| : Αγγίζουμε την ιστορία. Σε εσυνεργασία με τον Φάρο Τυφλών Ελλάδος και με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταυροσνιάρχος, μέσω του Cultural Heritage Without Borders Βοσνίας Ελζεγοβίνης και του Balkan Museum Network, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο είναι πλέον προσβάσιμο από τυφλούς και μερικώς βλέποντες επισκέπτες. Ο επισκέπτης με προβλήματα όρασης μπορεί να αγγίξει επιλεγμένα κυμήλια στη μονημή έκθεση, τα οποία φέρουν ειδική σήμανση. Επίσης, μπορεί να παρακολουθήσει εργαστήριο απτικής διερεύνησης, που περιλαμβάνει και σειρά επιπλέον αντικειμένων από τις συλλογές του Μουσείου. Το εργαστήριο διαρκεί συνολικά έως 2 ώρες, με προσυνενόηση στο τηλέφωνο 210-32-22-266, εσωτερικό 1. Παρακαλούμε, καλέστε σε ώρες λειτουργίας του Μουσείου. 9 το πρωί έως 2.30 το μεσημέρι. Κάθε μέρα εκτός από Δευτέρα. Επί τόπου διατίθεται και ειδικό ενημερωτικό φυλάδιο σε γραφή Braig και μεγαλογράμματη γραφή. Η συμμετοχή στις δραστηριότητες απτικής διερεύνησης είναι δωρεάν για άτομα με προβλήματα όρασης και τυχών συνοδούς. Ακολουθεί μια αφήγηση της μόνιμης έκθεσης του Μουσείου, βασισμένη στα αντικείμενα του εργαστηρίου απτικής διερεύνησης. Το κτίριο της Παλαιάς Βουλής. Το μεγαλοπρεπές νεοκλασικό κτίριο της Παλαιάς Βουλής είναι ένα από τα πιο ιστορικά της νεότερης Ελλάδος. Δεσπόζει στην οδό στα Δίου Δεκατρία και στο προαύλειό του είναι τοποθετημένο το έφυπο άγλμα του αρχιστρατίγου της ελληνικής επανάστασης Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. Το κτίριο θεμελίωσε η βασίλισσα Αμαλία το 1857 σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα Φρανσουά Μπουλάνζε, που στην πορεία τροποποιήθηκαν από τον Παναγιώτη Κάλκο. Χρησιμοποιήθηκε ως βουλή των Ελλήνων από το 1875 έως και το 1935. Για μια έξικοντα αιτία εδώ κτυπούσε ο πολιτικός σφυγμός της Ελλάδας και εδώ σφυριλατήθηκαν τα συνταγματικά και πολιτικά θεμέλια του ελληνικού κράτους. Μετά τη μεταφορά της βουλής στα Παλαιά Ανάκτορα το 1935 το κτίριο στέγασε εμπροσωρινά το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Το 1961 παραχωρήθηκε για τη στέγαση του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, υλοποιώντας έτσι μια παλιά ιδέα του ελευθερίου Βενιζέλου. Μπαίνοντας στο Μουσείο μπορούμε να αγγίξουμε τους κλασικούς κύωνες της εισόδου και τα ξύλινα έδρανα της έδουσα συνεδριάσεων. Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο ανήκει στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδας, που ιδρύθηκε το 1882 με σκοπό τον εντοπισμό, τη συλλογή και τη διάσωση των ιστορικών και εθνολογικών κυμιλίων του Ελληνισμού. Το Μουσείο περικλεί πέντε αιώνες ελληνικής ιστορίας, από την άλωση της Κωνσταντινόπολης το 1453 από τους Οθωμανούς έως και τις μέρες μας, και οι συλλογές του είναι μοναδικές του είδος τους, καθώς συγκροτήθηκαν κυρίως από δωρεές των πρωταγωνιστών της ελληνικής επανάστασης και των απογόνων τους. Στον κεντρικό διάδρομο της εισόδου μπορούμε να αγγίξουμε μαρμάρινες πρωτομές προσώπων του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, που διαδραμάτισαν ιστορικό ρόλο στον νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Σπυρίδων Τρικούπης, Ιωάννης Καποδίστριας, Βασίλησα Αμαλία, Βασιλέας Όθων, Βασίλησα Όλγα, Βασιλέας Γεώργιος, Αλέξανδρος Υψηλάντης, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα. Έθουσα 2 Λατινοκρατία-Τουρκοκρατία, 13ος έως 18ος αιώνας. Η φραγκοκρατία στην Ελλάδα αρχίζει ήδη από την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους φράγκους, το 1204, και φτάνει μέχρι τον 16ο αιώνα. Η χώρα μοιράστηκε σε φαίουδα που μάχονταν μεταξύ τους, αλλά κυρίως με τους Οθωμανούς που απλώνονταν όλο ένα και περισσότερο. Το 1453 πέφτει η Κωνσταντινούπολη στα χέρια τους. Είναι η ημερομηνία ορόσιμο της περίοδου. Σε αυτήν την έθουσα υπάρχουν κράνοι ενετών που βρέθηκαν τυχαία στο βενετικό φρούριο της πόλης της Χαλκίδας. Σπάνια δείγματα αμυντικού εξοπλισμού. Ο επιθετικός εξοπλισμός αντίστοιχα αντιπροσωπεύεται από κανόνια και ολμοβόλα που μπορούμε και αυτά να τα αγγίξουμε. Τα ατριβόλια ήταν εχμηρά μεταλλικά αντικείμενα μικρών διαστάσεων. Θυμίζουν αγκάθια και ετοποθετούνταν στις τάφρους γύρω από τα μεγάλα κάστρα για να τα πατούν οι εχθροί. Χρησιμοποιούνταν επίσης και για να αναχειτήσουν την προέλαση του εχθρικού υπηκού, αλλά και στα καταστρώματα των πλοίων. Έθουσα 3. Η Αφύπνηση της Εθνικής Συνείδησης των Ελλήνων. 1670-1821 Με την παρακμή του στρατιωτικού συστήματος και τη διαφθορά της πολιτικής διοίκησης στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τον 16ο αιώνα, αρχίζει και η βελτίωση των όρων ζωής στρωμάτων του ελληνικού πληθυσμού. Οι Έλληνες που κυριαρχούν στο εμπόριο αποκομίζουν μεγάλα κέρδη και αυξάνονται πληθυσμιακά, ενώ τα ελληνικά γίνονται γλώσσα του εμπορίου και της παιδείας σε όλη τη Βαλκανική. Η ανάπτυξη διπλωματικών σχέσεων της Υψηλής Πύλης με τα χριστιανικά κράτη άνοιξε τις προϋποθέσεις για σταδιοδρομία των Ελλήνων ως αξιωματούχων στο Οθωμανικό κράτος ή νεηλεγόμενοι φαναριώτες. Ο Οροσοτουρκικός Πόλεμος το 1770 ξεσηκώνηκε τους Έλληνες. Παρά την ύτα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την υπογραφή της συνθήκης του Κιτσούκα-Εναρτζή το 1774, οι ελληνικοί πληθυσμοί θα υποστούν βίαια αντίπεινα από τον Οθωμανικό στρατό. Με τη συνθήκη όμως αυτή δημιουργηθήκαν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του ελληνικού ναυτικού. Τα ελληνικά πλοία απέκτησαν το προνόμιο να ταξιδεύουν με ρωσική σημαία και έφεραν ειδικό έγγραφο με βούλα, δηλαδή σφραγίδα, αντίγραφο του οποίου μπορούμε να αγγίξουμε. Το ελληνικό ναυτικό αρχίζει να αναπτύσσεται. Με το εμπόριο ο άνθρωπος ανοίγει τους πνευματικούς του ορίσοντες. Γνωρίζει πολιτισμούς, μαθαίνει γράμματα και παίρνει ιδέες. Πλουτίζει κοινωνικά, πνευματικά και υλικά. Ελληνικές κοινότητες εγκαθίστανται σε όλη την Ευρώπη. Ο Ρήγας Βελεστινλής προσπαθώντας να διαφωτίσει τους ομογενείς του, δημοσιεύει στη Βιέννη την περιφημή χάρτα του το 1797. Εκδίδει επίσης επαναστατική προκήρυξη ένα ελληνικό σύνταγμα, μια διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ο Θούριος, το πολεμικό του εμβατήριο, λειτούργησε ως εθνικός ύμνος όχι μόνο των Ελλήνων, αλλά όλων των υπόδουλων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μπορούμε να τον ακούσουμε σε σύγχρονη μελοποίηση. Ο Ρήγας όμως προδόθηκε και παραδόθηκε στους Οθωμανούς που τον εκτέλεσαν στο Βελιγράδι. Ένας άλλος σημαντικός λόγιος, ο Αδαμάντιος Κοραΐς, από το Παρίσιο που διέμενε, προέτρεπε τους υπόδουλους να επαναστατήσουν αφού πρωταλάβουν μόρφωση, ώστε να συνειδητοποιήσουν την αξία της ελευθερίας. Στην αίθουσα εκτίθεται το γραφείο και η καρέκλα του. Η Φιλική Εταιρεία ιδρύεται από τρεις εμπόρους, Ξάνθο, Σκουφά και Τσακάλοφ το 1814 στην Οδυσσό. Ειδικά σύμβολα αναγνώρισης και μυστικοί κώδικες εξασφάλιζαν την επικοινωνία των χιλιάδων μελών της. Η Φιλική Εταιρεία ένωσε τους Έλληνες όλων των τάξεων σε όλες τις περιοχές και προετοίμασε την ελληνική επανάσταση. Μπορούμε να αγγίξουμε μια επίστεψη σημαίας σε σχήμα σταυρού που είναι όμως μητερό σαλόνχι. Το κοντάρι έτσι γίνεται και όπλο για τον σημειοφόρο. Τα σύμβολα της Φιλικής Εταιρείας και της Επανάστασης είναι πολλά. Σταυρός, στεφάνι από φυλαδάφνηση ελιάς, πελεκηφοραδόρατα, ο Άγιος Γεώργιος που σκοτώνει τον δράκο, φίδι, γλάφκα, θεά Αθηνά, ακροτελεύτια γράμματα ή αρχικά γράμματα λέξεων, ελευθερία ή θάνατος, Ιησούς Χριστός νικά και ούτω καθεξής. Η σημαία θεωρείται ιερόπανη και ό,τι απεικονίζεται πάνω της είναι συμβολοπίστεος. Έθουσες 4 και 5 Επανάσταση 1821 έως 1827 Στις αρχές του 19ου αιώνα ο Αλή Πασάς εγκαθιδρύει σχεδόν αυτόνομη ηγεμονία με πρωτεύου Σαταγιάννενα. Παρουσιάζει τους Σουλιώτες για να τους καθυποτάξει, όπως και την κλευτουργιά. Στις παραμονές της ελληνικής Επανάστασης η αποστασία του Αλή αναγκάζει τον Σουλτάνο Μαχμού το 2ο να στείλει ισχυρές δυνάμεις να τον συλλάβουν. Η Φιλική Εταιρεία επισπεύδει τις προετοιμασίες της ώστε να εποφεληθεί από τον αντιπερισπασμό. Με την εισβολή του Αλέξανδρο Υψηλάντη επικεφαλής 4,5 χιλιάδων στρατιωτών στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, τον Φεβρουάριο του 1821, αρχίζει η Επανάσταση. Παράτινιτα στον Δραγατσάνη, από το τέλος Μαρτίου ξεσηκώνονται η Πελοπόννησος, τα Νεσιά, η Ρούμελη και η υπόλοιπη Ελλάδα. Στις αίθουσες αυτές μιλούμε για τους αγωνιστές του 1821. Άγρια πρόσωπα, πάντα με μουστάκι, συμβολοανδρίας, και ειδικά οι Σουλιώτες, με ξυρισμένο το κεφάλι τους μπροστά και αλογοουρά στο πίσω μέρος. Φορούσαν φέση. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, όμως, φορούσε περικεφαλαία. Οι αγωνιστές φορούσαν ένα πουκάμισο και από πάνω ένα γυλέκο. Η φουστανέλα ήταν μακριά με λίγες πτυχές, ώστε να εξασφαλίζεται ευκαινησία στους αγωνιστές. Στα πόδια φορούσαν τσαρούχια. Πολλά από τα ρούχα αυτά μπορούμε να τα αγγίξουμε, όπως και κάποια από τα όπλα τους που είναι πολλά και βαριά. Συνήθως είναι δύο πιστόλες η κουμπούρια, ένα αγιαταγάνι, δηλαδή μικρόπλα τη σπαθή, καριοφίλια, δηλαδή τουφέκια, και μακριά σπαθιά, που λέγονται πάλες. Τα περισσότερα μικροαδικείμενα και όπλα τα περνούσαν σε μια δερμάτινη ζώνη, το σελάχι. Η ζώνη αυτή ήταν συχνά κινδυμένη με χρυσικλωστή. Τα όπλα ήταν η περιουσία του αγωνιστή. Γι' αυτό και είναι πλούσια διακοσμημένα. Συχνά κουβαλούσαν και κάποιο προσευχητάρι, κουτάκι, όπου έβαζαν φυλαχτά. Κουβαλούσαν και άλλο μεταλλικό κουτί, το μεδουλάρι, όπου έβαζαν λίπος από τα οστά των ζώων, για να γιαλίζουν τα όπλα τους. Τρίτο κουτί ήταν η παλάσκα, όπου έβαζαν τις χαρτούτσες, δηλαδή τα αφυσίγκια, που ετοίμαζαν με μπαρούτι και βόλια τυλιγμένα σε χαρτί. Χαρμπί ήταν το μεταλλικό σουβλί, με το οποίο έσπρωχναν τη χαρτούτσα από το μπροστινό μέρος του όπλου. Το τάση, που θυμίζει μπολ, ήταν το πιάτο και το ποτήρι τους. Στον πόλεμο, οι αγωνιστές έτρωγαν ξερό ψωμί, σκόρδα και κρεμμύδια. Μπορούμε να αγγίξουμε τον έφυπο Ανδριάντα σε μικρογραφία του Γεωργίου Καραϊσκάκη, ένα έργο του γνωστού γλύπτη, Μιχαηλ Τόμπρου. Ο Ιωάννης Μακριγιάννης έμαθε γράμματα σε μεγάλη ηλικία για να γράψει τα απομνημονεύματά του. Με τον ταμπουρά του, που σώζεται στο μουσείο, διασκέδαζε τη λύπη του πολέμου. Ακούμε ένα ηχητικό έκθεμα, με μουσική παίγμένη σε πιστό αντίγραφο του ταμπουρά αυτού. Το ακυδωτό, δηλαδή αγκαθωτό, δάχτυλίδι της Ζαμπέτας Κολοκοτρώνη, μητέρας του Θεοδώρου, είναι δώρο αραβόνων από τον πατέρα του. Μοιάζει με λουλούδι, θα μπορούσε όμως να γίνει και μέσο άμυνας σε όποιον επιχειρούσε να της επιτεθεί. Εξαιρετικά σημαντικό είναι το νεκρικό εκμαγείο του προσώπου του Κολοκοτρώνη. Στο πρώτο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος, επώνυμοι αγωνιστές που ζούσαν και πέθαιναν στην Αθήνα, είχαν το προνόμιο ή μορφή τους να αποδίδεται σε νεκρικό προσωπείο. Σπουδαστές του τότε σχολείου των τεχνών τοποθετούσαν γάζα και κερί και όταν στερεωνόταν το χρησιμοποιούσαν σαν καλούπι. Το εκμαγείο που μπορούμε να αγγίξουμε είναι χειμένο σε γύψο. Άλλο νεκρικό εκμαγείο, μεταλλικό αυτό που μπορούμε να αγγίξουμε, είναι εκείνο του Νικήτα Σταματελόπουλου, γνωστού ως Νικιταρά, ο οποίος ήταν ανυψιός του Κολοκοτρώνη. Μπορεί να νιώσει κανείς το εκμαγείο το πρισμένο του μάτι. Ο Νικιταράς πέθανε πάνφτωχος και επέτης. Ήταν αληθινός ήρωας που πολέμησε για τις ιδέες του χωρίς ποτέ να τις εξαργυρώσει. Διάδρομος 6. Κλήρος και υπόδουλος ελληνισμός. Η αμάθεια που επήλθε στην Υπειρωτική Ελλάδα μετά από την Οθωμανική κατάκτηση και την πτώση της Κωνσταντινούπολης αρχίζει να περιορίζεται από τον 17ο αιώνα με την ίδρυση πολλών σχολείων σε διάφορες ελληνικές περιοχές. Οι λόγοι και οι δάσκαλοι του γένους, πολλοί από τους οποίους ήταν ιερωμένοι, κράτησαν ζωντανή την πνευματική υπόσταση του ελληνισμού. Πολλοί επίσης ήταν εκείνοι που μαρτύρησαν και θυσιάστηκαν. Το Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη που αντιπροσωπεύει τον επίσημο κλήρο είχε ως υποχρέωση να διατηρείται ηρεμία και ηρήνη στη χριστιανική ορθόδοξη θρησκευτική κοινότητα. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Πέμπτος απαγχωνίστηκε το 1821, επειδή απέτυχε να ελέγξει το πληρωμά του. Παρ' ό,τι είχε αφορήσει την επανάσταση, φαίνεται πως γνώριζε την ύπαρξη της φιλικής εταιρείας και υποστήριζε κρυφά τις επαναστατικές ενέργειες. Ανάμεσα στα απτικά εκθέματα υπάρχει ένα αντίγραφο Μουρυβδόβουλου, δηλαδή εισφραγίδας από Μούρυβδο πάνω σε πατριαρχικό σηγήλιο, έγγραφο. Το συγκεκριμένο παραχωρεί προνόμια σε ένα μοναστήρι στη σημερινή Ρουμανία, στις αρχές του 18ου αιώνα. Διάδρομος 7 Επανάσταση 1821-1827 Εδώ υπάρχουν τοποθετημένα ακρόπρωρα, δηλαδή ξυλινά αγάλματα που διακοσμούσαν την πλώρη των καραβιών του 1821. Μολονότι παλαιότερα βάπτιζαν τα πλοία με όνοματα αγίων, όπως Άγιος Νικόλαος, Άγιος Γιώργης, Παναγία Θαλασσινή, τα πλοία που ναυπηγήθηκαν λίγο πριν από την Επανάσταση, άρχισαν να εμπνέονται από την αρχαιότητα. Ο νεοελληνικός διαφωτισμός που άνθησε τον 18ο αιώνα οθεί τον υπόδουλο ελληνισμό να αναζητήσει τη σύνδεσή του με το ένδοξο παρελθόν, θέλοντας να δηλώσει ότι διαθέτει αυτογνωσία, αυτοεκτίμηση και μέλλον. Τα ακρόπρωρα έχουν αποτρεπτικό χαρακτήρα του κακού, γι' αυτό περιστάνονται με ορθάνυχτα σχεδόν γουρλωμένα μάτια. Εμείς αγγίζουμε το ακρόπρωρο του πλοίου Θεμηστοκλής, που ανήκε στους καραβοκύριδες αδερφούς στον Πάζι. Το άγαλμα του Θεμηστοκλή φορά αρχαίο κράνος και πανοπλεία. Ο Μάρκος Μπότσαρης σκοτώθηκε ηρωικά στο Καρπενίση. Στον τάφο του, στον κήπο των ηρώων του Μεσολογγίου, είχε τοποθετηθεί ένα άγαλμα, η Ελληνοπούλα, έργο του Νταβίτ Ντανσέα. Ένα κορίτσι πλαγιαστό, γυμνό και αποκαμωμένο, ψηλαφίζει δηλά με το δακτυλό της το όνομα του Μάρκου Μπότσαρη πάνω στην ταφική πλάκα. Έτσι ακριβώς εμπνεύστηκε ο μεγάλος Γάλλος Γλύπτης την ιδέα της Ελλάδας μετά από την επανάσταση. Το άγαλμα βεβηλώθηκε. Αποκαταστάθηκε από τον ίδιο τον Γλύπτη και κατόπιν δώθηκε στο Μουσείο, ενώ τον τάφο σήμερα κοσμή αντιγραφό του. ΔΙΑΔΡΩΜΟΣ 8 Φιλελληνισμός. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της επανάστασης έπαιξαν τα ισχυρά φιλελληνικά ρεύματα του εξωτερικού. Στη διαμόρφωση του κλίματος αυτού, πολλοί είχαν συντελέσει υγοητευτικές εκδόσεις των διάφορων περιηγητών, που είχαν επισκεφθεί τις περιοχές του ελληνισμού στα οθωμανικά χρόνια. Φιλομαθείς, περίεργοι αλλά και μελανθάνοντα κίνητρα κατασκοπίας ή πολιτιστικού ανταγωνισμού ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις, πολλές υπήρξαν οι αφορμές των ταξιδιών τους. Συνήθως ενδιαφέρονταν κυρίως για τις αρχαιότητες. Όμως τα περιηγητικά κείμενα που μας άφησαν και τα χαρακτικά που συνήθως τα συνόδευαν, αποτέλεσαν σπουδαία πηγή ιστορική. Αξίες όπως η φιλοξενία, το φιλότιμο αλλά και τα πάθη, όπως η κλοπή, οι εμφύλιες διαμάχες ή η φιλαργυρία, σημειώνονται περιγραφικά στα κείμενα των περιηγητών ως χαρακτηριστικά των Ελλήνων. Μπορούμε να ακούσουμε δύο αποσπάσματα. Με τις πρώτες ειδήσεις για τον αγώνα δημιουργείται πολύ γρήγορα κλίμα συμπάθειας για τον επαναστατημένο ελληνικό λαό. Συγκροτούνται φιλελληνικοί σύλλογοι, οι οποίοι με τον καιρό γίνονται κέντρα δωρεών, εισφορών και στρατολογίας. Οι φιλελληνικοί σύλλογοι έχουν τη συμπαράσταση προσωπικότητων του πνεύματος, όπως ήταν ο Βύρωνας, ο Σέλεη, ο Γκέτε, ο Τελακρουά, ο Ουγκώ, ο Αμερικάνος Πρόεδρος Μονρό. Οργανώνονται συναυλίες και θεατρικές παραστάσεις. Τυπώνονται και πολλούνται λιθογραφίες φιλελληνικού περιεχομένου, όπως επίσης οι φαντά, πορσελάνες, αρώματα και διάφορα άλλα αντικείμενα. Με τα κέρδια αγοράζονται όπλα για το αγωνιζόμενο έθνος και χρηματοδοτούνται εθελοντές. Έθουσα 9 Επανάσταση 1821 έως 1827 Ναυτικός αγώνας Το ελληνικό ναυτικό συμμετέχει αποφασιστικά στον αγώνα. Συγκροτεί δεκύριος από τα εξοπλισμένα εμπορικά πλοία των νησων ίδρας Πετσών Ψαρών, που οι επαναστατικές ημέες τους φέρουν το σταυρό πάνω σε αναποδογυρισμένη Οθωμανική ημισέλληνο. Πολύ γρήγορα οι Έλληνες ναυτικοί δείχνουν την αξία τους, χρησιμοποιώντας επιδέξια ταπυρπολικά. Μικρά παλιά πλειάρια γεμισμένα με πίσα, νεύτη και άλλα εφλεκτά υλικά. Με επιδέξιο τρόπο και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τους Οθωμανούς, πλησίαζαν νύκτα και γάνζουναν τον Μπουρλότο στο τουρκικό πλοίο. Άναβαν φωτιά και η έκρηξη μεταφερόταν αμέσως στο τουρκικό πλοίο. Οι Μπουρλοθιέρηδες διέφευγαν με βάρκα ή κολυμπόντας. Έχοντας να αντιμετωπίσουν έναν ασύγκριτα μεγαλύτερο στόλο, ταπυρπολικά γίνονται στα χέρια τους ένα τρομερό όπλο. Το Αιγαίο γίνεται ελληνική λίμνη και τα Οθωμανικά στρατεύματα στη Στεριανή Ελλάδα δεν μπορούν να ανεφοδιαστούν. Το τρομπόνι είναι το χαρακτηριστικό όπλο του ναυτικού. Με την κοντή καάνη σε σχήμα χωάνης, πετάει σκάγια σε μεγάλη ακτίνα χωρίς να απαιτείται στόχευση. Έθουσα 10. Έθουσα Καποδίστρια-Όθωνα Από το 1826, παρά την πλήρη σχεδόν στρατιωτική του κατάρευση, ο αγώνας αρχίζει να καρποφορεί. Η ιδέα για την ίδρυση ελληνικού κράτους έχει πια οριμάσει διεθνώς και στηρίζεται από τις ιδήσεις για ομότητες που διαπεράττει ο Αιγυπτιακός στρατός του Ιμπραήμ που έχει εισβάλλει στο Μοριά. Στην κρίσιμη εκείνη ώρα, οι Έλληνες είδαν στο πρόσωπο του Ιωάννη Καποδίστρια τον έμπειρο πολιτικό με τη διεθνή ακτινοβολία που θα συντελούσε στην ανόρθωση. Έτσι, τον Απρίλιο του 1827, η τρίτη εθνική συνέλευση της Τριζίνας τον εκλέγει κυβερνήτη. Μεσολαβή τον Οκτώβριο, η ναυμαχία του Ναυαρίνου, οπότε ο τουρκοεγυπτιακός στόλος καταστρέφεται όλος χερός από τους Άγγλους, Γάλλους και Ρώσους. Ο Καποδίστριας φθάνει στο Ναύπλιο στην αρχή του 1828. Επιδίδεται με ταχύριθμο στην οργάνωση του κράτους. Ιδρύεται τράπεζα και νομισματοκοπείο. Ενησχύεται η εμπουρική ναυτιλία. Οργανώνεται στρατός και καταστέλεται η πειρατεία. Κυρίονται γεωργική σχολή στην Τίρινθα, ορφανοτροφείο και γυμνάσιο στην Έγινα. Κυρίως, ιδρύθηκαν πάνω από 100 αλληλοδιδακτικά δημοτικά σχολεία, στα οποία σύντομα φοιτούσαν 24.000 ελληνόπουλα. Με την εισαγωγή και καλλιέργεια της πατάτας καταπολεμάται και ο λοιμός. Όμως, εκδηλώνονται σταδιακά ισχυρές τοπικές αντιδράσεις, που ενισχύονται από τους ανταγωνισμούς των μεγάλων δυνάμεων. Η τραγική δολοφονία του Καποδίστρια την 27η Σεπτεμβρίου 1831 σταματάει την προσπάθεια για ανασυγκρότηση και η χώρα σήρεται πίσω στην Αναρχία. Το Μάιο του 1832 επιλέγεται από τους αντιπροσώπους των δυνάμεων ως βασιλιάς της Ελλάδας ο Όθων, γιος του Φιλέλληνα βασιλιά της Βαβαρίας Λουδοβίκου. Οκτώ μήνες αργότερα αποβιβάζεται και εγκαθίσταται στο Ναύπλιο, πρωτεύουσα του κράτους. Συνοδεύεται από πέντε χιλιάδες βαβαρός στρατιώτες, διοίκηση και τριμελή αντιβασιλεία μέχρι την ενήλικιωσή του. Ο Όθων κυβερνά απολυταρχικά. Σταδιακά όμως η ίδρυση του Συμβουλίου της Επικρατίας το 1835 δημιουργεί προϋποθέσεις για άσκηση ανεξάρτητων πολιτικών εξουσιών. Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 στην οποία πρωταγωνιστούν ο Ιωάννης Μακριγιάννης, ο Δημήτριος Καλέργης και άλλοι αγωνιστές και πολιτικοί, υποχρεώνει τον Όθωνα να παραχωρήσει σύνταγμα. Πολλές τάσεις και εξεγέρσεις έγιναν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα και της Αμαλίας. Η τελευταία, τον Οκτώβριο του 1862, τελικά είχε σαν αποτέλεσμα την έξωσή τους. Από την περίοδο της βασιλείας του Όθωνα, μπορούμε να αγγίξουμε το ακρόπρορο της βασιλεικής Λέμβου Ουρανία. Απικονίζει το μυθικό Πουληφίνικα, που καίγεται και ξαναγεννιέται μέσα από τη στάχτη του. Χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά ω σύμβολο από τον Υψηλάντη, αλλά και αποδόθηκε ανάγλυφα στο νόμισμα που κόπηκε επί Καποδίστρια πριν από τη Δραχμή. Από την ίδια ιστορική περίοδο, αγγίζουμε επίσης στους θρόνους των βασιλεων Όθωνα και Αμαλίας, στην πρώτη Μητρόπολη των Αθηνών, που ήταν η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης. Έθουσα 11. Εδραίωση του κοινοβουλευτισμού, διεύρυνση των συνόρων του ελληνικού κράτους. Μετά την έξωση του Όθωνα, ορίστηκε ως βασιλεύς των Ελλήνων ο Γεώργιος I, δευτερότοκος γιος του βασιλιά της Δανίας. Σημαντικά γεγονότα σηματοδοτούν την εποχή του Γεωργίου I. Η Ένωση της Επτανήσου, 1864. Η προσάρτηση της Θεσσαλίας, 1881. Επαναστατικά κινήματα στη Μακεδονία και την Κρήτη. Η ύτα της Ελλάδας στον Ελληνο-Τουρκικό πόλεμο του 1897. Και η νικηφόρη Βαλκανική πόλεμη, 1912-1913. Στο εσωτερικό σημειώνονται προσπάθειες για την επίτευξη πολιτικής σταθερότητας, οικονομικής ανάπτυξης και εξυχρονισμού της χώρας, που οδήγησαν στον μετασχηματισμό της κοινωνίας και σε άνθηση της πνευματικής ζωής. Ο κοινοβουλευτικός βίος εδραιώνεται μετά τη διακήρυξη της Αρχής της Δεδηλωμένης από τον Χαρήλαο Τρικούπη το 1875. Στο εξής, τη διακυβέρνηση της χώρας αναλαμβάνει το κόμμα που κατέχει τη δεδηλωμένη πλειοψηφία του λαού, όπως αυτή εκφράζεται στις εκλογές. Θεμελιώνονται κόμματα αρχών, που εναλλάσσονται στην εξουσία και αναδεικνύονται αξιόλογες πολιτικές προσωπικότητες. Μπορούμε να ακούσουμε απόσπασμα από το ρυζίτικο τραγούδι για το Ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου. Ήταν η κορυφαία πράξη της Μεγάλης Κριτικής Επανάστασης του 1866. Επίσης, αγγίζουμε ξύλινο τμήμα από το νηστό της ελληνικής σημαίας που υψώθηκε πρώτη φορά στο Φρούριο των Χανίων το 1909. Η έκθεση του μουσείου τελειώνει με τους βαλκανικούς πολέμους, τον Πρώτο Παγκόσμιο και τη Μικρασιατική Εξτρατεία στα χρόνια 1912 έως 1922 που οδήγησαν στο μεγάλομα της Ελλάδας περίπου στα σημερινά της σύνορα. Εδώ τελειώνει η ξενάγηση. Το πρόγραμμα Αγγίζουμε την Ιστορία, A Touch of History, υλοποιήθηκε από τους επιμελητές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου σε συνεργασία με τον Φάρο Τυφλών Ελλάδος. Χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος μέσω του Cultural Heritage Without Borders Βοσνίας Ερζεγοβήνης και του Balkan Museum Network. Βοήθησαν επίσης οι παρακάτω. Αντρομάχη Γκαζή, επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού του Πανδίου Πανεπιστημίου. Καλιόπη Γκίκα, οδηγός έργων τέχνης για τυφλούς. Σωτήρης Δωγάνης, ερμηνευτής. Βασίλης Ελέοτριβάρης, σπικάς. Ανδρέας Καλακαλάς, γλύπτης. Κατερίνα Κορέα, ζωγράφου. Ομότιμη καθηγητρία λαογραφίας Πανεπιστημίου Αθηνών. Χρήστος Λεοντής, μουσικοσυνθέτης. Μάνος Μουντάκης, μουσικός. Άρης Μπαλής, ηθοποιός. Δημήτρη Σταθακόπουλος, οργανοπέκτης. Άρτεμι Σταματέλλου, σύμβουλος προσβασιμότητας του Balkan Museum Network. Μαρίνος Τριανταφυλίδης, μουσικοσυνθέτης. Σπύρο Στυφτσής, σκηνοθέτης. Ευχαριστούμε για την ακροάση. Θα είναι χαρά μας να σας ξεναγήσουμε στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. |
