| : Murderer Michael 때� совершенно ούτε μvenue 9. Παιδιά καλημέρα. Είμαι ο κ. Γιούργος Ιλίας και σήμερα θα κάνουμε ένα μάθημα, το οποίο σχετίζεται με τη κατανόηση του κειμένου. Οποιαδήποτε κειμένο. Είτε ένα κείμενο από το σχολικό μας βιβλίο, είτε ένα κείμενο από το ανθολόγιο, είτε ένα κείμενο που διαβάζουμε σε μια εφημερίδα, στο ιδιωτήριο ή παντού. Οι κατανοήσεις κειμένου έχουμε δει μέσα από έρευνες, ότι σχετίζεται πάρα πάρα πολύ με μια βασική σχολική διεξιότητα, την οποία θα αρχίσουμε να βλέπουμε στις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού και σίγουρα ξανά στην πορεία των παιδιών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στο γυνάσιο και στο λύκειο. Αυτή η διεξιότητα είναι η περίληψη. Η περίληψη, όπως χοντρικά όλοι ξέρετε, είναι στην ουσία το να πούμε το κείμενο σε ένα πιο μικρό μέγεθος, και το οποίο θα δώσει πληροφορίες στον δικό μας αναγνώστη να περάσουμε ένα μήνυμα, προσέξτε όμως, όχι ένα μήνυμα δικό μας, ένα μήνυμα κάποιου άλλου. Ας δούμε λοιπόν στην καρτέλα με λίγα απλά λόγια τι θα πει η περίληψη. Είναι λοιπόν όταν ξαναγράφω σε συντομία, με δικά μου όμως λόγια, ένα κείμενο που διάβασα ή μπορεί να είναι και σε προφορικό επίπεδο, έτσι μην το ξεχνάμε αυτό. Προσέξτε όμως, δεν είναι ένα κείμενο το οποίο κόβουμε κομμάτια του άλλου και τα βάζουμε, δεν είναι ένα κείμενο με απλά λόγια copy-paste, αλλά είναι ένα καινούριο ζωντανό κείμενο το οποίο πρέπει να περάσει τις ίδιες πληροφόρειες. Για να γίνει αυτό πάλι, πρέπει να το κάνουμε με ορθό τρόπο και ορθός τρόπος που υποθέτει κάποιες βασικές αρχές. Το πολύ βασικό είναι ότι πρέπει να θυμόμαστε ότι στην περίληψη μεταφέρουμε τα λόγια του άλλου. Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν είναι η δική μας άποψη, αλλά πρέπει ακόμα κι αν διαφωνούμε να μεταφέρουμε αυτό το πνεύμα και τις ιδέες ενός άλλου ανθρώπου. Ένα παράδειγμα. Μπορούμε να είμαστε μια ομάδα, μπορεί να είμαστε για παράδειγμα πανθενεκός, και να μεταφέρουμε ένα κείμενο το οποίο είναι πάρα πολύ θετικό ή εκφράζει πολύ καλά λόγια και είναι η ομάδα του Ολυμπιακού. Αυτός που κάνει την περίληψη, καλώς ή κακώς, δεν έχει δικαίωμα να βάλει και δικό του σχόλιο. Δεν μπορούμε να πει ότι διαβάζουμε ένα κείμενο το οποίο λέει για παράδειγμα σα χλαμάρες ή να βάλει τη δική του άποψη. Πρέπει να σεβαστεί ακριβώς τις ιδέες του άλλου κειμένου. Και πάμε λοιπόν στο δεύτερο που πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ, είναι ότι θυμόμαστε, δεν έχουμε δικαίωμα να αλλάξουμε τις ιδέες ή να σχολιάσουμε ή να περάσουμε τη δική μας άποψη. Μα αυτό είναι σωστό να το κάνουμε στο μάθημα της γλώσσας. Το μάθημα της γλώσσας περιλαμβάνει δύο βασικούς άξονες. Το να κατανοώ τις πληροφορίες που μου δίνει ο άλλος, αλλά και να εκφράζω τις δικές μου. Προφανώς το μάθημα της γλώσσας θα εκφράσουμε τις απόψεις μας, αλλά αυτό θα το κάνουμε μέσα από μια άλλη διαδικασία, η οποία θα είναι η έκθεσή μας. Εκεί λοιπόν θα κληθούμε όντως να πούμε και τη δική μας άποψη. Αλλά στην περίληψη, επαναλαμβάνω και θα το πω πάρα πολλές φορές, πρέπει να μεταφέρουμε τα λόγια του άλλου. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αλλάξουμε τίποτα, γιατί δεν μπορούμε να καταλήξουμε να είναι ένα copy-paste κείμενο το οποίο απλά παίρνει κάποια κομμάτια του προηγούμενου κειμένου, έτσι, θυμάμαι ότι έχω δικαίωμα να αλλάξω τις λέξεις και προφανώς μπορώ να το κάνω αυτό για να το κάνω μικρότερο, αλλά με ιδιαίτερη προσοχή, για να μην αλλάξει και η σημασία τους. Θυμάμαι ότι πρέπει να πω επίσης τα πιο βασικά και τα πιο σημαντικά και πρέπει να αποφύγω δευτερεύουσες λεπτομέρειες και πληροφορίες. Επίσης, θυμάμαι ότι το κείμενο αυτό θα είναι ένα καινούριο κείμενο και όχι ακριβώς μία εντός αγωγικών φωτοτυπία του προηγούμενου. Η περίληψη έχει ένα καλό, ότι πλέον, αν θυμηθούμε όταν γράφαμε έκθεση ότι πρέπει να λάβουμε τον ρόλο του συγγραφέα και του γραμματέα, πλέον δεν έχουμε ρόλο συγγραφέα, γιατί όπως είπαμε οι ιδέες που θα εκφράσουμε δεν είναι οι δικές μας. Αυτή τη στιγμή έχουμε τον ρόλο του γραμματέα περίληψης όμως, ο οποίος έχει και μικρόδιαφορες σε σχέση με τον γραμματέα της συγγραφής κειμένου. Άρα λοιπόν, ο ρόλος του γραμματέα περίληψης είναι να ξαναγράφει τις ιδέες του άλλου. Πρέπει να προσέχει και να φροντίζει και να υπερασπίζεται τις ιδέες του άλλου. Πρέπει να προσέχει την έκταση, γιατί μπορεί να ξεφύγει και να φτιάξει ένα κείμενο σε ίδια έκταση. Πρέπει να προσέχει τη σειρά των ιδεών και να σέβεται πώς έχουν γραφτεί στο άλλο κείμενο. Πρέπει να προσέχει τις λέξεις που χρησιμοποιεί και θα βάλει ο ίδιος. Ξαναδιαβάζει, ξαναδιαβάζει, ξαναδιαβάζει. Το λέμε αυτό πάρα πολύ έντονα, γιατί είναι μια διαδικασία συνεχούς ελέγχου σε σχέση με το αρχικό κείμενο. Πάλι, όπως και στο σκέφτομαι και γράφω και στην έκθεση, πρέπει να ακολουθήσουμε κάποια βήματα πριν ξεκινήσουμε την περίληψή μας. Τα βήματα αυτά είναι πάλι πριν ξεκινήσουμε όσο γράφουμε και αφού γράψουμε. Πριν γράψουμε λοιπόν, βλέπουμε γενικά την έκθεση του κειμένου. Ένα μικρό μυστικό να ξέρετε ότι η περίληψη, χοντρικά γενικά, δεν είναι ένας αυστηρός κανόνας, αλλά γενικά πρέπει να ξέρετε ότι πρέπει να είναι περίπου το 20% του αρχικού κειμένου. Βέβαια υπάρχουν πάρα πολλές περιλήψεις οι οποίες ο δάσκαλος ή η δασκάλα μπορεί να σας πούνε οι ίδιοι ότι θα θέλανε σε μία παράγραφο, σε δύο παραγράφους, σε τόσες λέξεις, σε άλλο αριθμό λέξεων. Αλλά πριν ξεκινήσουμε πρέπει να δούμε γενικά πόσο μεγάλο ή μικρό κείμενο έχουμε να κάνουμε. Προσπαθούμε να δούμε τι είδος είναι αυτό το κείμενο. Είναι ένα παραμύθι, είναι ένας διάλογος, είναι ένα πληροφοριακό κείμενο, δηλαδή πληροφορία από μία εκκληροπαίδεια. Μας βοηθάει πάρα πολύ πριν ξεκινήσουμε να υποψιαστούμε λίγο τι ακριβώς είναι το κείμενο το οποίο θα κληθούμε να του κάνουμε περίληψη. Διαβάζουμε μια πρώτη φορά, παιδιά, χωρίς να σταματήσουμε. Πρέπει να δούμε τι λέει αυτή η ιστορία. Αυτό το κάνουμε πιο ελεύθερα και με λιγότερο άγχος. Μετά θα ακολουθήσει μια δεύτερη ανάγνωση, όπου διαβάζουμε δεύτερη φορά κατά παράγραφο αυτή τη συγκεκριμένη φορά και αρχίσουμε να προσέχουμε στα σημεία. Μπορούμε να κρατήσουμε σημειώσεις, μπορούμε να διαβάσουμε και τρίτη φορά και να υπογραμμίσουμε ή να βάλουμε πλαγιότλους, να υπογραμμίσουμε τις λέξεις και φράσεις κλειδιά που θέλουμε. Μπορούμε να γράφουμε σε κάτι πρόχειρο από δίπλα μας. Γενικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όποιους τρόπους θέλουμε για να κάνουμε μια περίληψη. Αλλά οι βασικοί που βλέπουμε και στα μικρά και στα μεγάλα παιδιά, δύο είναι χοντρικά οι βασικοί τρόποι. Οι πλαγιότλοι και οι φράσεις και οι λέξεις κλειδιά. Ένα επίσης πάρα πολύ βασικό είναι ότι πρέπει να βρούμε τις βασικές ιδέες. Βασικές ιδέες είναι κυρίως τα πρόσωπα και τι γίνεται με αυτά τα πρόσωπα. Και με αυτή την ενέργεια που θα κάνουν, τι κατάληξη έχουμε. Όλα τα υπόλοιπα, πολλά παραδείγματα, πολλές πορεγραφές, πολλοί διάλογοι, είναι πολύ ενδιαφέροντα να διαβάζουμε σε ένα βιβλίο ή σε ένα κείμενο, αλλά στην περίληψη δεν τα θέλουμε. Πολύ βασικό, όπως είπαμε, να δημιουργήσουμε σχεδιάγραμμα και να κρατήσουμε σημειώσεις, όπως σε κάθε μορφή παραγωγής ραπτουλόγου είναι καλό να το κάνουμε αυτό. Και μπορούμε να ξεκινήσουμε γράφοντας πρόχειρα την περίληψη. Μα θα μου πείτε μετά και να την καθαρογράψουμε θα μας πάρει πολύ ώρα. Όχι, αν σκεφτούμε ότι περίληψη είναι ένα μικρότερο κείμενο από αυτό που κάνουμε και επίσης το να την γράψουμε ένα κείμενο δεν έχει και ιδιαίτερη δυσκολία στο τέλος να το κάνουμε. Όσο γράφουμε τώρα, είναι καλό να ξαναδιαβάζουμε συνεχώς σημεία του κείμενου. Δηλαδή, για παράδειγμα, αν σας το έκανα οπτικά, θα πρέπει να έχουμε το κείμενο στον αχέρι και στο άλλο την περίληψη και συνέχεια να συγκρίνουμε. Ξαναδιαβάζουμε συνεχώς τι γράφουμε για να ελέγξουμε, όπως είπαμε, συγκρίνουμε συνεχώς το κείμενο της περίληψης με το αρχικό κείμενο, σκεφτόμαστε τι θα γράψουμε παρακάτω, επιλέγουμε με προσοχή τις λέξεις που θα χρησιμοποιήσουμε, έχουμε δικαίωμα να αλλάξουμε λέξεις, αλλά πρέπει να είναι κατάλληλες και πρέπει να περνάνε το ίδιο νόημα, αποθεύγουμε με προσοχή τα πολλά παραδείγματα, με συγχωρείτε, χρησιμοποιούμε συνώνυμα, δηλαδή δεν είναι ανάγκη να λέμε τις λέξεις που χρησιμοποιεί και ο αρχικός συγγραφές, αλλά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε άλλες συνώνυμες. Ελέγχουμε συνέχεια την έκταση, ελέγχουμε συνεχώς το σχεδιάγραμμά μας και προσέχουμε το χρόνο μας. Πολύ σημαντικό επίσης είναι να δούμε τη διαδικασία αφού γράψω την περίληψή μου. Βασικό είναι λοιπόν, όταν τελειώσω να διαβάσω όλη την περίληψη και να ελέγξω την έκταση και τις πληροφορίες. Δηλαδή πρέπει να κάνω στην ουσία δύο πράγματα. Αφενός μεν να δω αν η έκταση του κειμένου, το κείμενο το οποίο έφτιαξα η περίληψη, συμφωνεί με αυτό που ζήτησε η δασκάλα ή ο δάσκαλός μου όταν μου ζήτησε να κάνω περίληψη. Ήταν μια παράγραφος, είναι μια παράγραφος, είναι τόσες λέξεις. Πρέπει να το ελέγξουμε αν είμαστε μέσα σε αυτό το όριο. Το δεύτερο κομμάτι που είναι πάρα πολύ σημαντικό να κάνουμε, είναι να ελέγξουμε αν η περίληψη συμφωνεί με τις κυρίες ιδέες του κειμένου. Και αυτό είναι μια διαδικασία η οποία μπορεί εύκολα να γίνει αν αντιπαραβάλλουμε τα δύο κείμενα. Εάν δούμε λοιπόν στην πορεία και πάμε στη δεύτερη κουκίδα, αν έχουμε χώρο, βάζουμε και άλλες πληροφορίες. Δηλαδή, εάν έχουμε μικρότερη έκταση από αυτή που μας ζητήθηκε, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και άλλες πληροφορίες και να εμπλουτίσουμε την περίληψή μας. Αν γίνει το αντίθετο, τότε οπωσδήποτε πρέπει να βγάλουμε πληροφορίες και να έρθουμε πάλι στη σωστή έκταση. Πρέπει επίσης να αντικαταστήσουμε τις φράσεις με λέξεις. Όπως καταλαβαίνουμε, η φράση αποτελείται από περισσότερες από μία λέξη, οπότε μπορεί αυτό να αλλάξει χρησιμοποιώντας κάποιο ίδιο ένα ρήμα. Είναι ουσιαστικό το οποίο περιλαμβάνει τη φράση την οποία χρησιμοποίησε ο συγγραφέας. Πρέπει να διαβάσουμε όλη την περίληψη μια φορά χωρίς διακοπή και με εκφρασκότητα από μέσα μας, δηλαδή με στόμφο. Να δούμε εάν αυτό το οποίο έχουμε δημιουργήσει είναι ένα κείμενο το οποίο έχει δομή, συνοχή και έχει μια ροή στον λόγο. Αυτό θα μας βοηθήσει πάρα πολύ, παιδιά, και με το επόμενο. Με αυτόν τον τρόπο θα βρούμε πάρα πολλά λάθη στα σημεία στίξεις και στη σύνταξή μας. Οπότε αν διαβάσουμε από μέσα μας, ολόκληρη μας την περίληψη, σαν να τη διαβάζουμε μπροστά σαν κοινό, θα βοηθήσει πάρα πολύ στο να διορθώσουμε τέτοιου είδους λάθη. Και τέλος, μπορούμε να καθαρογράψουμε την περίληψη στο καθαρό μας τετράδιο, αν την έχουμε γράψει πρόχειρα. Μια διαδικασία, η οποία είναι εύκολη και γρήγορη, οπότε είναι καλό να την εφαρμόζουμε. Αλλά αρκετά με τη θεωρία, ας δούμε λίγο ένα παράδειγμα. Θα δούμε ένα παράδειγμα από το Ανθολόγιο της 3ης και της 4ης Δημοτικού, το οποίο μπορεί να το κάνει κάθε παιδί και από το σπίτι. Τα βιβλία βρίσκονται στο ψηφιακό σχολείο, όπως πολύ καλά γνωρίζετε, και μπορείτε να κατεβάσετε ή να το δείτε online και να κάνετε κι εσείς αυτό το παράδειγμα. Θα διαβάσω λίγο στα γρήγορα αυτό το κείμενο. Είναι ένα πολύ ωραίο μικρό παραμυθάκι του Μάνου Κοτολέων, Το Πρωτοκάλι και μια ηλιαχτίδα, ενός πολύ σημαντικού συγγραφέα παιδικών βιβλίων. Ας συγκνήσουμε. Ήταν κάποτε μια μικρή ηλιαχτίδα. Μικρή, μα πολύ ταξιδεμένη. Και που δεν είχε πάει. Είχε ταξιδεύσει μέχρι τα πιο μακρινά αστέρια. Είχε διασχίσει το διάστημα ασκαφαλωμένη πάνω σε βιαστικούς γαλαξίες. Μα πάντα γυρνούσε πίσω, στη ζεστή αγκαλιά του ήλιου, ώσπου μια μέρα αποφάσισε να έρθει στη γη. Και ήρθε. Έπαιξε με τα κύματα, κρύφτηκε μέσα στα σκοτεινά φυλώματα των δέντρων, δροσίστηκε στα νερά των ποταμών, κουβέντιασε καθισμένη πάνω στα πέταλα μιας μαργαρίτας με τις μέλισσες και τις πεταλούδες. Ακούμπησε πάνω στις στερούχες ενός αϊδονιού και τραγούδισε μαζί του. Κι οι μέρες περνούσαν. «Πότε θα γυρίσεις πίσω», τη ρωτούσε ο ήλιος. «Αχ, είναι όμορφη η γη, το απαντούσε εκείνη. Άσε με να μείνω για πάντα». Ο ήλιος δεν της το χάλασε το χατήρι. «Μη είναι», της είπε. Και η ηλιαχτήδα χαρούμενη άρχισε να ψάχνει να βρει το πού θα έστινε το νέο σπιτικό της. Έψαξε εκεί που φυτρώνουν τα λουλούδια και εκεί που υψώνονται τα πέφκα, εκεί που κοιμούνται τα ελάφια, εκεί που ξεδιψούνε τα πουλιά. Παντού ήταν όμορφα. Ποιο μέρος να πρωτοδιαλέξει, ώσπου μια μέρα συνάτησε ένα δέντρο. Μικρό ήταν, μα είχε καταπράσινα φύλλα, με όμορφη μυρωδιά. Είχε και κάτι ολοστρόγγλιους καρπούς που κρεμόντουσαν απ' τα κλαδιά του. Κάτω απ' τη φλούδα τους, κι αυτή η μυρωδάτη ήταν, η ηλιαχτήδα άκουσε τους χυμούς να την προσκαλούνε. Σε μας μήναι, είπαν, σε αυτό το πορτοκάλι. Κι έτσι έκανε. Από τότε είναι που το πορτοκάλι έχει αυτό το λαμπερό χρώμα. Όταν το πιάνεις στα χέρια σου, λες και κρατάς τον ήλιο. Ήδη με αυτό λαμπερό. Πάμε τώρα να προσπαθήσουμε αυτό το μικρό παραμυθάκι, που είναι ήδη μικρό, να το κάνουμε μία περίληψη και να δούμε το μηχανισμό. Δεν θα ξαναδιαβάσουμε πολλές φορές για να δούμε βήμα-βήμα και να μην χάνουμε χρόνο, αλλά χοντρικά αν ξαναδιαβάζαμε, κάτι πολύ βασικό το οποίο θα έπρεπε να κάνουμε είναι να δούμε τα βασικά πρόσωπα του κειμένου. Η πρωταγωνίστρια, λοιπόν, είναι μία ηλιακτήδα, η οποία μιλάει με τον ήλιο και στο τέλος μιλάει με την πορτοκαλιά. Αυτά, λοιπόν, παιδιά, είναι τα πρόσωπα ή αλλιώς θα μπορούσαμε να πούμε και μέσα από το συντακτικό μας τα υποκείμενα. Πρέπει μετά να δούμε τι κάνει η ηλιακτήδα. Πάμε, δηλαδή, σε αυτό που λέμε το ρήμα, για αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία, να δούμε τα βασικά. Και για να θυμηθούμε λίγο τα βασικά σε μια πρόταση ποια είναι, κυρίως το υποκείμενο και το ρήμα. Το ρήμα, λοιπόν, το τι κάνει η ηλιακτήδα είναι πρώτον ταξιδεύει. Ένα άλλο πολύ σημαντικό που είδαμε είναι γνωρίζει πράγματα, συζητάει με τον ήλιο και όταν ο ήλιος της επιτρέπει αναζητά, αναζητά σπίτι. Και τελευταίο, είδαμε ότι βρίσκεται όντως το πορτοκάλι και εκεί μένει. Άρα, βρίσκει. Έτσι, με λίγες σημειώσεις έχουμε βρει ένα πολύ βασικό κομμάτι της ιστορίας μας. Πάμε λίγο τώρα να αρχίσουμε να το βλέπουμε, να το περάσουμε σε κείμενο. Εκεί θα σας δώσω ένα μικρό παράδειγμα, διαβάζατε στην αρχή. Ήταν κάποτε μία μικρή ηλιαχτίδα, μικρή, μα πολυταξιδεμένη και που δεν είχε πάει. Είχε ταξιδεύσει μέχρι τα πιο μακρινά αστέρια. Ας πάμε λοιπόν να γράψουμε δυο λόγια. Ήταν μία ηλιαχτίδα που ήταν πολυταξιδεμένη και όλα τα υπόλοιπα είναι μία πληροφορία, μπορούμε να περάσουμε στη επόμενη δήλωσή μας. Που είχε ταξιδεύσει παντού. Άρα βλέπετε χρησιμοποιώ και δίνω στον αναγνώσ μου πληροφορίες ποιος έκανε τι. Το οποίο συμφωνεί και με τη δομή του κειμένου μου. Είχε διασκίσει το διάστημα σκαρφαλωμένη πάνω σε βιαστικούς γαλαξίες. Αντί να πω όλα αυτά, μπορούμε να πούμε ακόμα και στο διάστημα. Οπότε την πληροφορία γαλαξίες να μην την βάλουμε γιατί είναι μια δευτερεύουσα πληροφορία. Μα πάντα γυρνούσε πίσω στη ζεστή αγκαλιά του ήλιου, ώσπου μια μέρα αποφάσισε να έρθει στη γη και ήρθε. Εδώ μπορούμε λοιπόν να βάλουμε ακόμα και να πούμε, αλλά πάντα γυρνούσε στον ήλιο. Εάν θυμηθούμε τους κανόνες που είπαμε, να αλλάζουμε και τις λέξεις και να βάλουμε συνώνυμα, επειδή το γυρνούσε το χρησιμοποιεί και το κείμενο, μπορούμε να πούμε επέστρεφε. Και γενικά θα κάνουμε ένα πολύ ωραίο παιχνίδι με τις λέξεις, διατηρώντας το ίδιο νόημα. Λέει, μία μέρα αποφάσισε να έρθει στη γη και όλα τα υπόλοιπα τα οποία αναφέρει. Οπότε και εμείς, εν συντομία, μπορούμε να πούμε μία μέρα πήγε στη γη. Και προσέξτε τώρα, λέει πάρα πάρα πολλά παραδείγματα τα οποία αν γράψουμε όλα, στην ουσία θα γράψουμε το ίδιο κείμενο. Ά, λοιπόν, πρέπει να βγάλουμε πληροφορίες και να πούμε ότι πήγε στη γη και να βρούμε ένα ρήμα το οποίο περιλαμβάνει όλα. Γνώρισε. Και γνώρισε, θα τα πάρουμε με τη σειρά, τα κύματα, τα δέντρα... ...και όλα τα υπόλοιπα τα οποία αναφέρει μέσα το κείμενο μας. Ας σβήσουμε τώρα για να πάμε παρακάτω. Είδαμε, λοιπόν, ότι τα πολλά παραδείγματα προσπαθούμε να τα αποφύγουμε. Δηλαδή, δεν θα πούμε τι έκανε με τα κύματα, τι έκανε με τα ζώα, τι έκανε με τα πουλιά. Και απλά όλα τα περιλαμβάνει αυτό το ρήμα γνώρισε. Ίσως κάποιος μπορεί να βάλει ένα άλλο ρήμα, για παράδειγμα, το ρήμα έπαιξε με όλα αυτά. Στη συνέχεια στο κείμενό μας παρεμβαίνει ο ήλιος καθώς περνούσαν οι ημέρες και τη ρωτάει πότε θα γυρίσει πίσω. Άρα, λοιπόν, ο ήλιος τη ρώτησε αν θέλει να γυρίσει. Και εκείνη απάντησε ότι θέλει να μείνει για πάντα στη γη και την οποία και αγάπησε. Ο ήλιος, λοιπόν, πάμε στην επόμενη παράγραφό μας σιγά-σιγά, δεν της χάλασε το χατήρι. Και πάμε, κατ' αυτοί δεν θα πούμε άλλες πληροφορίες για τον ήλιο. Άρα, λοιπόν, μπορούμε να πούμε, αντί να πούμε όλα αυτά που θα πούμε, ο ήλιος, λοιπόν, την άφησε και η γιαχτίδα άρχισε να αναζητά νέο σπίτι, ψάχνοντας παντού, χωρίς να είναι ανάγκη να ξαναπούμε όλα αυτά τα παράδειγματα, τα οποία λέει. Τέλος, και είναι καλό να βάζουμε τέτοιες συνδητικές λέξεις, είπαμε, βρήκε μία πορτοκαλιά και έμεινε για πάντα εκεί. Και κλείνουμε ένα πολύ ωραίο συμπεράδελμα που λέει και το παραμυθάκι, για αυτό τα πορτοκάλια έχουν και αυτό το πολύ ωραίο χρώμα. Είδαμε, λοιπόν, ότι κρατώντας σημειώσεις και βρίσκοντας τις βασικές πληροφορίες του κείμενού μας, φτιάξαμε ένα πολύ μικρότερο κείμενο, το οποίο δεν λέει οι πληροφορίες που το μορφαίνουν γενικά, αλλά λέει τις πολύ βασικές και έτσι είμαστε πιστεί σε αυτό που γράφουμε. Τελειώσαμε με την περίληψη. Όχι, και εδώ έχουμε μία διαδικασία σύντομη διόρθωσης, το οποίο είναι καλό πάλι να ελέγχουμε τι από αυτά τα οποία πρέπει να κάνουμε, κάναμε. Αλλά λοιπόν, πάλι πριν γράψουμε, όσο γράφαμε και αφού γράψαμε, να δούμε λίγο τα στάδια, ελέγξαμε πρόχειρα την έκταση του κειμένου μας. Προσπαθήσαμε να εντοπίσουμε τι είδος κειμένου είναι. Στην προκειμένη περίπτωση ήταν ένα πολύ ωραίο μικρό παιδικό παραμύθι. Διαβάσαμε όλο το κείμενο πρώτη φορά χωρίς να σταματήσουμε. Διαβάσαμε το κείμενο δεύτερη φορά κατά παράγραφο. Διαβάσαμε το κείμενο τρίτη φορά σημειώνοντας. Υπογραμμίσαμε λέξεις και φράσεις κλειδιά. Βάλαμε πλαγιότιτλους. Εντοπίσαμε τις βασικές ιδέες και τα πρόσωπα και τις ενέργειες. Εντοπίσαμε τις δευτερεύσεις ιδέες, ούτως ώστε να μην τις τοποθετήσουμε. Φτιάξαμε σχεδιάγραμμα. Ξεκινήσαμε να γράφουμε πρώτα στο πρόχειρο. Μετά, όσο γράφαμε. Ξαναδιαβάζαμε συνέχεια τα σημεία του κειμένου. Ξαναδιαβάζαμε συνέχεια τι γράφαμε. Συγκρίναμε συνεχώς το κείμενο με αυτά που γράφαμε. Σκεφτόμασταν τι θα γράψουμε παρακάτω. Επιλέγαμε προσοχή τις λέξεις. Χρησιμοποιούσαμε συνώνυμα. Αντικαθιστούσαμε τις φράσεις με λέξεις. Αποφεύγαμε τα πολλά παραδείγματα. Ελέγχαμε συνεχώς την έκταση. Ελέγχαμε συνεχώς σχεδιάγραμμα. Προσέχαμε το χρόνο μας. Αφού γράψαμε λοιπόν, διαβάσαμε όλη την περίληψη και ελέγχαμε την τελική έκταση, η περίληψή μου συμφωνούσε με το κείμενο. Βάλαμε άλλες πληροφορίες. Αφαιρέσαμε πληροφορίες. Αλλάξαμε πληροφορίες, λέξεις ή φράσεις. Διαβάσαμε την περίληψη με εκφραστικότητα από μέσα μας. Ελέγχαμε τα σημεία στίχης και τη σύνταξη. Καθαγουράσαμε την περίληψη. Όπως έχουμε ξαναπεί, αυτά δεν είναι απόλυτο να τα κάνουμε όλα με τιμία. Χρειάζεται αρκετή εξάσκηση και βήμα-βήμα θα καταφέρουμε σε επόμενα διαστήματα να έχουμε κάνει τα περισσότερα από όλα αυτά. Η περίληψη είναι μία όντως λίγο δύσκολη διαδικασία για πολλούς μαθητές, αλλά είναι και μία πολύ σημαντική διαδικασία, η οποία βοηθάει, παιδιά, πάρα πολύ στην κατανοή συκειμένου. Βοηθάει και μας βοηθάει και σαν τρόπο σκέψης, σαν τρόπο κριτικής ικανότητας, να καταλαβαίνουμε σε ένα μήνυμα ή σε ένα κείμενο ή οτιδήποτε είναι αυτό, τι είναι το πολύ βασικό, τι είναι το δευτερεύον και το λιγότερο βασικό. Με αυτόν τον τρόπο καταλαβαίνουμε, κατανοούμε και παίρνουμε τις λογοφορίες με πολύ πιο πλούσιο τρόπο. Σας εύχομαι καλή συνέχεια και καλό μάθημα και καλή εισαγή στο σπίτι. |
