| : Ευχαριστώ με τον κ. Μαλλιάρ. Δεν θα κάνω έτσι μια ευκαιρία. Ευχαριστώ για την ευκαιρία. Ευχαριστώ για την ευκαιρία. Ευχαριστώ για την ευκαιρία. Ευχαριστώ για την ευκαιρία. Δεν θα κάνω έτσι μια συγκυχαλλέρωση των όσων είπε για να μην χάσουμε τον χρόνο, λέγοντας μονάχα ότι ξεκίνησε περίπου απαγγολικά θα έκαναν για να καταλήξει στην πατρίδα μας όπου σε ευρύτερο δέσιο προς το στενότερο. Και εκείνο που μπορώ να πω ότι κάνει εντύπωση όταν μιλάει ένας Έλληνος διπλωμάτης είναι αυτή η αλήθεια, η οποία δεν πολύ ακούει. Η οποία δεν είναι και τόσο ευχάριστη, αλλά νομίζω πως από καιρό έχει έρθει ο καιρός για να ακούμε τις αλήθειες και όχι τα ωραία λόγια. Θα τα πούμε στις ερωτήσεις και τις απαντήσεις. Παρακαλώ την κυρία Μαντά να ευχαριστούμε. Σας ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε και για την παρουσία σας στην αρχή και για τα καλά σας λόγια. Λοιπόν, θα προσπαθήσω ακολουθώντας έναν διαφορετικό δρόμο από τον κύριο Μαλιά να συμπληρώσω αυτό που άφησε εκείνος λίγο μακριά. Να μπω στα Δυτικά Βαλκάνια και να προσπαθήσω να συζητήσω μαζί σας την πραγματικότητα εκεί και προς τα έξω. Νομίζω ότι θα ήταν πάρα πολύ κουραστικό να αρχίσουμε να παρουσθούμε τα ζητήματα και που διαμορφώνουν τις σχέσεις με την Ελλάδα είτε συνολικά είτε με κάθε μία από τις χώρες των Δυτών Βαλκανιών. Αυτό μπορούμε να κάνουμε στη συνέχεια. Ο στόχος μου αυτή τη στιγμή, πολύ σύντομα, για να αρχίσουμε και το χρόνο για τη συζήτηση, είναι να δώσω μερικούς από τους παράγοντες που θεωρώ ότι διαμορφώνουν το υπόβαθρο, το κλίμα, μέσα στο οποίο αυτές οι σχέσεις με την Ελλάδα αναφτύσουν ή μπορούν να αναφτυπθούν στο μέλλον, ή διαμορφώνονται σε κάθε περίσταση και με έναν τρόπο διαφορετικό. Από τα πρώτα που θα μπορούσαμε να πούμε για το συγκεκριμένο θέμα, επέλεξα να σταθώ σε τρία, τα οποία θεωρώ ότι είναι τα πρώτα σε ό,τι αφορά τη σημασία τους, που μέως είναι μια καλή αφορμή για τη συνέχεια και για τη συζήτηση. Ο πρώτος από τους παράγοντες αρχούς δεν μπορεί να είναι άλλος από τις σχέσεις και το κλίμα που επιτραπεί αυτή τη στιγμή στα ανάμεσα στα Δυτικά Βαλκάνια και την Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας φυσικά, να πω στο κομμάτι, θεωρώ πάντως την Ελλάδα. Ο κ. Μαλλιάς παρουσιάσε, νομίζω, ιδανικά την εικόνα, πώς λειτουργεί και παίρνει σε αποφάση και βλέπει τα Δυτικά Βαλκάνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Εγώ θα δω την αντίστορτη πλευρά. Θέλω να δείξω λίγο πώς τα Δυτικά Βαλκάνια βλέπει με την Ευρωπαϊκή Ένωση στην συγκεκριμένη συγκυρία, δίνοντας την εικόνα του κλίματος, το οποίο για μένα δεν είναι καθόλου αισιόδοξο. Η εικόνα είναι ότι υπάρχει μια διάχειτη ανησυχία, μια σωτηρική αφηβίτηση. Και θέλω μόνο να επισημάνω ότι όταν μιλούμε για Δυτικά Βαλκάνια, καλό είναι πάντοτε να μην γενικεύουμε, να κρατούμε στο μυαλό μας ότι κάποια χώρα έχει τους διαφορετικούς δικούς της τόπους, ακόμα και οι διαφορετικές εθνότες εντός διαφορετικών συνόρων μπορούν να λειτουργούν διαφορετικά, επομένως καλό είναι να μην χτίζουμε μια γενική εικόνα, που πολλές φορές μπορεί να είναι και παραφλανητική. Όλα αυτά συνοψίζονται σε αυτό που ο κύριος Μαλιάς πολύ σωστά επισήμανε, στην καθυστέρηση ή όσο και στην ακύρωση σχεδόν, τουλάχιστον για το εγγυής και προβλεπόμενο μέλλον, της προοπτικής ένταξης των χωρών των ποιητών Βαλκανιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση τουλάχιστον της πολύ μεγάλης καθυστέρησης σε αυτήν την ενταξιακή πορεία, στην οποία η κάθε μια χώρα βρίσκεται σε διαφορετικό σκαλοπάδι. Η τελευταία συγκυρία του 2016 έχει έναν ακόμα επιβαρυντικό παράγωτο, τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος φυσικά στην Μεγάλη Βρετανία, πέρα από τα όποια οικονομικά προβλήματα κλπ. Η αλήθεια είναι ότι αυτό είναι ένα γεγονός, ανεξαπτήτως του πώς θα προχωρήσει η ίδια η πορεία διαχωρισμού της Μεγάλης Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ένα γεγονός που τάραξε πάρα πολύ τις χώρες, τις ηγεσίες αλλά και τις κοινωνίες των Δυτικών Βαλκανιών, καθώς αυτό το συγκεκριμένο αποτέλεσμα μπορεί να θεωρθεί ένα κομπικό σημείο. Να θυμίσω πόσο πολύ σημασία δώσαν οι ίδιοι στην όλη διαδικασία του Αλλάδε χώρα στην Μεγάλη Βρετανία, το γεγονός ότι λύγεις μόλις δύο ή τρεις μέρες νωρίτερα, περισσότεροι από τους ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανιών βγήκαν να κάνουν έκκληση προς τον λαό της Μεγάλης Βρετανίας υπέρ του νε, ακριβώς δείχνοντας τη μεγάλη ενησυχία που είχε ενέχει για τους ίδιους η λύση του όχι. Και φυσικά το αποτέλεσμα ήταν άκρως αποκαρδιωτικό. Τι σημαίνει για αυτούς? Σημαίνει ενίσχυση πάρα πολύ μιας ασωτερικής αμβισβήτησης. Ακύρωση της εικόνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης μιας Ένωσης η οποία έχει την ικανότητα να δράει ως ένα πολιτικό υποκείμενο και μάλιστα ιδιαίτερα ελκυστικό για χώρες όπως αυτές των Δυτικών Βαλκανιών. Επίσης ακύρωση της ικανότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προβάλλει πιστικά ένας τέροιο δημοκρατικός πρότυπος το οποίο είναι επίσης και ελκυστικό για τους υπόλοιπους. Γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι οι ίδιες οι διαπραγματεύσεις για την έξοδο της Μαγάλας Βρετανίας θα πάρουν από μόνος τους πάρα πολύ καιρό. Και αυτό δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία όσο το γεγονός ότι βλέπουμε σε αυτή τη διαδικασία μια σωστρέφεια της ίδιες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ότι θα απορροφήσει πάρα πολύ από την ενεργητικότητα, από το πολιτικό κεφάλαιο, από το διπλωματικό και οικονομικό κεφάλαιο, άρα μένει ένας πολύ μικρός χώρος ο οποίος είναι διαθέσιμος για τις ίδιες τις βαλκανικές χώρες. Ήδη διαδικασίες όπως αυτές που έτρεχαν στο παρελθόνι, διαδικασίες του Βερολίνου που έτσι καλύτερα προβούμουσε πάρα πολύ αργά, βρίσκονται σε διαρκή υπουχώρηση. Αυτό λοιπόν είναι ο πρώτος ανησυχητικός παράγοντας έτσι όπως τον βλέπουν οι Βαλκάνοι. Και μάλιστα όσο τα μηνύματα που εκπέμπει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αντιφατικά, τόσο αυτή η σύγχυση και η εμφιβολία θεωρώ ότι επιτείνατε πολύ περισσότερο. Τα έτια της αντιφατικότητας Ευρωπαϊκής Ένωσης νομίζω ότι πολύ καλά τα εξάρτησα ο κ. Μαλιάς. Εμείς όμως εδώ προσπαθούμε να δούμε τι αυτά προκαλούν. Επομένως η σχέση, το κλίμα το οποίο έχει διαμορφωθεί είναι περισσότερο παγωμένο, αν με επιτρέπεται ο όρος, από ποτέ. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τιμή σε ό,τι οι Βαλκάνοι βλέπουν το δικό τους μέλλον, πιθανόντατα πολύ μακρινό μέσα σε μια ενωμένη Ευρώ. Και αυτό δεν έχει μόνο το διπλωματικό ή την οικονομική οπτική. Για μας είναι πάρα πολύ σημαντικό και πρέπει να το θυμόμαστε γιατί θα το ξανασυζητήσουμε και στη συνέχεια, ότι πέρα από τη διαδικασία της ΕΣΟΜΑΤΟΣ και όλα αυτά που συζητούμε, αυτή η πορεία είναι ένα ισχυρό κίνητρο πρόοδου για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανιών. Το πλησίασμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν και πολλές από τις χώρες αυτές έχουν αποδειχθεί από δύσκολη ως πολύ κακοί μαθητές σε αυτή την πορεία, ωστόσο πρέπει να θεωρήσουμε ότι για μας ήταν μια πορεία εξαιρετικά σημαντική. Ο δεύτερος παράγοντας, νομίζω ότι πρέπει πάντοτε να έχουμε στρεμμένο τη μαντιά μας και να κοιτάζουμε και προς Ανατολάς, αλλά δεν μπορούμε να βγάλουμε από το κάδρο τις σχέσεις της Τουρκίας με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανιών, με άλλες περισσότερο και με άλλες λιγότερο οι διαφοροποιήσεις στις οποίες αναφέρετε νωρίτερα, νομίζω ότι εδώ ισχύουν πολύ περισσότερα. Η πραγματικότητα είναι ότι πολλές φορές στις σχέσεις αυτές έχουν υπερεκτιμηθεί στο παρελθόν και έχουν προβληθεί και προς την ελληνική κοινή γνώμη ως ενός είδους μπαμπούλα. Η πραγματικότητα είναι λίγο κατώτερη από την εικόνα που έχει δημιουργηθεί, απ' όπου η Τουρκική παρουσία είναι εντονότερη ή τουλάχιστον ήτανε και ας μιλήσουμε λίγο για την εποχή πριν τις εξελίξεις της πρόσφατης στην Τουρκία και αλλού ήτανε φυσικά, υπήρχε μια διαφορετική δελώς σχέση. Δύο ζήτηματα νομίζω ότι είναι οι δέντερα σημαντικά και πρέπει να τα θυμόμαστε. Πρώτον, επηρεάζουνε πάρα πολύ την οπτική των Δυτικών Βαλκανίων οι ίδιες οι σχέσεις πλέον της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίες φυσικά έχουνε μπει σε έναν εντελώς διαφορετικό κύκλο σε σχέση με κάποιους μήνες νωρίτερα. Αυτό για αρκετές από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και ιδιαίτερα για εκείνες που θέλουν να διατηρήσουν έναν σταθερό ευρωπαϊκό προσανατολισμό με όποια προβλήματα έχει να παρουσιάσει η Ευρώπη σήμερα είναι ένας παράγοντας πάρα πολύ σημαντικός και ήδη έχει φέρει στο επιφάνεια έναν έντονο σκεφτητισμό ως προς το πού και πώς θα προχωρήσουν οι σχέσεις με την Τουρκία. Αλλά θέλω να αφήσω λίγο το διπλωματικό κομμάτι. Αυτό δεν είναι τόσο σημαντικό από μόνο του, αλλά καθώς θεωρώ ότι υπάρχουν και άλλες πτυχές οι οποίες επίσης πρέπει να μας κάνουν να σκεφτούμε τον παράγοντα Τουρκία. Λαμβάνοντας υπόψεως τις προηγούμενες διαπιστώσεις ότι αφορά το πρότυπο που εκπέμπει η Ευρωπαϊκή Ένωση στα Βαλκάνια και με δεδομένο ότι αυτός ο φάρος των βρεξελών έχει αρχίσει να θαμπώνει στην βαλκανική πραγματικότητα το ερώτημα είναι ποια άλλα πρότυπα θα προκύψουν, ποια άλλα προσανατολισμοί θα στεθούν μπροστά στις βαλκανικές πολιτικές ελλήπικες και εδώ δεν αναφέρομαι μόνο στους κυβερνώντες γιατί υπάρχουν και οι εθνικολιτεύσεις αλλά και άλλες πολιτικές ομάδες και κόμματα που κοινούνται στον χώρο αυτό. Επομένως η απομάκρηση από την Ευρώπη δέθηνε ερωτήματα και όχι μόνο ως διπλωματικές σχέσεις ή διεπραγματεύσεις αλλά ως πρότυπα διακυβέρνησης και διαχείρισης της εξουσίας. Ποιοι μπορούν να είναι αυτά τα πρότυπα, οι είπα είναι πολύ μακριά αρχικά και σε επίπεδο δημοκρατίας και πολιτικής λειτουργίας, ας αφήσουμε πόσο μακριά είναι στο χάρτη παρά το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουνε παρουσία και μάλιστα πολύ ισχυρή και πολύ καλές σχέσεις με ορισμένες από τις δυτικο-Βαλκανικές χώρες και εδώ οι διαφοροποίησεις είναι γνωστές. Αν όμως καθούμε στη συμπειρία των Αμερικανικών εκλογών εδώ το τοπίο αυτή τη στιγμή καθίσταται πάρα πολύ φορό. Ο κ. Μαλλιάς μίλησε για τα αποτελέσματα πιθανά και τα ενδεχόμενα. Έχουμε συνηθίσει στη πολιτική και στη δικλωματική να χρησιμοποιούμε το αποτελέσματος. Εγώ όμως σαν ιστορικός θέλω να δω και το μονοπάτευο το οποίο φτάνουμε στο αποτελέσμα γιατί για μένα αυτό λέει πάρα πολλά. Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, η εικόνα που αυτή τη στιγμή εκπέμπει το προεδρυνικό κλίμα θα μπορούσα να πω στις πολιτικές αιλίτες των Δυτικών Βαλκανίων είναι από αρνητικό ως πάρα πολύ άσχημο. Γιατί και το ίδιο το κλίμα στον αγώνα αυτό είναι από εξαιρετικά λαϊκιστικό ως καμιά φορά χειδαίο. Επομένως, αν σχεδόν όλα επιτρέχονται σε έναν μελλοντικό πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτιών πόσο μεγάλα είναι τα όρια στα οποία μπορεί να κινηθεί ένας Βαλκάνιος πολιτικός ο οποίος δεν έχει, αν κοιτάξετε λίγο και δείτε τα βιογραφικά των προσώπων δεν κουβαλάει μαζί του και τις πιο δυνατές δημοκρατικές υπερκαμινές. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να δούμε και αλλού. Σε συγκεκριμένη συγκριμένη συγκριήκτα νομίζω είναι πολύ φανερόφια και συζητιέται πάρα πολύ και στα ελληνικά μας ενημέρωσης. Το ρωσικό πρότυπο διακυβέρνησης είναι επίσης πάρα πολύ ελκυστικό σε κάποιες από τις χώρες της Βαλκανικές. Όχι ως διπλωματική, επαναλαμβάνω, σχέση, αλλά ως μία μορφή διακυβέρνησης λιγότερο κοιλελεύθερη από αυτή που επιπέμπει η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι χώρες της, περισσότερο συγκεντρωτική και αυθαρχική. Η Τουρκική επίσης μετά, ιδίως από το πραξικό, που μας έδειξε ότι αν έχουμε ιδιωλιστεί σε πολύ αυθαρχικής εκτροπής είναι ωστόσο πρότυπα εξουσίας τα οποία μιλούνε, αν θέλετε, σε πολλές από τις ομάδες των Βαλκανίων οι οποίες βλέπουν, ταυτίζουν πολύ πιο εύκολα τον εαυτό τους με τέτοιου είδους πρακτικές πολιτικές, περισσότερο παρά με τις ευρωπαϊκές. Η πρόσφατη προσέγγιση, μόλις λίγο εβδομάδα, Ρωσίας-Τουρκίας φαίνεται να ενισχύει στην Ευρωπαλκανική συζήτηση αυτή την εικόνα. Πολύ ωραία ηχουργέτη πριν από κάποια μέρα, νομίζω, σχολία σε την προσέγγιση αυτή. Οι διαθέσεις αλλάζουν, ναι, αλλά οι απογειμένοι. Επομένως, όσοτε είναι συγκυριακό, αφήνει κάποιες εικόνες στα δυτικά Βαλκάνια. Το δεύτερο στοιχείο που σχετίζεται με την Τουρκία, και αυτό μπορούμε να το δούμε πολύ πιο άδελα στις εξελίξεις μετά τον φετινό καλοκαίρι, είναι η κατάρριψη μαζί με ό,τι συμβαίνει στην Τουρκία, που δημιουργεί από μόνο μία ανασφάλεια και μία αναταραχή και μία βεβαιότητα στα δυτικά Βαλκάνια, είναι η κατάρριψη αυτού του προτύπου του κοσμικού Ισλάμ, το οποίο φαίνεται να είναι το κυρίαρχο, η κυρίαρχη εικόνα στην Δυτική Βαλκανική και γενικότερα στους μουσουλμάνους των Βαλπένιων. Η εικόνα του τελευταίου διαστήματος είναι ενός εντωνής ριζοσπαστικοποίησης και αυτό όσο και αν ακόμα δεν το έχουμε δει να είναι η κυρίαρχη εικόνα στη Βαλκανική, ωστόσο οι πρώτοι πυρήνες, δείγματα, συζητήσεις ή αν θέλετε η ενδοσκόπηση έχει αρχίσει να είναι φανερή. Βέβαια η διαμάχαιρά μας στον κοσμικό μετριοπαθήσεις για τον Βαλκανίο και στις πρώτες ριζοσπαστικές φωνές που αρχίζουν να αναφύγονται στο χώρο αυτό θα είναι πάρα πολύ μακρά. Είναι κάτι που δεν θα επικρατήσει εύκολα στην περιοχή λόγου και της ιστορικής της παράδοσης. Ωστόσο φαίνεται ότι η εξελίξη σε ό,τι αφορά τα διεθνή γεγονότα με την προσκυλική κρίση, με τα προβλήματα ή τις απειλές του ίδιου του ισλαμικού κράτους, φαίνεται ότι θέτουν έναν προβληματισμό στους ίδιους τους Βαλκάνους. Πολύ πρόσφατα, ας πούμε, οι Αλβανοί έχουν αρχίσει να θορυβούνται από τις απειλές των γετών του ισλαμικού κράτους που τους θεωρούν άνθεους και άπιστος ως μουσουμάνους και ορκίζονται εκδίκηση εναντίον κάθε Αλβανού. Πολλά μπορεί να μπει κανείς για το πώς και γιατί εκτοξεύονται αυτές οι απειλές, όμως είναι ένα κομμάτι το οποίο δεν μπορεί να μείνει εντελώς έξω από την εικόνα που σχηματίζουμε. Ο τρίτος παράγοντας και τελευταίος, που σχέθηκε ότι θα είμαι σύντομη, και νομίζω ότι δημιουργεί ένα κακό υπόβαθρο και ενδύνητα προβλήματα που δημιουργούνται από την επενέργεια των προηγούμενων δύο, είναι το γεγονός πως στα Βακκάνια υπάρχει ενδυμικά ένα έλλειμμα δημοκρατίας. Προβλήματα βέβαια λειτουργίας των θεσμών, της δημοκρατίας, της κοινωνίας, των κολλητών κλπ. Υπάρχουν σε όλον τον αναπτυσσόμενο κόσμο και δεν θα βγάλω έξω την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή, ενώ είστε κανένας. Είναι προφανές αυτό και νομίζω δεν χρειάζεται καν να το συζητήσουμε. Οι αναλογίες όμως που επικρατούν στα δυτικά στις χώρες των Δυτικών Βαλικανίων είναι πολύ διαφορετικές και αυτές είναι που δημιουργούν προκαλούν αν θέλετε συμπεράδευματα, τουλάχιστον σε μένα αρκετά αποκαρδιωτικά. Δηλώνω ότι δεν έχουμε καθόλου αισιοδοξής όταν κοιτάω σχετικά από πιο κοντά την εικόνα στις χώρες. Επανελαμβάνω με τις όποιες διαφοροποιήσεις υπάρχουν μεταξύ τους. Είναι πολύ εύκολο και θα τα πούσετε πάρα πολύ συχνά στις χώρες αυτές ο λόγος να είναι οι πολιτικές αποφάσεις να παίρνουν στο όνομα της Δημοκρατίας, της Διοικτουρίας των Δεσμών και όλα αυτά τα πολύ ωραία. Αλλά πολύ ωραία στην πράξη όμως αποδεικνύεται ότι αυτοί που λαμβάνουν τελικά τις αποφάσεις δεν δε σταζουν καθόλου να παρακάψουν ή να κάμψουν αυτές τις αρχές της Δημοκρατίας, του ανθρωπισμού, του σεβασμού των δικαιωμάτων και λοιπά, εφόσον αυτό βολεύει το δικό τους πολιτικό παιχνίδι. Έτσι έχουμε διαχείριση των εκλογικών νόμων και των εκλογικών αποτελεσμάτων, συνεχίες αλλαγές στην εξουσία, χειραγώγηση του συστήματος δικαιοσύνης, μη ύπαξη ή μη λειτουργία των νόμων των ελεγκτικών μηχανισμών και λοιπά. Αν προσθέσετε σε όλο αυτό ότι σε αρτηδές από τις χώρες αυτές λόγω ίσως και των προηγούμενων εθνικών προβλημάτων, των πολεμικών συνδρομών και λοιπά, έχουμε μια καταφανή ενίσκηση της εκτελεστικής σε σχέση με την νομοθετική εξουσία. Το γεγονός ότι υπάρχει μια εκτεταμένη διευθωρά, μια πολύ έντονη διαπλοκή οικονομικών και πολιτικών παραγώντων και συμφερόντων, μια πολύ έντονη χειραγώγηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης είτε από πολιτικούς είτε από οικονομικούς κύκλους, τότε δεν είναι καθόλου δύσκολο να εντιολογίσετε τα πολύ χαμηλά αποστοστά εμπιστοσύνης που δείχνουν να έχουν οι βαλτανικοί κοινείς γνώμια πέραντι πρωτίστως στους πολιτικούς ηγέτες και στις πολιτικές σελίτ και δευτεροβόντως και στους υπόλοιπους θεσμούς που λειτουργούν στο εσωτερικό της κάθε χώρας. Σε μια περιοχή, και αυτό επίσης είναι από το πιο σημαντικά, όπου έχουμε μια εξαιρετικά αδύναμη κοινωνία των πολιτών χωρίς δημογραφικές παραδόσεις και ταργαμινές ή παιδεία. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε όλο αυτό το κλίμα και επειδή είναι πάρα πολύ συχνό και πολλές φορές ακούμε διάφορες εθνητιστικές εξάρσεις και ρητορικές από μερικούς ή αρκετούς πολιτικούς, όχι πάντα κυβερνώντες στις χώρες αυτές οι οποίες επιτύθενται φραστικά απέναντι στον έναν ή τον άλλον γείτονα με διάφορα θέματα, ευτυχώς τα βαϊκάνια υπάρχουν πάρα πολλά για τα οποία μπορούν να προκύψουν τέτοιου είδους αντιδράσεις. Υπάρχουν όμως και περιτώσεις όπου αυτή η επιθετική τοποθέτηση προς τον γείτονα δεν είναι μόνο φραστική. Αυτές τις εκτροπές αν το θέλετε, αυτές τις εξάρσεις και τις ακρότητες οι βαλκανικές κοινωνίες δυστυχώς δεν είναι δυνατόν να τις ελέγξουν ή να τους περιορίζουν. Αυτό σημαίνει τη δημιουργία ενός εξαιρετικά αρνητικού κλίματος και στις σχέσεις με την Ελλάδα, με τις οποίες είναι το ζητούμενο, ας πούμε, η συζήτηση της Αποψινής Βαδιάς αλλά και μεταξύ τους σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αν τώρα κρατήσουμε αυτός τον ιδέα μας και το συνδυάσουμε μαζί με όσα είπαμε νωρίτερα το γεγονός ότι δηλαδή κάποιοι δημοκρατικοί φάροι έχουν αρχίσει να παμπώνουν στα μάτια των βαλκάνιων ακόμη και οι εσωτερικές δημοκρατικές φωνές και οι πυρήνες του εξυγχρονισμού και της πρόοδος της ίδιης της χώρας έχουν πολύ λίγους υποστηρικτές και πολύ λίγους συμμάχους απέξω για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτήν την έντονη ρίζος παστικοποίηση τουλάχιστον στον πολιτικό κομμάτι που βλέπουμε σιγά σιγά να εξελίσσεται στις γειτονικές μας χώρες. Και βεβαίως αν όλο αυτό το συνεπολογίσουμε μαζί με την γενικότερη πανευρωπαϊκή για να μην πω και παγκόσμια έξαρση αυτού του έντονου λαϊκιστικού αθανομένου τότε μάλλον δεν μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι και θεωρώ πραγματικά ευσεβείς πόθους της απόπλησης των μελετητών εκείνων οι οποίοι θεωρούν ότι μέσα από όλα αυτά αντιθέτως μπορούμε να βγάλουμε πολύ γρήγορα μια βελτίωση του κλίματος όχι μόνο στις δημεριές σχέσεις αλλά βελτίωση του κλίματος στην Δυτική Βαλκανική. Σας ευχαριστούμε πολύ. |
