| : Μουσική Καλησπέρα από το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Δήμου Αλήμου. Προσκεκλημένη μας σήμερα είναι η Βυργινία Μακρή, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια, την οποία την ευχαριστούμε πάρα πολύ για την γενεογορία της και την αποδοχή της πρόσκλησης μας να μιλήσουμε για τις επιπτώσεις του εγκλησμού του κορονοϊού στη ζωή μας. Γεια χαρά, είμαι η Βυργινία Μακρή, ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια. Είμαι εδώ σήμερα για να μιλήσουμε για ένα πολύ επίκαιρο και φλεγονθέμα ποιες είναι και θα είναι οι επιπτώσεις του εγκλησμού που περάσαμε φέτος. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Δήμο Αλήμου και στον Δήμαρχο τον κ. Κονδύλη, που δίνουν τον χρόνο και τον χώρο για να αναλύσουμε ένα τόσο πολύ σημαντικό θέμα. Ας μιλήσουμε λίγο για τις τεράστιες αλλαγές που επέφερε η πανδημία του κορονοϊού στη ζωή μας, θετικές και αρνητικές. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η πανδημία έφερε αλλαγές και βεβαίως όσο αρνητικές είναι, όσο θετικές και αξίζει να κάνουμε μια κουβέντα πάνω σε αυτό. Να είμαστε και κομμάτι αισιόδοξοι, να δούμε την καλή μεριά. Πολύς χρόνος με τον εαυτό μας αυτή την περίοδο. Ήρθαμε αντιμέτωποι με φόβους, με φοβίες, αλλά ταυτόχρονα ήταν και χρόνος για ανασυγκρότηση και περισυλλογή. Ήταν ένας πολύ σημαντικός χρόνος που μας δόθηκε και είναι σημαντικό να πούμε ότι ήταν ένας χρόνος που καθίσαμε μέσα, μας επιβλήθηκε να κάτσουμε μέσα και έτσι δεν είχαμε ενοχές που δίναμε χρόνο στον εαυτό μας. Η αλήθεια είναι ότι ήταν ένα τσουνάμι και όπως κάθε τσουνάμι όταν έρχεται, φέρνει όλα τα σκουπίδια ή τα πιο σκοτεινά θέματα να πω, που υπάρχουν στο βυθό της θάλασσας θα φέρνει στην επιφάνεια. Οπότε το θετικό αλλά και το αρνητικό σπρος τη διαχείριση ήταν ότι ήρθαμε να τη μέτωπουμε στον εαυτό μας με κάποια πιο σκοτεινά μας κομμάτια που ξέραμε ενδεχομένως ότι ήταν εκεί, απλά τώρα χρειάστηκε να τα αντιμετωπίσουμε και οι περισσότεροι από εμάς βεβαίως που δεν ήταν μόνοι τους, να το κάνουμε αυτό έχοντας και την οικογένειά μας, τον συντροφό μας, τα παιδιά μας. Οπότε εκεί ήταν μια τεράστια πρόκληση. Θεωρώ ότι μόνο καλά μπορεί να φέρει. Βέβαια εδώ υπάρχει ένα πάρα πολύ σκοτεινό κομμάτι που είναι το κομμάτι της οικογενειακής κακοποίησης που είναι στην επιφάνεια που βέβαια δεν ήταν θέματα που δεν υπήρχαν, απλά επειδή ο κόσμος δεν μπορούσε την άλλη μέρα να σηκωθεί να πάει στη δουλειά του, δεν μπορούσε να βγαίνει να κάνει τα ψώνια του τόσο εύκολα και όλοι επιστρέφαμε τελικά σπίτι, αυτό γιγαντόθηκε. Δεν ήταν θέματα που δεν υπήρχαν, ίσα ίσα υπήρχαν, απλά με αυτό τον εγκλισμό τα πράγματα επισπευθήκαν πάρα πολύ. Να μιλήσουμε λίγο για τις συντροφικές σχέσεις όπου και εδώ έχουμε κάτι τελείως αντίθετο από τη μια έχουμε αύξηση των κοιήσεων αλλά και αύξηση των διαζυγίων. Ναι είναι καταστάσεις που θυμίζουν, δεν ήταν, δεν είναι πόλεμος, είναι κάτι πολύ χειρότερο ο πόλεμος, θυμίζουν όμως αυτά τα αποτελέσματα κάτι τέτοιο, ενδεχομένως δεν θα υπάρξει αύξηση κοιήσεων, σίγουρα θα υπάρξει αύξηση διαζυγίων και αυτό θα έλεγα ότι πατάει στο προηγούμενο που λέγαμε ότι είναι θέματα τα οποία προϋπήρχαν απλά πια επειδή δεν υπήρχε μια διέξοδο διαφυγής έπρεπε να σταθούμε ο ένας απέναντι στον άλλον και να αντιμετωπίσουμε τα θέματα που υπάρχουν οπότε ποσοτικά βλέπουμε ότι ανεβήκαν τα διαζύγια ουσιαστικά υπήρχαν ήδη. Υπήρχαν ήδη τα προβλήματα και απλά οδηγήθηκαν σε μια τελική... Ήταν θέμα χρόνου να βγουν στην επιφάνεια. Να μιλήσουμε λίγο και για τις σχέσεις με τα παιδιά. Το ότι οι γονείς μείνανε στο σπίτι χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται. Κάποιοι αυτό το χρόνο, κάποιοι κάνανε επικοδομητική χρήση αυτό του κοινού χρόνου. Βέβαια δεν ήταν συνηθισμένοι, δεν το είχαν ξαναζήσει να περνάνε τόσο χρόνο με τα παιδιά. Πώς πήγε αυτή η επικοινωνία με τα μικρά παιδιά. Πώς πήγε η επικοινωνία με τους έφηβους που εκεί ήταν πάρα πολύ δύσκολο να τους κάνεις να αποδεχθούν τον εγκλεισμό. Βέβαια οι έφηβοι και τα πιο μεγάλα παιδιά σπάνια αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα μιας θανάτη φόρας απειλής. Πώς λειτούργησαν οι γονείς σε σχέση με όλη αυτή την κατάσταση. Υπάρχει ένα ανέκδοτο που κυκλοφορεί που δεν νομίζω ότι είναι ανέκδοτο. Ένας έφηβος τον οποίον το ρωτήσανε πώς ήταν η όλη η δικασία του εγκλεισμού, πώς πέρασε και λέει έμεινα με τους γονείς μου μέσα στο σπίτι, αυτοί οι άνθρωποι τελικά καλοί είναι. Καλή φανήκαν ότι είναι. Δεν είχαμε γνωριστεί πρωτεύτερα. Κάπως έτσι δούλεψε. Θεωρώ ότι ήταν ένα θείο δώρο αν θέλετε να μείνουνε οι γονείς με τα παιδιά γιατί καλώς ή κακώς έτσι πως είναι η ρυθμή στην καθημερινότητα και αν θέλουμε να είμαστε παραγωγικοί σε αυτή την καθημερινότητα, καλούμαστε να ακολουθήσουμε ρυθμούς οι οποίοι δεν είναι υγιείς, όμως αυτοί είναι. Οπότε και οι γονείς για να ανταπεξέρσουν και οικονομικά και ψυχικά χρειάζονται δυστυχώς να λείπουν από το σπίτι πολύ. Οπότε αυτή ήταν μια υπέροχη ευκαιρία για να μείνουμε στο σπίτι με τα παιδιά, να τα γνωρίσουμε, να ασχοληθούμε μαζί τους, να βαρεθούμε μαζί, να γελάσουμε μαζί, να τσοκωθούμε μαζί, ό,τι έχει να κάνει με το σχετίζεστε, να σχετιστούμε μαζί. Δεν σημαίνει αυτό βέβαιο ότι ο πολύ συγχρωτισμός και ο συνεχής δεν έφερε εντάσεις, και βέβαια έφερε εντάσεις, αλλά χρειάζεται να μάθουμε, και αυτό είναι που δεν ξέραμε μέχρι τώρα, να μάθουμε να τις διαχειριζόμαστε. Τώρα, όσον αφορά στα νεότερα παιδιά που δεν καταλαβαίνουν τη σημασία μιας αντιφόρασης της ασθένειας και το πόσο σημαντικό είναι κανείς να μένει μέσα και να ακολουθεί τους κανόνες, θεωρώ ότι αυτό ξεκινάει από τους γονείς. Όταν ένας γονιός είναι υγιής και καταλαβαίνει για ποιο λόγο χρειάζεται να μένει μέσα, για ποιο λόγο χρειάζεται να φορέσει τη μάσκα, για ποιο λόγο χρειάζεται να κρατάει τα δύο μέτρα απόσταση, θα το περάσει και με έναν υγιή τρόπο, χωρίς πολλά πολλά, και στο παιδί του και στο παιδί του θα καταλάβει. Σίγουρα στα 15-16 είναι πολύ δύσκολο να κρατήσουμε τα παιδιά μέσα και στο λόφο Πανί που και εκεί είμαι και εγώ έβλεπα κάθε βράδυ παιδιά 5-10 να κάνουν παρέα. Δυστυχώς δεν είναι εύκολο, δεν είναι πάντα επιτυχές. Θεωρώ όμως ότι το παιχνίδι είναι πολύ στους γονείς το πώς θα περάσουν αυτό το μήνυμα και πως οι ίδιοι και οι ίδιοι δεν θα είναι υπερβολικοί είτε στην πολύ αυστηρότητα είτε στην πολύ χαλαρότητα. Να ρωτήσω κάτι με αφορμή αυτό που είπατε πριν, την ευκαιρία τους και της ζεσταί και κυρίως αυτό έχει να κάνει με τα μικρά παιδιά. Αυτή η ευκαιρία δόθηκε λόγω του εγκλείσμου, λόγω του lockdown. Όταν αυτός σταμάτησε και ευχόμαστε να μην επανέλθει στη ζωή μας, τι είναι λίγο δύσκολο από εκεί που πέρναγες τόσο χρόνο με το παιδί και που το χαιρόταν και οι γονείς και τα παιδιά φαντάζομαι να διακοπεί πάλι αυτό απότομα. Είναι πολύ δύσκολο θεωρώ και θα φέρει και μια διαδικασία πένθους αν το θέλετε, διότι και στους γονείς αλλά και στα παιδιά θα λείψουν ο ένας από τον άλλο. Μια ομαλή μετάβαση ποια μπορεί να είναι, γιατί πολλοί γονείς βλέπουμε το μοτίβο να δουλεύουν πολλοί γονείς από το σπίτι. Το θεωρώ εξαιρετικά δύσκολο και εγώ με όσους ανθρώπους δούλευα κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού μέσω του διαδικτύου, ήταν εξαιρετικά δύσκολο αυτό να το διαχειριστούν δικαίως και ακόμα οι δομές δεν επιτρέπουν να γίνεται αυτό με έναν πιο ριοθετημένο και υγιειτρόπο. Όπως και να έχει, θα περάσουν και οι δύο πληθυσμοί, δηλαδή και οι γονείς και τα παιδιά, θεωρώ μια διαδικασία έλλειψης και πένθους θα τους λείπει, ενδεχομένως να μπορούν να έρχονται λίγο νωρίτερα στο σπίτι, ενδεχομένως να μπορούν να κανονίζουν τα Σαββατοκύρια και να πηγαίνουν κάποιες εκδρομές, ενδεχομένως να περνάνε λιγότερο χρόνο στο κινητό τους και οι δύο. Σωστά. Ας ξεκινήσουμε από τα πιο απλά. Μια που μιλήσαμε για τη τεχνολογία και για τη δουλειά από το σπίτι, ποια θεωρείτε ότι είναι τα θετικά και ποια τα αρνητικά? Εργαζόμενοι από το σπίτι, σαφώς, είμαστε αντιμέτωποι με την κοινωνική περιθωριοποίηση. Δεν ερχόμαστε σε επαφή με συναδέλφους, με φίλους, με γνωστούς. Τελικά, μήπως τελικά αυτή η εργασία από το σπίτι οδηγεί σταδιακά και στην ιδρυματοποίηση. Μπορεί να οδηγήσει και μάλιστα υπάρχουν και πολλοί άνθρωποι μέχρι τώρα, δηλαδή θεωρώ και άλλοι συναλλαίτες θα το έχουν αντιμετωπίσει, όπου υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι πια μπορούν να έρθουν στο γραφείο και δεν έρχονται. Προτιμάνε να γίνει μέσα στο σκάιπ ενός άλλου μέσου και λένε πού να τρέχω τώρα, καλά είμαι εδώ, είμαι και κουρασμένη και κουρασμένος. Ναι, οδηγεί και ιδιότερα οι πιο εσωστρεφείς άνθρωποι αυτό το αγκαλιάζουν περισσότερο. Οι εσωστρεφείς έχουν μεγαλύτερη δυσκολία, θέλουν να βγουν. Τι γίνεται, η τεχνολογία όπως όλα τα πράγματα έχει τα καλά και τα άσχημα. Οτιδήποτε πάει προς το άκρο δημιουργεί πρόβλημα. Δηλαδή η τεχνολογία είναι ένας τρόπος όταν δεν μπορούσαμε να βρεθούμε σε ένα φυσικό επίπεδο να πούμε να γέω ένας τον άλλον, να νιώσουμε λιγότερο μόνοι, να μιλήσουμε με ανθρώπους που ήταν στο εξωτερικό με τους οποίους δεν ξέρω και πότε θα τους δούμε, πόσο σύντομα ξανά. Αυτό είναι ένα τεράστιο θετικό που έχει η τεχνολογία. Αντίστοιχα, μέσω της τεχνολογίας μπορείς πολύ εύκολα να κρυφτείς. Μπορεί εύκολα και το άκουγα αυτό και σε πολλά παιδιά και εφήβους που κάνανε μαθήματα, κλείναν τη βιντεοκάμερα και είχαν μόνο ηχητική επικοινωνία με τον δάσκαλο. Οπότε βλέπουμε πόσο εύκολα πια αρχίζει κανείς να είναι να κρυφτεί. Και βέβαια, αν το πάμε και λίγο παραπέρα, αν βάλουμε και τα μέσα κοινωνικής εκτίωσης, Facebook, Instagram, πόσο εύκολα είναι να φτιάξεις ψεύτικες ταυτότητες και να πιστείς ο ίδιος ότι είσαι αυτό. Οπότε σίγουρα έχει και καλά και άσχημα, τα άκρα είναι το δύσκολο και για ακόμα μια φορά είναι πολύ σημαντικό εδώ ο ρόλος των γονιών που βέβαια για να μην και εμείς οι ίδιοι γινόμαστε υπερβολικοί και οι ίδιοι γονείς από τους εαυτούς τους χρειάζονται να ξεκινούσουν πρώτα να σκεφτούν τι χρήση του δικτύου κάνουνε και τι παράδειγμα μη λεκτικό δίνουν στα παιδιά τους. Γιατί και αυτό μια συνέχεια είναι. Εγώ θα έλεγα, γιατί ο σκοπός δεν είναι εδώ να σηκώσουμε το δάχτυλο και να κρίνουμε σε καμία περίπτωση, ας γίνει ο εγκλεισμός μια ευκαιρία αν θέλετε να γίνουμε όλοι λίγο περισσότερο παρατηρητικοί ως προς την καθημερινότητά μας, λίγο περισσότερο συνειδητοί στο τι κάνουμε, στο τι λέμε και μόνο αυτό να κάνουμε για αρχή θα δούμε τεράστια διαφορά. Σωστά. Υπήρχε όμως και μια κατηγορία αγωνιών που εργαζόμενοι από το σπίτι δεν μπορούσαν να περάσουν δημιουργικό και παραγωγικό χρόνο με τα παιδιά τους και τους έσπρωξαν στη χρήση της εικόνας, είτε παρακολουθώντας πάρα πολύ τηλεόραση τα παιδιά, παίδασαν τον καιρό τους, ή παίζοντας αυτά τα παιχνίδια, δεν ξέρω να το πω αλλιώς, δεν ξέρω τι ακριβώς είναι, στο διαδίκτυο που βέβαια με το τέλος της καραντίνας ήταν πάρα πολύ δύσκολο να επαναφέρουν οποιαδήποτε τάξη όσον αφορά στο χρόνο που τα παιδιά πέρναγαν. Πώς μπορεί να γίνει ομαλά και παιδιά που ήταν σε μεγαλύτερη ηλικία έχουν και το επιχείρημα ότι όταν το έχεις ανάγκη με άφυνες τώρα πώς το αντιμετωπίζουν αυτό. Θέλει ειλικρίνεια ότι όντως το tablet, γιατί το tablet είναι και μάστηγα μπορώ να πω και στις μικρότερες ηλικίες από τρία και έπειτα, είτε αν το παιδί θέλουμε να φάει θα το βάλουμε μπροστά στο tablet, είτε αν το θέλουμε να δουλέψουμε και βεβαίως δεν ξέρω να το κάνουμε θα το βάλουμε τουλάχιστον επικοδομητικά παραμυθάκια ή ιστοριούλες να ακούει. Μετά έχουμε το playstation στα μεγαλύτερα παιδιά. Θέλει μια ειλικρίνεια ότι όντως σε αυτή την περίοδο αυτό λειτούργησε ως ένα μέσον απασχόλησης σε όλες τις ηλικίες. Ήταν μια περίοδος η οποία δεν είναι κανονική, δεν ήταν στα φλαίσια της κανονικότητας οπότε και αυτή η υπερβολική περισσότερη ανασχόληση με αυτά τα μέσα δεν ήταν η κανονική χρήση που έπρεπε να γίνει. Οπότε από εδώ και πέρα χρειάζονται ξανά εφόσον υπάρχει το σχολείο να μπουν τα πλαίσια και τα όρια όπου υπήρχαν από πριν. Αλλά θέλει μια ειλικρίνεια ότι πραγματικά υπήρξε αύξηση για έναν λόγο. Αυτός ο λόγος δεν ήταν κανονικός όπως δεν ήταν και η κανονικότητά μας και πια επανερχόμαστε. Δεν είναι εύκολο σίγουρα, θέλει ιδιαίτερα και με την εφηβεία, θέλει πάρα πολλή κουβέντα, θέλει πάρα πολλή επιχειρηματολογία, ξανά και ξανά. Αυτός είναι θεωρώ ο μόνος τρόπος, ενδεχομένως κάποιες φορές να χρειαστούμε να γίνουμε και πάρα πολύ απαγορευτικοί ξανά. Θα φέρει αυτό συγκρούσεις, αλλά ξέρουμε πολύ καλά ότι όταν κάτι έχει ξεχειλώσει μετά πολύ δύσκολο έρχεται στα κανονικά του όρια ξανά. Θέλει χρόνο, δηλαδή μην περιμένουμε από τη μια στιγμή στην άλλη να γυρίσουμε στην κανονικότητα που λέμε. Δηλαδή δεν γίνεται, ο τρόπος που μπήκαμε τόσο βίαια σε αυτόν τον εγκλεισμό, δυστυχώς δεν μπορούμε να περιμένουμε με τον ίδιο τρόπο να μην βγούμε και βίαια από αυτό. Σωστά. Και τώρα που υποτίθεται ότι έχουμε γυρίσει την κανονικότητα για να φύγουμε από τα παιδιά και να περάσουμε σε εμάς τους ενήλικες και εδώ παρατηρείται ένα φαινόμενο όπου υπάρχουν ομάδες που είμαστε υποχρεωμένοι να έχουμε επαφή, αλλά διαφέρει ρυζικά η στάση μας απέναντι στην αντιμετώπιση του κινδύνου. Βλέπουμε ότι μπορεί να μπούμε σε ένα σπερμάρκετ με μάσκα και να μας χλεβάζουν, να γελάνε. Επίσης και μέσα στην ίδια την οικογένεια, στον φιλικό περιβάλλον, να υπάρχει διαφορετική αντίληψη του πώς θα αντιμετωπίσουμε τον κινδύνο. Πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε αυτό, γιατί ανάποφευκτα αυτό φέρνει και συγκρούσεις απόψεων και αντιλήψεων. Ναι, καταρχήν ενδεχομένως πιστεύω ότι είναι ο ηλικιωμένος πληθυσμός ο οποίος πια έχει το επιχείρημα ότι δεν έχω τίποτα άλλο να χάσω, δεν έζησα όλη μου τη ζωή τώρα για να μην μπορώ να απολαύσω και τους βλέπω ότι έχουνε παρακίνδυνευμένες οι περιφορές, ιδιαίτερα μέσα σε σούπερ μάρκετ και στα αεροφορία. Και έχουμε και τα παιδιά και τους εφήβους, οι οποίοι με την νιώτη, με την τόλη μου και την παρόλμηση της νιώτης πολλές φορές δεν σκέφτονται. Θα έλεγα ότι το σημαντικότερο είναι πάντα με έναν ευγενικό τρόπο γιατί αν λείπει κάτι στις μέρες μας πραγματικά είναι η ευγένεια και η αγωγή. Εκεί είναι το θέμα θέλετε για όλα. Με έναν ευγενικό τρόπο αλλά οριοθετημένο να λέμε ποια είναι η δική μας η στάση. Ότι εμείς επιλέγουμε να φοράμε μάσκα, εμείς επιλέγουμε να φοράμε γάτια, ας μας κοιτάζουνε όπως θέλουνε πραγματικά, όπως θέλουνε. Δεν μας αφοσχολεί, δεν τους αφορά, δεν μας αφορά. Εμείς χρειάζεται να κάνουμε αυτό που είναι σωστό στη δική μας συνείδηση σε σχέση με εμάς και σε σχέση με τους ανθρώπους κοντά μας και δίπλα μας όταν βγαίνουμε σε ένα χώρο. Από εκεί και πέρα κανείς δεν έχει αν θέλετε δουλειά να πείσει τον άλλον για τίποτα. Ο καθένας κάνει ό,τι του επιτρέπει συνείδησή του και ό,τι τον κάνει να κοιμάται καλά το βράδυ. Αν βλέπουμε ανθρώπους οι οποίοι δεν ακολουθούν τη δική μας φιλοσοφία των πραγμάτων, απλά τον ανακοινώνουμε και τους κάνουμε πέρα, δεν γίνεται διαφορετικά και είναι εντάξει. Ούτε μπορείς να κατηγορείς κάποιον άνθρωπο ότι φοβάται υπερβολικά, τι σημαίνει αυτό. Ο φόβος δεν υπάρχει την ελλήγωση πολλής, είναι φόβος, τελεία, ούτε εκλογικεύεται. Οπότε θα έλεγα με έναν σεβασμό και με μια ευγένεια να δεχτούμε ο ένας τον άλλον, κάποιες φορές ενδεχομένως να χρειαστεί να γίνουμε πιο να το έλεγα κάθετοι, αν θέλουμε ένας άνθρωπος να μην έρθει πιο κοντά, θα γίνουμε, αλλά με ευγένεια, με ευγένεια. Είναι ο τρόπος λοιπόν. Είναι ο τρόπος, ναι. Να κάνω και μια άλλη ερώτηση. Με το τελείωμα του lockdown και την επαναφορά εντός εισαγωγικών στην κανονικότητα, παρατηρήσαμε πάρα πολύ βία περιστατικά, πάρα πολύ θυμό και αυτό όχι μόνο γιατί από αυτά που ακούμε στις ειδήσεις που είναι ακραία πράγματα, αλλά και στην καθημερινότητά μας, στον τρόπο που οδηγούν, στον τρόπο που μας συμπεριφέρονται στο σπερμάρκετ, στο γειτονά μας, είναι αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης. Ναι, ναι. Όλες αυτές οι ακραίες συμπεριφορές, κατά κάποιον τρόπο, προϋπήρχανε, απλά ζώντας πια σε πολύ αυστηρά πλαίσια, όλο αυτό αρχίζει και βράζει. Και τώρα είναι σαν σιγά σιγά να σηκώνεται το καπάκι της χύτρας. Και όλος αυτός ο περιορισμός, οτιδήποτε ακραίο, θα φέρει την αντίθετη συμπεριφορά. Δηλαδή, ο πολύ περιορισμός θα φέρει τη μεγάλη έξαρση. Η μεγάλη έξαρση, το μεγάλο άνοιγμα, θα φέρει μετά μεγάλο κλείσιμο, ώστε κάποια στιγμή το εκραιμές να βρει πάλι, να εισορροπήσει. Θα έχουμε ακραίες συμπεριφορές και θα έχουμε και θεωρώ και μετά το καλοκαίρι, γιατί τώρα αν θέλετε λιγάκι είναι και η μέρα λίγο μεγαλύτερη, μας επιτρέπεται να βγούμε έξω, να μείνουμε έξω παραπάνω. Είμαστε ευλογημένοι με τη θάλασσα, με τον ουρανό αυτό, με το κλίμα, οπότε λιγάκι, εις εισαγωγικά, θα ξεχαστούμε, αλλά από Σεπτέμβριο, που θα μπούμε ξανά σε μια καθημερινότητα, εύχομαι να μην υπάρχει νέος εκκλεισμός, πραγματικά το εύχομαι, δεν θα κάνει καλό, θα έχουμε εκ νέου τέτοιες συμπεριφορές, τις περιμένουμε. Διάβαζα τα αποτελέσματα μιας έρευνας που έγινε στα λήματα της ψητάλιας και ανακοινώθηκε ότι είχαμε πάρα πολύ μεγάλη αύξηση στα ψυχοτρόπα φάρμακα και στις ναρκωτικές ουσίες την περίοδο του εκλεισμού. Αυτό το κατανοώ όσον αφορά στο φόβο που ένιωσαν οι άνθρωποι. Το δικό σου στο επάγγελμα της ψυχοθεραπεύτριας είχε αύξηση αυτή την περίοδο ή κατέφευγαν στα ψυχοτρόπα και στα ναρκωτικά μόνο και όχι σε λύσεις πιο βαθιές και πιο ουσιαστικές. Είχε με το που μας επιτράπηκε να βγούμε έξω, δηλαδή με το που άρθηκε ο εκκλησμός, είχαμε αύξηση. Πριν ήταν μέσω skype, μέσω του διαδικτύου, απλά επειδή δεν εντεριάζει σε όλους αυτή η οδός, κάποιοι μείναν μέσα. Τα ψυχοτρόπα και βεβαίως οξηθήκαν, διότι είναι ένας τρόπος να αποφύγεις την καθημερινότητα, βέβαια. Και θα υπάρχει, αλλά σε εμάς σίγουρα υπήρχε αύξηση και θα υπάρχει, διότι αν θέλετε και ο εκκλησμός σε φέρνει σε επαφή, σε οποιοσδήποτε είδος εκκλησμό, δηλαδή ο στενός χώρος, όταν δεν υπάρχει τρόπος να αποδράσεις, σε φέρνει σε επαφή με τον εαυτό σου και άρα και με τους φόβους, το είπατε και στην αρχή, με τις φοβίες, με τους φόβους, με ματαιώσεις που έχεις βιώσει και θυμώνεις, αρχίζει μετά να αυξάνεται και ο θυμός, διότι όπου υπάρχει πολύς φόβος, υπάρχει και πολύς θυμός. Οπότε όλα αυτά, με το που μας είπανε ποια είστε ελεύθεροι μπορείτε να βγείτε έξω, βγήκανε μαζί μας. Σωστά. Ποια θεωρείτε ότι είναι μια υγιή στάση στην καθημερινότητά μας, ώστε να μην εκθέτουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο, αλλά και να μην κινδυνεύσουμε να καταφύγουμε σε υπερβολές, σε μονές, φοβίες, αντικοινωνική συμπεριφορά και περιθωριοποίηση. Ναι, θα έλεγα να βρούμε μια ισορροπία. Καταρχήν αυτό που σκεφτόμουν είναι ότι, ίσως όλη αυτή η περιπέτεια με τον κραναϊό θέτησε νέες βάσεις στο θέμα της υγιεινής. Να γίνουμε πιο προσεκτικοί, να γίνουμε πιο συνειδητοί, να μάθουμε στα παιδιά ότι πραγματικά όταν μπαίνεις από το σπίτι θα πλύνεις τα χέρια σου, δεν θα αγγίδεις το πρόσωπό σου. Όταν πάμε στην τοαλέτα θα πλύνουμε τα χέρια μας, δεν θα βγαίνουμε χωρίς. Πράγματα που προϋπήρχανε, αλλά δεν δίναμε ιδιαίτερη βάση. Οπότε, αν θέλετε όλοι, όλος αυτός ο κίνδυνος θέτη τους κανόνισε η υγιεινή σε μια νέα βάση που το θεωρώ πάρα πολύ θετικό. Από εκεί και πέρα, δεν χρειάζονται υπερβολές. Χρειάζεται να προσέχουμε εμείς με τη μάσκα, με τα γάντια, όταν είμαστε σε μέρη που έχει πάρα πολύ κόσμο, να κρατάμε τις αποστάσεις. Πράγματα που ούτως ή άλλως δεν είναι παράλογα. Θα μου πεις, Βιργενία, με τη μάσκα, ναι, αυτό είναι υπερβολικό, αλλά θα πρέπει να το κάνουμε για όσο υπάρχει αυτή η απειλή εκεί πέρα έξω. Τι να κάνουμε. Είναι και ένας τρόπος, εκτός του να σεβόμαστε τον εαυτό μας, να δείχνουμε, ότι σεβόμαστε και τον άλλον άνθρωπο. Δεν είμαστε το κέντρο του κόσμου, δεν περιστρέφονται όλα γύρω από εμάς, το ξέρουμε στη θεωρία. Ας το κάνουμε και πράξη. Να περάσουμε τώρα και σε άλλους φόβους και φοβίες, πέρα από τα ψυχολογικά, που δεν είναι πέρα από τα ψυχολογικά, έχουν άμεση σχέση. Πού σου το αβέβαιο μέλλον, οικονομική αβεβαιότητα, ο φόβος του θανάτου, μας επηρεάζει και επηρεάζει γενικότερα και τη συμπεριφορά μας. Και πως μπορούμε να θωρακιστούμε, ώστε να διατηρήσουμε μια υγιή κατάσταση. Ναι, θέσατε τώρα το θέμα του φόβους θανάτου, που είναι ο πρωταρχικός φόβος του ανθρώπου και μετά είναι της επιβίωσης, ερχόμαστε στο οικονομικό κομμάτι, αυτά είναι θέματα με τα οποία πάντα ερχόμασταν, ερχόμαστε και θα ερχόμαστε αντιμέτωποι. Απλά τώρα έχουν γίνει πολύ πιο έντονα. Ο τρόπος, ξανά, φροντίδα με τον εαυτό μας, δηλαδή να παίρνουμε χρόνο λιγάκι, να είμαστε με τον εαυτό μας κάθε μέρα, να κινούμαστε, ο άνθρωπος είναι φτιαχμένος για να κινείται. Η κίνηση είναι υγεία, να μη μένουμε στατικοί, είτε αυτό είναι να βγαίνουμε να περπατάμε λίγο, κάτι που εγκλεισμός αυτό το ρημάδι το έξι, που ήτανε εκείνη την περίοδο, όμως έβλεπα ανθρώπους να βγαίνουνε, να περπατάνε, να τρέχουν, έβλεπα οικογένειες να βγαίνουνε βόλτα μαζί, ή τρεις ή τέσσερις, δεν το είχα ξαναδεί τόσα χρόνια που είμαι στο λόφο, ποτέ. Οπότε ένα, να κρατάμε τον εαυτό μας σε κίνηση, γιατί η εξωτερική κίνηση θα βάλει και το μέσα μας σε κίνηση, για να μη πέσουμε σε θλίψη, σε κατάθλιψη, σε άγχος. Είναι ένας τρόπος δηλαδή να αποφορτίζουμε, οπότε ένα είναι να κρατιόμαστε σε κίνηση, να φροντίζουμε τη διατροφή μας, όσο το δυνατό, δεν λέω να κάνουμε υπερβολές, όχι. Αλλά όσο το δυνατό και όσο μπορούμε πια, να τρώμε πιο υγιεινά. Να φροντίζουμε λίγο πολύ να έχουμε επαφή με ανθρώπους μη τοξικούς, που ξέρουμε ότι μας κάνουνε καλό. Και το σώμα μας το αισθάνεται όταν η επικοινωνία και η επαφή με έναν άνθρωπο μας κάνει καλό. Το ξέρουμε. Να προσπαθούμε πάρα πολύ σημαντικό, που ήταν και μέσα στον εγκλησμό, να έχουμε μια ρουτίνα. Δεν λέω τώρα στις διακοπές, αυτό μη τρέπεται σε όλους μας. Αλλά στην καθημερινότητα, να έχουμε μια συγκεκριμένη ώρα που θα ξυπνήσουμε, που θα κάνουμε τη δουλειά μας, που θα φάμε, που θα γυναστούμε, που θα μιλήσουμε, που θα δούμε τηλεόραση, που θα παίξουμε με το PlayStation, δεν λέω. Αλλά να έχουμε μια σειρά. Και βέβαια, αν βλέπουμε ότι τα πράγματα αρχίζουν και μας πιέζουν λίγο περισσότερο, ότι στριμοχνόμαστε ή ότι νοητικά βγαίνουμε σε αδιέξοδο, ας πάρουμε βοήθεια. Είμαστε κοινωνικά όταν ο εγκέφαλός μας είναι προσανατολισμένος, να είναι κοινωνικός, θέλουμε την επαφή με τον άλλον άνθρωπο, ας πάρουμε βοήθεια, επαγγελματική ενώ, όχι μόνο μέσω των φίλων. Λιγάκι ένας πρόξημος στο νόμο, ότι έλα πάμε, είμαστε μαζί. Όλοι έχουμε δικαίωμα κάποιες φορές να είμαστε βάλωτοι και να είμαστε αδύναμοι. Το σημαντικό είναι να σκεφτόμαστε ότι δεν είμαστε μόνοι μας. Πάρα πολύ σημαντικό, πράγμα το οποίο, να το συνδέσω λίγο και σε μια κουβέτα που είχαμε πρωτεύτερα, οι βορειοδυτικές κοινωνίες δεν το έχουν, είναι πάρα πολύ απομονωμένες και γι' αυτό βλέπουμε υψηλότερα ποσοστά και κατάθλιψης και άγχους και αυτοκτονιών. Αν θέλαμε να συνοψήσουμε αυτή την περίοδο του εγκλεισμού θα λέγαμε ότι πέρα από το πρόβλημα της πανδημίας μας βγήκε σε καλό ή σε κακό, ή και στα δύο. Και κατά πού κλείνει η πλάστηκα. Εξαρτάται σε ποιο επίπεδο θα έλεγα διότι θα έλεγα ότι έφερε και καλά και άσχημα. Ότι είναι σε υπερβολή δεν έφερε και δεν θα φέρει καλό. Ότι είχε περιορισμό πέραν ενός υγιούς ορίου δεν θα πάει, δεν θα φέρει καλά πράγματα. Αλλά θα έλεγα ότι έφερε και καλά. Ας μην είμασταν πεσιόδοξοι. Όλη αυτή η ευκαιρία που είχαμε, να έρθουμε σε επαφή με τον εαυτό μας, να έρθουμε σε επαφή με τους κοντινούς μας ανθρώπους, να γνωρίσουμε ένας τον άλλον. Θεωρώ η φύση, η γη πήρε έναν αέρα, ανέπνευσε. Είμαστε πάρα πολύ κακοποιητικοί με το περιβάλλον μας. Πάρα πολύ. Λιγάκι της δόθηκε λίγος χρόνος, μας δόθηκε λίγο περισσότερος χρόνος ζωής πάνω στο πλανήτη. Αυτό και μόνο είναι θετικότατο. Θα λέγα ότι είχε και καλά και άσχημα, όπως κάθε περίπτωση, αν επιλέξουμε να εστιαστούμε στα θετικά και να τα εξελίξουμε και ενδεχομένως να είμαστε και λίγο υποψιασμένοι για τα ενδεχόμενα αρνητικά, θα πάει καλά. Πάνω από όλα, αυτό που κατά λίγο θα έλεγα, μας έκανε και εύχομαι να μας κάνει περισσότερο να είμαστε πιο παρατηρητικοί και πιο συνειδητοί με τον εαυτό μας και με τους άλλους. Άρα αυτό μόνο καλό μπορεί να κάνει. Να σας ευχαριστήσουμε πολύ πολύ για την συμμετοχή σας στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο του Δήμου και να εκφράζουμε την ευχή να πάνε όλα τόσο καλά που να τα πούμε και με ζωντανό ακροατήριο διαζώσης στο Κάρολος Κούν αν μας κάνετε την τιμή και τη χαρά να συμμετέχετε. Σας ευχαριστούμε πολύ πολύ. Εγώ σας ευχαριστώ για τον χρόνο και τον χώρο που μου δώσατε, τιμή μου, σας ευχαριστώ πολύ. Και εμείς να είστε καλά. |
