εκφώνεις του Δελτίου ή διαλογική είναι ένας τροφηλότραπέζι για παράδειγμα. Εκεί μπορούμε να έχουμε χαιρετισμούς προς τον κοινό που δεν υπήρχαν παλιότερα, μπορούμε να έχουμε και χιούμορ. Ή μπορούμε να έχουμε μια ερώτηση η οποία δεν απαντιέται, γιατί δεν μπορεί να απαντηθεί αφού δεν υπάρχει κάποιος για να απαντήσει. Το βήτα στο οποίο αναφερθήκαμε λίγο προηγουμένως, μια συγκινησιακή, μια φορτισμένη συναισθηματικά ομιλία ή συνομιλία ανάμεσα σε δημοσιογράφους. Το τρίτο, στο οποίο επίσης λιγάκι αναφερθήκαμε, την πιο χαλάρη, πιο ανέμελη κουβέντα ακόμη και για σοβαρά θέματα ή την ανάμιξη του σοβαρού με το αστείο. Το δέλτα, την αίσθηση του ζωντανού, ότι δεν είμαστε μακριά, ότι δεν σας απευθυνόμαστε αφυψηλού, την οποία την προσπαθούν πάρα πολύ οι σημερινοί κοινωνιτές. Το ε θα το δείτε κάποια στιγμή μέσα στο διπλείο να μην μας απασχολείς και τελευταία, δείτε λίγο και τον όρο, ελπίζω να διακρίνετε, συνθετική προσωποποίηση. Τι σημαίνει αυτό, σημαίνει το ορίζω εδώ πέρα, μάλλον μεταφέρω από την πληρογραφία έναν ορισμό, όταν στην σημερινή επικοινωνία επιβάλλεται ο χαρακτήρας της συμμετρίας, δηλαδή της ισοτιμίας, της αλληλεγγύης και της φιλικότητας, κάτι που δεν είναι δεδομένο στην πραγματικότητα. Γι' αυτό λέγεται συνθετική, δηλαδή κατασκευάζονται φιγούρες, ουσιαστικά ρόλοι προσώπων που συμμετέχουν στη δημόσια επικοινωνία, που δεν αντιστοιχούν στις πραγματικές προσωπικότητες των ανθρώπων. Αυτό εδώ το σταματάω, δεν θα δούμε άλλο από το διπλείο, για να επιστρέψουμε λίγο από εκεί που ήμασταν. Για να δούμε λίγο πιο συστηματικά τα γνωρίσματα της νοτιλεόρασης, είμαστε σε ένα έκδοτο ακόμη πολύ γενικό και εισαγωγικό. Πρέπει να πούμε πράγματα παραπάνω για αυτή την ιδιότητα που είναι πάρα πολύ βασική για τη σύμφωνη τηλεόραση, την ικοιότητα, την ψερδοικοιότητα. Ένας μελετητής του κινηματογράφου, για να βάλουμε λίγο και τον κινηματογράφο τώρα στο παιχνίδι, ο Αντρέ Μπαζένας, πολύ σημαντικός θεωρητικός του κινηματογράφου. Αν σας αρέσει ο συναιμοί να ψάξετε να βρείτε κείμενα του, είναι τα παλιά αλλά είναι κλασικά. Αυτός είναι που καθιέζω τον όρο που βλέπετε το φαντασιακή αμυδιότητα. Φανταστική αίσθηση του ότι βρίσκομαι σε μια αμοιβαία σχέση με τηλεόραση, με την εκπομπή, στους ανθρώπους της τηλεόρασης. Αλλά αυτό ισούθε με μια προσομοίωση της φιλικής, της άτυπης, όχι της επίσημης δηλαδή συνομιλίας. Και τα κρατηστικά, για να μην τα επαναλαμβάνουμε, η αποστροφή του λόγου, η προσαγόρευση στον τηλεθεατή, που δεν υπήρχε, όπως είδατε στο δελτίο, στην παλιά τηλεόραση, η διασκεδαστική διάθεση και ένας εκφωντής που πλέον διαμεσολαμεί μέχρι το τέλος του 1989. Δεν είχαμε διαμεσολαβεί, ο εκφωντής ήταν εκεί μακριά, εκφωνούσε, δεν ήταν παρουσιαστής, δεν ενδιαφερότανε να διαμεσολαβεί σε ανάπτυση στον κοινό του και τη δημόσια σφαίρα, το χώρο των ιδίων, των γεγονότων, της επικαιρότητας. Εδώ ήθελα λίγο να σταθούμε, αυτές είναι παρατηρήσεις του Μπαζέν που βλέπετε, αυτή η διαφάνεια και η επόμενη. Λέει λοιπόν το εξής ο Μπαζέν, αντιδιαστένοντας την τηλεόραση του κινηματογράφου, άλλο ο κινηματογράφος και άλλο η τηλεόραση λέει. Που διαφέρουν, δανείζεται κάποια στοιχεία από την τεχνική του κινηματογράφου και τηλεόραση αλλά διαφέρει κιόλας. Το πρώτο στοιχείο είναι η απευθείας μετάδοση, αυτή είναι μια τεχνική ιδιωτικά δυνατότητα που έχει από ένα σημείο και μετά η τηλεόραση. Η οποία μας δίνει, το είπα και προηγουμένως, μας δίνει την αίσθηση ότι είμαστε στον τόπο των γεγονότων, την αίσθηση της συγχρονικότητας. Αυτό που είδαμε στην πρώτη διαφάνεια ως τηλεπαρουσία, δεν υπήρχε μεγρυτότητα αυτό το πράγμα, ακόμη και στην παλιά τηλεόραση δεν είχε την αίσθηση ότι είσαι στον τόπο των γεγονότων. Έχεις την αίσθηση ότι ακούς μια αφήγηση, όπως και στο ραδιόφωνο, ότι χθες, προχθές, πριν από κάποιες μέρες έγινε κάπου κάτι. Τώρα πια έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι στην ώρα που σκάει το συμβάντο, τη στιγμή της εκτίληξης των συμβάντων. Και αυτό σου δίνει και μια επιπλέον αίσθηση ότι συμμετέχεις και εσύ με κάποιο τρόπο. Είσαι παρόν μαζί με τους αυτοκτές μάρτυρες, τους δράστητες ενός συμβάντος. Είσαι πολύ κοντά και με μία έννοια γράφεις ιστορία και εσύ. Είσαι πάρα πολύ κοντά στην επικαιρότητα. Είσαι μέσα στην επικαιρότητα. Αυτό το πράγμα οφείλεται στη δυνατότητα που έχουμε πλέον απευθείας μεσάδοσης των ιδίσεων. Η δεύτερη λέει ο Μπαζέν η ιδιότητα που δεν είναι τεχνική αλλά είναι, δεν βρήκα καλύτερη λέξη, εκφωνηματική. Δηλαδή του τρόπου με τον οποίο κοιτάει ας το πούμε και μιλάει το πρόσωπο στην κάμερα. Είναι ακριβώς αυτό το προσανατορισμένο στην κάμερα βλέμμα. Δεν υπήρχε στην παλιά την ώρα σε αυτό. Πού κοιτάζανε το ταβάνι. Κοιτάζανε την κάμερα αλλά όπως είδατε κοιτάζανε και το κυρόγραφο συνέχεια. Άρα δεν είχανε στο μυαλό τους να μεταδώσουν την αίσθηση ότι εγώ τρυπάω κατά κάποιο τρόπο το εμπόδιο ας πούμε του στούντιο ή της κάμερας και πηδάω έξω στον πραγματικό κόσμο. Αυτό μας κάνει η κάμερα. Αυτή η ψευδέσθηση μας δίνει. Η έκφραση τα μάτια μέσα στα μάτια, les yeux dans les yeux ενός αργεντίνου θεωρητικού ο οποίος θα ήταν πρόσωπος του Ελληνιζέλα Βερόνας πολύ σημαντικού, αυτός την έχει πει είναι ακριβώς αυτό το πράγμα. Τα μάτια του παρουσιαστή μέσα στα δικά μας μάτια. Δεν έχουμε την αίσθηση ότι μας κοιτάνε στα μάτια ότι μιλάνε σε εμάς. Αυτή είναι μια ψευδέσθηση πεθαρά. Αλλά προσέξτε ποιο είναι το αποτέλεσμα της ψευδέσθησης. Το αποτέλεσμα είναι να μας δημιουργεί έναν φανταστικό κόσμο αδιαμοισολάβητης, σχέσεις μας με τα πράγματα, με τα συμβάντα κλπ. Κάτι ενδιαφέρον που λέει ο Μπαζέν εδώ είναι το εξής και σημειώστε το αυτό. Στον κινηματογράφο που είναι μυθοπλασία, μιλάω για τον κινηματογράφο μυθοπλασία, κανονικά ο ηθοποιός δεν πρέπει να κοιτάει την κάμερα. Δεν είναι. Γιατί αν κοιτάει την κάμερα κοιτάει μας. Βγαίνει από τον κόσμο του μύθου, της ιστορίας και είναι σαν να μας λέει με βλέπεις εγώ παίζω τώρα. Αυτό μας λέει όταν και το έχει δει και σε πολλές σύμπρονες ταινίες, γυρίζει, ακόμη και στον παλιό ηλικοί κινηματογράφοι, μερικοί ηθοποιοί, αν θυμάστε προς το τέλος της αρχής της ταινίας, γυρίζουν στον τηλεθιατή και του λένε μια συμβουλή, του δίνουν ή του λένε κάτι αστείο. Εκεί ουσιαστικά τελειώνει η θεοπλασία και αρχίζει η ζωή ας το πούμε έτσι. Ο Χίτσκοπς σας αρέσει? Έχετε δει ότι περνάει μπροστά από την κάμερα και αυτός κουβαλάει ένα βιολονιτσέρο το μεγαλύτερο από τον εαυτό του να τον τραβάζει ας πούμε έτσι και κοιτάει και λέει πονεία το θεατή. Δεν έχει η μίσος κάποια πολύ εξήγηση αυτό το πράγμα. Αυτό εννοώ όταν σπάει η μυθοπλασία και γίνεται πραγματικότητα. Αυτό λοιπόν που δεν επιτρέπει ο κινηματογράφος, που δεν επιτρέπει η μυθοπλασία, όχι το θεατρό, κινηματογράφος, το επιτρέπει η τηλεόραση. Σε ποιους? Σε όλους. Όχι σε όλους. Το επιτρέπει ή είναι δικαίωμα, το λέω κιόλας, των επαγγελματιών διαμεσολαπτών, δηλαδή των παρουσιαστών, των ρεπορτατών. Αυτή κοιτά την κάμερα κατά πρόσωπο. Οι άλλοι σε ένα στρογγυλό τραπέζι το πρωί, το μεσημέρι, σε ένα δικείο δίσο, κανονικά δεν το κοιτάνε. Γιατί? Διότι δεν μας μιλάνε, μιλάνε στον δημοσιογράφο. Τι γίνεται όμως πολλές φορές, το πήραμε χαμπάρι, πονηροί και τώρα πλέον βλέπουμε, πολλούς πολιτικούς, το βλέπω κάθε μέρα, τα σημερινά. Η κάμερα τους παίρνει με τρόπο που κανονικά πρέπει να βλέπουμε το πλευρό τους. Αυτοί όμως γυρίζουν και κοιτά την κάμερα ενώ δεν μιλάνε, μιλάει άλλος. Έχουν μία, ως συνείδητη θα έλεγα, έστειση, επίγνωση ότι το κοίταγμα στην κάμερα με το πικάει μια ιδιαίτερη δύναμη, την οποία κανονικά αυτοί δεν την έχουν, η δύναμη τους είναι άλλη, είναι στο κοινοβούλιο, είναι άλλο, αλλά αυτοί χρησιμοποιούν να χρησιμοποιηθούν ή να ηχιοποιηθούν, να σφαιτεριστούν ένα δικαίωμα που είναι του δημοσιογράφου. Και όταν μιλάμε όμως μεταξύ τους, κάνει όμως μια ερώτηση στον κόσμο και όλα δεν γυρνάει, δεν μιλάει σε αυτό. Κρυφώς αυτό ενώ, πολύ σωστή η παρατήρηση. Δηλαδή παίζουν ένα παιχνίδι ότι δύθεν συνομιλούν, στην πραγματικότητα εναρτισσένονται κιόλας με μία έννοια και θέλουν να φαίνεται το πρόσωπό τους σαν να επιθέτουν στον ελληνικό λαό ή στο κοινό της εκπομπής, το συγκεκριμένο. Αυτό θα το δούμε και στο δεύτερο μέρος του μαθήματος όπου θα δούμε τι χαρακτήρα έχει η συνομιλία στη συνέντευξη. Είναι μια συνέντευξη για να την δούμε, δεν είναι μια πραγματική συνομιλία, είναι μια στιμμένη συνομιλία. Είναι μια συνοθετημένη συνομιλία. Αυτές λοιπόν οι δύο ιδιότητες έχουν παίξει καθολιστικό ρόλο στην σύγχρονη τηλεόραση. Ένα άλλο φαινόμενος στο οποίο θα αρασταθούμε, το Ροκάδιν, το ξέρουμε, το ζούμε, παραπέμπω στο πρώτο ελευθείο κεφάλαιο του βιβλίου και σημειώσετε το λίγο αυτό να το δείτε κάποια στιγμή. Έλεγε την προηγούμενη φορά του εξής, θα το επαναλάμω πιο πολύ για κάποιον που δεν ήταν την πρώτη φορά. Μεταξύ των δεκαετιών 80 και 90 αφενός και της δεκαετίας 2000-2010 υπάρχει μεγάλη διαφορά. Μέχρι τότε είχαμε δελτία καναλιών και μετά έχουμε δελτία παρουσιαστών ή παρουσιαστριών. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Εξαιτίας του γεγονότος ότι στην πάροδο αυτής της δεκαετίας 90 με 2000 κάποια υποστορά βγαίνονται αστέρια, που δεν ήταν. Δηλαδή ο Χατσινικολάδος στην αρχή του 90 δεν είχε την δύναμη και την εγγλή και την γοητεία που έχουν στο τέλος της δεκαετίας. Και τη δύναμη αυτή δεν τους δίνει μόνο ικανότητα, τους δίνει και το μέσο το ίδιο. Λοιπόν, φαινόμενα σαν αυτά που δεν είναι ελληνικά αποκλειστικά, αλλά είναι φαινόμενα όλες της δυτικής, ας πούμε, ή δυτικού τη βουλειόρασης, τα χαρακτηρίζουν κάποια θεωρητική φαινόμενα προσωποποίησης και βεντετισμού. Πώς καταλαβαίνουμε τις λέξεις, τι σημαίνει προσωποποίηση, δεν για το σχήμα της ρητορικής μεταφορά παρομύσου προσωποποίησης, δεν είναι αυτό. Άλλο πράγμα σημαίνει προσωποποίηση. Πώς το καταλαβαίνετε, πότε θα χαρακτηρίζετε ένα δελτίο προσωποποιημένο, ποιο δελτίο χαρακτηρίζεται προσωποποιημένο. Από τη στιγμή που δεν είναι βιογραφία του παρουσιαστή, η πικαιότητα είναι, γιατί το λέμε όμως προσωποποιημένο. Με ένα μορφήτος παραδείγμα το δελτίο του Μέγγα, όπου είναι το χαρακτηριστικό προσωποποιημένο. Του σμερνού. Ναι, του σμερνού του Μέγγα. Ολκατρέμι. Τρεταντέρες και λοιπά. Ναι, πολλά φορά έχουμε συνδέσει το καλλιτείο του Μέγγα με αυτόν τον πρόσωπο. Που πρέπει να είναι το σημαντικότερο, όμως πιστεύω ότι θα τεχτείμουν και περισσότερο την εγχωμή σε σχέση με άλλους χωρίς. Αυτό, πιο συγκεκριμένα, δεν μπορεί να σημαίνει ότι μόνο ότι βλέπουμε το πρόσωπο, αλλά σημαίνει μάλλον και άλλα πράγματα. Δηλαδή ιδεολογικές προτιμήσεις, οχτυπηγονία, καλεσμένοι, θέλω αυτούς, δεν θέλω τους άλλους, τρόπους που σχολιάζουν, φαντάζομαι. Αυτό τα πράγματα νοίζεις, δεν είναι? Με τρόπο που η ματιά τους πάνω στην επικαιρότα να είναι τόσο καθοριστική, έτσι, ώστε να φύγουν το στίγμα ότι αυτό είναι δελτίο της στάλε. Όχι δελτίο κάποιου σταθμού, όπως λέμε δελτίο της Νέριτ ή λέγαμε παλιά της Ιενέδη, οτιδήποτε. Ακριβώς αυτό θέλω να πω κι εγώ, ότι έχουμε μια και όλα αυτά στη σύγχρονη τηλεόραση, έτσι, έχουμε μια αλλαγή δραματική θα έλεγα, εξαιτίας του γεγονότος και αυτό έχει για 5-10 μεγάλα ονόματα, έτσι, που μεταφερόμενα από το ένα κανένα στο άλλο μεταφέρουν και όλη τη φιλοσοφία τους για την ενημέρωση και μαζί με τους συνεργάτες τους, τον τρόπο γραφής και όλα αυτά τα πράγματα. Κάτι που δεν είχε στο παρελθόν, διότι στο παρελθόν το κανάλι είχε αυτό που λέγαμε και στο πρώτο έτος εξωτική γραμμή, το κανάλι είχε την φιλοσοφία του πως θα είναι το δελτίο παρά ο επικεφαλής να το πούμε δημοσιογράφος. Εδώ μπορούμε λίγο να το σπάσουμε, να δούμε δύο μικρά παραδείγματα, ας το πούμε προγραμματικών κειμένων, πριν κάνουμε ένα διαλυματάκι, το ένα είναι από τον παλιό σκάι, όχι τον σημερινό, τον πρόδρομο του σημερινού και το άλλο είναι από το στάρι, το παλιότερο επίσης στάρι, μισό λεφτάκι. Γεια σας και πάλι μαζί, σας υπόσχομαι παραδείσους ενημέρωσεις, σας υπόσχομαι άκρομες ειδήσεις, διαφημίδουν αντικειμερική πληροφόρηση, τί υπόσχομαι εγώ κόλλας από τη δευτέρα και κάθε βράδυ στις 8 και 20 πέρα. Καλό. Είναι πολύ χαρακτηριστικό. Φαντάζετε μια τέτοια αυτοδιαμφίμηση σε κριτική τηλεόραση, ούτε για στίο. Το κόλλαση είναι πολύ χαρακτηριστικό σαν επίπεδο λεξιολογιού για το προφορικό, το κόλλαση είναι έδειξη προφορικότητας, καθαρά. Η κίνηση των χεριών, η λήψη του σώμα, στα καντικά κανάλια έχουμε κυφάλι μόνο, έτσι. Το σώμα, είτε ως μισό σώμα, είτε ως ολόκληρο, το βάδι μπροστά σε μεγάλες οθόνες, όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά της σύγχρονης τηλεόρασης, της νέων τηλεόρασης και όχι της παλιάς σε καμιά περίπτωση. Παρά το ότι και η κρατική άρχισε να μιμείται σε πολλά την ιδιωτική και ένα ακόμη και κάνουμε ένα διάλειμμα. Είναι του Star, λίγο παλιότερο, όπου φαίνεται αυτή η διαφορά από την παλιά τηλεόραση. Δεν είναι πολύ παλιό, περσινό βλέπω. Παρακαλώ. Από τη Δευτέρα, 16 Σεπτεμβρίου, στις 18.45, νέα αναφορετικά και τις ειδήσεις του Star. Νομίζω ότι είναι από τα λίγα βέβαια, αλλά κάνω παράδειγμα αυτού που το έλεγα προβλημένως, δηλαδή του Δελτιού των παροσαρστών και της προσωποποίησης και του βεντετισμού. Κάτι που έλειπε, ουσιαστικά, είναι τελώς από την παλιά τηλεόραση. Έχω υπογραμμίσει το ΑΝΑ, όπως βλέπετε, γιατί, όπως σωστά, υπόθηκε για την προηγούμενη ώρα από την κοκκινιά, και το ξέρουμε βέβαια όλοι, ότι το πραγματικό ή η επικαιρότητα καλύτερα, για αυτό δεν πρέπει να έχουμε καμία αμφιβολία, ανακατασκευάζεται. Δεν φωτογραφίζει, δεν το ξεσηκώνουμε και το μεταφέρουμε στην οθόνη ή μέσα στο Δελτίο. Αυτό, λοιπόν, το πράγμα, αυτή η ανακατασκευή, τελαμβάνει διωτινά και έχει σχέση και με το λόγο και με την εικόνα. Το πρώτο, και θα δούμε και ένα σχετικό βίντεο στη συνέχεια, το πρώτο είναι κάτι που έχει να κάνει με την κάμερα. Δεν μπορεί η κάμερα να μας δείξει τα πάντα, όπως και ο λόγος δεν μπορεί να μας περιγράψει, να εφηγηθεί τα πάντα. Ανακαστικά υπάρχουν όροι, υπάρχουν κάτρα. Τι σημαίνει αυτό, σημαίνει ότι η κίνηση της μιλάμε για το τηλεοπτικό δελτίο τώρα, έτσι, όχι για τον κινηματογράφο ή για άλλο. Αποκόπτει, απομονώνει ένα θμήμα του χώρου των συμβάντων και αρχίζει να πέξω κάποια άλλα πράγματα. Το ίδιο συμβαίνει και μέσα στο στουτιό, όχι μόνο εκτός στουτιών. Αυτό σημαίνει επιλογή, αυτό σημαίνει προτείνηση, αυτό σημαίνει διάθεση να προβάλλω κάτι να αποκρύψω κάτι άλλο, ενδεκομένως. Επίσης, η πλαισίωση εκ των πραγμάτων επιβάλλει κάποιες επιλογές. Δεν μπορώ να δέξω τα πάντα και ο χρόνος μου είναι δεδομένος. Αυτό, επίσης, με τη σειρά τους σημαίνει ότι η ματιά μας, όταν μας δείχνουν ένα τροχιώδ, μας δείχνουν ένα στισμό, μια κοινωνική εξέγερση, τη Βουλή και λοιπά, εκ των πραγμάτων, κοιτάζει μόνο αυτό που της δίνουν μέσα από το πλαίσιο, δεν μπορεί να παραμερίσει και να πει, α, για να δω λίγο παραδείγμα τι γίνεται, παραπείτε, δεν μπορεί να το κάνει αυτό το πράγμα. Και, επίσης, ένα τεχνικό ζήτημα είναι ότι διότι να η απόσταση μικρή-μεσαία είναι μεγάλη, ένα. Και δεύτερον, η οπτική γωνία, από πάνω, από εδώ, από εκεί και λοιπά, επίσης, επιβάλλει τη ματιά αυτού που κινηματογραφεί. Και εμείς την παρακολουθούμε υποκροτικά, δεν μπορούμε να του πούμε δείξε αυτό, δείξε εκείνο, δείξε παραπέρα. Αυτό το κάνουν κάποιες φορές οι παρουσιαστές που λένε άνοιξε το πλάνο ή οτιδήποτε, αλλά εμείς δεν έχουμε το δικαίωμα, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι τέτοιο. Επομένως, η εικόνα που έχουμε για την πραγματικότητα είναι φιλτραρισμένη, αν θέλετε, διαθλασμένη μέσα από το φακό που κατράρει την πραγματικότητα. Αυτό είναι το ένα στοιχείο. Υπάρχει, όμως, και ένα δεύτερο στοιχείο, που είναι το μοντάζ. Και το οποίο το ξέρετε, το διδάσκεστε, δεν έχω σκοπό και δεν είναι και αντικείμενο του μαθήματός μου να μιλήσω για το μοντάζ, που είναι και αυτό τεχνική κινηματογραφική, που είναι καθοριστικό για δύο πράγματα, αυτά με ενδιαφέρουν περισσότερο, τα έχουμε κάνει με πράσινο. Το μοντάζ εγκαθιστά δύο ειδών σχέσεις στην ακολουθία των εικόνων. Ίσως την εμφανίζει ως μια χρονική διαδοχή, αυτές είναι οι δύο μας σχέσεις, ή ως εφτιακή, δηλαδή ότι επειδή α' εικόνα, γι' αυτό μην τα εικόνα, επειδή α' σε κάνεις, γι' αυτό μην τα σε κάνεις. Αυτό το πράγμα είναι επίσης μια όψη της ανακατασκευής, της αναμετάδουσης, της αναπαράστασης της πραγματικότητας. Επειδή στην παλιά τηλεόραση δεν είχαμε και πάρα πολύ υλικό, οπτικό, κυρίως κοινούμενη εικόνα και βίντεο, τα θέματα του μοντάζ ή της κλαισίως της εικόνας ήταν εντεραιούσα σημασίας. Αυτά όμως τα θέματα στην νεοτηλεόραση έχουν κεντρικό ρόλο, όπως επίσης και ο σχολιασμός. Προσέξτε το αυτό, δεν μπορεί η γλώσσα να αφηγείτε, να περιγράφει πράγματα ανά μία της εικόνας, έτσι δεν είναι. Πρέπει να λαμβάνει υπόψη σε αυτό που βλέπει ο τηλεφέρας της, επομένως η εικόνα συμπαραστάται και τη γλώσσα. Παρά το γεγονός ότι, όπως θα δείτε και στο βιβλίο, σημειώστε λίγο να δείτε το πρώτο υποκεφάλαιο του πρώτου κεφαλαίου. Το πρώτο υποκεφάλαιο του πρώτου κεφαλαίου μιλά για τη σχέση εικόνας και λόγου στην τηλεόραση. Και λέω το εξής, ότι οι σχέσεις είναι χομβρικά τριών ειδών. Ή η γλώσσα συμπληρώνει την εικόνα λέγοντας πράγματα που δεν φαίνονται, ή η γλώσσα υπερκαλείπτει την εικόνα όταν έχουμε φτωχιαστό οπτικό υλικό και έχουμε, ας πούμε, εικόνες αρχείου. Δεν έχουμε κάτι ζωντανό να δείξουμε, πράγμα που την ενοχλεί πολύ τη τηλεόραση, η τηλεόραση θέλει να δείχνει ζωντανό υλικό, ή συνήθως, αυτό είναι το συνηθέστερο, έχουμε μια εικόνα η οποία είναι η κυριαρχή του λόγου, έχουμε μια εικόνα η οποία μιλάει από μόνοι τους, όπως λέμε, οπότε ο λόγος είναι επικουρικός, είναι δεκανίχτη της εικόνας. Αυτές είναι χομβρικά οι σχέσεις συνέργειας. Δύο-τρία πραγματάκια σύντομα για το πρόγραμμα συνολικά, όχι πολλά, το λέει ο τίτλος. Όπως έχουμε στην εφημερίδα τη διαδοχή των ενωτήτων, των ρουμπρικών, ας το πούμε έτσι, το είδη και στο πρόγραμμα της τηλεόρασης, στη διάσταση του χρόνου, όχι του ξεφυλίσματος του χώρου, έχουμε μια ιδιαίτερη λογική. Είδαμε ότι στην παλιά τηλεόραση το πρόγραμμα κατευθύνεται από εντολές εκπέλευσης του κοινού, παροχής μόρφωσης, κατατεθμημένου υλικού με ασυνέχειες ανάμεσα. Στην καινούργια τηλεόραση υπάρχει μια, δέστε το άλφο το πράσινο, υπάρχει μια λογική ροήση. Υπάρχει ένα σταμάτητο υλικό όπου μια κουμπή μπαίνει μέσα στην άλλη, δανείζει μια στοιχεία της μιας στην άλλη, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένας, όπως τον χαρακτηρίζει ένας μελετητής, μακρολόγος. Δηλαδή ένα νέο μοντέλο, ας πούμε, πρόγραμματος, στο οποίο ακολουθεί το κανάλι σχεδόν απαρήγλητα από μέρα σε μέρα. Είτε πρόκειται για κρατικό είτε πρόκειται για ιδιωτικό. Αν κανείς θα το δείτε μέσα στο βιβλίο μου αυτό, αν κανείς παρατηρήσει τα προγράμματα των κρατικών και τα προγράμματα των ιδιωτικών καναλιών θα δει ότι τα ιδιωτικά έχουν πολύ έντονο το στοιχείο της διαφήμισης, των διασκεδαστικών εκπομών, των ψυχαγωγικών εκπομών σε αντίθεση με την δημόσια πληρώραση, η οποία έχει πιο έντονο το στοιχείο της ενημέρωσης. Επίσης μέσα στο Δελτίο, το οποίο Δελτίο το αναλύω ως ένα σύνθετο είδος λόγου και εκεί τα κομμάτια του είναι διαφορετικά διατεταρμένα και διασυνδεόμενα στη δημόσια φαινός και στη ιδιωτική αφητέωτη τηλεόραση. Αυτά τα λέω για να σκεφτούμε λιγάκι όχι μόνο την εκπομπία αλλά και το κέλυφος των γενικότων του πλαίσου μέσα στο οποίο έχετε και κάθετε και λειτουργεί το τηλεοπτικό το οποίο θα μας απασχολήσει. Να πούμε και μια κουβέντα για το ZARP, πριν περάσουμε στη δεύτερη ενότητα. Αυτό το μηχανάκι που μας βοήθησε να μη σηκωνόμαστε από τον καναπέ κάθε τόσο και να αλλάζουμε κανάλι, τελικά ήταν πολύ περισσότερο από μια διευκόλυνση. Και το ερώτημα είναι το τηλεχειριστήριο έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ο τηλεθεατής παρακολουθεί το πρόβλημα της τηλεόρασης ή το δελτίο ειδικότερα και επίσης έχει επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το δελτίο, ναι ή όχι. Ή εξακολουθεί να είναι μια διευκόλυνση. Κάθαμε στο καναπέ μου και αλλάζουμε ό,τι θέλουμε. Δεν σηκώνω παραμόνια να φάω πίτσε ή αν θέλω κάποια αλήθεια. Είναι δύναμη τηλελευθερία του τηλεχειριστήριου. Ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τις εκπομπές άλλαξε της αιτίας του τηλεχειριστήριου, δηλαδή είμαστε σε πλήρη ελευθερία να κλαίουμε ό,τι να είναι. Ή λίγο συνηθίσαμε και εμείς να βλέπουμε βουκίσες από εκπομπές και να πηδάμε συνέχεια. Όπου δεν είχες και πολλές επιλογίες, έτσι, είχες πιο κανάλια, δεν είχες πολλά. Οι απόψεις δύο ήταν πάνω σε αυτό το θέμα, εγώ δεν διαφωνώ με αυτό που λες, νομίζω ότι κατά βάση αυτό ισχύει. Μόνο που λίγο πρέπει να σχετικοποιήσουν αυτό που είπες ως δύναμη του τηλελευθεριατή, γιατί οι επιλογές του δεν είναι απόλυτα δικές του, είναι επιλογές από ένα καλάσιο επιλογών που αποφασίζει πάλι το μητιακό συστήμα σε τελική ανάλυση. Και αν κανείς δει τη τηλεφεάσεις του μόρων των καναλιών και της παρακολουθής και ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, από εκεί όσον μπορεί να αντιληφθεί ότι δεν είναι και τόσο πολύ ελεύθερος κανείς να επιλέγει τα πάντα, από τη στιγμή που ευθύζεται σε έναν τύπο εκπομπής, σε μια φιλοσοφία διασκέδασης ή ενημέρωσης. Οπότε πολλές φορές η επιλογή ανάμυσης σε καναλιές δεν είναι επιλογή διαφορετικής ιδεολογίας, αλλά προσώπων ή επιλογής με κριτήρια που δεν έχουν να κάνουμε αυτό καθ' αυτό τον επικοινωνιακό στόχο που ζητάς. Όχι δηλαδή καλύτερη ενημέρωση, αλλά ίσως πιο γοητευτική ενημέρωση, ή πιο επιστητική ενημέρωση, ή πιο lifestyle ενημέρωση ή οτιδήποτε άλλο. Δηλαδή κάτι που σε δεύτερο επίπεδο να το σκεφτείς μπορεί να μην είναι τόσο δική σου ελευθερία, δική σου εκλογή, όσο εθισμός σε κάποια πρότυπα ενημέρωσης, κάποια πρότυπα διασκέδασης, με τα οποία τα φτύσεις περισσότερο από ότι με κάποια άλλα. Κι άλλο, επομένως μια συσκεπτική ελευθερία, σίγουρα πολύ μεγαλύτερη από την κρατική τηλεόραση, την παλιά τηλεόραση, η οποία όμως, ελευθερία ξαναλέω, έχει ποικίλους περιορισμούς. Αυτή είναι η πρώτη σειρά διαρφανιών. Θα περάσω πολύ σύντομα γιατί δεν θέλω να αφιερώσουμε άλλο χρόνο. Και στη δεύτερη, η οποία όπως είπα στην αρχή, είναι μια παρουσίαση των βασικών ειδών με τα οποία θα ασχοληθούμε. Μαζί λοιπόν με το ελευθερικό τελετήριο εδώ θα δούμε και κάτι που δεν είναι καθημερινό, τα λεγόμενα μεγάλα ρεπορτάζ. Τα οποία και αυτά μπορούν να αποτελέσουν θέματα εργασίας, επειδή συζητούσαμε για εργασίες. Και θα αναφερθώ λιγάκι και στις εκπομπές λόγου και κυρίως στην συνέντευξη. Επειδή ήδη έχουμε πει ορισμένα από αυτά, θα μείνω μόνος ότι καινούριο. Όταν σας ρωτούσα την προηγούμενη ώρα σε τι διαφέρει το παλιό από το καινούριο στούντιο, στο μυαλό μου είχα αυτή τη διαφάνεια. Τι σημαίνει η φράση κεφαλή δικτύου. Σημαίνει ότι με κέντρο το στούντιο που πλέον έχει ένα ρόλο μαζί να τον παρουσιαστεί, πολύ πιο δυναμικό και σύνθετο από ό,τι στην παλιά τηλεόραση, δημιουργείται ένα δίκτυο επικοινωνίας που πραγματικά κεφαλή του, δηλαδή εγκέφαλός του, που κατευθύνει τα νήματα όλα, είναι αυτό το καινούριο είδος στούντιο. Το οποίο τι κάνει, έχει έναν οργανωτικό ρόλο δύο πραγμάτων. Ικόνον αφενός που είναι αυτά που βλέπετε, δεν χρειάζεται να πω περισσότερα πράγματα, είναι προφανή στη μοιότητα πλάνο αρχείο και μια σειρά από μιλητές οι οποίοι είναι ρόλοι. Προσέξτε, δεν μας ενδιαφέρει εδώ ο Γιάννης ο Κώστας και λοιπά, μας ενδιαφέρουν και οι ρόλοι. Οι ρόλοι λοιπόν είναι είτε δημοσιογράφοι, σχολιαστές, είτε δημόσια πρόσωπα, είτε μυρογνώμονες, αυτότες μάτυρες κλπ. Αυτή η πληθόρα φωνών, η πληθόρα πραγματικών ρόλων, δεν υπήρχε ούτε κατά διάνοια στην παλιά τηλεόραση, είναι γνώριμα της καινούριας τηλεόρασης. Τώρα σε σχέση με τον παρουσιαστή στον οποίο μάλλον έχω αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στο βιβλίο, το δεύτερο να θυμάμαι καλά, ακριβώς γιατί είναι ο κουμανταγόρος όλου του Δελτίου, αυτά είναι τα πρώτα πράγματα που πρέπει κι ανήσει να τονίσει. Ότι δηλαδή καταρχήν είναι, και το έχουμε πει και σε προηγούμενη διαφάνεια, ότι είναι τυπικά, γι' αυτό τον Μάρκαρα έντονο το τυπικά, τυπικά δεν είναι ασήμεται, ενώ στην πραγματικότητα δεν μπορεί το κοινό να έχει την ενημέρωση και τις πηγές ληλοφοριών που έχει ο φωνουσιαστής, ωστόσο θέλει να δείχνεται ότι είναι ένας σαν εμάς και ότι μιλάει επίσης στις ώρες. Επίσης, και αυτό το κάνουν, προσέξτε, για το βίο, για το αντιπροσώπευση του λεθιατή, δεν το κάνουν όλοι στον ίδιο βαθμό, κυρίως είναι γνώρισμα των πιο λαϊκών καναλιών και πιο λαϊκών παρουσιαστών, δηλαδή να εμφανίζονται ότι ό,τι λένε, ό,τι ρωτάν στους ισχυρούς, ό,τι ρωτάν στο ρεπόρτερ ως πληροφορία, όλα είναι για χάρη για οργανισμό ημών του κοινού που θέλει να μάθει με το μέρος του οποίου εμφανίζονται να είναι και αυτοί. Περίπου το ίδιο είναι και το επόμενο, μας ζητάει να ταυτιστούμε μαζί του και ό,τι κάνει, αυτά που είναι μέσα στις αγγίλες, ο λόγος του, οι μεμφιτικές ερωτήσεις, οι οικόλες που μας σχολιάζει, οι συνδέσεις με τον τόπο των γεγονότων, όλα αυτά έχουν σαν στόχο να υπηρετήσουν τον ιδανικό τηλεθεατή, τον προσδοκόμενο τηλεθεατή. Ας προσθέσουμε και το Α και το Β εδώ στο τέλος αυτής της διαφάνειας. Δύο, ως εκ του επαγγελματικού του ρόλου δικαιώματα και ιδιότητες του παρουσιαστή, είναι να υποβάλλει ερωτήσεις σκληρές, να υποβάλλει ερωτήσεις έντονα μεμφιτικές, όχι ερωτήσεις για να επιβεβαιώσει κάτι όσο για να μάθει κάτι που υποτίθεται δεν ξέρει. Αυτές εννοώ ερωτήσεις ανακρίσης που επειδή στην ιεραχία της αίθουσα σύνταξης είναι πάνω πάνω, αυτός έχει δικαίωμα να τις υποβάλλει σ'αυτούς που είναι κάτω από αυτόν, δηλαδή σαν τακουμπιτές, σε ρεπορτερ ή σε ειδικούς απεσταλμένους. Και μαζί με αυτό, χωρίς να ομολογείται στην τηλεόραση που κυρίως ενδιαφέρεται να χειρακογήσει, θα έλεγα, τον κοινό της με τρόπους που είναι είτε της εικόνας είτε του λόγου, έχουμε και ανάλογοι χειρακογητών συναισθημάτων, θα λέγαμε. Έχουν πάρα πολλά τέτοια παραδείγματα όπου με γλώσσα συγκινησιακή, με σχήματα λόγου, με χρήση δεύτερου προσώπου, οι παρουσιαστές και οι επόμενα καμιά φορά επιχειρούν να χειρακογήσουν τα συναισθήματα, να αυξήσουν την οργή μας, να αυξήσουν το ενθουσιασμό μας, να αυξήσουν τη χαρά μας, τη λύπη μας, αναλόγως του θέματος και της οπτικής γωνίας όπου το βλέπουν οι ίδιοι. Αυτό είναι λίγο τεχνικό θέμα και το προσπερνάω, συμπληρώνω το προηγούμενο για να μην κουράσω. Εδώ λίγο να σταθώ πριν δούμε ένα βιντεάκι χαρακτηριστικό από ένα ρεπορτάζι. Τι είναι οι φωνές που είναι έξω από το στούντιο. Είπαμε τα βασικά χαρακτηριστικά του παρουσιαστή να δούμε τι είναι οι φωνές όπως τα λέει ο Μπακτίν, δηλαδή τα πρόσωπα που αναζητάει η σύνταξη του Δελτιού έξω από το χώρο του στούντιου. Φωνές λοιπόν έχονται από τις εικόνες. Κάθε είδους εικόνα η οποία όπως βλέπετε, τα ρεπορτάζι ξέρετε θα το δούμε κιόλας αργότερα, είναι ή voice-over ή ζωντανά. Τα voice-over είναι ακολουθίες εικόνων που έχουν ένα σχολιασμό που γίνεται στο στούντιο, που σημαίνει ότι μοντάρονται και θα επεξεργάζονται οι δημοσιογράφοι σε δεύτερο χρόνο. Έχουμε υλικό από πρακτορία ειδήσεων, έχουμε πλάνα αρχείου όταν δεν έχουμε κατάλληλες εικόνες από τα συμπάντα. Και όλα αυτά θα έλεγα ότι πάρα πολύ συχνά δίνονται με μια δόση υπερβολής, με μια δόση μεγεύθυνση, με μια δόση δραματοποίηση, με μια δόση υπογράμμιση συναισθημάτων. Θα σας δείξω εδώ ένα βίντεο το οποίο το σχολιάζω κιόλας σε μια σελίδα του βιβλίου μου, αρκετά πέρα όταν μιλάω για τη φυσιογνωμία του Αντένα και θα σας το δείξω για να δείτε πώς στην νεοτηλεόρα της δεκαετίας του 90, είναι 1994 το συγκεκριμένο, στην αρχή ενός τηλεοπτικού δελτιού, σε μια εποχή που τα τεχνικά μέσα ακόμη δεν ήταν τόσο εξελιγμένα όσο τα σημερινά, πώς μπορεί ένα κανάλι να χειριστεί το οικοκλικό του υλικό, όπως είπα χειραγωγητικά, για να διαμορφώσει μια εικόνα για ένα θέμα, η οποία πολύ πιθανόν να μην είναι και η πραγματική. Δεν θα πω περισσότερα, θα δείτε το ρεποτάζ και θα καταλάβετε τι ενός πρόκειται. Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας. Απόψε στα νέα φωαντένα στις 8.30. Οξύτατη επίθεση βουλευτή του Πασσώκ στη δικαιοσύνη, ποιος δικαστές αφαλεσθώ στο χαστρό. Ο Μητσοτάκης ξεσπαθώνει και το θέμα της Αγίας, έκλεισε η μάνα σε λίγα φύλωσε. Αναλυτικοί πίναγκες για τις βάσεις της εισαγωγικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ. Σε ποια δέσμε θα ανέχουν και σε ποια θα πέσουν. Σε ποια δέσμε θα έχουμε άλλο το ρεκόν. Η κάμερα του Ανθένα αποτύπωσε καρέ-καρέ τις υλίψεις αλβανόλεφτων μεταναστών στις δύο όρους που χρησιμοποιούν. Ο Χρήστος εμπερλεί σε ένα οδυπορικό στα σύνορα της Κακαβιάς μαζί με τις περιβόλους του στρατού. Απελάσσεις τώρα και από τα νησιά. Ο Περίσετ τραβά κι άλλο το σχοινί. Συνεχίζει να προκαλεί. Απάντησε στην Αθήνα λέγοντας ότι όσο υποστηρίζει η χώρα μας είναι ανόητα. Τυπλωματικός στυλετός στην Αθήνα άναψε στο τηλέφωνο του Πρωθυπουργού σκληρή επίθεση από τον Μητσοτάκη. Ακόμη. Νανατόνι μου σκυλιά ανυφλόγουν και αιτία στην Κοζάνη. Ένα ρεπορτάζ που θα συζητηθεί. Αύξησης φωτιά στα δίδα πλατών ιδιωτικών σχολίων και των φροντιστηρίων. Ποιοι και για ποιον λόγο κινδυνεύουν να μπουν φυλακή από την εφορία. Επίσης σκύνες αφείρου γκάλου στο αεροβλόμιο. Πολλοί ώρες καταστερήσεις χάθηκαν από σκευές. Δεν έφταναν όλα τα άλλα χάλασε και ο κλιματισμός. Γιατί σκότωσε ένας δεκαννιάτρων στον ταξιτζή στο Αγρύνιο. Ανίσυχη η ηγεσία της αστυνομίας και το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης για τακρούσματα εκδιαστών αστυνομικών. Πόσο καιρό περίμενε ένας πατέρας στο Μητσοτάκη για να βαθύζει το παιδί του. Και αρχίζουν τα μάτς, ώστε να παίξουν αύριο οι ομάδες της πρώτης εθνικής. Αυτά και άλλα πολλά χειριστικά. Υπόσχορη. Τώρα μου έδωσε αφορμή μια μικρή παρένθεση. Αυτό το τρέιλερ είπα για θέματα εργασιών. Οι τίτλοι, η ενότητα τίτλοι, έχουν αρκετές ποικιλίες. Μια περίπτωση είναι αυτή, να μελετήσεις, δηλαδή, τρέιλερ εκπομπών, τα οποία προβάλλονται μισή ώρα ή μία ώρα πριν να μου το δοκιμάσουν. Επίσης, μπορούμε να ακούμε κάτι σαν αυτό το τρέιλερ στην αρχή ενός δελτίου, δηλαδή πριν ξεκινήσει το δελτίο, η παρουσιαστρα ή ο παρουσιαστής να διαβάζει τους τίτλους εν συντομία. Μια άλλη μορφή είναι αυτό που λένε οι ειδήσεις σε ένα λεπτό, όπου πάρα πολύ σύντομα σχεδόν σε τίτλους λέγονται οι ειδήσεις. Ή επίσης μπορείτε να μελετήσετε τα λεγόμενα κάψιον, δηλαδή τους τίτλους που βρίσκονται στο κάτω μέρος της οθόνης και τρέχουν. Και πολλές φορές είναι, όχι ένας, αλλά περισσότεροι αντίστοιχοι ας πούμε κάθε είδησης ρεπορτάζ. Είδαμε λοιπόν ένα τρέλιο, να δούμε λίγο και αυτόν τον ρεπορτάζ που σας είπαμε. Ήτανε ακριβώς οι ίδιες ειδήσεις με άλλους τίτλους. Και η σύγκριση τους από μόνη έχει ένα ιδιαίτερο γραμμό ενδιαφέρον. Είναι το ίδιο δελτίο. Πριν από λίγη ώρα είδαμε ένα α τρέλαιρ, τώρα στην αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Αυτή είναι η αρχή του δελτίου τα κενάδια. Ευχαριστούμε. |
