Διάλεξη 9 / Διάλεξη 9 / σύντομη περιγραφή

σύντομη περιγραφή: Αυτός ο Ιωσίας Γουίλαρντ-Κίπψ ήταν αρκετά σημαντικός, από τι φαίνεται, και τώρα στις ημέρες μας θεωρείται ακόμα πιο σημαντικός. Γιατί, όπως είχαμε πει και παλιότερα, όταν κοιτάς την ιστορία προς τα πίσω, την διαβάζεις πάντοτε μέσα από τα δικά σου φλίτρα, βλέποντας τα πράγματα όπως...

Πλήρης περιγραφή

Λεπτομέρειες βιβλιογραφικής εγγραφής
Κύριος δημιουργός:	Ακριβός Περικλής (Αναπληρωτής Καθηγητής)
Γλώσσα:	el
Φορέας:	Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Είδος:	Ανοικτά μαθήματα
Συλλογή:	Χημείας / Ιστορία και επιστημιολογία θετικών επιστημών
Ημερομηνία έκδοσης:	ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2015
Θέματα:	Χημεία Ανοικτά μαθήματα
Άδεια Χρήσης:	Αναφορά
Διαθέσιμο Online:	https://delos.it.auth.gr/opendelos/videolecture/show?rid=bfcc2e60

id	929d2263-3851-45ad-a161-b6e0b6c52761
title	Διάλεξη 9 / Διάλεξη 9 / σύντομη περιγραφή
spellingShingle	Διάλεξη 9 / Διάλεξη 9 / σύντομη περιγραφή Χημεία Ακριβός Περικλής
publisher	ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
url	https://delos.it.auth.gr/opendelos/videolecture/show?rid=bfcc2e60
publishDate	2015
language	el
thumbnail	http://oava-admin-api.datascouting.com/static/7f74/c36a/8726/aa00/01d1/c397/f4f0/2a66/7f74c36a8726aa0001d1c397f4f02a66.jpg
topic	Χημεία
topic_facet	Χημεία
author	Ακριβός Περικλής
author_facet	Ακριβός Περικλής
hierarchy_parent_title	Ιστορία και επιστημιολογία θετικών επιστημών
hierarchy_top_title	Χημείας
rights_txt	License Type:(CC) v.4.0
rightsExpression_str	Αναφορά
organizationType_txt	Πανεπιστήμια
hasOrganisationLogo_txt	http://delos.it.auth.gr/opendelos/resources/logos/auth.png
author_role	Αναπληρωτής Καθηγητής
author2_role	Αναπληρωτής Καθηγητής
relatedlink_txt	https://delos.it.auth.gr/
durationNormalPlayTime_txt	01:27:01
genre	Ανοικτά μαθήματα
genre_facet	Ανοικτά μαθήματα
institution	Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
asr_txt	Αυτός ο Ιωσίας Γουίλαρντ-Κίπψ ήταν αρκετά σημαντικός, από τι φαίνεται, και τώρα στις ημέρες μας θεωρείται ακόμα πιο σημαντικός. Γιατί, όπως είχαμε πει και παλιότερα, όταν κοιτάς την ιστορία προς τα πίσω, την διαβάζεις πάντοτε μέσα από τα δικά σου φλίτρα, βλέποντας τα πράγματα όπως τα καταλαβαίνεις εσύ τώρα, θα δούμε τώρα στη συνέχεια κάποια στοιχεία σχετικά με αυτό. Ο Ιωσίας Γουίλαρντ-Κίπψ, λοιπόν, πρότεινε την εισαγωγή στη ζωή μας ενός μεγέθους που τον όμασε «ελεύθερη ενέργεια». Ήταν, λοιπόν, κάτι που περιλάβανε και την εσωτερική θερμότητα του συστήματος, αυτό που σήμερα λέμε ανθρωπία, και την εντροπία. Και, μάλιστα, με αντίθετο πρόσωπο. Θετικό για την ενθρωπία, αλληλεγτικό για την εντροπία. Έτσι, λοιπόν, αύξηση της εντροπίας σήμενε μίωση της συνολικής ενέργειας. Μίωση της ενθρωπίας σήμενε μίωση της συνολικής ενέργειας. Κατά συνέπεια, σε αυτές τις περιπτώσεις, είτε στην μίωση της ενθρωπίας είτε στην αύξηση της εντροπίας, είχαμε μίωση αυτού του μεγέθους που τον όμασε «ελεύθερη ενέργεια». Ξαναθυμίζω, εμείς για να τον τιμήσουμε, τον ονομάζουμε πια σήμερα «ελεύθερη ενέργεια Γκίμπς». Λοιπόν, αποδείχθηκε τελικά ότι αυτό το μέγεθος, η ελεύθερη ενέργεια, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως το απόλυτο κριτήριο για να προσδιολήσει κάποιος τον αυθόρμητο ή όχι χαρακτήρα μιας αντίδρασης. Αν υπήρχε μίωση στην τιμή της ελεύθερης ενέργειας, στην πορεία μιας αντίδρασης, αυτή ήταν αυθόρμητη. Αν υπήρχε αύξηση, τότε αυτή ήταν μη αυθόρμητη και πραγματικά χρειαζόταν έτσι εξωτερική ενέργεια για να ξεκινήσει. Τώρα, ο Γκίμπς καταρχήν στα 1872 και 1873 σε δυο μικρές εργασίες του έδωσε τα βασικά στοιχεία αυτών των πραγμάτων που περιγράφω εγώ έτσι τώρα συνοπτικά. Ακολούθησαν στα 1876 και 1878 δυο μεγάλες εργασίες από περίπου 100 σεγγίδες η κάθε μια, όπου έδειξε ότι αν έχω ένα σύστημα σε ισορροπία, είναι μια χημική αντίδραση. Τότε, αν κάνουν κάποιες μεταβολές στις συγκεντρώσεις των αντιδρόντων ή των προϊόντων σωμάτων, αυτές οι μεταβολές προκαλούν κάποιες μεταβολές στην ελεύθερη ενέργεια του συστήματος. Στη συνέχεια προσπάθησε να προσδιορίσει το είδος και την έκταση της μεταβολής της ελεύθερης ενέργειας ανάλογα με τη μεταβολή στη συγκέντρωση των σωμάτων α και β. Και καθόρισε αυτόν τον ρυθμό μεταβολής της ελεύθερης ενέργειας σε σχέση με τη μεταβολή της συγκέντρωσης ως το χημικό δυναμικό. Αποδείχτηκε λοιπόν τελικά πως αυτό το πράγμα που το ονόμασε χημικό δυναμικό ήταν η κοινούσα δύναμη πίσω από κάθε αντίδραση. Αν υπήρχε χημικό δυναμικό, τέτοιο που επέτρεπε την πραγματοποίηση μιας αντίδρασης, αυτές οι πραγματοποιούνταν. Τώρα, λοιπόν, το ζήτημα ήταν ποιο κάνουμε, όχι στην πορεία μιας αντίδρασης, αλλά τι κάνουμε στην ισορροπία μιας αντίδρασης. Λοιπόν, λέει ο Gibbs, στην θέση ισορροπίας μιας αντίδρασης, εκείνο που έχουμε είναι ότι πετύχαμε ένα ελάχιστο στη διακύμαση του χημικού δυναμικού. Συνεπώς, στην θέση ισορροπίας της αντίδρασης, για μια μικρή μεταβολή της συγκέντρωσης είτε του α και β που είναι αντιδρώντα, είτε του γ και δ δεν έχει παρά μικρή επίπτωση, πρακτικά μηδενική, στη μεταβολή του δυναμικού. Έχουμε, λοιπόν, ένα ελάχιστο. Άρα, όταν έχω πετύχει το ελάχιστο στη δημή του χημικού δυναμικού, η κατάστασή μου είναι μια κατάσταση χημικής ισορροπίας. Το πείτε, ναι, πολύ ωραία. Άρα, το 1876 και 1878 μπορούν να θεωρηθούν ως κάποιες οριακές ημερομηνίες και πάλι. Ψέματα. Οι δύο αυτές μεγάλες εργασίες, που ήταν παραπάνω από 100 χιλίδες η καθεμιά, θεωρούνται από μας τώρα, έτσι, από τους σύγχρονους μελετητές, έτσι, ένα μισό ώρα μετά, ότι αποτελούν μία ενότητα και μία συνέχεια. Αυτό δημοσίευσε ως δύο διαφορετικά πράγματα. Επιπλέον, ο Gibbs δημοσίευσε σε ένα περιοδικό, νομίζω ήταν τα πρακτικά της επιστημονικής κοινότητας, το Connecticut, που ήταν, ε, το Connecticut, έχει κανέσχει εμπόσιο ότι ακριβώς είναι μια από τις μικρότερες πολιτείες, και σε έκταση και λοιπά και λοιπά και λοιπά σχετικά. Η επιστημονική κοινότητα του Connecticut, δηλαδή, πόσο μεγάλη μπορεί να είναι. Και το περιοδικό, το οποίο εξέδιδε τότε, σύμφωνα με παρατηρήσεις τωρινών, έτσι, επιστημονικών και ιστορικών αναλυτών, δεν είχε παραπάνω από 50-60 συνδρομητές. Τότε τα περιοδικά κυβδόταν στη βάση αυτή. Έβγαινα να κείνωνω ότι θα ετοιμάσω ένα περιοδικό με το εξής και εξής περιεχόμενο, με τέτοια ίδια και λοιπά και λοιπά σχετικά. Συγγνώμη. Και μάζευα συνδρομές. Ανάλογα, λοιπόν, με το πόσες συνδρομές μάζευα, μπορούσα ή να κτυπώσω ή να μην ακτυπώσω το περιοδικό. Συνεπώς, και καθόλου περιοδικά δεν ήταν, έτσι, μπορούσα, δηλαδή, το επόμενο τεύχος να εμφανιστεί τον επόμενο μήνα ή τον επόμενο χρόνο, έτσι, ανάλογα με το πότε μπορούσα να μαζευθώ συνδρομές. Και μάζευα, πριν όσο θα έχεις 50 ή 60 συνδρομές, έτσι, στην επιστημονική εταιρεία το Connecticut, δεν μπορείς να περιμένεις ότι η Γερμανή φυσικοχημική, έτσι, που ήταν οι κύριοι εκφραστές της δραστηριότητας πάνω στη φυσικοχημία, οι Γάλλοι, δευτερευόντως, έτσι, και τρετευόντως οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, θα ήταν γνώστες αυτού των πραγμάτων τα οποία ο Gibbs διατύπωνε σ' αυτές εδώ πέρα τις εργασίες του. Ερχόμαστε, λοιπόν, τώρα εμείς και λέμε, η ημινιότητα της εργασίας του Gibbs και τα 1878 προσδιορίζουν την αρχή της θερμοδυναμικής και τούτο και εκείνο και το άλλο, όπου τίποτα δεν προσδιορίζουν. Δηλαδή, οι επιστήμονες στην Κεντρική Ευρώπη που ασχολούνταν με αυτά τα αντικείμενα εκείνη την περίοδο πολύ αργότερα ήρθαν σε γνώση αυτών των πραγμάτων και μόνο όταν αυτές οι εργασίες μεταφράστηκαν στα γερμανικά ή διαδόθηκαν μέσα από κάποιους άλλους. Λοιπόν, ο Friedrich Wilhelm Oswald, ένας που με τη σύγχρονη αντιμετώπιση των πραγμάτων θα ήταν λετονός, ας το πούμε, αναφέρεται έτσι στα πρακτικά από τους αρχαίους ως Γερμανορώσος, τέτοια λοιπόν θα ήταν η καταγωγή του. Αυτός, λοιπόν, ο Oswald, ίσως ο μεγαλύτερος φυσικοχημικός που υπήρξε, μετέφρασε στα γερμανικά τις εργασίες του Gibbs το 1892. Σε πως 1878 δίνουμε εμείς τώρα σαν βάση πάνω στην οποία θεμελιώθηκε η θερμοδυναμική εκείνο το άλλο κλπ, όμως πριν από το 1892 σχεδόν κανένας από τους Γερμανούς επιστήμονες, αξιοπερίεργο είναι, δεν το έχω μελετήσει, να δω πως ο Oswald βρέθηκε με τα πρακτικά αυτής της κοινότητας της επιστημονικής του κονέκτηκα στα χέρια του, ή ποιος του τα υπέδειξε ή ποιος του τα έδωσε, π.χ. πριν από το 1892 κανένας δεν θα μπορούσε να μιλάει για την φυσική χημεία με όρους ελεύθερης ενέργειας και με όρους χημικού δυναμικού, όπως τους περιέγραψε ο Gibbs. Από κει και μετά βεβαίως θεμελιώνεται αυτό που λέμε φυσική χημεία και η ουσιαστική και συστηματική και ακριβή συμμελέτη των φυσικών μεταφορών στην πορεία μιας χημικής αντίδρασης. Πρώτη και καλύτερη, σε αυτές τις περιπτώσεις, η κατάληση. Τι είναι η κατάληση? Είναι κάτι πάρα πολύ χρήσιμο. Πάρα πολύ διεδομένο, ακούμε καθημερινές κουβέντες, έχεις καταλυτικό αυτοκίνητο, έχω, τι θα κάνω τώρα που χάρασε εγώ τον καταλήτης, πού θα τον πετάξω, ποιος θα τον μαζέψει, τι θα τον κάνω τον καταλήτη. Τι κάνει αυτός ο καταλήτης? Έτσι, οι περισσότεροι που κάνουν αυτές τις κουβέντες δεν έχουν υπόψη τους. Λοιπόν, η κατάληση είναι κάτι χρήσιμο στη χημία. Ήταν γνωστή ήδη από τα 1812. Τότε, σε κάποιο κείμενό του, ο Κίρκοφ, ο οποίος έτσι έκανε δουλειές και οπτικού και θεωρητικού και θερμοδυναμικού και συνθυτικού χημικού και όλα τα σχετικά, περιέγραψε την όξινη υδρόληση του αμύλου. Δηλαδή, δηλαδή, αν πάρεις άμυλο και το ρίξεις στο νερό, κάνεις ένα ωραίο αιώριμα, μάλιστα. Αυτό το αιώριμα, αν καθίσεις και το κοιτάς, σε κοιτάει και αυτό. Δεν γίνεται τίποτα. Δηλαδή, μετά από λίγο καιρό κροκιδώνεται και μετά από λίγο καιρό μπορεί να αρχίσει να προσελκύνει μερικά μαμούνια πάνω σε αυτό. Αλλά από χημικής αμύψος είναι άμυλο αιωρημένο με το νερό. Ο Κύρκο, αυτοί πως, είχε παρατηρήσει, προφανώς και άλλοι το είχαν παρατηρήσει πέρα από αυτόν, οπότε δεν είχαν λάβει τον κόπο να το περιγράψουν, να το γράψουν και να το μελετήσουν. Παρατρήσει, λοιπόν, ότι αν πας και ρίξεις μέσα σε αυτό το αιώριμα μερικές σταγόνες από θηικό οξύ, τότε αρχίζει και συμβαίνει κατητή. Αυτό το κατητή οδηγεί σταδιακά στην διαδικασία, που τώρα εμείς τη λέμε όξινη υδρόληση του αμύλου και μονοδυλικά σάχαρο. Συνεπώς, ήταν μια χημική αντιέδραση, η οποία συνέβη, όχι τον έριξε καν ένα κιλό θηικό οξύ, αλλά μερικές σταγόνες είμαστε εκεί. Συνεπώς, τι έγινε? Ο Κύρκο απλώς του περιέγραψε, ρίχνοντας λίγες σταγόνες από θηικό οξύ, στη συνέχεια αποδείχθη, ότι και άλλο οξύ δεν μπορούσε να κάνει τη δουλειά. Και άλλο, μια διαδικασία που μόνη της δεν πραγματοποιείται. Συναπώς, άμυλιο και νερό ίσον τίποτα, άμυλιο και νερό και μια μικρή ποσότητα οξέως ίσον σάχαρο. Το άμυλιο, λοιπόν, αντιδράει με το οξύ και μόνο είναι σάχαρο όμως, δεν χρειάζεται να ρίξω ποσότητα οξέως στοιχειομετρικά με το άμυλιο. Έχω ένα μόριο αμύλου, θα ρίξω ένα μόριο οξέως. Όχι, χρειάζεται μικρή ποσότητα. Τι γίνεται λοιπόν? Προφανώς βοηθάει αυτό το οξύ στο να γίνει κάποια διαδικασία που μόνη της δεν γινότανε. Τώρα, η κατάληση μπορεί να εξηγηθεί σύμφωνα με τις ιδέες του Gibbs, περί της μεταβολής, περί της ελεύθερης ενέργειας και περιοδοχημικού δυναμικού, σχετικά απλά. Ο όρος κατάληση, παρόλο που κάποιοι λένε ότι έχει εμφανιστεί πολύ νωρίτερα, δηλαδή γύρω στα 1600 σε κάποια κείμενα, οπωσδήποτε σαν ο όρος έχει προταθεί από τον Μπερζέλιους ήδη από το 1835. Ο Μπερζέλιος τότε εκείνο που έκανε ήταν να μελέτησε το πώς επιδράει μια ποσότητα πυρουλουσίτη πάρα στον περουλουσίτη του δεδογόνου. Παίζει, λοιπόν, μια ποσότητα πυρουλουσίτη του δεδογόνου, νίκνεις μέσα ένα κομμάτι πυρουλουσίτη και παρατηρείς τη διάσπαση σε νερό και οξυγόνο. Όταν τελειώσει με το καλό η αντίδραση, διώξεις το νερό, μαζεύεις το πυρουλουσίτη και το ζηκείς, είναι ο ίδιος, όπως και πριν. Και μπορείς να τον πάρεις και να τον ξαναχρησιμοποιήσεις. Πολλές φορές. Κατά συνέπεια, αναφύσεις το υπεροξύδιο του δεδογόνου μόνο του, δεν κάνει τίποτα ιδιαίτερο, αλήξεις μέσα μια ποσότητα πυρουλουσίτη, όσο μικρή και να είναι, προκαλεί μια αντιδρασία, δηλαδή διασπά το υπεροξύδιο του δεδογόνου σε νερό και οξυγόνο. Άρα λύει το υπεροξύδιο του δεδογόνου, το ελληνικό γείο, που σημαίνει χαλά ο καταστρέφω, διασπά λοιπόν, κατάλληλ, και στο τέλος της αντίδρασης ο πυρουλουσίτης έχει παραμείνει ο ίδιος. Μπορείς παράλληλα να τον πάρεις, να τον στεγνώσεις και να τον ξαναχρησιμοποιήσεις. Ξεπώς δεν έχει παρημένου στην αντίδραση, όμως την έχει βοηθήσει. Με τον πυρουλουσίτη δεν γίνονταν. Με τον πυρουλουσίτη τι συμβαίνει. Όρος, λοιπόν, κατάλληλης διατυπώθηκε από τον Μπερζήλιους για να περιγράψει αυτό το ίδιο στην αντίδραση. Παράλληλα, ήταν γνωστές από πρακτικές διαδικασίες οι καταλλητικές συμπεριφορές ορισμένων μετάλλων. Για παράδειγμα, ήδη ο Ντέιβι από τις αρχές του 19ου αιώνα είχε παρατηρήσει ότι ορισμένες αντιδράσεις γινόταν πιο ωραία και πιο απλά αν τις πραγματοποιούσε παρουσία ενός κομματιού από μέταλλο. Ο λευκόχρυσο, για παράδειγμα. Πλατίνα. Επειδή πολλές από τις ενδράσεις γινόταν μέσα σε θερμενόμενο σωγήνας, αν πάρεις ένα σωγήνα μεταλλικό και τον θερμάνεις και παρατήσεις ότι η αντίδρασή σου γίνεται πολύ πιο γρήγορα από ότι αν χρησιμοποιείς ένα σιβερένιο σωγήνα, προτιμάς στη συνέχεια να χρησιμοποιήσεις ένα σωγήνα από πλατίνα. Ένα σωγήνα από πλατίνα δεν είναι εύκολο να κατασκευαστεί, είναι και πολύ ακριβώς, άρα λες, μήπως θα το κάνω σε ένα σωγήνα όπου να έχω ένα φύλο πλατίνας για να κάνω τη δουλειά μου. Στη συνέχεια μπορείς να σκεφτείς κάτι απλό. Αντί να χρησιμοποιήσω ένα φύλο από πλατίνα δεν χρησιμοποιώ σκόνη από πλατίνα. Τι κερδίζεις? Κερδίζεις ότι με τη σκόνη η επιφάνεια της πλατίνας που μπορεί να πάρει μέρος σε έναν δίδρασμα είναι πολύ μεγαλύτερη. Σκεφτείτε το εξής απλό. Έχω ένα κυβάκι το οποίο έχει επιφάνεια σε κάθε έδαφτο ένα τετραγωνικό εκατοστό. Αν πάρω αυτό το κυβάκι και το αφήσω κάτω εδώ μπροστά μου, πόσα τετραγωνικά εκατοστό έχω μπροστά μου διαθέσιμο για να κάνω δίδραση. Η έδραση του κύπου είναι 6, όμως η μία κάθεται κάτω, ας πούμε, έτσι, στην επιφάνεια του τελεπισμού, έχω μπροστά μου τις 5. Άρα, 5 τετραγωνικά εκατοστό, πάνω στο οποίο μπορώ να κάνω την αντίδρασή μου. Έτσι δεν είναι υποτίθεται διαδιβάζω εδώ πέρα κάποιο αέριο ή κάποιο υγρό και όλα τα σχετικά. Αν πάρω αυτό το κυβάκι και το κόψω στη μέση, έτσι, στο κέντρο μια στέδραση παράλληλα προς άλλους δυο έδρες, αμέσως τι κάνω. Έχω ακόμα 2 τετραγωνικά εκατοστά. Αν το κόψω στα 4, έχω ακόμα 2 τετραγωνικά εκατοστά. Η μάζα του κύπου είναι ίδια. Η ποσότητα είναι ίδια. Τώρα βρίσκεται σε πιο λεπτό διαμερισμό και η επιφάνεια αυξάνει. Είχα λοιπόν 5 τετραγωνικά εκατοστά. Μετά 7, μετά 9, θα μπορούσα να έχω, ξέρω εγώ, 190. Έκανα πολλά, πολλά, πολλά ψηλά με κρόματάκια. Αυτό λοιπόν είναι πόφελος από το να χρησιμοποιεί κάποιος σκόνη ενός μετάλλου. Για να χρησιμοποιήσεις κάποιο σκόνη ενός μετάλλου, πρέπει η αντίδραση σου να γίνεται σε ένα τοχείο, το οποίο να μην είναι επιτλινές, να είναι κάπως έτσι οριζοντομένο, να μπορείς αυτή τη σκόνη να την έχεις σε μια μορφή που να μην μπορεί να παρασύρεται με το ρεύμα του αερίου, αν χρησιμοποιήσεις αέριο που θα δώσεις μέσα εκεί. Κατεσέπη, υπάρχουν κάποια τεχνικά προβλήματα, τα οποία όμως γίνονται και έχουν λυθεί ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα. Ο Ντέιβι λοιπόν ανέφερε την καταλιτική, ας το πούμε, με τη σημερινή ουρολογία, αντίδραση τόσο μεταλλικού φύλου πλατίνας, όσο και σκόνης πλατίνας πάνω σε κάποιες χημικές αντιδράσεις. Γιατί γίνεται λοιπόν αυτό το πράγμα, πώς μπορεί να το περιγράψω εγώ. Εγώ μπορώ να το περιγράψω αν είμαι ο Όσβαλτ διατυπώνοντας μια θεωρία. Και η θεωρία αυτή είναι αυτή που επικρατεί ακόμα και σήμερα στις ημέρες μας. Δηλαδή, ο καταγήτης τι ακριβώς κάνει. Ο καταγήτης βρίσκεται εκεί. Και καθώς διαβιβάζω εγώ τα α και β, τα σώματα τα οποία θα αντιδράσουν, ο καταγήτης εκείνο που κάνει είναι πιάνει το α ας το πούμε και σχηματίζει κάποια ένωση με αυτό. Τότε το καινούργιο σύστημα που δημιουργήθηκε είναι πιο εύκολο να υπηδράσει με το β παρά το α μόνο το. Κατά συνέπεια, ενεργιακά ευνοείται το να γίνει η αντίδραση του συστήματος α και καταλήτης με το β. Κατά συνέπεια, γίνεται η αλληλεπίδραση, έρχονται τα α και β κοντά, γίνεται η αντίδραση την οποία ψάχνουμε, σχηματίζονται τα γ και δ, τα γ και δ φεύγουν από εκεί ως προϊόντα και ο καταγήτης παραμένει πως ήταν και προηγουμένως. Και μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί. Και φυσικά ο ιδανικός καταλήτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί επάπυρο. Αυτή λοιπόν ήταν η ιδέα του Ωσβαλτ, ότι ο καταλήτης δεν επεμβαίνει στο ενεργιακό περιεχόμενο της αντίδρασης όσο στις μεταβολές της ενέργειας στην πορεία της αντίδρασης. Και γι' αυτό το λόγο, πραγματοποιείται πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά μια αντίδραση που δεν θα πραγματοποιούταν με άλλους όρους. Έτσι βεβαίως, καταλαβαίνετε, η αντίδραση του δυρογόνου με το οξυγόνο λέμε είναι αφθόρμητη. Αυτό δεν σημαίνει πως αν στον χώρο εδώ πέρα έτσι, ενός αμφιθεάτρου, μιας αίθουσας, ενός εργαστηρίου έρχομαι και ανοίξω μια μπουκάλα με δρογόνο και αφήσω το δρογόνο να ανακατωθεί σε ατμόσφαιρα, πρέπει στη συνέχεια να μοιράσω και ο μπρεζ γιατί θα πεις νερό. Θα αρχίσει να βρέχει ξαφνικά μες στο δωμάτιο. Αυτό δεν γίνει ποτέ. Φυσικά, αν έχω ένα πλέγμα από πλατίνα πάνω ψηλά, εκεί που θα ανέβει η ποσότητα του δυρογόνου, τότε προφανώς πάνω στην επιφάνεια της πλατίνας θα πραγματοποιηθεί η αντίδραση και μικρές-μικρές σταγόνες νερώ θα σχηματιστούν ακόμα και στη θερμοκρασία σχετικά χαμηλή. Αλλιώς θα πρέπει να θερμάνω το μήμα μου σε αρκετά μεγάλη θερμοκρασία ή να δώσω έναν ισχυρό σμηθείρα όπως συνέβη και στα ιδιόμετρα. Εντάξει. Συνεπώς δεν είναι εντελώς ασφαλές, δεν εισηγούμαστε σε κανένα πάρτε μια μπουκάλα ιδρογόνου και ανοίξτε την στο χώρο του εργαστηρίου, επειδή υπάρχουν φλόγες, σμηθείρες και άλλα τέτοιου πράγματα εκεί πέρα, αλλά αν ανοίξετε με τέτοιους όρους ασφάλιας μια μπουκάλα ιδρογόνου δεν περιμένετε να αρχίσει να βρέχει μέσα στο δωμάτιο. Θα χρειαστεί η επίδραση κάποιου καταλύτη για να μειώσει το ενεργειακό περιεχόμενο κάποιων μεταβολών που πρέπει να γίνουν και ώστε η αντίδραση να πραγματοποιηθεί σε συνθήκες θερμοκρασίας δωματίου όπως θα βρισκόμαστε. Τώρα, συνεχίζουμε με τις εργασίες του Gibbs, οι οποίες δημοσιεύτηκαν είπαμε σε ένα περιοδικό που δεν ξέρω αν υπάρχει πια, που τότε είχε γύρω στους 50-60 συνδρομητές, που είναι αμφισβητήσιμο αν κάποιος από τους Γερμανούς ή Γάλλους φυσικοχημικούς που εκείνη την περίοδο κυριαρχούσαν στον κόσμο είχε υπόψη του ότι κάνει υπάρχει το περιοδικό, όχι καν το περιεχόμενο των εργασιών του Gibbs και, ερχόμαστε εδώ πέρα, 1892 μεταφράστηκαν στα Γερμανικά από τον Οσβαλτ οι εργασίες του Gibbs και μερικά χρόνια αργότερα, προφανώς υποκινημένοι από την Γερμανική εκδοχή των εργασιών του Gibbs, κάποιοι ανέλαβαν να μεταφράσουν αυτές τις εργασίες και στα Γαλλικά. Κι αυτοί οι κάποιοι ήταν ο Ανρί Λουΐς Λεσσατελιέ, γνωστός, γνωστός, τον γνωρίζουν τα παιδιά από τον Γυμνάσιο. Για ποιο λόγο γνωρίζουν τον Λεσσατελιέ, από την αρχή του Λεσσατελιέ. Τι λέει η αρχή του Λεσσατελιέ, είναι αυτή που την μαθαίνουμε ως αρχή της φυγής πρώτης βίας. Ο Λεσσατελιέ λοιπόν μας λέει αυτό ακριβώς το πράγμα, αν έχουμε μια χημική αντίδραση και έχει φτάσει στη θέση ισορροπίας της, έτσι. Αυτό σημαίνει ότι τώρα πια, στο χώρο της αντίδρασης, οι συγκεντρώσεις των αντιτρόντων και των προϊόντων είναι τέτοιες, όπως μπορούσαν τις προσδιορίσει ο Γουλμπερ και ο Βάγγι έτσι από το 1863 ακόμα. Δηλαδή έχουν μεταξύ τους μια σχέση, ο λόγος των συγκεντρώσεων αυτών προσδιορίζει μια σταθερά Κ που έχει μια ορισμένη τιμή για αυτή την αντίδραση. Αυτό θα πει σταθερά Κ. Άρα, αν σε αυτή τη θερμοκρασία, έτσι, για την οποία μιλάμε, τους 25 βαθμούς Κ, που είναι γενικά παραδεκτό ότι θα αποτυλούσε τη θερμοκρασία αναφοράς σε κάθε περίπτωση, άει πως στους 25 βαθμούς Κ πράγματον πείσου εγώ αυτή την αντίδραση, δεν υπάρχει περίπτωση, άσχετα με το τι ποσότητες αντιδρώντων ή προϊόντων θα ξεκινήσω, να μην καταλήξω στο τέλος σε προσότητες που οι σχέσεις των συγκεντρώσεών τους να είναι τέτοιες που θα περιγράφω από αυτή τη σταθερά Κ. Και λοιπόν όλα αυτά τελεία είναι βεβαίως. Κοιτάξτε, εγώ μπορώ να προσπαθήσω να πειράξω τη θέση της χημικής ισορροπίας μέσα στην αντίδραση. Πώς μπορώ να την πειράξω? Με απλό και εύκολο τρόπο, προσθέτωτος Α ή Β, ένα από τα αντιδρώντα. Θα μου πείτε πώς γίνεται αυτό. Πολύ απλά. Έχω ένα τοιχείο, έχω κάνει την αντίδραση, έχει φτάσει η αντίδραση στη θέση της ισορροπίας και έτσι πώς είναι λοιπόν εκεί πέρα η αντίδραση. Είχα εγώ εδώ πέρα τα ποτήρια με το Α και το Β, παίρνω το ποτήρι το Α και ρίχνω μια παραπάνω ποσότητα Α μέσα στο χώρο της αντίδρασης. Αν υποθέσω ότι αυτή η ποσότητα είναι σχετικά μικρή ούτως ώστε να μην έχει αλλάξει τραματικά ο όγκος του συστήματος, εκείνο που έχω πετύχει είναι ότι έχω αυξήσει στιγμία, τώρα, έτσι μόλις το έριξα μέσα, τη συγκέντρωση του Α. Έχω αυξήσει τη συγκέντρωση του Α σημαίνει ότι πια αυτός ο λόγος που είχαν υπολογίσει ο Γκούντρα και ο Βάγκια, αυτή η σταθερά Κ έχει φύγει πια από τη τιμή την οποία πρέπει να έχει. Αν λοιπόν αυτή τη μία πρέπει να είναι ίσον με 10, τώρα αυτή τη μία έχει αλλάξει. Αφού έχω βάλει ποσότητα Α, η συγκέντρωση του Α βρίσκεται στο παρονομαστή, αυτό το κλάσμα τώρα έχει πάρει μία τιμή ας πούμε 8. Ε, μπράβο και αυτό λοιπόν τι θα πει. Λέει λοιπόν ως τελειέ, αφού η σταθερά αυτή είναι σταθερά, προφανώς ο ρόλος της είναι να είναι σταθερά, δηλαδή να ρυθμίζει σύγχωρα με την τιμή της τις συγκεντρώσεις των Ά, Β, Γ και Δ. Αυτή τη μία πρέπει λοιπόν να είναι 10, ας πούμε για την αντίδραση, ας πούμε λεπτάμε. Ρίχνοντας εγώ μία ποσότητα από το Α έκανα τις συνθήκες τέτοιες, ούτως ως τελείως αυτός ο λόγος να είναι 8. Ποια είναι η τάση του συστήματος μου να ξαναγυρίσει στην τιμή 10 που είναι αυτή η σταθερά. Πώς θα γίνει αυτό? Στην περίπτωση ενός κλάσματος, αν το δούμε μαθηματίσσετε κάτι, δηλαδή το πράγμα, αυξάνοντας τον αριθμητή και μειώνοντας τον προοριμαστή. Μα αυξάνοντας τον αριθμητή σημαίνει θα αυξεθούν οι συγκεντρώσεις των Ά και Δ. Μειώνοντας τον προοριμαστή θα μειωθούν οι συγκεντρώσεις των Ά και Β. Άρα η αντίδραση πηγαίνει προς τα δεξιά. Τι είναι αυτό για μας? Πρακτικά αυτό που λέει η αρχή. Τι λέει Σατήλια, βιάζω την αντίδραση, της ρίχν εγώ λοιπόν την βιάζω, της ρίχνω μια παραπάνω ποσότητα από Ά, η αντίδραση φεύγει προς την αντίδραση κατεύθυνση. Πηγαίνει προς τα δεξιά. Θα μου πείτε, έχει αυτό καμιά χρησιμοδιτά? Πως δεν είχε. Είχε τη χρησιμοδιτά που συνεπάγεται η ύπαρξη της βιομηχανικής παράστασης. Από εκεί ξεκίνησαν όλα, η θερμοδυναμική και το άλλο. Λοιπόν, στη βιομηχανική παράσταση υπάρχουν εκτός άλλου και οι βιομηχανοί. Επίσης, λοιπόν, θα πάρουμε το παράδειγμα του καλού βιομηχανού τώρα, έτσι. Δεν έχουμε έναν κακό βιομηχανού που θέλει να φτιάξει χημικά όπλα για να πάει να τα ρίξει στους στελακίνους και να τους σκοτώσει. Όχι. Είναι ένας καλός βιομηχανός που θέλει να φτιάξει ένα φάρμακο για να το δώσει στους ανθρώπους και να τους σώσει. Από πάσα νόσων και πάσα, τέλος πάντων, τι υπάρχουν οι άνθρωποι. Λοιπόν, το ζήτημα είναι ότι μια χημική αντίδραση που παράγει αυτό το φάρμακο, το Γ, έτσι, στην περίπτωσή μας, είναι αυτή η χημική αντίδραση που υπάρχει. Όποιους χημικούς και να φωνάξεις θα σου κάνουν μια διαδικασία, θα σου φτιάξουν μια αντίδραση, θα την τρέξουν και θα πάρουν ένα προϊόν σε μια απόδοση 60%. Τι σημαίνει αυτό? Σημαίνει ότι στο τέλος, αν είχαμε ξεκινήσει από 100 μόρια α και 100 μόρια β, στο τέλος θα έχουμε 40 μόρια α και 40 μόρια β και 60 μόρια γ. Αυτό. Δεν θα πάρω ποτέ τα 100 που περίμενα. Μα ο βιομήχανος σε αυτό ακριβώς αποσκοπεί. Στο να κάνει μια αντίδραση και να πάρει το περισσότερο δυνατό προϊόν. Δηλαδή ο στόχος του βιομήχανος είναι να μπορώ να έχω 200% από αυτό το προϊόν. Έρχεται ο Λαβουαζγέ, μακαρίδης, τώρα και λέει παιδιά μισό λεπτό, έτσι η αφθαρσία της ΜΑΖΑς δεν μπορείς εσύ να βάζεις 10 γραμμάρια α και 10 β και να παίρνεις 25 γραμμάρια προϊόν, το πολύ πολύ να πάρεις 10 και 10,20 γραμμάρια, αν δεν υπάρχει άλλο προϊόν, εντάξει. Από τη στιγμή που υπάρχει και γ και δ, πόσο είναι το γ προκύβεται της χεομετρίας 18. 18 γραμμάρια και το 100% μπορώ να το πάρω. Του λέει ο Κούλπερ και ο Βάγγγι, όχι δεν μπορείς. Θα πάρεις το 60% διότι σταθερά της ισορροπίας αυτή την αντίδραση είναι αυτή, τελειώσε, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα άλλο, όμως ο βιομήχανος γι' αυτό το τρόπο που υπάρχει, έτσι, για να δουλεύει και να βγάζει αρκετό προϊόν και όσο περισσότερο προϊόν βγάζει, τόσο περισσότερους ανθρώπους θα σώσει, εντάξει, δεν αναφερόμαστε σε εκείνον που θέλει να τους σκοτώσει, τελείω σε θέση ισορροπίας. Τι θέλεις εσύ, βιομήχανε, θέλεις περισσότερο από αυτό το γ, που είναι φάρμαγο, εντάξει, θα σου κάνω εγώ τη διαδικασία, θα πάρω τα α και β, θα πάρω το πρόγραμμα που θέλω και τώρα, μόλις η αντίδραση φτάσει στη θέση ισορροπίας, θα πάρω και θα ρίξω στον αντιδραστήρα ένα μπουβά από το α, η αντίδραση θα προχωρήσει προς τα αντιξιά και θα δημιουργήσει και ένα β γ. Το σύντημα είναι ποιο θα είναι το α, θα είναι το α, όπως το είπαμε, ή το β. Σύμφωνα με αυτό το σώμα, το οποίο συμμετέχει με μεγαλύτερο συντελεστή. Αν λοιπόν οι στοιχειομετρίες της διαδικασίας είναι α και δύο β, ίσον γ και δ και ξέρω εγώ, τότε φυσικά στο ρόμο της ράξης των ομαζών το α μπαίνει με τη μορφή της συγκέντρωσής του και το β με τη μορφή της συγκέντρωσής του το ετράγωνο, μικρή μεταβολή λοιπόν στις συγκέντρες του β θα έχει μεγαλύτερο αποτέλεσμα. Αυτή είναι η άποψη ενός καθαρού χημικού. Βάλε περισσότερο β, διότι το β καθαρός, η εντύπωσή του βιομηχανού είναι ποια. Αν αυτό το β είναι χλωριούχο χρυσός για παράδειγμα και το α είναι αμμονία, τι θα διαλέξει ο βιομηχανός. Να προσθέσει αμμονία, γιατί είναι πολύ πιο φθηνή από το χλωριούχο χρυσό. Εντάξει. Λοιπόν, υπάρχει μια διαφοροποίηση αυτού του σημείου σε σύγχρονη εποχή μεταξύ της καθαρής χημείας και της καθαρής τεχνολογίας. Όχι πως η τεχνολογία μας λέει για άλλα πράγματα από τη χημεία, άλλως είναι ο στόχ Η καθαρή χημία έχει άλλο στόχο, έχει στόχο να παράγει ένα προϊόν όσο πιο οικονομικά γίνεται. Η καθαρή χημία έχει στόχο να δείξει αν μπορεί να παράγεται αυτό το προϊόν και αν έχει έννοια και αν έχει σταθερότητα και να το μελετήσει και να το χαρακτηρίσει. Τις ίδιες χημικές αντιδράσεις χρησιμοποιεί και ο καθαρός χημικός και ο τεχνολόγος και ο βιομηχανικός χημικός αλλά ο στόχος του καθενός είναι διαφορετικός. Εγώ λοιπόν ως καθαρός χημικός θα έλεγα χλωριούχο χρυσό πρέπει να προσθέσεις γιατί μπαίνει στην αντίδραση με συντελεστή δύο, άρα στην δεύτερη δύναμη θα πρέπει να υπολογίσουμε τη μεταβολή της συγκεντρωσής του. Ο βιομηχανικός χημικός θα πει είστε καλά θα πάρουμε και θα ρίξουμε περίση από αμμονία και τέλειωσε θα χρειαστεί περισσότερη αμμονία. Είναι πολύ πολύ πιο φινή από το χλωριούχο χρυσό και η δουλειά μου θα γίνει πολύ πολύ πιο οικονομικά. Τώρα λοιπόν στα 1888 οριοθετούμε την διατύπωση της αρχής του λες τελεία της φυγής προς της βίας. Είναι δηλαδή αυτός που έδωσε τελικά ας το πούμε τη λύση στον καλό βιομηχανό που θέλει να παράγει τη μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα από κάποιο φάρμακο για να σώσει τον κόσμο. Βέβαια ως έτσι ξαναθυμίζω υπάρχουν και οι κακοί βιομηχάνοι που με αυτόν τον τρόπο φτιάχνουν περισσότερα χημικά όπλα για να σκοτώσουν περισσότερο κόσμο. Τώρα το ζήτημα είναι, εντάξει, στις περισσότερες από τις περιπτώσεις τις οποίες αναφερθήκαμε, οι δουλειές που γίναν γίναν πάνω στα αέρια. Και το είπαμε και αυτό για ποιο λόγο συμβαίνει. Η αρχή της βιομηχανικής παράστασης αρθμός υποπίεση, αέρια υποπίεση, αέρια σε διάφορες συνθήκες, η κινητική θεωρία των αέριων, η θερμοδυναμική. Πάντοτε μέσα στα θέματα της θερμοδυναμικής υπάρχει η πίεση, γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, πάντοτε υπάρχει η μεταβολή στη θερμοκρασία, γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, διαφορετικό θερμικό περιεχόμενο των αερίων σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Τι γίνεται όμως τώρα στα διαλήματα? Στα διαλήματα. Πρέπει κάποιος να ασχοληθεί με τα διαλήματα και ευτυχώς για μας αρκετοί ασχολούνται με τα διαλήματα. Ένας από αυτούς που ασχολήθηκε από μικρή ηλικία ήταν ο Ιάκωβος Ερήκος Βανχόφ ο Λανδός. Είναι ιστορικό πρόσωπο με την έννοια ότι είναι ο πρώτος που αξιώθηκε το νομπέλ χημείας. Τα νομπέλα άρχισαν να υπάρχουν το 1901. Το 1901 λοιπόν το νομπέλ χημείας το πρώτο πρώτο το πήρε ο Ιάκωβος Ερήκος Βανχόφ. Όχι για αυτό εδώ πέρα από τώρα αλλά για κάποιες άλλες δουλειές τις οποίες έκανε. Αυτός λοιπόν ο Βανχόφ ασχολούταν με τα διαλήματα και τα μελετούσε. Και μελετούσε σχετικά αραιά διαλήματα. Και μελετώντας τα σχετικά αραιά διαλήματα και προσπαθώντας να εντοπίσει την φυσικοχημική συμπεριφορά των σωματιδίων που είχε διαλύσει. Έτσι όχι αν ήταν κόκκινο ή κίτρινο ή πράσινο το διάλειμμα ήταν πιο παχύρευστο ή πιο λευθόρευστο αλλά το τι ακριβώς συμβαίνει με τη διαλυμένη ουσία, πού βρίσκονται τα μωριά της, πώς κινούνται και κ.σ. Παρατήρησε μόνο το εξής εντυπωσιακό. Όταν χρησιμοποιούσε αραιά διαλήματα από κάποια διαλυμένη ουσία και προσπαθούσε να εξηγήσει τι είναι αυτό που συνέβαινε η εξήγηση του ήταν αρκετά απλή και αρκετά αναμενόμενη. Τόσο αναμενόμενη σαν τα μωριά της διαλυμένης ουσίας να ήταν μωριά αερίου και βρισκόταν σε έναν χώρο όσως και ο χώρος του διαλύματος σαν να ήταν λοιπόν ένα ιδανικό αέραιο. Πώς ήταν λοιπόν η διατύπωση των όμων του Μποίλ και των άλλων σχετικά με τα αέρια, πίεση, θερμοκρασία, όγκος κλπ κλπ. Αντίστοιχα λοιπόν υπήρχαν μόνο που εδώ πέρα ο όγκος ήταν καθορισμένος, ήταν ο όγκος του διαλύματος έτσι. Αντίστοιχα λοιπόν συμπαράζομαι, αντίστοιχες εξεσώσεις υπήρχαν και στη συγκεκριμένη περίπτωση. Εντελώς ανάλογη συμπεριφορά των μωρίων μιας διαλυμένης ουσίας σε ένα διάλειμμα με τα μωριά ενός αερίου σε ένα δοχείο στο οποίο υπάρχει μόνο αυτό πέρα το αέραιο. Θυμηθείτε μόνο τον νόμο του υπολογισμού της οσμοτικής πίεσης ενός διαλύματος. Εκείνος το πιο διαφέρει από την γνωστή καταστητική εξίσουση των ιδανικών αερίων είναι ο συμβουλισμός του π. Το π, το λατινικό, είναι η πίεση του αερίου. Το π, το ελληνικό, είναι η οσμοτική πίεση του διαλύματος. Λοιπόν, αυτά για τον Μαχόφ. Είχε αυτή τη συμμετοχή εδώ πέρα και νομίζω από τους περισσότερους ο Μαχόφ θεωρείται υποδεύτερος μόνο ως προς τον Όσβαλτ σχετικά με τη συμμετοχή του στην εξέλιξη και την ανάπτυξη της φυσικής χημίας. Το ζήτημα τώρα είναι εντάξει, έχεις εκεί τα μόρια της διαλυμένης ουσίας τα οποία κινούνται μες στο διάλειμμα, πως κινούνται και γιατί κινούνται. Σαν τα μόρια των αερίων. Στα αέρια μπορούμε να φανταστούμε. Έχω τα μόρια του αερίου και το κενό γύρω τους. Έχω λοιπόν μια ποσότη αερίου μέσα σε ένα δοχείο το οποίο δεν έχει τίποτα άλλο. Αυξάνοντας τη θερμοκρασία του δοχείου αυξάνεται το θερμικό περιεχόμενο των αερίων που σημαίνει αυξάνεται η ταχύτητα της κινησής τους, αυτό σημαίνει χτυπάνε συχνότερα στα τυχόμετρα του δοχείου, αυτό σημαίνει αυξάνεται η πίεση του δοχείου κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κ Κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ από ό,τι λένε κάποιοι εγγλές, ζηχαρετολογώντας, έπαιζε με το τσάι του και ενώ είχε κάνει ένα τσάι, είχε παρατηρήσει κάποια μικρά κομματάκια από τα φύλλα του ψαγιού που είχαν μείνει μέσα στο φιλτζάνι του. Και επειδή δεν είχε τίποτα άλλο να κάνει, ως βοτάνολόγος, καθούνε και κοιτούσε με αυτά τα μικρά τα μαχίδια, τα οποία είχαν μια άτακτη κίνηση. Αλλά κίνηση. Δηλαδή, δεν ήταν την κυκλική κίνηση που μπορούσε να έχει δώσει, καθώς περιέστρεφε το κυπελό του πριν το πιή, εντάξει. Του είχε αφήσει να ερεμήσει, θεωρητικά αυτά έπρεπε να σταματήσουν να κινούνται. Τα μικρά μικρά αυτά, λοιπόν, σωματίδια, είχαν μια κίνηση σταθερή, συνεχή, σταθερή ως προς τη συνεχιά της, έτσι, και άτακτη. Και αυτό ήταν μια παρατήρηση. Αυτό έγινε γνωστό ως κίνηση του Μπραουν. Μπορούσε να επιβεβαιωθεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις, έτσι, αρκεί να έχεις έναν τρόπο να σχηματίσεις κάποια μικρά σωματίδια, όχι πια κομματάκια από φύλλο, αλλά κάποια σωματίδια κάποιου μεγέντος που θα μπορούν να παρατηρηθούν με το γυμνομάτι ή έστω με κάποιο όργανο σχετικά, έτσι, μικρής βελτιούσης της εικόνας, όχι με κάποιο μικρόσκοπιο. Αυτή η κίνηση, λοιπόν, υπήρχε εκεί πέρα. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι ότι είχε καταγραφεί ήδη απ' τις αρχές του 1800. Πώς μπορεί αυτό το πράγμα να εξηγηθεί? Στις αρχές του 1900, στα 1905, ο Αννιστάιν διατύπωσε μια θεωρητική επεξεργασία του ζητήματος. Βλέπετε τι γίνεται. Εκείνο που βλέπω εγώ είναι η κίνηση αυτού του σωματιδίου, το οποίο όμως δεν είναι μέσα στο κενό, έτσι. Μπορεί ο Βαγχόφωνος να μας είπε ότι τα μόρια μιας δελειμμένης ουσίας συμπεριφέρονται σαν να ήταν τα μόρια ενός αερίου σε ένα κλειστό δοχείο που δεν έχει τίποτα άλλο παρά τα μόρια του αερίου, αλλά αυτό εδώ το πράγμα το οποίο εγώ παρατηρώ βρίσκεται μέσα σε ένα διάλειμμα και στο διάλειμμα αυτό γύρω γύρω του υπάρχουν μόρια νερού. Προφανώς, λοιπόν, εκείνο μπορώ να υποθέσω είναι ότι η πορεία που διαγράφει καθορίζεται από τον χώρο που έχει για να κινηθεί. Και πώς μπορεί να κινηθεί κάτι ανάμεσα στα μόρια του αερίου. Μόνο αν ένα μόριο νερού το σπρώχνει, κάποιο άλλο μόριο του αερίου δεν το σπρώχνει. Να λοιπόν θεωρήσουμε μια συμμετρική κατανομή των μορίων του νερού που είναι διαλύτης έτσι στην περίπτωσή μας γύρω από αυτό το κομμάτι της ουσίας. Αν το μόριο του αερίου που βρίσκεται εδώ από την κατεύθυνσή μου αυτή τη στιγμή το χτυπήσει αυτό το μόριο, θα το σπρώξει προς την κατεύθυνση. Τα μόρια του νερού που βρίσκονται γύρω γύρω δεν εφαρμόζουν καμιά δύναμη αυτή τη στιγμή απάντου, κατά συνέπεια αυτό το σωματίδιο θα κινηθεί προς την κατεύθυνση. Μετά από κάποια στιγμή, ένα άλλο μόριο νερού που άλλη κατεύθυνση θα το χτυπήσει, θα το σπρώξει προς άλλη κατεύθυνση και πάει λεγοντάς. Συνεπώς λέει Βαϊνστάιν, εκείνο που στην ουσία βλέπουμε είναι η κίνηση αυτού του σωματιδίου που βρίσκεται μέσα στο διάλειμμα, η οποία όμως προκύπτει από την επίδραση πάνω στο σωματίδιο αυτό των μορίων του νερού. Άρα έχουμε μπροστά μας το αποτέλεσμα της επίδρασης μια δύναμη και αυτή η δύναμη είναι η κρούση των σωματιδίων του νερού, των μορίων του νερού, πάνω στο σύστημά μας. Αυτά είναι πολύ ωραία εφόσον παραμένουν ένα θεωρητικό μοντέλο. Αν λοιπόν κάποιος κάνει κάποια πειράματα, όχι έτσι όπως λέγαν οι Ιγγλέζοι να φτιάξει το τσάκι και να το παρατηρεί, αλλά να κάνει μετρήσεις, και αν προσπαθείς να δώσει βάση στις μετρήσεις του και αν μπορέσει να δώσει μια μαθηματική πόσταση στις εξισώσεις του, πώς τότε μπορείς να πεις ότι εξήγησες αυτό το φαινόμενο. Αυτή τη δουλειά την έκανε ο Jean-Baptiste Perrin το 1908, σχετικά σύντομα μετά από την πρόταση του Einstein, έκανε λοιπόν τους απαραίτητους υπολογισμούς, κοίταξε μέτρεις με ακρίβεια τις αποστάσεις που δίνει σε αυτό το σωματίδιο, το οποίο μελετούσε και μπόρεσε έμμεσα, κάνοντας έτσι κάποιες υποθέσεις, και αυτές οι υποθέσεις ήταν μια ομοιόμορφη δυναμική των μορίων του νερού, και να δώσει μια εκτίμηση για το μέγεθος των μορίων του νερού. Μα όμως αν δώσεις μια εκτίμηση για το μέγεθος των μορίων του νερού, και εφόσον ξέρουμε ότι αυτό αποτελείται από άτομα οξυγόνων και τρογών, μπορείς έμμεσα να έχεις και μια εκτίμηση για το μέγεθος των ατόμων. Καθώς έπαιρνουμε εδώ πέρα σε μια άλλη φάση, δεν μιλάμε πια μόνο για μετρήσεις φυσικών μεγεθών και πώς αυτά μεταβάλλονται κατά την πορεία χημικών αντιδράσεων, μιλούμε για το πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε το άτομο, πώς μπορούμε δηλαδή στην ατομική θεωρία του ντάλτον να δώσουμε πραγματική υπόσταση. Μέχρι αυτό το σημείο, οι περισσότεροι χημικοί είτε τη χρησιμοποιούσαν χωρίς να τη σκέφτονται πολύ επειδή δεν τους βόλευε, είτε δεν τη χρησιμοποιούσαν καθόλου επειδή δεν τους βόλευε την ατομική θεωρία. Τώρα λοιπόν, παίρνει κάποια περισσότερη θεωρητική πρακτική βάση. Υπάρχουν και είναι ζωντανά, πρακτικά, υπρακτά σώματα αυτά τα άτομα, δεν είναι μόνο θεωρητικά κατασκευάσματα που μας βουλεύουν στο να εξηγήσουμε τις χημικές τετράσεις. Είδαμε λοιπόν μέχρι αυτή τη στιγμή πώς η θερμότητα μπήκε στη ζωή μας, πώς η θερμότητα στις χημικές τετράσεις δίνει και παίρνει, πώς δίνει εξήγηση για κάποια φαινόμενα, οι μεταβολές λοιπόν της ενέργειας γενικότερα και της θερμότητας ειδικότερα, οι οποίες είναι σωματόν της ενέργειας. Ξεκινώντας έτσι πριν από κάποια ώρα είχαμε μιλήσει και για τον ηλεκτρισμό. Κάποια στιγμή λοιπόν στις αρχές του δέκατονου αιώνα ο ηλεκτρισμός ήταν το παιχνιδάκι των χημικών. Μήπως θα μπορούσε τώρα ο ηλεκτρισμός να ξαναέχθει στη ζωή μας, ότι στο τέλος κάνοντας ένα ηλεκτρικό σπιθύρα δεν δίνω ενέργεια σε ένα σύστημα. Ναι βέβαια. Συνεπώς και ο ηλεκτρισμός είναι μορφή ενέργειας. Θα μπορούσε να περιληφθεί και αυτό στις παραπάνω διαδικασίες, δηλαδή να χρησιμοποιήσουμε τον ηλεκτρισμό και είτε την παραγωγή του είτε τη χρήση του για να γίνει μια χημική αντίδραση έτσι ώστε να περιγράψουμε την χημική γενική, την χημική θερμοδυναμική και όλα τα σχετικά. Βεβαίως. Όπως είπαμε και σε προηγούμενη επαφή, ο Ντέιβι χρησιμοποίησε τον ηλεκτρισμό για να πραγματοποιήσει ηλεκτρολίσεις και να απομονώσει αρκετά από τα πιο τραστικά στοιχεία. Ο Φάραν Ντέιβι χρησιμοποίησε τον ηλεκτρισμό, όχι λίγο, καμιά 30 χρόνια από τη ζωή του και διατύπωσε τους νόμους της ηλεκτρόλησης. Παρεμπιπτόντος, σε αυτό το σημείο, να θυμίσω ότι το φαινόμενο της ηλεκτρόλησης, το ίδιο, ηλεκτρολιζής είναι η διεθνής έκφραση, ακριβώς ελληνική. Το φαινόμενο της ηλεκτρόλησης και όλη η σχετική ορολογία είναι εντελώς ελληνική. Ο Φαραντέγι, όπως είπαμε, δεν είχε κρασική παιδεία. Ήταν ένα παιδί από λαϊκή οικογένεια, εργάτης, σε βιβλιοδετείο. Τέλειο πράγμα. Δεν είχε σπουδάσει σε κανένα Οκσορτ, σε κανένα ίτον, σε κανένα Αγγέλ και όλα τα σχετικά. Είχε όμως κοφτερό μυαλό. Είχε χέρια που δουλεύανε, είχε τρόπο να καταγράφει τις σκέψεις του και είχε και φύλους. Ένας από τους φύλους του ήταν καθηγητής της ελληνικής γλώσσας. Όταν, λοιπόν, είχε ολοκληρώσει τις ιδέες του γύρω από το φαινόμενο της ηλεκτρόλησης, ήθελε κάπως να τα διετυπώσει. Ο τρόπος να διετυπώσει τα πράγματα θα ήτανε πάρα πολύ περιγραφικός και πάρα πολύ περιφραστικός. Έκρισε, λοιπόν, και εμείς στο φύλο του. Λέει, ξέρεις, έχω ένα πρόβλημα. Θέλω να περιγράψω μερικά πράγματα και μόνο περιφραστικά μπορώ να τα πω. Ο φύλος του, λοιπόν, ήταν καθηγητής ελληνικής γλώσσας. Ξέρεις, οι Έλληνες έχουν μια λέξη για το καθετή και αν δεν έχουν μια λέξη για το καθετή μπορούμε να βρούμε μία που να περιγράφεται το καθετή. Έχω κάποια διαλύματα και βάζω δυο σειρματάκια σε μια απόσταση μεταξύ τους. Και ενώ θα περίμενε κανένα σε αυτά τα σειρματάκια να μην περνάει ρεύμα από το κυκλομά μου, το ρεύμα περνάει. Εκείνο που ξέρουμε εμείς είναι ότι ο ηλεκτρισμός κυκλοφορεί στο ηλεκτροκύκρομα, άρα μέσα στο διάλειμμα μου κυκλοφορεί ηλεκτρισμός. Πώς όμως αυτό δεν υπάρχει σειρμα? Υποθέτω λοιπόν ότι υπάρχουν κάποια πραγματάκια μέσα στο διάλειμμα που είναι η φορείς αυτού του ρεύματος. Και μάλιστα η μπαταρία που χρησιμοποιώ έχει μία περιοχή με ψηλή ενέργεια και μία με χαμηλή ενέργεια. Και έτσι φαίνονται κάποια πράγματα να πηγαίνουν προς τη χαμηλή ενέργεια και να πηγαίνουν προς την ψηλή ενέργεια. Αφού υπάρχει η ροή του ηλεκτρισμού. Εντάξει. Λοιπόν, ο φίλος του, ο Χιούελ, αυτός ήτανε. Με βάση αυτά που λες μπορώ να σου πω. Υπάρχουν τα σωματίδια τα οποία πηγαίνουν προς τα πάνω. Έτσι πώς τα λες. Και τα σωματίδια που πηγαίνουν προς τα κάτω. Άνοιονται λοιπόν και κάτω ίονται. Τα νιώντα και τα κατιώντα. Και πηγαίνουν προς κάποια μέρη. Ποιο είναι αυτό το μέρος το οποίο πηγαίνουν τα νιώντα? Τα νιώντα ακολουθούν την άνο οδό και τα κατιώντα την κάτω οδό. Η άνοδος και η κάθοδος. Και αφήνεις και τα δυο να τα πεις με ένα όνομα, γιατί με ένα όνομα ήθελαν να τα πει ο Φαραντέη. Ούτε άνοδο μπορείς να τα πεις, ούτε κάθοδο μπορείς να τα πεις, αλλά μπορείς να τα πεις ηλεκτροδό. Είναι η οδός του ηλεκτρισμού. Ελεκτρόδιον, άνοδος, κάθοδος, άνοδο και κάθοδο, ανοιών και κατιών. Είναι η ουρολογία την οποία εισήγαγε ο Φαραντέη κατά συγκουλή του φίλου του του Χιούλου που ήταν κατοικητής ελληνικής γλώσσας. Έχοντας όλα αυτά εδώ, έχοντας και την εμπειρία του Φαραντέη, μπορούσαμε να πούμε ότι ο ηλεκτρισμός μπαίνει στην ζωή των χημικών και με τους δυο τρόμους μπορείς να φανταστεί κάποιος. Πρώτον, να χρησιμοποιήσεις ηλεκτρισμό για να κάνεις ηλεκτρόδιση, να διασπάσεις μια ένωση να έχεις κάποια καινούργια προϊόντα. Δεύτερον, να κάνεις μια χημική αντίδραση και να παράγεις ηλεκτροκορεύμα. Συνεπώς, δεν μπορείς να αφήσεις τον ηλεκτρισμό έξω από το παιχνίδι. Τώρα βεβαίως, πρέπει κάποιος να μελετήσει αυτά τα φαινόματα. Και ευτυχώς για μας υπήρχαν αρκετοί φυσικοχημικοί και ένας από τους μεγαλύτερους φυσικοχημικούς ήταν ο Walter Nernst. Ο Walter Nernst λοιπόν άρχισε να ασχολείται στα σοβαρά με το τι οι χημικές διαδικασίες συμβαίνουν μέσα σε μια μπαταρία. Πώς λοιπόν συμβαίνει σε μια μπαταρία να κινούνται τα ιόντα στη λάτως μεριά. Ενώ στο εξωτερικό κύκλωμα φαίνεται τα πράγματα να πηγαίνουν λογικά, υπάρχουν πράγματα που πηγαίνουν προς την παραπάνω ενέργεια και προς την παρακάτω ενέργεια, πώς μέσα στην μπαταρία η διαδικασία αυτή αντιστρέφεται. Κάθισε λοιπόν, μελέτησε το φαινόμενο, χρησιμοποίησε και τις ιδέες και τις γνώσεις τον προηγουμένου του και κατέληξε στο τέλος να διατυπώσει σχέσεις με τις οποίες το μέγεθος του ηλεκτρικού ρεύματος που παραγόταν ή δημιουργούταν να μπορεί να σε σχετιστεί με τις μεταβολές της ελεύθερης ενέργειας στην αντίεδραση η οποία δημιουργούσε αυτό το ρεύμα. Υπάρχουν λοιπόν οι γνωστές εξισώσεις του ΝΕΡΣΤ, οι οποίες είναι πάρα πολύ γενικές, οι οποίες εξειδικεύονται ανάμεσα με την περίπτωση. Μια εξειδικευμένη μορφή της εξίσωσης του ΝΕΡΣΤ, που συσκετίζει δύο περιοχές με διαφορετικές συγκεντρώσεις σκατιών των υδρογών, είναι η αρχή λειτουργίας των οργάνων που είναι μορφωστός του πεχάμετρα. Έτσι λοιπόν, ο ηλεκτρισμός μπήκε στην ζωή των χημικών, εκτός των άλλων και μέσα από τις σχέσεις που διατύπωσε ο ΝΕΡΣΤ, μετά βέβαιος από εντελεχή μελέτη και λοδασκηρικά. Το άλλο πράγμα το οποίο μένει τώρα να αξιολογηθεί ως φορέας ενέργειας, αφού για μεταβολές ενέργειας ενδιαφερόμαστε και μιλάμε, είναι η φωτή ενέργεια. Γνωστό από πολύ παλιά ότι το φως μπορεί να προκαλέσει κάποιες χημικές αντιδράσεις. Γνωστό επίσης από πολύ παλιά ότι αρκετές χημικές αντιδράσεις όταν παραγματοποιούνται δημιουργούν φως, δηλαδή ακτινοβολούν. Το να κάνεις χημία χρησιμοποιώντας το φως είναι εύκολο να περιγραφεί πάλι με ελληνικό όρο φωτοχημία, φωτοκέμιστρη. Ή χρησιμοποιώ λοιπόν το φως για να κάνω μια χημική αντίδραση ή παραγματοποιώ μια χημική αντίδραση και αυτή μου δίνει φωτεινή ακτινοβολία. Είδαμε ότι ήδη από αρκετά παλιότερα, μέσα στον 17ο αιώνα, είχαν γίνει αντιδράσεις που χρησιμοποιήσαν το ηλιακό φως, δηλαδή τη θερμότητα των φωτονίων που ο ήλιος έστρεπε στη γη για να παραγματοποιήσουν κάποιες αντιδράσεις. Τώρα, ήταν γνωστό, ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, ότι αρκετές ενώσεις του αργύρου ήταν φωτοευαίσθητες. Δηλαδή κάνεις ένα διάλειμμα μιας ενώσης του αργύρου σε νερό, νητρικό άργυρο, για παράδειγμα. Το αφήνεις κάπου εκτεθειμένο για λίγο και σε λίγο βλέπεις ότι το δοχείο σου, ο σωλήνας σου, όπου είχες αυτό το διάλειμμα, αλληλεγεί και από 8 μαύρα στίγματα. Πώς δέθηκαν εκεί πέρα τα μαύρα στίγματα. Αυτό είναι η αρχή και η παρατήρηση. Μπορείς να αδιάσεις το σωλήνα, να ξύσεις αυτά τα μαύρα πραγματάκια, να τα απομακρύσεις και να πάρεις να κάνεις στοιχεία και ανάληση. Στοιχεία και ανάληση να σου δείξει τίποτα. Δεν έχει ούτε άνθρακα, ούτε υδρογόνο, ούτε οξυγόνο, τίποτα αυτό το πέρα το πράγμα. Αυτό το πραγματικό άργυρος είναι καθαρός άργυρος. Πώς πέραγε αυτός ο καθαρός άργυρος. Εγώ έβαλα νυντρικό άργυρο μέσα στο ποτήρι μου. Αυτός ο νυντρικός άργυρος λοιπόν προφανώς ακτινοβολήθηκε και προφανώς με την επίεδραση της ηλικίας ακτινοβολίας έγινε μια διαδικασία, από όπου ο άργυρος που ήταν με μορφή κατιόντος αργύρος, εγώ να έτσι πετύχωσα ορολογία, μετατράπηκε σε στιγιακό άργυρο. Μάλιστα πολύ ωραία. Έχει αυτό καμιά χρησιμοδότητα? Εκτός από το να παίξω και να μαυρίσω το χέρι κάποιον, να του ρίξω έτσι ένα διάλειμμα νυντρικού αργύρου και όλα τα συγκεκριμένα, τι πρακτικές εφαρμογές μπορεί να έχει. Η πρακτική εφαρμογή που μπορεί να έχει είναι αυτή που βλέπουμε εδώ πέρα. Αυτό είναι ένας εξοπλισμός αρχικός, έτσι αρχαίος, χρονολογείται γύρω στου 1840-1850, με τον οποίο μπορούσες να παράγεις μια πρωτόγωνη φωτογραφία. Ήταν λοιπόν γνωστό πως μπορούσαν να ετοιμαστούν κάποια φιλμ, θα λέγαμε, με τη σημερινή μας ορολογία, κάποιες στεραίες επιφάνειες, πάνω στις οποίες μπορούσες να απλώσεις μια ένωση του αργύρου σε λεπτό διαμερισμό, σε μικρούς μικρούς κόκκους. Αν αυτή λοιπόν την πλάκα την εξέθετε σε φως, τότε μπορούσε, ανάλογα με την έκταση της έκθεσης στο φως, να σχηματιστεί περισσότερος ή λιγότερος άργυρος με μορφή τέτοιων μαύρων κόκκων. Πολύ κόκκι σημαίνει μεγάλη κυλίδα και πολύ μαύρη, λίγη κόκκι σημαίνει μικρή κυλίδα και κάπως γκρι, όχι τόσο έντονα μαύρη. Συνεπώς υπήρχαν διάφορες αποχρώσεις, ας το πούμε, του γκρι, από τον γκρι ως το μαύρο, που ανταποκρινόταν στο περισσότερο ή λιγότερο αφού ας το πιο είχε πέσει πάνω στην πλάκα. Ήταν ήδη γνωστή από πολύ παλιότερα αυτό που αναφέρεται ως η κρυφή κάμερα, η camera obscura, έχεις δηλαδή ένα κλειστό κουτί σαν το μέναν σώμα που έχουμε συζητήσει και έχεις μια μικρή τρύπα στη μία μεριά, τότε εκείνο που μπορεί να συμβεί είναι στην απέναντι μεριά να εμφανιστεί αντεστραμένο το είδωλο του πράγματος στο οποίο κοιτάει αυτή η κρυφή κάμερα. Αν, λοιπόν, στην πίσω μεριά μιας τέτοιας κρυφής κάμερας εφάρμοσες μια πλάκα πάνω στην οποία είχε αλληφθεί με κάποιο τρόπο μια τέτοιου εντοιχοτευέσθητη ένωση του αργύρου, τότε μπορούσε, ανάλογα με την ένδραση του φωτός που θα έπεφτε πάνω του, να έχουμε περισσότερο στοιχειακό άργυρο, δηλαδή μεγαλύτερες μαύρες κυλίδες ή μικρότερες μαύρες κυλίδες ή μικρότερες γκρι κυλίδες. Στη συνέχεια αυτό που έμενε να γίνει ήταν με κάποιον τρόπο να αντιοχτεί το υπόλοιπο υλικό και να παραμείνει ο άργυρος ο οποίος είχε κολλήσει πάνω σε αυτή την πιφάνια. Και στη συνέχεια έμενε το να γίνει μια αντιστροφή αυτού του πράγματος. Δηλαδή εκεί που είχε πέσει το πολυφός η πλάκα ήταν μαύρη, έπρεπε να την ξανακάνουμε άσπρη όσο πιο φωτεινή γινότανε. Ήταν, λοιπόν, αυτό μια πρωτόγωνη διαδικασία λήψης μιας φωτογραφίας. Επειδή, λοιπόν, καταρχήν η κατασκευή ήταν τόσο απλή όσο την περιγράφω, θα έπρεπε ο χρόνος στον οποίο θα έπρεπε να πέσει η ακτινοβολία πάνω στο σώμα που θέλεμε να αποτυπώσουμε να είναι μεγάλος. Δηλαδή αναφέρεται ότι οι πρώτες εφαρμογές τέτοιου τύπου γύρω στα 1820-1830 ήταν τέτοιες που έπρεπε το αντικείμενο που θα καταγραφεί να είναι ακίνητο. Και να είναι ακίνητο για ώρες. Το να είναι ακίνητο για ώρες ήταν αρκετά δύσκολο. Συνεπώς, πορτρέτο ανθρώπου δεν μπορούσες να καταγράψεις. Μπορούσες να καταγράψεις, όμως, ένα σπίτι. Ένα δάσος, μια κατασκευή. Και πάλι, όχι απολύτως, γιατί αν πρέπει να περιμένεις αρκετές ώρες ούτως ώστε να πέσουν αρκετά φωτόνια τρέχουσα ουρολογία πάνω στον άργυρο και να τον αλλάγουν κλπ. Αυτό σημαίνει ότι σε αυτήν την διάρκεια θα είχε αλλάξει η θέση του ήλιου. Θα είχαν αλλάξει οι θέσεις των σκιών. Θα είχες ένα πράγμα το οποίο θα τα θολώ. Πώς συμβαίνει σήμερα, αν τύχει κάποιος να τραβήξει με μεγάλη ταχύτητα κάποια σκηνή και σε συνέχεια την προβάλλει με κανονική ταχύτητα, φαίνονται τα πράγματα θολά. Φαίνεται σαν να έχει μια προσδιοριστία στην κίνηση στο πράγμα το οποίο έχουμε μπροστά μας. Πώς αυτό. Ήταν οι αρχικές εικόνες και θολές και όχι πολύ έντονες εξαιτίας της μεταγωγής των σκιών. Και επιπλέον δεν μπορούσε κανένας να περιμένει από κάποιον να καθίσει εκεί πέρα τρεις, τέσσερις ώρες ακίνητος προκειμένου να καταγραφεί το υγλό του κάπως. Ήταν μόνο ας το πούμε ακαδημαϊκό το ενδιαφέρον να μπορέσω να καταγράψω ένα σπίτι, ένα κατασκεύασμα, ένα βουνό, ένα κάτι τέτοιο. Εδώ λοιπόν βλέπουμε τα υλικά και τα εξαρτήματα με τα οποία μπόρεσαν κάποιοι, λίγο μετά τη δεκαετία του 1830, να φτιάξουν σχετικά γρήγορα και σχετικά εύκολα κάποιες ικανοποιητικές αποικονίσεις ζωντανών πραγμάτων. Όχι κτιρίων, όχι της φύσης. Και εδώ είναι ο άνθρωπος ο οποίος κατά κύριο λόγο χρεώνεται με αυτή την ανακάλυψη. Αυτό, για να είμαστε ακριβείς, είναι μια δαγκαιροτυπία του Νταγκέρ. Νταγκέρ είναι το όνομά του, είναι Γάλλος. Αυτή παρμείνει το 1846 και ο Λογίδος το Μαλύβετ έχει πάρει μια πόζα εκεί πέρα. Το 1846 τα πράγματα ήταν αρκετά απλούστερα, δηλαδή χρειαζόταν να μείνει σε αυτή τη στάση για ένα λεπτό το πολύ, προκειμένου να έχουμε αποτύπωση του ιδόλουτο. Νταγκαιροτυπία λοιπόν από το όνομά του Νταγκέρ. Για να φτάσει όμως στον έχει νταγκαιροτυπία, δηλαδή μια πρακτική και εφαρμόσιμη μέθοδο από εικόνισης πέρασε από πάρα πάρα πολλά στάδια. Κατ' αρχή χρειάστηκε να μελετήσει και αυτός που ήταν χημικός και άλλοι, διάφορες ένωσες του αργύρου. Δεν είναι το ίδιο φωτευαίσθητες όλες, ο νητρικός άργυρος τελικά είναι από τις λιγότερες φωτευαίσθητες ενώσεις. Βρέθηκε ότι ο ιωδιούχος άργυρος ήταν καλύτερος. Πώς μπορείς να φτιάξεις ιωδιούχο άργυρο και πώς μπορείς να φτιάξεις λεπτό διαμερισμό. Μπορείς λοιπόν να πάρεις και να κάνεις ένα διάλειμμα νητρικού αργύρου, να το απλώσεις πάνω σε μια πιθάνια, να εξατμίσεις σιγά σιγά το διάλειμμα, να αποτεθεί αυτός ο ιωδιούχος άργυρος εκεί και στη συνέχεια να πας και να κάνεις αντίδραση με κάποιο ιωδιούχο άργυρος. Αυτός ο ιωδιούχος άργυρος είναι πολύ πολύ πιο φωτευαίσθητος. Κατά συνέπεια, η χρόνη έκθεσης, με αυτή την απλή διαδικασία, πέσανε από τις μερικές ώρες στις μερικές δεκάδες λεπτά. Και πάλι όμως ο ταγίερ θα έπρεπε να εκδίξει εκεί πέρα περίπου 20 λεπτά σε αυτή τη στάση, με αποτέλεσμα στο τέλος να πιαστεί και να χρειαστεί κάνα δυο για να τον σηκώσουν, προκειμένου να έχει το προτρέτο του. Δεν ήταν κάτι πάρα πολύ πρακτικό. Δεν μπορούσαμε να έχουμε αυτό που βλέπουμε, κυρίως με τους Κιαπωνέζους, αλλά και με τους άλλους τουρίστες, τσακ, και παίρνουν τη φωτογραφία από το ότι είναι αυτό. Αυτό το τσακ δεν είχε έννοια στη ζωή του ταγίερ και όλων των άλλων. Όμως, τον έχω μια αποτύπωση του παλατιού Τάδε, του οικήματος Τάδε, του Τάδε Βουνού, ήταν εντυπωσιακό και δεν μπορούσε να το έχει κανένας. Μπορεί να έχεις μόνο μια ζωγραφιά, αν έχεις τα χρήματα να πληρώσεις κάποιον ζωγράφιμο και να πιστεύεις ότι θα κάνει πραγματική, σησωστή και ακριβή επικόνιση του πράγματος. Λέγεται, σαν μύθος και αυτό το πράγμα, ότι κατά λάθος ο ταγίερ ανακάλυψε κάτι. Δηλαδή, ανακάλυψε έναν τρόπο να κάνει καλύτερο το αποτέλεσμα της εμφάνισής του. Και αυτό το λάθος ήταν ότι κάποια στιγμή κατά λάθος στο χώρο που φύλαγε αυτές τις πλάκες, διότι καταρχήν αυτές οι πλάκες ήταν πλάκες από χαλκό, ένα φύλλο χαλκό το οποίο έχει λιάνθει πάρα πάρα πολύ καλά και είναι πάρα πάρα πολύ ανακλαστικό, πάνω στο οποίο στρολώνει τον άργυρος, πάνω στο οποίο γινόταν επίδραση του ιωδίου για να γίνει ιωδίου ως άργυρος. Κάπου λοιπόν που φύλαγε τέτοιες πλάκες από χαλκό, οι οποίες είχαν αποτύχει, τι θα πει, είχαν αποτύχει, σημαίνει ότι είχαν κάποια θολά αντικαίνωμα που δεν φαίνονταν πάρα πάρα πολύ καλά, μικροί μικροί κόκκι από άργυρο εδώ και εκεί, οι οποίοι δεν δίνουν ένα σαφές περίγραμμα. Έτυχε λοιπόν κάπου που είχε μερικά τέτοια φυλαγμένα να βάλει και ένα θερμόμετρο ή ραργύρο. Και κάποια στιγμή λέει ο ίδιος κατά λάθος έσπασε αυτό το θερμόμετρο και αφού το άθεσε εκεί για κάποιες ώρες λέει καλά θα το συμμαζέψω το βράδυ, το βράδυ πήγαινε να το συμμαζέψει. Ευτυχώς λοιπόν ήταν βράδυ, έβγαλε το κοτί, έβγαλε τα πράγματα από το κοτί, ο ιδράργυρος είναι εύκολο να μαζευτεί αν είναι σε έναν περιουσμένο χώρο έτσι, μικρές μπύλες, τις μαζεύει σε μια μεγάλη μπύλια, την αδιάζει σε ένα δοχείο και έχει στον ιδράργυρο σου εκεί. Ξανά έβαλε τις πλάκες στη θέση τους και μετά από μερικές μέρες που πήγε για να τις πάλι να τις ξύσει και να τις ξαναχρησιμοποιήσει, είδε ότι είχαν σχηματιστεί πολύ έντονα αντικείμενα πάνω σε αυτές. Ενώ καταρχήν δεν ήταν, ήταν πάρα πολύ θολά. Από εκεί και μετά, λοιπόν, εκείνο το οποίο έκανε ήταν, το χρησιμοποίησε επισήμως και κανονικά, δηλαδή δημούργησε ένα μικρό θάλαμα στον οποίο είχε στη βάση του κάτω μια ποσότητα από ιδράργυρο και κατάλαβα ότι αυτό το οποίο έγινε οφειλόταν στους ατμούς του ιδράργυρο. Έγινε, λοιπόν, κάποια αλληλεπίδραση του αργύρου με τον ιδράργυρο, προφανώς κάποιο τοπικό αμάργαμα που έδωσε μεγαλύτερο όγκο στους μικρούς μικρούς κόκκους του αργύρου. Και κατά συνέπεια το θολό αντικείμενο που είχε μπροστά του έγινε αρκετά πιο έντονο. Ήταν, λοιπόν, μια βελτίωση όσον αφορά το στάδιο της εμφάνισης της φωτογραφίας. Το επόμενο δήμα το οποίο έκανε, βεβαίως καταλαβαίνω ότι για αυτό ήταν μια βελτίωση ως προς τον χρόνο έκθεσης. Δεν χρειαζόταν πια να έχεις ένα αντικείμενο που η σκέση είναι ακριβώς αυτή που βλέπουμε εδώ πέρα τώρα, έτσι. Γι' αυτό θα χρειαζόταν ενδεχόμενος ένα τέταρτο της ώρας. Αν, λοιπόν, μπορούσες να κατεργαστείς με ατμούς της αργύρου στη συνέχεια το αντικείμενό σου, δεν χρειαζόταν να είναι τόσο έντονο εξ αρχής. Γινόταν τόσο έντονο δημιουργώντας το αμάργμα μας στη συνέχεια. Άρα περιοριζόταν ο χρόνος έκθεσης. Το επόμενο που έγινε ήταν μια πρώτος ως αφορά την ευκρίνεια του αντικειμένου. Δηλαδή το πόσο το μαύρο είναι πιο μαύρο και το άσπρο είναι πιο άσπρο. Για να το πετύχεις αυτό θα πρέπει να διώξεις όλη εκείνη την ποσότητα του ιωδίου χωραργύρου που δεν έχει αντιδράσει. Και να μην διώξεις την ποσότητα του αργύρου που έχει σημαντιστεί σαν άργυρος. Είχαν μελετηθεί διάφορα υλικά. Επίσης, κατά λάθος, λέει ο ίδιος ο Νταγκέρ, κάποια στιγμή χρησιμοποίησε κάποιο σχετικά πικρό διάλειμμα λατιού. Κι είδε ότι είχε αρκετά καλά αποτελέσματα. Στη συνέχεια, και μετά από τη συμβουλή κάποιου φίλου του, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει ένα σχετικά πικρό διάλειμμα από υποθειώδες νάτριο. Αναγωγικό σώμα, το οποίο σημαίνει μπόρεσε να ξεκαθαιρίσει όλα εκείνα τα πράγματα που δεν είχαν αναχθεί. Ο άργυρος που είχε σχηματιστεί με μοφή αργύρου, πια δεν μπορούσε να αντιδράσει παραπέρα. Αν υπήρχαν μικροί κόκκι που μικρή ποσότητα του αργύρου είχε σχηματιστεί, ενώ άλλη ποσότητα γειτονική δεν είχε σχηματιστεί, ξεκαθάριζε, έφευγε, γινόταν πολύ πιο καθαρό το υπόβαθρο, δηλαδή το άσπρο, το όχι σκεσμένο κομμάτι της πλάκας του. Σε συνέχεια κάποιες άλλες βελτιώσεις ήταν το ότι εγκαταλείφθηκε η χάλκινη πλάκα και χρησιμοποιήθηκε η γιάννη πλάκα. Μπορούσα να έχεις, λοιπόν, μια γιάννη πλάκα, να την έχεις χαράξει σε πάρα πάρα πολύ μικρά μικρά κομματάκια, να την έχεις κάνει καρό, δηλαδή, κάθετα και οριζόντια, να απλώσεις έτσι μικρές μικρές ποσότητες από κόκκους σε πολύ γειτονικές περιοχές, σημαίνει η κάθε περιοχή δεν είχε άμεση επίδραση με τις γειτονικές περιοχές και να έχεις με αυτόν τον τρόπο ένα μόνιμο αποτέλεσμα. Άπαξη και γινόταν αυτή η διαδικασία, πια ο άργελος ο οποίος είχε συμματιστεί δεν μπορούσε να υπηδράσει εύκολα με το γιαλί που ήταν από κάτω του, δεν μπορούσε να κάνει κάποια σάγουγη διά δικασίες και να καταστραφεί, κατά σημαίνει πια μπορούσες αυτή την απεικόνιση στην αποθηκεύσεις, για όσο θέλεις. Νομίζω ότι στο όρος υπάρχουν κάποιες απεικονίσεις, τέτοιες ηγιαλί, από τις πρώτες-πρώτες εποχές που υπήρξαν φωτογραφίες στο όρος. Υπάρχουν φωτογραφίες, νομίζω, κάποιων από τους παλιότερους πατριάρχες όταν ήταν μοναχοί. Συγκέντωση, εκείνη τη στιγμή είναι φωτογραφία, εκείνη τη στιγμή, 1850, 1860, 1870. Υπάρχουν, λοιπόν, ακόμα τέτοιου είδους πλάκκες που η ευκρινιά τους είναι πάρα πολύ καλή, ακριβώς γι' αυτό το λόγο, επειδή έχουν κατασκευαστεί με αυτόν τον τρόπο. Έτσι, λοιπόν, με τέτοιου είδους βελτιώσεις, όσον αφορά την στερέωση και την εμφάνιση των αποτυπωμάτων, έγινε δυνατή η αποτύπωση τέτοιων εικόνων μιας νταγκερωτυπίας, του ίδιου τον Νταγκέρ, από τα 1845 και μετά. Συνεπώς αυτός εδώ πέρα χρειάστηκε το πολύ ένα λεπτό να καθίσει σε αυτή τη θέση. Βυσικά από εκεί και μετά, η τεχνολογία εξελίσσεται, βρίσκονται διάφορα βελτιωτικά, έτσι όχι τόσο απλά όσο το υποθέωδες νάτριο, αλλά πάση περιπτώση βολικά και χρήσιμα. Άλλαξε και το υλικό, στο οποίο πάνω γίνεται πια η αποτύπωση και η σύγχρονη φωτογραφία, δεν ονομάζεται πια νταγκερωτυπή, αλλά ονομάζεται φωτογραφία, έτσι γράφω με το φως, είναι υπόθεση μερικών 12 δευτερόλεπτ, όσο ακριβώς θα ανοίξει το διάφραγμα για να περάσει η φωτεινή εκτενοβολία μέσα στο φιλμάκι το οποίο έχω. Η βάση λοιπόν και η αρχή της φωτογραφίας βρίσκεται εκεί πέρα. Ποιος θα το περίμενε στη θερμοδυναμική και στη μελέτη των μεταβολών ενέργειας, όταν λοιπόν καταλήξεις ότι και το φως είναι ενέργεια, οι μεταβολές των χημικών αντιδράσεων έτσι ως προς το ενεργειακό τους περιεχόμενο με το φως μας οδηγούν στη φωτογραφία. Ας ξαναγυρίσουμε τώρα πάλι πίσω στον ηλεκτρισμό και στα διαλήματα. Είναι πράγματα στα οποία αναφερθήκαμε προηγουμένως. Ας ξαναγυρίσουμε τώρα σε αυτά να δούμε τι γίνεται. Θυμόμαστε ότι ο David ήταν ένας από τους χημικούς που μπόρεσε και απομόνωσε σε καθαρή κατάσταση πάρα πολλά από τα πιο δραστικά μέταλλα. Δεν γινόταν μέχρι τότε να γίνει. Αυτός το κατάφερε με την ηλεκτρόληση τυγμάτων τους. Ο David λοιπόν παρατήρησε ότι όταν χρησιμοποιούσε κάποιες βουλτάκες στήλες για να κάνει τη δουλειά του, μονίμως σε μια περιοχή, τότε ο Faraday και αυτός θα το ονομάζαν η περιοχή της ψηλής ενέργειας και της καμιλής ενέργειας. Αυτό. Έτσι, εμείς σήμερα το λέμε το ψηλό και το χαμηλό δυναλικό. Κάπου λοιπόν σε μια συγκεκριμένη περιοχή συγκεντρώνονταν τα μέταλλα, δηλαδή στην ίδια πλευρά της ηλεκτρόλησης, το νάτριο, το κάλλιο, το ασφαίσιο, το κλπ. Στην άλλη μία πλευρά συγκεντρώνταν πάλι αντίστοιχα προϊόντα, είτε το οξυγόνο, είτε κάποια άλλα. Πάλι ο Μπερζέλιους, έτσι δεν άφησε τίποτα με το οποίο να μην ασχοληθεί, μελέτησε και αυτός το φιλόματο της ηλεκτρόλησης. Το μελέτησε όχι τόσο έτσι σε έκταση και ένταση σαν τον Ντέβι, αλλά ενδελεχώς. Ο Μπερζέλιους πούν διατύπωσε πρώτη στην παρατήρηση που προφόνος και άλλοι θα είχαν κάνει προηγουμένως, δηλαδή, αν κάνεις ηλεκτρόληση ενός διαλύματος και παράγονται κάποια αέρια, αυτά τα αέρια δεν παράγονται πού να είναι, αλλά ακριβώς πάνω στο ηλεκτρόδια. Συνεπώς, πρόκειται για κάποιες αντιδράσεις που γίνονται εκεί. Το αέριο λοιπόν παράγεται εκεί πέρα, δεν παράγεται κάπου στη μέση του διαλύματος και σιγά σιγά προχωρέπε στο πάνω. Εκεί λοιπόν στο ηλεκτρόδιο δημιουργείται το αέριο. Το ηλεκτρόδιο κάθεται και το στερό προϊόν που μάζευε ο Ντέιδι. Αυτό λοιπόν παρατήρησε ο Μπερζέλιος. Μόνο πάνω στα ηλεκτρόδια, μόνο με την επίεδραση του ηλεκτρισμού. Κατά συνέπεια σκέφτηκε ο Μπερζέλιος, προφανώς αυτό το οποίο συμβαίνει είναι μετακίνηση φορτίων. Υπάρχουν λοιπόν κάποιες οντότητες μέσα στο διαλύμα οι οποίες μετακινούν φορτίο. Κατά συνέπεια, που βρέθηκε αυτό το φορτίο, το είχαν από πριν δυο Μπερζέλιους. Κατά συνέπεια, η ένωση την οποίαν εγώ διέλυσα μέσα εκεί για να κάνω την ηλεκτρόλησή της, όταν διαγκύθηκε μου σχημάτισε κάποια φορτία. Αυτά που ο Φαραντέι ονόμασε Ιόνγα. Έτσι λοιπόν ο Μπερζέλιος διατύπωσε μια θεωρία για τις ενώσεις αυτές που μπορούσαν να υποστούν η ηλεκτρόληση. Το που λέμε ηλεκτρολίτες. Οι ηλεκτρολίτες λοιπόν σχεδόν με τον Μπερζέλιους αποτελούνταν από δύο κομμάτια, ένα θετικό και ένα αρνητικό. Ακόμα και σήμερα έτσι ακριβώς περιγράφονται τα πράγματα. Αν θέλουμε να γράψουμε μια βάση θα γράψουμε κάλλιο υδροξύλιο. Προχωρείται το θετικό κομμάτι και ακολουθείται το αρνητικό κομμάτι. Έχουμε λοιπόν υπόψη μας ότι αυτό το πράγμα να διαλυθεί στο νερό θα μου δώσει ιόντα καλλιού και ιόντα υδροξυλίου. Νύτρικο οξύ, υδρογόνο άζοδοξυκονοτρία, υδρογόνο συν, νυτρικό ανοιών πλυν. Έτσι, αν αυτό διαλυθεί στο νερό θα μου δώσει και ανοιώντα υδρογόνο και ανοιώντα νυτρικά. Χλωριούχο αμμόνιο, άζοδο ιδρογόνο τέσσερα, αμμόνιο συν, χλωριοπλυν. Τι έχουμε λοιπόν? Έχουμε μια διατήρηση, έτσι, ζει ακόμα η ιδιαιστική θεωρία, το αρνητικό κομμάτι πρώτα, το αρνητικό στη συνέχεια. Και αυτό όχι μόνο για τα άλλα, αλλά και για τις βάσεις και για τα οξέα. Το ζήτημα είναι ότι ο Μπερζέλιος ήταν επηρεασμένος ακόμα από τον Λαβουαζγέ. Ο Λαβουαζγέ είχε προτείνει πως όλα τα οξέα και όλα τα όξινα σώματα έχουν μέσα οξυγόνο. Συνεπώς υποστήριζε και ο Μπερζέλιος. Επιπλέον ο Μπερζέλιος είχε καταλάβει ότι το οξυγόνο πρέπει να είναι το πιο αρνητικό από όλα τα σώματα. Το πιο βρίσκεται στον κόσμο. Κατά συνέπεια υπέθασε ότι όλα τα άλλα πράγματα αντιδρούν με το οξυγόνο και αυτό που εγώ λέω σήμερα θετικό κομμάτι μιας Ένωσης ήταν το θετικό κομμάτι που αποτελούνταν από αυτό το πράγμα που εγώ θεωρώ σύντομα το οξυγόνο. Λοιπόν, αν υπήρχε ένα μεταλλομίτ και ένα αλογόνο Χ, ο Μπερζέλιος υποθέτει ότι το μεταλλοαυθορμίτος αντιδρά με το οξυγόνο και μουσικηματίζει ένα μοιοσυν, το αλογόνο αντιδρά με οξυγόνο και μουσικηματίζει ένα αλογόνο οξυγόνο πλιν, και κατά συνέπεια αυτό είναι βάση, αυτό είναι οξύ, και αν πραγματοποιήσω την αντίδρασή του σε εκείνο το πιο θα πάρω θα ήταν κάτι τέτοιο, σύγχρον από την αντιλπσή του. Μοιοσυν χιόπλιν, δυστική θεωρία, θετικό και αρνητικό μέρος. Ήταν λάθος, λοιπόν, αυτό το σημείο, πως θεωρούσε, σύμφωνα και με την ιδέα του Λαβουαζγέ, πως το οξυγόνο υπάρχει παντού σε όλα τα οξέα, κατά συνέπεια οξυγόνο υπάρχει και στο όξινο κομμάτι, το μοιοσυν, υπάρχει και στο βασικό κομμάτι, στο χιόπλιν. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, τι σοκ υπήρξε στην επιστημονική κοινότητα, όταν ο Ντέβι απέδειξε ότι το διάλειμμα του υδροχλωρικού οξέως δεν έχει πουθενά οξυγόνο. Ο όξινος χαρακτήρας οφείλεται σε κάτι που δεν έχει οξυγόνο. Μέχρι τότε, λοιπόν, υπήρχαν πάρα πολλές προσπάθειες να δείξουν ότι υπάρχει οξυγόνο στο διάλειμμα του υδροχλωρικού οξέως. Βεβαίως, υπάρχει οξύ με χλώριο και οξυγόνο και υπάρχει το υπερχλωρικό, το χλωρικό, το υποχλωριώδες, το χλωριώδες κλπ. Αλλά το διάλειμμα του υδροχλωρικού οξέως δεν έχει οξυγόνο. Πάντως, ο Μπερζέλιος συνέχιζε να υποστηρίζει την δική του θεωρία, την διηστική, και επαναλαμβάνω ότι η διηστική αυτή θεωρία ισχύει μέχρι και τις μέρες μας στον τρόπο των οποίων γράφουμε τις ενώσεις. Έτσι έχει επικρατήσει μέσα στη ονοματολογία και στη συζυβολική γλώσσα της χημίας. Καλειοσύν, υδροξύδιο πλυν. Έτσι γράφεται το υδροξύδιο του καλείου. Αμμόνιο σύν, χλώριο πλυν. Έτσι γράφεται το χλωριούχο αμμόνιο. Υδρογόνο σύν, υδρικό πλυν. Έτσι γράφεται το υδρικό οξύ. Προκλείται το θετικό κομμάτι και ακολουθεί το αρνητικό. Τώρα, ο Φαραντέι, όπως είπαμε και άλλη φορά γύρω στα 30 χρόνια από τη ζωή του, ασχολήθηκε με το να δουλέψει πάνω στην ηλεκτρόληση και να διατυπώσει τους νόμους της ηλεκτρόλησης, έναν πρωτοποιητικό και έναν δεύτερο προσωπικό, έκανε αναφορά σε αυτές τις οντότητες, οι οποίες μεταφέραν το φορτίο μέσα από το διάλειμμα. Όταν έχω ένα διάλειμμα ως ηλεκτρολίτη και έχω βουτήξει σε αυτό τα δύο ηλεκτρόδια της άκρας ενός κυκλώματος, μεταξύ τους περιμένω να μην υπάρχει καμία επαφή. Η επαφή αυτή υπάρχει. Για ποιο λόγο λέει ο Φαραντέι, γιατί υπάρχουν κάποια ιόντα. Ποια είναι αυτά τα ιόντα? Είναι η φορής των φορτίων. Έμεινε, λοιπόν, ο Φαραντέι σε αυτό. Υπάρχουν κάποια σωματίδια που είναι η φορής του ηλεκτρισμού. Θα λέγει κάποιος, πόσο λαβοασία είπε, υπάρχει το άτομο της θερμότητας, το καλωρίκ. Έτσι, λοιπόν, πρέπει να υποθέσω ότι και ο Φαραντέι είπε υπάρχει το άτομο του ηλεκτρισμού και είναι το ιόν. Και αυτά, λοιπόν, τα ιόντα κυρνούνται μέσα στο διάγημα και πηγαίνουν στο ένα ηλεκτρόδιο, πηγαίνουν στο άλλο ηλεκτρόδιο και μου δίνουν τις χημικές θεριτεράσεις τις οποίες έχω παρατηρώ. Εκεί έμεινε ο Φαραντέι και εκεί μείνανε και όλοι οι υπόλοιποι. Κανένας στη συνέχεια δεν προσπάθησε να δώσει μια φυσική υπόσταση σε αυτά τα ιόντα. Τι είναι αυτά, πώς μοιάζουν, τι κάνουν, τι δεν κάνουν, κροτασικητικά. Δεν είχε κανένας τέτοιου είδους ενέργεια. Βεβαίως, κάπου στο ενδιάμεσο και γύρω στα 1840, νομίζω, ο Χίττορφ απέδειξε ότι σε κάποια διαφορετικά διαγήματα ηλεκτροειδών φαινόταν οι ταχύτητες των ιόντων να είναι διαφορετικές. Συνεπώς, λέει ο Χίττορφ, άλλη ταχύτητα έχει το ιόν στο νητροκοκάλιο και άλλη στο νητροκονάδριο. Σήμερα ξέρουμε ότι η ακτίνα του Νατρίου και η ακτίνα του Καλλίου των ιόντων είναι διαφορετικές. Και βέβαιος, όπως και γενικά σε οποιαδήποτε κίνηση, ένα μεγαλύτερο πράγμα κινείται με μικρότερη ταχύτητα. Κατά συνέπεια, για μας σήμερα περίπου αυτονόητο είναι ότι τα δύο αυτά διαλήματα θα φανέρωναν ότι η ροή των ιόντων Νατρίου και Καλλίου θα είναι σαφώς διαφορετική και θα είναι υπέρ των ιόντων Νατρίου που είναι πιο μικρά και πιο ευκίνητα. Αυτό εκείνη την περίοδο πέρασε έτσι στα περίπου απαρατήρητα. Το διατύπωσε ο Χίτρος, βέβαιος, υπάρχουν κάποιες διαφορές στην κίνηση των ιόντων, να δούμε τι ακριβώς είναι αυτό και κανένας δεν έψεξε να το δει. Ερχόμαστε τώρα στα 1887 και ερχόμαστε στο γνωστό Ραούλ. Αυτός, λοιπόν, ο Ραούλ, μελετούσε τα διαλήματα και μελετούσε τις φυσικές τους ιδιόητες. Εκείνο που έκανε λοιπόν είναι δημιούργησε αρκετά διαλήματα διαφορετικά από πολλές ουσίες και παρατηρούσε τις θερμοκρασίες πήξης όταν τα έψηχε και βρασμού όταν τα θέρμενε. Οι παρατρίσεις του έχουν συνοψηστεί στον όνομα του Ραούλ, ο οποίος διατυπώθηκε το 1887. Ο όνομας του Ραούλ, λοιπόν, λέει με μια απλή διατύπωση το εξής πράγμα. Το σημείο στο οποίο θα βράσει το διάλειμμα μου είναι εκείνο το σημείο στο οποίο, έτσι, η τάση μερική των ατμών του διαλήτη πάνω από το διάλειμμα θα εξισούνται, θα εξισορροποιήσει και θα τροσερική πίεση θα εισούνται με αυτήν. Πότε γίνεται αυτό? Σε κάποια θερμοκρασία. Ποια είναι αυτή η θερμοκρασία? Αυτή η θερμοκρασία εξαρτάται από το μωριακό κλάσμα του διαλήτη στο διάλειμμα μου. Τι θα πει αυτό? Αυτό θα πει ότι εάν έχω έναν καθαρό διαλήτη, η τάση των ατμών του πάνω από το διάλειμμα εισούνται με την ατροσφαιρική πίεση, ας πούμε, στους 100 βαθμούς, αν μιλάμε για το νερό. Αν πάρω και κάνω ένα διάλειμμα ζάχαρης στο νερό, τι γίνεται? Αμέσως αμέσως η περιεκτικότητα του διαλήτης πια δίνει 100% σε νερό, έτσι. Πριγουμένως θα μπορούσαμε να πούμε ότι το μωριακό κλάσμα του νερού στο νερό είναι ένα μόριο, ένα μόριο, ανακάθε μόριο διαλήτη. Τώρα λοιπόν που έχω κάνει ένα διάλειμμα ζάχαρης, προφανώς το μωριακό κλάσμα του νερού είναι 0,95, ας πούμε, άρα μικρότερο. Άρα για να φτάσουμε στην ίδια τιμή όπως πριν μερικής πίεσης, προφανώς πρέπει η θερμοκρασία μου να γίνει μεγαλύτερη. Άρα αναμένουμε το διάλειμμα της ζάχαρης να βράζει σε βαλύτερη θερμοκρασία, στους 102 βαθμούς, ας πούμε. Αν διαλύσω περισσότερη ζάχαρη, το διάλειμμα μου θα έχει πια μωριακό κλάσμα 0,9. Άρα περιμένω να βράζει στους 103,5 βαθμούς και ούτε καθεξής. Μπόρεσε λοιπόν να κάνει τέτοιου είδους υπολογισμούς, τέτοιου είδους μελέτες και να αντιτυπώσει αυτό εδώ πέρα το νόμο. Το ζήτημα είναι ότι όσο αναφέρεσαι σε μωρια σαν τη ζάχαρη ή τέτοιου είδους που δεν είναι ηλεκτρολίτας, τα πράγματα πάνε καλά. Μπορείς να υπολογίσεις πόσα μωρια έχεις βάλει, όχι ακριβώς μωρια, το γραμμωριακό κλάσμα. Και τα πράγματα πηγαίνουν πάρα πολύ καλά. Το διάλειμμα του ζαχαρόνερου βράζει σε μεγαλύτερη θερμοκρασία και επίσης σε χαμηλότερη θερμοκρασία. Αν πας όμως να κάνεις μια αντίστοιχη διαδικασία με αλάτι και εκεί μπορείς να προσδιορίσεις την ποσότητα του αλατιού και να προσδιορίσεις ότι το μωριακό κλάσμα του διαγείτος θα είναι 0,95. Χαίρεσε, λοιπόν, όταν είσαι ο Ραούλ και λες ωραία και εδώ τώρα θα πάω και θα μετρήσω το σημείο του βρασμού και θα είναι 102 βαθμί. Και είναι 103,5. Είναι δηλαδή σαν να διεργηθείς δυό μόλ από χλωριού κονατρίου. Μα πώς γίνεται αυτό το πράγμα. Αφού ξέρουμε ποιο είναι το μώριο του χλωριού κονατρίου, ξέρουμε τα ατομικά βάρη, ξέρουμε το μωριακό βάρος, δεν μπορεί να έχω πέσει τόσο λάθος, τόσο έξω, το ξανακάνω. Και παίρνεις το δυο αποτέλεσμα. Δεν το ξανακάνεις πολλές φορές, ξαναπαίρνεις το δυο αποτέλεσμα. Μέχρι το σημείο παραγγείσαι και σκέφτεσαι, γιατί κατέρευσε αυτή η θεωρία, δηλαδή γιατί δουλεύει για τη ζάχαρη αλλά δεν δουλεύει για το αλάτι. Προφανώς, λοιπόν, δουλεύει για το αλάτι επειδή το αλάτι έχει οντικό χαρακτήρα. Επειδή το αλάτι, όταν διαλυθεί στο νερό, δεν μένει σαν ένα μόριο αλατιού, και έτσι και αλλιώς δεν υπάρχει ένα μόριο χλωριού χουνατρίου ποτέ, αλλά μάση περιπτωσία, έτσι, και εκείνο τον καιρό υπάρχει. Εκείνο, λοιπόν, το υποτιθέμενο μόριο του χλωριού χουνατρίου, πέφτει μέσα στο νερό και δεν παραμένει πια ένα μόριο, γίνεται δύο πράγματα. Ένα θετικό και ένα αρνητικό, η δυστική θεωρία του Μπερζέλιου. Να τριοσύν και χλωριοπλίν. Άρα, είναι σαν να διέλυσα δύο πράγματα και όχι ένα μέσα στο νερό μου. Άρα, καλά κάνει το διάλειμμα τώρα το νερό, και ενώ το μοριακό κλάζμα, όπως το υπολογίζω, το διαλύτη είναι 0.95, συμπεριφέρεται όπως το μοριακό κλάζμα του διαλύτη που έχει ζάχαρη και το μοριακό κλάζμα το 0.90, έτσι, σαν να ήταν διπλάσια ποσότητα το αλάτι από τη ζάχαρη και λοιπόν είναι διπλάσια η ποσότητα από τις οντότητες που υπάρχουν μέσα στο διάλειμμα, αυτές λοιπόν που μειώνουν το γραμμωριακό κλάζμα του διαλύτη. Έτσι λοιπόν, η αρχική κατάρρευση το νομοτουραούλο βοήθησε στο να καταλάβουμε ότι ορισμένα διαλύματα δεν είναι τόσο απλά όσο φαίνονται. Διαλύω ένα μολ ζάχαρη στο νερό και έχω ένα μολ ζάχαρη στο νερό. Διαλύω ένα μολ αλάτι στο νερό και έχω δύο μολ από πράγματα μέσα στο νερό. Το ένα είναι ένα μολ από θετικά γιόντα, το άλλο είναι ένα μολ από αρνητικά γιόντα. Αυτό ακούγεται πολύ απλό και πολύ στοιχειώδης στις μέρες μας. Το 1884 δεν θεωρούταν καθόλου έτσι. Το 1884 είναι πάλι μια σημαδιακή ημερομηνία με την εξής έννοια. Ο Σβάντες Αρένιους παλουσιάσε τότε τη δακτωρική του διατριβή και στη δακτωρική του διατριβή ασχολήθηκε με την ηλεκτρολυτική διάστηση. Έκανε λοιπόν κάποιες υποθέσεις. Το αλάτι το διαλύω στο νερό, όπως το έκανε και ο Ραούλ και διάφορα άλλη. Αυτό το αλάτι φαίνεται ότι διασπάται. Αυτά τα πράγματα στα οποία διασπάται δεν είναι άτομο μονατρίου και χλωρίου αλλά είναι φορείς φορτίων. Αυτό λοιπόν που ο Φαραντέι έλεγε η ΥΟΝΤΑ και δεν ήξερε τι είναι και δεν τον ένιωσε και με πολλείς. Το όμορφο που τον ένιωσε ήταν ότι μετακίνονταν δεξιά-ερισταρά και μετέφεραν τον ηλεκτροκό φορτίο. Αυτά λοιπόν τα ΥΟΝΤΑ λέει ο Αρένιους, υπάρχουν μέσω του διαλύου από τη στιγμή που διαλύω το αλάτι. Δεν έχω άτομα μονατρίου και άτομα χλωρίου και κάποιους φορείς του ηλεκτρισμού. Είναι τα ίδια, τα ΥΟΝΤΑ που έχουν σημαντιστεί, ΝΑΤΡΙΟΣΙΝΚ και ΧΛΟΡΙΟΠΚΙΝ. Αυτά είναι οι φορείς του ηλεκτρισμού. Κι αυτά δίίστανται και αυτά παρολίγο να αφέρουν και το επιστημονικό του τέλος, η διδακτορική του διατριβή με τα βίας έγινε δεκτή. Του επιτέθηκαν πάρα πολύ διότι αυτό ήταν κάτι εντελώς ασυνήθιστο για εκείνον τον καιρό, άσχετα που είχε δίκιο στο τέλος. Γιατί? Γιατί πολύ απλά τους περισσότερους από τους φυσικοχημικούς δεν τους ενδιαφέρε καθόλου η ατομική θεωρία. Δεν τους ενδιαφέρε η οντότητα του νετρίου και του χλωρίου. Τους ενδιαφέρε μόνο να μετρήσουν το ρεύμα, την έντεση του ρεύματος, την διαφορά δυναμικού, την ροή των φορτίων, την ροή της ενέργειας και αυτό. Ο Αρένιος, λοιπόν, έδινε υπόσταση σε αυτά τα πράγματα που ο Φαραντέης είπε ή όντε και οι άλλοι τα θεωρούσαν σαν μοντέλο κάποιες μικρές μπύλες που μετέφεραν τον ηλεκτρισμό δεξιά και αριστερά. Ο Αρένιος, λοιπόν, επέμεινε. Με βάση τις μετρήσεις του και με βάση άλλα πειραματικά δεδομένα, τους ανάγκωσε δηλαδή να δεχθούν ότι η ηλεκτρογετική του θεωρία ήταν σωστή και ότι οι φορείς του ηλεκτρισμού μέσα στα διαγήματα δεν ήταν κάποιες οντότητες π αφού υπήρχαν οι όντα. Στα 1889, ο Αρένιος έδωσε μια περιγραφή της χημικής κινητικής που βοήθησε πάρα πολύ τον Όζλον να διατυπώσει τη θεωρία του περικατάλησης. Τι μας είπε, λοιπόν, ο Αρένιος για τη χημική κινητική. Έχω μία αντίδραση. Έχω, λοιπόν, τα αντιδρόντα. Έχω και τα προϊόντα. Η αντίδραση είναι αφθόρμητη προς τα δεξιά, προς τα προϊόντα, δηλαδή. Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι αν ανακατώσω τα α και β και τα αφήσω εκεί πέρα στην τύχη του, σιγά-σιγά η αντίδραση θα προχωρήσει και θα μου δώσει τελικά τα γ και δ. Λέει, λοιπόν, ο Αρένιος. Κοιτάξτε, για να πραγματοποιηθεί η αντίδραση, εγώ θα κάνω την εξής παραδοχή. Δεν με ενδιαφέρει η φύση των α και β, εγώ θα θεωρήσω ότι είναι μικρές μπήλες. Αυτές, λοιπόν, οι μικρές μπήλες μέσω στο διάλειμμα, πως έχει πει ο Πανχόφ, συμπεριφέρονται περίπου όπως και τα μόρια ενός αερίου σε έναν δοχείο στο οποίο υπάρχουν. Αυτές, λοιπόν, οι μπήλες κινούν δάτακτα, από τη σέα χεριστερά. Ωραία. Αυτές, λοιπόν, αφού κινούνται, έρχονται και συγκρούνται η μία με την άλλη. Αν, λοιπόν, συγκρουστεί μία μπήλια α ή μία μπήλια β, υπάρχει περίπτωση να κάνουν κάποια ιδιαιπίδραση και να σχηματιστεί προϊόν. Υπάρχει περίπτωση και να μην κάνουν. Γιατί, αν μόνο σχηματιζόταν προϊόν, τότε η αντίδραση θα ήταν ακαρία. Αν δεν γίνουν α και β, μπαμ, παίρνουν τα γ και δ και τελείωσε, δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Έτσι. Οι περισσότερες αντιδράσεις, όμως, προχωρούν αργά. Και προχωρούν, έτσι, μέσα από μια θέση ισορροπίας. Λοιπόν, λέει ο Αρένιος, ξέρετε τι σημαίνει, σημαίνει το εξής. Ότι δεν είναι κάθε σύγκρουση μεταξύ μίας μπήλιας α και μίας μπήλιας β που θα μου δώσει ο προϊόν. Πρέπει, εκτός του να έρθουν κοντά η α και η β, να έχουν και ένα σύνολο από ενέργειες. Η ενέργεια του α ξεχωριστά είναι κάποια, η ενέργεια του β ξεχωριστά είναι κάποια. Ά, λοιπόν, οι δύο μπήλιας έρχονται και συγκρουστούν μεταξύ τους και η ενέργεια του συστήματος, έτσι, τη στιγμή που έχουν συγκρουστεί και είναι πια ένα σώμα. Ά, λοιπόν, η ενέργεια του συστήματος είναι μεγαλύτερη από μια τιμή ενέργειας, τότε μπορεί να πραγματοποιηθεί αντίδραση. Ένα είναι μικρότερο δεν θα πραγματοποιηθεί. Και τι σημαίνει αυτό? Σημαίνει ότι σήγαγε στη ζωή μας αυτό που λέμε ενέργεια ενεργοποίησης. Αν θυμηθούμε το ενεργιακό διάγραμμα το απλό που μαθαίνουμε όλοι έτσι σε μια χημική αντίδραση, έχουμε κάπου αριστερά την ενέργεια των αντιδρόντων, κάπου δεξιά την ενέργεια των προϊόντων, για να είμαστε σίγουροι ότι είναι μια καμπύλη που ανεβαίνει πρώτα σε κάποιο ύψος και στη συνέχεια κατεβαίνει. Αυτό, λοιπόν, το ύψος μας δίνει μια ενέργεια παραπάνω από τη συνολική ενέργεια των Α και Β. Είναι η ενέργεια ενεργοποίησης, την οποία ο Αρένιος εισηγήθηκε πως έπρεπε να υπάρχει και έπρεπε να ξεπεραστεί, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η αντίδραση. Ποιο ήταν το πειραματικό δεδομένο που τον οδηγήσε σε μια τέτοια ερμηνεία. Το πειραματικό δεδομένο ήταν ότι όλες οι αντιδράσεις μπο να είναι πιο αποτελεσματικά αν αυξηθεί η θερμοκρασία. Μα αν αυξηθεί η θερμοκρασία, αυξάνεται ο θερμικός περιοχόμενος των σωμάτων. Άρα οι μπύλες Α και Β έρχονται και συγκρούνται, κουβαλώντας μεγαλύτερα ποσό ανέργειας. Κατά συνέπεια, αν στους 20 βαθμούς χτυπούν οι μπύλες μεταξύ τους και μόνο το 10% από αυτές έχει περισσότερη ενέργεια από την ενέργεια ενεργοποίησης, το 10% θα υπεράσει. Αν στους 30 βαθμούς αυτό το ποσοστό είναι 15, 15% θα υπεράσει. Αν στους 50 βαθμούς αυτό είναι 30%, 30% θα υπεράσει. Και αυτό ήταν ακριβώς το που βλέπαμε με τη μεταβολή της θερμοκρασίας. Αύξηση της θερμοκρασίας σημαίνει αύξηση της ταχύτητας της αντίδρασης και αύξηση της αποτελεσματικότητάς της. Με βάση τέτοια στοιχεία ο Αρένιους εισηγήθηκε ότι υπάρχει αυτή η ενέργεια ενεργοποίησης που πρέπει να παρακαμφθεί κάθε φορά και να δείτε τι ωραία κόλλησε αυτό με τη θεωρία την καταλυτήκη του Ωσβαλτ. Εκείνο που λέει ο Ωσβαλτ συμβαίνει είναι ότι ο καταλυτής δεν πάει να κάνει μια αντίδραση α και β που έχει μια ενέργεια ενεργοποίησης 100 μονάδες, ας το πούμε, αλλά παίρνει το α κάνει μια αντίδραση και δημιουργεί ένα ενδιάμεσο προϊόν που έχει μια ενέργεια ενεργοποίησης 5 μονάδες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί αυτή η αντίδραση να πραγματοποιηθεί στους 20 βαθμούς και δεν χρειάζεται 200. Στη συνέχεια αυτό το σύστημα καταλύτης και α αλληλεπιδρά με το β και η ενέργεια ενεργοποίησης αυτής της αντίδρασης είναι 10 μονάδες, για παράδειγμα, που σημαίνει αρκεί μια θερμοκρασία 25-30 βαθμών για να πραγματοποιηθεί η αντίδραση. Στη συνέχεια αλληλεπιδρούν το α και το β, τώρα πια στην κατάσταση που είναι, είναι το σύστημα α καταλύτης β, όπου γίνεται αυτή η αντίδραση και αυτή η ενέργεια ενεργοποίησης αυτού του σταδιού είναι επίσης μικρή. Κατά συνέχεια ο Κατίνιτης δεν έχει κάνει στην περιπτωσία μας τη μία αντίδραση σε ένα βήμα με 100 μονάδες ενέργεια ενεργοποίησης, την έκανε μια αντίδραση τριών βημάτων, όπου το κάθε στάδιο είχε ενέργεια ενεργοποίησης αρκετά μικρότερη. Άρα, αντί να χρειαστεί να θερμάνω στους 200 ή 300 βαθμούς, αρκεί να αφήσω το σύστημά μου σε θερμοκρασία δωματίου, ας το πούμε, και να περιμένω να πάρω το τελικό μου προϊόν, που το συναντάμε αυτό, κάτ' εξοχήν της σήμερος ημέρα, στα ένζυμα. Τα ένζυμα βρίσκονται μέσα στον οργανισμό μας και δουλεύουν μέσα στα όρια του. Στο δικό μου οργανισμό, λοιπόν, δεν μπορεί η καύση, η οποία καύση πραγματοποιείται κάθε στιγμή που αναπλέω, οξυγόνο, μπαίνει στον οργανισμό μου και δημιουργείται καύση. Δεν μπορεί να μου υποδείξει κανένας μέσα στο σώμα μου κάποια περιοχή που η θερμοκρασία είναι 600 βαθμοί, γιατί στους 600 βαθμούς είναι η θερμοκρασία που γίνεται αφθόρμητη αντίδραση άνθρακας και οξυγόνο, διοξυγόνο το άνθρακα. Μάθα μου πεις μέσα στον οργανισμό σου, δεν είναι κομμάτια από άνθρακα, υπάρχουν άτομα άνθρακας σε διάφορες νόσεις, πολύ χειρότερα. Πρέπει να σπάσουν οι ενδυσμούς του άνθρακα με τα γειτονικά μόρια, προκειμένου να γίνει αντίδραση, δεν να κάνει ελεύθερος άνθρακας. Άρα θέλει να σημαίνει 650 βαθμούς για να γίνει αυτή η αντίδραση, έτσι. Ίτως ώστε η γλυκόζυμο να γίνει διοξυγό το άνθρακα. Έχω πουθενά μέσα μου κάποια περιοχή που θερμοκρισέμουν να είναι 650 βαθμούς ή όχι. Έτσι, αν έχω 38 βαθμούς ή είδη με άρρωστος έχω πληρετό. Κατά συέπεια πρέπει γύρω στους 37 βαθμούς να πραγματοποιηθεί αυτή η αντίδραση. Πώς θα πραγματοποιηθεί με τα ένδυσημα. Τι κάνουν τα ένδυσημα, έχουν το ρόλο του καταλύτη. Μια ενισυμική αντίδραση μπορεί να προχωρεί μέσα από 5, 6, 10 διαδοχικά στάδια προκειμένου να γίνει αυτό που τελικά θα γράψουμε άν Λοιπόν, αυτή η ενέργεια ενεργοποίησης εισήχθησαν ιδέα από τον Αρένιους, χρησιμοποιήθηκε από τον Ώσβολδ και την Κατάληση και χρησιμοποιείται πάρα πολύ πρακτικά ακόμα και σήμερα. Και βεβαίως, ερχόμαστε στη συνέχεια για να αντιμετωπίσουμε δύο μεγάλα ονόματα, τον Τζέμς Κλαρκ Μάξουελ και τον Λούντι Χιμπόλεσμαν. Αυτή, λοιπόν, εκείνη την ίδια περίοδο και λίγο πιο πριν, δηλαδή γύρω στα 1870, προτείνανε την κινητική θεωρία των αεριών. Τι λέει, λοιπόν, η κινητική θεωρία των αεριών. Ξέρετε τι συμβαίνει, λοιπόν, υπάρχουν τα μόρια των αεριών μέσα στον δοχείο. Θεωρώ, λοιπόν, ένα δοχείο, μέσα στο οποίο έχω μόνο μόρια κάποιων αεριών, κάνανε μια παραδοχή. Η πρώτη παραδοχή είναι ότι τα μόρια αυτών των αεριών είναι μόρια ιδανικών αεριών. Συναπώς υπακούν τους ιδανικούς κανόνες των ιδανικών αεριών. Δεύτερον, για πρακτικούς λόγους, αυτά τα μόρια είναι σημεία. Έχουν, δηλαδή, κάποια σημεία. Έτσι είναι ιδιαίτα κατασκευάσματα. Δεν έχουν όγκο, δεν έχουν μέγεθος, δεν έχουν τίποτα. Τρίτον, δεν έχουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Συνεπώς, μια παραδοχή είναι ότι είναι σημιακά και μια παραδοχή είναι ότι δεν έχουν μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Άρα, το μόνο που έχω να σκεφτώ είναι το πώς κινούνται αυτές οι μικρές αεριές μπηλίτσες σε αυτά τα σημεία. Και κινούνται άτακτα, προς όποια κατεύθυνση θέλουν. Αν καθίσεις και το σκεφτείς έτσι, τι σημαίνει πίεση. Πίεση για μένα σημαίνει ότι σε ένα μικρόχρονικό διάστημα που θα κάνω παρατήρηση, έτσι, θα βλέπω ένα κομμάτι του τείχωματος του τοχείου, θα κοιτάξω να δω πόσα μόρια από αυτό το αερίο θα χτυπήσουν σε αυτό το τείχωμα. Όσο περισσότερα μόρια χτυπήσουν, τόσο μεγαλύτερη είναι η πίεση την οποία εγώ καταλαβαίνω. Αυτό θα πει πίεση. Στα τείχωματα εξασκείται η πίεση, καθώς τα μόρια του αερίου χτυπούν προς αυτά. Λοιπόν, σε αυτό το δευτερόλεπτο που θα κάνω την παρατήρηση, πόσα μόρια του αερίου μπορούν να χτυπήσουν στον τείχωμα μου. Όσα βρίσκονται σε απόσταση θήκια μπορούν να μπορούν να χτυπήσουν. Και φυσικά όσο κυρνούν το προς τη μεριά, όσο κυρνούν το προς την απέναν τη μεριά, δεν θα χτυπήσουν ποτέ. Όσο κυρνούν το προστάσεις κατευθείνεις, δεν θα τα δω ποτέ, έτσι δεν είναι. Κάντως, λοιπόν, κάποιες τέτοιου τους στατιστικές παραδοχές και, όπως είπαμε τις δυο αρχικές, ότι είναι σημιακά κατασκευάσματα ιδεατά και δεν έχουν μεταξύ τους κανένας είδους αλληλεπίδραση, κατέληξαν πάρα πολύ εύκολα και πάρα πολύ απλά στην διατύπωση των νόμων των ιδανικών αεριών. Το P-V-A-I-N-R-T-A-F, αυτόν, καταστητική αξίωση των ιδανικών αεριών, προκύπτει από την κινητική θεωρία των αεριών, να αναθεωρήσουμε ότι τα αέρια έχουν τέτοιου είδους σωματίδια, άυλα, έτσι για να το πούμε, που κινούνται άτακτα, που κινούνται στατιστικά προς όλες τις κατευθύνσεις και, κατά συνέπεια, πάρα πολύ απλά καταλήξαμε στο να διαπιστώσουμε την αλήθεια των νόμων των αεριών μέσα από αυτήν εδώ πέρα την προσέγγιση, την κινητική θεωρία των α κατανοητό σε όλους είναι πως αν κάνω τη μέτρησή μου σε μεγαλύτερη θερμοκρασία, μεγαλύτερη θερμοκρασία σημαίνει μεγαλύτερο θερμικό περιεχόμενο για τα μόλια αυτά, μεγαλύτερο θερμικό περιεχόμενο σημαίνει μεγαλύτερη μέση ταχύτητα στην κινησία τους, το οποίο σημαίνει μεγαλύτερη πίεση, έτσι, η πίεση είναι ανάλογη της θερμοκρασίας, αν μιλάμε για σταθερό όγκο, μα έτσι στην αρχική θεώρηση θεωρούμε ότι έχουμε έναν κύβο ή ένα κίνδρο μέσα στον οπο η πίεση λοιπόν είναι ανάλογη της θερμοκρασίας. Βεβαίως, αυτά εδώ είναι προσεγγίσεις, έτσι, είναι καλά σημεία για να ξεκινήσει κάποιος, αλλά δεν αποτελούν την πραγματικότητα, η πραγματικότητα λοιπόν αποτελείται από αέρια, τα οποία δεν είναι ιδανικά αέρια, τα περισσότερα λοιπόν αέρια δεν συμπεριφέρονται στις ιδανικά, ευτυχώς για μας υπήρξε μέσα στη ζωή μας ο Γιωχάννης Δίτρικ Βαντρεβάλς, αυτός λοιπόν ο Βαντρεβάλς κάτι σκέφτηκε, εντάξει αυτό είναι ένα καλό σημε Επίσης, όμως, εγώ δεν μπορώ να πω ότι τα μόρια των αερίων δεν έχουν όγκο, έχουν κάποιο όγκο. Τι θα πω, ότι είναι κάποια σφαίρες που έχουν κάποιο λογισμένο όγκο. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ το αεριό όμο αυτό να το συμπιέσω μέχρι όγκου ίσο με το μηδέν, αλλά μέχρι όγκου που είναι το σύνολο του όγκου των σωματιδίων αυτών Επίσης, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κα Επίσης, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. fiber1.db.gr. Ο Κανιζάρο λοιπόν πήρε μέρος στο πρώτο Διεθνές Συνέδριο Χημείας που έγινε στην Κασσρούη του 1860. Ο Κανιζάρο, μελετώντας το θερμικό περιεχόμενο κάποιων αντιδράσεων μεταξύ αέριων, συνέκληνε στο ότι μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη θερμοχημία και ειδικά την ειδική θερμότητα των αέριων. Και αφού παρατήρησε για κάποια πράγματα που ήξερε ότι από την ειδική θερμότητα μπορούσε να πάει προς τα πίσω και να υπολογίσει το σχετικό ατομικό βάρος στο αέριο του, επεξέτρει αυτές τις μετρήσεις του και σε πράγματα τα οποία δεν ήταν αέρια αλλά μπορούσαν να εξαερωθούν. Ένα κλασικό τέτοιο παράδειγμα είναι ο φωσφόρος. Ο φωσφόρος είναι στερεό αλλά μπορεί σχετικά εύκολα να εξερωθεί. Αν πας και μετρήσεις στην τάση ατμών του εξαερωμένου φωσφόρου, κατά καν είναι ατρόποτες οποδίδε αυτό το οποίο έχει στην προστά σου. Όλοι θεωρούν ότι έχουν στα χέρια τους φωσφόρους είναι πως άτομα φωσφόρου. Εκείνο που εξερευόμαστε τώρα είναι ότι υπάρχουν συγκροτήματα του τύπου φωσφόρους 4. Αν λοιπόν εγώ μετρήσω ένα μολ φωσφόρου και νομίζω ότι έχω ένα μολ από άτομα φωσφόρου στην αέρια κατάσταση και προσπαθώ να δω τι είναι αυτό που βλέπω, βλέπω το λάθος πράγμα. Διότι έχω στην ουσία 1 τέταλτος γης και έχω στη συνέχεια 4 μολ από φωσφόρους στην αέρια κατάσταση. Κάνοντας τέτοιου είδους υπολογισμούς και βασιζόμενος κυρίως στη θερμοχημία και στις ειδικές θερμότητες των σωμάτων, θεωρώντας ότι αυτές είναι σταθερές, πρότεινε ατομικά βάρη, έδειξε ότι είχε αυτό που λέγαμε σήμερα ατομικότητα, υπήρχε δηλαδή το υδρογόνο 2, το άζοντο 2, το οξυγόνο 2, ο φωσφόρος 4 σαν στοιχεία και δεν υπήρχε υδρογόνο, οξυγόνο, άζοντο φωσφόρος σε ατομική εμπροφή και επειδή στήθηκε στην πόρτα εξόδου του συνδρίου και μοίραζε ένα μικρό φυλαδιάκι, νομίζω οι 4-6 σελίδες ήτανε και όλοι το πήραν τσάμπα, του ρίξανε ματιά κάποια στιγμή αργότερα και μέσα στα επόμενα 2 χρόνια δημιουργήθηκε ένα ρεύμα ανθρώπων που άρχισαν να πιστεύουν στην ατομική θεωρία, δηλαδή δεν ήταν μόνο ένα θεωρητικό κατασκεύασμα που βοηθούσε στο να βγάζουμε άκρη με χημικές αντιδροσίες, αλλά αναφέρονταν σε άτομα τα οποία ήταν επαρκτά. Τώρα, στη συνέχεια υπήρξαν και κάποιοι άλλοι που δυσκολέψαν τη ζωή μας, δηλαδή μελετώντας τις ενώσεις του άνθρακα αποδείχθηκε ότι οι άνθρακες μπορούσαν να αντιδράσουν με υδρογόνο, μπορούσαν να αντιδράσουν με τέσσερα ισοδύναμα υδρογόνο. Αν ο άνθρακας αντιδρούσε με οξυγόνο, μπορούσε να αντιδράσει με δύο ισοδύναμα οξυγόνο, δηλαδή θα δημιουργούσε αυτό που λέμε το μεθάνιο και το τεξούδι του άνθρακα. Αλλά τότε δεν υπάρχει μία αντιστοιχία ένα υδρογόνο προς ένα οξυγόνο, είναι βεβαίως, η αντιστοιχία είναι δύο υδρογόνα προς ένα οξυγόνο, αυτό το βλέπει κανείς και από την στοιχειομετρία του νερού. Ήρθε λοιπόν γύρω στα 1850 ή 1852 ο Φράνκλαντ και διατύπωσε την ιδεία του περί αυτού το οποίο ονόμασε στην αρχή ατομίσιτη και στη συνέχεια βάλενσι, δηλαδή σθένος. Λοιπόν ξέρετε τι γίνεται, το κάθε άτομο έχει έναν βαθμό κορεστότητας και αυτό εγώ το λέω βάλενσι. Ο άνθρακας λοιπόν έχει τέσσερις βαθμούς κορεστότητας. Αυτός λοιπόν μπορεί να τους κορέσει, να τους χορτάσει δηλαδή, είτε κάνοντας επίδραση με τέσσερα υδρογόνα είτε κάνοντας επίδραση με δύο οξυγόνα. Μα, λέει ο Φράνκλαντ, κι εγώ από το νερό ξέρω ότι ένα οξυγόνο μπορεί να κάνει αλληλεπίδραση με δύο υδρογόνα και κατά συνέπεια η δική του βάλενσι, η δική του χορητικότητα είναι δύο υδρογόνα. Κατά συνέπεια για το ίδιο πράγμα μιλάμε. Ή άνθρακας με δύο οξυγόνα ή άνθρακας με τέσσερα υδρογόνα. Αυτό λοιπόν, που σήμερα θα το λέγαμε σθένος, επειδή έχει μια τέτοιούντος ασάφια στην διατύπωσή του ήρθε για να μπερδέψει την κατάσταση και να οδηγήσει την ατομική θεωρία λίγο παραπίσω ακόμη. Δηλαδή, σε ένα σημείο που τα πράγματα ήταν αρκετά μπλεγμένα, καθόλου ξεκάθαρα για θεωρία και φυσικά όποιος δεν την χρειασθόταν απογείτος για να γίνει στο πρόβλημά του δεν την χρησιμοποιούσε. Και τέτοιου ήταν η περισσότερη φυσικοχημική, δυστυχώς, μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα.
_version_	1782817510412779520
description	σύντομη περιγραφή: Αυτός ο Ιωσίας Γουίλαρντ-Κίπψ ήταν αρκετά σημαντικός, από τι φαίνεται, και τώρα στις ημέρες μας θεωρείται ακόμα πιο σημαντικός. Γιατί, όπως είχαμε πει και παλιότερα, όταν κοιτάς την ιστορία προς τα πίσω, την διαβάζεις πάντοτε μέσα από τα δικά σου φλίτρα, βλέποντας τα πράγματα όπως τα καταλαβαίνεις εσύ τώρα, θα δούμε τώρα στη συνέχεια κάποια στοιχεία σχετικά με αυτό. Ο Ιωσίας Γουίλαρντ-Κίπψ, λοιπόν, πρότεινε την εισαγωγή στη ζωή μας ενός μεγέθους που τον όμασε «ελεύθερη ενέργεια». Ήταν, λοιπόν, κάτι που περιλάβανε και την εσωτερική θερμότητα του συστήματος, αυτό που σήμερα λέμε ανθρωπία, και την εντροπία. Και, μάλιστα, με αντίθετο πρόσωπο. Θετικό για την ενθρωπία, αλληλεγτικό για την εντροπία. Έτσι, λοιπόν, αύξηση της εντροπίας σήμενε μίωση της συνολικής ενέργειας. Μίωση της ενθρωπίας σήμενε μίωση της συνολικής ενέργειας. Κατά συνέπεια, σε αυτές τις περιπτώσεις, είτε στην μίωση της ενθρωπίας είτε στην αύξηση της εντροπίας, είχαμε μίωση αυτού του μεγέθους που τον όμασε «ελεύθερη ενέργεια». Ξαναθυμίζω, εμείς για να τον τιμήσουμε, τον ονομάζουμε πια σήμερα «ελεύθερη ενέργεια Γκίμπς». Λοιπόν, αποδείχθηκε τελικά ότι αυτό το μέγεθος, η ελεύθερη ενέργεια, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως το απόλυτο κριτήριο για να προσδιολήσει κάποιος τον αυθόρμητο ή όχι χαρακτήρα μιας αντίδρασης. Αν υπήρχε μίωση στην τιμή της ελεύθερης ενέργειας, στην πορεία μιας αντίδρασης, αυτή ήταν αυθόρμητη. Αν υπήρχε αύξηση, τότε αυτή ήταν μη αυθόρμητη και πραγματικά χρειαζόταν έτσι εξωτερική ενέργεια για να ξεκινήσει. Τώρα, ο Γκίμπς καταρχήν στα 1872 και 1873 σε δυο μικρές εργασίες του έδωσε τα βασικά στοιχεία αυτών των πραγμάτων που περιγράφω εγώ έτσι τώρα συνοπτικά. Ακολούθησαν στα 1876 και 1878 δυο μεγάλες εργασίες από περίπου 100 σεγγίδες η κάθε μια, όπου έδειξε ότι αν έχω ένα σύστημα σε ισορροπία, είναι μια χημική αντίδραση. Τότε, αν κάνουν κάποιες μεταβολές στις συγκεντρώσεις των αντιδρόντων ή των προϊόντων σωμάτων, αυτές οι μεταβολές προκαλούν κάποιες μεταβολές στην ελεύθερη ενέργεια του συστήματος. Στη συνέχεια προσπάθησε να προσδιορίσει το είδος και την έκταση της μεταβολής της ελεύθερης ενέργειας ανάλογα με τη μεταβολή στη συγκέντρωση των σωμάτων α και β. Και καθόρισε αυτόν τον ρυθμό μεταβολής της ελεύθερης ενέργειας σε σχέση με τη μεταβολή της συγκέντρωσης ως το χημικό δυναμικό. Αποδείχτηκε λοιπόν τελικά πως αυτό το πράγμα που το ονόμασε χημικό δυναμικό ήταν η κοινούσα δύναμη πίσω από κάθε αντίδραση. Αν υπήρχε χημικό δυναμικό, τέτοιο που επέτρεπε την πραγματοποίηση μιας αντίδρασης, αυτές οι πραγματοποιούνταν. Τώρα, λοιπόν, το ζήτημα ήταν ποιο κάνουμε, όχι στην πορεία μιας αντίδρασης, αλλά τι κάνουμε στην ισορροπία μιας αντίδρασης. Λοιπόν, λέει ο Gibbs, στην θέση ισορροπίας μιας αντίδρασης, εκείνο που έχουμε είναι ότι πετύχαμε ένα ελάχιστο στη διακύμαση του χημικού δυναμικού. Συνεπώς, στην θέση ισορροπίας της αντίδρασης, για μια μικρή μεταβολή της συγκέντρωσης είτε του α και β που είναι αντιδρώντα, είτε του γ και δ δεν έχει παρά μικρή επίπτωση, πρακτικά μηδενική, στη μεταβολή του δυναμικού. Έχουμε, λοιπόν, ένα ελάχιστο. Άρα, όταν έχω πετύχει το ελάχιστο στη δημή του χημικού δυναμικού, η κατάστασή μου είναι μια κατάσταση χημικής ισορροπίας. Το πείτε, ναι, πολύ ωραία. Άρα, το 1876 και 1878 μπορούν να θεωρηθούν ως κάποιες οριακές ημερομηνίες και πάλι. Ψέματα. Οι δύο αυτές μεγάλες εργασίες, που ήταν παραπάνω από 100 χιλίδες η καθεμιά, θεωρούνται από μας τώρα, έτσι, από τους σύγχρονους μελετητές, έτσι, ένα μισό ώρα μετά, ότι αποτελούν μία ενότητα και μία συνέχεια. Αυτό δημοσίευσε ως δύο διαφορετικά πράγματα. Επιπλέον, ο Gibbs δημοσίευσε σε ένα περιοδικό, νομίζω ήταν τα πρακτικά της επιστημονικής κοινότητας, το Connecticut, που ήταν, ε, το Connecticut, έχει κανέσχει εμπόσιο ότι ακριβώς είναι μια από τις μικρότερες πολιτείες, και σε έκταση και λοιπά και λοιπά και λοιπά σχετικά. Η επιστημονική κοινότητα του Connecticut, δηλαδή, πόσο μεγάλη μπορεί να είναι. Και το περιοδικό, το οποίο εξέδιδε τότε, σύμφωνα με παρατηρήσεις τωρινών, έτσι, επιστημονικών και ιστορικών αναλυτών, δεν είχε παραπάνω από 50-60 συνδρομητές. Τότε τα περιοδικά κυβδόταν στη βάση αυτή. Έβγαινα να κείνωνω ότι θα ετοιμάσω ένα περιοδικό με το εξής και εξής περιεχόμενο, με τέτοια ίδια και λοιπά και λοιπά σχετικά. Συγγνώμη. Και μάζευα συνδρομές. Ανάλογα, λοιπόν, με το πόσες συνδρομές μάζευα, μπορούσα ή να κτυπώσω ή να μην ακτυπώσω το περιοδικό. Συνεπώς, και καθόλου περιοδικά δεν ήταν, έτσι, μπορούσα, δηλαδή, το επόμενο τεύχος να εμφανιστεί τον επόμενο μήνα ή τον επόμενο χρόνο, έτσι, ανάλογα με το πότε μπορούσα να μαζευθώ συνδρομές. Και μάζευα, πριν όσο θα έχεις 50 ή 60 συνδρομές, έτσι, στην επιστημονική εταιρεία το Connecticut, δεν μπορείς να περιμένεις ότι η Γερμανή φυσικοχημική, έτσι, που ήταν οι κύριοι εκφραστές της δραστηριότητας πάνω στη φυσικοχημία, οι Γάλλοι, δευτερευόντως, έτσι, και τρετευόντως οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, θα ήταν γνώστες αυτού των πραγμάτων τα οποία ο Gibbs διατύπωνε σ' αυτές εδώ πέρα τις εργασίες του. Ερχόμαστε, λοιπόν, τώρα εμείς και λέμε, η ημινιότητα της εργασίας του Gibbs και τα 1878 προσδιορίζουν την αρχή της θερμοδυναμικής και τούτο και εκείνο και το άλλο, όπου τίποτα δεν προσδιορίζουν. Δηλαδή, οι επιστήμονες στην Κεντρική Ευρώπη που ασχολούνταν με αυτά τα αντικείμενα εκείνη την περίοδο πολύ αργότερα ήρθαν σε γνώση αυτών των πραγμάτων και μόνο όταν αυτές οι εργασίες μεταφράστηκαν στα γερμανικά ή διαδόθηκαν μέσα από κάποιους άλλους. Λοιπόν, ο Friedrich Wilhelm Oswald, ένας που με τη σύγχρονη αντιμετώπιση των πραγμάτων θα ήταν λετονός, ας το πούμε, αναφέρεται έτσι στα πρακτικά από τους αρχαίους ως Γερμανορώσος, τέτοια λοιπόν θα ήταν η καταγωγή του. Αυτός, λοιπόν, ο Oswald, ίσως ο μεγαλύτερος φυσικοχημικός που υπήρξε, μετέφρασε στα γερμανικά τις εργασίες του Gibbs το 1892. Σε πως 1878 δίνουμε εμείς τώρα σαν βάση πάνω στην οποία θεμελιώθηκε η θερμοδυναμική εκείνο το άλλο κλπ, όμως πριν από το 1892 σχεδόν κανένας από τους Γερμανούς επιστήμονες, αξιοπερίεργο είναι, δεν το έχω μελετήσει, να δω πως ο Oswald βρέθηκε με τα πρακτικά αυτής της κοινότητας της επιστημονικής του κονέκτηκα στα χέρια του, ή ποιος του τα υπέδειξε ή ποιος του τα έδωσε, π.χ. πριν από το 1892 κανένας δεν θα μπορούσε να μιλάει για την φυσική χημεία με όρους ελεύθερης ενέργειας και με όρους χημικού δυναμικού, όπως τους περιέγραψε ο Gibbs. Από κει και μετά βεβαίως θεμελιώνεται αυτό που λέμε φυσική χημεία και η ουσιαστική και συστηματική και ακριβή συμμελέτη των φυσικών μεταφορών στην πορεία μιας χημικής αντίδρασης. Πρώτη και καλύτερη, σε αυτές τις περιπτώσεις, η κατάληση. Τι είναι η κατάληση? Είναι κάτι πάρα πολύ χρήσιμο. Πάρα πολύ διεδομένο, ακούμε καθημερινές κουβέντες, έχεις καταλυτικό αυτοκίνητο, έχω, τι θα κάνω τώρα που χάρασε εγώ τον καταλήτης, πού θα τον πετάξω, ποιος θα τον μαζέψει, τι θα τον κάνω τον καταλήτη. Τι κάνει αυτός ο καταλήτης? Έτσι, οι περισσότεροι που κάνουν αυτές τις κουβέντες δεν έχουν υπόψη τους. Λοιπόν, η κατάληση είναι κάτι χρήσιμο στη χημία. Ήταν γνωστή ήδη από τα 1812. Τότε, σε κάποιο κείμενό του, ο Κίρκοφ, ο οποίος έτσι έκανε δουλειές και οπτικού και θεωρητικού και θερμοδυναμικού και συνθυτικού χημικού και όλα τα σχετικά, περιέγραψε την όξινη υδρόληση του αμύλου. Δηλαδή, δηλαδή, αν πάρεις άμυλο και το ρίξεις στο νερό, κάνεις ένα ωραίο αιώριμα, μάλιστα. Αυτό το αιώριμα, αν καθίσεις και το κοιτάς, σε κοιτάει και αυτό. Δεν γίνεται τίποτα. Δηλαδή, μετά από λίγο καιρό κροκιδώνεται και μετά από λίγο καιρό μπορεί να αρχίσει να προσελκύνει μερικά μαμούνια πάνω σε αυτό. Αλλά από χημικής αμύψος είναι άμυλο αιωρημένο με το νερό. Ο Κύρκο, αυτοί πως, είχε παρατηρήσει, προφανώς και άλλοι το είχαν παρατηρήσει πέρα από αυτόν, οπότε δεν είχαν λάβει τον κόπο να το περιγράψουν, να το γράψουν και να το μελετήσουν. Παρατρήσει, λοιπόν, ότι αν πας και ρίξεις μέσα σε αυτό το αιώριμα μερικές σταγόνες από θηικό οξύ, τότε αρχίζει και συμβαίνει κατητή. Αυτό το κατητή οδηγεί σταδιακά στην διαδικασία, που τώρα εμείς τη λέμε όξινη υδρόληση του αμύλου και μονοδυλικά σάχαρο. Συνεπώς, ήταν μια χημική αντιέδραση, η οποία συνέβη, όχι τον έριξε καν ένα κιλό θηικό οξύ, αλλά μερικές σταγόνες είμαστε εκεί. Συνεπώς, τι έγινε? Ο Κύρκο απλώς του περιέγραψε, ρίχνοντας λίγες σταγόνες από θηικό οξύ, στη συνέχεια αποδείχθη, ότι και άλλο οξύ δεν μπορούσε να κάνει τη δουλειά. Και άλλο, μια διαδικασία που μόνη της δεν πραγματοποιείται. Συναπώς, άμυλιο και νερό ίσον τίποτα, άμυλιο και νερό και μια μικρή ποσότητα οξέως ίσον σάχαρο. Το άμυλιο, λοιπόν, αντιδράει με το οξύ και μόνο είναι σάχαρο όμως, δεν χρειάζεται να ρίξω ποσότητα οξέως στοιχειομετρικά με το άμυλιο. Έχω ένα μόριο αμύλου, θα ρίξω ένα μόριο οξέως. Όχι, χρειάζεται μικρή ποσότητα. Τι γίνεται λοιπόν? Προφανώς βοηθάει αυτό το οξύ στο να γίνει κάποια διαδικασία που μόνη της δεν γινότανε. Τώρα, η κατάληση μπορεί να εξηγηθεί σύμφωνα με τις ιδέες του Gibbs, περί της μεταβολής, περί της ελεύθερης ενέργειας και περιοδοχημικού δυναμικού, σχετικά απλά. Ο όρος κατάληση, παρόλο που κάποιοι λένε ότι έχει εμφανιστεί πολύ νωρίτερα, δηλαδή γύρω στα 1600 σε κάποια κείμενα, οπωσδήποτε σαν ο όρος έχει προταθεί από τον Μπερζέλιους ήδη από το 1835. Ο Μπερζέλιος τότε εκείνο που έκανε ήταν να μελέτησε το πώς επιδράει μια ποσότητα πυρουλουσίτη πάρα στον περουλουσίτη του δεδογόνου. Παίζει, λοιπόν, μια ποσότητα πυρουλουσίτη του δεδογόνου, νίκνεις μέσα ένα κομμάτι πυρουλουσίτη και παρατηρείς τη διάσπαση σε νερό και οξυγόνο. Όταν τελειώσει με το καλό η αντίδραση, διώξεις το νερό, μαζεύεις το πυρουλουσίτη και το ζηκείς, είναι ο ίδιος, όπως και πριν. Και μπορείς να τον πάρεις και να τον ξαναχρησιμοποιήσεις. Πολλές φορές. Κατά συνέπεια, αναφύσεις το υπεροξύδιο του δεδογόνου μόνο του, δεν κάνει τίποτα ιδιαίτερο, αλήξεις μέσα μια ποσότητα πυρουλουσίτη, όσο μικρή και να είναι, προκαλεί μια αντιδρασία, δηλαδή διασπά το υπεροξύδιο του δεδογόνου σε νερό και οξυγόνο. Άρα λύει το υπεροξύδιο του δεδογόνου, το ελληνικό γείο, που σημαίνει χαλά ο καταστρέφω, διασπά λοιπόν, κατάλληλ, και στο τέλος της αντίδρασης ο πυρουλουσίτης έχει παραμείνει ο ίδιος. Μπορείς παράλληλα να τον πάρεις, να τον στεγνώσεις και να τον ξαναχρησιμοποιήσεις. Ξεπώς δεν έχει παρημένου στην αντίδραση, όμως την έχει βοηθήσει. Με τον πυρουλουσίτη δεν γίνονταν. Με τον πυρουλουσίτη τι συμβαίνει. Όρος, λοιπόν, κατάλληλης διατυπώθηκε από τον Μπερζήλιους για να περιγράψει αυτό το ίδιο στην αντίδραση. Παράλληλα, ήταν γνωστές από πρακτικές διαδικασίες οι καταλλητικές συμπεριφορές ορισμένων μετάλλων. Για παράδειγμα, ήδη ο Ντέιβι από τις αρχές του 19ου αιώνα είχε παρατηρήσει ότι ορισμένες αντιδράσεις γινόταν πιο ωραία και πιο απλά αν τις πραγματοποιούσε παρουσία ενός κομματιού από μέταλλο. Ο λευκόχρυσο, για παράδειγμα. Πλατίνα. Επειδή πολλές από τις ενδράσεις γινόταν μέσα σε θερμενόμενο σωγήνας, αν πάρεις ένα σωγήνα μεταλλικό και τον θερμάνεις και παρατήσεις ότι η αντίδρασή σου γίνεται πολύ πιο γρήγορα από ότι αν χρησιμοποιείς ένα σιβερένιο σωγήνα, προτιμάς στη συνέχεια να χρησιμοποιήσεις ένα σωγήνα από πλατίνα. Ένα σωγήνα από πλατίνα δεν είναι εύκολο να κατασκευαστεί, είναι και πολύ ακριβώς, άρα λες, μήπως θα το κάνω σε ένα σωγήνα όπου να έχω ένα φύλο πλατίνας για να κάνω τη δουλειά μου. Στη συνέχεια μπορείς να σκεφτείς κάτι απλό. Αντί να χρησιμοποιήσω ένα φύλο από πλατίνα δεν χρησιμοποιώ σκόνη από πλατίνα. Τι κερδίζεις? Κερδίζεις ότι με τη σκόνη η επιφάνεια της πλατίνας που μπορεί να πάρει μέρος σε έναν δίδρασμα είναι πολύ μεγαλύτερη. Σκεφτείτε το εξής απλό. Έχω ένα κυβάκι το οποίο έχει επιφάνεια σε κάθε έδαφτο ένα τετραγωνικό εκατοστό. Αν πάρω αυτό το κυβάκι και το αφήσω κάτω εδώ μπροστά μου, πόσα τετραγωνικά εκατοστό έχω μπροστά μου διαθέσιμο για να κάνω δίδραση. Η έδραση του κύπου είναι 6, όμως η μία κάθεται κάτω, ας πούμε, έτσι, στην επιφάνεια του τελεπισμού, έχω μπροστά μου τις 5. Άρα, 5 τετραγωνικά εκατοστό, πάνω στο οποίο μπορώ να κάνω την αντίδρασή μου. Έτσι δεν είναι υποτίθεται διαδιβάζω εδώ πέρα κάποιο αέριο ή κάποιο υγρό και όλα τα σχετικά. Αν πάρω αυτό το κυβάκι και το κόψω στη μέση, έτσι, στο κέντρο μια στέδραση παράλληλα προς άλλους δυο έδρες, αμέσως τι κάνω. Έχω ακόμα 2 τετραγωνικά εκατοστά. Αν το κόψω στα 4, έχω ακόμα 2 τετραγωνικά εκατοστά. Η μάζα του κύπου είναι ίδια. Η ποσότητα είναι ίδια. Τώρα βρίσκεται σε πιο λεπτό διαμερισμό και η επιφάνεια αυξάνει. Είχα λοιπόν 5 τετραγωνικά εκατοστά. Μετά 7, μετά 9, θα μπορούσα να έχω, ξέρω εγώ, 190. Έκανα πολλά, πολλά, πολλά ψηλά με κρόματάκια. Αυτό λοιπόν είναι πόφελος από το να χρησιμοποιεί κάποιος σκόνη ενός μετάλλου. Για να χρησιμοποιήσεις κάποιο σκόνη ενός μετάλλου, πρέπει η αντίδραση σου να γίνεται σε ένα τοχείο, το οποίο να μην είναι επιτλινές, να είναι κάπως έτσι οριζοντομένο, να μπορείς αυτή τη σκόνη να την έχεις σε μια μορφή που να μην μπορεί να παρασύρεται με το ρεύμα του αερίου, αν χρησιμοποιήσεις αέριο που θα δώσεις μέσα εκεί. Κατεσέπη, υπάρχουν κάποια τεχνικά προβλήματα, τα οποία όμως γίνονται και έχουν λυθεί ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα. Ο Ντέιβι λοιπόν ανέφερε την καταλιτική, ας το πούμε, με τη σημερινή ουρολογία, αντίδραση τόσο μεταλλικού φύλου πλατίνας, όσο και σκόνης πλατίνας πάνω σε κάποιες χημικές αντιδράσεις. Γιατί γίνεται λοιπόν αυτό το πράγμα, πώς μπορεί να το περιγράψω εγώ. Εγώ μπορώ να το περιγράψω αν είμαι ο Όσβαλτ διατυπώνοντας μια θεωρία. Και η θεωρία αυτή είναι αυτή που επικρατεί ακόμα και σήμερα στις ημέρες μας. Δηλαδή, ο καταγήτης τι ακριβώς κάνει. Ο καταγήτης βρίσκεται εκεί. Και καθώς διαβιβάζω εγώ τα α και β, τα σώματα τα οποία θα αντιδράσουν, ο καταγήτης εκείνο που κάνει είναι πιάνει το α ας το πούμε και σχηματίζει κάποια ένωση με αυτό. Τότε το καινούργιο σύστημα που δημιουργήθηκε είναι πιο εύκολο να υπηδράσει με το β παρά το α μόνο το. Κατά συνέπεια, ενεργιακά ευνοείται το να γίνει η αντίδραση του συστήματος α και καταλήτης με το β. Κατά συνέπεια, γίνεται η αλληλεπίδραση, έρχονται τα α και β κοντά, γίνεται η αντίδραση την οποία ψάχνουμε, σχηματίζονται τα γ και δ, τα γ και δ φεύγουν από εκεί ως προϊόντα και ο καταγήτης παραμένει πως ήταν και προηγουμένως. Και μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί. Και φυσικά ο ιδανικός καταλήτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί επάπυρο. Αυτή λοιπόν ήταν η ιδέα του Ωσβαλτ, ότι ο καταλήτης δεν επεμβαίνει στο ενεργιακό περιεχόμενο της αντίδρασης όσο στις μεταβολές της ενέργειας στην πορεία της αντίδρασης. Και γι' αυτό το λόγο, πραγματοποιείται πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά μια αντίδραση που δεν θα πραγματοποιούταν με άλλους όρους. Έτσι βεβαίως, καταλαβαίνετε, η αντίδραση του δυρογόνου με το οξυγόνο λέμε είναι αφθόρμητη. Αυτό δεν σημαίνει πως αν στον χώρο εδώ πέρα έτσι, ενός αμφιθεάτρου, μιας αίθουσας, ενός εργαστηρίου έρχομαι και ανοίξω μια μπουκάλα με δρογόνο και αφήσω το δρογόνο να ανακατωθεί σε ατμόσφαιρα, πρέπει στη συνέχεια να μοιράσω και ο μπρεζ γιατί θα πεις νερό. Θα αρχίσει να βρέχει ξαφνικά μες στο δωμάτιο. Αυτό δεν γίνει ποτέ. Φυσικά, αν έχω ένα πλέγμα από πλατίνα πάνω ψηλά, εκεί που θα ανέβει η ποσότητα του δυρογόνου, τότε προφανώς πάνω στην επιφάνεια της πλατίνας θα πραγματοποιηθεί η αντίδραση και μικρές-μικρές σταγόνες νερώ θα σχηματιστούν ακόμα και στη θερμοκρασία σχετικά χαμηλή. Αλλιώς θα πρέπει να θερμάνω το μήμα μου σε αρκετά μεγάλη θερμοκρασία ή να δώσω έναν ισχυρό σμηθείρα όπως συνέβη και στα ιδιόμετρα. Εντάξει. Συνεπώς δεν είναι εντελώς ασφαλές, δεν εισηγούμαστε σε κανένα πάρτε μια μπουκάλα ιδρογόνου και ανοίξτε την στο χώρο του εργαστηρίου, επειδή υπάρχουν φλόγες, σμηθείρες και άλλα τέτοιου πράγματα εκεί πέρα, αλλά αν ανοίξετε με τέτοιους όρους ασφάλιας μια μπουκάλα ιδρογόνου δεν περιμένετε να αρχίσει να βρέχει μέσα στο δωμάτιο. Θα χρειαστεί η επίδραση κάποιου καταλύτη για να μειώσει το ενεργειακό περιεχόμενο κάποιων μεταβολών που πρέπει να γίνουν και ώστε η αντίδραση να πραγματοποιηθεί σε συνθήκες θερμοκρασίας δωματίου όπως θα βρισκόμαστε. Τώρα, συνεχίζουμε με τις εργασίες του Gibbs, οι οποίες δημοσιεύτηκαν είπαμε σε ένα περιοδικό που δεν ξέρω αν υπάρχει πια, που τότε είχε γύρω στους 50-60 συνδρομητές, που είναι αμφισβητήσιμο αν κάποιος από τους Γερμανούς ή Γάλλους φυσικοχημικούς που εκείνη την περίοδο κυριαρχούσαν στον κόσμο είχε υπόψη του ότι κάνει υπάρχει το περιοδικό, όχι καν το περιεχόμενο των εργασιών του Gibbs και, ερχόμαστε εδώ πέρα, 1892 μεταφράστηκαν στα Γερμανικά από τον Οσβαλτ οι εργασίες του Gibbs και μερικά χρόνια αργότερα, προφανώς υποκινημένοι από την Γερμανική εκδοχή των εργασιών του Gibbs, κάποιοι ανέλαβαν να μεταφράσουν αυτές τις εργασίες και στα Γαλλικά. Κι αυτοί οι κάποιοι ήταν ο Ανρί Λουΐς Λεσσατελιέ, γνωστός, γνωστός, τον γνωρίζουν τα παιδιά από τον Γυμνάσιο. Για ποιο λόγο γνωρίζουν τον Λεσσατελιέ, από την αρχή του Λεσσατελιέ. Τι λέει η αρχή του Λεσσατελιέ, είναι αυτή που την μαθαίνουμε ως αρχή της φυγής πρώτης βίας. Ο Λεσσατελιέ λοιπόν μας λέει αυτό ακριβώς το πράγμα, αν έχουμε μια χημική αντίδραση και έχει φτάσει στη θέση ισορροπίας της, έτσι. Αυτό σημαίνει ότι τώρα πια, στο χώρο της αντίδρασης, οι συγκεντρώσεις των αντιτρόντων και των προϊόντων είναι τέτοιες, όπως μπορούσαν τις προσδιορίσει ο Γουλμπερ και ο Βάγγι έτσι από το 1863 ακόμα. Δηλαδή έχουν μεταξύ τους μια σχέση, ο λόγος των συγκεντρώσεων αυτών προσδιορίζει μια σταθερά Κ που έχει μια ορισμένη τιμή για αυτή την αντίδραση. Αυτό θα πει σταθερά Κ. Άρα, αν σε αυτή τη θερμοκρασία, έτσι, για την οποία μιλάμε, τους 25 βαθμούς Κ, που είναι γενικά παραδεκτό ότι θα αποτυλούσε τη θερμοκρασία αναφοράς σε κάθε περίπτωση, άει πως στους 25 βαθμούς Κ πράγματον πείσου εγώ αυτή την αντίδραση, δεν υπάρχει περίπτωση, άσχετα με το τι ποσότητες αντιδρώντων ή προϊόντων θα ξεκινήσω, να μην καταλήξω στο τέλος σε προσότητες που οι σχέσεις των συγκεντρώσεών τους να είναι τέτοιες που θα περιγράφω από αυτή τη σταθερά Κ. Και λοιπόν όλα αυτά τελεία είναι βεβαίως. Κοιτάξτε, εγώ μπορώ να προσπαθήσω να πειράξω τη θέση της χημικής ισορροπίας μέσα στην αντίδραση. Πώς μπορώ να την πειράξω? Με απλό και εύκολο τρόπο, προσθέτωτος Α ή Β, ένα από τα αντιδρώντα. Θα μου πείτε πώς γίνεται αυτό. Πολύ απλά. Έχω ένα τοιχείο, έχω κάνει την αντίδραση, έχει φτάσει η αντίδραση στη θέση της ισορροπίας και έτσι πώς είναι λοιπόν εκεί πέρα η αντίδραση. Είχα εγώ εδώ πέρα τα ποτήρια με το Α και το Β, παίρνω το ποτήρι το Α και ρίχνω μια παραπάνω ποσότητα Α μέσα στο χώρο της αντίδρασης. Αν υποθέσω ότι αυτή η ποσότητα είναι σχετικά μικρή ούτως ώστε να μην έχει αλλάξει τραματικά ο όγκος του συστήματος, εκείνο που έχω πετύχει είναι ότι έχω αυξήσει στιγμία, τώρα, έτσι μόλις το έριξα μέσα, τη συγκέντρωση του Α. Έχω αυξήσει τη συγκέντρωση του Α σημαίνει ότι πια αυτός ο λόγος που είχαν υπολογίσει ο Γκούντρα και ο Βάγκια, αυτή η σταθερά Κ έχει φύγει πια από τη τιμή την οποία πρέπει να έχει. Αν λοιπόν αυτή τη μία πρέπει να είναι ίσον με 10, τώρα αυτή τη μία έχει αλλάξει. Αφού έχω βάλει ποσότητα Α, η συγκέντρωση του Α βρίσκεται στο παρονομαστή, αυτό το κλάσμα τώρα έχει πάρει μία τιμή ας πούμε 8. Ε, μπράβο και αυτό λοιπόν τι θα πει. Λέει λοιπόν ως τελειέ, αφού η σταθερά αυτή είναι σταθερά, προφανώς ο ρόλος της είναι να είναι σταθερά, δηλαδή να ρυθμίζει σύγχωρα με την τιμή της τις συγκεντρώσεις των Ά, Β, Γ και Δ. Αυτή τη μία πρέπει λοιπόν να είναι 10, ας πούμε για την αντίδραση, ας πούμε λεπτάμε. Ρίχνοντας εγώ μία ποσότητα από το Α έκανα τις συνθήκες τέτοιες, ούτως ως τελείως αυτός ο λόγος να είναι 8. Ποια είναι η τάση του συστήματος μου να ξαναγυρίσει στην τιμή 10 που είναι αυτή η σταθερά. Πώς θα γίνει αυτό? Στην περίπτωση ενός κλάσματος, αν το δούμε μαθηματίσσετε κάτι, δηλαδή το πράγμα, αυξάνοντας τον αριθμητή και μειώνοντας τον προοριμαστή. Μα αυξάνοντας τον αριθμητή σημαίνει θα αυξεθούν οι συγκεντρώσεις των Ά και Δ. Μειώνοντας τον προοριμαστή θα μειωθούν οι συγκεντρώσεις των Ά και Β. Άρα η αντίδραση πηγαίνει προς τα δεξιά. Τι είναι αυτό για μας? Πρακτικά αυτό που λέει η αρχή. Τι λέει Σατήλια, βιάζω την αντίδραση, της ρίχν εγώ λοιπόν την βιάζω, της ρίχνω μια παραπάνω ποσότητα από Ά, η αντίδραση φεύγει προς την αντίδραση κατεύθυνση. Πηγαίνει προς τα δεξιά. Θα μου πείτε, έχει αυτό καμιά χρησιμοδιτά? Πως δεν είχε. Είχε τη χρησιμοδιτά που συνεπάγεται η ύπαρξη της βιομηχανικής παράστασης. Από εκεί ξεκίνησαν όλα, η θερμοδυναμική και το άλλο. Λοιπόν, στη βιομηχανική παράσταση υπάρχουν εκτός άλλου και οι βιομηχανοί. Επίσης, λοιπόν, θα πάρουμε το παράδειγμα του καλού βιομηχανού τώρα, έτσι. Δεν έχουμε έναν κακό βιομηχανού που θέλει να φτιάξει χημικά όπλα για να πάει να τα ρίξει στους στελακίνους και να τους σκοτώσει. Όχι. Είναι ένας καλός βιομηχανός που θέλει να φτιάξει ένα φάρμακο για να το δώσει στους ανθρώπους και να τους σώσει. Από πάσα νόσων και πάσα, τέλος πάντων, τι υπάρχουν οι άνθρωποι. Λοιπόν, το ζήτημα είναι ότι μια χημική αντίδραση που παράγει αυτό το φάρμακο, το Γ, έτσι, στην περίπτωσή μας, είναι αυτή η χημική αντίδραση που υπάρχει. Όποιους χημικούς και να φωνάξεις θα σου κάνουν μια διαδικασία, θα σου φτιάξουν μια αντίδραση, θα την τρέξουν και θα πάρουν ένα προϊόν σε μια απόδοση 60%. Τι σημαίνει αυτό? Σημαίνει ότι στο τέλος, αν είχαμε ξεκινήσει από 100 μόρια α και 100 μόρια β, στο τέλος θα έχουμε 40 μόρια α και 40 μόρια β και 60 μόρια γ. Αυτό. Δεν θα πάρω ποτέ τα 100 που περίμενα. Μα ο βιομήχανος σε αυτό ακριβώς αποσκοπεί. Στο να κάνει μια αντίδραση και να πάρει το περισσότερο δυνατό προϊόν. Δηλαδή ο στόχος του βιομήχανος είναι να μπορώ να έχω 200% από αυτό το προϊόν. Έρχεται ο Λαβουαζγέ, μακαρίδης, τώρα και λέει παιδιά μισό λεπτό, έτσι η αφθαρσία της ΜΑΖΑς δεν μπορείς εσύ να βάζεις 10 γραμμάρια α και 10 β και να παίρνεις 25 γραμμάρια προϊόν, το πολύ πολύ να πάρεις 10 και 10,20 γραμμάρια, αν δεν υπάρχει άλλο προϊόν, εντάξει. Από τη στιγμή που υπάρχει και γ και δ, πόσο είναι το γ προκύβεται της χεομετρίας 18. 18 γραμμάρια και το 100% μπορώ να το πάρω. Του λέει ο Κούλπερ και ο Βάγγγι, όχι δεν μπορείς. Θα πάρεις το 60% διότι σταθερά της ισορροπίας αυτή την αντίδραση είναι αυτή, τελειώσε, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα άλλο, όμως ο βιομήχανος γι' αυτό το τρόπο που υπάρχει, έτσι, για να δουλεύει και να βγάζει αρκετό προϊόν και όσο περισσότερο προϊόν βγάζει, τόσο περισσότερους ανθρώπους θα σώσει, εντάξει, δεν αναφερόμαστε σε εκείνον που θέλει να τους σκοτώσει, τελείω σε θέση ισορροπίας. Τι θέλεις εσύ, βιομήχανε, θέλεις περισσότερο από αυτό το γ, που είναι φάρμαγο, εντάξει, θα σου κάνω εγώ τη διαδικασία, θα πάρω τα α και β, θα πάρω το πρόγραμμα που θέλω και τώρα, μόλις η αντίδραση φτάσει στη θέση ισορροπίας, θα πάρω και θα ρίξω στον αντιδραστήρα ένα μπουβά από το α, η αντίδραση θα προχωρήσει προς τα αντιξιά και θα δημιουργήσει και ένα β γ. Το σύντημα είναι ποιο θα είναι το α, θα είναι το α, όπως το είπαμε, ή το β. Σύμφωνα με αυτό το σώμα, το οποίο συμμετέχει με μεγαλύτερο συντελεστή. Αν λοιπόν οι στοιχειομετρίες της διαδικασίας είναι α και δύο β, ίσον γ και δ και ξέρω εγώ, τότε φυσικά στο ρόμο της ράξης των ομαζών το α μπαίνει με τη μορφή της συγκέντρωσής του και το β με τη μορφή της συγκέντρωσής του το ετράγωνο, μικρή μεταβολή λοιπόν στις συγκέντρες του β θα έχει μεγαλύτερο αποτέλεσμα. Αυτή είναι η άποψη ενός καθαρού χημικού. Βάλε περισσότερο β, διότι το β καθαρός, η εντύπωσή του βιομηχανού είναι ποια. Αν αυτό το β είναι χλωριούχο χρυσός για παράδειγμα και το α είναι αμμονία, τι θα διαλέξει ο βιομηχανός. Να προσθέσει αμμονία, γιατί είναι πολύ πιο φθηνή από το χλωριούχο χρυσό. Εντάξει. Λοιπόν, υπάρχει μια διαφοροποίηση αυτού του σημείου σε σύγχρονη εποχή μεταξύ της καθαρής χημείας και της καθαρής τεχνολογίας. Όχι πως η τεχνολογία μας λέει για άλλα πράγματα από τη χημεία, άλλως είναι ο στόχ Η καθαρή χημία έχει άλλο στόχο, έχει στόχο να παράγει ένα προϊόν όσο πιο οικονομικά γίνεται. Η καθαρή χημία έχει στόχο να δείξει αν μπορεί να παράγεται αυτό το προϊόν και αν έχει έννοια και αν έχει σταθερότητα και να το μελετήσει και να το χαρακτηρίσει. Τις ίδιες χημικές αντιδράσεις χρησιμοποιεί και ο καθαρός χημικός και ο τεχνολόγος και ο βιομηχανικός χημικός αλλά ο στόχος του καθενός είναι διαφορετικός. Εγώ λοιπόν ως καθαρός χημικός θα έλεγα χλωριούχο χρυσό πρέπει να προσθέσεις γιατί μπαίνει στην αντίδραση με συντελεστή δύο, άρα στην δεύτερη δύναμη θα πρέπει να υπολογίσουμε τη μεταβολή της συγκεντρωσής του. Ο βιομηχανικός χημικός θα πει είστε καλά θα πάρουμε και θα ρίξουμε περίση από αμμονία και τέλειωσε θα χρειαστεί περισσότερη αμμονία. Είναι πολύ πολύ πιο φινή από το χλωριούχο χρυσό και η δουλειά μου θα γίνει πολύ πολύ πιο οικονομικά. Τώρα λοιπόν στα 1888 οριοθετούμε την διατύπωση της αρχής του λες τελεία της φυγής προς της βίας. Είναι δηλαδή αυτός που έδωσε τελικά ας το πούμε τη λύση στον καλό βιομηχανό που θέλει να παράγει τη μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα από κάποιο φάρμακο για να σώσει τον κόσμο. Βέβαια ως έτσι ξαναθυμίζω υπάρχουν και οι κακοί βιομηχάνοι που με αυτόν τον τρόπο φτιάχνουν περισσότερα χημικά όπλα για να σκοτώσουν περισσότερο κόσμο. Τώρα το ζήτημα είναι, εντάξει, στις περισσότερες από τις περιπτώσεις τις οποίες αναφερθήκαμε, οι δουλειές που γίναν γίναν πάνω στα αέρια. Και το είπαμε και αυτό για ποιο λόγο συμβαίνει. Η αρχή της βιομηχανικής παράστασης αρθμός υποπίεση, αέρια υποπίεση, αέρια σε διάφορες συνθήκες, η κινητική θεωρία των αέριων, η θερμοδυναμική. Πάντοτε μέσα στα θέματα της θερμοδυναμικής υπάρχει η πίεση, γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, πάντοτε υπάρχει η μεταβολή στη θερμοκρασία, γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, διαφορετικό θερμικό περιεχόμενο των αερίων σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Τι γίνεται όμως τώρα στα διαλήματα? Στα διαλήματα. Πρέπει κάποιος να ασχοληθεί με τα διαλήματα και ευτυχώς για μας αρκετοί ασχολούνται με τα διαλήματα. Ένας από αυτούς που ασχολήθηκε από μικρή ηλικία ήταν ο Ιάκωβος Ερήκος Βανχόφ ο Λανδός. Είναι ιστορικό πρόσωπο με την έννοια ότι είναι ο πρώτος που αξιώθηκε το νομπέλ χημείας. Τα νομπέλα άρχισαν να υπάρχουν το 1901. Το 1901 λοιπόν το νομπέλ χημείας το πρώτο πρώτο το πήρε ο Ιάκωβος Ερήκος Βανχόφ. Όχι για αυτό εδώ πέρα από τώρα αλλά για κάποιες άλλες δουλειές τις οποίες έκανε. Αυτός λοιπόν ο Βανχόφ ασχολούταν με τα διαλήματα και τα μελετούσε. Και μελετούσε σχετικά αραιά διαλήματα. Και μελετώντας τα σχετικά αραιά διαλήματα και προσπαθώντας να εντοπίσει την φυσικοχημική συμπεριφορά των σωματιδίων που είχε διαλύσει. Έτσι όχι αν ήταν κόκκινο ή κίτρινο ή πράσινο το διάλειμμα ήταν πιο παχύρευστο ή πιο λευθόρευστο αλλά το τι ακριβώς συμβαίνει με τη διαλυμένη ουσία, πού βρίσκονται τα μωριά της, πώς κινούνται και κ.σ. Παρατήρησε μόνο το εξής εντυπωσιακό. Όταν χρησιμοποιούσε αραιά διαλήματα από κάποια διαλυμένη ουσία και προσπαθούσε να εξηγήσει τι είναι αυτό που συνέβαινε η εξήγηση του ήταν αρκετά απλή και αρκετά αναμενόμενη. Τόσο αναμενόμενη σαν τα μωριά της διαλυμένης ουσίας να ήταν μωριά αερίου και βρισκόταν σε έναν χώρο όσως και ο χώρος του διαλύματος σαν να ήταν λοιπόν ένα ιδανικό αέραιο. Πώς ήταν λοιπόν η διατύπωση των όμων του Μποίλ και των άλλων σχετικά με τα αέρια, πίεση, θερμοκρασία, όγκος κλπ κλπ. Αντίστοιχα λοιπόν υπήρχαν μόνο που εδώ πέρα ο όγκος ήταν καθορισμένος, ήταν ο όγκος του διαλύματος έτσι. Αντίστοιχα λοιπόν συμπαράζομαι, αντίστοιχες εξεσώσεις υπήρχαν και στη συγκεκριμένη περίπτωση. Εντελώς ανάλογη συμπεριφορά των μωρίων μιας διαλυμένης ουσίας σε ένα διάλειμμα με τα μωριά ενός αερίου σε ένα δοχείο στο οποίο υπάρχει μόνο αυτό πέρα το αέραιο. Θυμηθείτε μόνο τον νόμο του υπολογισμού της οσμοτικής πίεσης ενός διαλύματος. Εκείνος το πιο διαφέρει από την γνωστή καταστητική εξίσουση των ιδανικών αερίων είναι ο συμβουλισμός του π. Το π, το λατινικό, είναι η πίεση του αερίου. Το π, το ελληνικό, είναι η οσμοτική πίεση του διαλύματος. Λοιπόν, αυτά για τον Μαχόφ. Είχε αυτή τη συμμετοχή εδώ πέρα και νομίζω από τους περισσότερους ο Μαχόφ θεωρείται υποδεύτερος μόνο ως προς τον Όσβαλτ σχετικά με τη συμμετοχή του στην εξέλιξη και την ανάπτυξη της φυσικής χημίας. Το ζήτημα τώρα είναι εντάξει, έχεις εκεί τα μόρια της διαλυμένης ουσίας τα οποία κινούνται μες στο διάλειμμα, πως κινούνται και γιατί κινούνται. Σαν τα μόρια των αερίων. Στα αέρια μπορούμε να φανταστούμε. Έχω τα μόρια του αερίου και το κενό γύρω τους. Έχω λοιπόν μια ποσότη αερίου μέσα σε ένα δοχείο το οποίο δεν έχει τίποτα άλλο. Αυξάνοντας τη θερμοκρασία του δοχείου αυξάνεται το θερμικό περιεχόμενο των αερίων που σημαίνει αυξάνεται η ταχύτητα της κινησής τους, αυτό σημαίνει χτυπάνε συχνότερα στα τυχόμετρα του δοχείου, αυτό σημαίνει αυξάνεται η πίεση του δοχείου κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κ Κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ από ό,τι λένε κάποιοι εγγλές, ζηχαρετολογώντας, έπαιζε με το τσάι του και ενώ είχε κάνει ένα τσάι, είχε παρατηρήσει κάποια μικρά κομματάκια από τα φύλλα του ψαγιού που είχαν μείνει μέσα στο φιλτζάνι του. Και επειδή δεν είχε τίποτα άλλο να κάνει, ως βοτάνολόγος, καθούνε και κοιτούσε με αυτά τα μικρά τα μαχίδια, τα οποία είχαν μια άτακτη κίνηση. Αλλά κίνηση. Δηλαδή, δεν ήταν την κυκλική κίνηση που μπορούσε να έχει δώσει, καθώς περιέστρεφε το κυπελό του πριν το πιή, εντάξει. Του είχε αφήσει να ερεμήσει, θεωρητικά αυτά έπρεπε να σταματήσουν να κινούνται. Τα μικρά μικρά αυτά, λοιπόν, σωματίδια, είχαν μια κίνηση σταθερή, συνεχή, σταθερή ως προς τη συνεχιά της, έτσι, και άτακτη. Και αυτό ήταν μια παρατήρηση. Αυτό έγινε γνωστό ως κίνηση του Μπραουν. Μπορούσε να επιβεβαιωθεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις, έτσι, αρκεί να έχεις έναν τρόπο να σχηματίσεις κάποια μικρά σωματίδια, όχι πια κομματάκια από φύλλο, αλλά κάποια σωματίδια κάποιου μεγέντος που θα μπορούν να παρατηρηθούν με το γυμνομάτι ή έστω με κάποιο όργανο σχετικά, έτσι, μικρής βελτιούσης της εικόνας, όχι με κάποιο μικρόσκοπιο. Αυτή η κίνηση, λοιπόν, υπήρχε εκεί πέρα. Το ζήτημα, λοιπόν, είναι ότι είχε καταγραφεί ήδη απ' τις αρχές του 1800. Πώς μπορεί αυτό το πράγμα να εξηγηθεί? Στις αρχές του 1900, στα 1905, ο Αννιστάιν διατύπωσε μια θεωρητική επεξεργασία του ζητήματος. Βλέπετε τι γίνεται. Εκείνο που βλέπω εγώ είναι η κίνηση αυτού του σωματιδίου, το οποίο όμως δεν είναι μέσα στο κενό, έτσι. Μπορεί ο Βαγχόφωνος να μας είπε ότι τα μόρια μιας δελειμμένης ουσίας συμπεριφέρονται σαν να ήταν τα μόρια ενός αερίου σε ένα κλειστό δοχείο που δεν έχει τίποτα άλλο παρά τα μόρια του αερίου, αλλά αυτό εδώ το πράγμα το οποίο εγώ παρατηρώ βρίσκεται μέσα σε ένα διάλειμμα και στο διάλειμμα αυτό γύρω γύρω του υπάρχουν μόρια νερού. Προφανώς, λοιπόν, εκείνο μπορώ να υποθέσω είναι ότι η πορεία που διαγράφει καθορίζεται από τον χώρο που έχει για να κινηθεί. Και πώς μπορεί να κινηθεί κάτι ανάμεσα στα μόρια του αερίου. Μόνο αν ένα μόριο νερού το σπρώχνει, κάποιο άλλο μόριο του αερίου δεν το σπρώχνει. Να λοιπόν θεωρήσουμε μια συμμετρική κατανομή των μορίων του νερού που είναι διαλύτης έτσι στην περίπτωσή μας γύρω από αυτό το κομμάτι της ουσίας. Αν το μόριο του αερίου που βρίσκεται εδώ από την κατεύθυνσή μου αυτή τη στιγμή το χτυπήσει αυτό το μόριο, θα το σπρώξει προς την κατεύθυνση. Τα μόρια του νερού που βρίσκονται γύρω γύρω δεν εφαρμόζουν καμιά δύναμη αυτή τη στιγμή απάντου, κατά συνέπεια αυτό το σωματίδιο θα κινηθεί προς την κατεύθυνση. Μετά από κάποια στιγμή, ένα άλλο μόριο νερού που άλλη κατεύθυνση θα το χτυπήσει, θα το σπρώξει προς άλλη κατεύθυνση και πάει λεγοντάς. Συνεπώς λέει Βαϊνστάιν, εκείνο που στην ουσία βλέπουμε είναι η κίνηση αυτού του σωματιδίου που βρίσκεται μέσα στο διάλειμμα, η οποία όμως προκύπτει από την επίδραση πάνω στο σωματίδιο αυτό των μορίων του νερού. Άρα έχουμε μπροστά μας το αποτέλεσμα της επίδρασης μια δύναμη και αυτή η δύναμη είναι η κρούση των σωματιδίων του νερού, των μορίων του νερού, πάνω στο σύστημά μας. Αυτά είναι πολύ ωραία εφόσον παραμένουν ένα θεωρητικό μοντέλο. Αν λοιπόν κάποιος κάνει κάποια πειράματα, όχι έτσι όπως λέγαν οι Ιγγλέζοι να φτιάξει το τσάκι και να το παρατηρεί, αλλά να κάνει μετρήσεις, και αν προσπαθείς να δώσει βάση στις μετρήσεις του και αν μπορέσει να δώσει μια μαθηματική πόσταση στις εξισώσεις του, πώς τότε μπορείς να πεις ότι εξήγησες αυτό το φαινόμενο. Αυτή τη δουλειά την έκανε ο Jean-Baptiste Perrin το 1908, σχετικά σύντομα μετά από την πρόταση του Einstein, έκανε λοιπόν τους απαραίτητους υπολογισμούς, κοίταξε μέτρεις με ακρίβεια τις αποστάσεις που δίνει σε αυτό το σωματίδιο, το οποίο μελετούσε και μπόρεσε έμμεσα, κάνοντας έτσι κάποιες υποθέσεις, και αυτές οι υποθέσεις ήταν μια ομοιόμορφη δυναμική των μορίων του νερού, και να δώσει μια εκτίμηση για το μέγεθος των μορίων του νερού. Μα όμως αν δώσεις μια εκτίμηση για το μέγεθος των μορίων του νερού, και εφόσον ξέρουμε ότι αυτό αποτελείται από άτομα οξυγόνων και τρογών, μπορείς έμμεσα να έχεις και μια εκτίμηση για το μέγεθος των ατόμων. Καθώς έπαιρνουμε εδώ πέρα σε μια άλλη φάση, δεν μιλάμε πια μόνο για μετρήσεις φυσικών μεγεθών και πώς αυτά μεταβάλλονται κατά την πορεία χημικών αντιδράσεων, μιλούμε για το πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε το άτομο, πώς μπορούμε δηλαδή στην ατομική θεωρία του ντάλτον να δώσουμε πραγματική υπόσταση. Μέχρι αυτό το σημείο, οι περισσότεροι χημικοί είτε τη χρησιμοποιούσαν χωρίς να τη σκέφτονται πολύ επειδή δεν τους βόλευε, είτε δεν τη χρησιμοποιούσαν καθόλου επειδή δεν τους βόλευε την ατομική θεωρία. Τώρα λοιπόν, παίρνει κάποια περισσότερη θεωρητική πρακτική βάση. Υπάρχουν και είναι ζωντανά, πρακτικά, υπρακτά σώματα αυτά τα άτομα, δεν είναι μόνο θεωρητικά κατασκευάσματα που μας βουλεύουν στο να εξηγήσουμε τις χημικές τετράσεις. Είδαμε λοιπόν μέχρι αυτή τη στιγμή πώς η θερμότητα μπήκε στη ζωή μας, πώς η θερμότητα στις χημικές τετράσεις δίνει και παίρνει, πώς δίνει εξήγηση για κάποια φαινόμενα, οι μεταβολές λοιπόν της ενέργειας γενικότερα και της θερμότητας ειδικότερα, οι οποίες είναι σωματόν της ενέργειας. Ξεκινώντας έτσι πριν από κάποια ώρα είχαμε μιλήσει και για τον ηλεκτρισμό. Κάποια στιγμή λοιπόν στις αρχές του δέκατονου αιώνα ο ηλεκτρισμός ήταν το παιχνιδάκι των χημικών. Μήπως θα μπορούσε τώρα ο ηλεκτρισμός να ξαναέχθει στη ζωή μας, ότι στο τέλος κάνοντας ένα ηλεκτρικό σπιθύρα δεν δίνω ενέργεια σε ένα σύστημα. Ναι βέβαια. Συνεπώς και ο ηλεκτρισμός είναι μορφή ενέργειας. Θα μπορούσε να περιληφθεί και αυτό στις παραπάνω διαδικασίες, δηλαδή να χρησιμοποιήσουμε τον ηλεκτρισμό και είτε την παραγωγή του είτε τη χρήση του για να γίνει μια χημική αντίδραση έτσι ώστε να περιγράψουμε την χημική γενική, την χημική θερμοδυναμική και όλα τα σχετικά. Βεβαίως. Όπως είπαμε και σε προηγούμενη επαφή, ο Ντέιβι χρησιμοποίησε τον ηλεκτρισμό για να πραγματοποιήσει ηλεκτρολίσεις και να απομονώσει αρκετά από τα πιο τραστικά στοιχεία. Ο Φάραν Ντέιβι χρησιμοποίησε τον ηλεκτρισμό, όχι λίγο, καμιά 30 χρόνια από τη ζωή του και διατύπωσε τους νόμους της ηλεκτρόλησης. Παρεμπιπτόντος, σε αυτό το σημείο, να θυμίσω ότι το φαινόμενο της ηλεκτρόλησης, το ίδιο, ηλεκτρολιζής είναι η διεθνής έκφραση, ακριβώς ελληνική. Το φαινόμενο της ηλεκτρόλησης και όλη η σχετική ορολογία είναι εντελώς ελληνική. Ο Φαραντέγι, όπως είπαμε, δεν είχε κρασική παιδεία. Ήταν ένα παιδί από λαϊκή οικογένεια, εργάτης, σε βιβλιοδετείο. Τέλειο πράγμα. Δεν είχε σπουδάσει σε κανένα Οκσορτ, σε κανένα ίτον, σε κανένα Αγγέλ και όλα τα σχετικά. Είχε όμως κοφτερό μυαλό. Είχε χέρια που δουλεύανε, είχε τρόπο να καταγράφει τις σκέψεις του και είχε και φύλους. Ένας από τους φύλους του ήταν καθηγητής της ελληνικής γλώσσας. Όταν, λοιπόν, είχε ολοκληρώσει τις ιδέες του γύρω από το φαινόμενο της ηλεκτρόλησης, ήθελε κάπως να τα διετυπώσει. Ο τρόπος να διετυπώσει τα πράγματα θα ήτανε πάρα πολύ περιγραφικός και πάρα πολύ περιφραστικός. Έκρισε, λοιπόν, και εμείς στο φύλο του. Λέει, ξέρεις, έχω ένα πρόβλημα. Θέλω να περιγράψω μερικά πράγματα και μόνο περιφραστικά μπορώ να τα πω. Ο φύλος του, λοιπόν, ήταν καθηγητής ελληνικής γλώσσας. Ξέρεις, οι Έλληνες έχουν μια λέξη για το καθετή και αν δεν έχουν μια λέξη για το καθετή μπορούμε να βρούμε μία που να περιγράφεται το καθετή. Έχω κάποια διαλύματα και βάζω δυο σειρματάκια σε μια απόσταση μεταξύ τους. Και ενώ θα περίμενε κανένα σε αυτά τα σειρματάκια να μην περνάει ρεύμα από το κυκλομά μου, το ρεύμα περνάει. Εκείνο που ξέρουμε εμείς είναι ότι ο ηλεκτρισμός κυκλοφορεί στο ηλεκτροκύκρομα, άρα μέσα στο διάλειμμα μου κυκλοφορεί ηλεκτρισμός. Πώς όμως αυτό δεν υπάρχει σειρμα? Υποθέτω λοιπόν ότι υπάρχουν κάποια πραγματάκια μέσα στο διάλειμμα που είναι η φορείς αυτού του ρεύματος. Και μάλιστα η μπαταρία που χρησιμοποιώ έχει μία περιοχή με ψηλή ενέργεια και μία με χαμηλή ενέργεια. Και έτσι φαίνονται κάποια πράγματα να πηγαίνουν προς τη χαμηλή ενέργεια και να πηγαίνουν προς την ψηλή ενέργεια. Αφού υπάρχει η ροή του ηλεκτρισμού. Εντάξει. Λοιπόν, ο φίλος του, ο Χιούελ, αυτός ήτανε. Με βάση αυτά που λες μπορώ να σου πω. Υπάρχουν τα σωματίδια τα οποία πηγαίνουν προς τα πάνω. Έτσι πώς τα λες. Και τα σωματίδια που πηγαίνουν προς τα κάτω. Άνοιονται λοιπόν και κάτω ίονται. Τα νιώντα και τα κατιώντα. Και πηγαίνουν προς κάποια μέρη. Ποιο είναι αυτό το μέρος το οποίο πηγαίνουν τα νιώντα? Τα νιώντα ακολουθούν την άνο οδό και τα κατιώντα την κάτω οδό. Η άνοδος και η κάθοδος. Και αφήνεις και τα δυο να τα πεις με ένα όνομα, γιατί με ένα όνομα ήθελαν να τα πει ο Φαραντέη. Ούτε άνοδο μπορείς να τα πεις, ούτε κάθοδο μπορείς να τα πεις, αλλά μπορείς να τα πεις ηλεκτροδό. Είναι η οδός του ηλεκτρισμού. Ελεκτρόδιον, άνοδος, κάθοδος, άνοδο και κάθοδο, ανοιών και κατιών. Είναι η ουρολογία την οποία εισήγαγε ο Φαραντέη κατά συγκουλή του φίλου του του Χιούλου που ήταν κατοικητής ελληνικής γλώσσας. Έχοντας όλα αυτά εδώ, έχοντας και την εμπειρία του Φαραντέη, μπορούσαμε να πούμε ότι ο ηλεκτρισμός μπαίνει στην ζωή των χημικών και με τους δυο τρόμους μπορείς να φανταστεί κάποιος. Πρώτον, να χρησιμοποιήσεις ηλεκτρισμό για να κάνεις ηλεκτρόδιση, να διασπάσεις μια ένωση να έχεις κάποια καινούργια προϊόντα. Δεύτερον, να κάνεις μια χημική αντίδραση και να παράγεις ηλεκτροκορεύμα. Συνεπώς, δεν μπορείς να αφήσεις τον ηλεκτρισμό έξω από το παιχνίδι. Τώρα βεβαίως, πρέπει κάποιος να μελετήσει αυτά τα φαινόματα. Και ευτυχώς για μας υπήρχαν αρκετοί φυσικοχημικοί και ένας από τους μεγαλύτερους φυσικοχημικούς ήταν ο Walter Nernst. Ο Walter Nernst λοιπόν άρχισε να ασχολείται στα σοβαρά με το τι οι χημικές διαδικασίες συμβαίνουν μέσα σε μια μπαταρία. Πώς λοιπόν συμβαίνει σε μια μπαταρία να κινούνται τα ιόντα στη λάτως μεριά. Ενώ στο εξωτερικό κύκλωμα φαίνεται τα πράγματα να πηγαίνουν λογικά, υπάρχουν πράγματα που πηγαίνουν προς την παραπάνω ενέργεια και προς την παρακάτω ενέργεια, πώς μέσα στην μπαταρία η διαδικασία αυτή αντιστρέφεται. Κάθισε λοιπόν, μελέτησε το φαινόμενο, χρησιμοποίησε και τις ιδέες και τις γνώσεις τον προηγουμένου του και κατέληξε στο τέλος να διατυπώσει σχέσεις με τις οποίες το μέγεθος του ηλεκτρικού ρεύματος που παραγόταν ή δημιουργούταν να μπορεί να σε σχετιστεί με τις μεταβολές της ελεύθερης ενέργειας στην αντίεδραση η οποία δημιουργούσε αυτό το ρεύμα. Υπάρχουν λοιπόν οι γνωστές εξισώσεις του ΝΕΡΣΤ, οι οποίες είναι πάρα πολύ γενικές, οι οποίες εξειδικεύονται ανάμεσα με την περίπτωση. Μια εξειδικευμένη μορφή της εξίσωσης του ΝΕΡΣΤ, που συσκετίζει δύο περιοχές με διαφορετικές συγκεντρώσεις σκατιών των υδρογών, είναι η αρχή λειτουργίας των οργάνων που είναι μορφωστός του πεχάμετρα. Έτσι λοιπόν, ο ηλεκτρισμός μπήκε στην ζωή των χημικών, εκτός των άλλων και μέσα από τις σχέσεις που διατύπωσε ο ΝΕΡΣΤ, μετά βέβαιος από εντελεχή μελέτη και λοδασκηρικά. Το άλλο πράγμα το οποίο μένει τώρα να αξιολογηθεί ως φορέας ενέργειας, αφού για μεταβολές ενέργειας ενδιαφερόμαστε και μιλάμε, είναι η φωτή ενέργεια. Γνωστό από πολύ παλιά ότι το φως μπορεί να προκαλέσει κάποιες χημικές αντιδράσεις. Γνωστό επίσης από πολύ παλιά ότι αρκετές χημικές αντιδράσεις όταν παραγματοποιούνται δημιουργούν φως, δηλαδή ακτινοβολούν. Το να κάνεις χημία χρησιμοποιώντας το φως είναι εύκολο να περιγραφεί πάλι με ελληνικό όρο φωτοχημία, φωτοκέμιστρη. Ή χρησιμοποιώ λοιπόν το φως για να κάνω μια χημική αντίδραση ή παραγματοποιώ μια χημική αντίδραση και αυτή μου δίνει φωτεινή ακτινοβολία. Είδαμε ότι ήδη από αρκετά παλιότερα, μέσα στον 17ο αιώνα, είχαν γίνει αντιδράσεις που χρησιμοποιήσαν το ηλιακό φως, δηλαδή τη θερμότητα των φωτονίων που ο ήλιος έστρεπε στη γη για να παραγματοποιήσουν κάποιες αντιδράσεις. Τώρα, ήταν γνωστό, ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, ότι αρκετές ενώσεις του αργύρου ήταν φωτοευαίσθητες. Δηλαδή κάνεις ένα διάλειμμα μιας ενώσης του αργύρου σε νερό, νητρικό άργυρο, για παράδειγμα. Το αφήνεις κάπου εκτεθειμένο για λίγο και σε λίγο βλέπεις ότι το δοχείο σου, ο σωλήνας σου, όπου είχες αυτό το διάλειμμα, αλληλεγεί και από 8 μαύρα στίγματα. Πώς δέθηκαν εκεί πέρα τα μαύρα στίγματα. Αυτό είναι η αρχή και η παρατήρηση. Μπορείς να αδιάσεις το σωλήνα, να ξύσεις αυτά τα μαύρα πραγματάκια, να τα απομακρύσεις και να πάρεις να κάνεις στοιχεία και ανάληση. Στοιχεία και ανάληση να σου δείξει τίποτα. Δεν έχει ούτε άνθρακα, ούτε υδρογόνο, ούτε οξυγόνο, τίποτα αυτό το πέρα το πράγμα. Αυτό το πραγματικό άργυρος είναι καθαρός άργυρος. Πώς πέραγε αυτός ο καθαρός άργυρος. Εγώ έβαλα νυντρικό άργυρο μέσα στο ποτήρι μου. Αυτός ο νυντρικός άργυρος λοιπόν προφανώς ακτινοβολήθηκε και προφανώς με την επίεδραση της ηλικίας ακτινοβολίας έγινε μια διαδικασία, από όπου ο άργυρος που ήταν με μορφή κατιόντος αργύρος, εγώ να έτσι πετύχωσα ορολογία, μετατράπηκε σε στιγιακό άργυρο. Μάλιστα πολύ ωραία. Έχει αυτό καμιά χρησιμοδότητα? Εκτός από το να παίξω και να μαυρίσω το χέρι κάποιον, να του ρίξω έτσι ένα διάλειμμα νυντρικού αργύρου και όλα τα συγκεκριμένα, τι πρακτικές εφαρμογές μπορεί να έχει. Η πρακτική εφαρμογή που μπορεί να έχει είναι αυτή που βλέπουμε εδώ πέρα. Αυτό είναι ένας εξοπλισμός αρχικός, έτσι αρχαίος, χρονολογείται γύρω στου 1840-1850, με τον οποίο μπορούσες να παράγεις μια πρωτόγωνη φωτογραφία. Ήταν λοιπόν γνωστό πως μπορούσαν να ετοιμαστούν κάποια φιλμ, θα λέγαμε, με τη σημερινή μας ορολογία, κάποιες στεραίες επιφάνειες, πάνω στις οποίες μπορούσες να απλώσεις μια ένωση του αργύρου σε λεπτό διαμερισμό, σε μικρούς μικρούς κόκκους. Αν αυτή λοιπόν την πλάκα την εξέθετε σε φως, τότε μπορούσε, ανάλογα με την έκταση της έκθεσης στο φως, να σχηματιστεί περισσότερος ή λιγότερος άργυρος με μορφή τέτοιων μαύρων κόκκων. Πολύ κόκκι σημαίνει μεγάλη κυλίδα και πολύ μαύρη, λίγη κόκκι σημαίνει μικρή κυλίδα και κάπως γκρι, όχι τόσο έντονα μαύρη. Συνεπώς υπήρχαν διάφορες αποχρώσεις, ας το πούμε, του γκρι, από τον γκρι ως το μαύρο, που ανταποκρινόταν στο περισσότερο ή λιγότερο αφού ας το πιο είχε πέσει πάνω στην πλάκα. Ήταν ήδη γνωστή από πολύ παλιότερα αυτό που αναφέρεται ως η κρυφή κάμερα, η camera obscura, έχεις δηλαδή ένα κλειστό κουτί σαν το μέναν σώμα που έχουμε συζητήσει και έχεις μια μικρή τρύπα στη μία μεριά, τότε εκείνο που μπορεί να συμβεί είναι στην απέναντι μεριά να εμφανιστεί αντεστραμένο το είδωλο του πράγματος στο οποίο κοιτάει αυτή η κρυφή κάμερα. Αν, λοιπόν, στην πίσω μεριά μιας τέτοιας κρυφής κάμερας εφάρμοσες μια πλάκα πάνω στην οποία είχε αλληφθεί με κάποιο τρόπο μια τέτοιου εντοιχοτευέσθητη ένωση του αργύρου, τότε μπορούσε, ανάλογα με την ένδραση του φωτός που θα έπεφτε πάνω του, να έχουμε περισσότερο στοιχειακό άργυρο, δηλαδή μεγαλύτερες μαύρες κυλίδες ή μικρότερες μαύρες κυλίδες ή μικρότερες γκρι κυλίδες. Στη συνέχεια αυτό που έμενε να γίνει ήταν με κάποιον τρόπο να αντιοχτεί το υπόλοιπο υλικό και να παραμείνει ο άργυρος ο οποίος είχε κολλήσει πάνω σε αυτή την πιφάνια. Και στη συνέχεια έμενε το να γίνει μια αντιστροφή αυτού του πράγματος. Δηλαδή εκεί που είχε πέσει το πολυφός η πλάκα ήταν μαύρη, έπρεπε να την ξανακάνουμε άσπρη όσο πιο φωτεινή γινότανε. Ήταν, λοιπόν, αυτό μια πρωτόγωνη διαδικασία λήψης μιας φωτογραφίας. Επειδή, λοιπόν, καταρχήν η κατασκευή ήταν τόσο απλή όσο την περιγράφω, θα έπρεπε ο χρόνος στον οποίο θα έπρεπε να πέσει η ακτινοβολία πάνω στο σώμα που θέλεμε να αποτυπώσουμε να είναι μεγάλος. Δηλαδή αναφέρεται ότι οι πρώτες εφαρμογές τέτοιου τύπου γύρω στα 1820-1830 ήταν τέτοιες που έπρεπε το αντικείμενο που θα καταγραφεί να είναι ακίνητο. Και να είναι ακίνητο για ώρες. Το να είναι ακίνητο για ώρες ήταν αρκετά δύσκολο. Συνεπώς, πορτρέτο ανθρώπου δεν μπορούσες να καταγράψεις. Μπορούσες να καταγράψεις, όμως, ένα σπίτι. Ένα δάσος, μια κατασκευή. Και πάλι, όχι απολύτως, γιατί αν πρέπει να περιμένεις αρκετές ώρες ούτως ώστε να πέσουν αρκετά φωτόνια τρέχουσα ουρολογία πάνω στον άργυρο και να τον αλλάγουν κλπ. Αυτό σημαίνει ότι σε αυτήν την διάρκεια θα είχε αλλάξει η θέση του ήλιου. Θα είχαν αλλάξει οι θέσεις των σκιών. Θα είχες ένα πράγμα το οποίο θα τα θολώ. Πώς συμβαίνει σήμερα, αν τύχει κάποιος να τραβήξει με μεγάλη ταχύτητα κάποια σκηνή και σε συνέχεια την προβάλλει με κανονική ταχύτητα, φαίνονται τα πράγματα θολά. Φαίνεται σαν να έχει μια προσδιοριστία στην κίνηση στο πράγμα το οποίο έχουμε μπροστά μας. Πώς αυτό. Ήταν οι αρχικές εικόνες και θολές και όχι πολύ έντονες εξαιτίας της μεταγωγής των σκιών. Και επιπλέον δεν μπορούσε κανένας να περιμένει από κάποιον να καθίσει εκεί πέρα τρεις, τέσσερις ώρες ακίνητος προκειμένου να καταγραφεί το υγλό του κάπως. Ήταν μόνο ας το πούμε ακαδημαϊκό το ενδιαφέρον να μπορέσω να καταγράψω ένα σπίτι, ένα κατασκεύασμα, ένα βουνό, ένα κάτι τέτοιο. Εδώ λοιπόν βλέπουμε τα υλικά και τα εξαρτήματα με τα οποία μπόρεσαν κάποιοι, λίγο μετά τη δεκαετία του 1830, να φτιάξουν σχετικά γρήγορα και σχετικά εύκολα κάποιες ικανοποιητικές αποικονίσεις ζωντανών πραγμάτων. Όχι κτιρίων, όχι της φύσης. Και εδώ είναι ο άνθρωπος ο οποίος κατά κύριο λόγο χρεώνεται με αυτή την ανακάλυψη. Αυτό, για να είμαστε ακριβείς, είναι μια δαγκαιροτυπία του Νταγκέρ. Νταγκέρ είναι το όνομά του, είναι Γάλλος. Αυτή παρμείνει το 1846 και ο Λογίδος το Μαλύβετ έχει πάρει μια πόζα εκεί πέρα. Το 1846 τα πράγματα ήταν αρκετά απλούστερα, δηλαδή χρειαζόταν να μείνει σε αυτή τη στάση για ένα λεπτό το πολύ, προκειμένου να έχουμε αποτύπωση του ιδόλουτο. Νταγκαιροτυπία λοιπόν από το όνομά του Νταγκέρ. Για να φτάσει όμως στον έχει νταγκαιροτυπία, δηλαδή μια πρακτική και εφαρμόσιμη μέθοδο από εικόνισης πέρασε από πάρα πάρα πολλά στάδια. Κατ' αρχή χρειάστηκε να μελετήσει και αυτός που ήταν χημικός και άλλοι, διάφορες ένωσες του αργύρου. Δεν είναι το ίδιο φωτευαίσθητες όλες, ο νητρικός άργυρος τελικά είναι από τις λιγότερες φωτευαίσθητες ενώσεις. Βρέθηκε ότι ο ιωδιούχος άργυρος ήταν καλύτερος. Πώς μπορείς να φτιάξεις ιωδιούχο άργυρο και πώς μπορείς να φτιάξεις λεπτό διαμερισμό. Μπορείς λοιπόν να πάρεις και να κάνεις ένα διάλειμμα νητρικού αργύρου, να το απλώσεις πάνω σε μια πιθάνια, να εξατμίσεις σιγά σιγά το διάλειμμα, να αποτεθεί αυτός ο ιωδιούχος άργυρος εκεί και στη συνέχεια να πας και να κάνεις αντίδραση με κάποιο ιωδιούχο άργυρος. Αυτός ο ιωδιούχος άργυρος είναι πολύ πολύ πιο φωτευαίσθητος. Κατά συνέπεια, η χρόνη έκθεσης, με αυτή την απλή διαδικασία, πέσανε από τις μερικές ώρες στις μερικές δεκάδες λεπτά. Και πάλι όμως ο ταγίερ θα έπρεπε να εκδίξει εκεί πέρα περίπου 20 λεπτά σε αυτή τη στάση, με αποτέλεσμα στο τέλος να πιαστεί και να χρειαστεί κάνα δυο για να τον σηκώσουν, προκειμένου να έχει το προτρέτο του. Δεν ήταν κάτι πάρα πολύ πρακτικό. Δεν μπορούσαμε να έχουμε αυτό που βλέπουμε, κυρίως με τους Κιαπωνέζους, αλλά και με τους άλλους τουρίστες, τσακ, και παίρνουν τη φωτογραφία από το ότι είναι αυτό. Αυτό το τσακ δεν είχε έννοια στη ζωή του ταγίερ και όλων των άλλων. Όμως, τον έχω μια αποτύπωση του παλατιού Τάδε, του οικήματος Τάδε, του Τάδε Βουνού, ήταν εντυπωσιακό και δεν μπορούσε να το έχει κανένας. Μπορεί να έχεις μόνο μια ζωγραφιά, αν έχεις τα χρήματα να πληρώσεις κάποιον ζωγράφιμο και να πιστεύεις ότι θα κάνει πραγματική, σησωστή και ακριβή επικόνιση του πράγματος. Λέγεται, σαν μύθος και αυτό το πράγμα, ότι κατά λάθος ο ταγίερ ανακάλυψε κάτι. Δηλαδή, ανακάλυψε έναν τρόπο να κάνει καλύτερο το αποτέλεσμα της εμφάνισής του. Και αυτό το λάθος ήταν ότι κάποια στιγμή κατά λάθος στο χώρο που φύλαγε αυτές τις πλάκες, διότι καταρχήν αυτές οι πλάκες ήταν πλάκες από χαλκό, ένα φύλλο χαλκό το οποίο έχει λιάνθει πάρα πάρα πολύ καλά και είναι πάρα πάρα πολύ ανακλαστικό, πάνω στο οποίο στρολώνει τον άργυρος, πάνω στο οποίο γινόταν επίδραση του ιωδίου για να γίνει ιωδίου ως άργυρος. Κάπου λοιπόν που φύλαγε τέτοιες πλάκες από χαλκό, οι οποίες είχαν αποτύχει, τι θα πει, είχαν αποτύχει, σημαίνει ότι είχαν κάποια θολά αντικαίνωμα που δεν φαίνονταν πάρα πάρα πολύ καλά, μικροί μικροί κόκκι από άργυρο εδώ και εκεί, οι οποίοι δεν δίνουν ένα σαφές περίγραμμα. Έτυχε λοιπόν κάπου που είχε μερικά τέτοια φυλαγμένα να βάλει και ένα θερμόμετρο ή ραργύρο. Και κάποια στιγμή λέει ο ίδιος κατά λάθος έσπασε αυτό το θερμόμετρο και αφού το άθεσε εκεί για κάποιες ώρες λέει καλά θα το συμμαζέψω το βράδυ, το βράδυ πήγαινε να το συμμαζέψει. Ευτυχώς λοιπόν ήταν βράδυ, έβγαλε το κοτί, έβγαλε τα πράγματα από το κοτί, ο ιδράργυρος είναι εύκολο να μαζευτεί αν είναι σε έναν περιουσμένο χώρο έτσι, μικρές μπύλες, τις μαζεύει σε μια μεγάλη μπύλια, την αδιάζει σε ένα δοχείο και έχει στον ιδράργυρο σου εκεί. Ξανά έβαλε τις πλάκες στη θέση τους και μετά από μερικές μέρες που πήγε για να τις πάλι να τις ξύσει και να τις ξαναχρησιμοποιήσει, είδε ότι είχαν σχηματιστεί πολύ έντονα αντικείμενα πάνω σε αυτές. Ενώ καταρχήν δεν ήταν, ήταν πάρα πολύ θολά. Από εκεί και μετά, λοιπόν, εκείνο το οποίο έκανε ήταν, το χρησιμοποίησε επισήμως και κανονικά, δηλαδή δημούργησε ένα μικρό θάλαμα στον οποίο είχε στη βάση του κάτω μια ποσότητα από ιδράργυρο και κατάλαβα ότι αυτό το οποίο έγινε οφειλόταν στους ατμούς του ιδράργυρο. Έγινε, λοιπόν, κάποια αλληλεπίδραση του αργύρου με τον ιδράργυρο, προφανώς κάποιο τοπικό αμάργαμα που έδωσε μεγαλύτερο όγκο στους μικρούς μικρούς κόκκους του αργύρου. Και κατά συνέπεια το θολό αντικείμενο που είχε μπροστά του έγινε αρκετά πιο έντονο. Ήταν, λοιπόν, μια βελτίωση όσον αφορά το στάδιο της εμφάνισης της φωτογραφίας. Το επόμενο δήμα το οποίο έκανε, βεβαίως καταλαβαίνω ότι για αυτό ήταν μια βελτίωση ως προς τον χρόνο έκθεσης. Δεν χρειαζόταν πια να έχεις ένα αντικείμενο που η σκέση είναι ακριβώς αυτή που βλέπουμε εδώ πέρα τώρα, έτσι. Γι' αυτό θα χρειαζόταν ενδεχόμενος ένα τέταρτο της ώρας. Αν, λοιπόν, μπορούσες να κατεργαστείς με ατμούς της αργύρου στη συνέχεια το αντικείμενό σου, δεν χρειαζόταν να είναι τόσο έντονο εξ αρχής. Γινόταν τόσο έντονο δημιουργώντας το αμάργμα μας στη συνέχεια. Άρα περιοριζόταν ο χρόνος έκθεσης. Το επόμενο που έγινε ήταν μια πρώτος ως αφορά την ευκρίνεια του αντικειμένου. Δηλαδή το πόσο το μαύρο είναι πιο μαύρο και το άσπρο είναι πιο άσπρο. Για να το πετύχεις αυτό θα πρέπει να διώξεις όλη εκείνη την ποσότητα του ιωδίου χωραργύρου που δεν έχει αντιδράσει. Και να μην διώξεις την ποσότητα του αργύρου που έχει σημαντιστεί σαν άργυρος. Είχαν μελετηθεί διάφορα υλικά. Επίσης, κατά λάθος, λέει ο ίδιος ο Νταγκέρ, κάποια στιγμή χρησιμοποίησε κάποιο σχετικά πικρό διάλειμμα λατιού. Κι είδε ότι είχε αρκετά καλά αποτελέσματα. Στη συνέχεια, και μετά από τη συμβουλή κάποιου φίλου του, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει ένα σχετικά πικρό διάλειμμα από υποθειώδες νάτριο. Αναγωγικό σώμα, το οποίο σημαίνει μπόρεσε να ξεκαθαιρίσει όλα εκείνα τα πράγματα που δεν είχαν αναχθεί. Ο άργυρος που είχε σχηματιστεί με μοφή αργύρου, πια δεν μπορούσε να αντιδράσει παραπέρα. Αν υπήρχαν μικροί κόκκι που μικρή ποσότητα του αργύρου είχε σχηματιστεί, ενώ άλλη ποσότητα γειτονική δεν είχε σχηματιστεί, ξεκαθάριζε, έφευγε, γινόταν πολύ πιο καθαρό το υπόβαθρο, δηλαδή το άσπρο, το όχι σκεσμένο κομμάτι της πλάκας του. Σε συνέχεια κάποιες άλλες βελτιώσεις ήταν το ότι εγκαταλείφθηκε η χάλκινη πλάκα και χρησιμοποιήθηκε η γιάννη πλάκα. Μπορούσα να έχεις, λοιπόν, μια γιάννη πλάκα, να την έχεις χαράξει σε πάρα πάρα πολύ μικρά μικρά κομματάκια, να την έχεις κάνει καρό, δηλαδή, κάθετα και οριζόντια, να απλώσεις έτσι μικρές μικρές ποσότητες από κόκκους σε πολύ γειτονικές περιοχές, σημαίνει η κάθε περιοχή δεν είχε άμεση επίδραση με τις γειτονικές περιοχές και να έχεις με αυτόν τον τρόπο ένα μόνιμο αποτέλεσμα. Άπαξη και γινόταν αυτή η διαδικασία, πια ο άργελος ο οποίος είχε συμματιστεί δεν μπορούσε να υπηδράσει εύκολα με το γιαλί που ήταν από κάτω του, δεν μπορούσε να κάνει κάποια σάγουγη διά δικασίες και να καταστραφεί, κατά σημαίνει πια μπορούσες αυτή την απεικόνιση στην αποθηκεύσεις, για όσο θέλεις. Νομίζω ότι στο όρος υπάρχουν κάποιες απεικονίσεις, τέτοιες ηγιαλί, από τις πρώτες-πρώτες εποχές που υπήρξαν φωτογραφίες στο όρος. Υπάρχουν φωτογραφίες, νομίζω, κάποιων από τους παλιότερους πατριάρχες όταν ήταν μοναχοί. Συγκέντωση, εκείνη τη στιγμή είναι φωτογραφία, εκείνη τη στιγμή, 1850, 1860, 1870. Υπάρχουν, λοιπόν, ακόμα τέτοιου είδους πλάκκες που η ευκρινιά τους είναι πάρα πολύ καλή, ακριβώς γι' αυτό το λόγο, επειδή έχουν κατασκευαστεί με αυτόν τον τρόπο. Έτσι, λοιπόν, με τέτοιου είδους βελτιώσεις, όσον αφορά την στερέωση και την εμφάνιση των αποτυπωμάτων, έγινε δυνατή η αποτύπωση τέτοιων εικόνων μιας νταγκερωτυπίας, του ίδιου τον Νταγκέρ, από τα 1845 και μετά. Συνεπώς αυτός εδώ πέρα χρειάστηκε το πολύ ένα λεπτό να καθίσει σε αυτή τη θέση. Βυσικά από εκεί και μετά, η τεχνολογία εξελίσσεται, βρίσκονται διάφορα βελτιωτικά, έτσι όχι τόσο απλά όσο το υποθέωδες νάτριο, αλλά πάση περιπτώση βολικά και χρήσιμα. Άλλαξε και το υλικό, στο οποίο πάνω γίνεται πια η αποτύπωση και η σύγχρονη φωτογραφία, δεν ονομάζεται πια νταγκερωτυπή, αλλά ονομάζεται φωτογραφία, έτσι γράφω με το φως, είναι υπόθεση μερικών 12 δευτερόλεπτ, όσο ακριβώς θα ανοίξει το διάφραγμα για να περάσει η φωτεινή εκτενοβολία μέσα στο φιλμάκι το οποίο έχω. Η βάση λοιπόν και η αρχή της φωτογραφίας βρίσκεται εκεί πέρα. Ποιος θα το περίμενε στη θερμοδυναμική και στη μελέτη των μεταβολών ενέργειας, όταν λοιπόν καταλήξεις ότι και το φως είναι ενέργεια, οι μεταβολές των χημικών αντιδράσεων έτσι ως προς το ενεργειακό τους περιεχόμενο με το φως μας οδηγούν στη φωτογραφία. Ας ξαναγυρίσουμε τώρα πάλι πίσω στον ηλεκτρισμό και στα διαλήματα. Είναι πράγματα στα οποία αναφερθήκαμε προηγουμένως. Ας ξαναγυρίσουμε τώρα σε αυτά να δούμε τι γίνεται. Θυμόμαστε ότι ο David ήταν ένας από τους χημικούς που μπόρεσε και απομόνωσε σε καθαρή κατάσταση πάρα πολλά από τα πιο δραστικά μέταλλα. Δεν γινόταν μέχρι τότε να γίνει. Αυτός το κατάφερε με την ηλεκτρόληση τυγμάτων τους. Ο David λοιπόν παρατήρησε ότι όταν χρησιμοποιούσε κάποιες βουλτάκες στήλες για να κάνει τη δουλειά του, μονίμως σε μια περιοχή, τότε ο Faraday και αυτός θα το ονομάζαν η περιοχή της ψηλής ενέργειας και της καμιλής ενέργειας. Αυτό. Έτσι, εμείς σήμερα το λέμε το ψηλό και το χαμηλό δυναλικό. Κάπου λοιπόν σε μια συγκεκριμένη περιοχή συγκεντρώνονταν τα μέταλλα, δηλαδή στην ίδια πλευρά της ηλεκτρόλησης, το νάτριο, το κάλλιο, το ασφαίσιο, το κλπ. Στην άλλη μία πλευρά συγκεντρώνταν πάλι αντίστοιχα προϊόντα, είτε το οξυγόνο, είτε κάποια άλλα. Πάλι ο Μπερζέλιους, έτσι δεν άφησε τίποτα με το οποίο να μην ασχοληθεί, μελέτησε και αυτός το φιλόματο της ηλεκτρόλησης. Το μελέτησε όχι τόσο έτσι σε έκταση και ένταση σαν τον Ντέβι, αλλά ενδελεχώς. Ο Μπερζέλιους πούν διατύπωσε πρώτη στην παρατήρηση που προφόνος και άλλοι θα είχαν κάνει προηγουμένως, δηλαδή, αν κάνεις ηλεκτρόληση ενός διαλύματος και παράγονται κάποια αέρια, αυτά τα αέρια δεν παράγονται πού να είναι, αλλά ακριβώς πάνω στο ηλεκτρόδια. Συνεπώς, πρόκειται για κάποιες αντιδράσεις που γίνονται εκεί. Το αέριο λοιπόν παράγεται εκεί πέρα, δεν παράγεται κάπου στη μέση του διαλύματος και σιγά σιγά προχωρέπε στο πάνω. Εκεί λοιπόν στο ηλεκτρόδιο δημιουργείται το αέριο. Το ηλεκτρόδιο κάθεται και το στερό προϊόν που μάζευε ο Ντέιδι. Αυτό λοιπόν παρατήρησε ο Μπερζέλιος. Μόνο πάνω στα ηλεκτρόδια, μόνο με την επίεδραση του ηλεκτρισμού. Κατά συνέπεια σκέφτηκε ο Μπερζέλιος, προφανώς αυτό το οποίο συμβαίνει είναι μετακίνηση φορτίων. Υπάρχουν λοιπόν κάποιες οντότητες μέσα στο διαλύμα οι οποίες μετακινούν φορτίο. Κατά συνέπεια, που βρέθηκε αυτό το φορτίο, το είχαν από πριν δυο Μπερζέλιους. Κατά συνέπεια, η ένωση την οποίαν εγώ διέλυσα μέσα εκεί για να κάνω την ηλεκτρόλησή της, όταν διαγκύθηκε μου σχημάτισε κάποια φορτία. Αυτά που ο Φαραντέι ονόμασε Ιόνγα. Έτσι λοιπόν ο Μπερζέλιος διατύπωσε μια θεωρία για τις ενώσεις αυτές που μπορούσαν να υποστούν η ηλεκτρόληση. Το που λέμε ηλεκτρολίτες. Οι ηλεκτρολίτες λοιπόν σχεδόν με τον Μπερζέλιους αποτελούνταν από δύο κομμάτια, ένα θετικό και ένα αρνητικό. Ακόμα και σήμερα έτσι ακριβώς περιγράφονται τα πράγματα. Αν θέλουμε να γράψουμε μια βάση θα γράψουμε κάλλιο υδροξύλιο. Προχωρείται το θετικό κομμάτι και ακολουθείται το αρνητικό κομμάτι. Έχουμε λοιπόν υπόψη μας ότι αυτό το πράγμα να διαλυθεί στο νερό θα μου δώσει ιόντα καλλιού και ιόντα υδροξυλίου. Νύτρικο οξύ, υδρογόνο άζοδοξυκονοτρία, υδρογόνο συν, νυτρικό ανοιών πλυν. Έτσι, αν αυτό διαλυθεί στο νερό θα μου δώσει και ανοιώντα υδρογόνο και ανοιώντα νυτρικά. Χλωριούχο αμμόνιο, άζοδο ιδρογόνο τέσσερα, αμμόνιο συν, χλωριοπλυν. Τι έχουμε λοιπόν? Έχουμε μια διατήρηση, έτσι, ζει ακόμα η ιδιαιστική θεωρία, το αρνητικό κομμάτι πρώτα, το αρνητικό στη συνέχεια. Και αυτό όχι μόνο για τα άλλα, αλλά και για τις βάσεις και για τα οξέα. Το ζήτημα είναι ότι ο Μπερζέλιος ήταν επηρεασμένος ακόμα από τον Λαβουαζγέ. Ο Λαβουαζγέ είχε προτείνει πως όλα τα οξέα και όλα τα όξινα σώματα έχουν μέσα οξυγόνο. Συνεπώς υποστήριζε και ο Μπερζέλιος. Επιπλέον ο Μπερζέλιος είχε καταλάβει ότι το οξυγόνο πρέπει να είναι το πιο αρνητικό από όλα τα σώματα. Το πιο βρίσκεται στον κόσμο. Κατά συνέπεια υπέθασε ότι όλα τα άλλα πράγματα αντιδρούν με το οξυγόνο και αυτό που εγώ λέω σήμερα θετικό κομμάτι μιας Ένωσης ήταν το θετικό κομμάτι που αποτελούνταν από αυτό το πράγμα που εγώ θεωρώ σύντομα το οξυγόνο. Λοιπόν, αν υπήρχε ένα μεταλλομίτ και ένα αλογόνο Χ, ο Μπερζέλιος υποθέτει ότι το μεταλλοαυθορμίτος αντιδρά με το οξυγόνο και μουσικηματίζει ένα μοιοσυν, το αλογόνο αντιδρά με οξυγόνο και μουσικηματίζει ένα αλογόνο οξυγόνο πλιν, και κατά συνέπεια αυτό είναι βάση, αυτό είναι οξύ, και αν πραγματοποιήσω την αντίδρασή του σε εκείνο το πιο θα πάρω θα ήταν κάτι τέτοιο, σύγχρον από την αντιλπσή του. Μοιοσυν χιόπλιν, δυστική θεωρία, θετικό και αρνητικό μέρος. Ήταν λάθος, λοιπόν, αυτό το σημείο, πως θεωρούσε, σύμφωνα και με την ιδέα του Λαβουαζγέ, πως το οξυγόνο υπάρχει παντού σε όλα τα οξέα, κατά συνέπεια οξυγόνο υπάρχει και στο όξινο κομμάτι, το μοιοσυν, υπάρχει και στο βασικό κομμάτι, στο χιόπλιν. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, τι σοκ υπήρξε στην επιστημονική κοινότητα, όταν ο Ντέβι απέδειξε ότι το διάλειμμα του υδροχλωρικού οξέως δεν έχει πουθενά οξυγόνο. Ο όξινος χαρακτήρας οφείλεται σε κάτι που δεν έχει οξυγόνο. Μέχρι τότε, λοιπόν, υπήρχαν πάρα πολλές προσπάθειες να δείξουν ότι υπάρχει οξυγόνο στο διάλειμμα του υδροχλωρικού οξέως. Βεβαίως, υπάρχει οξύ με χλώριο και οξυγόνο και υπάρχει το υπερχλωρικό, το χλωρικό, το υποχλωριώδες, το χλωριώδες κλπ. Αλλά το διάλειμμα του υδροχλωρικού οξέως δεν έχει οξυγόνο. Πάντως, ο Μπερζέλιος συνέχιζε να υποστηρίζει την δική του θεωρία, την διηστική, και επαναλαμβάνω ότι η διηστική αυτή θεωρία ισχύει μέχρι και τις μέρες μας στον τρόπο των οποίων γράφουμε τις ενώσεις. Έτσι έχει επικρατήσει μέσα στη ονοματολογία και στη συζυβολική γλώσσα της χημίας. Καλειοσύν, υδροξύδιο πλυν. Έτσι γράφεται το υδροξύδιο του καλείου. Αμμόνιο σύν, χλώριο πλυν. Έτσι γράφεται το χλωριούχο αμμόνιο. Υδρογόνο σύν, υδρικό πλυν. Έτσι γράφεται το υδρικό οξύ. Προκλείται το θετικό κομμάτι και ακολουθεί το αρνητικό. Τώρα, ο Φαραντέι, όπως είπαμε και άλλη φορά γύρω στα 30 χρόνια από τη ζωή του, ασχολήθηκε με το να δουλέψει πάνω στην ηλεκτρόληση και να διατυπώσει τους νόμους της ηλεκτρόλησης, έναν πρωτοποιητικό και έναν δεύτερο προσωπικό, έκανε αναφορά σε αυτές τις οντότητες, οι οποίες μεταφέραν το φορτίο μέσα από το διάλειμμα. Όταν έχω ένα διάλειμμα ως ηλεκτρολίτη και έχω βουτήξει σε αυτό τα δύο ηλεκτρόδια της άκρας ενός κυκλώματος, μεταξύ τους περιμένω να μην υπάρχει καμία επαφή. Η επαφή αυτή υπάρχει. Για ποιο λόγο λέει ο Φαραντέι, γιατί υπάρχουν κάποια ιόντα. Ποια είναι αυτά τα ιόντα? Είναι η φορής των φορτίων. Έμεινε, λοιπόν, ο Φαραντέι σε αυτό. Υπάρχουν κάποια σωματίδια που είναι η φορής του ηλεκτρισμού. Θα λέγει κάποιος, πόσο λαβοασία είπε, υπάρχει το άτομο της θερμότητας, το καλωρίκ. Έτσι, λοιπόν, πρέπει να υποθέσω ότι και ο Φαραντέι είπε υπάρχει το άτομο του ηλεκτρισμού και είναι το ιόν. Και αυτά, λοιπόν, τα ιόντα κυρνούνται μέσα στο διάγημα και πηγαίνουν στο ένα ηλεκτρόδιο, πηγαίνουν στο άλλο ηλεκτρόδιο και μου δίνουν τις χημικές θεριτεράσεις τις οποίες έχω παρατηρώ. Εκεί έμεινε ο Φαραντέι και εκεί μείνανε και όλοι οι υπόλοιποι. Κανένας στη συνέχεια δεν προσπάθησε να δώσει μια φυσική υπόσταση σε αυτά τα ιόντα. Τι είναι αυτά, πώς μοιάζουν, τι κάνουν, τι δεν κάνουν, κροτασικητικά. Δεν είχε κανένας τέτοιου είδους ενέργεια. Βεβαίως, κάπου στο ενδιάμεσο και γύρω στα 1840, νομίζω, ο Χίττορφ απέδειξε ότι σε κάποια διαφορετικά διαγήματα ηλεκτροειδών φαινόταν οι ταχύτητες των ιόντων να είναι διαφορετικές. Συνεπώς, λέει ο Χίττορφ, άλλη ταχύτητα έχει το ιόν στο νητροκοκάλιο και άλλη στο νητροκονάδριο. Σήμερα ξέρουμε ότι η ακτίνα του Νατρίου και η ακτίνα του Καλλίου των ιόντων είναι διαφορετικές. Και βέβαιος, όπως και γενικά σε οποιαδήποτε κίνηση, ένα μεγαλύτερο πράγμα κινείται με μικρότερη ταχύτητα. Κατά συνέπεια, για μας σήμερα περίπου αυτονόητο είναι ότι τα δύο αυτά διαλήματα θα φανέρωναν ότι η ροή των ιόντων Νατρίου και Καλλίου θα είναι σαφώς διαφορετική και θα είναι υπέρ των ιόντων Νατρίου που είναι πιο μικρά και πιο ευκίνητα. Αυτό εκείνη την περίοδο πέρασε έτσι στα περίπου απαρατήρητα. Το διατύπωσε ο Χίτρος, βέβαιος, υπάρχουν κάποιες διαφορές στην κίνηση των ιόντων, να δούμε τι ακριβώς είναι αυτό και κανένας δεν έψεξε να το δει. Ερχόμαστε τώρα στα 1887 και ερχόμαστε στο γνωστό Ραούλ. Αυτός, λοιπόν, ο Ραούλ, μελετούσε τα διαλήματα και μελετούσε τις φυσικές τους ιδιόητες. Εκείνο που έκανε λοιπόν είναι δημιούργησε αρκετά διαλήματα διαφορετικά από πολλές ουσίες και παρατηρούσε τις θερμοκρασίες πήξης όταν τα έψηχε και βρασμού όταν τα θέρμενε. Οι παρατρίσεις του έχουν συνοψηστεί στον όνομα του Ραούλ, ο οποίος διατυπώθηκε το 1887. Ο όνομας του Ραούλ, λοιπόν, λέει με μια απλή διατύπωση το εξής πράγμα. Το σημείο στο οποίο θα βράσει το διάλειμμα μου είναι εκείνο το σημείο στο οποίο, έτσι, η τάση μερική των ατμών του διαλήτη πάνω από το διάλειμμα θα εξισούνται, θα εξισορροποιήσει και θα τροσερική πίεση θα εισούνται με αυτήν. Πότε γίνεται αυτό? Σε κάποια θερμοκρασία. Ποια είναι αυτή η θερμοκρασία? Αυτή η θερμοκρασία εξαρτάται από το μωριακό κλάσμα του διαλήτη στο διάλειμμα μου. Τι θα πει αυτό? Αυτό θα πει ότι εάν έχω έναν καθαρό διαλήτη, η τάση των ατμών του πάνω από το διάλειμμα εισούνται με την ατροσφαιρική πίεση, ας πούμε, στους 100 βαθμούς, αν μιλάμε για το νερό. Αν πάρω και κάνω ένα διάλειμμα ζάχαρης στο νερό, τι γίνεται? Αμέσως αμέσως η περιεκτικότητα του διαλήτης πια δίνει 100% σε νερό, έτσι. Πριγουμένως θα μπορούσαμε να πούμε ότι το μωριακό κλάσμα του νερού στο νερό είναι ένα μόριο, ένα μόριο, ανακάθε μόριο διαλήτη. Τώρα λοιπόν που έχω κάνει ένα διάλειμμα ζάχαρης, προφανώς το μωριακό κλάσμα του νερού είναι 0,95, ας πούμε, άρα μικρότερο. Άρα για να φτάσουμε στην ίδια τιμή όπως πριν μερικής πίεσης, προφανώς πρέπει η θερμοκρασία μου να γίνει μεγαλύτερη. Άρα αναμένουμε το διάλειμμα της ζάχαρης να βράζει σε βαλύτερη θερμοκρασία, στους 102 βαθμούς, ας πούμε. Αν διαλύσω περισσότερη ζάχαρη, το διάλειμμα μου θα έχει πια μωριακό κλάσμα 0,9. Άρα περιμένω να βράζει στους 103,5 βαθμούς και ούτε καθεξής. Μπόρεσε λοιπόν να κάνει τέτοιου είδους υπολογισμούς, τέτοιου είδους μελέτες και να αντιτυπώσει αυτό εδώ πέρα το νόμο. Το ζήτημα είναι ότι όσο αναφέρεσαι σε μωρια σαν τη ζάχαρη ή τέτοιου είδους που δεν είναι ηλεκτρολίτας, τα πράγματα πάνε καλά. Μπορείς να υπολογίσεις πόσα μωρια έχεις βάλει, όχι ακριβώς μωρια, το γραμμωριακό κλάσμα. Και τα πράγματα πηγαίνουν πάρα πολύ καλά. Το διάλειμμα του ζαχαρόνερου βράζει σε μεγαλύτερη θερμοκρασία και επίσης σε χαμηλότερη θερμοκρασία. Αν πας όμως να κάνεις μια αντίστοιχη διαδικασία με αλάτι και εκεί μπορείς να προσδιορίσεις την ποσότητα του αλατιού και να προσδιορίσεις ότι το μωριακό κλάσμα του διαγείτος θα είναι 0,95. Χαίρεσε, λοιπόν, όταν είσαι ο Ραούλ και λες ωραία και εδώ τώρα θα πάω και θα μετρήσω το σημείο του βρασμού και θα είναι 102 βαθμί. Και είναι 103,5. Είναι δηλαδή σαν να διεργηθείς δυό μόλ από χλωριού κονατρίου. Μα πώς γίνεται αυτό το πράγμα. Αφού ξέρουμε ποιο είναι το μώριο του χλωριού κονατρίου, ξέρουμε τα ατομικά βάρη, ξέρουμε το μωριακό βάρος, δεν μπορεί να έχω πέσει τόσο λάθος, τόσο έξω, το ξανακάνω. Και παίρνεις το δυο αποτέλεσμα. Δεν το ξανακάνεις πολλές φορές, ξαναπαίρνεις το δυο αποτέλεσμα. Μέχρι το σημείο παραγγείσαι και σκέφτεσαι, γιατί κατέρευσε αυτή η θεωρία, δηλαδή γιατί δουλεύει για τη ζάχαρη αλλά δεν δουλεύει για το αλάτι. Προφανώς, λοιπόν, δουλεύει για το αλάτι επειδή το αλάτι έχει οντικό χαρακτήρα. Επειδή το αλάτι, όταν διαλυθεί στο νερό, δεν μένει σαν ένα μόριο αλατιού, και έτσι και αλλιώς δεν υπάρχει ένα μόριο χλωριού χουνατρίου ποτέ, αλλά μάση περιπτωσία, έτσι, και εκείνο τον καιρό υπάρχει. Εκείνο, λοιπόν, το υποτιθέμενο μόριο του χλωριού χουνατρίου, πέφτει μέσα στο νερό και δεν παραμένει πια ένα μόριο, γίνεται δύο πράγματα. Ένα θετικό και ένα αρνητικό, η δυστική θεωρία του Μπερζέλιου. Να τριοσύν και χλωριοπλίν. Άρα, είναι σαν να διέλυσα δύο πράγματα και όχι ένα μέσα στο νερό μου. Άρα, καλά κάνει το διάλειμμα τώρα το νερό, και ενώ το μοριακό κλάζμα, όπως το υπολογίζω, το διαλύτη είναι 0.95, συμπεριφέρεται όπως το μοριακό κλάζμα του διαλύτη που έχει ζάχαρη και το μοριακό κλάζμα το 0.90, έτσι, σαν να ήταν διπλάσια ποσότητα το αλάτι από τη ζάχαρη και λοιπόν είναι διπλάσια η ποσότητα από τις οντότητες που υπάρχουν μέσα στο διάλειμμα, αυτές λοιπόν που μειώνουν το γραμμωριακό κλάζμα του διαλύτη. Έτσι λοιπόν, η αρχική κατάρρευση το νομοτουραούλο βοήθησε στο να καταλάβουμε ότι ορισμένα διαλύματα δεν είναι τόσο απλά όσο φαίνονται. Διαλύω ένα μολ ζάχαρη στο νερό και έχω ένα μολ ζάχαρη στο νερό. Διαλύω ένα μολ αλάτι στο νερό και έχω δύο μολ από πράγματα μέσα στο νερό. Το ένα είναι ένα μολ από θετικά γιόντα, το άλλο είναι ένα μολ από αρνητικά γιόντα. Αυτό ακούγεται πολύ απλό και πολύ στοιχειώδης στις μέρες μας. Το 1884 δεν θεωρούταν καθόλου έτσι. Το 1884 είναι πάλι μια σημαδιακή ημερομηνία με την εξής έννοια. Ο Σβάντες Αρένιους παλουσιάσε τότε τη δακτωρική του διατριβή και στη δακτωρική του διατριβή ασχολήθηκε με την ηλεκτρολυτική διάστηση. Έκανε λοιπόν κάποιες υποθέσεις. Το αλάτι το διαλύω στο νερό, όπως το έκανε και ο Ραούλ και διάφορα άλλη. Αυτό το αλάτι φαίνεται ότι διασπάται. Αυτά τα πράγματα στα οποία διασπάται δεν είναι άτομο μονατρίου και χλωρίου αλλά είναι φορείς φορτίων. Αυτό λοιπόν που ο Φαραντέι έλεγε η ΥΟΝΤΑ και δεν ήξερε τι είναι και δεν τον ένιωσε και με πολλείς. Το όμορφο που τον ένιωσε ήταν ότι μετακίνονταν δεξιά-ερισταρά και μετέφεραν τον ηλεκτροκό φορτίο. Αυτά λοιπόν τα ΥΟΝΤΑ λέει ο Αρένιους, υπάρχουν μέσω του διαλύου από τη στιγμή που διαλύω το αλάτι. Δεν έχω άτομα μονατρίου και άτομα χλωρίου και κάποιους φορείς του ηλεκτρισμού. Είναι τα ίδια, τα ΥΟΝΤΑ που έχουν σημαντιστεί, ΝΑΤΡΙΟΣΙΝΚ και ΧΛΟΡΙΟΠΚΙΝ. Αυτά είναι οι φορείς του ηλεκτρισμού. Κι αυτά δίίστανται και αυτά παρολίγο να αφέρουν και το επιστημονικό του τέλος, η διδακτορική του διατριβή με τα βίας έγινε δεκτή. Του επιτέθηκαν πάρα πολύ διότι αυτό ήταν κάτι εντελώς ασυνήθιστο για εκείνον τον καιρό, άσχετα που είχε δίκιο στο τέλος. Γιατί? Γιατί πολύ απλά τους περισσότερους από τους φυσικοχημικούς δεν τους ενδιαφέρε καθόλου η ατομική θεωρία. Δεν τους ενδιαφέρε η οντότητα του νετρίου και του χλωρίου. Τους ενδιαφέρε μόνο να μετρήσουν το ρεύμα, την έντεση του ρεύματος, την διαφορά δυναμικού, την ροή των φορτίων, την ροή της ενέργειας και αυτό. Ο Αρένιος, λοιπόν, έδινε υπόσταση σε αυτά τα πράγματα που ο Φαραντέης είπε ή όντε και οι άλλοι τα θεωρούσαν σαν μοντέλο κάποιες μικρές μπύλες που μετέφεραν τον ηλεκτρισμό δεξιά και αριστερά. Ο Αρένιος, λοιπόν, επέμεινε. Με βάση τις μετρήσεις του και με βάση άλλα πειραματικά δεδομένα, τους ανάγκωσε δηλαδή να δεχθούν ότι η ηλεκτρογετική του θεωρία ήταν σωστή και ότι οι φορείς του ηλεκτρισμού μέσα στα διαγήματα δεν ήταν κάποιες οντότητες π αφού υπήρχαν οι όντα. Στα 1889, ο Αρένιος έδωσε μια περιγραφή της χημικής κινητικής που βοήθησε πάρα πολύ τον Όζλον να διατυπώσει τη θεωρία του περικατάλησης. Τι μας είπε, λοιπόν, ο Αρένιος για τη χημική κινητική. Έχω μία αντίδραση. Έχω, λοιπόν, τα αντιδρόντα. Έχω και τα προϊόντα. Η αντίδραση είναι αφθόρμητη προς τα δεξιά, προς τα προϊόντα, δηλαδή. Αυτό, λοιπόν, σημαίνει ότι αν ανακατώσω τα α και β και τα αφήσω εκεί πέρα στην τύχη του, σιγά-σιγά η αντίδραση θα προχωρήσει και θα μου δώσει τελικά τα γ και δ. Λέει, λοιπόν, ο Αρένιος. Κοιτάξτε, για να πραγματοποιηθεί η αντίδραση, εγώ θα κάνω την εξής παραδοχή. Δεν με ενδιαφέρει η φύση των α και β, εγώ θα θεωρήσω ότι είναι μικρές μπήλες. Αυτές, λοιπόν, οι μικρές μπήλες μέσω στο διάλειμμα, πως έχει πει ο Πανχόφ, συμπεριφέρονται περίπου όπως και τα μόρια ενός αερίου σε έναν δοχείο στο οποίο υπάρχουν. Αυτές, λοιπόν, οι μπήλες κινούν δάτακτα, από τη σέα χεριστερά. Ωραία. Αυτές, λοιπόν, αφού κινούνται, έρχονται και συγκρούνται η μία με την άλλη. Αν, λοιπόν, συγκρουστεί μία μπήλια α ή μία μπήλια β, υπάρχει περίπτωση να κάνουν κάποια ιδιαιπίδραση και να σχηματιστεί προϊόν. Υπάρχει περίπτωση και να μην κάνουν. Γιατί, αν μόνο σχηματιζόταν προϊόν, τότε η αντίδραση θα ήταν ακαρία. Αν δεν γίνουν α και β, μπαμ, παίρνουν τα γ και δ και τελείωσε, δεν υπάρχει τίποτα άλλο. Έτσι. Οι περισσότερες αντιδράσεις, όμως, προχωρούν αργά. Και προχωρούν, έτσι, μέσα από μια θέση ισορροπίας. Λοιπόν, λέει ο Αρένιος, ξέρετε τι σημαίνει, σημαίνει το εξής. Ότι δεν είναι κάθε σύγκρουση μεταξύ μίας μπήλιας α και μίας μπήλιας β που θα μου δώσει ο προϊόν. Πρέπει, εκτός του να έρθουν κοντά η α και η β, να έχουν και ένα σύνολο από ενέργειες. Η ενέργεια του α ξεχωριστά είναι κάποια, η ενέργεια του β ξεχωριστά είναι κάποια. Ά, λοιπόν, οι δύο μπήλιας έρχονται και συγκρουστούν μεταξύ τους και η ενέργεια του συστήματος, έτσι, τη στιγμή που έχουν συγκρουστεί και είναι πια ένα σώμα. Ά, λοιπόν, η ενέργεια του συστήματος είναι μεγαλύτερη από μια τιμή ενέργειας, τότε μπορεί να πραγματοποιηθεί αντίδραση. Ένα είναι μικρότερο δεν θα πραγματοποιηθεί. Και τι σημαίνει αυτό? Σημαίνει ότι σήγαγε στη ζωή μας αυτό που λέμε ενέργεια ενεργοποίησης. Αν θυμηθούμε το ενεργιακό διάγραμμα το απλό που μαθαίνουμε όλοι έτσι σε μια χημική αντίδραση, έχουμε κάπου αριστερά την ενέργεια των αντιδρόντων, κάπου δεξιά την ενέργεια των προϊόντων, για να είμαστε σίγουροι ότι είναι μια καμπύλη που ανεβαίνει πρώτα σε κάποιο ύψος και στη συνέχεια κατεβαίνει. Αυτό, λοιπόν, το ύψος μας δίνει μια ενέργεια παραπάνω από τη συνολική ενέργεια των Α και Β. Είναι η ενέργεια ενεργοποίησης, την οποία ο Αρένιος εισηγήθηκε πως έπρεπε να υπάρχει και έπρεπε να ξεπεραστεί, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η αντίδραση. Ποιο ήταν το πειραματικό δεδομένο που τον οδηγήσε σε μια τέτοια ερμηνεία. Το πειραματικό δεδομένο ήταν ότι όλες οι αντιδράσεις μπο να είναι πιο αποτελεσματικά αν αυξηθεί η θερμοκρασία. Μα αν αυξηθεί η θερμοκρασία, αυξάνεται ο θερμικός περιοχόμενος των σωμάτων. Άρα οι μπύλες Α και Β έρχονται και συγκρούνται, κουβαλώντας μεγαλύτερα ποσό ανέργειας. Κατά συνέπεια, αν στους 20 βαθμούς χτυπούν οι μπύλες μεταξύ τους και μόνο το 10% από αυτές έχει περισσότερη ενέργεια από την ενέργεια ενεργοποίησης, το 10% θα υπεράσει. Αν στους 30 βαθμούς αυτό το ποσοστό είναι 15, 15% θα υπεράσει. Αν στους 50 βαθμούς αυτό είναι 30%, 30% θα υπεράσει. Και αυτό ήταν ακριβώς το που βλέπαμε με τη μεταβολή της θερμοκρασίας. Αύξηση της θερμοκρασίας σημαίνει αύξηση της ταχύτητας της αντίδρασης και αύξηση της αποτελεσματικότητάς της. Με βάση τέτοια στοιχεία ο Αρένιους εισηγήθηκε ότι υπάρχει αυτή η ενέργεια ενεργοποίησης που πρέπει να παρακαμφθεί κάθε φορά και να δείτε τι ωραία κόλλησε αυτό με τη θεωρία την καταλυτήκη του Ωσβαλτ. Εκείνο που λέει ο Ωσβαλτ συμβαίνει είναι ότι ο καταλυτής δεν πάει να κάνει μια αντίδραση α και β που έχει μια ενέργεια ενεργοποίησης 100 μονάδες, ας το πούμε, αλλά παίρνει το α κάνει μια αντίδραση και δημιουργεί ένα ενδιάμεσο προϊόν που έχει μια ενέργεια ενεργοποίησης 5 μονάδες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί αυτή η αντίδραση να πραγματοποιηθεί στους 20 βαθμούς και δεν χρειάζεται 200. Στη συνέχεια αυτό το σύστημα καταλύτης και α αλληλεπιδρά με το β και η ενέργεια ενεργοποίησης αυτής της αντίδρασης είναι 10 μονάδες, για παράδειγμα, που σημαίνει αρκεί μια θερμοκρασία 25-30 βαθμών για να πραγματοποιηθεί η αντίδραση. Στη συνέχεια αλληλεπιδρούν το α και το β, τώρα πια στην κατάσταση που είναι, είναι το σύστημα α καταλύτης β, όπου γίνεται αυτή η αντίδραση και αυτή η ενέργεια ενεργοποίησης αυτού του σταδιού είναι επίσης μικρή. Κατά συνέχεια ο Κατίνιτης δεν έχει κάνει στην περιπτωσία μας τη μία αντίδραση σε ένα βήμα με 100 μονάδες ενέργεια ενεργοποίησης, την έκανε μια αντίδραση τριών βημάτων, όπου το κάθε στάδιο είχε ενέργεια ενεργοποίησης αρκετά μικρότερη. Άρα, αντί να χρειαστεί να θερμάνω στους 200 ή 300 βαθμούς, αρκεί να αφήσω το σύστημά μου σε θερμοκρασία δωματίου, ας το πούμε, και να περιμένω να πάρω το τελικό μου προϊόν, που το συναντάμε αυτό, κάτ' εξοχήν της σήμερος ημέρα, στα ένζυμα. Τα ένζυμα βρίσκονται μέσα στον οργανισμό μας και δουλεύουν μέσα στα όρια του. Στο δικό μου οργανισμό, λοιπόν, δεν μπορεί η καύση, η οποία καύση πραγματοποιείται κάθε στιγμή που αναπλέω, οξυγόνο, μπαίνει στον οργανισμό μου και δημιουργείται καύση. Δεν μπορεί να μου υποδείξει κανένας μέσα στο σώμα μου κάποια περιοχή που η θερμοκρασία είναι 600 βαθμοί, γιατί στους 600 βαθμούς είναι η θερμοκρασία που γίνεται αφθόρμητη αντίδραση άνθρακας και οξυγόνο, διοξυγόνο το άνθρακα. Μάθα μου πεις μέσα στον οργανισμό σου, δεν είναι κομμάτια από άνθρακα, υπάρχουν άτομα άνθρακας σε διάφορες νόσεις, πολύ χειρότερα. Πρέπει να σπάσουν οι ενδυσμούς του άνθρακα με τα γειτονικά μόρια, προκειμένου να γίνει αντίδραση, δεν να κάνει ελεύθερος άνθρακας. Άρα θέλει να σημαίνει 650 βαθμούς για να γίνει αυτή η αντίδραση, έτσι. Ίτως ώστε η γλυκόζυμο να γίνει διοξυγό το άνθρακα. Έχω πουθενά μέσα μου κάποια περιοχή που θερμοκρισέμουν να είναι 650 βαθμούς ή όχι. Έτσι, αν έχω 38 βαθμούς ή είδη με άρρωστος έχω πληρετό. Κατά συέπεια πρέπει γύρω στους 37 βαθμούς να πραγματοποιηθεί αυτή η αντίδραση. Πώς θα πραγματοποιηθεί με τα ένδυσημα. Τι κάνουν τα ένδυσημα, έχουν το ρόλο του καταλύτη. Μια ενισυμική αντίδραση μπορεί να προχωρεί μέσα από 5, 6, 10 διαδοχικά στάδια προκειμένου να γίνει αυτό που τελικά θα γράψουμε άν Λοιπόν, αυτή η ενέργεια ενεργοποίησης εισήχθησαν ιδέα από τον Αρένιους, χρησιμοποιήθηκε από τον Ώσβολδ και την Κατάληση και χρησιμοποιείται πάρα πολύ πρακτικά ακόμα και σήμερα. Και βεβαίως, ερχόμαστε στη συνέχεια για να αντιμετωπίσουμε δύο μεγάλα ονόματα, τον Τζέμς Κλαρκ Μάξουελ και τον Λούντι Χιμπόλεσμαν. Αυτή, λοιπόν, εκείνη την ίδια περίοδο και λίγο πιο πριν, δηλαδή γύρω στα 1870, προτείνανε την κινητική θεωρία των αεριών. Τι λέει, λοιπόν, η κινητική θεωρία των αεριών. Ξέρετε τι συμβαίνει, λοιπόν, υπάρχουν τα μόρια των αεριών μέσα στον δοχείο. Θεωρώ, λοιπόν, ένα δοχείο, μέσα στο οποίο έχω μόνο μόρια κάποιων αεριών, κάνανε μια παραδοχή. Η πρώτη παραδοχή είναι ότι τα μόρια αυτών των αεριών είναι μόρια ιδανικών αεριών. Συναπώς υπακούν τους ιδανικούς κανόνες των ιδανικών αεριών. Δεύτερον, για πρακτικούς λόγους, αυτά τα μόρια είναι σημεία. Έχουν, δηλαδή, κάποια σημεία. Έτσι είναι ιδιαίτα κατασκευάσματα. Δεν έχουν όγκο, δεν έχουν μέγεθος, δεν έχουν τίποτα. Τρίτον, δεν έχουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Συνεπώς, μια παραδοχή είναι ότι είναι σημιακά και μια παραδοχή είναι ότι δεν έχουν μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Άρα, το μόνο που έχω να σκεφτώ είναι το πώς κινούνται αυτές οι μικρές αεριές μπηλίτσες σε αυτά τα σημεία. Και κινούνται άτακτα, προς όποια κατεύθυνση θέλουν. Αν καθίσεις και το σκεφτείς έτσι, τι σημαίνει πίεση. Πίεση για μένα σημαίνει ότι σε ένα μικρόχρονικό διάστημα που θα κάνω παρατήρηση, έτσι, θα βλέπω ένα κομμάτι του τείχωματος του τοχείου, θα κοιτάξω να δω πόσα μόρια από αυτό το αερίο θα χτυπήσουν σε αυτό το τείχωμα. Όσο περισσότερα μόρια χτυπήσουν, τόσο μεγαλύτερη είναι η πίεση την οποία εγώ καταλαβαίνω. Αυτό θα πει πίεση. Στα τείχωματα εξασκείται η πίεση, καθώς τα μόρια του αερίου χτυπούν προς αυτά. Λοιπόν, σε αυτό το δευτερόλεπτο που θα κάνω την παρατήρηση, πόσα μόρια του αερίου μπορούν να χτυπήσουν στον τείχωμα μου. Όσα βρίσκονται σε απόσταση θήκια μπορούν να μπορούν να χτυπήσουν. Και φυσικά όσο κυρνούν το προς τη μεριά, όσο κυρνούν το προς την απέναν τη μεριά, δεν θα χτυπήσουν ποτέ. Όσο κυρνούν το προστάσεις κατευθείνεις, δεν θα τα δω ποτέ, έτσι δεν είναι. Κάντως, λοιπόν, κάποιες τέτοιου τους στατιστικές παραδοχές και, όπως είπαμε τις δυο αρχικές, ότι είναι σημιακά κατασκευάσματα ιδεατά και δεν έχουν μεταξύ τους κανένας είδους αλληλεπίδραση, κατέληξαν πάρα πολύ εύκολα και πάρα πολύ απλά στην διατύπωση των νόμων των ιδανικών αεριών. Το P-V-A-I-N-R-T-A-F, αυτόν, καταστητική αξίωση των ιδανικών αεριών, προκύπτει από την κινητική θεωρία των αεριών, να αναθεωρήσουμε ότι τα αέρια έχουν τέτοιου είδους σωματίδια, άυλα, έτσι για να το πούμε, που κινούνται άτακτα, που κινούνται στατιστικά προς όλες τις κατευθύνσεις και, κατά συνέπεια, πάρα πολύ απλά καταλήξαμε στο να διαπιστώσουμε την αλήθεια των νόμων των αεριών μέσα από αυτήν εδώ πέρα την προσέγγιση, την κινητική θεωρία των α κατανοητό σε όλους είναι πως αν κάνω τη μέτρησή μου σε μεγαλύτερη θερμοκρασία, μεγαλύτερη θερμοκρασία σημαίνει μεγαλύτερο θερμικό περιεχόμενο για τα μόλια αυτά, μεγαλύτερο θερμικό περιεχόμενο σημαίνει μεγαλύτερη μέση ταχύτητα στην κινησία τους, το οποίο σημαίνει μεγαλύτερη πίεση, έτσι, η πίεση είναι ανάλογη της θερμοκρασίας, αν μιλάμε για σταθερό όγκο, μα έτσι στην αρχική θεώρηση θεωρούμε ότι έχουμε έναν κύβο ή ένα κίνδρο μέσα στον οπο η πίεση λοιπόν είναι ανάλογη της θερμοκρασίας. Βεβαίως, αυτά εδώ είναι προσεγγίσεις, έτσι, είναι καλά σημεία για να ξεκινήσει κάποιος, αλλά δεν αποτελούν την πραγματικότητα, η πραγματικότητα λοιπόν αποτελείται από αέρια, τα οποία δεν είναι ιδανικά αέρια, τα περισσότερα λοιπόν αέρια δεν συμπεριφέρονται στις ιδανικά, ευτυχώς για μας υπήρξε μέσα στη ζωή μας ο Γιωχάννης Δίτρικ Βαντρεβάλς, αυτός λοιπόν ο Βαντρεβάλς κάτι σκέφτηκε, εντάξει αυτό είναι ένα καλό σημε Επίσης, όμως, εγώ δεν μπορώ να πω ότι τα μόρια των αερίων δεν έχουν όγκο, έχουν κάποιο όγκο. Τι θα πω, ότι είναι κάποια σφαίρες που έχουν κάποιο λογισμένο όγκο. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ το αεριό όμο αυτό να το συμπιέσω μέχρι όγκου ίσο με το μηδέν, αλλά μέχρι όγκου που είναι το σύνολο του όγκου των σωματιδίων αυτών Επίσης, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κα Επίσης, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. Κατά συνέπεια, δεν μπορώ να πω ότι δεν έχουν καμία υλεπίδραση τώρα με το άλλο. Προφανώς, τα άτομα αυτά, έτσι, έχουν μέσα τους φορτία. fiber1.db.gr. Ο Κανιζάρο λοιπόν πήρε μέρος στο πρώτο Διεθνές Συνέδριο Χημείας που έγινε στην Κασσρούη του 1860. Ο Κανιζάρο, μελετώντας το θερμικό περιεχόμενο κάποιων αντιδράσεων μεταξύ αέριων, συνέκληνε στο ότι μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη θερμοχημία και ειδικά την ειδική θερμότητα των αέριων. Και αφού παρατήρησε για κάποια πράγματα που ήξερε ότι από την ειδική θερμότητα μπορούσε να πάει προς τα πίσω και να υπολογίσει το σχετικό ατομικό βάρος στο αέριο του, επεξέτρει αυτές τις μετρήσεις του και σε πράγματα τα οποία δεν ήταν αέρια αλλά μπορούσαν να εξαερωθούν. Ένα κλασικό τέτοιο παράδειγμα είναι ο φωσφόρος. Ο φωσφόρος είναι στερεό αλλά μπορεί σχετικά εύκολα να εξερωθεί. Αν πας και μετρήσεις στην τάση ατμών του εξαερωμένου φωσφόρου, κατά καν είναι ατρόποτες οποδίδε αυτό το οποίο έχει στην προστά σου. Όλοι θεωρούν ότι έχουν στα χέρια τους φωσφόρους είναι πως άτομα φωσφόρου. Εκείνο που εξερευόμαστε τώρα είναι ότι υπάρχουν συγκροτήματα του τύπου φωσφόρους 4. Αν λοιπόν εγώ μετρήσω ένα μολ φωσφόρου και νομίζω ότι έχω ένα μολ από άτομα φωσφόρου στην αέρια κατάσταση και προσπαθώ να δω τι είναι αυτό που βλέπω, βλέπω το λάθος πράγμα. Διότι έχω στην ουσία 1 τέταλτος γης και έχω στη συνέχεια 4 μολ από φωσφόρους στην αέρια κατάσταση. Κάνοντας τέτοιου είδους υπολογισμούς και βασιζόμενος κυρίως στη θερμοχημία και στις ειδικές θερμότητες των σωμάτων, θεωρώντας ότι αυτές είναι σταθερές, πρότεινε ατομικά βάρη, έδειξε ότι είχε αυτό που λέγαμε σήμερα ατομικότητα, υπήρχε δηλαδή το υδρογόνο 2, το άζοντο 2, το οξυγόνο 2, ο φωσφόρος 4 σαν στοιχεία και δεν υπήρχε υδρογόνο, οξυγόνο, άζοντο φωσφόρος σε ατομική εμπροφή και επειδή στήθηκε στην πόρτα εξόδου του συνδρίου και μοίραζε ένα μικρό φυλαδιάκι, νομίζω οι 4-6 σελίδες ήτανε και όλοι το πήραν τσάμπα, του ρίξανε ματιά κάποια στιγμή αργότερα και μέσα στα επόμενα 2 χρόνια δημιουργήθηκε ένα ρεύμα ανθρώπων που άρχισαν να πιστεύουν στην ατομική θεωρία, δηλαδή δεν ήταν μόνο ένα θεωρητικό κατασκεύασμα που βοηθούσε στο να βγάζουμε άκρη με χημικές αντιδροσίες, αλλά αναφέρονταν σε άτομα τα οποία ήταν επαρκτά. Τώρα, στη συνέχεια υπήρξαν και κάποιοι άλλοι που δυσκολέψαν τη ζωή μας, δηλαδή μελετώντας τις ενώσεις του άνθρακα αποδείχθηκε ότι οι άνθρακες μπορούσαν να αντιδράσουν με υδρογόνο, μπορούσαν να αντιδράσουν με τέσσερα ισοδύναμα υδρογόνο. Αν ο άνθρακας αντιδρούσε με οξυγόνο, μπορούσε να αντιδράσει με δύο ισοδύναμα οξυγόνο, δηλαδή θα δημιουργούσε αυτό που λέμε το μεθάνιο και το τεξούδι του άνθρακα. Αλλά τότε δεν υπάρχει μία αντιστοιχία ένα υδρογόνο προς ένα οξυγόνο, είναι βεβαίως, η αντιστοιχία είναι δύο υδρογόνα προς ένα οξυγόνο, αυτό το βλέπει κανείς και από την στοιχειομετρία του νερού. Ήρθε λοιπόν γύρω στα 1850 ή 1852 ο Φράνκλαντ και διατύπωσε την ιδεία του περί αυτού το οποίο ονόμασε στην αρχή ατομίσιτη και στη συνέχεια βάλενσι, δηλαδή σθένος. Λοιπόν ξέρετε τι γίνεται, το κάθε άτομο έχει έναν βαθμό κορεστότητας και αυτό εγώ το λέω βάλενσι. Ο άνθρακας λοιπόν έχει τέσσερις βαθμούς κορεστότητας. Αυτός λοιπόν μπορεί να τους κορέσει, να τους χορτάσει δηλαδή, είτε κάνοντας επίδραση με τέσσερα υδρογόνα είτε κάνοντας επίδραση με δύο οξυγόνα. Μα, λέει ο Φράνκλαντ, κι εγώ από το νερό ξέρω ότι ένα οξυγόνο μπορεί να κάνει αλληλεπίδραση με δύο υδρογόνα και κατά συνέπεια η δική του βάλενσι, η δική του χορητικότητα είναι δύο υδρογόνα. Κατά συνέπεια για το ίδιο πράγμα μιλάμε. Ή άνθρακας με δύο οξυγόνα ή άνθρακας με τέσσερα υδρογόνα. Αυτό λοιπόν, που σήμερα θα το λέγαμε σθένος, επειδή έχει μια τέτοιούντος ασάφια στην διατύπωσή του ήρθε για να μπερδέψει την κατάσταση και να οδηγήσει την ατομική θεωρία λίγο παραπίσω ακόμη. Δηλαδή, σε ένα σημείο που τα πράγματα ήταν αρκετά μπλεγμένα, καθόλου ξεκάθαρα για θεωρία και φυσικά όποιος δεν την χρειασθόταν απογείτος για να γίνει στο πρόβλημά του δεν την χρησιμοποιούσε. Και τέτοιου ήταν η περισσότερη φυσικοχημική, δυστυχώς, μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα.

Διάλεξη 9 / Διάλεξη 9 / σύντομη περιγραφή

Open Access AudioVisual Archive

Πλατφορμα διάχυσης οπτικοακουστικού υλικού ανοικτής πρόσβασης με χρήση τεχνολογιών αναγνώρισης λόγου

Διάλεξη 9 / Διάλεξη 9 / σύντομη περιγραφή

Παρόμοια τεκμήρια

Open Access AudioVisual Archive

Πλατφορμα διάχυσης οπτικοακουστικού υλικού ανοικτής πρόσβασης με χρήση τεχνολογιών αναγνώρισης λόγου