| id |
df381a3b-8530-41e4-b5d8-91d1fb0e297d
|
| title |
«Το Σύμπαν πριν και μετά τη μεγάλη έκρηξη» Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2020 /
|
| spellingShingle |
«Το Σύμπαν πριν και μετά τη μεγάλη έκρηξη» Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2020 /
|
| publisher |
ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΗΜΟΥ ΑΛΙΜΟΥ
|
| url |
https://www.youtube.com/watch?v=gEif1E2rRrU&list=UC5uRYl1cQd2FpE4m1sS-zvA
|
| publishDate |
2020
|
| language |
el
|
| thumbnail |
http://oava-admin-api.datascouting.com/static/792f/9db5/e464/9f75/9ef7/1f79/92ab/12f3/792f9db5e4649f759ef71f7992ab12f3.jpg
|
| organizationType_txt |
Δημόσιος τομέας
|
| durationNormalPlayTime_txt |
6921
|
| genre |
Ακαδημαϊκές/Επιστημονικές εκδηλώσεις
|
| genre_facet |
Ακαδημαϊκές/Επιστημονικές εκδηλώσεις
|
| asr_txt |
Να ξεκινήσουμε. Αν και το έλεγα και στον κύριο Δανέζη ότι το fan club του δεν είναι αμυγό σαλιμνιώτικο. Παρ' όλα αυτά, εγώ θα πω κάποια πράγματα για τις εκδηλώσεις που θα γίνουν στον Άλλημο τις επόμενες ημέρες. Να τις γνωρίζετε κι εσείς. Λοιπόν, την 3η της 25 Φλεβάρης στην αγορά του Κηδίδου, την 4η της 26 Φεβρουαρίου στο 1ο Δημοτικό Αλήμου και την 5η 27 Φεβρουαρίου θα έχουμε πολύχρωμα γαϊτανάκια για να μπούμε στο εορταστικό κλίμα. Την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου έχει θέατρο σκιών στις 5.30 του Αποκριάτικο Χωριό. Το Σάββατο στις 12 το πρωί έχει μια εκδήλωση που λέγεται «Όταν η Πάτρα Κολύμπησε ως τον Άλλημο». Καλά τα λέω, Πρόεδρε. Και την Κυριακή 1η του Μάρτη είναι η Αποκριάτικη Παρέλαση που θα ξεκινήσει στις 12 η ώρα, τη Δε Δευτέρα, τα Κόλλουμα τα γνωστά στο Λόφο Πανή με μουσικές, δέσματα κλπ. Επίσης να σας πω, να κάνω μια ανακοίνωση, ο Μάρτης για το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο θα έχει άρωμα γυναίκας. Έτσι να γιορτάσουμε και την ημέρα της γυναίκας. Και η πρώτη μας καλεσμένη στη 9 του Μάρτη θα είναι η Λένα Διβάνη, που είναι καθηγήτρια αστυνομικής σχολής, καθηγήτρια ιστορίας εξωτερικής πολιτικής και μαζί της θα μιλήσουμε για τα ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας. Το υπόλοιπο πρόγραμμα θα σας το ανακοινώσουμε. Καλησπέρα σας. Ευχαριστώ πάρα πολύ, ακόμη μια φορά για την πρόσκληση, για τρίτη φορά. Ευχαριστώ πάρα πολύ την κυρία Σκλάβου και όσους εργάστηκαν και τους θαλαιπωρώ μέχρι τις 9 η ώρα το βράδυ. Ε, ναι, αλλά θα μου το πεις εσύ, γιατί εγώ ξεχνιέμαι, δεν κοιτάω το ρολόι, εντάξει. Ευχαριστώ και ό,τι σε εσάς που είστε εδώ. Να το πεις. Θερμή παράκληση, να βάλετε τα κινητά σας στο αθώριβο, γιατί αποσυντονίζουν λίγο και τα μηχανήματα και τα βίντεο και τους υπολοίπους. Ευχαριστώ. Σήμερα, για μια ακόμα φορά, θα ήθελα να σκοτώσουμε κάποιους μύθους, γιατί νιώθω ότι όλα αυτά τα πράγματα, θα ήθελα να σκοτώσουμε κάποιους μύθους, γιατί νιώθω πάρα πολύ άσκημα γυρνώντας όλη την Ελλάδα και βλέποντας νέα παιδιά. Πάρα πολλά από αυτά είναι πανεψημιακής μόρφωσης και μάλιστα το χειρότερο για μένα είναι των θετικών επιστημών. Και ακούω περίεργα πράγματα, να μου λένε, πάνω στην επιστήμη. Δηλαδή θέματα τα οποία έχουν τελειώσει εδώ και 50, 60, 70 χρόνια, τα οποία τα θεωρούν πρωτοποριακά πράγματα και γι' αυτό θα ήθελα σήμερα να συζητήσουμε ένα από τα πιο σημαντικά, είναι τι είναι αυτό το σύμπαν. Πότε αρχίζει, πότε τελειώνει, τι συμβαίνει μέσα σε αυτό το σύμπαν. Ζούμε σε μια εποχή που ο μέσος πολίτης, ασχέτος των τυπικών προσόντων, των ακαδημαϊκών προσόντων, πιστεύει ότι χομφρικά, ότι υπήρχε μια μεγάλη έκρηξη. Κάποια στιγμή, λέει, στο σύμπαν υπήρχε μια μπάλα από υλικό. Ποιος την έφτιαξε, δεν υπάρχει. Την μπάλα αυτή, η δυτική θεολογία λέει ότι την έφτιαξε ο Θεός, η επιστήμη δυτική, προχωρώντας παράλληλα και για να μην έχει προβλήματα με τη δυτική εκκλησία που κατέχει την εξουσία, λέει, εντάξει ρε παιδιά, αυτή η μπάλα ήταν η αρχή του σύμπαντος. Και αυτή η μπάλα κάποια στιγμή έκανα ένα μπάμ, λέει, και έσπασε σε κομμάτια και αυτά τα κομμάτια έκαναν τους γαλαξίες, έκαναν κτλ κτλ κτλ. Άρα η αρχή του σύμπαντος ήταν αυτή η μπάλα, από το υλικό. Δηλαδή, εν αρχής στο σύμπαν υπήρχε υλικό. Υλικό, αυτό που ξέρετε, το υλικό, το οποίο έσπασε. Πίσω από αυτό το υλικό τελείωσε, είναι ο Θεός. Είναι το άγνωστο, το υπερφυσικό. Άρα λοιπόν, όπως καταλαβαίνετε, βλέπετε εδώ πέρα, έχω από βιβλία Αμερικάνικα και μέχρι σήμερα. Είναι τωρινά βιβλία που κυκλοφορούσαν για τα πανεπιστήμια. Και βλέπετε ότι εδώ πέρα δει μπιγκ μπανκ, η αρχή του σύμπαντος, το μπιγκ μπανκ. Εδώ πέρα δει μπιγκ μπανκ, η μπάλα, η μπάλα. Και εξελίσσεται το σύμπαν μετά το σπάσιμο της μπάλας. Ναι, αλλά αυτό που θέλω από σας, επειδή δεν αρέσκομαι να δίνω προεκτάσεις κοινωνικού και θεολογικού περιεχομένου, αν είναι εντελώς αναγκαίο το κάνω, δημιουργούν και πρότυπα θεολογικά και κοινωνικά. Αφού το πρώτο πράγμα στο σύμπαντο είναι ύλη, αλλά τα πάντα είναι ύλη. Και όποιος μιλάει για μη ύλη, για άλλα πράγματα, σύγχρονη επιστήμη και τα λοιπά, αυτή είναι μεταφυσική και θεολόγη. Άρα λοιπόν, για να δούμε τι συμβαίνει με το σύμπαν. Όχι τίποτα πρωτοποριακό, δεν θα σας πω τίποτα πρωτοποριακό. Θα σας πω ότι με έμαθε ο δάσκαλός μου όταν ήμουνα 29 χρονών. Έκανα τα δακτωρικό τότε. Οι προηγούμενοι δάσκαλοι μου όταν ήμουνα 18, όταν ήμουνα φοιτητής, δεν μου τάπαν. Αλλά τέλος πάντων ο δάσκαλος που βρήκα 28-29 χρονών για να κάνω τα δακτωρικό, μου τάπε. Στις συζητήσεις που είχαμε, στον υποψήφιο διδάκτωρά του. Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε, και αν μέσα αρχίζω να σας λέω τσιτάτα, που δεν καταλαβαίνετε. Για να καταλάβουμε τι συμβαίνει στο σύμπαν, θα πρέπει να καταλάβουμε μια σειρά από γεγονότα, πειραματικά αποδεδειγμένα, προδεκάδες ετών, δεκάδες χρόνια, τα ξέρουμε. Τα μαθαίναμε και τα διαβάζαμε και εμείς στη νεανική μας, στη πολύ νεανική ηλικία, ασχέτως αν θεωρούνται σήμερα λίγο υπερβολικά. Για να δούμε το πρώτο θέμα. Πόσο μακριά μπορούμε να δούμε με τα μάτια αλλά και τα όργανα μας μέσα στο σύμπαν. Κάτι το οποίο γνωρίζουμε δεκαετίες, πολλές. Είναι ο νόμος του Χαμπλ, πειραματικά αποδεδειγμένος. Τι συμβαίνει, αν κοιτάξουμε τους γαλαξίες γύρω μας, τους βλέπουμε να απομακρύνονται από τον παρατηρητή, που υποτίθεται ότι είναι στο κέντρο μιας σφαίρας, και μάλιστα όσο πιο μακριά βρίσκονται, δηλαδή αυτή η σφαίρα γίνεται όλο και πιο μεγάλη, οι ταχύτητες απομάκρυσης των γαλαξιών συνεχώς μεγαλώνουν. Δηλαδή η ταχύτητα συνεχώς μεγαλώνει όσο πιο μακρινούς γαλαξίες βλέπω. Καταλαβαίνετε ότι αφού αυξάνεται συνεχώς η ταχύτητα μετά της απόστασης, κάποια στιγμή οι γαλαξίες θα αποκτήσουν μια ταχύτητα 300.000 λεπτό, δηλαδή την ταχύτητα του φωτός. Ξέρουμε όλοι όμως από τη θεωρία της σχετικότητας, πάλι πειραματικά, χιλιάδες πειράματα το επιβεβαιώνουν, ότι μέσα στο σύμπαν των παρατηρήσιών μας ο άνθρωπος δεν μπορεί να αντιληφθεί γεγονότα τα οποία κινούνται με μεγαλύτερη ταχύτητα από την ταχύτητα του φωτός. Άρα καταλαβαίνετε οι πιο εξωτερικοί γαλαξίες που κινούνται περίπου με την ταχύτητα του φωτός είναι και ένα όριο, πέραν του οποίου ούτε τα οργανά μας, τα κλασικά όργανα που είχαμε σαν αστρονόμη ούτε οι αισθήσεις των ανθρώπων μπορούν να αντιληφθούν τίποτα πέραν από αυτό. Με τον τρόπο αυτό είναι σαν να δημιουργείται ένας ορίζοντας, πέραν του οποίου δεν μπορεί ο άνθρωπος να αντιληφθεί τίποτα άλλο. Τι είναι δύσκολο, όχι. Αυτό το πράγμα μπορεί να το καταλάβει και ένα παιδάκι του δημοτικού ή του νηπιαγωγίου. Άμα του δείξουμε τον ορίζοντα της γης, δηλαδή να δει ένα καράβι, να προχωράει βαθιά στον ορίζοντα, όταν φτάσει σε ένα όριο βλέπει το καράβι και χάνεται. Το παιδάκι ξέρει ότι ο λόγος που χάθηκε το καράβι στον ορίζοντα το λένε καμπηλότητα της γης. Καμπηλότητα λέγεται το φαινόμενο αυτό. Ξέρει το παιδάκι του νηπιαγωγίου ότι πίσω από τον ορίζοντα δεν χάθηκε το καράβι. Δεν βγήκαν κάποια τέρατα και το έφαγαν. Απλώς δεν το βλέπουμε. Δεν έχουμε τη δυνατότητα να το μελετήσουμε με τα κιάλια, με οτιδήποτε όργανο έχουμε. Άρα λοιπόν καταλαβαίνουμε ότι το ίδιο πράγμα συμβαίνει και στο σύμπαν. Όταν φτάσω αυτό το όριο στο σύμπαν μέσα που δεν βλέπω τίποτα από πίσω και αυτό το όριο το λέω κοσμολογικό ορίζοντα, δεν το λέω ορίζοντα της γης, ορίζοντα του σύμπαντος. Για αυτό λέω κοσμολογικό ορίζοντα. Πίσω από τον ορίζοντα αυτό δεν τελειώνει το σύμπαν. Εγώ δεν το αντιλαμβάνομαι. Βεβαίως η ματιοδοξιακά από τε αστρονόμων παλιών και τα λοιπά λέει και θα το συναρτήσουμε πολλές φορές και νέων αστρονόμων ότι ό,τι δεν αντιλαμβάνομαι δεν υπάρχει. Γιατί όπως καταλαβαίνετε ο επιστήματος πρέπει να το αντιλαμβάνει όλα. Και αφού δεν το αντιλαμβάνει πάνω απλώς ότι δεν φταίει τίποτα άλλο παρά μόνο το σύμπαν. Εμείς δεν φτάμε καθόλου, η ώρα σήμερα, μειονεκτήματα και τα λοιπά, μας λέει ότι εκεί τελειώνει η κλασική αστρονομία που ξέραμε πριν 100 χρόνια, 100 τόσα χρόνια. Άρα λοιπόν αυτός ο κοσμολογικός ορίζοντας είναι το όριο. Η ανθρώπινη αντίφυσιολογία δεν μπορεί να αντιληφθεί καμπυλότητες, μεγαλύτερες ή μικρότερες ενός ορισμένου ορίου. Ποιο ήταν αυτό το όριο μου το καθορίζει αυτό το 300 χιλιάδες χιλιόμετρα δευτερόλεπτο που αντισχύει σε μια καμπυλότητα, αλλά ας αφήσουμε τις λεπτομέρειες. Όποιος θέλει ας με ρωτήσει να του δώσει βιβλιογραφία να διαβάσει. Πέρα από τον ορίον τα γεγονότα, πέρα από τον κοσμολογικό ορίζοντα, τα γεγονότα υπάρχουν, αλλά είναι αόρατα για τον άνθρωπο και τα όργανα μέτρηση που διαθέτει. Μετά από τον κοσμολογικό ορίζοντα δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει τίποτα και τα αντικείμενα χάνονται, αλλά ότι δεν μπορούμε να αντιληθούμε αυτό που υπάρχει μέσω των αισθήσεων και των οργάνων μας. Αυτόν δεκαετίες είναι 80 χρόνια που το ξέρουμε. Ο κοσμολογικός ορίζοντας είναι μια περιοχή μεγάλης καμπυλότητας όπως και στη Γη, πέρα της ανθρώπινης φυσιολογίας όπως ακριβώς σας είπα είναι και ο ορίζοντας της Γης. Κοιτάξτε με τώρα όμως, το παρατηρούμενο και μετρούμενο σύμπαν, αυτό που διαβάζουμε τα γεγονότα στα περιοδικά που βλέπουμε εμείς στον ουρανό πάνω, βρίσκονται μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα. Δηλαδή είναι ότι μπορούμε να αντιληφθούν οι αισθήσεις μας, η φυσιολογία του ανθρώπου. Υπάρχει ακόμα ένα φαινόμενο που πρέπει να ξέρουμε, πάλι πειραματικά αποδεικνυόμενο, ότι αν αρχίσουμε και μετράμε την πυκνότητα του υλικού, όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο αυτής της σφαίρας που είναι η Γη ο παρατηρητής, η πυκνότητα του υλικού συνεχώς μεγαλώνει, δεν μικρένει, μεγαλώνει. Αυτό είναι το φαινόμενο Ραΐλ. Το μαθαίνουμε από 18 χρονών, εάν το ψάξετε, ψάξτε το έτσι για πλάκα, ψάξτε το στο ίντερνετ, θα φάτε ώρες για να μπορείτε να βρείτε δυο κουβέντες για το φαινόμενο Ραΐλ. Σχεδόν είχε ξαφανιστεί από το ίντερνετ. Οι νεότεροι δεν το ξέρουν. Άρα λοιπόν, για να δούμε, μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα, αυτόν μετρά η κλασική αστρονομία και εμείς μαθαίνουμε στα σχολεία μας και στα πανεπιστήμια μας το 80% του χρόνου μας. Οι ταχύτητες που παρατηρούνται μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα δεν μπορούν να ξεπεράσουν τη ταχύτητα του φωτός, δηλαδή τα 300-300.000 χιλιόμετρα δευτερόλεπτο. Όσο προσεγγίζουμε τον κοσμολογικό ορίζοντα, αυτό το όριο των αισθήσεών μας, πρώτο, αυξάνεται η ταχύτητα που είπαμε, η πυκνότητα όπως είδαμε εδώ και η καμπηλότητα του χώρου. Καμπηλών το όλο και πιο πολύ, έτσι ώστε όταν φτάσουμε στον κοσμολογικό ορίζοντα να μην βλέπω από πίσω, από τον ορίζοντα. Η γεωμετρία, αν θέλουμε να τον μελετήσουμε, να βρούμε τη γεωμετρία, να κάνουμε γεωμετρία μέσα στον χώρο, η γεωμετρία δεν είναι ευκλήδια, είναι ρήμα λέγεται. Μια περίπλοκη γεωμετρία, θα την έχετε ακούσει, δεν μας ενδιαφέρει, αλλά ξέρουμε ότι η γεωμετρία που μαθαίνουμε και μετράμε μέσα στο σύμπαν δεν ισχύει. Εδώ όμως αυτή η γεωμετρία ρήμα έχει ένα θεώρημα, το οποίο αποδεικνύεται το θεώρημα αυτό, ότι αν από αυτό το σύμπαν που είναι αυτή η γεωμετρία κόψω ένα πολύ μικρό κομματάκι και θα σας δώσω και ένα παράδειγμα. Αυτό το μικρό κομματάκι σχεδόν είναι ευκλήδιο. Δηλαδή η απόκλεισή του από την ευκλήδα η γεωμετρία είναι τόσο μικρή που δεν μπορεί να μετρηθεί. Είναι περίεργο αυτό, μα το ξέρετε ήδη. Αν βγω εδώ πέρα μπρος στο δρόμο, πάω στην Εθνική Οδό και πάρω 100 χιλιόμετρα δρόμο, θα μου πείτε είναι ευθύγραμο τμήμα. Ποιο ευθύγραμο τμήμα, αφού η γη είναι σφαιρική. Πρέπει να πάω ένα κομμάτι πάνω στη σφαίρα, δεν ξέρετε ότι είναι τόξο, ότι δεν είναι ευθεία. Είναι τόσο μικρό όμως, που εγώ νομίζω ότι είναι ευθεία. Το ίδιο συμβαίνει και στο σύμπαν. Ενώ όλο το σύμπαν δεν είναι ευκλήδιο, δεν μετρυέται με την ευκλήδα η γεωμετρία, αν κόψεις ένα πολύ μικρό κομματάκι του, για πάρτε σε μια σφαίρα, ένα πολύ μικρό κομματάκι. Δεν είναι επίπεδο, αυτή η πλατεία λέτε είναι επίπεδη. Πού είναι επίπεδη, επάνω σε μια σφαίρα, είναι επίπεδη. Και όμως αν τη μετρήσω με τα όργανα, θα δείτε ότι είναι επίπεδη. Δηλαδή η απόκλειση είναι τόσο μικρή που δεν μπορούν να τη μετρήσουν τα όργανα μας. Το ίδιο συμβαίνει και στο σύμπαν με τη γεωμετρία που μετράει. Όσο προχωρούμε, επειδή λοιπόν αν κόψεις ένα πολύ μικρό κομματάκι αυτό που κάνουμε εμείς και μετράμε γύρω μας, είναι τριών διαστάσεων. Όταν προχωράω προς το τέρμα να φτάσω στον κοσμολογικό ορίζοντα, τότε βλέπω ότι συνέχεια αρχίζω να μετράω και κάτι άλλο. Αυτό πλέον είναι τέταρτα διάσταση. Το μετράω. Και όταν φτάσω προς το κοσμολογικό ορίζοντα, το σύμπαν πια έχει τέσσερις διαστάσεις. Δηλαδή τρεις διαστάσεις έχει εδώ πέρα γύρω. Ούτε καν στο πλανητικό μου σύστημα, άμα το ψάξω καλά θα δω ότι δεν είναι τριών διαστάσεων. Όχι ολόκληρο το σύμπαν. Αυτά είναι παλουληθικά που σας λέω. Δεν είναι κάτι μοντέρνο. Με καταλαβαίνετε στην ηλικία με 70 χρονών. Τα μάθαινα όταν ήμουν 20. Είναι προ ιστορία της επιστήμης δηλαδή. Δεν είναι κάτι το... Έτσι, μη γελάσω τώρα. Ωραία. Όπως θα δούμε δες τη συνέχεια, γιατί αυτό πρέπει να το εξηγήσουμε πολύ απλογικό. Το έχω πει 100 μήρες φορές, αλλά δεν πειράζει. Θα το πω ακόμα μια φορά. Η διάρκεια του δευτερολέπτου, όσο προχωράω προς τον κοσμολογικό ορίζοντα, παλιά αυτά, μακριά, συνεχώς η διάρκεια του δευτερολέπτου μεγαλώνει. Και φτάνω όταν φτάσω προς τον κοσμολογικό ορίζοντα, η διάρκεια του δευτερολέπτου είναι άπειρη. Κρατήστε το, θα το συζητήσουμε αυτό το πράγμα και να δείτε σε τι συμπεριέργματα βγαίνουμε. Ωραία, είδαμε αυτές τις ιδιότητες, τις περίεργες, τις αποδεικνυόμενες όμως, πειραματικά αποδεικνυόμενες. Αν θέλαμε να κάνουμε φιλοσοφία, θα σας έλεγα τώρα λάτε να φιλοσοφήσουμε. Εδώ μιλάμε πειράματα. Και όχι ένα, δύο, τρία, εκατοντάδες. Διαφορετικές ομάδες, επιστημονικές, διαφορετικά κράτη, αντιλήψεις, φιλοσοφίες, διαφορετικές. Για να δούμε τώρα, αν αρχίσουμε και μελετάμε αυτό που βλέπουμε εμείς μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα, μέσα στο χώρο δηλαδή που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις και οι μετρήσεις που κάνουμε. Αν είναι δυνατόν, αλλά τέλος πάντων. Τι είναι αυτό το οποίο ονομάζουμε πραγματικότητα εμείς και τρώμε όλη τη ζωή μας για να μετράμε και καλά κάνουμε αυτό που λέγεται πραγματικότητα μέσα στο σύμπαν. Για αρχίσω από τη δική μου δουλειά. Να δούμε την ειδική θεωρία της σχετικότητας. Ας ξεχάσουμε τις εξώσεις και αυτά τα περίεργα πράγματα που αν τα δείτε στους πίνακες, μας τρέβει το μυαλό. Να δούμε με απλά λόγια σε τρεις σειρές τι είναι αυτό που λέγεται πραγματικότητα και τι μας το λέει η ειδική θεωρία σχετικότητας που έχει αποδειχθεί και αυτό εκατοντάδες φορές πειραματικά. Τι είναι αυτό που λέμε πραγματικότητα. Για να καταλάβετε αυτό που θα σας φανεί πολύ περίεργο δεν το έχω πει πολλές φορές, αλλά ακόμα μια φορά θα σας φανεί περίεργο θα πρέπει να ξέρουμε κάτι που δεν αφορά την αστροφυσκή μόνο αλλά γενικότερα τις θετικές επιστήμες. Ξέρουμε ότι μορφές και σχήματα περισσότερων των τριών διαστάσεων δηλαδή αν δεν είναι τρεις οι διαστάσεις και αν δεν μετριώνται από την ευκλήδια γεωμετρία η φυσιολογία του ανθρώπου, μορφές και σχήματα παραπάνω από τρεις διαστάσεις δεν μπορεί να τα αντιληφθεί. Είναι αόρατα γι' αυτόν. Έχω πει το παράδειγμα. Τρεις διαστάσεις. Ένα, δύο, τρεις. Τις βλέπετε, τις μετράτε, δεν τις μετράτε. Για φέρετε από εκείνη την γωνία κάτω φέρετε μια ευθεία η οποία να είναι κάθετη και στις τρεις προηγούμενες ευθείες. Μπορείτε? Δεν μπορεί να την φτιάξετε. Δεν μπορεί να την αντιληφθεί το μυαλό μας να χαράξουμε με ένα μολύβι, δεν ξέρω, με οποιοδήποτε τρόπο. Μια ευθεία κάθετη και στις τρεις προηγούμενες. Αυτή ήταν η διάσταση. Έτσι ορίζεται. Άρα καταλαβαίνετε ένα αντικείμενο λοιπόν που είναι τεσσάρων διαστάσεων δεν μπορώ να βλέπω τίποτα άλλο παρά τις τρεις διαστάσεις. Ενώ αυτό έχει τέσσερις. Το πρόβλημα όμως που είχε τεθεί κάποτε ιστορικά πριν πολλές πολλές δεκαετίες είναι το εξής. Μα έρχεται η Γενική Θεωρία Σχετικότητας πειραματικά και μου λέει, σας το είπα προηγουμένως ότι το σύμπαν τεσσάρων διαστάσεων και η γεωμετρία που μελετάει αυτό το σύμπαν δεν είναι ευκλήδια. Άρα με βάση αυτά που σας είπα προηγουμένως αφού είναι τεσσάρων διαστάσεων και δεν είναι ευκλήδια πρέπει να μην βλέπουμε τίποτα. Δεν θα πρέπει να βλέπουμε τίποτα γύρω μας. Όμως, όμως βλέπω. Καλά, το καταλαβαίνει ο Δανέζης ή εσείς και δεν το καταλάβαινε τότε ο Einstein ή αυτοί που φτιάξαν την γενική θεωρία σχετικότητας, το πρώτο πράγμα. Γι' αυτό λύσαν τότε το πρόβλημα. Καταλαβαίνει ήταν από το 1911-12. Δεν είναι κάτι καινούριο. Είναι ένας αιώνας έχει περάσει. Και δεν το λέμε στα παιδιά μας. Μας είπε λοιπόν ο Μηνκόσκης, συνεργάτης του Einstein που λύσαν μαζί αυτό το πρόβλημα, το προηγούμενο που σας είπα. Αυτό που βλέπουμε, μας λέει η ειδική θεωρία της σχετικότητας. Δεν είναι το πραγματικό σύμπαν, αλλά η φυσιολογία του ανθρώπου, ο εγκέφαλός του φτιάχνει πλαστά ένα χώρο τριών διαστάσεων ευκλήδιο. Το φτιάχνει το μυαλό του, δεν υπάρχει. Πάνω σε αυτόν τον χώρο που είναι τριών διαστάσεων και ευκλήδιος που τον αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος, προβάλλει όλα τα γεγονότα του σύμπαντος που είναι τεσσάρων διαστάσεων και μη ευκλήδια, τα προβάλλει και εμείς τι κάνουμε λέει. Βλέπουμε τις προβολές, τις εικόνες των πραγματικών γεγονότων πάνω σε έναν ψεύτικο, τρισδιάστατο και ευκλήδιο καθρέφτη που φτιάχνει το μυαλό μας. Αυτός ο χώρος δεν είναι ούτε μεταφυσικός ούτε θεολογικός. Λέγεται χώρος Μυγκόφσκι σε αυτούς που ξέρουν μαθηματικά. Και αυτό που σας είπα για να το εκλαϊκεύσω και τόπο απεικόνιση, το είπα εικόνα και τόπο όλα αυτά τα πράγματα, αυτό το καθρέφτισμα δεν το λέμε καθρέφτισμα στα μαθηματικά, το λέμε ισομορφισμό. Είναι ένα καθρέφτισμα με περίεργες ιδιότητες. Καθρέφτισμα όμως είναι. Άρα καταλαβαίνετε με βάση την ειδική θεωρεσιατικότητα ότι βλέπουμε γύρω μας είναι ψεύτικες εικόνες ενός πραγματικού σύμπαντος που δεν το αντιλαμβάνομαι. Έρχεται τώρα πιο σύγχρονη επιστήμη η νευροφυσιολογία. Πειράματα πάλι, πειραματικά. Και μου λέει το ίδιο που μου λέει και η ιδική θεωρεία της σχετικότητας. Οι εντυπώσεις των αισθήσεων, άρα και ο κόσμος που αντιλαμβανόμαστε είναι αποτέλεσμα της δομής του εγκεφάλου μας και όχι μια αντικειμενική πραγματικότητα. Επανιλημμένος, το έχω πει, το εξής. Το είπα και στις προηγούμενες δευτέρες, κάποιες δευτέρες. Είπα σιγά τώρα εκεί πέρα έξω στο σύμπαν, μη μυρίζει σουβλάκια. Ή μην ακούγεται η πέμπτη συμφωνική του Μπετόβεν. Τι συμβαίνει αυτή η ενέργεια, ο κοκλάζων οκεανός της ενέργειας εκεί πέρα γύρω, πέφτει ένα κομμάτι του στο μάτι του, στο μάτι μου, μέσω κάποιων καλωδίων των ευρώνων, πάει σε ένα σημείο του εγκεφάλου. Αυτό εδώ πέρα την περασμένη φορά δεν είχα... Εδώ πέρα το βλέπετε, σε αυτό εδώ το σημείο. Και εκεί πέρα δημιουργούνται όλες οι εικόνες που τις λέμε εικόνες του οφθαλμού. Η αίσθηση της οπτικής αντίληψης των πραγματικών γεγονότων δεν υπάρχει στο σύμπαν, γεννιέται εκεί πέρα. Το ίδιο πράγματα είναι τα ακούσματα. Δεν υπάρχει νότες εκεί έξω, ούτε η συμφωνική του Μπετόβεν. Μουσικές και τα λοιπά. Εδώ δημιουργούνται σε αυτό το μπλε κομματάκι του εγκεφάλου. Άμα το βγάλεις αυτό το ή χαλάσεις αυτό το κομματάκι δεν ακούσεις τίποτα. Ή αν χαλάσεις το άλλο δεν βλέπεις τίποτα. Ή αν χαλάσεις με έναν άλλο τρόπο βλέπεις τρελά πράγματα. Βλέπεις άλλα πράγματα από ότι βλέπουν όλοι οι άλλοι. Αλλά κάτι πολύ σημαντικό. Ο εγκέφαλος του κάθε ανθρώπινου βιοϊπολογιστή αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον χρόνο και το χώρο. Αντιλαμβάνεται διαφορετικά το χρόνο. Θα το δούμε εδώ πέρα βλέπετε από κάτω. Έχω την επιστημονική εργασία σε ένα περιοδικό επιστημονικά. Πολύ καλό που εμείς για να τα μετρήσουμε αυτά τα περιοδικά λέμε έχει υψηλό impact factor. Και αυτό που έχω πει επανειλημμένως κάνω μια παρένθεση. Δεν καταλαβαίνω όταν κάτι είναι γραμμένο σε ένα περιοδικό που δεχόμαστε όλοι μεγάλο impact factor. Υπάρχει ασχετική ασυγκυρότητας, διασταυρωμένια συμπληροφορίες. Γιατί δεν το λέμε. Γιατί λέμε μόνο τις πληροφορίες τις από σωστές. Που μας συμφέρει να πούμε. Και αυτές που δεν θέλουμε να τις λέμε δεν τις λέμε αφού είναι μεγαλύτερο impact factor από αυτά που λέμε. Τι λέει. Ερευνητές ανακάλυψαν ένα δίκτυο εγκεφαλικών κυτάρων το οποίο εκφράζει την αίσθηση του χρόνου μέσα από εμπειρίες και μνήμες. Η περιοχή όπου βιώνεται ο χρόνος βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην εγκεφαλική περιοχή που κωδικοποιεί το χώρο. Ο εγκέφαλος φτιάχνει αυτό το χώρο. Είναι αυτός ο χώρος Μηνκόφσκι που έλεγα. Το φτιάχνει ο εγκέφαλος. Το ξέρουμε αποδεικτικά πλέον. Σύμφωνα με τον καθηγητή Μόσρα, η μελέτη δείχνει ότι αλλάζοντας τις δραστηριότητες που κάνουμε, δηλαδή το περιεχόμενο της εμπειρίας μας, μπορούμε να αλλάξουμε την πορεία του χρονικού σήματος στον πλευρικό ενδοκρινικό φλοιό. Λέει και ακριβώς που είναι. Το ενδοκρινικό δεν το έβαλα, ούτε εγώ το καταλάβανα κάποτε. Είναι πειραματικό, το βρήκαν που είναι. Και με τον τρόπο αυτό αντιλαμβανόμαστε το χρόνο. Το χρόνο δεν το αντιλαμβανόμαστε όλοι το ίδιο. Και ο ίδιος άνθρωπος σε διαφορετικές περιπτώσεις το χρόνο το αντιλαμβάνει διαφορετικά. Να δώσω ένα απλό παράδειγμα. Αυτό θα την κάνω τη διάλεξη μετά κάνα μήνα. Αλλά το λέω από τώρα. Δεν μου λέτε κάτι όταν είσαι χαρούμενος και είσαι ένα παρτάκι ωραίο. Πώς περνάει ο χρόνος, περνάς και έρχεται πέντε ώρα το πρωί και δεν χρειάζεται μια ωρίτσα. Για να σου συμβεί κάτι κακό, δυσάρεστο, η ωρίτσα αυτής σας φανεί αιώνες ότι κρατάει. Γιατί? Γιατί στον ενδοκρινικό φλειό αυτό εδώ πέρα έχει αλλειωθεί η φυσιολογία του ιστού αυτό. Δεν ξέρω πώς να συγνώμαι αν λέω λάθος στη φυσιολογία. Έχει αλλειωθεί με ένα τέτοιο τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το χρόνο διαφορετικά. Δεν μου λέτε, αν είμαστε σε μια δύσκολη κουρασμένη κατάσταση και τα λοιπά για να μπορέσετε να λύσετε μια άσκηση, χρειαζόσαστε δύο μέρες. Άμα είσαι ξύπνιος και τα λοιπά, έχεις φάει, έχεις κοιμηθεί, έχεις κάνει, παίρνεις το πρόβλημα και σε μισή ωρίτσα το έχεις λύσει. Ο χρόνος που κάνεις δηλαδή είναι υποκειμενικός. Και δεν είναι μόνο από άνθρωπο σε άνθρωπο, που λέει είναι το DNA να είναι χαζός, να είναι ξύπνιος και τα λοιπά, αλλά είναι και την κατάσταση που βρίσκεται ο κάθε άνθρωπος. Αφού είδαμε λοιπόν ότι και στην ευρωφυσιολογία, μπορώ να σας φέρω τώρα από 100 θετικές επιστήμες, επιμέτρους θετικές επιστήμες παραδείγματα, αλλά δεν είναι ο σκοπός μου τώρα εδώ πέρα, για να δούμε ένα άλλο φαινόμενο που μας ενδιαφέρει πάρα πολύ. Και να δείτε πώς μας έχουν μπλέξει με ένα γεγονός που το ξέρουμε εδώ πέρα και 80 χρόνια, 90, 100, έγινε 100 χρόνια. Για να δούμε. Το έχω ξαναπεί κάποιες δεν κάποιες από αυτές τις δευτέρες που είμαστε εδώ πέρα. Αναλάμπει ένας γαλαξίας πολύ μακριά μας. Στην άκρη, έχει και κοντά στον κοσμολογικό ορίζοντα. Πολύ μακριά μας λέμε, έτσι. Ωραία, αναλάμπει και φεύγει φως. Το φως αυτό από εκεί μέχρι να φθάσει στον παρατηρητή εδώ πέρα, μπορεί να περάσουν 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Παρ' όλο ότι τρέχει με ντακία φωτός 300 χιλιόμετρα δευτερόλεπτο, είναι τόσο μακριά, ώστε χρειάζεται 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Όταν εγώ μετά 10 δισεκατομμύρια χρόνια το δω να λάμπει στον ουρανό, λέω έναν καινούργιο αστέρι. Ποιο καινούργιο αστέρι, μωρέ. Αυτός το αστέρι μπορεί να έχει πεθάνει. Αυτός ο γαλαξίας μπορεί να έχει πεθάνει. Εγώ για 10 δισεκατομμύρια χρόνια θα το βλέπω συνέχεια. Γιατί το φως, επί 10 δισεκατομμύρια χρόνια που ζει αυτός ο γαλαξίας, συνεχώς είναι στον δρόμο, μούρχεται το φως. Ακόμα και αν πεθάνει το αστέρι αυτό, το φως βρίσκεται στον δρόμο. Άρα βλέπετε με τον τρόπο αυτό, ότι οτιδήποτε βλέπουμε μες στο σύμπαν, είναι όχι μόνο εικόνες που λέει ο Μηνκόφσκη στην ειδική θεωρία της σχετικότητας. Εικόνες ψεύτικες, παρελθοντικές εικόνες. Γεγονότα που ήδη έχουν συμβεί. Και εγώ νομίζω ότι συμβαίνει εκείνη την ώρα που το βλέπω. Και κάτι ακόμα. Αν είναι πολύ μακριά, το φως που θα πάρω εκείνη τη στιγμή που αναλάμπει, πόσο παλιό είναι, 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Αν πάρω το φως του ήλιου, που είναι μικρή απόσταση, τότε το φως που παίρνω κάθε στιγμή στη φωτογραφική πλάκα, πέστε στο φωτόμετρό μου, είναι όπως ήταν ο ήλιος πριν 8 δευτερόλεπτα. Δεν είναι ο ήλιος εκείνη τη στιγμή που τον παρατηρώ. Μην τον παρατηρήσετε να βάζετε δικά γυαλάκια και τέτοια πράγματα. Μην χαλάσετε τα μάτια σας. Άρα λοιπόν ακόμα και ο ήλιος. Κοντινά μας γεγονότα όταν τα κοιτάω, δεν είναι εκείνη τη στιγμή που τα κοιτάω. Είναι πριν κάποιο χρόνο. Άρα όσο πιο μακριά είναι νομίζω το αντικείμενο, τόσο πιο παλιό είναι. Γι' αυτό λέω ότι όταν μελετάμε τα κβάζας, είναι η προσωπική μου ερευνητική δουλειά, στα κοντά στον κοσμολογικό ορίζοντα, είναι τα πιο παλιά αντικείμενα. Δηλαδή τα πιο κοντινά προς την αρχή του σύμπαντος. Και όσο ερχόμαστε στα πιο κοντινά, είναι τα πιο καινούρια, σε χρόνο καινούρια. Άρα λοιπόν βλέπετε ότι τις αποστάσεις μέσα στο σύμπαν δεν τις μετράμε σε εκατοστά, αλλά σε δευτερόλεπτα. Γιατί σας είπα αυτά που νομίζω είναι πολύ μακριά, είναι τα πιο παλιά. Για να το καταλάβετε πειραματικά, δίνω ένα παράδειγμα. Όταν στο πανεπιστήμιο μας ζητάνε οι δάσκαλοι μας να υπολογίσουμε ποια είναι η ακτίνα του σύμπαντος, τα παιδιά μας θεωρούν ότι για να μετρήσω την ακτίνα θα είναι σε εκατοστά, σε μήκος δηλαδή. Αμ δε η ακτίνα του σύμπαντος αυτό το R, το R εδώ πέρα που βλέπετε, εδώ, για κοιτάξτε εδώ πέρα τι μονάδα έχει χρόνο, T. Δηλαδή η ακτίνα του σύμπαντος δεν μετρύεται σε μήκος, αλλά σε χρόνο. Αυτό όμως δεν το εντοπίζουμε στα παιδιά. Λέμε μπορούμε να βρούμε την ακτίνα του σύμπαντος. Ναι, πες του όμως ότι αν την υπολογίσω, απλοποιήσω κάνω και όλα τα μαγικά των μαθηματικών, αυτό που θα βγει στο τέλος, το νούμερο, μονάδα μέτρησης έχει χρόνο η ακτίνα του σύμπαντος. Δεν έχει μήκος. Αν το λέγαμε αυτό στο δημοτικό στα παιδιά, όταν φτάνουν στο Λύκειο και στο Πανεμιστήμιο, θα είχαν μια άλλη αντίληψη για τον κόσμο γύρω μας. Δηλαδή, εάν πάρω τα σύγχρονα δορυφόρους, διαστημόπλια, που μετράν πολύ μακριά μέχρι το σύμπαν, μετράνε μέχρι τον κοσμολογικό ορίζοντα. Τι έγινε τώρα? Εδώ είναι ο κοσμολογικός ορίζοντας. Κοιτάξτε, είναι εδώ 380 χιλιάδες χρόνια μετά την αρχή του σύμπαντος. Θα δούμε τι είναι αυτό το 480 και κατά πόσο είναι αληθινό ή μας δουλεύουνε. Εμείς σας δουλεύουμε, δηλαδή. Συνανθρωφυσική μου. Δηλαδή, αν εδώ γεννήθηκε το σύμπαν και άρχισε να διαστέλεται που μας λένε, εδώ είναι ο άνθρωπος, όταν ο άνθρωπος κοιτάει μακριά του, κοιτάει προς τα πίσω το σύμπαν, προς τα εκεί που αρχίζει το σύμπαν. Δηλαδή, κοιτάει παρελθοντικές εικόνες, όλο και πιο κοντινές προς τη μεγάλη έκρηξη, τόσο πιο παλιές. Άρα, όταν κοιτάμε το σύμπαν, όσο και πιο μακριά, συμφωνεί. Είναι πιο παλιά και πιο κοντινά στην αρχή του σύμπαντος. Ομοίως, εδώ δεν θα ανοιχτώ, γιατί είναι μια άλλη κουβέντα. Όταν μας λένε ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται από τον παρατηρητή, άρα αυτό σημαίνει ότι διαστέλεται το σύμπαν. Κάνω μια ερώτηση. Καλά, βρε παιδιά, απομακρύνονται από τον άνθρωπο και πάνω όλο πιο μακριά. Δηλαδή, πού πάνε στο παρελθόν. Δηλαδή, οι γαλαξίες διαστέλεται προς το παρελθόν. Γιατί όσο πιο μακριά πηγαίνω, είναι πιο παλίοι. Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον όλα τα πράγματα που βλέπω μακριά μου είναι και πιο παλιά, αυτό που βλέπω όταν βλέπω να μεγαλώνει από μάκρυν στο γαλαξιό, είναι τι συνέβαινε στο σύμπαν τα παλιότερα χρόνια. Τα παλιότερα χρόνια πολύ πολύ διαστελόταν. Όχι διαστελτε τώρα, διαστελόταν. Το τι κάνουμε τώρα είναι μια άλλη ιστορία. Θα τη συζητήσουμε, ίσως μας δωθεί ευκαιρία κάποια άλλη φορά. Λέω ότι πριν τρία χρόνια το έχουμε συζητήσει. Αλλά εντάξει. Για να δω κάτι άλλο τώρα, το οποίο ανέφερα στην αρχή. Όπως σας είπα, η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας μου λέει ότι εάν ένα αντικείμενο κινείται με μια επιταχυνόμενη κίνηση, δηλαδή η ταχύτητά του συνεχώς μεγαλώνει, όσο μεγαλώνει η ταχύτητα του γεγονότος που μετράω, τότε η διάρκεια του δευτερολέπτου μεγαλώνει συνέχεια. Άρα λοιπόν, όταν σας είπα προηγουμένως ότι βλέπουμε τους γαλαξίες συνεχώς να αυξάνουν την ταχύτητα απομάκρυνση τους, όταν φτάσουν 300.000.000 δευτερόλεπτο, μου λέει η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας ότι η διάρκεια του ενός δευτερολέπτου είναι άπειρη. Τι πάνω να πει άπειρη, μη μετρούμενη. Και κοιτάξτε εδώ πέρα, θα το δούμε και παρακάτω, αλλά δεν μπορώ, πρέπει να το βγάλω απ' το στόμα μου. Καταλαβαίνετε ότι αν στον κοσμολογικό ορίζοντα, η ταχύτητα είναι 300.000.000 δευτερολεπτό, εμείς έχουμε την εντύπωση ότι, αυτό είναι γενικότερα στην επιστήμη, την κλασική επιστήμη, είναι όταν βλέπω ένα γεγονός να μεγαλώνει και κάπου τελειώνει και δεν μπορώ να μετρήσω παραπάνω, θα συνεχίσει να μεγαλώνει. Για να το δούμε. Αφού ο χρόνος γίνεται άπειρος, έχει έννοια η ταχύτητα. Η ταχύτητα είναι διάστημα διαχρόνου. Αφού ο χρόνος είναι άπειρος, δεν μπορώ να το μετρήσω. Άρα πίσω απ' το κοσμολογικό ορίζοντα, δεν έχει έννοια ο χρόνος. Αφού είναι άπειρο ήδη απ' το κοσμολογικό ορίζοντα. Θα δούμε εδώ πέρα ένα ολόκληρο παιχνίδι, το οποίο δεν αφορά την επιστήμη, αφορά τα κοινωνικά συστήματα και τις θεολογίες κάποιες. Που πρέπει εμείς να λέμε κουταμάρες, για να εγκανοποιήσουμε άλλους δόγματα και να μην έχουμε απέναντί μας γεγονότα και ανθρώπους και κραταστάσεις. Ο μετρούμενος χρόνος λοιπόν, το ξέρουμε πάρα πολύ καλά, 100 χρόνια, αποτελεί μια ανθρώπινη επινόηση της ρύθμισης της καθημερινής μας ζωής σε σχέση με την κίνηση της Γης γύρω από τον ήλιο μας. Δηλαδή επειδή μετράμε εδώ κοντινά μας γεγονότα, που όλα τρέχουν με μια μικρή ταχύτητα, καμία σχέση δεν έχει με την ταχύτητα του φωτός και όλα αυτά τα πράγματα, το δευτερό λεπτό έχουμε την αίσθηση ότι δεν μεταβάλλεται. Άρα λοιπόν αφού δεν μεταβάλλεται εδώ γύρω μας, βγάζουμε το συμπέραμα και δεν μεταβάλλεται πουθενά. Και θεωρούμε ότι ο χρόνος είναι κάτι σταθερό. Σταθερό για 100, 200, 100 χιλιάδες, ένα εκατομμύριο χρόνια. Στα δέκα δισεκατομμύρια χρόνια, όχι. Αλλά εμάς λέμε οι άνθρωποι, τι με νοιάζει εμένα εγώ εκατοχρόνια θα ζήσω. Και μετά 2000, 3000, 5000 χρόνια περίπου θα δείχνει το ίδιο. Δηλαδή η διαφορά του δευτερολέπτου αν μεγάλωσε, μήκρινε και τα λοιπά, είναι τόσο μικρή που δεν την καταλαβαίνω καθόλου. Και έτσι βγάζουμε γενικά συμπεράσματα και κάνουμε επιστήμη. Για αυτό το λόγο, τον απλοϊκό που σας είπα, ότι στον κοσμοδοϊκό ορίζοντα φτάνει η ταχύτητα να είναι άπειρη. Μου λέει ο Αϊνστάιν, ο Φουκαράς, και όχι μόνο ο Αϊνστάιν, αλλά όλοι οι επόμενοι, οι μεταφυσικοί κατά τους ήρωανους, ή οι θεολογίζοντες, για εμάς τους ορκισμένους φυσικούς, η διάκριση ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, είναι μόνο μια ψευδέστηση ακόμα και αν είναι τόσο επίμονη. Είναι μια ψευδέστηση που τη φτιάχνει ο εγκέφαλός μας, για να μπορούμε να ζούμε σε έναν πολύ μικρό περιορισμένο χώρο, που είναι ευκλίδιος, που είναι τρινών διαστάσεων. Δεν είναι μόνο ο Αϊνστάιν. Μηδενήσουμε όλους τους μεγάλους. Ο Χόκκιν, ο Χάρτλ, μιλάμε για φυσιολογιστή, στον Χόκκιν τώρα μιλάμε, του Πανεπιστήμιου της Καλιφόρνια, για να μπορούμε να δούμε, πώς είναι η ευκλίδιση, και τι είναι το σύμπαν. Τι μας είπαν, το σύμπαν ούτε καταστρέφεται, ούτε δημιουργείται. Απλώς υπάρχει. Η άποψη των Χάρτλ και Χόκκιν, καταγράφτηκε και έγινε γνωστή ως, ειδίχως όρια πρόταση. Το όνειμα αυτό δόθηκε επειδή στην εν λόγω θεωρία, περιλαμβάνεται το κριτήριο, ότι ο χωροχρόνος, δεν έχει αρχικό όριο. Βλέπουμε την αρχή του, γιατί είναι άπειρος. Βλέπετε, ο ίδιος χρόνος είναι άπειρος στον κοσμολογικό ορίζοντα. Πόσο μετά. Κι αυτοί μεταφυσικοί. Κι αυτοί θεολογίζονται. Κι αυτοί εκτός επιστήμησης. Και ο Χόκκιν και ο Χάρτλ μεγάλη. Αυτό λοιπόν το συμπέρασμα που αποκομίζουμε, και θα πρέπει να καταλάβουμε, ότι συμβαίνει μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα, είναι ότι η ανθρώπινη φυσιολογία λειτουργεί ως ένας πολύπλοκος βιουπολογιστής, μετατρέποντας ένα πρωταρχικό συμπαντικό γεγονός σε μια επιστημονική πραγματικότητα εικόνων, την οποία εμείς ονομάζουμε ίλικη Ενέργεια και τη λέμε ίλικη Πραγματικότητα. Τι συμβαίνει λοιπόν μέσα στο σύμπαν, το οποίο γνωρίζουμε προ αμνημονεύτων χρόνων. Δεν είναι κάτι μοντέρνο που είναι πρωτοπόρος ο Δανέζης, που μας τα λέει και τα λοιπά. Ο Δανέζης απλώς λέει αυτά που γνωρίζει όλος ο κόσμος εδώ και 80 χρόνια, 100 χρόνια. Τι συμβαίνει, το σύμπαν υπήρχε πριν τον άνθρωπο. Το σύμπαν λοιπόν ήταν κάτι της, το οποίο είχε κάποιες φυσικές ιδιότητες. Δεν ήταν κάτι υπερφυσικό. Τι συμβαίνει, δεν υπήρχε ο άνθρωπος να τις μετρήσει. Δεν υπήρχε τίποτα, δεν υπήρχε η ανθρώπινη φυσιολογία. Ο άνθρωπος έγινε πολύ πιο μετά. Αν είναι 13 δισεκατομμύρια χρόνια, 10, 11 δισεκατομμύρια χρόνια που λέει, που λένε τελώς πάλι, γιατί είπαμε ότι ο χρόνος δεν έχει μια σημασία και θα το δούμε πολύ καλά και στη συνέχεια. Όπως καταλαβαίνετε ο άνθρωπος, η ζωή, η έμβια ζωή όπως τη βλέπουμε πάνω στη γη, είναι 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Άρα έχουμε άλλα 8 δισεκατομμύρια χρόνια που υπήρχε το σύμπαν πριν τον άνθρωπο. Τι συμβαίνει λοιπόν, τι λέμε εδώ με λίγα λόγια. Ότι αυτό το γεγονός που υπήρχε πριν τον άνθρωπο, όταν φτιάχτηκε ο άνθρωπος, δεν με ενδιαφέρει ποιος τον έφτιαξε τον άνθρωπο. Υπάρχουν άλλοι φιλόσοφοι, θεολόγοι και θα μας το βρούνε. Έχω άποψη αλλά δεν είναι του παρόντος. Είναι και εμένα φιλοσοφική η άποψη που δεν έχει καμία σχέση. Όταν όμως φτιάχτηκε, τι συμβαίνει. Αυτά τα γεγονότα, τέλος πάντων το γεγονός που υπήρχε, θα σας πω ποιο είναι γιατί το είπαμε στο τέλος της προηγούμενης σεζόν, είναι ο καινός χώρος. Αν ψάξετε στις προηγούμενες διαλέξεις, είναι ανεβασμένα πάνω στο site. Είναι ακριβώς το παρουσίμενο του Αλήμου. Είναι ανεβασμένοι σε όλες τις διαλέξεις. Τι γίνεται αυτό το υλικό, το πρωταρχικό που υπήρχε, όταν περνάει μέσα από τη φυσιολογία του ανθρώπου σαν ένας βιοϊπολογιστής. Τι κάνει ο υπολογιστής που έχω εδώ πέρα, τώρα το έχω σωστικάκι μου, λέω αν το είχα στο ίντερνετ. Υπάρχει κάτι τί στον ουρανό, ξέρω εγώ που είναι, που δεν το βλέπω, δεν το ακούω και με έναν μυστήριο τρόπο, αυτό που δεν ακούω, δεν βλέπω, περνάει μέσα στον υπολογιστή μου και ο υπολογιστής μου μέσα από το πρόγραμμα που έχω, μέσα από τη σκληρόδυσκα, όλα αυτά, την τεχνολογία, τι κάνει. Μετατρέπει αυτό που δεν βλέπω, το μετατρέπει σε μια εικόνα και το βλέπω. Έναν περίπου τέτοιο τρόπο συμβαίνει και στον άνθρωπο. Όλο αυτό το υλικό ή κάποιο μέρος από αυτό το υλικό, όταν περάσει μέσα από τη φυσιολογία του ανθρώπου, βγαίνει ως η οθόνη του υπολογιστή και βλέπω αυτό που λέω πραγματικότητα. Θα μου πείτε, μα τον υπολογιστή τον βλέπω, ότι είναι υπολογιστής, ότι εγώ είμαι έξω από τον υπολογιστή. Για πηγαίνετε εκεί στην Πειρός, πώς το λέγεται, το Ίδρυμα Μυζονόσης Ελληνισμού, ένα μεγάλο μέρος του χρόνου και θα δείτε ότι σιολογράμματα, είσαι μέσα. Είναι τρισδιάστατο γύρω, ξέρω εγώ, η Αθήνα του τότε. Και προχωράς, έρχεται μπροστά, ανοίγει η πόρτα, μπαίνεις μέσα, δηλαδή είσαι μέσα στην εικόνα. Άμα γεννηθεί ένα παιδί και του φοράμε γυαλιά και βλέπει τέτοια πράγματα και είναι ενσωματωμένο μέσα στη φυσιολογία, δεν θα νομίζω ότι είναι μέσα στο πρόγραμμα. Κάτι τέτοιο περίπου βάλετε στο μυαλό σας. Δεν είναι... προσπαθώ να το εκλαϊκεύσω κι εγώ γιατί θέλω να το καταλάβω τα πλοϊκά και μάλιστα οι νεότεροι για να μπορέσουν να καταλάβουν τις εξισώσεις μετά. Πρέπει πρώτα να καταλάβουμε χομβρικά τι συμβαίνει για να το δούμε μετά μέσα από τις εξώσεις, από τα πειράματα που είναι δύσκολα. Αλλά όποιος δεν μπορεί να κάνει αυτή τη δουλειά των μαθηματικών, της φυσικής, γεωμετρίας και όλα αυτά τα πράγματα, θα του λάθω να έχει μια εντύπωση για το τι συμβαίνει μες στο σύμπαν. Ποιο είναι το πραγματικό... σας είπα ότι πριν τον άνθρωπο υπήρχε ένα γεγονός, το οποίο περνάει μέσα από τη φυσιολογία του ανθρώπου για να μετατρέψει τις εικόνες πραγματικότητας. Καταλαβαίνετε ότι αυτό που λέει η επιστήμη, κάνω μια παρένθεση, μιλάω ότι ο κόσμος είναι μία εικόνα. Δεν καταλαβαίνετε ότι ανατρέπονται πολλά κοινωνικά συστήματα και πολλά θεολογικά δόγματα και όταν λέω θεολογικά, μην μπαίνει το μυαλό σας μόνο στον χριστιανισμό. Απλώς εγώ δεν θέλω να επικεντρώνω σε θρησκείες. Δεν καταλαβαίνετε ότι αλλάζουν πράγματα, ως προς τι είναι αυτό που βλέπουμε, τι είναι η ύλη, πώς συγκροτείται μια κοινωνία, με βάση ποια ιδανικά, με βάση ποια θεολογία. Ποιο είναι αυτό το γεγονός που υπήρχε και πριν από τον άνθρωπο, που όταν φτιάχθηκε με κάποιο τρόπο, δεν με ενδιαφέρει, ο άνθρωπος περάσαν μέσα από το βιοϊπολογιστή και γίνεται αυτές οι εικόνες που νομίζουμε πραγματικότητα. Σ' αυτό απάντησε ο Einstein στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, εξηγώντας τι είναι ύλη και τι είναι ενέργεια. Τι είπα κι αυτό, απλώς θα βάζω όλα μαζί τώρα να φτιάξω ένα ενιαίο παραμύθι. Τι μου είπε ο Einstein, μου είπε ότι το κύριο στατικό αυτού του κόσμου που αντιλαμβανόμαστε, των αισθήσεων, αυτό το μάτρικς που λέω, των εικόνων και τα λοιπά, το κύριο στατικό είναι η πυκνότητα της υλοενέργειας. Είναι η πυκνότητα της υλοενέργειας. Η πυκνότητα της υλοενέργειας έχει διαφορετικές ιδιότητες, διαφορετικούς νόμους και μου φτιάχνει τον κόσμο αυτό του μάτρικς που λέω. Ή που δεν είναι μάτρικς, ο κάποιος θέλει να το λέω ότι είναι πραγματικό, δεν με ενδιαφέρει, αλλά είναι πυκνότητες υλοενέργειας. Μου είπε λοιπόν ο Einstein ότι αυτό που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας σαν πυκνότητα υλοενέργειας που κυριαρχεί σε αυτό που λέμε πραγματικότητα, αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία έκφραση ενός γεγονότος αόρατου που λέγεται κενός χώρος. Είχαμε πάλι πέρυσι μια συζήτηση που λέγαμε πώς μετατρέπουμε το κενό χώρο σε ύλη και ενέργεια, μιλάγαμε τρεις ώρες εδώ πέρα συζητάγαμε πάνω σε αυτό το θέμα. Απλά θα το επαναφέρω σαν γνώση. Άρα λοιπόν αυτό που βλέπουμε εμείς σαν πυκνότητα υλοενέργειας που φτιάχνει αυτό τον κόσμο γύρω μας πριν περάσει από τον άνθρωπο ήταν ένα αόρατο υλικό που λέμε κυματισμή του κενού χώρου. Εδώ υπάρχει ένας κλάδος της φυσικής εδώ και 50 χρόνια 60 που λέγεται η φυσική του κενού. Εσείς μπορείτε να μην πιστέψετε, οι νεότεροι ας ψάξουν στο ίντερνετ όμως κουβαντικές διακυμάνσεις του κενού, θα δείτε αυτά τα κίτρινα άμα τα χτυπάτε μέσα στον υπολογιστή σας, σας δουν σελίδες σε ολόκληρα πανεπιστήμια, papers και τα λοιπά, γι' αυτό τα έχω χρωματιστά εδώ αυτά, για να τα χτυπάτε μέσα στο ίντερνετ. Γιατί κι εγώ μπορώ να σας λέω παραμύθια. Άρα λοιπόν, εν αρχή υπήρχε ο κενός χώρος. Οι κυμάνσεις στον κενό χώρο που είναι σαν μια θάλασσα, υπάρχουν κυματισμοί. Οι κυματισμοί αυτοί ανάλογα την τιμή που παίρνουνε, της καμπυλότητας που λέγαμε, αν είναι μέσα σε ένα μήνυμο και σε ένα μάξιμο, η φυσιολογία του ανθρώπου μετατρέπει αυτές τις καμπυλότητες, τις μετατρέπει σε πυκνό τέλος ενέργειας, φτιάχνοντας αυτό που λέμε πραγματικότητα. Να τη σχέση. Δεν σας την δείχνω για να την καταλάβετε, να τη μάθετε απ' έξω. Βλέπετε αυτό το ε, είναι αυτό που λέμε η καμπυλότητα. Η καμπυλότητα είναι καθαρός αισμός. Δεν έχει μονάδες, μόνο οι μαθηματικοί το καταλαβαίνουν αυτό. Οι φυσικοί δεν το καταλαβαίνουν. Οι φυσικοί νομίζουν ότι η καμπυλότητα έχει μονάδας μέτρησης. Επειδή είναι μια ολόκληρη, ένα δεκαλεπτάκι, όποιος θέλει να το δείξει, το έχω στο τέλος την απόδειξη. Την επιστημονική απόδειξη. Ότι η καμπυλότητα είναι καθαρός αισμός. Δεν έχει μονάδας μέτρησης. Και αυτή η καμπυλότητα, πώς γίνεται, εδώ είναι η πυκνότητα της υλοενέργειας. Λοιπόν, αν πάρω πυκνότητες υλοενέργειας, μια πυκνότητα, και τη βάλω εδώ πέρα και βάλω σε αυτές τις ημέρες εδώ πέρα την τιμή τους, θα προκύψει μια καμπυλότητα. Δηλαδή, βάλετε στο μυαλό σας, αυτή η σχέση του Einstein μετατρέπει ένα φυσικό μέγεθος πυκνότητα υλοενέργειας, που είναι γραμμάρια ανακηβικό εκατοστό, που το καταλαβαίνουμε είναι γραμμάρια ανακηβικό εκατοστό. Και το μετατρέπει σε έναν καθαρό αριθμό, που ο καθαρός αριθμός όμως αντιστοιχεί σε ένα φυσικό φαινόμενο, που ο φυσικός ακόμα δεν το ξέρει, που λέγεται καμπυλότητα χώρου. Δηλαδή, σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό που οι αισθήσεις και τα επιστημονικά όργανα χαρακτηρίζουν ως κενό χώρο, είναι πιο γεμάτο πράγμα, που μπορούμε να εντοπίσουμε γύρω μας. Κενό δεν είναι αυτό που μας μαθαίνουν μέχρι σήμερα, ο άδειος χώρος, το τίποτα. Είναι αυτό που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε και ό,τι δεν μπορούμε να αντιληφθούμε το λέμε τίποτα εμείς. Είναι το πιο πυκνό πράγμα επιστημονικά αποδειδημένο πειραματικά, με ιδιότητες που μας λέει, αν ψάξετε τις περσινές συζητήσεις μας, πώς μετατρέπεται σε πραγματική υλή. Πείραμα το πείραμα, το ξέρουμε αυτό. Όποιος δεν το ξέρει και έχει και τίτλους, να τους βράσει τους τίτλους. Καταλαβαίνουν τους απλούς πολίτες να μην το καταλαβαίνουν. Αλλά δεν είναι δυνατόν διδάκτορες να μην καταλαβαίνουν αυτό. Και αυτή την ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, η ύλη δημιουργείται αισθητά από την ανθρώπινη φυσιολογία, αν οι τιμές της καμπυλότητας των κυματισμών αυτόν του καινού χώρου, των σημείων του βρίσκονται μεταξύ μιας ελάχισης και μιας μέγιστης τιμής. Δηλαδή, βλέπετε εκεί κάτι κυματισμούς που έχουν χρωματισμούς. Κάθε χρώμα εκεί πέρα που βλέπετε είναι μια άλλη τιμή της καμπυλότητας. Εμείς μπορεί να βλέπουμε στο μάτι μας καμπυλότητες γύρω στο κίτρινο. Στο κίτρινο βλέπει το μάτι μας. Γύρω από το κίτρινο βλέπει η όραση του ανθρώπου. Μπορεί να βλέπω το κίτρινο να μην βλέπω ούτε το μπλε ούτε το άνθρωπο το κόκκινο. Αυτό δεν σημαίνει δεν υπάρχουν. Απλώς εγώ από αυτό όλο το βουνό εκεί πέρα, θα βλέπω μόνο να υπάρχει αυτό το κομματάκι το κίτρινο. Και θα νομίζω ότι ένα βουναλάκι μικρό ένα κομματάκι πυκνότητας πεταμένο εκεί στο σύμπαν μέσα. Δεν θα μπορώ να το δω όλο αυτό. Εμείς το βλέπουμε σήμερα γιατί είμαστε ξύπνι. Όχι μωρέ. Αυτό είναι παλιά ξινά σταφύλια. Αυτός το πίστωδε το Wheeler. Διάσημος, μεγάλο πνεύμα. Τότε δεν υπήρχαν μαθηματική, φυσική, χημική, αστροφυσική κλπ. Ήταν υπηρέτες των θετικών επιστημών. Ξέραν από όλα. Βέβαια δεν υπήρχε μια τέτοια μεγάλη έκταση της γνώσης. Απειρία γνώσης σε επιμέδες τομείς. Ήταν ενήμερη για όλες τις εξελίξεις των θετικών επιστημών. Για αυτό μπορούσαν να λένε και μερικά πράγματα παραπάνω που εμείς σήμερα λέμε πώς το κατάλαβε. Γιατί ξέρει και μαθηματικά. Δεν ξέρει μόνο φυσική. Ξέρει και χημία. Ξέρει και λίγο βιολογία. Αυτό που σας είπα προηγουμένως. Εάν πάρουμε σε όλο το σύμπαν όπου υπάρχει πυκνότητα ηλαιοενέργειας αστέρια, γαλαξίες, μεσααστρικό υλικό, ο,τιδήποτε. Έχει ύλη. Αν είναι ύλη θα έχει μια πυκνότητα. Εάν πάρω όλες τις πυκνότητες του σύμπαντος που εμείς τις βλέπουμε και λέμε μάζες, πυκνότητες και όλα αυτά πράγματα και τις βάλουμε σε εκείνη την εξίσωση που σας έδειξα τότε όλες οι πυκνότητες μετατρέπονται σε καθαρούς αριθμούς. Άρα δηλαδή το σύμπαν του φυσικού που έχει μονάδες και το μετράω γραμμάρια ανακηδικού εκατοστό μετατρέπεται σε ένα σύμπαν καθαρών αριθμών. Άρα η φυσική, η γενική θεωρία της σχετικότητας γιατί με αυτή ασχολήθηκε ο Wheeler και όλη αυτή η γενική θεωρία της σχετικότητας μαζί με τον Αϊνστάιν το ξέρω Αϊνστάιν, ήταν σύγχρονος του Wheeler μετατρέπεται σε μια γεωμετρία. Άρα, είτε η γενική θεωρία της σχετικότητας, μιλάω, που είναι φυσική και το κάνει στο τοίμα φυσικής, είτε αριθμοί καθαροί που φτιάχνουν μια γεωμετρία, είναι το ίδιο πράγμα. Θα μου πέτει αυτό το δύο πράγμα γιατί το κάνω ρε παιδιά. Πώς εξήγησε γιατί, για να αποδείξει ένα φυσικό φαινόμενο της εξελίξης του φυσικού φαινόμενου, πρέπει να κάνω συνέχεια πειράματα. Οι πειραματικές διατάξεις για να κάνω τα πειράματα της φυσικής τα εργαστήρια πρέπει να στήσω, κάνω δισεκατομμύρια. Και αν κάνω το πείραμα και δεν μου βγει, θα πετάξω τα δισεκατομμύρια στον αέρα. Άρα, δεν με συμφέρει, ούτε μπορώ να το κάνω. Άσε δε ο χρόνος που για να στήσω ένα πείραμα, μπορώ να κάνω δέκα χρόνια για να στήσω το εργαστήριο και μετά το πείραμα να αποδειχθεί ότι δεν περπατάει. Τι κάνουμε όταν έχουμε μετατρέψει τη φυσική σε μαθηματικά, αυτό είναι που δεν καταλαβαίνει ο μέσος πολίτης γιατί το κάνουμε. Και βλέπετε λύνουμε εξισώσεις. Τι κάνουμε. Έχουμε μετατρέψει τη φύση της πυκνότησης υλοενέργειας σε μαθηματικά σε γεωμετρία και λύνουμε γεωμετρικά προβλήματα. Το γεωμετρικό πρόβλημα για να το λύσω δεν χρειάζεται παρά μόνο ένα χαρτού και ένα μολύβι. Το τρόπος που λέει για να είναι υπολογιστή, έτσι, ότι σύγχρονο έχουμε. Πώς το κάνουμε, πολύ γρήγορα. Λύνουμε εξισώσεις. Όταν φτάσουμε σε μια τελική συμπέρασμα, δεν βγάζουμε τα προβλήματα, δεν έχουμε έναν τύπο αρχιτελικό, ξαναμετατρέπουμε τους αριθμούς, τους μετατρέπουμε σε φυσικά μεγέθη και βλέπουμε το πείραμα που πρέπει να κάνουμε. Το παίρνουν όλοι οι φυσικοί, ξέρω εγώ όλοι οι αστροφυσικοί, οι σύγχρονοι και οι Έλληνες. Το μελετάνε, μήπως έχει κάνει κάποιο λάθος πράξεις, μήπως οι συνθήκες που έχει βάλει δεν είναι σωστές, πλακωνόμαστε εκεί πέρα για καμιά δεκαετία και στο τέλος συμφώνουμε ότι όλα είναι σωστά. Άρα, αφού είναι όλα σωστά, στείνουμε το πείραμα που κάνει 10 δισεκατομμύρια. Στείνουμε δηλαδή για το Higgs που έκανα 10 δισεκατομμύρια το CERN, αυτός ο επιταχυντής. Αλλά ξέρουμε ότι 99% θα βγει το πείραμα. Και τέλειο, για να εξηγηθώ το CERN, 10 δισεκατομμύρια δεν είναι για να αποδείξει το Higgs. Κάνει εκατομμύρια άλλα πράγματα, εποφελία του κόσμου, φτιάχνει φάρμακα, φτιάχνει άλλου είδους φυσική αναπτύση για την υγεία, για άλλα κομμάτια της ανθρώπινης ύπαρκης και όχι μόνο για να αποδείξει το Higgs. Αλλά λέω, αν δεν το είχαμε αυτό το 10 δισεκατομμύρια, δεν θα μπορούσαμε να αποδείξουμε το Higgs. Πρώτα ο Higgs έλυσε εξισώσεις, κατέληξε σε μια σχέση που είπε ότι πρέπει να υπάρχει ένα σωματίδιο που να κάνει έτσι και έτσι και έτσι. Το Ήλλεν ξανά έχει γίνει ο χαμός, επί μια δεκαετία. Όλοι συμφωνήσαν ότι έχει δίκιο ο Higgs στα μαθηματικά του. Άρα έπανε, άρα αφού είναι όλα τα μαθηματικά σωστά και η κατάληξη είναι σωστή. Και έκανα το πείραμα. Γι' αυτό λοιπόν, αυτή λέγεται γεωμετροδυναμική, δεν διδάσκεται στο πανεστήμιο. Δηλαδή, με λίγα λόγια, αν έχω ένα χώρο που βλέπετε εκεί πέρα, αν κάπου ο χώρος είναι πιο πυκνός οι καμπυλότητες βλέπετε, οι ανθρώπινες αισθήσεις το αντιλαμβάνονται σαν πυκνότητα ελεοενέργειας, που βλέπουμε γύρω μας. Άρα, τελειωτικά, υπήρχε ο κενός χώρος. Συγγνώμη τώρα που φτιάχνω εκεί πέρα που κουνιέται αυτό το πανί εκεί. Είναι ο κενός χώρος, αλλά κάπως έπρεπε να το δείτε. Είναι τεσσάρων διαστάσεων, αφού δεν έπρεπε να το δούμε, αλλά κάτι εγώ έπρεπε να το ζωγραφίσω, έτσι. Αυτές οι καμπυλώσεις εδώ πέρα που κάνει ο χώρος, ο αόρατος, όταν περάσουν μέσα από τον ανθρώπινο βίο υπολογιστή, για προσέξτε εδώ πέρα. Βλέπετε, εμείς το αντιμετωπίζουμε ότι δημιουργείται εδώ πέρα μια πυκνότητα υλικού μέσα εδώ. Άρα λοιπόν γνωρίζουμε ότι αρχικά το σύμπαν, πριν γεννηθεί ο άνθρωπος, 8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, ήταν και ενός χώρος ο οποίος καμπυλούμενος γέννησε την έννοια της ύλης και της ενέργειας. Παλιά ξυνά στα φύλλια. Θέλω να σκέφτεσαι τα παρεπόμενα και να μην τα λέω εγώ που δεν θέλω. Για σκεφτείτε μόνο αυτό το γεγονός τι ανατρέπει σε κοινωνικές θεωρίες και θεολογικά δόγματα σε κάποιες θρησκείες. Τάπα, τη δεύτερη και τη δεστέρα. Βλέπετε λοιπόν εδώ πέρα όποιος τα αντιμετωπίζει έτσι ή αν τα αντιμετωπίζει όπως η Δυτική Εκκλησία, την κοσμολογία και το σύμπαν, ότι είναι μόνο ύλη. Τι κάνω εδώ, εδώ. Άρα λοιπόν το σύμπαν επαναλαμβάνω, το ξέρω ότι τα ξαναλέω. Είναι μια περιοχή απείρων, μη αισθητών και συνεχώς μεταβαλόμενων μαθηματικών καμπηλωτήτων όλων των τιμών, από τις οποίες όμως μπορούμε να αντιληθούμε μέσω της φυσιολογίας μας μόνο ελαχιστότατες. Το κάνω φραγγοδίφραγκα. Εδώ πέρα δίπλα μας το σύμπαν μπορεί να υπάρχουν καμπηλωτές άπειρων τιμών. Εμείς βλέπουμε μόνο ομερικές και αυτές που βλέπουμε τις λέμε το σύμπαν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δίπλα σε αυτά που αντιλαμβάνουμε δεν υπάρχουν άλλα που δεν αντιλαμβάνουμε. Πειραματικά και αποδεικτικά τα λέω αυτά. Δηλαδή, δεν το βάλα, σας το έχω ξαναδείξει δεν θυμάμαι πότε, στα τέσσερα χρόνια. Αυτό είναι το σύμπαν ας πούμε. Βλέπετε ότι ένας χώρος που έχει βουνάκι, λάδες μέσα, δηλαδή διαφορετικές καμπηλότητες. Σε ένα σημείο του πολύ κοντινό μου, πάρα πολύ κοντινό μου, το βλέπει την κοσμολογική ορίζοντας. Που εκεί μέσα οι καμπηλότητες είναι τέτοιες που να τις αντιλαμβάνουν οι αισθήσεις μου. Τι κάνουμε ευλακοδόσιοι επιστήμονες κάποιας εποχής. Λένε αφού αυτό εδώ πέρα μέσα ας πούμε είναι ευκλήδιο, τότε όλο είναι ευκλήδιο. Τι κάνω τώρα εγώ. Τα πέζι με αυτά που λέω. Ακόμα και οι εικόνες. Και οι εικόνες τα παίζουν. Ναι. Άρα θα το πω και αυτό γιατί θα μου πείτε και πώς γίνονται οι κυμάνες αυτές. Θα τα πω. Για να πούμε αφού είδαμε όλα αυτά που συμβαίνουν στο σύμπαν. Που τα ξέρουμε προ αμνημονεύτων ετών. Κάποιος τα ξέρει και στην Ελλάδα. Ο δάσκαλος μου που τα μάθει τα ξέρει. Εδώ πέρα δείχνω μια εικόνα. Θα συζητήσουμε το εσήμερα στη συνέχεια. Τι γίνεται μετά τον κοσμολογικό ορίζοντα. Και θα μου πει κάποιος τι είναι αυτά που λες εσύ. Με τα φυσικαία και θεολογίζοντα. Όπως καταλαβαίνετε δείχνω από μια διάλεξη του Πενρός. Πενρός είναι κορονοιός. Είναι γιος δηλαδή κορώνας. Έτσι κατά κάποιο τρόπο. Δηλαδή είναι από τους μεγάλους ο Πενρός. Τους πολύ μεγάλους. Και κοιτάξτε τι διάλεξη έδωσε. Before the big bang. Πριν τη μεγάλη έκρηξη. Μεταφυσικός και ο Πενρός. Είναι διάλεξη και βλέπετε αυτά εκεί πέρα. Να ξέρετε λιγάκι τώρα. Εκεί πέρα μαθηματικά, αστροφυσική και τα λοιπά. Θα καταλαβαίνετε είναι μελανέσωπες. Θα τα δείτε και αυτά που θα στα από μέσα. Αυτά τα μεταφυσικά που λένε ότι λέμε. Είναι διάλεξη πανεστημιακή του Πενρός στο MIT. Για να δούμε. Γένες του σύμπαντος. Και να δούμε ποιά είναι αλήθεια ή γένει το ψέμα. Αυτό που ξέρουμε. Ότι αυτός ο οποίος αρχικά μας είπε. Για αυτή τη μεγάλη έκρηξη. Είναι ο Λεμέτρ. Ο Λεμέτρ όμως. Επειδή λέμε είναι αβάσ. Ήταν καλόγυρος. Ιερέας. Λέει. Λέει. Λέει. Λέει. Ιερέας. Στην δυτική. Εκκλησία. Κατολική Εκκλησία. Λέγαμε αυτός, η εδεξέ τη λέει. Και σε αυτόν έχουμε κολλήσει τον άνθρωπο που είπε αυτή την πάλα την ήλι που γεννήθηκε. Απευθείας. Δεν τα είπε αυτά ο Λεμέτρ. Ο Λεμέτρ μας είπε ότι η αρχή του σύμπαντος. Ήταν μια, προσέξτε. Σημιακή, ιδιωμορφία. Άγ маленьκα σενγκ Kw象 άνθρω. αγλικά singularity. Άρα, ήταν μια σημιακή ιδιομορφία, ένα σημείο... του χώρου μέσα, με περίεργες ιδιότητες, ας δούμε. Αλλά δεν ήταν μια μπάλα υλικού που μας μαθαίνουν. Τέτοια σημιακές ιδιομορφίες singularity... ξέρουμε δύο ειδών, που δεν θέλουμε να το πούμε. Το ξέρουμε και όταν πηγαίνουμε στα συνέδρια, τα συζητάμε. Όχι από έδρας, στον καφέ. Δύο τέτοιες ιδιομορφίες γνωρίζουμε. Την ιδιομορφία μιας μελανής οπής... και την ιδιομορφία μιας λευκής οπής. Σε τι διαφέρει η λευκή με τη μελανή οπή? Χονδρικά και λαϊκά. Η μελακίνη οπή είναι ένα σημείο σαν την πανιέρα που ρουφάει... και ξαφανίζει υλικό, άστε που πηγαίνει... ενώ η λευκή οπή είναι σαν την τρύπα του σωλήνα... που πετά υλικό προς τα έξω. Άρα το σύμπαν μας δεν μπορεί να γεννήθηκε... αν αληθέβει αυτό που τόπολε μέτρες... και είναι η αρχή της γενικής θεωρίας σχετικότητας. Δεν μπορεί να ήτανε μελανή οπή να ρούφαγε, από τι να ρούφαγε. Αφού δεν υπήρχε ακόμα το σύμπαν. Άρα δημιούργησε υλικό. Άρα είναι λευκή οπή. Επειδή δεν ξέρουμε όμως πολλά πράγματα για τις λευκές οπές... υπάρχει η απογορευτική αρχή του Πενρός που λέει... δεν υπάρχουνε λευκές οπές. Ξέρουμε ότι υπάρχουνε. Αλλά δεν ξέρουμε να τις χειριστούμε όπως έπρεπε καλά... και όσο νομίζαμε, αλλά δεν υπάρχει, έτσι τελειώνει το θέμα. Από αμερικάνικα βιβλία. Δεν θα μπορούσα να κάνω αυτά τα σηματάκια... εκεί πέρα, τα μοντέλα. Τα έχω κάνει μεγάλα πανεπιστήμια που διαθέσανε λεφτά... για να κάνουν τα μοντέλα αυτά, όπως βλέπετε. Να η μελανή οπή, να είναι η λευκή οπή. Από μια μελανή οπή δημιουργείται αυτός εδώ πέρα ο λόρος... που λέγεται Einstein-Rosen, που στην άλλη άκρη της υπάρχει μια λευκή οπή. Αυτό μου είπε λοιπόν ο Lemaitre... και όχι ότι υπάρχει μία μπάλα υλικού που δεν ξέρουμε από που φτιάχτηκε. Ο αμερικανός φυσικός, γιατί λέω αυτόν, υπάρχουν χιλιάδες... είναι ο πρώτος όμως που το είπε, ο Liz Molin... διετύπασε την άποψη ότι αν μια μελανή οπή ενός σύμπαντος... ξέρουμε ότι υπάρχουν μελανές οπές και τις έχουμε διερευνήσει. Ότι υπάρχουν. Ξέροντας λοιπόν τις μελανές οπές ότι υπάρχουν μέσα σε ένα σύμπαν... λέει ο Smolin στην αρχή θεωρητικά... αν μια μελανή οπή ενός σύμπαντος... υπάρχει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα... τότε έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει ένα νέο διαστελόμενο σύμπαν... μέσα από τη λευκή οπή, δηλαδή εκεί που βγάζει... η οποία συνοδεύει την δημιουργηθήσα μελανή οπή. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε ένα σύμπαν... αν υπάρχουν μελανές οπές που ζουν μεγάλα χρονικά διάστηματα... αρχίζουν να τραβάνουν υλικό και να φτιάχνουν καινούργιο σύμπαν. Αυτό δεν το έχουμε αποδείξει πραγματικά. Το καταλαβαίνετε. Αλλά αυτό είναι η επικρατούσα άποψη της εποχής. Και αυτό το οποίο εγώ πιστεύω ότι η νέα γενιά... τώρα είναι έναν λόγο ποιος το είπε, αν το έλεγε ο Δανέζης... θα τον έπαιρνε κανείς υπόψη. Αλλά όταν όλοι οι μεγάλοι συμφωνούν σε αυτό... και δεν το έχουν αποδείξει, πώς να το αποδείξουν... θα το δούμε τώρα ότι... εγώ τουλάχιστον δεν μπορώ να σκεφτώ πώς μπορώ να το αποδείξω... αρχίζουμε και σε προσέχουμε. Άρα θα πρέπει η νέα γενιά... όχι να μαθαίνει παπαγαλία ότι ξέρουμε... αλλά και όλα εκείνα τα οποία ψάχνουμε. Γιατί από τη νέα γενιά τα βγούν οι νεοί ερευνητές επιστήμονες... που πρέπει να ξέρουν τα ερωτήματα... για να στρέψουν εκεί την προσοχή τους και να τα λύσουν στο μέλλον. Όχι να τις λέμε μόνο ότι το έχουμε αποδείξει... αλλά και ότι όλοι βλέπουμε το ίδιο πράγμα... αλλά δεν έχουμε ακόμα την πραγματική απόδειξη. Άρα σε αυτό που είπε ο Λείς Μόλιν... πριν τη σημιακή διομορφία του δικού μας σύμπαντος που το γέννησε... σήμερα πιστεύουμε... είπα ακόμα δεν μπορούμε να τα αποδείξουμε... ενδείξεις έχουμε. Το σύμπαν μας γεννήθηκε μέσα από ένα σύστημα... μελανής-λευκής οπής ενός άλλου σύμπαντος. Δεν βάζω πάλι εγκλέζικα εδώ... ή να σας δείξω ότι ξέρω εγκλέζικα... αλλά απλώς να σας δείξω ότι αυτά διδάσκονται στα ξένα πανεπιστήμια. Βλέπετε εδώ, εδώ υπήρχε ένα άλλο σύμπαν. Εδώ δημιουργήθηκε, λέει, μια μελανή οπή... εδώ, στο άλλο σύμπαν... άρχισε να παίρνει υλικό και μέσα από τη singularity... αυτή την ένωση λευκής ή μελανής οπής... έφτασε σε μια λευκή οπή εδώ... και από τη λευκή οπή το υλικό που άρχισε να ξερνάει... στο δικό μας σύμπαν. Είναι πάνω σημιακά μαθήματα. Να το. Πιο απλά, να το προηγούμενο σύμπαν... εδώ ήταν μια μελανή οπή του... που άρχισε να ρουφά υλικό μέσα από αυτές διαδικασίες... κατέληξε σε μια λευκή οπή που έφτασε στο δικό μας σύμπαν. Ξαναλέω... αυτό είναι που συγκλίνουμε... αλλά δεν διδάσκουμε... διότι απόδειξε ότι δεν έχουμε πειραματική. Και πώς να έχουμε πειραματική, να πάω στο άλλο σύμπαν πριν. Ίσως το δικό μυαλό δεν πάει... και ίσως οι επόμενες γενιές... ή κάποιοι από τη σημερινή... να βρουν ένα πείραμα με τον τρόπο αυτό. Είναι αυτό που λέμε τα πολλά σύμπαντα. Σε κάθε σύμπαν υπάρχουν οι μελανές οπές... αυτό δημιουργεί ένα άλλο σύμπαν... αυτό δημιουργεί ένα άλλο σύμπαν. Άρα γιατί και ο Χόκκιν και οι λοιποί λένε... ποια αρχή να βρω, αφού το ένα σύμπαν προχύπτει από το άλλο. Που να βρω το πρώτο, τι έγινε εδώ... δεν μπορώ να βρω τι συμβαίνει εδώ. Αλλά δεν μπορώ να πω, υπάρχει μια αρχή... υπάρχει μια αρχή πιθανότατα για το δικό μου σύμπαν. Για γενικά το σύμπαν που είναι όλα τα σύμπαντα... είναι σύμπαν, έτσι. Ενώ οι αρχαίοι Έλληνες ξέραν τι λέγανε. Γιατί αυτό που βλέπουμε και μελετάμε το λέγανε κόσμο. Είναι ο κόσμος μου και υπάρχουν πολλοί κόσμοι. Δηλαδή πολλά τέτοιες φουσαλίδες. Και όλοι οι κόσμοι αυτοί κάνουν το σύμπαν. Αυτό λέγανε οι αρχαίοι προγονείς μας. Δεν λέγανε σύμπαν αυτό που βγάζουν τα τηλεσκόπια... και βλέπαν και τότε εκεί στον ουρανό και μελετάγανε. Άρα λοιπόν αυτό το οποίο ξέρουμε... είναι ότι από την αρχή εκείνη αυτό που λέμε... σημιακή διομορφία που γεννήθηκε από ένα άλλο σύμπαν... πριν υπάρχουν εποχές. Υπάρχουν χρονικές περίοδοι μέχρι να φτάσουμε σήμερα. Υπάρχει. Πριν από τη σημιακή διομορφία... που πιστεύουμε δεν το έχουμε αποδείξει... ότι προέρχεται από ένα άλλο σύμπαν που υπήρχε... με τον τρόπο που σας είπα. Από το σύμπαν που προηπήρχε... φτάνουμε σε αυτή τη σημιακή διομορφία... που γέννησε αυτό που είπε και ο Λεμέτρα. Μετά από τη σημιακή διομορφία που έκανε όλα αυτά τα πράγματα... υπάρχουν δύο περίοδοι. Η εποχή του πλάνκ κληκφαντική περίοδος... η εποχή της κληροθεωρηστικής διόκοσης. Θα σας πω όμως ότι υπάρχουν αυτές οι δύο περίοδοι... που βρίσκονται στις εκπλήξεις... που αυτές οι περίοδοι... δεν εξυπηρετούνται όπως από τις θεωρίες... που έχουμε αναπτύξει για το αισθητό σύμπαν. Αυτά που μαθαίνουν στο σχολείο και στο παρεμιστήμιο. Κατά 80%. Είναι άλλα. Είναι η φυσική του καινού. Είναι ο πληθορισμός. Είναι η κληκφαντική φυσική. Είναι μη ευκλειδές γεωμετρίες. 10 διαστάσεων, 10 διαστάσεων, 8 διαστάσεων, 5 διαστάσεων. Είναι εντελώς διαφορετική η λογική. Είναι μία λογική μη αισθητού... αλλά αποδεικνυόμενου πειραματικά μέσω δευτερογενών ιδιωτήτων... μέσω μίας άλλης λογικής. Αλλά είναι έξω από την εποπτεία των αισθήσεων και των οργάνων... των κλασικών που έχουμε. Κατόπιν μετά από αυτές οι δύο περιόδους... υπάρχει ένα γεγονός που κατά κάποιον τρόπο προσήγησε... αυτό που λέμε μεγάλη έκρηξη. Δεν είναι ακριβώς αυτή η μεγάλη έκρηξη που λένε έσκασε... και τα κομματάκια έκανε της γαλαξής. Αλλά τέλος πάντων κάτι έσκασε και αφού κάτι έσκασε... λέμε αν δεν είναι αυτό η μεγάλη έκρηξη. Δεν είναι η αρχή του σύμπαντος. Θα δούμε παρακάτω. Μετά από αυτή την έκρηξη και πάλι υπάρχουν τρεις περιόδοι. Η εποχή των Αδρονίων, η εποχή των Λεπτονίων... η εποχή της Ακσινοβολίας που είναι μετά τη μεγάλη έκρηξη. Αλλά πάλι τα γεγονότα που συνέβησαν αυτές οι περιόδους... είναι έξω από τη δυνατότητα των αισθήσεών μας. Μετά από αυτές τις τρεις έρχεται η εποχή... που δημιουργείται αυτός ο κοσμολογικός ορίζοντας. Ναι δηλαδή το κοσμολογικό ορίζοντα που λέει δημιουργείς και... ποιος τον δημιουργήσε, ο άνθρωπος. Δηλαδή έρχεται η εποχή που ο άνθρωπος μελετεί τον ουρανό. Άρα ο άνθρωπος μετασχηματίζει αυτό το οποίο τον έβλεπε... σε κάτι που αντιλαμβάνεται σαν πραγματικότητα. Και ποιες είναι αυτές οι δύο περιόδοι που αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε τα πράγματα... μετά τον κοσμολογικό ορίζοντα, να καταλαβαίνουμε τα πράγματα... έτσι όπως θα καταλαβαίνουμε στην κλασική επιστήμη. Λέμε και η αστρακή εποχή. Άρα βλέπετε ότι εκτός των κόσμου... που αντιλαμβάνουμε μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα... υπάρχουν περίοδοι πριν. Αυτό εισαγνώουμε. Διότι πίσω από εκεί που γεννήθηκε η Ήλη... δηλαδή που εμείς το αντιλαμβανόμαστε ας το πούμε... μετά αυτό που μοιάζει σαν μεγάλη έκρηξη... η επιστήμη εξηγεί τι υπήρχε πειραματικά. Κάποιες θεολογίες θέλουν πίσω από εκεί να είναι ο θεός τους. Η σύγκλουση μεγαλύει. Και οικονομικά και κοινωνικά. Άρα λοιπόν για να δούμε... έχουμε δύο περιοχές μέσα στο σύμπαλ. Μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα που επαναλαμβάνουν ισχύουν τα κάτω. Μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα ισχύει η ειδική... και γενική θεωρία της σχετικότητας. Πέρα από τον κοσμολογικό ορίζοντα παύει να ισχύει η θεωρία της σχετικότητας. Όλα απειρίζονται. Δεν ισχύει μετά. Όσο προσεγγίζουμε τον κοσμολογικό ορίζοντα... τόσο περισσότερο αυξάνει η ταχύτητα... η πυκνότητα και η καμπυλότητα του χώρου που είπαμε. Οι γεωμετρένες ήταν εκτός από πολύ μικρές περιοχές... οι οποίες μοιάζονται με ευκλήδια και η διάρκεια ενός δευτερολεύτου... όταν φτάσουμε τον κοσμολογικό ορίζοντα είναι άπειρη. Δεν νοεί το χρόνος μετά, δεν νοεί το ούτε πριν... αλλά τέλος πάντων το μετά δεν υπάρχει καθόλου. Όποιος μιλά για χρόνο μετά πίσω από τη μεγάλη... από τον κοσμολογικό ορίζοντα λέει κουταμάρες. Βλέπετε, άρα ολόκληρο το σύμπαν... το χωρίζει ο κοσμολογικός ορίζοντας σε δυο κομμάτια. Εδώ είναι το αισθητό και μετρούμενο σύμπαν... και πίσω από το κοσμολογικό ορίζοντα είναι... θα δούμε, εδώ πέρα είναι αυτά που λέμε... εδώ υπάρχει η νευτόνια φυσική και η ευκλήδα γεωμητρία... σε ένα χώρο γύρω από τον άνθρωπο... όσο απομακρυνόμαστε τότε μετατρέπεται η ευκλήδα γεωμητρία... σε σχετικότητα και οι διαστάσεις αρχίζουν να φαίνονται τέσσερις... και όταν ξεπεράσουμε το κοσμολογικό ορίζοντα... τότε υπάρχουν άλλες θεωρίες... που δεν έχουν σχέση με την νευτόνια φυσική και την ευκλήδα γεωμητρία. Δηλαδή αρχίζουμε με ατομική φυσική, φυσική των σηχειδών σημαντιδίων... μη ευκλήδες γεωμητρίες και οι διαστάσεις είναι μεγαλύτερες από τρεις. Τέσσες, πέντε, έξι, έντεκα θεωρία χορδών. Εδώ γίνεται η μεγάλη έκρηξη. Προσέξτε, εδώ γίνεται η μεγάλη έκρηξη. Όχι εδώ, ούτε εδώ. Και πριν από αυτή τη μεγάλη έκρηξη υπάρχει η θεωρία του πληθωρισμού... η φυσική του κενού, οι διαστάσεις από τέσσερις γίνονται έντεκα... όπως πηγαίνουμε προς τα πίσω. Άρα καταλαβαίνετε ότι αυτό το κομμάτι όταν το μελετήσουμε... το μελετήσουμε αυτό. Όπως καταλαβαίνετε, εδώ δεν ήρθα στα λιπτά που... ξεπέρασε πολύ την ώρα. Βέβαια. Ναι. Όχι. Σας τα πω στο τέλος γρήγορα. Εδώ το μόνο που θέλω να δω είναι η απάτη. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πάρα πολύ καλά... ότι αυτά που συμβαίνουν όταν ξεπεράσουμε το κοσμολογικό ορίζοντα... και πέρα από πίσω, τα μεγέθη που μετράγαμε... πυκνότητες, ταχύτητες, θα το εξηγήσουμε και όλα αυτά τα πράγματα... δεν είναι τα ίδια με αυτά που μετράμε εδώ στον κόσμο... μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα των ψευθεσιών μας. Έχουμε μια διαφορετική έννοια. Παρόσχαρη, η πυκνότητα της υλοενέργειας... είναι ισοδύναμη με την καμπυλότητα του χώρου. Ποια πυκνότητα? Η πυκνότητα είναι όγκος, δεν είναι... το υλικό προς τον όγκο. Ποιον όγκο? Η πυκνότητα που ξέρουμε εδώ πέρα είναι όταν ο όγκος είναι τριοδιαστάσιο. Άμα είναι τεσσάρων, πέντε, οχτώ, ποιον όγκο λέμε. Άρα η πυκνότητα που σας λένε ότι είναι από πίσω... δεν έχει καμία σχέση με την πυκνότητα, αυτή που ξέρετε. Σας μιλάνε για την ταχύτητα. Ποιες ταχύτητες είναι οι πιο μεγάλες? Η ταχύτητα είναι το διάστημα προς τον χρόνο. Αφού ο χρόνος είναι άπειρος, για ποια δευτερόλεπτα μιλάμε. Υπάρχουν πάρα πολλά τέτοια. Δηλαδή η ύλη δεν έχει καμία σχέση με τη μάζα. Η μάζα, αυτή που είναι από πίσω που σας λένε και τη λένε μάζα... είναι μια ειδική μάζα που λέγεται η βαραιονική μάζα. Το ξέρει κανένας τι είναι η βαραιονική μάζα. Όταν λένε μάζα, εννοούν ότι είναι η μάζα, αυτή εδώ. Και μας λένε πίσω από το κοσμολογικό ρήμα ότι υπάρχει μάζα. Τέτοια που είναι εδώ που την αντιλαμβανόμαστε. Η πυκνότητα, όπως σας είπα, αφού δεν ξέρουμε τον όγκο. Η βαρύτητα. Δεν είναι η βαρύτητα που του νεύτωνα. Είναι μια άλλη βαρύτητα. Δεν μας το ξεχωθαρίζουν όμως τα παιδιά μας. Και όταν λένε βαρύτητα εκεί πέρα πίσω, εννοούν τη βαρύτητα που εννοούμε εδώ. Η θερμοκρασία. Λέμε η θερμοκρασία τότε ήταν τόσοι σιγιάδες βαθμούς. Τα παιδιά θεωρούν ότι παίρνουμε το θερμόμετρο... το βάζουμε εκεί πέρα το θερμόμετρο και μετράμε θερμοκρασία τότε. Θερμοκρασία τότε όχι. Ονομάζουμε θερμοκρασία ένα άλλο μέγεθος... που λέγεται θερμοκρασία υλοποίησης που βγαίνει από έναν τύπο. Τα μεγέθη σε αυτόν τον τύπο είναι άλλα. Δεν έχουμε καμία σχέση με τα μεγέθη που μετράμε εδώ πέρα. Λοιπόν, καταλαβαίνετε για να κάνω λίγο πιο γρήγορα... ότι αφήνουμε τα παιδιά μας να πιστέψουν... ότι η ύλη γεννήθηκε αρχικά στην πάλα της ύλης... και όλα από κει και πέρα... όλα είναι ύλη. Άρα στο σύμπαν μέσα οι κοινωνικές θεωρίες... οι θεολογικές θεωρίες πρέπει να στηρίζονται στην ύλη. Είναι υλοκρατούμενα τα κοινωνικά συστήματα. Είναι υλοκρατούμενες οι θεολογίες οι οποίες πρέπει να βρεθούν. Εάν κάποιος τους πει ότι όλα αυτά από πίσω, μάζες, πυκνότες... είναι άλλα πράγματα, όρατα και περίεργα... τότε καταραίει αυτή η βασική λογική ενός δυτικού πολιτισμού... ότι τα πάντα είναι ύλη. Άρα δεν πρέπει να το μάθουν οι νέες γενιές. Πρέπει να κάνουν έναν οικοαδητήτες... να κάνουν τρία διδακτορικά για να το μάθουν... αν το μάθουν και ασχολουθούν στο διδακτορικό τους με αυτές τις έννοιες. Βλέπετε εδώ πέρα, μας λένε... από εδώ μέχρι εδώ λέει είναι χρόνος, το βλέπετε. Εδώ πέρα λέει η εποχή των αδρονίων, η πυκνότητα είναι τόση. Σιγά, ποια πυκνότητα, αφού εκεί πέρα είναι τέσσερα διάσταση. Πώς μετρήσαν τον όγκο, ποια μάζα, αφού είναι βαραιονική μάζα. Βλέπετε ταχύτητα λέμε, καλύτερη του φωτός, ποια ταχύτητα. Αφού ήδη η ταχύτητα έχει γίνει μηδέν, έχει απειριστεί... όταν αυτό είναι 300.000 δευτερόλεπτο. Δεν έχουν κανέναν νόημα δηλαδή όλα αυτά τα πράγματα. Και όμως εμείς μαθαίνουμε αυτό εδώ πέρα. Και από κάτι άλλο, χρόνος δεν υπάρχει, δεν είναι. Δεν το αποδείξαμε ότι δεν υπάρχει χρόνος. Λένε ότι μας δίνουν αυτό το σχήμα για να δουνε... χρονικά πώς εξελίχθηκε. Αλλά όταν δεν υπάρχει χρόνος, αυτό είναι μηδέν, τίποτα... αλλά όλα έρχονται και γίνονται πίτα. Άρα, αφού δεν υπάρχει χρόνος, πάνε να πείτε συνηπάρχουν όλα. Όλες οι εποχές συνηπάρχουν. Καλά δεν το ξέραμε. Λένε δημιουργούνται τα ηλεκτρόνια σε αυτήν την περίοδο... δημιουργούνται τα ηλεκτρόνια. Καλά σήμερα δεν δημιουργούνται ηλεκτρόνια. Δεν δημιουργούνται πρωτόνια. Σήμερα δεν δημιουργούνται άστρα καινούρια. Τότε δημιουργήθηκαν και τελειώσανε. Τότε δημιουργήθηκαν ηλεκτρόνια και σήμερα δεν δημιουργούνται ηλεκτρόνια ή πρωτόνια. Και αδερφές και κουταμάρες. Άρα συνηπάρχουν όλες οι εποχές. Συνεχίζονται και στα σωματίδια, συνεχίζονται να δημιουργούνται άστρα... που είναι σε άλλη περίοδο. Και αδερφές συνηπάρχουν μες στο σύμπαν, αν τις αντιλαμβανούμαστε ή όχι. Άρα, λοιπόν, η προηγούμενη ενσυνείδητη σύγχυση... μεταξύ του περιεχομένου των γνωστών επιστημονικών φυσικών ιδεών... μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα, που τους έχουμε μετατρέψει... και με την ίδια έννοια, με την ίδια λέξη... περιγράφουμε και μετά το κοσμολογικό ορίζοντα... δημιουργούν τη φιλοσοφική έννοια... των κοινωνικών συστημάτων των υλιστικών, μόνο υλιστικών... καλών οι κύλιοι... και των θεολογιών που στηρίζονται επάνω στην υλοκρατία. Στην ήλι μόνο. Άρα τι γίνεται, το πώς είναι φτιαγμένο το σύμπαν... ακόμα κι αν δεν με ενδιέφερε, με ενδιαφέρει στο μέτρο... που μεταβάλλει τις κοινωνικές και τις θεολογικές θεωρίες. Και δεν θα συνεχίσω παρακάτω. Να είστε καλά και ευχαριστώ πάρα πολύ... για την υπομονή σας. Λιαν, το έχω ξαναπεί... έχεις την εντύπωση ότι είμαι τόσο αφελής... που δεν καταλαβαίνω ότι σε μια μισή ώρα... δεν μπορώ να εξηγήσω θεωρία... που κάναμε δύο και τρία εξάμινα... και δεν καταλάβαινε κανένας τίποτα και θα τα πούμε σε μια μισή ώρα. Αυτό που θέλω να καταλάβετε είναι το εξής... ότι αυτά που διαβάσαμε είναι ψέματα. Και πρέπει ξανά, απ' εκλαδικευτικά περιοδικά... απ' απλά πραγματάκια... να ξαναρχίσουμε να καταλαβαίνουμε πράγματα. Και πρέπει να καταλάβουμε ότι όταν καθόμαστε και μιλάμε... γι' αυτά τα περίεργα πράγματα... αυτά τα περίεργα πράγματα είναι η βάση... της κατάρρες του οδηγικού πολιτισμού. Όταν λοιπόν όλα τα παιδιά και όλες οι γενιές... πιστεύουν ότι τα πάντα γεννιώνται απ' την ύλη... και πίσω απ' την ύλη υπάρχει μόνο ο Θεός... φτιάχνουν κάποιες κοινωνικές θεωρίες. Φτιάχνουν κάποια θεολογικά συστήματα. Αυτό με ενδιαφερεμένα. Να κρατήσουμε τις διαδρακάσεις που κρατάνε πάντα. Τις προηγούμενες Δευτέρες αυτό έκανα. Αλλά ναι, θα σας πω όμως ένα που είπα. Ο διαλεκτικός υλισμός μου λέει καθαρά και ξάστερα... μέσα του φίλου και διάσημου διανοητή του Ευτίκη του Μπιτσάκη... ότι η ύλη είναι φιλοσοφικό κατηγόριμα. Άρα, με αυτό που λέει ο διαλεκτικός υλισμός... ότι η ύλη είναι φιλοσοφικό κατηγόριμα... τότε στο μέτρον που όλοι είμαστε υλικά αντικείμενα... ξεχάσετε τώρα ψυχική πνεύμα και τα λοιπά... και εσείς και εγώ είμαστε φιλοσοφικό κατηγόριμα. Άρα, μια τέτοια ιδέα μεγαλόπνοη του διαλεκτικού υλισμού... θα περίμενα αν την δουργήσει... και ανάλογες κοινωνικές φιλοσοφίες... οι οποίες πρέπει να είναι ιδεαλιστικές. Εφόσον οι άνθρωποι είναι φιλοσοφικές κατηγορίματα... με ό,τι θετικό φέρει, μιλάω φιλοσοφικά... τότε οι άνθρωποι... γι' αυτό θυσιάζονται κάποιοι άνθρωποι για τις επόμενες γενές. Γιατί είναι φιλοσοφικά κατηγορίματα. Ξέρουν πράγματα για το τι είναι πραγματικά. Δεν μπορεί ο διαλεκτικός υλισμός... ο οποίος πιστεύει ότι ήλι είναι φιλοσοφικό κατηγορίμα... να γεννάει υλοκρατικές. Και είχα εξηγήσει, θα όντως χάρη, επειδή δεν ξέρω να απαντάω... ξέρω ότι θα θέλατε. Για αυτό λέω το εξής, ότι προκειμένου ο διαλεκτικός υλισμός... να φαινομενικά... να εξυπηρετήσει κοινωνικές θεωρίες, υλοκρατία, μηχανισμός... μηχανοκρατισμός κλπ. Τι κάνω, αλλείωσα αυτό που είπε οι πατέρες του διαλεκτικού υλισμού... το τι είναι ήλι. Αν πάρω τους πατέρες του διαλεκτικού υλισμού... ξέρουμε ότι δημιουργούν μια ιδεαλιστική θεωρία. Τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι η κοινωνία. Εξέπνευση της ιδεαλισμού. Υπόσχομαι να εξηγηθώ... οι άνθρωποι υπαγονίστηκαν και δώσαν τη ζωή τους στα βουνά. Δεν ήταν εν τί αλπαλά μην βολήσω μεν... κάποιος να μου δώσει 500 ευρώ στο χέρι. Ξέραν ότι θα πεθάνουν. Στα γκέτοτα γερμανικά, στα βουνά, ξέρω ότι θα πεθάνουν. Θυσιάστηκαν για τις επόμενες γεννιές. διαπνευμένο από τον διαλεκτικό ηλισμό, και δεν ήταν νεόκοποι φιλόσοφοι του διαλεκτικού ηλισμού, που λένε, εν τυ παλά μη βοήσουμε. Δεν θέλω να κάνω αυτές τις κουβέντες, γιατί δεν είναι η δική μου θέση. Έχω τις απόψεις μου, τις οποίες δεν θέλω, γιατί εδώ εκλήθει να μιλήσω για άλλα πράγματα. Τις έχω διατυπώσει και γραπτά και προφορικά αλλού, που με καλέσαν για άλλα πράγματα. Άρα βλέπετε πόση παραφθορά, φιλοσοφιών, φυσικών φαινομένων και τα λοιπά, γίνεται η μουτσούνα, αλλοιώνοντάς, για να δημιουργήσουμε κοινωνικές φιλοσοφίες και θεολογίες, οι οποίες είναι αντιουμανιστικές και απάνθρωπες. Δεν είμαι από τις ανθρώπους που δεν αγαπάω την ύλη. Φαίνεται έτσι. Δεν είμαι γκουρού. Το ένα δεν αποκλεί το άλλο. Να σας πω, όχι, δεν θα το συνεχίσουμε αυτό. Ναι, δεν θα το συνεχίσα γιατί δεν θέλω να σας πω. Λοιπόν, δεν θα το συνεχίσουμε. Θα ζητάτε τον λόγο και θα σας ζητήσω το μικρόφωνο. Και θα μου επιτρέψετε να πω κάτι. Δεν το έχω ξανακάνει, αλλά νιώθω την ανάγκη να το κάνω. Μετά από τέσσερα χρόνια που είστε μαζί μας. Πρώτον, παρατηρώ ένα ακροατήριο που είναι ικανοποιητικά και ελπιδοφόρα πολύ χαμηλός ο μέσος όρος ηλικίας. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Δηλαδή, τώρα που σηκώθηκα... Είναι απάντηση σε όλους εκείνους τους καλοπωρέρωτους φίλους που μου λένε ότι αυτά είναι δύσκολα και δεν μπορεί να αλλάξει η κοινωνία. Τώρα θα αλλάξει η κοινωνία. Όχι, το δείχνει το μέσος όρος ηλικίας. Ήδη έχει αλλάξει. Δεν θα περιμένουμε να αλλάξει. Άλλαξε. Λέω στους φίλους, ότι άλλαξε, εμείς το καταλαβαίνουμε, οι δάσκαλοι. Βλέποντας το μέσον όρο, για αυτό παίρνουν γυναίκα μου φωτογραφίες και όλοι νομίζουν ότι το πρέπει να δείξω πόσο πολύ είναι. Εγώ τι κάνω, το ανοίγω και βλέπω ηλικίες. Και λέω, αλλάξαμε, βρε. Και να σας πω και κάτι άλλο, δάσκαλο. Είναι η τέταρτη φορά. Πέρσι, αναλύσαμε και τα βαρυτικά κύματα και όλα αυτά. Να σας πω κάτι. Δεν ξέρω αν είναι δική μου αίσθηση. Εγώ κατάλαβα τα πάντα σήμερα. Ήσας ήταν καταπληκτικός. Δεν έλεγα τίποτα. Ακούνα με το κεφάλι μου. Ήτανε εξαιρετικά απλοποιημένο. Με τη λέει, είμαστε φίλοι. Όχι, δεν το λέω. Δεν του πραγματικά. Ήταν η τέταρτη χρονιά και ήτανε μια από τις πιο εύκολο... Γιατί έχουμε ακούσει πολλές άλλες. Λίγο από εδώ, λίγο από εκεί. Ωραία. Το λόγο, λοιπόν. Καλησπέρα. Εγώ, παιδιά, δεν βλέπω μακριά. Το παίζω νέος. Μπορώ να μιλήσω. Καλησπέρα. Καλησπέρα, χαρά. Χαίρετε. Θα προσπαθήσω να μιλήσω στα λόγια μου. Γιατί έχω, γενικά, πολλές απορίες. Εγώ είναι αδυσπωσιακός. Είμουνα κι εγώ... ενώ το πρωί είχαμε μηχανική ερευστών... εγώ έβλεπα σήμα που αγάπησα τα βράδια... και δεν πήγαινα στο μάθημα το πρωί. Είπατε στην αρχή της διάλεξης... για τις παρελθοντικές εικόνες που βλέπουμε... και ότι στην ουσία το σύμπαν δεν διαστέλεται. Διαστελότανε. Μιλήσατε για ένα παρελθόν. Ενέπανα το σύμπαν μάθονα. Αν αντιστρέφουμε από το συμλογισμό... και πούμε ότι είναι μελλοντικές εικόνες... μπορούμε να πούμε ότι το σύμπαν... αντί να διαστέλεται... συστέλεται στην μαύρη τρύπα... που θα δημιουργεί στην λευκή οπείη. Είναι το ένα ερώτημα. Το άλλο ερώτημα είναι... Αφορά τη σκοτεινή ενέργεια... που έχω ακούσει παλιότερα... να την αποδομίται. Την υπόθεση μάλλον. Σε μια διάλεξη ρόλ που είμαστε... που δεν μπορώ να την επαναλάβω. Σου λέω... όταν έχεις απάντηση στην ερώτησή σου... δες μια διάλεξη πριν από ένα χρόνο... που λέει η γεωμετρία... η κοσμολογία του Ρήμαν. ΟΚ. Δεν θέλω να απάντησετε... στην ουσία της. Για αυτό λέω... προσπαθώ να θέσω στο ερώτημα... να πάω σε στιγμή απάντησης... σε αυτό το χρόνο που έχω. Η αποδόμηση... η μη συμφωνία με τη σκοτεινή ενέργεια... την καταλαβαίνω. Αντιτίθεται στο συλλογισμό... ότι το σύμπαν διαστέλεται... και κάποια στιγμή θα καταστραφεί. Γιατί η σκοτεινή ενέργεια... λέει ότι... είναι μια περίεργη ενέργεια... η οποία επιταχύνει τη διαστώλη του σύμπαντος. Όπως το καταλάβετε. Να το πω εγώ με δυο λόγια. Να το καταλάβεις. Αυτό το οποίο ξέραμε... όταν ήταν μια μπάλα... η οποία εξεράγει... έτσι... η οποία διαστέλεται το υγικό συνέχεια... η κλασική φυσική... έλεγε ότι όταν πάρει μια μπάλα... και σηκάσει τα κομμάτια... δεν είναι ταχύτητα. Όσο η ταχύτητα αυτή... όσο απομακρύνονται, η ταχύτητα πέφτει. Ε, δεν είναι. Αλλά λοιπόν μας λένε οι κλασικές θεωρίες... που γι' αυτό τις ανατρέψαμε... μας λένε τι. Ότι αυτό που βλέπουμε γύρω μας... είναι ο απόχος του μπάμ. Δηλαδή, οι γαλαξίες απομακρύνονται. Δηλαδή, μεγαλώνει ο χώρος. Ωραία. Άρα θα έπρεπε όσο απομακρύνονται... οι γαλαξίες να μικραίνει... η επιτάχυνσή τους. Έτσι είναι. Ε, δεν είναι. Δεν πρέπει με την κλασική μηχανική. Όμως οι θορυφόροι μας μετρήσαν... ότι μεγαλώνει. Και λένε, μα πώς είναι δυνατόν. Αφού η φυσική που ξέρω... η κλασική μου λέτε να μικραίνει. Και αυτή μεγαλώνει... το πρώτο που πρέπει να δίνα σε επιστήμονα... είναι ότι κάποτε έκανα λάθος. Εγώ, η ιθωρία μου. Κάτι πρέπει να αλλάξω. Όχι... για να μην πούμε ότι... κάναμε λάθος... εφύγραμε τη σκοτεινή ενέργεια. Η οποία... σκοτεινή ενέργεια είναι... ένα υλικό περίεργο... Εντάξει. Ναι, ναι, ναι, οκ. Το αντιλαμβάνω. Είναι το ανάποδο της βαρύτητας. Δηλαδή, αν δεν έλκει τα πράγματα... τα αποθεί. Και έτσι δικαιολογήσαμε. Δίνω τη λύση. Είναι απλούστατη. Σαν το αυγό του κολόμου. Τι συμβαίνει. Αφού αποδεικνύεται σήμερα... ότι αυτό που λέμε απομάκρυση... γι' αυτό σου πω να δεις την κοσμολογία του ρήμα. Αυτό που λέμε απομάκρυση... δεν είναι απομάκρυση. Είναι... σύγκληση σε ένα σημείο. Πίσω από το κοσμολογικό ουζόντα. Δεν είναι αλήθεια αυτό που πιστεύαμε... ότι επειδή... πιστεύουμε να φεύγουν και πίσω από το κοσμολογικό ουζόντα... και κάμπτεται... και πάει σε ένα σημείο. Δηλαδή οδηγεί... σε μια μελανή καινούργια οπί. Και ξέρουμε... όταν το υλικό πάει να τραβηχτεί... από μια μελανή οπί... απλοϊκότατα... επιταχύνεται. Άρα αυτή η... ανάποδη από την κλασική θεωρία... το ότι γιατί να επιβραδύνεται... επιταχύνεται... σαφέσταται... απόδειξε ότι τύνει σε ένα σημείο. Αν το πούμε όμως αυτό... αντιβαίνουμε... θεολογικά... θέσφατα... που ακόμα ο πολιτισμός μας... δεν είναι έτοιμος. Είναι ακριβώς ο πολιτισμός... που είχαμε πει την περασμένη Δευτέρα... αυτός ο δυτικός πολιτισμός... ο οποίος είναι... ανορθολογικός. Δεν είναι λογικός ο πολιτισμός αυτός. Γιατί... γιατί θέλουμε να κρατάμε ισορροπίες. Ενώ η επιστήμη... δεν έχει ισορροπίες ότι αποδεικνύεις... αυτό είναι και ως όποιον αρέσει. Δεν αναγκάζει κανένα να το υπακούσει... αλλά ξέρει τι είναι κι αυτός διδάσκαλος. Ξέρουμε την απάντηση. Δεν θέλω να ασχολήσω πολύ... απλά ήθελα να καταλήξω ότι... καταλαβαίνω την απόρριψη της σκοτεινής ενέργειας... αλλά... για το θέμα της σκοτεινής ύλης... απλά επειδή είπατε... για το κενό το οποίο είναι γεμάτο... τη διαφορά θέλω να ακούσω και αυτό. Είναι η διαφορά μεταξύ... της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης. Περίμενε. Η σκοτεινή ύλη, πάλι... είναι το ίδιο αυτό που σου είπα προηγουμένως... αλλά τη μια φορά... είμαστε μέσα... στη μελανή οπί... στο χωνί της μελανής οπής... όταν μιλάμε για το σύμπαν. Το σύμπαν είναι μια... τεράστια χωάνη της μελανής οπής... που ακόμα δεν έχουμε φτάσει μέσα μέσα... και σου δίνει όλα αυτά τα περίεργα φαινόμενα. Εάν είσαι απ' έξω... από μια μελανή οπή... που στο απ' έξω... έχουμε βρει τη σκοτεινή ύλη... τότε το ίδιο φαινόμενο... που σου είπα, όταν το δεις απ' έξω... είναι ακριβώς το ανάποδο... και σε δημιουργεί την έννοια της σκοτεινής ύλης... που είναι δικτική. Γιατί στο κέντρο όπως είδες... είναι μια γαλαξία, ακόμα και αν δεν έχει μελανειοπή... πιστεύω ότι όλοι οι γαλαξίες έχουν μελάνες στο κέντρο τους... μικρές ή μεγάλες... είναι ένα πολύ πυκνή περιοχή... που δημιουργεί... ελλεικτικές δυνάμεις πάρα πολύ μεγάλες. Το έχουμε λύσει αυτά τα προβλήματα... σε μια προηγούμενη... γιατί... το πριν και το μετά την μεγάλη έκπληξη... τον έχω κάνει και άλλες φορές... και άλλες πράγματα βέβαια. Έτσι. Καλησπέρα σας. Πιθανότατα η ερώτηση που είχα να κάνω... να ψιλοκαλύφθηκε από αυτά που είπατε στον προηγούμενο. Αν κατάλαβα καλά τις μεγάλες οπέσεις... τις έχουν μελετήσει. Δηλαδή... τις έχουν μελετήσει. Υπάρχει... Ξέρουμε ποιες ιδιότητες... της γεννούν. Βέβαια. Τις μελανές οπέσεις... του δικού μας γαλαξία. Του δικού μας. Έτσι καλώς το άλλο... οπότε κατάλαβα ότι μπορούμε να... Ξέρουμε, ναι. Για κάποιους λόγους... μεγάλα ασθένεια... πολύ μεγάλης... τυκνότητας συνήθως... αρχίζουν και περιστρέφονται πάρα πολύ γρήγορα... και κάνοντας από κάποιες διαδικασίες... αποβάνουν... σαν στρώματα... του σώματός τους. Παπ! Περιστρέφονται... για να τους υποστηρίζει... διατήρηση τραφορμής... και αποβάνουν... σαν να εκρήγηνεται δηλαδή... αλλά δεν εκρήγηνεται όλο το ασθέρι... εκρήγηνεται μόνο εξυπηρετικό στρώμα. Τι συμβαίνει... όταν αυτό... εκρήγηνεται το εξυπηρετικό... περίβημα... τότε δράση-αντίδραση... συστέβεται το στερικό... κομμάτι του χυμού. Μεγαλώνει δηλαδή... πυκνότητα. Μεγαλώνει και η περιστροφή γρήγορα. Έτσι ώστε... όσα μεγαλώνει η πυκνότητα... μεγαλώνει η καρδιλότητα... που στάνει σε ένα όριο... η πυκνότητα του λοιπού... που ξεπερνάει το μέλλιστο όριο... το στάνει από τα μάτια μας. Αυτό το λέμε... δηλαδή ξέρουμε... όταν έχουμε μεγάλη μάτρα... διουλούνταμε να είναι σωπές. Ό,τι δίποτε γίνεται... μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα... αυτό γρανίστηκε. Το σχηματίζουμε... εμείς οι άνθρωποι με τον βιοϊπολογιστή μας. Έτσι αν την αμπανόμαστε το φαινόμενο. Γι' αυτό... συμπληρώνουμε το εξής... ότι μη μπλέκετε τους νόμους... μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα... εκεί παρεμβαίνει ο άνθρωπος... και μετασχηματίζει τη φύση. Και δεν βλέπουμε το πραγματικό σύμπαν. Βλέπουμε το σύμπαν... όπως έχει τη δυνατότητα... να το μετασχηματίσει ο εγκέφαλός μας. Και εμείς τι κάνουμε. Παίρνουμε τους νόμους του σύμπαντος αυτού... που παρεμβαίνει ο άνθρωπος... με τη βιολογία του... και με τη δυνατότητα του... και με τη βιολογία του... και βλέπουμε από άλλων... και τις μεταφέρουμε πίσω από το κοσμολογικό ορίζοντα... εκεί παρεμβαίνει ο άνθρωπος... να μην τα σχηματίσει τίποτα... ή το πρωταγένει σύμπαν. Άρα για να φτάσουμε... να καταλάβουμε αυτούς τους νόμους... τους συγχρονικούς και συγχρονιστικές επιστήμες... πρέπει να καταλάβουμε το υλικό που βρήκε πριν... πολύ καλά τι συμβαίνει... να καταλάβουμε πάρα πολύ καλά... πώς λειτουργεί η φυσιολογία του ανθρώπου... και κατόπιν να μελετήσουμε... τι σημαίνουν... ό,τι παρατηρούμε γύρω μας... που είναι ασυνδιασμό. Του είπε και πριν... και τις δυνατότητες του υπολογιστή... πρώτα με τα σχηματίζει. Αυτό, το ξαναλέω... γιατί συζητήσαμε πέρυσι... το τελευταίο, η τελευταία ομιλίδα... έχουμε προχωρήσει πάρα πολύ... και τα αποτελέσματα... αυτών των σχέσεων... μας οδηγούν στη τεχνητή νοημοσύνη. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι τα ρομπότ... που είναι η εξέλιξη και η λιωτική... της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης... αλλά απλώς, κάποια στιγμή... θα εμφανίζεται βία, εκκληκτικά... η καινούργια γνώση αυτού του ξαναλέω... των σχέσεων δηλαδή... του πραγματικού σύμβατος... με το πόδι του γεωγέφαλος... ποια είναι η σχέση αυτή... και τότε η τεχνητή νοημοσύνη... έχει ως αποστολή της... να κάνει αυτό που κάνει ο ανθρώπινος γεωγέφαλος... σε ένα μέτρο. Δηλαδή να φέρνει το προτολή της... και να το μετατρέπει καταστροφωτούν... αυτό είναι το επικίνδυνο... δεν είναι τα ρομπότ τα επικίνδυνο... τα ρομπότ το πιο δικίνδυνο είναι... ότι θα έχουμε ανεργία... που είναι μεγάλη... δεν είναι πολιτισμικό πρόβλημα όμως... μπορεί να το λύσει ο άνθρωπος αυτό... της ανεργίας... αν το θέλει... εκεί πέρα είναι μια λίγο... αλλά εγώ προλέγω και σας λέω... αυτό το οποίο ξέρει όλος ο άλλος κόσμος... τουλάχιστον στα πανεπισήμια... ότι γνωρίζουμε πάρα πολλά για τις σχέσεις... αυτού του πρωτογενού συλληκού... κβατικές καμπηλώσεις του καινού... με το πώς τις επεξεργάζεται ο Αιγέφαν... και φτιάχνουμε τεχνητούς νευρώνες... εκατομμύρια φτιάχνουμε... χρειαζόμαστε τρεις εκατομμύρια... αλλά φτιάχνουμε εκατομμύρια... για να επιτύχουμε αυτή την... μεταβολή... μέσω μηχανών... προσέξτε αυτό είναι το πρόβλημα... δεν το δούτε εγώ τα παιδιά μου... τα εγγόνια μου ίσως δεν είναι... λίγο κάτι στην αρχή... αλλά μετά τρεις γενιές... αυτό είναι η παγκόσμινη δικτυκτατορία... είναι μια μεγάλη κουβέντα... πας μη τώρα πανικοβάλλουμε... είναι μετά τρεις γενιές τέσσερις... αλλά πρέπει να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας... κύριε Τανίζη... καταρχάς να σας συγχαρώ... για τη δουλειά στην επικοινωνία... της επιστήμης που κάνετε. Δεν κάνω τίποτα, αυτά που ξέρω τα λέω. Τι προσπάθει άσχεσαι. Τωραία να τα είπαν οι δάσκαλοι μου... τωραία να τα λέω και εγώ. Αυτή είναι η δουλειά μας. Έχω δει ερωτήσεις. Πρώτον δεν κατάλαβα την έννοια της καμπηλότητας... γιατί αναφέρετε στην αρχή... για χορική καμπηλότητα... για να δώσετε σαν παράδειγμα... την έννοια της καμπηλότητας στο όριο του σύμπατος... και μετά αναφέρετε στην καμπηλότητα... Ναι, ναι, καταλαβαίνω. Μετά αναφέρετε στην καμπηλότητα... τη χρονική όμως λόγω της ταχύτητας... της φωτός για το ορατό σύμπαν... και μετά αναφέρετε και στη τρίτη καμπηλότητα... για την καμπηλότητα του χώρου. Δεν ξέρω τι είδους καμπηλότητα είναι... και οι τρεις αυτές είναι ίδιες, είναι διαφορετικές. Έχασα το σημείο να φοράς δηλαδή. Είναι αυτό. Η δεύτερη σύντομη ερώτηση είναι ότι... έχει να κάνει με το βιοπολογιστή... που ερώτησε και η κυρία πριν. Σχετικά δεν μπορώ να αντιληφθώ από τη στιγμή... πώς είναι η έννοια του υπολογιστή. Κοιτάξτε, καταλαβαίνω όλα αυτά. Γιατί υποθέτω ότι έχουμε άλλη επίδραση... με τα αυτά τα οποία βλέπουμε... ενώ δεν έχουμε άλλη επίδραση. Είναι υποσυνείδητες δεργασίες. Επειδή υπάρχουν και πάρα πολλοί φίλοι... που μου τα σώρουν στο ίντερνετ... οπουδήποτε μου τα σώρουν. Θα πρέπει να γίνεται κατανοητό... ότι δεν ήθελα να κάνω διαλέξεις... εγώ εδώ και 30 χρόνια. Δηλαδή, αυτά που θέλω να πω... δεν είναι δυνατό να τα πεις... σε μια άμυση, δύο ώρες. Είναι μαθήματα εξαμηνία... πολλών ετών στο Πανεσταίμιο. Τι κάνω, είναι σειρά μαθημάτων. Για αυτό, ποιος δεν καταλαβαίνει... κάτι από αυτά που λέω τώρα... θα πρέπει να ανατρέξει ημερολογιακά... στις προηγούμενες... όλα αυτά τα οποία είπαμε περιλήψει τώρα... έχουν αναλυθεί. Δηλαδή, περί καμιλότητας... έχει γίνει... νομίζω ότι το προηγούμενο χρόνο... η δεύτερη διάλεξη που κάναμε εδώ... ακριβώς αναλύω... γιατί τι είναι η καμιλότητα. Απλοϊκά. Όχι τώρα τι μας μαθαίνει στο Πανεσταίμιο... είναι όλα πως μπορεί να το καταλάβει κάθε άνθρωπος. Άρα λοιπόν, εγώ σήμερα εδώ πέρα... ήρθα να προσθέσω ένα ακόμα level... σε αυτά που ήδη έχω πει στο μάθημα. Δηλαδή, δεν είναι δυνατόν κάποιος... ο οποίος δεν έχει καμία επαφή... με αυτά που λέω χρόνια... μη πρώτη φορά, δεύτερη, τρίτη... το καταλαβαίνει να κατανοήσει τίποτα. Δεν κάνω διάλεξη με την έννοια... ότι μπορώ να ολοκληρώσω ένα σύνολο... είναι όπως γεννήθηκε και εξελίσσεται το σύμπαν... που είναι εξαλνία μαθήματα... τεσσάρων ώρων κάθε εβδομάδα. Δύο ώρων μαθημάτων. Με κατάλαβες? Άρα λοιπόν, εάν... με κατηγορούν γιατί σε κάθε διάλεξη λέει... δίνω στους φίλους που μ' ακούν... προηγούμενες διαλέξεις του να καταλάβουν. Είναι σαν το πανεπιστημένο να τους πω τι γίνεται. Αυτά τα είπαμε τον προηγούμενο μήνα. Βλέπεις το βιβλίο και ανατρέξε. Δεν δίνω ποτέ βιβλία. Πήγαινε στην άλλη διάλεξη να ακούσεις... τι έχω πει για το θέμα αυτό ή το θέμα εκείνο. Εάν αρχίσουμε και θέλουμε να καταλαβαίνουμε τα πράγματα... το θέλουμε. Θα ανατρέξουμε στα προηγούμενα μαθήματα. Δεν είναι διαλέξεις με την έννοια αυτήν κλασική. Κάθε φορά αναλύω γεγονότα... που θα μας χρειαστούν μελλοντικά στα επόμενα μαθήματα... για να καταλάβουμε περισσότερα πράγματα. Δηλαδή, στη στιγμή αυτή έπρεπε ολόκληρο το Μάρτιο... να κάνουμε τετρά ώρα κάθε μέρα... για να μπορέσουμε να θυμηθούμε ότι έχουμε πει... στις προηγούμενες 20-30 διαλέξεις. Είναι μαθήματα σε μια σειρά βαλμένα όμως. Όπως κάνουμε στο Παμηζήμιο σε κάθε σχολείο. Γι' αυτό καταλαβαίνω, αλλά ούτε εγώ μπορώ να σας εξηγήσω την καμπηλότητα... ή γιατί, πάνω σχαρή, η καμπηλότητα είναι καθαρός αισθμός... που μου ζήτησε συνάδελος κάποιος στιγμής σε άλλο Παμησχήμιο... ο οποίος δεν γνώριζε καν μαθηματικά... και μου λέγει ότι έχει μονάδας λέξεις. Με κατάλαβα αυτό είναι ένα εύλογο ερώτημα. Τι είναι η καμπηλότητα, τι είναι οι κβατικές διακοιμάσεις του καινού. Με δέκα διαφάνειες που έχουμε δείξει κάποτε, και υπάρχουν στο ίντερνο μέσα... μπορεί να το καταλάβεις. Αλλά, συγχωρείστε μου, δεν είναι δυνατόν σε μια μισή ώρα... να εξηγήσω όλη τη φυσική, την αστροφυσική... που κάνουμε τέσσερα-πέντε χρόνια στο Παμησχήμιο. Είναι λίγο δύσκολο. Βέβαια, έχουμε καλύψει όσα χρειαζόμαστε στις προηγούμενες διαλέξεις... που εδώ στον Άδημο έχω και μια σειρά. Δεν ήταν τυχαία κατανοημένες έτσι για να εντυπωσιάζουμε το κοινό. Γι' αυτό δεν απαντώσα και σε ερωτήματα που μου κάναν... και ας λέω για την περασμένη την άλλη φορά θα τα πούμε. Την άλλη Δευτέρα θα τα πούμε. Γεια, συγγνώμη. Εδώ ήταν η ευθεία ρεγότηση. Α, και μετά αυτό που είπας για το χρόνο. Πρόσεξε, όταν μιλάει για το κοσμολογικό ορίζοντα και τους νόμους του... υπάρχει χρόνος. Για σένα. Το διαβάζεις. Δεν μιλάς για χρόνο. Άρα εγώ για να σου εξηγήσω τι γίνεται... μέσα στο κοσμολογικό ορίζοντα και να καταλάβεις το παράλογο... της υπόθεσης μετά, χρησιμοποιώ το χρόνο. Με κατάλαβες γιατί, σου λέω, κατάλαβες τι χρησιμοποιείς το χρόνο. Κοίταξε το φαινόμενο εσύ που χρησιμοποιείς το χρόνο... πως είσαι η πραγματικότητα. Οπότε καταλαβαίνεις ότι κάνεις λάθος να χρησιμοποιείς χρόνο. Έτσι. Καλησπέρα. Καλησπέρα. Μάλλον και εγώ πρέπει να ανατρέξω σε κάποιες προηγούμενες διαλέξεις. Απλά ήθελα να ρωτήσω κάτι. Έχω μπερδευτεί λίγο όσον αφορά... Δεν μπορείς να δεις πόσο μπερδευτεί. Πολλοί, ναι. 30 χρόνια μπερδεύομαι. Όσον αφορά την είναι τη σπικνότητα. Δεν μπορείς να δεις πόσο μπερδευτεί. Όσον αφορά την είναι τη σπικνότητα. Όταν λέμε ότι αντιλαμβανόμαστε από την καμπύλωση του χρόνου... κάποιο σημείο μίνιμου σπικνότητας και μέγιστο μεγέδρος σπικνότητας. Είπατε ότι σε αυτό το χώρο υπάρχουν διάφορες σπικνότητες, διάφορες καμπυλώσεις. Πώς υπάρχει αυτή η νομοτέλεια και σε κάτι πιο πυκνό... θα το πω πολύ απλοϊκά. Εμείς τα κουτουλάμε πάνω. Είναι σαν ύλη. Δεν ξέρω τι χρειάζει. Αυτό το ξέρουμε, το έχουμε πει παλιά από τη θεωρία των μελανόνοπων. Όταν η πυκνότητα μεγαλώσει πάνω από ένα όριο... η πυκνότητα, συμφωνεί, τότε με την κλασική φυσική... αυξάνει τη βαρύτητα που δεν αφήνει το φως να φύγει γύρω της. Το πρόβλημα με εμένα είναι το εξίσιο. Όταν η πυκνότητα ξεπεράσει ένα όριο, αυτή την περιοχή της μεγάλης πυκνότητας... είναι αυτό που λέει η μελανόνοπη. Αυτό το ξέρουμε όμως. Ξέρουμε πάρα πολύ καλά. Μας υπάρχουν πυκνότητες άπειρων τιμών... και θα σας φέρω ένα παρέλ πολύ απλό... που εγώ αντιλαμβάνω με μόνο κάποιες. Αν η πυκνότητα είναι παραπάνω από ένα όριο... που το ξέρω από τη θεωρία των μελανόνοπων, δεν τις βλέπω. Παρακάτω, πάλι δεν τις βλέπω. Αν είναι εδώ μέσα, εγώ πες ότι μπορούσα να δω... τι ηλεκτρόνια, τι η πρωτόνια. Και μέσα εδώ, υπήρχε ένα πρωτόνιο. Το βλέπατε, θα μπορούσαμε να το μετρήσουμε ότι υπάρχει. Άρα η πυκνότητα είναι λάχιστη. Όταν είναι λάχιστο πράγμα, δεν βλέπω τίποτα, δεν υπάρχει τίποτα. Άρα και όταν είναι παρακάτω η πυκνότητα από ένα όριο, δεν βλέπω τίποτα. Αν είναι πολύ αραιό το αδικείμενο. Το βλέπω. Όχι. Μόνο αν είναι μεταξύ ενός ορίου... μίνιμου και μάξιμου. Μόνο εκεί μπορώ να το δω. Ναι, το καταλαβαίνω, το κατάλαβα. Η ερώτηση είναι άλλη. Γιατί δεν συγκρούμαι με κάτι που δεν βλέπω. Δεν το βλέπω. Σημαίνει ότι δεν υπάρχει, υπάρχει. Γιατί δεν συγκρούμαι. Αυτό πάλι είναι ένα απλό ερώτημα που το έχω θέσει... να κάνω και στον δημοτικό, ας τον διαβογείο. Ακόμα τα κάνεις στον διαβογείο και τα μαθαίνουμε. Σου λέει ο τείχος, ένας πετένιος τείχος. Δεν πάνε όσο πυκνός θέλεις εσύ να τον φτιάξεις. Το 99, το ξέρουμε πειραματικά. Το 99,9999% είναι κενός χώρος. Γιατί δεν βλέπω τις τρύπες. Αφού ο τείχος αυτός... το 99,9999% είναι κενός χώρος. Γιατί δεν βλέπω τρύπες. Να το κάνω πιο προκλητικό. Επιτρέπετε. Εμείς, εσύ και εγώ, είμαστε ύλη. Άσε το πνεύμα γυμνή, είμαστε. Άρα επειδή είμαστε ύλη του σύμπαντος... το 99,9999% της ύλης μας είναι κενός χώρος, τρύπες. Γιατί δεν σε βλέπω ολόκληρη και δεν βλέπω τρύπες... σε όλο το σώμα μας. Με καταλαβαίνεις. Θα δείτε την πλάνη των αισθήσεων, είναι το πρώτο που λέμε. Αν αυτό, αυτό είναι ένα δύο ώρες. Απλοϊκότατα, αν τα ακούσεις μόνο αυτό. Γιατί δεν μπορώ να περάσω. Για τον ίδιο λόγο... δεν μου λες... όταν ακουμπάω αυτό το τραπέζι. Λέω δεν μπορώ να περάσω το χέρι μου μέσα από το τραπέζι αυτό. Έτσι δεν είναι. Και νιώθω αντίσταση. Εξηγούμε ότι το χέρι μου... τα τελευταία δομικά συστατικά του χεριού μου... ουδέποτε ακουμπάνε... τα τελευταία δομικά συστατικά του τραπεζιού. Ξέρεις τι γίνεται. Τα τελευταία δομικά συστατικά του τραπεζιού... έχουν την ιδιότητα... να δημιουργούν τεράστιες αποθητικές δυνάμεις... μεταξύ τους. Με καταλαβαίνεις. Λοιπόν δεν είναι ότι δεν μπορώ να περάσω από την τρύπα. Αλλά η τρύπα δημιουργεί τόσο μεγάλες αποθητικές δυνάμεις... στα σωματήρια τα δικά μου... που τα αποθεί να μην περάσω. Η τρύπα δηλαδή... αυτό που λες τρύπα... είναι ένα σύνολο δυνάμεων πολύ μεγάλων... που με αποθούν. Όταν λες δυνάμεις αποθητικές πρέπει να πεις ενέργεια. Αυτή την ενέργεια... το παίρνουν οι υποδοχοίς του χεριού μου οι αισθητριακοί... το μεταφέρουν στον εγκέφαλό μου... στο κέντρο της αφής και το λες αφίεση. Αυτά είναι τα πρώτα... ανοίξεις το σύμπαν που αγαπησαν τις δυο-τρεις πρώτες εκπομπές... οι οποίες και αυτές έχουν ένα παιδευτικό χαρακτήρα... που εκεί εξηγούμε την ητέτα από τη διάσταση... εξηγούμε ακριβώς γιατί δεν βλέπουμε τις τρύπες... και γιατί δεν μπορούμε να περάσουμε από μέσα. Εντάξει. Να πούμε ότι το κανάλι του κυρίου Δανέζη στο YouTube... ονομάζεται Άνεμος... και γίνεται με σειρά. Και επίσης και το κανάλι στο YouTube... του Ανοιχτού Πανεπιστημίου του Δήμο-Αλήμου... είναι 12 ολόκληρες διαλέξεις του κ. Δανέζη. Ευχαριστούμε, πολύ καλό βράδυ.
|
| _version_ |
1782816901040177152
|
| description |
: Να ξεκινήσουμε. Αν και το έλεγα και στον κύριο Δανέζη ότι το fan club του δεν είναι αμυγό σαλιμνιώτικο. Παρ' όλα αυτά, εγώ θα πω κάποια πράγματα για τις εκδηλώσεις που θα γίνουν στον Άλλημο τις επόμενες ημέρες. Να τις γνωρίζετε κι εσείς. Λοιπόν, την 3η της 25 Φλεβάρης στην αγορά του Κηδίδου, την 4η της 26 Φεβρουαρίου στο 1ο Δημοτικό Αλήμου και την 5η 27 Φεβρουαρίου θα έχουμε πολύχρωμα γαϊτανάκια για να μπούμε στο εορταστικό κλίμα. Την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου έχει θέατρο σκιών στις 5.30 του Αποκριάτικο Χωριό. Το Σάββατο στις 12 το πρωί έχει μια εκδήλωση που λέγεται «Όταν η Πάτρα Κολύμπησε ως τον Άλλημο». Καλά τα λέω, Πρόεδρε. Και την Κυριακή 1η του Μάρτη είναι η Αποκριάτικη Παρέλαση που θα ξεκινήσει στις 12 η ώρα, τη Δε Δευτέρα, τα Κόλλουμα τα γνωστά στο Λόφο Πανή με μουσικές, δέσματα κλπ. Επίσης να σας πω, να κάνω μια ανακοίνωση, ο Μάρτης για το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο θα έχει άρωμα γυναίκας. Έτσι να γιορτάσουμε και την ημέρα της γυναίκας. Και η πρώτη μας καλεσμένη στη 9 του Μάρτη θα είναι η Λένα Διβάνη, που είναι καθηγήτρια αστυνομικής σχολής, καθηγήτρια ιστορίας εξωτερικής πολιτικής και μαζί της θα μιλήσουμε για τα ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας. Το υπόλοιπο πρόγραμμα θα σας το ανακοινώσουμε. Καλησπέρα σας. Ευχαριστώ πάρα πολύ, ακόμη μια φορά για την πρόσκληση, για τρίτη φορά. Ευχαριστώ πάρα πολύ την κυρία Σκλάβου και όσους εργάστηκαν και τους θαλαιπωρώ μέχρι τις 9 η ώρα το βράδυ. Ε, ναι, αλλά θα μου το πεις εσύ, γιατί εγώ ξεχνιέμαι, δεν κοιτάω το ρολόι, εντάξει. Ευχαριστώ και ό,τι σε εσάς που είστε εδώ. Να το πεις. Θερμή παράκληση, να βάλετε τα κινητά σας στο αθώριβο, γιατί αποσυντονίζουν λίγο και τα μηχανήματα και τα βίντεο και τους υπολοίπους. Ευχαριστώ. Σήμερα, για μια ακόμα φορά, θα ήθελα να σκοτώσουμε κάποιους μύθους, γιατί νιώθω ότι όλα αυτά τα πράγματα, θα ήθελα να σκοτώσουμε κάποιους μύθους, γιατί νιώθω πάρα πολύ άσκημα γυρνώντας όλη την Ελλάδα και βλέποντας νέα παιδιά. Πάρα πολλά από αυτά είναι πανεψημιακής μόρφωσης και μάλιστα το χειρότερο για μένα είναι των θετικών επιστημών. Και ακούω περίεργα πράγματα, να μου λένε, πάνω στην επιστήμη. Δηλαδή θέματα τα οποία έχουν τελειώσει εδώ και 50, 60, 70 χρόνια, τα οποία τα θεωρούν πρωτοποριακά πράγματα και γι' αυτό θα ήθελα σήμερα να συζητήσουμε ένα από τα πιο σημαντικά, είναι τι είναι αυτό το σύμπαν. Πότε αρχίζει, πότε τελειώνει, τι συμβαίνει μέσα σε αυτό το σύμπαν. Ζούμε σε μια εποχή που ο μέσος πολίτης, ασχέτος των τυπικών προσόντων, των ακαδημαϊκών προσόντων, πιστεύει ότι χομφρικά, ότι υπήρχε μια μεγάλη έκρηξη. Κάποια στιγμή, λέει, στο σύμπαν υπήρχε μια μπάλα από υλικό. Ποιος την έφτιαξε, δεν υπάρχει. Την μπάλα αυτή, η δυτική θεολογία λέει ότι την έφτιαξε ο Θεός, η επιστήμη δυτική, προχωρώντας παράλληλα και για να μην έχει προβλήματα με τη δυτική εκκλησία που κατέχει την εξουσία, λέει, εντάξει ρε παιδιά, αυτή η μπάλα ήταν η αρχή του σύμπαντος. Και αυτή η μπάλα κάποια στιγμή έκανα ένα μπάμ, λέει, και έσπασε σε κομμάτια και αυτά τα κομμάτια έκαναν τους γαλαξίες, έκαναν κτλ κτλ κτλ. Άρα η αρχή του σύμπαντος ήταν αυτή η μπάλα, από το υλικό. Δηλαδή, εν αρχής στο σύμπαν υπήρχε υλικό. Υλικό, αυτό που ξέρετε, το υλικό, το οποίο έσπασε. Πίσω από αυτό το υλικό τελείωσε, είναι ο Θεός. Είναι το άγνωστο, το υπερφυσικό. Άρα λοιπόν, όπως καταλαβαίνετε, βλέπετε εδώ πέρα, έχω από βιβλία Αμερικάνικα και μέχρι σήμερα. Είναι τωρινά βιβλία που κυκλοφορούσαν για τα πανεπιστήμια. Και βλέπετε ότι εδώ πέρα δει μπιγκ μπανκ, η αρχή του σύμπαντος, το μπιγκ μπανκ. Εδώ πέρα δει μπιγκ μπανκ, η μπάλα, η μπάλα. Και εξελίσσεται το σύμπαν μετά το σπάσιμο της μπάλας. Ναι, αλλά αυτό που θέλω από σας, επειδή δεν αρέσκομαι να δίνω προεκτάσεις κοινωνικού και θεολογικού περιεχομένου, αν είναι εντελώς αναγκαίο το κάνω, δημιουργούν και πρότυπα θεολογικά και κοινωνικά. Αφού το πρώτο πράγμα στο σύμπαντο είναι ύλη, αλλά τα πάντα είναι ύλη. Και όποιος μιλάει για μη ύλη, για άλλα πράγματα, σύγχρονη επιστήμη και τα λοιπά, αυτή είναι μεταφυσική και θεολόγη. Άρα λοιπόν, για να δούμε τι συμβαίνει με το σύμπαν. Όχι τίποτα πρωτοποριακό, δεν θα σας πω τίποτα πρωτοποριακό. Θα σας πω ότι με έμαθε ο δάσκαλός μου όταν ήμουνα 29 χρονών. Έκανα τα δακτωρικό τότε. Οι προηγούμενοι δάσκαλοι μου όταν ήμουνα 18, όταν ήμουνα φοιτητής, δεν μου τάπαν. Αλλά τέλος πάντων ο δάσκαλος που βρήκα 28-29 χρονών για να κάνω τα δακτωρικό, μου τάπε. Στις συζητήσεις που είχαμε, στον υποψήφιο διδάκτωρά του. Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε, και αν μέσα αρχίζω να σας λέω τσιτάτα, που δεν καταλαβαίνετε. Για να καταλάβουμε τι συμβαίνει στο σύμπαν, θα πρέπει να καταλάβουμε μια σειρά από γεγονότα, πειραματικά αποδεδειγμένα, προδεκάδες ετών, δεκάδες χρόνια, τα ξέρουμε. Τα μαθαίναμε και τα διαβάζαμε και εμείς στη νεανική μας, στη πολύ νεανική ηλικία, ασχέτως αν θεωρούνται σήμερα λίγο υπερβολικά. Για να δούμε το πρώτο θέμα. Πόσο μακριά μπορούμε να δούμε με τα μάτια αλλά και τα όργανα μας μέσα στο σύμπαν. Κάτι το οποίο γνωρίζουμε δεκαετίες, πολλές. Είναι ο νόμος του Χαμπλ, πειραματικά αποδεδειγμένος. Τι συμβαίνει, αν κοιτάξουμε τους γαλαξίες γύρω μας, τους βλέπουμε να απομακρύνονται από τον παρατηρητή, που υποτίθεται ότι είναι στο κέντρο μιας σφαίρας, και μάλιστα όσο πιο μακριά βρίσκονται, δηλαδή αυτή η σφαίρα γίνεται όλο και πιο μεγάλη, οι ταχύτητες απομάκρυσης των γαλαξιών συνεχώς μεγαλώνουν. Δηλαδή η ταχύτητα συνεχώς μεγαλώνει όσο πιο μακρινούς γαλαξίες βλέπω. Καταλαβαίνετε ότι αφού αυξάνεται συνεχώς η ταχύτητα μετά της απόστασης, κάποια στιγμή οι γαλαξίες θα αποκτήσουν μια ταχύτητα 300.000 λεπτό, δηλαδή την ταχύτητα του φωτός. Ξέρουμε όλοι όμως από τη θεωρία της σχετικότητας, πάλι πειραματικά, χιλιάδες πειράματα το επιβεβαιώνουν, ότι μέσα στο σύμπαν των παρατηρήσιών μας ο άνθρωπος δεν μπορεί να αντιληφθεί γεγονότα τα οποία κινούνται με μεγαλύτερη ταχύτητα από την ταχύτητα του φωτός. Άρα καταλαβαίνετε οι πιο εξωτερικοί γαλαξίες που κινούνται περίπου με την ταχύτητα του φωτός είναι και ένα όριο, πέραν του οποίου ούτε τα οργανά μας, τα κλασικά όργανα που είχαμε σαν αστρονόμη ούτε οι αισθήσεις των ανθρώπων μπορούν να αντιληφθούν τίποτα πέραν από αυτό. Με τον τρόπο αυτό είναι σαν να δημιουργείται ένας ορίζοντας, πέραν του οποίου δεν μπορεί ο άνθρωπος να αντιληφθεί τίποτα άλλο. Τι είναι δύσκολο, όχι. Αυτό το πράγμα μπορεί να το καταλάβει και ένα παιδάκι του δημοτικού ή του νηπιαγωγίου. Άμα του δείξουμε τον ορίζοντα της γης, δηλαδή να δει ένα καράβι, να προχωράει βαθιά στον ορίζοντα, όταν φτάσει σε ένα όριο βλέπει το καράβι και χάνεται. Το παιδάκι ξέρει ότι ο λόγος που χάθηκε το καράβι στον ορίζοντα το λένε καμπηλότητα της γης. Καμπηλότητα λέγεται το φαινόμενο αυτό. Ξέρει το παιδάκι του νηπιαγωγίου ότι πίσω από τον ορίζοντα δεν χάθηκε το καράβι. Δεν βγήκαν κάποια τέρατα και το έφαγαν. Απλώς δεν το βλέπουμε. Δεν έχουμε τη δυνατότητα να το μελετήσουμε με τα κιάλια, με οτιδήποτε όργανο έχουμε. Άρα λοιπόν καταλαβαίνουμε ότι το ίδιο πράγμα συμβαίνει και στο σύμπαν. Όταν φτάσω αυτό το όριο στο σύμπαν μέσα που δεν βλέπω τίποτα από πίσω και αυτό το όριο το λέω κοσμολογικό ορίζοντα, δεν το λέω ορίζοντα της γης, ορίζοντα του σύμπαντος. Για αυτό λέω κοσμολογικό ορίζοντα. Πίσω από τον ορίζοντα αυτό δεν τελειώνει το σύμπαν. Εγώ δεν το αντιλαμβάνομαι. Βεβαίως η ματιοδοξιακά από τε αστρονόμων παλιών και τα λοιπά λέει και θα το συναρτήσουμε πολλές φορές και νέων αστρονόμων ότι ό,τι δεν αντιλαμβάνομαι δεν υπάρχει. Γιατί όπως καταλαβαίνετε ο επιστήματος πρέπει να το αντιλαμβάνει όλα. Και αφού δεν το αντιλαμβάνει πάνω απλώς ότι δεν φταίει τίποτα άλλο παρά μόνο το σύμπαν. Εμείς δεν φτάμε καθόλου, η ώρα σήμερα, μειονεκτήματα και τα λοιπά, μας λέει ότι εκεί τελειώνει η κλασική αστρονομία που ξέραμε πριν 100 χρόνια, 100 τόσα χρόνια. Άρα λοιπόν αυτός ο κοσμολογικός ορίζοντας είναι το όριο. Η ανθρώπινη αντίφυσιολογία δεν μπορεί να αντιληφθεί καμπυλότητες, μεγαλύτερες ή μικρότερες ενός ορισμένου ορίου. Ποιο ήταν αυτό το όριο μου το καθορίζει αυτό το 300 χιλιάδες χιλιόμετρα δευτερόλεπτο που αντισχύει σε μια καμπυλότητα, αλλά ας αφήσουμε τις λεπτομέρειες. Όποιος θέλει ας με ρωτήσει να του δώσει βιβλιογραφία να διαβάσει. Πέρα από τον ορίον τα γεγονότα, πέρα από τον κοσμολογικό ορίζοντα, τα γεγονότα υπάρχουν, αλλά είναι αόρατα για τον άνθρωπο και τα όργανα μέτρηση που διαθέτει. Μετά από τον κοσμολογικό ορίζοντα δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει τίποτα και τα αντικείμενα χάνονται, αλλά ότι δεν μπορούμε να αντιληθούμε αυτό που υπάρχει μέσω των αισθήσεων και των οργάνων μας. Αυτόν δεκαετίες είναι 80 χρόνια που το ξέρουμε. Ο κοσμολογικός ορίζοντας είναι μια περιοχή μεγάλης καμπυλότητας όπως και στη Γη, πέρα της ανθρώπινης φυσιολογίας όπως ακριβώς σας είπα είναι και ο ορίζοντας της Γης. Κοιτάξτε με τώρα όμως, το παρατηρούμενο και μετρούμενο σύμπαν, αυτό που διαβάζουμε τα γεγονότα στα περιοδικά που βλέπουμε εμείς στον ουρανό πάνω, βρίσκονται μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα. Δηλαδή είναι ότι μπορούμε να αντιληφθούν οι αισθήσεις μας, η φυσιολογία του ανθρώπου. Υπάρχει ακόμα ένα φαινόμενο που πρέπει να ξέρουμε, πάλι πειραματικά αποδεικνυόμενο, ότι αν αρχίσουμε και μετράμε την πυκνότητα του υλικού, όσο απομακρυνόμαστε από το κέντρο αυτής της σφαίρας που είναι η Γη ο παρατηρητής, η πυκνότητα του υλικού συνεχώς μεγαλώνει, δεν μικρένει, μεγαλώνει. Αυτό είναι το φαινόμενο Ραΐλ. Το μαθαίνουμε από 18 χρονών, εάν το ψάξετε, ψάξτε το έτσι για πλάκα, ψάξτε το στο ίντερνετ, θα φάτε ώρες για να μπορείτε να βρείτε δυο κουβέντες για το φαινόμενο Ραΐλ. Σχεδόν είχε ξαφανιστεί από το ίντερνετ. Οι νεότεροι δεν το ξέρουν. Άρα λοιπόν, για να δούμε, μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα, αυτόν μετρά η κλασική αστρονομία και εμείς μαθαίνουμε στα σχολεία μας και στα πανεπιστήμια μας το 80% του χρόνου μας. Οι ταχύτητες που παρατηρούνται μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα δεν μπορούν να ξεπεράσουν τη ταχύτητα του φωτός, δηλαδή τα 300-300.000 χιλιόμετρα δευτερόλεπτο. Όσο προσεγγίζουμε τον κοσμολογικό ορίζοντα, αυτό το όριο των αισθήσεών μας, πρώτο, αυξάνεται η ταχύτητα που είπαμε, η πυκνότητα όπως είδαμε εδώ και η καμπηλότητα του χώρου. Καμπηλών το όλο και πιο πολύ, έτσι ώστε όταν φτάσουμε στον κοσμολογικό ορίζοντα να μην βλέπω από πίσω, από τον ορίζοντα. Η γεωμετρία, αν θέλουμε να τον μελετήσουμε, να βρούμε τη γεωμετρία, να κάνουμε γεωμετρία μέσα στον χώρο, η γεωμετρία δεν είναι ευκλήδια, είναι ρήμα λέγεται. Μια περίπλοκη γεωμετρία, θα την έχετε ακούσει, δεν μας ενδιαφέρει, αλλά ξέρουμε ότι η γεωμετρία που μαθαίνουμε και μετράμε μέσα στο σύμπαν δεν ισχύει. Εδώ όμως αυτή η γεωμετρία ρήμα έχει ένα θεώρημα, το οποίο αποδεικνύεται το θεώρημα αυτό, ότι αν από αυτό το σύμπαν που είναι αυτή η γεωμετρία κόψω ένα πολύ μικρό κομματάκι και θα σας δώσω και ένα παράδειγμα. Αυτό το μικρό κομματάκι σχεδόν είναι ευκλήδιο. Δηλαδή η απόκλεισή του από την ευκλήδα η γεωμετρία είναι τόσο μικρή που δεν μπορεί να μετρηθεί. Είναι περίεργο αυτό, μα το ξέρετε ήδη. Αν βγω εδώ πέρα μπρος στο δρόμο, πάω στην Εθνική Οδό και πάρω 100 χιλιόμετρα δρόμο, θα μου πείτε είναι ευθύγραμο τμήμα. Ποιο ευθύγραμο τμήμα, αφού η γη είναι σφαιρική. Πρέπει να πάω ένα κομμάτι πάνω στη σφαίρα, δεν ξέρετε ότι είναι τόξο, ότι δεν είναι ευθεία. Είναι τόσο μικρό όμως, που εγώ νομίζω ότι είναι ευθεία. Το ίδιο συμβαίνει και στο σύμπαν. Ενώ όλο το σύμπαν δεν είναι ευκλήδιο, δεν μετρυέται με την ευκλήδα η γεωμετρία, αν κόψεις ένα πολύ μικρό κομματάκι του, για πάρτε σε μια σφαίρα, ένα πολύ μικρό κομματάκι. Δεν είναι επίπεδο, αυτή η πλατεία λέτε είναι επίπεδη. Πού είναι επίπεδη, επάνω σε μια σφαίρα, είναι επίπεδη. Και όμως αν τη μετρήσω με τα όργανα, θα δείτε ότι είναι επίπεδη. Δηλαδή η απόκλειση είναι τόσο μικρή που δεν μπορούν να τη μετρήσουν τα όργανα μας. Το ίδιο συμβαίνει και στο σύμπαν με τη γεωμετρία που μετράει. Όσο προχωρούμε, επειδή λοιπόν αν κόψεις ένα πολύ μικρό κομματάκι αυτό που κάνουμε εμείς και μετράμε γύρω μας, είναι τριών διαστάσεων. Όταν προχωράω προς το τέρμα να φτάσω στον κοσμολογικό ορίζοντα, τότε βλέπω ότι συνέχεια αρχίζω να μετράω και κάτι άλλο. Αυτό πλέον είναι τέταρτα διάσταση. Το μετράω. Και όταν φτάσω προς το κοσμολογικό ορίζοντα, το σύμπαν πια έχει τέσσερις διαστάσεις. Δηλαδή τρεις διαστάσεις έχει εδώ πέρα γύρω. Ούτε καν στο πλανητικό μου σύστημα, άμα το ψάξω καλά θα δω ότι δεν είναι τριών διαστάσεων. Όχι ολόκληρο το σύμπαν. Αυτά είναι παλουληθικά που σας λέω. Δεν είναι κάτι μοντέρνο. Με καταλαβαίνετε στην ηλικία με 70 χρονών. Τα μάθαινα όταν ήμουν 20. Είναι προ ιστορία της επιστήμης δηλαδή. Δεν είναι κάτι το... Έτσι, μη γελάσω τώρα. Ωραία. Όπως θα δούμε δες τη συνέχεια, γιατί αυτό πρέπει να το εξηγήσουμε πολύ απλογικό. Το έχω πει 100 μήρες φορές, αλλά δεν πειράζει. Θα το πω ακόμα μια φορά. Η διάρκεια του δευτερολέπτου, όσο προχωράω προς τον κοσμολογικό ορίζοντα, παλιά αυτά, μακριά, συνεχώς η διάρκεια του δευτερολέπτου μεγαλώνει. Και φτάνω όταν φτάσω προς τον κοσμολογικό ορίζοντα, η διάρκεια του δευτερολέπτου είναι άπειρη. Κρατήστε το, θα το συζητήσουμε αυτό το πράγμα και να δείτε σε τι συμπεριέργματα βγαίνουμε. Ωραία, είδαμε αυτές τις ιδιότητες, τις περίεργες, τις αποδεικνυόμενες όμως, πειραματικά αποδεικνυόμενες. Αν θέλαμε να κάνουμε φιλοσοφία, θα σας έλεγα τώρα λάτε να φιλοσοφήσουμε. Εδώ μιλάμε πειράματα. Και όχι ένα, δύο, τρία, εκατοντάδες. Διαφορετικές ομάδες, επιστημονικές, διαφορετικά κράτη, αντιλήψεις, φιλοσοφίες, διαφορετικές. Για να δούμε τώρα, αν αρχίσουμε και μελετάμε αυτό που βλέπουμε εμείς μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα, μέσα στο χώρο δηλαδή που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις και οι μετρήσεις που κάνουμε. Αν είναι δυνατόν, αλλά τέλος πάντων. Τι είναι αυτό το οποίο ονομάζουμε πραγματικότητα εμείς και τρώμε όλη τη ζωή μας για να μετράμε και καλά κάνουμε αυτό που λέγεται πραγματικότητα μέσα στο σύμπαν. Για αρχίσω από τη δική μου δουλειά. Να δούμε την ειδική θεωρία της σχετικότητας. Ας ξεχάσουμε τις εξώσεις και αυτά τα περίεργα πράγματα που αν τα δείτε στους πίνακες, μας τρέβει το μυαλό. Να δούμε με απλά λόγια σε τρεις σειρές τι είναι αυτό που λέγεται πραγματικότητα και τι μας το λέει η ειδική θεωρία σχετικότητας που έχει αποδειχθεί και αυτό εκατοντάδες φορές πειραματικά. Τι είναι αυτό που λέμε πραγματικότητα. Για να καταλάβετε αυτό που θα σας φανεί πολύ περίεργο δεν το έχω πει πολλές φορές, αλλά ακόμα μια φορά θα σας φανεί περίεργο θα πρέπει να ξέρουμε κάτι που δεν αφορά την αστροφυσκή μόνο αλλά γενικότερα τις θετικές επιστήμες. Ξέρουμε ότι μορφές και σχήματα περισσότερων των τριών διαστάσεων δηλαδή αν δεν είναι τρεις οι διαστάσεις και αν δεν μετριώνται από την ευκλήδια γεωμετρία η φυσιολογία του ανθρώπου, μορφές και σχήματα παραπάνω από τρεις διαστάσεις δεν μπορεί να τα αντιληφθεί. Είναι αόρατα γι' αυτόν. Έχω πει το παράδειγμα. Τρεις διαστάσεις. Ένα, δύο, τρεις. Τις βλέπετε, τις μετράτε, δεν τις μετράτε. Για φέρετε από εκείνη την γωνία κάτω φέρετε μια ευθεία η οποία να είναι κάθετη και στις τρεις προηγούμενες ευθείες. Μπορείτε? Δεν μπορεί να την φτιάξετε. Δεν μπορεί να την αντιληφθεί το μυαλό μας να χαράξουμε με ένα μολύβι, δεν ξέρω, με οποιοδήποτε τρόπο. Μια ευθεία κάθετη και στις τρεις προηγούμενες. Αυτή ήταν η διάσταση. Έτσι ορίζεται. Άρα καταλαβαίνετε ένα αντικείμενο λοιπόν που είναι τεσσάρων διαστάσεων δεν μπορώ να βλέπω τίποτα άλλο παρά τις τρεις διαστάσεις. Ενώ αυτό έχει τέσσερις. Το πρόβλημα όμως που είχε τεθεί κάποτε ιστορικά πριν πολλές πολλές δεκαετίες είναι το εξής. Μα έρχεται η Γενική Θεωρία Σχετικότητας πειραματικά και μου λέει, σας το είπα προηγουμένως ότι το σύμπαν τεσσάρων διαστάσεων και η γεωμετρία που μελετάει αυτό το σύμπαν δεν είναι ευκλήδια. Άρα με βάση αυτά που σας είπα προηγουμένως αφού είναι τεσσάρων διαστάσεων και δεν είναι ευκλήδια πρέπει να μην βλέπουμε τίποτα. Δεν θα πρέπει να βλέπουμε τίποτα γύρω μας. Όμως, όμως βλέπω. Καλά, το καταλαβαίνει ο Δανέζης ή εσείς και δεν το καταλάβαινε τότε ο Einstein ή αυτοί που φτιάξαν την γενική θεωρία σχετικότητας, το πρώτο πράγμα. Γι' αυτό λύσαν τότε το πρόβλημα. Καταλαβαίνει ήταν από το 1911-12. Δεν είναι κάτι καινούριο. Είναι ένας αιώνας έχει περάσει. Και δεν το λέμε στα παιδιά μας. Μας είπε λοιπόν ο Μηνκόσκης, συνεργάτης του Einstein που λύσαν μαζί αυτό το πρόβλημα, το προηγούμενο που σας είπα. Αυτό που βλέπουμε, μας λέει η ειδική θεωρία της σχετικότητας. Δεν είναι το πραγματικό σύμπαν, αλλά η φυσιολογία του ανθρώπου, ο εγκέφαλός του φτιάχνει πλαστά ένα χώρο τριών διαστάσεων ευκλήδιο. Το φτιάχνει το μυαλό του, δεν υπάρχει. Πάνω σε αυτόν τον χώρο που είναι τριών διαστάσεων και ευκλήδιος που τον αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος, προβάλλει όλα τα γεγονότα του σύμπαντος που είναι τεσσάρων διαστάσεων και μη ευκλήδια, τα προβάλλει και εμείς τι κάνουμε λέει. Βλέπουμε τις προβολές, τις εικόνες των πραγματικών γεγονότων πάνω σε έναν ψεύτικο, τρισδιάστατο και ευκλήδιο καθρέφτη που φτιάχνει το μυαλό μας. Αυτός ο χώρος δεν είναι ούτε μεταφυσικός ούτε θεολογικός. Λέγεται χώρος Μυγκόφσκι σε αυτούς που ξέρουν μαθηματικά. Και αυτό που σας είπα για να το εκλαϊκεύσω και τόπο απεικόνιση, το είπα εικόνα και τόπο όλα αυτά τα πράγματα, αυτό το καθρέφτισμα δεν το λέμε καθρέφτισμα στα μαθηματικά, το λέμε ισομορφισμό. Είναι ένα καθρέφτισμα με περίεργες ιδιότητες. Καθρέφτισμα όμως είναι. Άρα καταλαβαίνετε με βάση την ειδική θεωρεσιατικότητα ότι βλέπουμε γύρω μας είναι ψεύτικες εικόνες ενός πραγματικού σύμπαντος που δεν το αντιλαμβάνομαι. Έρχεται τώρα πιο σύγχρονη επιστήμη η νευροφυσιολογία. Πειράματα πάλι, πειραματικά. Και μου λέει το ίδιο που μου λέει και η ιδική θεωρεία της σχετικότητας. Οι εντυπώσεις των αισθήσεων, άρα και ο κόσμος που αντιλαμβανόμαστε είναι αποτέλεσμα της δομής του εγκεφάλου μας και όχι μια αντικειμενική πραγματικότητα. Επανιλημμένος, το έχω πει, το εξής. Το είπα και στις προηγούμενες δευτέρες, κάποιες δευτέρες. Είπα σιγά τώρα εκεί πέρα έξω στο σύμπαν, μη μυρίζει σουβλάκια. Ή μην ακούγεται η πέμπτη συμφωνική του Μπετόβεν. Τι συμβαίνει αυτή η ενέργεια, ο κοκλάζων οκεανός της ενέργειας εκεί πέρα γύρω, πέφτει ένα κομμάτι του στο μάτι του, στο μάτι μου, μέσω κάποιων καλωδίων των ευρώνων, πάει σε ένα σημείο του εγκεφάλου. Αυτό εδώ πέρα την περασμένη φορά δεν είχα... Εδώ πέρα το βλέπετε, σε αυτό εδώ το σημείο. Και εκεί πέρα δημιουργούνται όλες οι εικόνες που τις λέμε εικόνες του οφθαλμού. Η αίσθηση της οπτικής αντίληψης των πραγματικών γεγονότων δεν υπάρχει στο σύμπαν, γεννιέται εκεί πέρα. Το ίδιο πράγματα είναι τα ακούσματα. Δεν υπάρχει νότες εκεί έξω, ούτε η συμφωνική του Μπετόβεν. Μουσικές και τα λοιπά. Εδώ δημιουργούνται σε αυτό το μπλε κομματάκι του εγκεφάλου. Άμα το βγάλεις αυτό το ή χαλάσεις αυτό το κομματάκι δεν ακούσεις τίποτα. Ή αν χαλάσεις το άλλο δεν βλέπεις τίποτα. Ή αν χαλάσεις με έναν άλλο τρόπο βλέπεις τρελά πράγματα. Βλέπεις άλλα πράγματα από ότι βλέπουν όλοι οι άλλοι. Αλλά κάτι πολύ σημαντικό. Ο εγκέφαλος του κάθε ανθρώπινου βιοϊπολογιστή αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον χρόνο και το χώρο. Αντιλαμβάνεται διαφορετικά το χρόνο. Θα το δούμε εδώ πέρα βλέπετε από κάτω. Έχω την επιστημονική εργασία σε ένα περιοδικό επιστημονικά. Πολύ καλό που εμείς για να τα μετρήσουμε αυτά τα περιοδικά λέμε έχει υψηλό impact factor. Και αυτό που έχω πει επανειλημμένως κάνω μια παρένθεση. Δεν καταλαβαίνω όταν κάτι είναι γραμμένο σε ένα περιοδικό που δεχόμαστε όλοι μεγάλο impact factor. Υπάρχει ασχετική ασυγκυρότητας, διασταυρωμένια συμπληροφορίες. Γιατί δεν το λέμε. Γιατί λέμε μόνο τις πληροφορίες τις από σωστές. Που μας συμφέρει να πούμε. Και αυτές που δεν θέλουμε να τις λέμε δεν τις λέμε αφού είναι μεγαλύτερο impact factor από αυτά που λέμε. Τι λέει. Ερευνητές ανακάλυψαν ένα δίκτυο εγκεφαλικών κυτάρων το οποίο εκφράζει την αίσθηση του χρόνου μέσα από εμπειρίες και μνήμες. Η περιοχή όπου βιώνεται ο χρόνος βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην εγκεφαλική περιοχή που κωδικοποιεί το χώρο. Ο εγκέφαλος φτιάχνει αυτό το χώρο. Είναι αυτός ο χώρος Μηνκόφσκι που έλεγα. Το φτιάχνει ο εγκέφαλος. Το ξέρουμε αποδεικτικά πλέον. Σύμφωνα με τον καθηγητή Μόσρα, η μελέτη δείχνει ότι αλλάζοντας τις δραστηριότητες που κάνουμε, δηλαδή το περιεχόμενο της εμπειρίας μας, μπορούμε να αλλάξουμε την πορεία του χρονικού σήματος στον πλευρικό ενδοκρινικό φλοιό. Λέει και ακριβώς που είναι. Το ενδοκρινικό δεν το έβαλα, ούτε εγώ το καταλάβανα κάποτε. Είναι πειραματικό, το βρήκαν που είναι. Και με τον τρόπο αυτό αντιλαμβανόμαστε το χρόνο. Το χρόνο δεν το αντιλαμβανόμαστε όλοι το ίδιο. Και ο ίδιος άνθρωπος σε διαφορετικές περιπτώσεις το χρόνο το αντιλαμβάνει διαφορετικά. Να δώσω ένα απλό παράδειγμα. Αυτό θα την κάνω τη διάλεξη μετά κάνα μήνα. Αλλά το λέω από τώρα. Δεν μου λέτε κάτι όταν είσαι χαρούμενος και είσαι ένα παρτάκι ωραίο. Πώς περνάει ο χρόνος, περνάς και έρχεται πέντε ώρα το πρωί και δεν χρειάζεται μια ωρίτσα. Για να σου συμβεί κάτι κακό, δυσάρεστο, η ωρίτσα αυτής σας φανεί αιώνες ότι κρατάει. Γιατί? Γιατί στον ενδοκρινικό φλειό αυτό εδώ πέρα έχει αλλειωθεί η φυσιολογία του ιστού αυτό. Δεν ξέρω πώς να συγνώμαι αν λέω λάθος στη φυσιολογία. Έχει αλλειωθεί με ένα τέτοιο τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το χρόνο διαφορετικά. Δεν μου λέτε, αν είμαστε σε μια δύσκολη κουρασμένη κατάσταση και τα λοιπά για να μπορέσετε να λύσετε μια άσκηση, χρειαζόσαστε δύο μέρες. Άμα είσαι ξύπνιος και τα λοιπά, έχεις φάει, έχεις κοιμηθεί, έχεις κάνει, παίρνεις το πρόβλημα και σε μισή ωρίτσα το έχεις λύσει. Ο χρόνος που κάνεις δηλαδή είναι υποκειμενικός. Και δεν είναι μόνο από άνθρωπο σε άνθρωπο, που λέει είναι το DNA να είναι χαζός, να είναι ξύπνιος και τα λοιπά, αλλά είναι και την κατάσταση που βρίσκεται ο κάθε άνθρωπος. Αφού είδαμε λοιπόν ότι και στην ευρωφυσιολογία, μπορώ να σας φέρω τώρα από 100 θετικές επιστήμες, επιμέτρους θετικές επιστήμες παραδείγματα, αλλά δεν είναι ο σκοπός μου τώρα εδώ πέρα, για να δούμε ένα άλλο φαινόμενο που μας ενδιαφέρει πάρα πολύ. Και να δείτε πώς μας έχουν μπλέξει με ένα γεγονός που το ξέρουμε εδώ πέρα και 80 χρόνια, 90, 100, έγινε 100 χρόνια. Για να δούμε. Το έχω ξαναπεί κάποιες δεν κάποιες από αυτές τις δευτέρες που είμαστε εδώ πέρα. Αναλάμπει ένας γαλαξίας πολύ μακριά μας. Στην άκρη, έχει και κοντά στον κοσμολογικό ορίζοντα. Πολύ μακριά μας λέμε, έτσι. Ωραία, αναλάμπει και φεύγει φως. Το φως αυτό από εκεί μέχρι να φθάσει στον παρατηρητή εδώ πέρα, μπορεί να περάσουν 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Παρ' όλο ότι τρέχει με ντακία φωτός 300 χιλιόμετρα δευτερόλεπτο, είναι τόσο μακριά, ώστε χρειάζεται 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Όταν εγώ μετά 10 δισεκατομμύρια χρόνια το δω να λάμπει στον ουρανό, λέω έναν καινούργιο αστέρι. Ποιο καινούργιο αστέρι, μωρέ. Αυτός το αστέρι μπορεί να έχει πεθάνει. Αυτός ο γαλαξίας μπορεί να έχει πεθάνει. Εγώ για 10 δισεκατομμύρια χρόνια θα το βλέπω συνέχεια. Γιατί το φως, επί 10 δισεκατομμύρια χρόνια που ζει αυτός ο γαλαξίας, συνεχώς είναι στον δρόμο, μούρχεται το φως. Ακόμα και αν πεθάνει το αστέρι αυτό, το φως βρίσκεται στον δρόμο. Άρα βλέπετε με τον τρόπο αυτό, ότι οτιδήποτε βλέπουμε μες στο σύμπαν, είναι όχι μόνο εικόνες που λέει ο Μηνκόφσκη στην ειδική θεωρία της σχετικότητας. Εικόνες ψεύτικες, παρελθοντικές εικόνες. Γεγονότα που ήδη έχουν συμβεί. Και εγώ νομίζω ότι συμβαίνει εκείνη την ώρα που το βλέπω. Και κάτι ακόμα. Αν είναι πολύ μακριά, το φως που θα πάρω εκείνη τη στιγμή που αναλάμπει, πόσο παλιό είναι, 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Αν πάρω το φως του ήλιου, που είναι μικρή απόσταση, τότε το φως που παίρνω κάθε στιγμή στη φωτογραφική πλάκα, πέστε στο φωτόμετρό μου, είναι όπως ήταν ο ήλιος πριν 8 δευτερόλεπτα. Δεν είναι ο ήλιος εκείνη τη στιγμή που τον παρατηρώ. Μην τον παρατηρήσετε να βάζετε δικά γυαλάκια και τέτοια πράγματα. Μην χαλάσετε τα μάτια σας. Άρα λοιπόν ακόμα και ο ήλιος. Κοντινά μας γεγονότα όταν τα κοιτάω, δεν είναι εκείνη τη στιγμή που τα κοιτάω. Είναι πριν κάποιο χρόνο. Άρα όσο πιο μακριά είναι νομίζω το αντικείμενο, τόσο πιο παλιό είναι. Γι' αυτό λέω ότι όταν μελετάμε τα κβάζας, είναι η προσωπική μου ερευνητική δουλειά, στα κοντά στον κοσμολογικό ορίζοντα, είναι τα πιο παλιά αντικείμενα. Δηλαδή τα πιο κοντινά προς την αρχή του σύμπαντος. Και όσο ερχόμαστε στα πιο κοντινά, είναι τα πιο καινούρια, σε χρόνο καινούρια. Άρα λοιπόν βλέπετε ότι τις αποστάσεις μέσα στο σύμπαν δεν τις μετράμε σε εκατοστά, αλλά σε δευτερόλεπτα. Γιατί σας είπα αυτά που νομίζω είναι πολύ μακριά, είναι τα πιο παλιά. Για να το καταλάβετε πειραματικά, δίνω ένα παράδειγμα. Όταν στο πανεπιστήμιο μας ζητάνε οι δάσκαλοι μας να υπολογίσουμε ποια είναι η ακτίνα του σύμπαντος, τα παιδιά μας θεωρούν ότι για να μετρήσω την ακτίνα θα είναι σε εκατοστά, σε μήκος δηλαδή. Αμ δε η ακτίνα του σύμπαντος αυτό το R, το R εδώ πέρα που βλέπετε, εδώ, για κοιτάξτε εδώ πέρα τι μονάδα έχει χρόνο, T. Δηλαδή η ακτίνα του σύμπαντος δεν μετρύεται σε μήκος, αλλά σε χρόνο. Αυτό όμως δεν το εντοπίζουμε στα παιδιά. Λέμε μπορούμε να βρούμε την ακτίνα του σύμπαντος. Ναι, πες του όμως ότι αν την υπολογίσω, απλοποιήσω κάνω και όλα τα μαγικά των μαθηματικών, αυτό που θα βγει στο τέλος, το νούμερο, μονάδα μέτρησης έχει χρόνο η ακτίνα του σύμπαντος. Δεν έχει μήκος. Αν το λέγαμε αυτό στο δημοτικό στα παιδιά, όταν φτάνουν στο Λύκειο και στο Πανεμιστήμιο, θα είχαν μια άλλη αντίληψη για τον κόσμο γύρω μας. Δηλαδή, εάν πάρω τα σύγχρονα δορυφόρους, διαστημόπλια, που μετράν πολύ μακριά μέχρι το σύμπαν, μετράνε μέχρι τον κοσμολογικό ορίζοντα. Τι έγινε τώρα? Εδώ είναι ο κοσμολογικός ορίζοντας. Κοιτάξτε, είναι εδώ 380 χιλιάδες χρόνια μετά την αρχή του σύμπαντος. Θα δούμε τι είναι αυτό το 480 και κατά πόσο είναι αληθινό ή μας δουλεύουνε. Εμείς σας δουλεύουμε, δηλαδή. Συνανθρωφυσική μου. Δηλαδή, αν εδώ γεννήθηκε το σύμπαν και άρχισε να διαστέλεται που μας λένε, εδώ είναι ο άνθρωπος, όταν ο άνθρωπος κοιτάει μακριά του, κοιτάει προς τα πίσω το σύμπαν, προς τα εκεί που αρχίζει το σύμπαν. Δηλαδή, κοιτάει παρελθοντικές εικόνες, όλο και πιο κοντινές προς τη μεγάλη έκρηξη, τόσο πιο παλιές. Άρα, όταν κοιτάμε το σύμπαν, όσο και πιο μακριά, συμφωνεί. Είναι πιο παλιά και πιο κοντινά στην αρχή του σύμπαντος. Ομοίως, εδώ δεν θα ανοιχτώ, γιατί είναι μια άλλη κουβέντα. Όταν μας λένε ότι οι γαλαξίες απομακρύνονται από τον παρατηρητή, άρα αυτό σημαίνει ότι διαστέλεται το σύμπαν. Κάνω μια ερώτηση. Καλά, βρε παιδιά, απομακρύνονται από τον άνθρωπο και πάνω όλο πιο μακριά. Δηλαδή, πού πάνε στο παρελθόν. Δηλαδή, οι γαλαξίες διαστέλεται προς το παρελθόν. Γιατί όσο πιο μακριά πηγαίνω, είναι πιο παλίοι. Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον όλα τα πράγματα που βλέπω μακριά μου είναι και πιο παλιά, αυτό που βλέπω όταν βλέπω να μεγαλώνει από μάκρυν στο γαλαξιό, είναι τι συνέβαινε στο σύμπαν τα παλιότερα χρόνια. Τα παλιότερα χρόνια πολύ πολύ διαστελόταν. Όχι διαστελτε τώρα, διαστελόταν. Το τι κάνουμε τώρα είναι μια άλλη ιστορία. Θα τη συζητήσουμε, ίσως μας δωθεί ευκαιρία κάποια άλλη φορά. Λέω ότι πριν τρία χρόνια το έχουμε συζητήσει. Αλλά εντάξει. Για να δω κάτι άλλο τώρα, το οποίο ανέφερα στην αρχή. Όπως σας είπα, η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας μου λέει ότι εάν ένα αντικείμενο κινείται με μια επιταχυνόμενη κίνηση, δηλαδή η ταχύτητά του συνεχώς μεγαλώνει, όσο μεγαλώνει η ταχύτητα του γεγονότος που μετράω, τότε η διάρκεια του δευτερολέπτου μεγαλώνει συνέχεια. Άρα λοιπόν, όταν σας είπα προηγουμένως ότι βλέπουμε τους γαλαξίες συνεχώς να αυξάνουν την ταχύτητα απομάκρυνση τους, όταν φτάσουν 300.000.000 δευτερόλεπτο, μου λέει η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας ότι η διάρκεια του ενός δευτερολέπτου είναι άπειρη. Τι πάνω να πει άπειρη, μη μετρούμενη. Και κοιτάξτε εδώ πέρα, θα το δούμε και παρακάτω, αλλά δεν μπορώ, πρέπει να το βγάλω απ' το στόμα μου. Καταλαβαίνετε ότι αν στον κοσμολογικό ορίζοντα, η ταχύτητα είναι 300.000.000 δευτερολεπτό, εμείς έχουμε την εντύπωση ότι, αυτό είναι γενικότερα στην επιστήμη, την κλασική επιστήμη, είναι όταν βλέπω ένα γεγονός να μεγαλώνει και κάπου τελειώνει και δεν μπορώ να μετρήσω παραπάνω, θα συνεχίσει να μεγαλώνει. Για να το δούμε. Αφού ο χρόνος γίνεται άπειρος, έχει έννοια η ταχύτητα. Η ταχύτητα είναι διάστημα διαχρόνου. Αφού ο χρόνος είναι άπειρος, δεν μπορώ να το μετρήσω. Άρα πίσω απ' το κοσμολογικό ορίζοντα, δεν έχει έννοια ο χρόνος. Αφού είναι άπειρο ήδη απ' το κοσμολογικό ορίζοντα. Θα δούμε εδώ πέρα ένα ολόκληρο παιχνίδι, το οποίο δεν αφορά την επιστήμη, αφορά τα κοινωνικά συστήματα και τις θεολογίες κάποιες. Που πρέπει εμείς να λέμε κουταμάρες, για να εγκανοποιήσουμε άλλους δόγματα και να μην έχουμε απέναντί μας γεγονότα και ανθρώπους και κραταστάσεις. Ο μετρούμενος χρόνος λοιπόν, το ξέρουμε πάρα πολύ καλά, 100 χρόνια, αποτελεί μια ανθρώπινη επινόηση της ρύθμισης της καθημερινής μας ζωής σε σχέση με την κίνηση της Γης γύρω από τον ήλιο μας. Δηλαδή επειδή μετράμε εδώ κοντινά μας γεγονότα, που όλα τρέχουν με μια μικρή ταχύτητα, καμία σχέση δεν έχει με την ταχύτητα του φωτός και όλα αυτά τα πράγματα, το δευτερό λεπτό έχουμε την αίσθηση ότι δεν μεταβάλλεται. Άρα λοιπόν αφού δεν μεταβάλλεται εδώ γύρω μας, βγάζουμε το συμπέραμα και δεν μεταβάλλεται πουθενά. Και θεωρούμε ότι ο χρόνος είναι κάτι σταθερό. Σταθερό για 100, 200, 100 χιλιάδες, ένα εκατομμύριο χρόνια. Στα δέκα δισεκατομμύρια χρόνια, όχι. Αλλά εμάς λέμε οι άνθρωποι, τι με νοιάζει εμένα εγώ εκατοχρόνια θα ζήσω. Και μετά 2000, 3000, 5000 χρόνια περίπου θα δείχνει το ίδιο. Δηλαδή η διαφορά του δευτερολέπτου αν μεγάλωσε, μήκρινε και τα λοιπά, είναι τόσο μικρή που δεν την καταλαβαίνω καθόλου. Και έτσι βγάζουμε γενικά συμπεράσματα και κάνουμε επιστήμη. Για αυτό το λόγο, τον απλοϊκό που σας είπα, ότι στον κοσμοδοϊκό ορίζοντα φτάνει η ταχύτητα να είναι άπειρη. Μου λέει ο Αϊνστάιν, ο Φουκαράς, και όχι μόνο ο Αϊνστάιν, αλλά όλοι οι επόμενοι, οι μεταφυσικοί κατά τους ήρωανους, ή οι θεολογίζοντες, για εμάς τους ορκισμένους φυσικούς, η διάκριση ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, είναι μόνο μια ψευδέστηση ακόμα και αν είναι τόσο επίμονη. Είναι μια ψευδέστηση που τη φτιάχνει ο εγκέφαλός μας, για να μπορούμε να ζούμε σε έναν πολύ μικρό περιορισμένο χώρο, που είναι ευκλίδιος, που είναι τρινών διαστάσεων. Δεν είναι μόνο ο Αϊνστάιν. Μηδενήσουμε όλους τους μεγάλους. Ο Χόκκιν, ο Χάρτλ, μιλάμε για φυσιολογιστή, στον Χόκκιν τώρα μιλάμε, του Πανεπιστήμιου της Καλιφόρνια, για να μπορούμε να δούμε, πώς είναι η ευκλίδιση, και τι είναι το σύμπαν. Τι μας είπαν, το σύμπαν ούτε καταστρέφεται, ούτε δημιουργείται. Απλώς υπάρχει. Η άποψη των Χάρτλ και Χόκκιν, καταγράφτηκε και έγινε γνωστή ως, ειδίχως όρια πρόταση. Το όνειμα αυτό δόθηκε επειδή στην εν λόγω θεωρία, περιλαμβάνεται το κριτήριο, ότι ο χωροχρόνος, δεν έχει αρχικό όριο. Βλέπουμε την αρχή του, γιατί είναι άπειρος. Βλέπετε, ο ίδιος χρόνος είναι άπειρος στον κοσμολογικό ορίζοντα. Πόσο μετά. Κι αυτοί μεταφυσικοί. Κι αυτοί θεολογίζονται. Κι αυτοί εκτός επιστήμησης. Και ο Χόκκιν και ο Χάρτλ μεγάλη. Αυτό λοιπόν το συμπέρασμα που αποκομίζουμε, και θα πρέπει να καταλάβουμε, ότι συμβαίνει μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα, είναι ότι η ανθρώπινη φυσιολογία λειτουργεί ως ένας πολύπλοκος βιουπολογιστής, μετατρέποντας ένα πρωταρχικό συμπαντικό γεγονός σε μια επιστημονική πραγματικότητα εικόνων, την οποία εμείς ονομάζουμε ίλικη Ενέργεια και τη λέμε ίλικη Πραγματικότητα. Τι συμβαίνει λοιπόν μέσα στο σύμπαν, το οποίο γνωρίζουμε προ αμνημονεύτων χρόνων. Δεν είναι κάτι μοντέρνο που είναι πρωτοπόρος ο Δανέζης, που μας τα λέει και τα λοιπά. Ο Δανέζης απλώς λέει αυτά που γνωρίζει όλος ο κόσμος εδώ και 80 χρόνια, 100 χρόνια. Τι συμβαίνει, το σύμπαν υπήρχε πριν τον άνθρωπο. Το σύμπαν λοιπόν ήταν κάτι της, το οποίο είχε κάποιες φυσικές ιδιότητες. Δεν ήταν κάτι υπερφυσικό. Τι συμβαίνει, δεν υπήρχε ο άνθρωπος να τις μετρήσει. Δεν υπήρχε τίποτα, δεν υπήρχε η ανθρώπινη φυσιολογία. Ο άνθρωπος έγινε πολύ πιο μετά. Αν είναι 13 δισεκατομμύρια χρόνια, 10, 11 δισεκατομμύρια χρόνια που λέει, που λένε τελώς πάλι, γιατί είπαμε ότι ο χρόνος δεν έχει μια σημασία και θα το δούμε πολύ καλά και στη συνέχεια. Όπως καταλαβαίνετε ο άνθρωπος, η ζωή, η έμβια ζωή όπως τη βλέπουμε πάνω στη γη, είναι 4 δισεκατομμύρια χρόνια. Άρα έχουμε άλλα 8 δισεκατομμύρια χρόνια που υπήρχε το σύμπαν πριν τον άνθρωπο. Τι συμβαίνει λοιπόν, τι λέμε εδώ με λίγα λόγια. Ότι αυτό το γεγονός που υπήρχε πριν τον άνθρωπο, όταν φτιάχτηκε ο άνθρωπος, δεν με ενδιαφέρει ποιος τον έφτιαξε τον άνθρωπο. Υπάρχουν άλλοι φιλόσοφοι, θεολόγοι και θα μας το βρούνε. Έχω άποψη αλλά δεν είναι του παρόντος. Είναι και εμένα φιλοσοφική η άποψη που δεν έχει καμία σχέση. Όταν όμως φτιάχτηκε, τι συμβαίνει. Αυτά τα γεγονότα, τέλος πάντων το γεγονός που υπήρχε, θα σας πω ποιο είναι γιατί το είπαμε στο τέλος της προηγούμενης σεζόν, είναι ο καινός χώρος. Αν ψάξετε στις προηγούμενες διαλέξεις, είναι ανεβασμένα πάνω στο site. Είναι ακριβώς το παρουσίμενο του Αλήμου. Είναι ανεβασμένοι σε όλες τις διαλέξεις. Τι γίνεται αυτό το υλικό, το πρωταρχικό που υπήρχε, όταν περνάει μέσα από τη φυσιολογία του ανθρώπου σαν ένας βιοϊπολογιστής. Τι κάνει ο υπολογιστής που έχω εδώ πέρα, τώρα το έχω σωστικάκι μου, λέω αν το είχα στο ίντερνετ. Υπάρχει κάτι τί στον ουρανό, ξέρω εγώ που είναι, που δεν το βλέπω, δεν το ακούω και με έναν μυστήριο τρόπο, αυτό που δεν ακούω, δεν βλέπω, περνάει μέσα στον υπολογιστή μου και ο υπολογιστής μου μέσα από το πρόγραμμα που έχω, μέσα από τη σκληρόδυσκα, όλα αυτά, την τεχνολογία, τι κάνει. Μετατρέπει αυτό που δεν βλέπω, το μετατρέπει σε μια εικόνα και το βλέπω. Έναν περίπου τέτοιο τρόπο συμβαίνει και στον άνθρωπο. Όλο αυτό το υλικό ή κάποιο μέρος από αυτό το υλικό, όταν περάσει μέσα από τη φυσιολογία του ανθρώπου, βγαίνει ως η οθόνη του υπολογιστή και βλέπω αυτό που λέω πραγματικότητα. Θα μου πείτε, μα τον υπολογιστή τον βλέπω, ότι είναι υπολογιστής, ότι εγώ είμαι έξω από τον υπολογιστή. Για πηγαίνετε εκεί στην Πειρός, πώς το λέγεται, το Ίδρυμα Μυζονόσης Ελληνισμού, ένα μεγάλο μέρος του χρόνου και θα δείτε ότι σιολογράμματα, είσαι μέσα. Είναι τρισδιάστατο γύρω, ξέρω εγώ, η Αθήνα του τότε. Και προχωράς, έρχεται μπροστά, ανοίγει η πόρτα, μπαίνεις μέσα, δηλαδή είσαι μέσα στην εικόνα. Άμα γεννηθεί ένα παιδί και του φοράμε γυαλιά και βλέπει τέτοια πράγματα και είναι ενσωματωμένο μέσα στη φυσιολογία, δεν θα νομίζω ότι είναι μέσα στο πρόγραμμα. Κάτι τέτοιο περίπου βάλετε στο μυαλό σας. Δεν είναι... προσπαθώ να το εκλαϊκεύσω κι εγώ γιατί θέλω να το καταλάβω τα πλοϊκά και μάλιστα οι νεότεροι για να μπορέσουν να καταλάβουν τις εξισώσεις μετά. Πρέπει πρώτα να καταλάβουμε χομβρικά τι συμβαίνει για να το δούμε μετά μέσα από τις εξώσεις, από τα πειράματα που είναι δύσκολα. Αλλά όποιος δεν μπορεί να κάνει αυτή τη δουλειά των μαθηματικών, της φυσικής, γεωμετρίας και όλα αυτά τα πράγματα, θα του λάθω να έχει μια εντύπωση για το τι συμβαίνει μες στο σύμπαν. Ποιο είναι το πραγματικό... σας είπα ότι πριν τον άνθρωπο υπήρχε ένα γεγονός, το οποίο περνάει μέσα από τη φυσιολογία του ανθρώπου για να μετατρέψει τις εικόνες πραγματικότητας. Καταλαβαίνετε ότι αυτό που λέει η επιστήμη, κάνω μια παρένθεση, μιλάω ότι ο κόσμος είναι μία εικόνα. Δεν καταλαβαίνετε ότι ανατρέπονται πολλά κοινωνικά συστήματα και πολλά θεολογικά δόγματα και όταν λέω θεολογικά, μην μπαίνει το μυαλό σας μόνο στον χριστιανισμό. Απλώς εγώ δεν θέλω να επικεντρώνω σε θρησκείες. Δεν καταλαβαίνετε ότι αλλάζουν πράγματα, ως προς τι είναι αυτό που βλέπουμε, τι είναι η ύλη, πώς συγκροτείται μια κοινωνία, με βάση ποια ιδανικά, με βάση ποια θεολογία. Ποιο είναι αυτό το γεγονός που υπήρχε και πριν από τον άνθρωπο, που όταν φτιάχθηκε με κάποιο τρόπο, δεν με ενδιαφέρει, ο άνθρωπος περάσαν μέσα από το βιοϊπολογιστή και γίνεται αυτές οι εικόνες που νομίζουμε πραγματικότητα. Σ' αυτό απάντησε ο Einstein στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας, εξηγώντας τι είναι ύλη και τι είναι ενέργεια. Τι είπα κι αυτό, απλώς θα βάζω όλα μαζί τώρα να φτιάξω ένα ενιαίο παραμύθι. Τι μου είπε ο Einstein, μου είπε ότι το κύριο στατικό αυτού του κόσμου που αντιλαμβανόμαστε, των αισθήσεων, αυτό το μάτρικς που λέω, των εικόνων και τα λοιπά, το κύριο στατικό είναι η πυκνότητα της υλοενέργειας. Είναι η πυκνότητα της υλοενέργειας. Η πυκνότητα της υλοενέργειας έχει διαφορετικές ιδιότητες, διαφορετικούς νόμους και μου φτιάχνει τον κόσμο αυτό του μάτρικς που λέω. Ή που δεν είναι μάτρικς, ο κάποιος θέλει να το λέω ότι είναι πραγματικό, δεν με ενδιαφέρει, αλλά είναι πυκνότητες υλοενέργειας. Μου είπε λοιπόν ο Einstein ότι αυτό που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας σαν πυκνότητα υλοενέργειας που κυριαρχεί σε αυτό που λέμε πραγματικότητα, αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία έκφραση ενός γεγονότος αόρατου που λέγεται κενός χώρος. Είχαμε πάλι πέρυσι μια συζήτηση που λέγαμε πώς μετατρέπουμε το κενό χώρο σε ύλη και ενέργεια, μιλάγαμε τρεις ώρες εδώ πέρα συζητάγαμε πάνω σε αυτό το θέμα. Απλά θα το επαναφέρω σαν γνώση. Άρα λοιπόν αυτό που βλέπουμε εμείς σαν πυκνότητα υλοενέργειας που φτιάχνει αυτό τον κόσμο γύρω μας πριν περάσει από τον άνθρωπο ήταν ένα αόρατο υλικό που λέμε κυματισμή του κενού χώρου. Εδώ υπάρχει ένας κλάδος της φυσικής εδώ και 50 χρόνια 60 που λέγεται η φυσική του κενού. Εσείς μπορείτε να μην πιστέψετε, οι νεότεροι ας ψάξουν στο ίντερνετ όμως κουβαντικές διακυμάνσεις του κενού, θα δείτε αυτά τα κίτρινα άμα τα χτυπάτε μέσα στον υπολογιστή σας, σας δουν σελίδες σε ολόκληρα πανεπιστήμια, papers και τα λοιπά, γι' αυτό τα έχω χρωματιστά εδώ αυτά, για να τα χτυπάτε μέσα στο ίντερνετ. Γιατί κι εγώ μπορώ να σας λέω παραμύθια. Άρα λοιπόν, εν αρχή υπήρχε ο κενός χώρος. Οι κυμάνσεις στον κενό χώρο που είναι σαν μια θάλασσα, υπάρχουν κυματισμοί. Οι κυματισμοί αυτοί ανάλογα την τιμή που παίρνουνε, της καμπυλότητας που λέγαμε, αν είναι μέσα σε ένα μήνυμο και σε ένα μάξιμο, η φυσιολογία του ανθρώπου μετατρέπει αυτές τις καμπυλότητες, τις μετατρέπει σε πυκνό τέλος ενέργειας, φτιάχνοντας αυτό που λέμε πραγματικότητα. Να τη σχέση. Δεν σας την δείχνω για να την καταλάβετε, να τη μάθετε απ' έξω. Βλέπετε αυτό το ε, είναι αυτό που λέμε η καμπυλότητα. Η καμπυλότητα είναι καθαρός αισμός. Δεν έχει μονάδες, μόνο οι μαθηματικοί το καταλαβαίνουν αυτό. Οι φυσικοί δεν το καταλαβαίνουν. Οι φυσικοί νομίζουν ότι η καμπυλότητα έχει μονάδας μέτρησης. Επειδή είναι μια ολόκληρη, ένα δεκαλεπτάκι, όποιος θέλει να το δείξει, το έχω στο τέλος την απόδειξη. Την επιστημονική απόδειξη. Ότι η καμπυλότητα είναι καθαρός αισμός. Δεν έχει μονάδας μέτρησης. Και αυτή η καμπυλότητα, πώς γίνεται, εδώ είναι η πυκνότητα της υλοενέργειας. Λοιπόν, αν πάρω πυκνότητες υλοενέργειας, μια πυκνότητα, και τη βάλω εδώ πέρα και βάλω σε αυτές τις ημέρες εδώ πέρα την τιμή τους, θα προκύψει μια καμπυλότητα. Δηλαδή, βάλετε στο μυαλό σας, αυτή η σχέση του Einstein μετατρέπει ένα φυσικό μέγεθος πυκνότητα υλοενέργειας, που είναι γραμμάρια ανακηβικό εκατοστό, που το καταλαβαίνουμε είναι γραμμάρια ανακηβικό εκατοστό. Και το μετατρέπει σε έναν καθαρό αριθμό, που ο καθαρός αριθμός όμως αντιστοιχεί σε ένα φυσικό φαινόμενο, που ο φυσικός ακόμα δεν το ξέρει, που λέγεται καμπυλότητα χώρου. Δηλαδή, σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό που οι αισθήσεις και τα επιστημονικά όργανα χαρακτηρίζουν ως κενό χώρο, είναι πιο γεμάτο πράγμα, που μπορούμε να εντοπίσουμε γύρω μας. Κενό δεν είναι αυτό που μας μαθαίνουν μέχρι σήμερα, ο άδειος χώρος, το τίποτα. Είναι αυτό που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε και ό,τι δεν μπορούμε να αντιληφθούμε το λέμε τίποτα εμείς. Είναι το πιο πυκνό πράγμα επιστημονικά αποδειδημένο πειραματικά, με ιδιότητες που μας λέει, αν ψάξετε τις περσινές συζητήσεις μας, πώς μετατρέπεται σε πραγματική υλή. Πείραμα το πείραμα, το ξέρουμε αυτό. Όποιος δεν το ξέρει και έχει και τίτλους, να τους βράσει τους τίτλους. Καταλαβαίνουν τους απλούς πολίτες να μην το καταλαβαίνουν. Αλλά δεν είναι δυνατόν διδάκτορες να μην καταλαβαίνουν αυτό. Και αυτή την ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, η ύλη δημιουργείται αισθητά από την ανθρώπινη φυσιολογία, αν οι τιμές της καμπυλότητας των κυματισμών αυτόν του καινού χώρου, των σημείων του βρίσκονται μεταξύ μιας ελάχισης και μιας μέγιστης τιμής. Δηλαδή, βλέπετε εκεί κάτι κυματισμούς που έχουν χρωματισμούς. Κάθε χρώμα εκεί πέρα που βλέπετε είναι μια άλλη τιμή της καμπυλότητας. Εμείς μπορεί να βλέπουμε στο μάτι μας καμπυλότητες γύρω στο κίτρινο. Στο κίτρινο βλέπει το μάτι μας. Γύρω από το κίτρινο βλέπει η όραση του ανθρώπου. Μπορεί να βλέπω το κίτρινο να μην βλέπω ούτε το μπλε ούτε το άνθρωπο το κόκκινο. Αυτό δεν σημαίνει δεν υπάρχουν. Απλώς εγώ από αυτό όλο το βουνό εκεί πέρα, θα βλέπω μόνο να υπάρχει αυτό το κομματάκι το κίτρινο. Και θα νομίζω ότι ένα βουναλάκι μικρό ένα κομματάκι πυκνότητας πεταμένο εκεί στο σύμπαν μέσα. Δεν θα μπορώ να το δω όλο αυτό. Εμείς το βλέπουμε σήμερα γιατί είμαστε ξύπνι. Όχι μωρέ. Αυτό είναι παλιά ξινά σταφύλια. Αυτός το πίστωδε το Wheeler. Διάσημος, μεγάλο πνεύμα. Τότε δεν υπήρχαν μαθηματική, φυσική, χημική, αστροφυσική κλπ. Ήταν υπηρέτες των θετικών επιστημών. Ξέραν από όλα. Βέβαια δεν υπήρχε μια τέτοια μεγάλη έκταση της γνώσης. Απειρία γνώσης σε επιμέδες τομείς. Ήταν ενήμερη για όλες τις εξελίξεις των θετικών επιστημών. Για αυτό μπορούσαν να λένε και μερικά πράγματα παραπάνω που εμείς σήμερα λέμε πώς το κατάλαβε. Γιατί ξέρει και μαθηματικά. Δεν ξέρει μόνο φυσική. Ξέρει και χημία. Ξέρει και λίγο βιολογία. Αυτό που σας είπα προηγουμένως. Εάν πάρουμε σε όλο το σύμπαν όπου υπάρχει πυκνότητα ηλαιοενέργειας αστέρια, γαλαξίες, μεσααστρικό υλικό, ο,τιδήποτε. Έχει ύλη. Αν είναι ύλη θα έχει μια πυκνότητα. Εάν πάρω όλες τις πυκνότητες του σύμπαντος που εμείς τις βλέπουμε και λέμε μάζες, πυκνότητες και όλα αυτά πράγματα και τις βάλουμε σε εκείνη την εξίσωση που σας έδειξα τότε όλες οι πυκνότητες μετατρέπονται σε καθαρούς αριθμούς. Άρα δηλαδή το σύμπαν του φυσικού που έχει μονάδες και το μετράω γραμμάρια ανακηδικού εκατοστό μετατρέπεται σε ένα σύμπαν καθαρών αριθμών. Άρα η φυσική, η γενική θεωρία της σχετικότητας γιατί με αυτή ασχολήθηκε ο Wheeler και όλη αυτή η γενική θεωρία της σχετικότητας μαζί με τον Αϊνστάιν το ξέρω Αϊνστάιν, ήταν σύγχρονος του Wheeler μετατρέπεται σε μια γεωμετρία. Άρα, είτε η γενική θεωρία της σχετικότητας, μιλάω, που είναι φυσική και το κάνει στο τοίμα φυσικής, είτε αριθμοί καθαροί που φτιάχνουν μια γεωμετρία, είναι το ίδιο πράγμα. Θα μου πέτει αυτό το δύο πράγμα γιατί το κάνω ρε παιδιά. Πώς εξήγησε γιατί, για να αποδείξει ένα φυσικό φαινόμενο της εξελίξης του φυσικού φαινόμενου, πρέπει να κάνω συνέχεια πειράματα. Οι πειραματικές διατάξεις για να κάνω τα πειράματα της φυσικής τα εργαστήρια πρέπει να στήσω, κάνω δισεκατομμύρια. Και αν κάνω το πείραμα και δεν μου βγει, θα πετάξω τα δισεκατομμύρια στον αέρα. Άρα, δεν με συμφέρει, ούτε μπορώ να το κάνω. Άσε δε ο χρόνος που για να στήσω ένα πείραμα, μπορώ να κάνω δέκα χρόνια για να στήσω το εργαστήριο και μετά το πείραμα να αποδειχθεί ότι δεν περπατάει. Τι κάνουμε όταν έχουμε μετατρέψει τη φυσική σε μαθηματικά, αυτό είναι που δεν καταλαβαίνει ο μέσος πολίτης γιατί το κάνουμε. Και βλέπετε λύνουμε εξισώσεις. Τι κάνουμε. Έχουμε μετατρέψει τη φύση της πυκνότησης υλοενέργειας σε μαθηματικά σε γεωμετρία και λύνουμε γεωμετρικά προβλήματα. Το γεωμετρικό πρόβλημα για να το λύσω δεν χρειάζεται παρά μόνο ένα χαρτού και ένα μολύβι. Το τρόπος που λέει για να είναι υπολογιστή, έτσι, ότι σύγχρονο έχουμε. Πώς το κάνουμε, πολύ γρήγορα. Λύνουμε εξισώσεις. Όταν φτάσουμε σε μια τελική συμπέρασμα, δεν βγάζουμε τα προβλήματα, δεν έχουμε έναν τύπο αρχιτελικό, ξαναμετατρέπουμε τους αριθμούς, τους μετατρέπουμε σε φυσικά μεγέθη και βλέπουμε το πείραμα που πρέπει να κάνουμε. Το παίρνουν όλοι οι φυσικοί, ξέρω εγώ όλοι οι αστροφυσικοί, οι σύγχρονοι και οι Έλληνες. Το μελετάνε, μήπως έχει κάνει κάποιο λάθος πράξεις, μήπως οι συνθήκες που έχει βάλει δεν είναι σωστές, πλακωνόμαστε εκεί πέρα για καμιά δεκαετία και στο τέλος συμφώνουμε ότι όλα είναι σωστά. Άρα, αφού είναι όλα σωστά, στείνουμε το πείραμα που κάνει 10 δισεκατομμύρια. Στείνουμε δηλαδή για το Higgs που έκανα 10 δισεκατομμύρια το CERN, αυτός ο επιταχυντής. Αλλά ξέρουμε ότι 99% θα βγει το πείραμα. Και τέλειο, για να εξηγηθώ το CERN, 10 δισεκατομμύρια δεν είναι για να αποδείξει το Higgs. Κάνει εκατομμύρια άλλα πράγματα, εποφελία του κόσμου, φτιάχνει φάρμακα, φτιάχνει άλλου είδους φυσική αναπτύση για την υγεία, για άλλα κομμάτια της ανθρώπινης ύπαρκης και όχι μόνο για να αποδείξει το Higgs. Αλλά λέω, αν δεν το είχαμε αυτό το 10 δισεκατομμύρια, δεν θα μπορούσαμε να αποδείξουμε το Higgs. Πρώτα ο Higgs έλυσε εξισώσεις, κατέληξε σε μια σχέση που είπε ότι πρέπει να υπάρχει ένα σωματίδιο που να κάνει έτσι και έτσι και έτσι. Το Ήλλεν ξανά έχει γίνει ο χαμός, επί μια δεκαετία. Όλοι συμφωνήσαν ότι έχει δίκιο ο Higgs στα μαθηματικά του. Άρα έπανε, άρα αφού είναι όλα τα μαθηματικά σωστά και η κατάληξη είναι σωστή. Και έκανα το πείραμα. Γι' αυτό λοιπόν, αυτή λέγεται γεωμετροδυναμική, δεν διδάσκεται στο πανεστήμιο. Δηλαδή, με λίγα λόγια, αν έχω ένα χώρο που βλέπετε εκεί πέρα, αν κάπου ο χώρος είναι πιο πυκνός οι καμπυλότητες βλέπετε, οι ανθρώπινες αισθήσεις το αντιλαμβάνονται σαν πυκνότητα ελεοενέργειας, που βλέπουμε γύρω μας. Άρα, τελειωτικά, υπήρχε ο κενός χώρος. Συγγνώμη τώρα που φτιάχνω εκεί πέρα που κουνιέται αυτό το πανί εκεί. Είναι ο κενός χώρος, αλλά κάπως έπρεπε να το δείτε. Είναι τεσσάρων διαστάσεων, αφού δεν έπρεπε να το δούμε, αλλά κάτι εγώ έπρεπε να το ζωγραφίσω, έτσι. Αυτές οι καμπυλώσεις εδώ πέρα που κάνει ο χώρος, ο αόρατος, όταν περάσουν μέσα από τον ανθρώπινο βίο υπολογιστή, για προσέξτε εδώ πέρα. Βλέπετε, εμείς το αντιμετωπίζουμε ότι δημιουργείται εδώ πέρα μια πυκνότητα υλικού μέσα εδώ. Άρα λοιπόν γνωρίζουμε ότι αρχικά το σύμπαν, πριν γεννηθεί ο άνθρωπος, 8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, ήταν και ενός χώρος ο οποίος καμπυλούμενος γέννησε την έννοια της ύλης και της ενέργειας. Παλιά ξυνά στα φύλλια. Θέλω να σκέφτεσαι τα παρεπόμενα και να μην τα λέω εγώ που δεν θέλω. Για σκεφτείτε μόνο αυτό το γεγονός τι ανατρέπει σε κοινωνικές θεωρίες και θεολογικά δόγματα σε κάποιες θρησκείες. Τάπα, τη δεύτερη και τη δεστέρα. Βλέπετε λοιπόν εδώ πέρα όποιος τα αντιμετωπίζει έτσι ή αν τα αντιμετωπίζει όπως η Δυτική Εκκλησία, την κοσμολογία και το σύμπαν, ότι είναι μόνο ύλη. Τι κάνω εδώ, εδώ. Άρα λοιπόν το σύμπαν επαναλαμβάνω, το ξέρω ότι τα ξαναλέω. Είναι μια περιοχή απείρων, μη αισθητών και συνεχώς μεταβαλόμενων μαθηματικών καμπηλωτήτων όλων των τιμών, από τις οποίες όμως μπορούμε να αντιληθούμε μέσω της φυσιολογίας μας μόνο ελαχιστότατες. Το κάνω φραγγοδίφραγκα. Εδώ πέρα δίπλα μας το σύμπαν μπορεί να υπάρχουν καμπηλωτές άπειρων τιμών. Εμείς βλέπουμε μόνο ομερικές και αυτές που βλέπουμε τις λέμε το σύμπαν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δίπλα σε αυτά που αντιλαμβάνουμε δεν υπάρχουν άλλα που δεν αντιλαμβάνουμε. Πειραματικά και αποδεικτικά τα λέω αυτά. Δηλαδή, δεν το βάλα, σας το έχω ξαναδείξει δεν θυμάμαι πότε, στα τέσσερα χρόνια. Αυτό είναι το σύμπαν ας πούμε. Βλέπετε ότι ένας χώρος που έχει βουνάκι, λάδες μέσα, δηλαδή διαφορετικές καμπηλότητες. Σε ένα σημείο του πολύ κοντινό μου, πάρα πολύ κοντινό μου, το βλέπει την κοσμολογική ορίζοντας. Που εκεί μέσα οι καμπηλότητες είναι τέτοιες που να τις αντιλαμβάνουν οι αισθήσεις μου. Τι κάνουμε ευλακοδόσιοι επιστήμονες κάποιας εποχής. Λένε αφού αυτό εδώ πέρα μέσα ας πούμε είναι ευκλήδιο, τότε όλο είναι ευκλήδιο. Τι κάνω τώρα εγώ. Τα πέζι με αυτά που λέω. Ακόμα και οι εικόνες. Και οι εικόνες τα παίζουν. Ναι. Άρα θα το πω και αυτό γιατί θα μου πείτε και πώς γίνονται οι κυμάνες αυτές. Θα τα πω. Για να πούμε αφού είδαμε όλα αυτά που συμβαίνουν στο σύμπαν. Που τα ξέρουμε προ αμνημονεύτων ετών. Κάποιος τα ξέρει και στην Ελλάδα. Ο δάσκαλος μου που τα μάθει τα ξέρει. Εδώ πέρα δείχνω μια εικόνα. Θα συζητήσουμε το εσήμερα στη συνέχεια. Τι γίνεται μετά τον κοσμολογικό ορίζοντα. Και θα μου πει κάποιος τι είναι αυτά που λες εσύ. Με τα φυσικαία και θεολογίζοντα. Όπως καταλαβαίνετε δείχνω από μια διάλεξη του Πενρός. Πενρός είναι κορονοιός. Είναι γιος δηλαδή κορώνας. Έτσι κατά κάποιο τρόπο. Δηλαδή είναι από τους μεγάλους ο Πενρός. Τους πολύ μεγάλους. Και κοιτάξτε τι διάλεξη έδωσε. Before the big bang. Πριν τη μεγάλη έκρηξη. Μεταφυσικός και ο Πενρός. Είναι διάλεξη και βλέπετε αυτά εκεί πέρα. Να ξέρετε λιγάκι τώρα. Εκεί πέρα μαθηματικά, αστροφυσική και τα λοιπά. Θα καταλαβαίνετε είναι μελανέσωπες. Θα τα δείτε και αυτά που θα στα από μέσα. Αυτά τα μεταφυσικά που λένε ότι λέμε. Είναι διάλεξη πανεστημιακή του Πενρός στο MIT. Για να δούμε. Γένες του σύμπαντος. Και να δούμε ποιά είναι αλήθεια ή γένει το ψέμα. Αυτό που ξέρουμε. Ότι αυτός ο οποίος αρχικά μας είπε. Για αυτή τη μεγάλη έκρηξη. Είναι ο Λεμέτρ. Ο Λεμέτρ όμως. Επειδή λέμε είναι αβάσ. Ήταν καλόγυρος. Ιερέας. Λέει. Λέει. Λέει. Λέει. Ιερέας. Στην δυτική. Εκκλησία. Κατολική Εκκλησία. Λέγαμε αυτός, η εδεξέ τη λέει. Και σε αυτόν έχουμε κολλήσει τον άνθρωπο που είπε αυτή την πάλα την ήλι που γεννήθηκε. Απευθείας. Δεν τα είπε αυτά ο Λεμέτρ. Ο Λεμέτρ μας είπε ότι η αρχή του σύμπαντος. Ήταν μια, προσέξτε. Σημιακή, ιδιωμορφία. Άγ маленьκα σενγκ Kw象 άνθρω. αγλικά singularity. Άρα, ήταν μια σημιακή ιδιομορφία, ένα σημείο... του χώρου μέσα, με περίεργες ιδιότητες, ας δούμε. Αλλά δεν ήταν μια μπάλα υλικού που μας μαθαίνουν. Τέτοια σημιακές ιδιομορφίες singularity... ξέρουμε δύο ειδών, που δεν θέλουμε να το πούμε. Το ξέρουμε και όταν πηγαίνουμε στα συνέδρια, τα συζητάμε. Όχι από έδρας, στον καφέ. Δύο τέτοιες ιδιομορφίες γνωρίζουμε. Την ιδιομορφία μιας μελανής οπής... και την ιδιομορφία μιας λευκής οπής. Σε τι διαφέρει η λευκή με τη μελανή οπή? Χονδρικά και λαϊκά. Η μελακίνη οπή είναι ένα σημείο σαν την πανιέρα που ρουφάει... και ξαφανίζει υλικό, άστε που πηγαίνει... ενώ η λευκή οπή είναι σαν την τρύπα του σωλήνα... που πετά υλικό προς τα έξω. Άρα το σύμπαν μας δεν μπορεί να γεννήθηκε... αν αληθέβει αυτό που τόπολε μέτρες... και είναι η αρχή της γενικής θεωρίας σχετικότητας. Δεν μπορεί να ήτανε μελανή οπή να ρούφαγε, από τι να ρούφαγε. Αφού δεν υπήρχε ακόμα το σύμπαν. Άρα δημιούργησε υλικό. Άρα είναι λευκή οπή. Επειδή δεν ξέρουμε όμως πολλά πράγματα για τις λευκές οπές... υπάρχει η απογορευτική αρχή του Πενρός που λέει... δεν υπάρχουνε λευκές οπές. Ξέρουμε ότι υπάρχουνε. Αλλά δεν ξέρουμε να τις χειριστούμε όπως έπρεπε καλά... και όσο νομίζαμε, αλλά δεν υπάρχει, έτσι τελειώνει το θέμα. Από αμερικάνικα βιβλία. Δεν θα μπορούσα να κάνω αυτά τα σηματάκια... εκεί πέρα, τα μοντέλα. Τα έχω κάνει μεγάλα πανεπιστήμια που διαθέσανε λεφτά... για να κάνουν τα μοντέλα αυτά, όπως βλέπετε. Να η μελανή οπή, να είναι η λευκή οπή. Από μια μελανή οπή δημιουργείται αυτός εδώ πέρα ο λόρος... που λέγεται Einstein-Rosen, που στην άλλη άκρη της υπάρχει μια λευκή οπή. Αυτό μου είπε λοιπόν ο Lemaitre... και όχι ότι υπάρχει μία μπάλα υλικού που δεν ξέρουμε από που φτιάχτηκε. Ο αμερικανός φυσικός, γιατί λέω αυτόν, υπάρχουν χιλιάδες... είναι ο πρώτος όμως που το είπε, ο Liz Molin... διετύπασε την άποψη ότι αν μια μελανή οπή ενός σύμπαντος... ξέρουμε ότι υπάρχουν μελανές οπές και τις έχουμε διερευνήσει. Ότι υπάρχουν. Ξέροντας λοιπόν τις μελανές οπές ότι υπάρχουν μέσα σε ένα σύμπαν... λέει ο Smolin στην αρχή θεωρητικά... αν μια μελανή οπή ενός σύμπαντος... υπάρχει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα... τότε έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει ένα νέο διαστελόμενο σύμπαν... μέσα από τη λευκή οπή, δηλαδή εκεί που βγάζει... η οποία συνοδεύει την δημιουργηθήσα μελανή οπή. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε ένα σύμπαν... αν υπάρχουν μελανές οπές που ζουν μεγάλα χρονικά διάστηματα... αρχίζουν να τραβάνουν υλικό και να φτιάχνουν καινούργιο σύμπαν. Αυτό δεν το έχουμε αποδείξει πραγματικά. Το καταλαβαίνετε. Αλλά αυτό είναι η επικρατούσα άποψη της εποχής. Και αυτό το οποίο εγώ πιστεύω ότι η νέα γενιά... τώρα είναι έναν λόγο ποιος το είπε, αν το έλεγε ο Δανέζης... θα τον έπαιρνε κανείς υπόψη. Αλλά όταν όλοι οι μεγάλοι συμφωνούν σε αυτό... και δεν το έχουν αποδείξει, πώς να το αποδείξουν... θα το δούμε τώρα ότι... εγώ τουλάχιστον δεν μπορώ να σκεφτώ πώς μπορώ να το αποδείξω... αρχίζουμε και σε προσέχουμε. Άρα θα πρέπει η νέα γενιά... όχι να μαθαίνει παπαγαλία ότι ξέρουμε... αλλά και όλα εκείνα τα οποία ψάχνουμε. Γιατί από τη νέα γενιά τα βγούν οι νεοί ερευνητές επιστήμονες... που πρέπει να ξέρουν τα ερωτήματα... για να στρέψουν εκεί την προσοχή τους και να τα λύσουν στο μέλλον. Όχι να τις λέμε μόνο ότι το έχουμε αποδείξει... αλλά και ότι όλοι βλέπουμε το ίδιο πράγμα... αλλά δεν έχουμε ακόμα την πραγματική απόδειξη. Άρα σε αυτό που είπε ο Λείς Μόλιν... πριν τη σημιακή διομορφία του δικού μας σύμπαντος που το γέννησε... σήμερα πιστεύουμε... είπα ακόμα δεν μπορούμε να τα αποδείξουμε... ενδείξεις έχουμε. Το σύμπαν μας γεννήθηκε μέσα από ένα σύστημα... μελανής-λευκής οπής ενός άλλου σύμπαντος. Δεν βάζω πάλι εγκλέζικα εδώ... ή να σας δείξω ότι ξέρω εγκλέζικα... αλλά απλώς να σας δείξω ότι αυτά διδάσκονται στα ξένα πανεπιστήμια. Βλέπετε εδώ, εδώ υπήρχε ένα άλλο σύμπαν. Εδώ δημιουργήθηκε, λέει, μια μελανή οπή... εδώ, στο άλλο σύμπαν... άρχισε να παίρνει υλικό και μέσα από τη singularity... αυτή την ένωση λευκής ή μελανής οπής... έφτασε σε μια λευκή οπή εδώ... και από τη λευκή οπή το υλικό που άρχισε να ξερνάει... στο δικό μας σύμπαν. Είναι πάνω σημιακά μαθήματα. Να το. Πιο απλά, να το προηγούμενο σύμπαν... εδώ ήταν μια μελανή οπή του... που άρχισε να ρουφά υλικό μέσα από αυτές διαδικασίες... κατέληξε σε μια λευκή οπή που έφτασε στο δικό μας σύμπαν. Ξαναλέω... αυτό είναι που συγκλίνουμε... αλλά δεν διδάσκουμε... διότι απόδειξε ότι δεν έχουμε πειραματική. Και πώς να έχουμε πειραματική, να πάω στο άλλο σύμπαν πριν. Ίσως το δικό μυαλό δεν πάει... και ίσως οι επόμενες γενιές... ή κάποιοι από τη σημερινή... να βρουν ένα πείραμα με τον τρόπο αυτό. Είναι αυτό που λέμε τα πολλά σύμπαντα. Σε κάθε σύμπαν υπάρχουν οι μελανές οπές... αυτό δημιουργεί ένα άλλο σύμπαν... αυτό δημιουργεί ένα άλλο σύμπαν. Άρα γιατί και ο Χόκκιν και οι λοιποί λένε... ποια αρχή να βρω, αφού το ένα σύμπαν προχύπτει από το άλλο. Που να βρω το πρώτο, τι έγινε εδώ... δεν μπορώ να βρω τι συμβαίνει εδώ. Αλλά δεν μπορώ να πω, υπάρχει μια αρχή... υπάρχει μια αρχή πιθανότατα για το δικό μου σύμπαν. Για γενικά το σύμπαν που είναι όλα τα σύμπαντα... είναι σύμπαν, έτσι. Ενώ οι αρχαίοι Έλληνες ξέραν τι λέγανε. Γιατί αυτό που βλέπουμε και μελετάμε το λέγανε κόσμο. Είναι ο κόσμος μου και υπάρχουν πολλοί κόσμοι. Δηλαδή πολλά τέτοιες φουσαλίδες. Και όλοι οι κόσμοι αυτοί κάνουν το σύμπαν. Αυτό λέγανε οι αρχαίοι προγονείς μας. Δεν λέγανε σύμπαν αυτό που βγάζουν τα τηλεσκόπια... και βλέπαν και τότε εκεί στον ουρανό και μελετάγανε. Άρα λοιπόν αυτό το οποίο ξέρουμε... είναι ότι από την αρχή εκείνη αυτό που λέμε... σημιακή διομορφία που γεννήθηκε από ένα άλλο σύμπαν... πριν υπάρχουν εποχές. Υπάρχουν χρονικές περίοδοι μέχρι να φτάσουμε σήμερα. Υπάρχει. Πριν από τη σημιακή διομορφία... που πιστεύουμε δεν το έχουμε αποδείξει... ότι προέρχεται από ένα άλλο σύμπαν που υπήρχε... με τον τρόπο που σας είπα. Από το σύμπαν που προηπήρχε... φτάνουμε σε αυτή τη σημιακή διομορφία... που γέννησε αυτό που είπε και ο Λεμέτρα. Μετά από τη σημιακή διομορφία που έκανε όλα αυτά τα πράγματα... υπάρχουν δύο περίοδοι. Η εποχή του πλάνκ κληκφαντική περίοδος... η εποχή της κληροθεωρηστικής διόκοσης. Θα σας πω όμως ότι υπάρχουν αυτές οι δύο περίοδοι... που βρίσκονται στις εκπλήξεις... που αυτές οι περίοδοι... δεν εξυπηρετούνται όπως από τις θεωρίες... που έχουμε αναπτύξει για το αισθητό σύμπαν. Αυτά που μαθαίνουν στο σχολείο και στο παρεμιστήμιο. Κατά 80%. Είναι άλλα. Είναι η φυσική του καινού. Είναι ο πληθορισμός. Είναι η κληκφαντική φυσική. Είναι μη ευκλειδές γεωμετρίες. 10 διαστάσεων, 10 διαστάσεων, 8 διαστάσεων, 5 διαστάσεων. Είναι εντελώς διαφορετική η λογική. Είναι μία λογική μη αισθητού... αλλά αποδεικνυόμενου πειραματικά μέσω δευτερογενών ιδιωτήτων... μέσω μίας άλλης λογικής. Αλλά είναι έξω από την εποπτεία των αισθήσεων και των οργάνων... των κλασικών που έχουμε. Κατόπιν μετά από αυτές οι δύο περιόδους... υπάρχει ένα γεγονός που κατά κάποιον τρόπο προσήγησε... αυτό που λέμε μεγάλη έκρηξη. Δεν είναι ακριβώς αυτή η μεγάλη έκρηξη που λένε έσκασε... και τα κομματάκια έκανε της γαλαξής. Αλλά τέλος πάντων κάτι έσκασε και αφού κάτι έσκασε... λέμε αν δεν είναι αυτό η μεγάλη έκρηξη. Δεν είναι η αρχή του σύμπαντος. Θα δούμε παρακάτω. Μετά από αυτή την έκρηξη και πάλι υπάρχουν τρεις περιόδοι. Η εποχή των Αδρονίων, η εποχή των Λεπτονίων... η εποχή της Ακσινοβολίας που είναι μετά τη μεγάλη έκρηξη. Αλλά πάλι τα γεγονότα που συνέβησαν αυτές οι περιόδους... είναι έξω από τη δυνατότητα των αισθήσεών μας. Μετά από αυτές τις τρεις έρχεται η εποχή... που δημιουργείται αυτός ο κοσμολογικός ορίζοντας. Ναι δηλαδή το κοσμολογικό ορίζοντα που λέει δημιουργείς και... ποιος τον δημιουργήσε, ο άνθρωπος. Δηλαδή έρχεται η εποχή που ο άνθρωπος μελετεί τον ουρανό. Άρα ο άνθρωπος μετασχηματίζει αυτό το οποίο τον έβλεπε... σε κάτι που αντιλαμβάνεται σαν πραγματικότητα. Και ποιες είναι αυτές οι δύο περιόδοι που αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε τα πράγματα... μετά τον κοσμολογικό ορίζοντα, να καταλαβαίνουμε τα πράγματα... έτσι όπως θα καταλαβαίνουμε στην κλασική επιστήμη. Λέμε και η αστρακή εποχή. Άρα βλέπετε ότι εκτός των κόσμου... που αντιλαμβάνουμε μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα... υπάρχουν περίοδοι πριν. Αυτό εισαγνώουμε. Διότι πίσω από εκεί που γεννήθηκε η Ήλη... δηλαδή που εμείς το αντιλαμβανόμαστε ας το πούμε... μετά αυτό που μοιάζει σαν μεγάλη έκρηξη... η επιστήμη εξηγεί τι υπήρχε πειραματικά. Κάποιες θεολογίες θέλουν πίσω από εκεί να είναι ο θεός τους. Η σύγκλουση μεγαλύει. Και οικονομικά και κοινωνικά. Άρα λοιπόν για να δούμε... έχουμε δύο περιοχές μέσα στο σύμπαλ. Μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα που επαναλαμβάνουν ισχύουν τα κάτω. Μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα ισχύει η ειδική... και γενική θεωρία της σχετικότητας. Πέρα από τον κοσμολογικό ορίζοντα παύει να ισχύει η θεωρία της σχετικότητας. Όλα απειρίζονται. Δεν ισχύει μετά. Όσο προσεγγίζουμε τον κοσμολογικό ορίζοντα... τόσο περισσότερο αυξάνει η ταχύτητα... η πυκνότητα και η καμπυλότητα του χώρου που είπαμε. Οι γεωμετρένες ήταν εκτός από πολύ μικρές περιοχές... οι οποίες μοιάζονται με ευκλήδια και η διάρκεια ενός δευτερολεύτου... όταν φτάσουμε τον κοσμολογικό ορίζοντα είναι άπειρη. Δεν νοεί το χρόνος μετά, δεν νοεί το ούτε πριν... αλλά τέλος πάντων το μετά δεν υπάρχει καθόλου. Όποιος μιλά για χρόνο μετά πίσω από τη μεγάλη... από τον κοσμολογικό ορίζοντα λέει κουταμάρες. Βλέπετε, άρα ολόκληρο το σύμπαν... το χωρίζει ο κοσμολογικός ορίζοντας σε δυο κομμάτια. Εδώ είναι το αισθητό και μετρούμενο σύμπαν... και πίσω από το κοσμολογικό ορίζοντα είναι... θα δούμε, εδώ πέρα είναι αυτά που λέμε... εδώ υπάρχει η νευτόνια φυσική και η ευκλήδα γεωμητρία... σε ένα χώρο γύρω από τον άνθρωπο... όσο απομακρυνόμαστε τότε μετατρέπεται η ευκλήδα γεωμητρία... σε σχετικότητα και οι διαστάσεις αρχίζουν να φαίνονται τέσσερις... και όταν ξεπεράσουμε το κοσμολογικό ορίζοντα... τότε υπάρχουν άλλες θεωρίες... που δεν έχουν σχέση με την νευτόνια φυσική και την ευκλήδα γεωμητρία. Δηλαδή αρχίζουμε με ατομική φυσική, φυσική των σηχειδών σημαντιδίων... μη ευκλήδες γεωμητρίες και οι διαστάσεις είναι μεγαλύτερες από τρεις. Τέσσες, πέντε, έξι, έντεκα θεωρία χορδών. Εδώ γίνεται η μεγάλη έκρηξη. Προσέξτε, εδώ γίνεται η μεγάλη έκρηξη. Όχι εδώ, ούτε εδώ. Και πριν από αυτή τη μεγάλη έκρηξη υπάρχει η θεωρία του πληθωρισμού... η φυσική του κενού, οι διαστάσεις από τέσσερις γίνονται έντεκα... όπως πηγαίνουμε προς τα πίσω. Άρα καταλαβαίνετε ότι αυτό το κομμάτι όταν το μελετήσουμε... το μελετήσουμε αυτό. Όπως καταλαβαίνετε, εδώ δεν ήρθα στα λιπτά που... ξεπέρασε πολύ την ώρα. Βέβαια. Ναι. Όχι. Σας τα πω στο τέλος γρήγορα. Εδώ το μόνο που θέλω να δω είναι η απάτη. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πάρα πολύ καλά... ότι αυτά που συμβαίνουν όταν ξεπεράσουμε το κοσμολογικό ορίζοντα... και πέρα από πίσω, τα μεγέθη που μετράγαμε... πυκνότητες, ταχύτητες, θα το εξηγήσουμε και όλα αυτά τα πράγματα... δεν είναι τα ίδια με αυτά που μετράμε εδώ στον κόσμο... μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα των ψευθεσιών μας. Έχουμε μια διαφορετική έννοια. Παρόσχαρη, η πυκνότητα της υλοενέργειας... είναι ισοδύναμη με την καμπυλότητα του χώρου. Ποια πυκνότητα? Η πυκνότητα είναι όγκος, δεν είναι... το υλικό προς τον όγκο. Ποιον όγκο? Η πυκνότητα που ξέρουμε εδώ πέρα είναι όταν ο όγκος είναι τριοδιαστάσιο. Άμα είναι τεσσάρων, πέντε, οχτώ, ποιον όγκο λέμε. Άρα η πυκνότητα που σας λένε ότι είναι από πίσω... δεν έχει καμία σχέση με την πυκνότητα, αυτή που ξέρετε. Σας μιλάνε για την ταχύτητα. Ποιες ταχύτητες είναι οι πιο μεγάλες? Η ταχύτητα είναι το διάστημα προς τον χρόνο. Αφού ο χρόνος είναι άπειρος, για ποια δευτερόλεπτα μιλάμε. Υπάρχουν πάρα πολλά τέτοια. Δηλαδή η ύλη δεν έχει καμία σχέση με τη μάζα. Η μάζα, αυτή που είναι από πίσω που σας λένε και τη λένε μάζα... είναι μια ειδική μάζα που λέγεται η βαραιονική μάζα. Το ξέρει κανένας τι είναι η βαραιονική μάζα. Όταν λένε μάζα, εννοούν ότι είναι η μάζα, αυτή εδώ. Και μας λένε πίσω από το κοσμολογικό ρήμα ότι υπάρχει μάζα. Τέτοια που είναι εδώ που την αντιλαμβανόμαστε. Η πυκνότητα, όπως σας είπα, αφού δεν ξέρουμε τον όγκο. Η βαρύτητα. Δεν είναι η βαρύτητα που του νεύτωνα. Είναι μια άλλη βαρύτητα. Δεν μας το ξεχωθαρίζουν όμως τα παιδιά μας. Και όταν λένε βαρύτητα εκεί πέρα πίσω, εννοούν τη βαρύτητα που εννοούμε εδώ. Η θερμοκρασία. Λέμε η θερμοκρασία τότε ήταν τόσοι σιγιάδες βαθμούς. Τα παιδιά θεωρούν ότι παίρνουμε το θερμόμετρο... το βάζουμε εκεί πέρα το θερμόμετρο και μετράμε θερμοκρασία τότε. Θερμοκρασία τότε όχι. Ονομάζουμε θερμοκρασία ένα άλλο μέγεθος... που λέγεται θερμοκρασία υλοποίησης που βγαίνει από έναν τύπο. Τα μεγέθη σε αυτόν τον τύπο είναι άλλα. Δεν έχουμε καμία σχέση με τα μεγέθη που μετράμε εδώ πέρα. Λοιπόν, καταλαβαίνετε για να κάνω λίγο πιο γρήγορα... ότι αφήνουμε τα παιδιά μας να πιστέψουν... ότι η ύλη γεννήθηκε αρχικά στην πάλα της ύλης... και όλα από κει και πέρα... όλα είναι ύλη. Άρα στο σύμπαν μέσα οι κοινωνικές θεωρίες... οι θεολογικές θεωρίες πρέπει να στηρίζονται στην ύλη. Είναι υλοκρατούμενα τα κοινωνικά συστήματα. Είναι υλοκρατούμενες οι θεολογίες οι οποίες πρέπει να βρεθούν. Εάν κάποιος τους πει ότι όλα αυτά από πίσω, μάζες, πυκνότες... είναι άλλα πράγματα, όρατα και περίεργα... τότε καταραίει αυτή η βασική λογική ενός δυτικού πολιτισμού... ότι τα πάντα είναι ύλη. Άρα δεν πρέπει να το μάθουν οι νέες γενιές. Πρέπει να κάνουν έναν οικοαδητήτες... να κάνουν τρία διδακτορικά για να το μάθουν... αν το μάθουν και ασχολουθούν στο διδακτορικό τους με αυτές τις έννοιες. Βλέπετε εδώ πέρα, μας λένε... από εδώ μέχρι εδώ λέει είναι χρόνος, το βλέπετε. Εδώ πέρα λέει η εποχή των αδρονίων, η πυκνότητα είναι τόση. Σιγά, ποια πυκνότητα, αφού εκεί πέρα είναι τέσσερα διάσταση. Πώς μετρήσαν τον όγκο, ποια μάζα, αφού είναι βαραιονική μάζα. Βλέπετε ταχύτητα λέμε, καλύτερη του φωτός, ποια ταχύτητα. Αφού ήδη η ταχύτητα έχει γίνει μηδέν, έχει απειριστεί... όταν αυτό είναι 300.000 δευτερόλεπτο. Δεν έχουν κανέναν νόημα δηλαδή όλα αυτά τα πράγματα. Και όμως εμείς μαθαίνουμε αυτό εδώ πέρα. Και από κάτι άλλο, χρόνος δεν υπάρχει, δεν είναι. Δεν το αποδείξαμε ότι δεν υπάρχει χρόνος. Λένε ότι μας δίνουν αυτό το σχήμα για να δουνε... χρονικά πώς εξελίχθηκε. Αλλά όταν δεν υπάρχει χρόνος, αυτό είναι μηδέν, τίποτα... αλλά όλα έρχονται και γίνονται πίτα. Άρα, αφού δεν υπάρχει χρόνος, πάνε να πείτε συνηπάρχουν όλα. Όλες οι εποχές συνηπάρχουν. Καλά δεν το ξέραμε. Λένε δημιουργούνται τα ηλεκτρόνια σε αυτήν την περίοδο... δημιουργούνται τα ηλεκτρόνια. Καλά σήμερα δεν δημιουργούνται ηλεκτρόνια. Δεν δημιουργούνται πρωτόνια. Σήμερα δεν δημιουργούνται άστρα καινούρια. Τότε δημιουργήθηκαν και τελειώσανε. Τότε δημιουργήθηκαν ηλεκτρόνια και σήμερα δεν δημιουργούνται ηλεκτρόνια ή πρωτόνια. Και αδερφές και κουταμάρες. Άρα συνηπάρχουν όλες οι εποχές. Συνεχίζονται και στα σωματίδια, συνεχίζονται να δημιουργούνται άστρα... που είναι σε άλλη περίοδο. Και αδερφές συνηπάρχουν μες στο σύμπαν, αν τις αντιλαμβανούμαστε ή όχι. Άρα, λοιπόν, η προηγούμενη ενσυνείδητη σύγχυση... μεταξύ του περιεχομένου των γνωστών επιστημονικών φυσικών ιδεών... μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα, που τους έχουμε μετατρέψει... και με την ίδια έννοια, με την ίδια λέξη... περιγράφουμε και μετά το κοσμολογικό ορίζοντα... δημιουργούν τη φιλοσοφική έννοια... των κοινωνικών συστημάτων των υλιστικών, μόνο υλιστικών... καλών οι κύλιοι... και των θεολογιών που στηρίζονται επάνω στην υλοκρατία. Στην ήλι μόνο. Άρα τι γίνεται, το πώς είναι φτιαγμένο το σύμπαν... ακόμα κι αν δεν με ενδιέφερε, με ενδιαφέρει στο μέτρο... που μεταβάλλει τις κοινωνικές και τις θεολογικές θεωρίες. Και δεν θα συνεχίσω παρακάτω. Να είστε καλά και ευχαριστώ πάρα πολύ... για την υπομονή σας. Λιαν, το έχω ξαναπεί... έχεις την εντύπωση ότι είμαι τόσο αφελής... που δεν καταλαβαίνω ότι σε μια μισή ώρα... δεν μπορώ να εξηγήσω θεωρία... που κάναμε δύο και τρία εξάμινα... και δεν καταλάβαινε κανένας τίποτα και θα τα πούμε σε μια μισή ώρα. Αυτό που θέλω να καταλάβετε είναι το εξής... ότι αυτά που διαβάσαμε είναι ψέματα. Και πρέπει ξανά, απ' εκλαδικευτικά περιοδικά... απ' απλά πραγματάκια... να ξαναρχίσουμε να καταλαβαίνουμε πράγματα. Και πρέπει να καταλάβουμε ότι όταν καθόμαστε και μιλάμε... γι' αυτά τα περίεργα πράγματα... αυτά τα περίεργα πράγματα είναι η βάση... της κατάρρες του οδηγικού πολιτισμού. Όταν λοιπόν όλα τα παιδιά και όλες οι γενιές... πιστεύουν ότι τα πάντα γεννιώνται απ' την ύλη... και πίσω απ' την ύλη υπάρχει μόνο ο Θεός... φτιάχνουν κάποιες κοινωνικές θεωρίες. Φτιάχνουν κάποια θεολογικά συστήματα. Αυτό με ενδιαφερεμένα. Να κρατήσουμε τις διαδρακάσεις που κρατάνε πάντα. Τις προηγούμενες Δευτέρες αυτό έκανα. Αλλά ναι, θα σας πω όμως ένα που είπα. Ο διαλεκτικός υλισμός μου λέει καθαρά και ξάστερα... μέσα του φίλου και διάσημου διανοητή του Ευτίκη του Μπιτσάκη... ότι η ύλη είναι φιλοσοφικό κατηγόριμα. Άρα, με αυτό που λέει ο διαλεκτικός υλισμός... ότι η ύλη είναι φιλοσοφικό κατηγόριμα... τότε στο μέτρον που όλοι είμαστε υλικά αντικείμενα... ξεχάσετε τώρα ψυχική πνεύμα και τα λοιπά... και εσείς και εγώ είμαστε φιλοσοφικό κατηγόριμα. Άρα, μια τέτοια ιδέα μεγαλόπνοη του διαλεκτικού υλισμού... θα περίμενα αν την δουργήσει... και ανάλογες κοινωνικές φιλοσοφίες... οι οποίες πρέπει να είναι ιδεαλιστικές. Εφόσον οι άνθρωποι είναι φιλοσοφικές κατηγορίματα... με ό,τι θετικό φέρει, μιλάω φιλοσοφικά... τότε οι άνθρωποι... γι' αυτό θυσιάζονται κάποιοι άνθρωποι για τις επόμενες γενές. Γιατί είναι φιλοσοφικά κατηγορίματα. Ξέρουν πράγματα για το τι είναι πραγματικά. Δεν μπορεί ο διαλεκτικός υλισμός... ο οποίος πιστεύει ότι ήλι είναι φιλοσοφικό κατηγορίμα... να γεννάει υλοκρατικές. Και είχα εξηγήσει, θα όντως χάρη, επειδή δεν ξέρω να απαντάω... ξέρω ότι θα θέλατε. Για αυτό λέω το εξής, ότι προκειμένου ο διαλεκτικός υλισμός... να φαινομενικά... να εξυπηρετήσει κοινωνικές θεωρίες, υλοκρατία, μηχανισμός... μηχανοκρατισμός κλπ. Τι κάνω, αλλείωσα αυτό που είπε οι πατέρες του διαλεκτικού υλισμού... το τι είναι ήλι. Αν πάρω τους πατέρες του διαλεκτικού υλισμού... ξέρουμε ότι δημιουργούν μια ιδεαλιστική θεωρία. Τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι η κοινωνία. Εξέπνευση της ιδεαλισμού. Υπόσχομαι να εξηγηθώ... οι άνθρωποι υπαγονίστηκαν και δώσαν τη ζωή τους στα βουνά. Δεν ήταν εν τί αλπαλά μην βολήσω μεν... κάποιος να μου δώσει 500 ευρώ στο χέρι. Ξέραν ότι θα πεθάνουν. Στα γκέτοτα γερμανικά, στα βουνά, ξέρω ότι θα πεθάνουν. Θυσιάστηκαν για τις επόμενες γεννιές. διαπνευμένο από τον διαλεκτικό ηλισμό, και δεν ήταν νεόκοποι φιλόσοφοι του διαλεκτικού ηλισμού, που λένε, εν τυ παλά μη βοήσουμε. Δεν θέλω να κάνω αυτές τις κουβέντες, γιατί δεν είναι η δική μου θέση. Έχω τις απόψεις μου, τις οποίες δεν θέλω, γιατί εδώ εκλήθει να μιλήσω για άλλα πράγματα. Τις έχω διατυπώσει και γραπτά και προφορικά αλλού, που με καλέσαν για άλλα πράγματα. Άρα βλέπετε πόση παραφθορά, φιλοσοφιών, φυσικών φαινομένων και τα λοιπά, γίνεται η μουτσούνα, αλλοιώνοντάς, για να δημιουργήσουμε κοινωνικές φιλοσοφίες και θεολογίες, οι οποίες είναι αντιουμανιστικές και απάνθρωπες. Δεν είμαι από τις ανθρώπους που δεν αγαπάω την ύλη. Φαίνεται έτσι. Δεν είμαι γκουρού. Το ένα δεν αποκλεί το άλλο. Να σας πω, όχι, δεν θα το συνεχίσουμε αυτό. Ναι, δεν θα το συνεχίσα γιατί δεν θέλω να σας πω. Λοιπόν, δεν θα το συνεχίσουμε. Θα ζητάτε τον λόγο και θα σας ζητήσω το μικρόφωνο. Και θα μου επιτρέψετε να πω κάτι. Δεν το έχω ξανακάνει, αλλά νιώθω την ανάγκη να το κάνω. Μετά από τέσσερα χρόνια που είστε μαζί μας. Πρώτον, παρατηρώ ένα ακροατήριο που είναι ικανοποιητικά και ελπιδοφόρα πολύ χαμηλός ο μέσος όρος ηλικίας. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Δηλαδή, τώρα που σηκώθηκα... Είναι απάντηση σε όλους εκείνους τους καλοπωρέρωτους φίλους που μου λένε ότι αυτά είναι δύσκολα και δεν μπορεί να αλλάξει η κοινωνία. Τώρα θα αλλάξει η κοινωνία. Όχι, το δείχνει το μέσος όρος ηλικίας. Ήδη έχει αλλάξει. Δεν θα περιμένουμε να αλλάξει. Άλλαξε. Λέω στους φίλους, ότι άλλαξε, εμείς το καταλαβαίνουμε, οι δάσκαλοι. Βλέποντας το μέσον όρο, για αυτό παίρνουν γυναίκα μου φωτογραφίες και όλοι νομίζουν ότι το πρέπει να δείξω πόσο πολύ είναι. Εγώ τι κάνω, το ανοίγω και βλέπω ηλικίες. Και λέω, αλλάξαμε, βρε. Και να σας πω και κάτι άλλο, δάσκαλο. Είναι η τέταρτη φορά. Πέρσι, αναλύσαμε και τα βαρυτικά κύματα και όλα αυτά. Να σας πω κάτι. Δεν ξέρω αν είναι δική μου αίσθηση. Εγώ κατάλαβα τα πάντα σήμερα. Ήσας ήταν καταπληκτικός. Δεν έλεγα τίποτα. Ακούνα με το κεφάλι μου. Ήτανε εξαιρετικά απλοποιημένο. Με τη λέει, είμαστε φίλοι. Όχι, δεν το λέω. Δεν του πραγματικά. Ήταν η τέταρτη χρονιά και ήτανε μια από τις πιο εύκολο... Γιατί έχουμε ακούσει πολλές άλλες. Λίγο από εδώ, λίγο από εκεί. Ωραία. Το λόγο, λοιπόν. Καλησπέρα. Εγώ, παιδιά, δεν βλέπω μακριά. Το παίζω νέος. Μπορώ να μιλήσω. Καλησπέρα. Καλησπέρα, χαρά. Χαίρετε. Θα προσπαθήσω να μιλήσω στα λόγια μου. Γιατί έχω, γενικά, πολλές απορίες. Εγώ είναι αδυσπωσιακός. Είμουνα κι εγώ... ενώ το πρωί είχαμε μηχανική ερευστών... εγώ έβλεπα σήμα που αγάπησα τα βράδια... και δεν πήγαινα στο μάθημα το πρωί. Είπατε στην αρχή της διάλεξης... για τις παρελθοντικές εικόνες που βλέπουμε... και ότι στην ουσία το σύμπαν δεν διαστέλεται. Διαστελότανε. Μιλήσατε για ένα παρελθόν. Ενέπανα το σύμπαν μάθονα. Αν αντιστρέφουμε από το συμλογισμό... και πούμε ότι είναι μελλοντικές εικόνες... μπορούμε να πούμε ότι το σύμπαν... αντί να διαστέλεται... συστέλεται στην μαύρη τρύπα... που θα δημιουργεί στην λευκή οπείη. Είναι το ένα ερώτημα. Το άλλο ερώτημα είναι... Αφορά τη σκοτεινή ενέργεια... που έχω ακούσει παλιότερα... να την αποδομίται. Την υπόθεση μάλλον. Σε μια διάλεξη ρόλ που είμαστε... που δεν μπορώ να την επαναλάβω. Σου λέω... όταν έχεις απάντηση στην ερώτησή σου... δες μια διάλεξη πριν από ένα χρόνο... που λέει η γεωμετρία... η κοσμολογία του Ρήμαν. ΟΚ. Δεν θέλω να απάντησετε... στην ουσία της. Για αυτό λέω... προσπαθώ να θέσω στο ερώτημα... να πάω σε στιγμή απάντησης... σε αυτό το χρόνο που έχω. Η αποδόμηση... η μη συμφωνία με τη σκοτεινή ενέργεια... την καταλαβαίνω. Αντιτίθεται στο συλλογισμό... ότι το σύμπαν διαστέλεται... και κάποια στιγμή θα καταστραφεί. Γιατί η σκοτεινή ενέργεια... λέει ότι... είναι μια περίεργη ενέργεια... η οποία επιταχύνει τη διαστώλη του σύμπαντος. Όπως το καταλάβετε. Να το πω εγώ με δυο λόγια. Να το καταλάβεις. Αυτό το οποίο ξέραμε... όταν ήταν μια μπάλα... η οποία εξεράγει... έτσι... η οποία διαστέλεται το υγικό συνέχεια... η κλασική φυσική... έλεγε ότι όταν πάρει μια μπάλα... και σηκάσει τα κομμάτια... δεν είναι ταχύτητα. Όσο η ταχύτητα αυτή... όσο απομακρύνονται, η ταχύτητα πέφτει. Ε, δεν είναι. Αλλά λοιπόν μας λένε οι κλασικές θεωρίες... που γι' αυτό τις ανατρέψαμε... μας λένε τι. Ότι αυτό που βλέπουμε γύρω μας... είναι ο απόχος του μπάμ. Δηλαδή, οι γαλαξίες απομακρύνονται. Δηλαδή, μεγαλώνει ο χώρος. Ωραία. Άρα θα έπρεπε όσο απομακρύνονται... οι γαλαξίες να μικραίνει... η επιτάχυνσή τους. Έτσι είναι. Ε, δεν είναι. Δεν πρέπει με την κλασική μηχανική. Όμως οι θορυφόροι μας μετρήσαν... ότι μεγαλώνει. Και λένε, μα πώς είναι δυνατόν. Αφού η φυσική που ξέρω... η κλασική μου λέτε να μικραίνει. Και αυτή μεγαλώνει... το πρώτο που πρέπει να δίνα σε επιστήμονα... είναι ότι κάποτε έκανα λάθος. Εγώ, η ιθωρία μου. Κάτι πρέπει να αλλάξω. Όχι... για να μην πούμε ότι... κάναμε λάθος... εφύγραμε τη σκοτεινή ενέργεια. Η οποία... σκοτεινή ενέργεια είναι... ένα υλικό περίεργο... Εντάξει. Ναι, ναι, ναι, οκ. Το αντιλαμβάνω. Είναι το ανάποδο της βαρύτητας. Δηλαδή, αν δεν έλκει τα πράγματα... τα αποθεί. Και έτσι δικαιολογήσαμε. Δίνω τη λύση. Είναι απλούστατη. Σαν το αυγό του κολόμου. Τι συμβαίνει. Αφού αποδεικνύεται σήμερα... ότι αυτό που λέμε απομάκρυση... γι' αυτό σου πω να δεις την κοσμολογία του ρήμα. Αυτό που λέμε απομάκρυση... δεν είναι απομάκρυση. Είναι... σύγκληση σε ένα σημείο. Πίσω από το κοσμολογικό ουζόντα. Δεν είναι αλήθεια αυτό που πιστεύαμε... ότι επειδή... πιστεύουμε να φεύγουν και πίσω από το κοσμολογικό ουζόντα... και κάμπτεται... και πάει σε ένα σημείο. Δηλαδή οδηγεί... σε μια μελανή καινούργια οπί. Και ξέρουμε... όταν το υλικό πάει να τραβηχτεί... από μια μελανή οπί... απλοϊκότατα... επιταχύνεται. Άρα αυτή η... ανάποδη από την κλασική θεωρία... το ότι γιατί να επιβραδύνεται... επιταχύνεται... σαφέσταται... απόδειξε ότι τύνει σε ένα σημείο. Αν το πούμε όμως αυτό... αντιβαίνουμε... θεολογικά... θέσφατα... που ακόμα ο πολιτισμός μας... δεν είναι έτοιμος. Είναι ακριβώς ο πολιτισμός... που είχαμε πει την περασμένη Δευτέρα... αυτός ο δυτικός πολιτισμός... ο οποίος είναι... ανορθολογικός. Δεν είναι λογικός ο πολιτισμός αυτός. Γιατί... γιατί θέλουμε να κρατάμε ισορροπίες. Ενώ η επιστήμη... δεν έχει ισορροπίες ότι αποδεικνύεις... αυτό είναι και ως όποιον αρέσει. Δεν αναγκάζει κανένα να το υπακούσει... αλλά ξέρει τι είναι κι αυτός διδάσκαλος. Ξέρουμε την απάντηση. Δεν θέλω να ασχολήσω πολύ... απλά ήθελα να καταλήξω ότι... καταλαβαίνω την απόρριψη της σκοτεινής ενέργειας... αλλά... για το θέμα της σκοτεινής ύλης... απλά επειδή είπατε... για το κενό το οποίο είναι γεμάτο... τη διαφορά θέλω να ακούσω και αυτό. Είναι η διαφορά μεταξύ... της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης. Περίμενε. Η σκοτεινή ύλη, πάλι... είναι το ίδιο αυτό που σου είπα προηγουμένως... αλλά τη μια φορά... είμαστε μέσα... στη μελανή οπί... στο χωνί της μελανής οπής... όταν μιλάμε για το σύμπαν. Το σύμπαν είναι μια... τεράστια χωάνη της μελανής οπής... που ακόμα δεν έχουμε φτάσει μέσα μέσα... και σου δίνει όλα αυτά τα περίεργα φαινόμενα. Εάν είσαι απ' έξω... από μια μελανή οπή... που στο απ' έξω... έχουμε βρει τη σκοτεινή ύλη... τότε το ίδιο φαινόμενο... που σου είπα, όταν το δεις απ' έξω... είναι ακριβώς το ανάποδο... και σε δημιουργεί την έννοια της σκοτεινής ύλης... που είναι δικτική. Γιατί στο κέντρο όπως είδες... είναι μια γαλαξία, ακόμα και αν δεν έχει μελανειοπή... πιστεύω ότι όλοι οι γαλαξίες έχουν μελάνες στο κέντρο τους... μικρές ή μεγάλες... είναι ένα πολύ πυκνή περιοχή... που δημιουργεί... ελλεικτικές δυνάμεις πάρα πολύ μεγάλες. Το έχουμε λύσει αυτά τα προβλήματα... σε μια προηγούμενη... γιατί... το πριν και το μετά την μεγάλη έκπληξη... τον έχω κάνει και άλλες φορές... και άλλες πράγματα βέβαια. Έτσι. Καλησπέρα σας. Πιθανότατα η ερώτηση που είχα να κάνω... να ψιλοκαλύφθηκε από αυτά που είπατε στον προηγούμενο. Αν κατάλαβα καλά τις μεγάλες οπέσεις... τις έχουν μελετήσει. Δηλαδή... τις έχουν μελετήσει. Υπάρχει... Ξέρουμε ποιες ιδιότητες... της γεννούν. Βέβαια. Τις μελανές οπέσεις... του δικού μας γαλαξία. Του δικού μας. Έτσι καλώς το άλλο... οπότε κατάλαβα ότι μπορούμε να... Ξέρουμε, ναι. Για κάποιους λόγους... μεγάλα ασθένεια... πολύ μεγάλης... τυκνότητας συνήθως... αρχίζουν και περιστρέφονται πάρα πολύ γρήγορα... και κάνοντας από κάποιες διαδικασίες... αποβάνουν... σαν στρώματα... του σώματός τους. Παπ! Περιστρέφονται... για να τους υποστηρίζει... διατήρηση τραφορμής... και αποβάνουν... σαν να εκρήγηνεται δηλαδή... αλλά δεν εκρήγηνεται όλο το ασθέρι... εκρήγηνεται μόνο εξυπηρετικό στρώμα. Τι συμβαίνει... όταν αυτό... εκρήγηνεται το εξυπηρετικό... περίβημα... τότε δράση-αντίδραση... συστέβεται το στερικό... κομμάτι του χυμού. Μεγαλώνει δηλαδή... πυκνότητα. Μεγαλώνει και η περιστροφή γρήγορα. Έτσι ώστε... όσα μεγαλώνει η πυκνότητα... μεγαλώνει η καρδιλότητα... που στάνει σε ένα όριο... η πυκνότητα του λοιπού... που ξεπερνάει το μέλλιστο όριο... το στάνει από τα μάτια μας. Αυτό το λέμε... δηλαδή ξέρουμε... όταν έχουμε μεγάλη μάτρα... διουλούνταμε να είναι σωπές. Ό,τι δίποτε γίνεται... μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα... αυτό γρανίστηκε. Το σχηματίζουμε... εμείς οι άνθρωποι με τον βιοϊπολογιστή μας. Έτσι αν την αμπανόμαστε το φαινόμενο. Γι' αυτό... συμπληρώνουμε το εξής... ότι μη μπλέκετε τους νόμους... μέσα στον κοσμολογικό ορίζοντα... εκεί παρεμβαίνει ο άνθρωπος... και μετασχηματίζει τη φύση. Και δεν βλέπουμε το πραγματικό σύμπαν. Βλέπουμε το σύμπαν... όπως έχει τη δυνατότητα... να το μετασχηματίσει ο εγκέφαλός μας. Και εμείς τι κάνουμε. Παίρνουμε τους νόμους του σύμπαντος αυτού... που παρεμβαίνει ο άνθρωπος... με τη βιολογία του... και με τη δυνατότητα του... και με τη βιολογία του... και βλέπουμε από άλλων... και τις μεταφέρουμε πίσω από το κοσμολογικό ορίζοντα... εκεί παρεμβαίνει ο άνθρωπος... να μην τα σχηματίσει τίποτα... ή το πρωταγένει σύμπαν. Άρα για να φτάσουμε... να καταλάβουμε αυτούς τους νόμους... τους συγχρονικούς και συγχρονιστικές επιστήμες... πρέπει να καταλάβουμε το υλικό που βρήκε πριν... πολύ καλά τι συμβαίνει... να καταλάβουμε πάρα πολύ καλά... πώς λειτουργεί η φυσιολογία του ανθρώπου... και κατόπιν να μελετήσουμε... τι σημαίνουν... ό,τι παρατηρούμε γύρω μας... που είναι ασυνδιασμό. Του είπε και πριν... και τις δυνατότητες του υπολογιστή... πρώτα με τα σχηματίζει. Αυτό, το ξαναλέω... γιατί συζητήσαμε πέρυσι... το τελευταίο, η τελευταία ομιλίδα... έχουμε προχωρήσει πάρα πολύ... και τα αποτελέσματα... αυτών των σχέσεων... μας οδηγούν στη τεχνητή νοημοσύνη. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι τα ρομπότ... που είναι η εξέλιξη και η λιωτική... της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης... αλλά απλώς, κάποια στιγμή... θα εμφανίζεται βία, εκκληκτικά... η καινούργια γνώση αυτού του ξαναλέω... των σχέσεων δηλαδή... του πραγματικού σύμβατος... με το πόδι του γεωγέφαλος... ποια είναι η σχέση αυτή... και τότε η τεχνητή νοημοσύνη... έχει ως αποστολή της... να κάνει αυτό που κάνει ο ανθρώπινος γεωγέφαλος... σε ένα μέτρο. Δηλαδή να φέρνει το προτολή της... και να το μετατρέπει καταστροφωτούν... αυτό είναι το επικίνδυνο... δεν είναι τα ρομπότ τα επικίνδυνο... τα ρομπότ το πιο δικίνδυνο είναι... ότι θα έχουμε ανεργία... που είναι μεγάλη... δεν είναι πολιτισμικό πρόβλημα όμως... μπορεί να το λύσει ο άνθρωπος αυτό... της ανεργίας... αν το θέλει... εκεί πέρα είναι μια λίγο... αλλά εγώ προλέγω και σας λέω... αυτό το οποίο ξέρει όλος ο άλλος κόσμος... τουλάχιστον στα πανεπισήμια... ότι γνωρίζουμε πάρα πολλά για τις σχέσεις... αυτού του πρωτογενού συλληκού... κβατικές καμπηλώσεις του καινού... με το πώς τις επεξεργάζεται ο Αιγέφαν... και φτιάχνουμε τεχνητούς νευρώνες... εκατομμύρια φτιάχνουμε... χρειαζόμαστε τρεις εκατομμύρια... αλλά φτιάχνουμε εκατομμύρια... για να επιτύχουμε αυτή την... μεταβολή... μέσω μηχανών... προσέξτε αυτό είναι το πρόβλημα... δεν το δούτε εγώ τα παιδιά μου... τα εγγόνια μου ίσως δεν είναι... λίγο κάτι στην αρχή... αλλά μετά τρεις γενιές... αυτό είναι η παγκόσμινη δικτυκτατορία... είναι μια μεγάλη κουβέντα... πας μη τώρα πανικοβάλλουμε... είναι μετά τρεις γενιές τέσσερις... αλλά πρέπει να προετοιμάσουμε τα παιδιά μας... κύριε Τανίζη... καταρχάς να σας συγχαρώ... για τη δουλειά στην επικοινωνία... της επιστήμης που κάνετε. Δεν κάνω τίποτα, αυτά που ξέρω τα λέω. Τι προσπάθει άσχεσαι. Τωραία να τα είπαν οι δάσκαλοι μου... τωραία να τα λέω και εγώ. Αυτή είναι η δουλειά μας. Έχω δει ερωτήσεις. Πρώτον δεν κατάλαβα την έννοια της καμπηλότητας... γιατί αναφέρετε στην αρχή... για χορική καμπηλότητα... για να δώσετε σαν παράδειγμα... την έννοια της καμπηλότητας στο όριο του σύμπατος... και μετά αναφέρετε στην καμπηλότητα... Ναι, ναι, καταλαβαίνω. Μετά αναφέρετε στην καμπηλότητα... τη χρονική όμως λόγω της ταχύτητας... της φωτός για το ορατό σύμπαν... και μετά αναφέρετε και στη τρίτη καμπηλότητα... για την καμπηλότητα του χώρου. Δεν ξέρω τι είδους καμπηλότητα είναι... και οι τρεις αυτές είναι ίδιες, είναι διαφορετικές. Έχασα το σημείο να φοράς δηλαδή. Είναι αυτό. Η δεύτερη σύντομη ερώτηση είναι ότι... έχει να κάνει με το βιοπολογιστή... που ερώτησε και η κυρία πριν. Σχετικά δεν μπορώ να αντιληφθώ από τη στιγμή... πώς είναι η έννοια του υπολογιστή. Κοιτάξτε, καταλαβαίνω όλα αυτά. Γιατί υποθέτω ότι έχουμε άλλη επίδραση... με τα αυτά τα οποία βλέπουμε... ενώ δεν έχουμε άλλη επίδραση. Είναι υποσυνείδητες δεργασίες. Επειδή υπάρχουν και πάρα πολλοί φίλοι... που μου τα σώρουν στο ίντερνετ... οπουδήποτε μου τα σώρουν. Θα πρέπει να γίνεται κατανοητό... ότι δεν ήθελα να κάνω διαλέξεις... εγώ εδώ και 30 χρόνια. Δηλαδή, αυτά που θέλω να πω... δεν είναι δυνατό να τα πεις... σε μια άμυση, δύο ώρες. Είναι μαθήματα εξαμηνία... πολλών ετών στο Πανεσταίμιο. Τι κάνω, είναι σειρά μαθημάτων. Για αυτό, ποιος δεν καταλαβαίνει... κάτι από αυτά που λέω τώρα... θα πρέπει να ανατρέξει ημερολογιακά... στις προηγούμενες... όλα αυτά τα οποία είπαμε περιλήψει τώρα... έχουν αναλυθεί. Δηλαδή, περί καμιλότητας... έχει γίνει... νομίζω ότι το προηγούμενο χρόνο... η δεύτερη διάλεξη που κάναμε εδώ... ακριβώς αναλύω... γιατί τι είναι η καμιλότητα. Απλοϊκά. Όχι τώρα τι μας μαθαίνει στο Πανεσταίμιο... είναι όλα πως μπορεί να το καταλάβει κάθε άνθρωπος. Άρα λοιπόν, εγώ σήμερα εδώ πέρα... ήρθα να προσθέσω ένα ακόμα level... σε αυτά που ήδη έχω πει στο μάθημα. Δηλαδή, δεν είναι δυνατόν κάποιος... ο οποίος δεν έχει καμία επαφή... με αυτά που λέω χρόνια... μη πρώτη φορά, δεύτερη, τρίτη... το καταλαβαίνει να κατανοήσει τίποτα. Δεν κάνω διάλεξη με την έννοια... ότι μπορώ να ολοκληρώσω ένα σύνολο... είναι όπως γεννήθηκε και εξελίσσεται το σύμπαν... που είναι εξαλνία μαθήματα... τεσσάρων ώρων κάθε εβδομάδα. Δύο ώρων μαθημάτων. Με κατάλαβες? Άρα λοιπόν, εάν... με κατηγορούν γιατί σε κάθε διάλεξη λέει... δίνω στους φίλους που μ' ακούν... προηγούμενες διαλέξεις του να καταλάβουν. Είναι σαν το πανεπιστημένο να τους πω τι γίνεται. Αυτά τα είπαμε τον προηγούμενο μήνα. Βλέπεις το βιβλίο και ανατρέξε. Δεν δίνω ποτέ βιβλία. Πήγαινε στην άλλη διάλεξη να ακούσεις... τι έχω πει για το θέμα αυτό ή το θέμα εκείνο. Εάν αρχίσουμε και θέλουμε να καταλαβαίνουμε τα πράγματα... το θέλουμε. Θα ανατρέξουμε στα προηγούμενα μαθήματα. Δεν είναι διαλέξεις με την έννοια αυτήν κλασική. Κάθε φορά αναλύω γεγονότα... που θα μας χρειαστούν μελλοντικά στα επόμενα μαθήματα... για να καταλάβουμε περισσότερα πράγματα. Δηλαδή, στη στιγμή αυτή έπρεπε ολόκληρο το Μάρτιο... να κάνουμε τετρά ώρα κάθε μέρα... για να μπορέσουμε να θυμηθούμε ότι έχουμε πει... στις προηγούμενες 20-30 διαλέξεις. Είναι μαθήματα σε μια σειρά βαλμένα όμως. Όπως κάνουμε στο Παμηζήμιο σε κάθε σχολείο. Γι' αυτό καταλαβαίνω, αλλά ούτε εγώ μπορώ να σας εξηγήσω την καμπηλότητα... ή γιατί, πάνω σχαρή, η καμπηλότητα είναι καθαρός αισθμός... που μου ζήτησε συνάδελος κάποιος στιγμής σε άλλο Παμησχήμιο... ο οποίος δεν γνώριζε καν μαθηματικά... και μου λέγει ότι έχει μονάδας λέξεις. Με κατάλαβα αυτό είναι ένα εύλογο ερώτημα. Τι είναι η καμπηλότητα, τι είναι οι κβατικές διακοιμάσεις του καινού. Με δέκα διαφάνειες που έχουμε δείξει κάποτε, και υπάρχουν στο ίντερνο μέσα... μπορεί να το καταλάβεις. Αλλά, συγχωρείστε μου, δεν είναι δυνατόν σε μια μισή ώρα... να εξηγήσω όλη τη φυσική, την αστροφυσική... που κάνουμε τέσσερα-πέντε χρόνια στο Παμησχήμιο. Είναι λίγο δύσκολο. Βέβαια, έχουμε καλύψει όσα χρειαζόμαστε στις προηγούμενες διαλέξεις... που εδώ στον Άδημο έχω και μια σειρά. Δεν ήταν τυχαία κατανοημένες έτσι για να εντυπωσιάζουμε το κοινό. Γι' αυτό δεν απαντώσα και σε ερωτήματα που μου κάναν... και ας λέω για την περασμένη την άλλη φορά θα τα πούμε. Την άλλη Δευτέρα θα τα πούμε. Γεια, συγγνώμη. Εδώ ήταν η ευθεία ρεγότηση. Α, και μετά αυτό που είπας για το χρόνο. Πρόσεξε, όταν μιλάει για το κοσμολογικό ορίζοντα και τους νόμους του... υπάρχει χρόνος. Για σένα. Το διαβάζεις. Δεν μιλάς για χρόνο. Άρα εγώ για να σου εξηγήσω τι γίνεται... μέσα στο κοσμολογικό ορίζοντα και να καταλάβεις το παράλογο... της υπόθεσης μετά, χρησιμοποιώ το χρόνο. Με κατάλαβες γιατί, σου λέω, κατάλαβες τι χρησιμοποιείς το χρόνο. Κοίταξε το φαινόμενο εσύ που χρησιμοποιείς το χρόνο... πως είσαι η πραγματικότητα. Οπότε καταλαβαίνεις ότι κάνεις λάθος να χρησιμοποιείς χρόνο. Έτσι. Καλησπέρα. Καλησπέρα. Μάλλον και εγώ πρέπει να ανατρέξω σε κάποιες προηγούμενες διαλέξεις. Απλά ήθελα να ρωτήσω κάτι. Έχω μπερδευτεί λίγο όσον αφορά... Δεν μπορείς να δεις πόσο μπερδευτεί. Πολλοί, ναι. 30 χρόνια μπερδεύομαι. Όσον αφορά την είναι τη σπικνότητα. Δεν μπορείς να δεις πόσο μπερδευτεί. Όσον αφορά την είναι τη σπικνότητα. Όταν λέμε ότι αντιλαμβανόμαστε από την καμπύλωση του χρόνου... κάποιο σημείο μίνιμου σπικνότητας και μέγιστο μεγέδρος σπικνότητας. Είπατε ότι σε αυτό το χώρο υπάρχουν διάφορες σπικνότητες, διάφορες καμπυλώσεις. Πώς υπάρχει αυτή η νομοτέλεια και σε κάτι πιο πυκνό... θα το πω πολύ απλοϊκά. Εμείς τα κουτουλάμε πάνω. Είναι σαν ύλη. Δεν ξέρω τι χρειάζει. Αυτό το ξέρουμε, το έχουμε πει παλιά από τη θεωρία των μελανόνοπων. Όταν η πυκνότητα μεγαλώσει πάνω από ένα όριο... η πυκνότητα, συμφωνεί, τότε με την κλασική φυσική... αυξάνει τη βαρύτητα που δεν αφήνει το φως να φύγει γύρω της. Το πρόβλημα με εμένα είναι το εξίσιο. Όταν η πυκνότητα ξεπεράσει ένα όριο, αυτή την περιοχή της μεγάλης πυκνότητας... είναι αυτό που λέει η μελανόνοπη. Αυτό το ξέρουμε όμως. Ξέρουμε πάρα πολύ καλά. Μας υπάρχουν πυκνότητες άπειρων τιμών... και θα σας φέρω ένα παρέλ πολύ απλό... που εγώ αντιλαμβάνω με μόνο κάποιες. Αν η πυκνότητα είναι παραπάνω από ένα όριο... που το ξέρω από τη θεωρία των μελανόνοπων, δεν τις βλέπω. Παρακάτω, πάλι δεν τις βλέπω. Αν είναι εδώ μέσα, εγώ πες ότι μπορούσα να δω... τι ηλεκτρόνια, τι η πρωτόνια. Και μέσα εδώ, υπήρχε ένα πρωτόνιο. Το βλέπατε, θα μπορούσαμε να το μετρήσουμε ότι υπάρχει. Άρα η πυκνότητα είναι λάχιστη. Όταν είναι λάχιστο πράγμα, δεν βλέπω τίποτα, δεν υπάρχει τίποτα. Άρα και όταν είναι παρακάτω η πυκνότητα από ένα όριο, δεν βλέπω τίποτα. Αν είναι πολύ αραιό το αδικείμενο. Το βλέπω. Όχι. Μόνο αν είναι μεταξύ ενός ορίου... μίνιμου και μάξιμου. Μόνο εκεί μπορώ να το δω. Ναι, το καταλαβαίνω, το κατάλαβα. Η ερώτηση είναι άλλη. Γιατί δεν συγκρούμαι με κάτι που δεν βλέπω. Δεν το βλέπω. Σημαίνει ότι δεν υπάρχει, υπάρχει. Γιατί δεν συγκρούμαι. Αυτό πάλι είναι ένα απλό ερώτημα που το έχω θέσει... να κάνω και στον δημοτικό, ας τον διαβογείο. Ακόμα τα κάνεις στον διαβογείο και τα μαθαίνουμε. Σου λέει ο τείχος, ένας πετένιος τείχος. Δεν πάνε όσο πυκνός θέλεις εσύ να τον φτιάξεις. Το 99, το ξέρουμε πειραματικά. Το 99,9999% είναι κενός χώρος. Γιατί δεν βλέπω τις τρύπες. Αφού ο τείχος αυτός... το 99,9999% είναι κενός χώρος. Γιατί δεν βλέπω τρύπες. Να το κάνω πιο προκλητικό. Επιτρέπετε. Εμείς, εσύ και εγώ, είμαστε ύλη. Άσε το πνεύμα γυμνή, είμαστε. Άρα επειδή είμαστε ύλη του σύμπαντος... το 99,9999% της ύλης μας είναι κενός χώρος, τρύπες. Γιατί δεν σε βλέπω ολόκληρη και δεν βλέπω τρύπες... σε όλο το σώμα μας. Με καταλαβαίνεις. Θα δείτε την πλάνη των αισθήσεων, είναι το πρώτο που λέμε. Αν αυτό, αυτό είναι ένα δύο ώρες. Απλοϊκότατα, αν τα ακούσεις μόνο αυτό. Γιατί δεν μπορώ να περάσω. Για τον ίδιο λόγο... δεν μου λες... όταν ακουμπάω αυτό το τραπέζι. Λέω δεν μπορώ να περάσω το χέρι μου μέσα από το τραπέζι αυτό. Έτσι δεν είναι. Και νιώθω αντίσταση. Εξηγούμε ότι το χέρι μου... τα τελευταία δομικά συστατικά του χεριού μου... ουδέποτε ακουμπάνε... τα τελευταία δομικά συστατικά του τραπεζιού. Ξέρεις τι γίνεται. Τα τελευταία δομικά συστατικά του τραπεζιού... έχουν την ιδιότητα... να δημιουργούν τεράστιες αποθητικές δυνάμεις... μεταξύ τους. Με καταλαβαίνεις. Λοιπόν δεν είναι ότι δεν μπορώ να περάσω από την τρύπα. Αλλά η τρύπα δημιουργεί τόσο μεγάλες αποθητικές δυνάμεις... στα σωματήρια τα δικά μου... που τα αποθεί να μην περάσω. Η τρύπα δηλαδή... αυτό που λες τρύπα... είναι ένα σύνολο δυνάμεων πολύ μεγάλων... που με αποθούν. Όταν λες δυνάμεις αποθητικές πρέπει να πεις ενέργεια. Αυτή την ενέργεια... το παίρνουν οι υποδοχοίς του χεριού μου οι αισθητριακοί... το μεταφέρουν στον εγκέφαλό μου... στο κέντρο της αφής και το λες αφίεση. Αυτά είναι τα πρώτα... ανοίξεις το σύμπαν που αγαπησαν τις δυο-τρεις πρώτες εκπομπές... οι οποίες και αυτές έχουν ένα παιδευτικό χαρακτήρα... που εκεί εξηγούμε την ητέτα από τη διάσταση... εξηγούμε ακριβώς γιατί δεν βλέπουμε τις τρύπες... και γιατί δεν μπορούμε να περάσουμε από μέσα. Εντάξει. Να πούμε ότι το κανάλι του κυρίου Δανέζη στο YouTube... ονομάζεται Άνεμος... και γίνεται με σειρά. Και επίσης και το κανάλι στο YouTube... του Ανοιχτού Πανεπιστημίου του Δήμο-Αλήμου... είναι 12 ολόκληρες διαλέξεις του κ. Δανέζη. Ευχαριστούμε, πολύ καλό βράδυ.
|
