| σύντομη περιγραφή: Παρακαλώ. Καλησπέρα σας στο τελευταίο μάθημα πριν το Πάσχα, στο οποίο θα καλύψουμε την ενότητα του ανθρωποκεντρικού σχεδιασμού. Και ήδη μου χρωστάται και μία απάντηση, όπου η απάντηση αυτή θα απαντήσει ό,τι θέλουμε να κάνουμε, ό,τι θέλουμε να κάνουμε, όπου η απάντηση αυτή θα απαντήσει έμεσα στο πρώτο ερώτημα που θα θέσουμε στον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό, που έχει δύο μέρη στο μεταπτυχιακό επίπεδο. Δηλαδή για μας είναι τρίτη θεματική ενότητα στο μεταπτυχιακό επίπεδο. Τέταρτο μάθημα το σημερινό και θα υπάρξει και μια δεύτερη διδασκαλία πάνω στον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό, που τον είχαμε καλύψει παλιότερα και στο προπτυχιακό επίπεδο, αλλά τώρα το βλέπουμε με άλλη οπτική γωνία και επειδή μας ενδιαφέρει η άλλη οπτική γωνία που εισάγουμε στο μεταπτυχιακό, που είναι το interaction design, το θέμα το οποίο τίθεται είναι ποιο είναι το καλύτερο και ποιο είναι το πιο πολύπλοκο. Και θα σας θέσω το εξής ερώτημα για να γίνει αυτό κατανοητό και θα μου δώσετε μια γρήγορη απάντηση. Θα σας πω μερικά πράγματα ακόμα και μετά θα μου δώσετε την απάντηση που ετοιμάζατε τόση ώρα στο εργαστήριο. Άς υποτεθεί ότι σας προέκυψε, ξέρω εγώ, μια κληρονομιά, κερδίσατε το lotto, τίδήποτε έτσι, τέτοια καλά πράγματα και έχετε πολλά λεφτά οπότε αποφασίζετε να πάρετε ένα καλό αμάξι. Και λέτε, ρωτάτε φίλους από εδώ από εκεί, λέτε τώρα που είμαι πλούσιος, ποιο είναι το πιο καλό αμάξι λέτε. Ε, ξέρω εγώ, η Porsche, δεν θα πάρουμε κάτι, την Basque Clash που έχει όλος ο κόσμος. Πάτε λοιπόν στην αντιπροσωπία της Porsche και σας δείχνει δύο από τα καλύτερα της προϊόντα. Το ένα είναι, ξέρω εγώ, η Porsche Carrera που είναι 40-50 χρόνια συνώνυμο του πολύ καλού αμαξιού και λέει, ειδικά για σας ας πούμε, 100.000. Έτσι, αλλά ταυτόχρονα βλέπετε δίπλα και ένα άλλο αμάξι που ποιος το ξέρετε, το Porsche Cayenne, που είναι εντελώς διαφορετικό αμάξι. Και σας λέει πάλι για σας 100.000. Και συνήθως σε αυτές τις δουλειές πάτε και ζευγαράκια. Πάει ο άντρας με τη γυναίκα, πω να πάρω μαζί την απόφαση, έτσι. Οπότε, τίθετε το θέμα, εντάξει, μια λίστα, πάρουμε και τα δύο. Αλλά αν πρέπει να διαλέξουμε ένα από τα δύο, βάζοντας ως σκεπτικό, το καλύτερο και το πιο πολύπλοκο, το καλύτερο έχει να κάνει με τον ανθρωποκεντρικό σχεδίασμα, διότι ως άνθρωποι τι θέλουμε εμείς το καλύτερο. Αλλά είναι πολύπλοκη έννοια τι είναι το καλύτερο. Δηλαδή, εμείς οι άνθρωποι είμαστε πολύπλοκα όντα, εισάγουμε την έννοια της πολυπλοκότητας σε ό,τι κάνουμε. Δεν είναι μόνο ότι είναι καλύτερο. Μπαίνει και μια παράμετρος που λέει ποιο είναι πιο πολύπλοκο. Όχι ότι είμαστε άνθρωποι που θέλουμε να παιδευόμαστε, αλλά το πιο πολύπλοκο απαντάει στο ερώτημα ποιο είναι πιο κατάλληλο για τη δουλειά που το θέλω. Αυτή είναι η έννοια της πολυπλοκότητας. Δεν θέλουμε να τα μπερδεύουμε και να τα μπουρδικλώνουμε όλα, αλλά ως άνθρωποι επειδή μία παράμετρος μας είναι η πολυπλοκότητα, θέλουμε να ψάχνουμε πώς μπορούμε να την αναπτύξουμε για να επιλύσουμε επίσης πολύπλοκα προβλήματα. Άρα στον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό δύο έννοια συμπλέκονται. Η έννοια του καλύτερου που ξεκινά από την ανθρώπινη φύση μας, που θέλει το ωραίο, το μερακλήβικο, το οτό, και το ορίζει ως καλύτερο. Και η άλλη έννοια είναι η έννοια της πολυπλοκότητας, που θυμίζει τη συστημική προσέγγιση. Δηλαδή η μία στο μοντέλο σελεπίδρασης βλέπει πώς αντιδράει ο χρήστης και η άλλη πώς αντιδράει αυτός που κάνει κάτι. Και αν αυτές οι δύο συνδυαστούν, μας δίνουν τον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό. Αλλά εμείς πρέπει να διαλέξουμε μία Porsche. Λοιπόν, σκεφτείτε δύο λεπτά και με απαντάτε. Και να το κάνουμε λίγο δικηγορικά. Δηλαδή η μησή να επιλέξετε τη μία και να επιχειρηματολογήσετε υπέρ αυτής και η άλλη μησή να επιλέξετε την άλλη και μετά να δούμε αυτή τη σχέση με τον προγραμματισμό. Γιατί εμείς δεν είμαστε αυτοκίνητο-βιομηχανή. Λοιπόν, σκεφτείτε και απαντάτε. Ποιος είναι έτοιμος να αρχίσει το γαϊτεανάκι. Μαργαρίτα, εσύ τι θα έπαιρνες. Είναι το μεγάλο, το καγέν. Είναι διθέσιο. Και το σκάθετε πίσω κάπως έτσι, μόνο μωρό αν είναι. Μάλιστα, παράγοντας η πολυπλοκότητα που έθεσες, είναι ένας πρώτος που έθεσες, ανθρωποκεντρικός, ότι θέλουμε και οικογένεια να κάνουμε, καλό να υπάρχει χώρος. Λοιπόν, η δεύτερη παράμετρος είναι η ασφάλεια. Και αν τρακάρω, ας πούμε, με εκείνο το πράγμα, πρέπει να τα λήκα, ας πούμε, για να μου δημιουργείς κάποιο σοβαρό πρόβλημα, έτσι. Μάλιστα, ο τρίτος παράγοντας είναι οι εκδρομές. Τώρα με εκείνο που να πας εκδρομές, ας πούμε, έτσι. Πάρεις κάποια πράγματα, παίρνεις μια, δυο βαλίτσες από όσο ξέρω, αλλά, ας πούμε, ναι. Ωραία, για να ακούσουμε άλλη επιχειρηματολογία. Με 6,5-2,0, κερδίζει το καγέν. Ναι, δεν βλέπω πώς προθυμίω. Θα μας πει ο Γιάννης τώρα. Όχι, πάμε και τα πάρουμε η ίδια τιμή. Ναι, δηλαδή και τα δύο είναι για να μην πεθύσεις στους παράγοντες γιατί το ένα ή το άλλο, έτσι. Μας τα κάναν προσφορά και τα δύο στα 100.000 ευρώ. Ωραία, ποιο θα επέλεγες? Ναι, βάλεμε στον βαθμό πολυπλοκόρητας, ποια παράμετρο δηλαδή εισάγεις, δηλαδή παραμέτρους εισάγουμε. Ας πούμε, ο Γιάννης μας λέει πού να πω την Θεσσαλία, λέει κοίταξε, εκεί έχει άλλα κούβες, είναι ο χωματόδρομος. Τώρα, να μη ατηρεί τη παράμετρος που μπαίνει 3,0, δεν πάει καθόλου καλά. Λοιπόν, άλλος ποιος θα μας πει? Ο Νίκος. Τα 4,0 έχουμε χάσει κατά κράτος, ναι. Γιατί, εντάξει, το ένα, ίσως, το μόνο, το ποιος σχόρας, το πιο μαζεμένος, είναι λίγο για... Πάλι ότι για ταξίδι ευολεύει, αφού είναι πιο μικρό. Ευολεύει πως, δύο, δυόμισι άτομα χωράνε, εντάξει, τρεις, τρία. Είναι για δύο άτομα, είναι πιο πολύ της κοινέσης, πάνω, είναι πιο λιτουργικό. Δεν πρέπει να βάσεις και να βρεις το τραγουδιστικό πιο εύκολα. Το άλλο θέλεις να το έχεις μόνο για να κυκλοφορείς, ας πούμε, θα χρειάσεις σίγουρα δεύτερο αμάξι, με το... Τι καρέρα, ας πούμε, ναι, Porsche Carrera. Πάνω, λοιπόν, πιο βολικό να... να χρησιμοποιήσεις, ξέρω εγώ, το πιο βολικό. Άλλη άποψη, Κατέρινα. 5-0, δεν υπάρχει ελπίδα να το ανατρέψουμε το αποτέλεσμα, έτσι, είναι... ας το πάρουμε 4-1 αυτό ένα ο επιχείρημα που ακούσαμε, ότι για παράδειγμα τώρα και το πράγμα, ξέρω, 5,5 μέτρα αμάξι... Δεν θα... Ναι. Ναι, εντάξει, έβαλε μια παράμετρο που σου λέει είναι δυσκίνητο όχημα, όπως και αν το κάνουμε, ικανονικά είναι jeep, έτσι, δεν το φαίνεις μες στην πόλη τώρα. Σωστό αυτό. Μήπως έχουμε... ο Νίκος κάτι θέλει να πει. Ας το πάμε 4-2 τουλάχιστον το σκόρ. Λοιπόν... Και το άλλο δεν καίει λίγα, αλλά... εντάξει, τώρα... αλλά το καγέν, ας πούμε, 4,5-5.000 και ειδικά 1,5-2 τόνοι κοντά αμάξι, αυτό καίει πάρα πολύ, έτσι. Σωστό αυτό. Καίει πολύ βενζίνη, δεν είναι εργοβόρο. Δεν βρήκαμε κανέναν έτσι νέο να μας πει. Κάποια φορά είμαι νέος, έτσι. Ξέρεις, θα πει επιτάχυνση 0-100 χιλιόμετρα σε 3,5 δευτερόλεπτα. Αν δεν το έχεις ζήσει, σου λέει ο άλλος δεν έχεις χάσει τη μισή ζωή σου. Οπότε 4-3, έτσι, κάπως το φέραμε στα ίσια. Άρα βλέπετε κι εσείς ότι το ερώτημα, το καλύτερο ή το πιο πολύπλοκο, είναι ένα πολύπλοκο ερώτημα. Και αν δεν μπορούμε αυτό να το προσδιορίσουμε εύκολα, είναι δύσκολο να δούμε την εξέλιξη των ειδών. Η εξέλιξη των ειδών βάζει άλλα κριτήρια. Εμείς κοιτάζουμε τη δική μας εξέλιξη, τα πράγματα της πτυροφορικής. Αλλά με λίγο αυτός το πολύ απλό παράδειγμα που είπαμε για τις δύο Πόρσε, ουσιαστικά λέμε ότι δεν είναι πάντοτε εύκολο να πεις ποιο είναι καλύτερο. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που συμβαίνει ό,τι συμβαίνει. Και θέλει να βάλεις και τον παράγοντα της πολυπλοκότητας. Δηλαδή για να έρθουμε στο δικό μας τον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό. Αυτά τα πράγματα θα λέγαμε πάλι, έτσι. Οι ικανότητες ανάγκης, το περιβάλλον που χρησιμοποιεί το σύστημα, την εργασία την οποία καλύτερα να διακτεραιώσει, τα καθήκοντα τα οποία εκτελεί. Και όπως έχουμε πει και στο παρελθόν, ο ανθρωποκεντρικός σχεδιασμός αφορά διαδικασίες ανάπτυξης εύχρηστων συστημάτων προσαρμοσμένων στις απαιτήσεις των χρηστών τους. Και ακολουθείται μια ολόκληρη σχεδίαση την οποία έχουμε κάθε φορά να κάνουμε. Μετράτε με τη χρήση πρότυπων διεπαφών του συστήματος και γίνεται κάποιο interaction design. Κατά αυτήν την έννοια θέλω να συσσάγω στα πιο πολύπλοκα πράγματα που απασχολούν το μάθημά μας, όπως είναι για παράδειγμα οι φορητές συσκευές. Τις φορητές συσκευές έχουμε περίεργα πράγματα, εκεί θέλουμε να καταλήξουμε, τα οποία δεν εξηγούνται μόνο με τη λογική καλύτερο ή πιο πολύπλοκο. Συνήθως ένα πράγμα που είναι πιο πολύπλοκο, θεωρητικά είναι και καλύτερο. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι μετράγανε τις ώρες από αρχαιοτάτων χρόνων. Ξέραν τις 24 ώρες και ρυθμίζαν τις δουλειές τους. Λέγανε για παράδειγμα, στη 10η ώρα θα κάνουμε αυτό που θα κάνουμε, την 9η ώρα θα κάνουμε αυτό που θα κάνουμε, την 7η ώρα θα κάνουμε αυτό που θα κάνουμε. Όταν έρχεσες όμως να μετρήσεις, για παράδειγμα τώρα που μπήκαμε στην άνοιξη, την Ισημερία, όπου η Ισημερία πότε είναι, όταν δηλαδή μπήκαμε επισήμως στην άνοιξη, την 21η Μαρτίου, όπου θεωρητικά η μέρα είναι ίση με την νύκτα. Πότε μπορέσαμε να έχουμε ακριβείς μετρήσεις, γιατί την αρχαιότητα προσπάθησα να το λύσουν αυτό το πρόβλημα, είναι μάλιστα ένα πρόβλημα που έχει προκαλέσει πάρα πολλά προβλήματα θρησκευτικής, φύσιος, πολέμου, σχίσματα, πότε είναι η Ισημερία. Κάποια στιγμή ανακαλύψαμε πιο πολύπλοκα εργαλεία, με όποιον τρόπο κι αν μετράμε την ώρα, αυτής τη στιγμής ανακαλύψαμε τα ρολόγια ακριβίας που έχουν ακρίβεια πιο μικρή από το λεπτό, λοιπόν δευτερόλεπτο, ήτανε σαφές πως θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε την Ισημερία με μεγαλύτερη ακρίβεια. Συνεπώς είναι λογικό που εξελίχθηκαν κάποια ημερολογιακά συστήματα τους τελευταίους αιώνες, γιατί ουσιαστικά την ώρα μπορούμε να τη μετράμε με τόση ακρίβεια τους τελευταίους 3-4 αιώνες. Ομοίως και ένα σύστημα όταν είναι πιο πολύπλοκο, η πολυπλοκότητα του δεν γίνεται για να είναι πολυπλοκότητα, αλλά γίνεται για να απτίσει τις δραστηριότητες και τις εκφάνσεις ενός άλλου πολύπλοκου όντως που είναι ο άνθρωπος. Παρ' όλα αυτά τα προβλήματα δεν είναι πάντοτε πηλίσιμα. Δηλαδή στο ερώτημα πότε έχουμε η Συμερία, η απάντηση είναι πάντοτε η 21η Μαρτίου. Δεν ακριβώς έτσι. Έχει μια απόκλυση 4-5 ώρες μας λένε τώρα που έχουμε ακριβέστερες μετρήσεις. Όταν έχει κάποιες ώρες απόκλυση μπορεί να σου καθείς κάτι στραβά και να τύχει μερικές χρονιές η Συμερία να είναι για κάποια συγκεκριμένη περιοχή του πλανήτη γη, που τη μετράμε, η θέση της Ελλάδας αν τη μετράμε από Ελλάδα, να μας τύχει την 20η Μαρτίου. Ή ομοίως μπορεί να μας τύχει μερικές μέρες την 22η Μαρτίου. Για λόγους που δεν να εξηγήσουμε τώρα, είναι πολύ πλοκοφαινόμενο γιατί πρέπει να δούμε την τροχιά της γης γύρω από τον ήλιο, είναι σταθερή, αν παρουσιάζει μεταβλητότητα, τι μεταβλητότητα παρουσιάζει, ένα σωρό πράγματα είναι. Άρα αυτό μεταφέρεται στη μέτρηση και η μέτρηση μπορεί να πει είναι η 21η Μαρτίου, σύμπλιν μια μέτρα. Άρα άμα τύχει η 20η Μαρτίου και αν τύχει η 22η Μαρτίου, η απόκλειση αυτομάτως γίνεται, γκβάντοση γίνεται δύο μέρες. Συνεπώς, η πολυπλοκότητα δίνει λύσεις, πολλές φορές τα προβλήματα έχουν μια δική τους πολυπλοκότητα και τα κάνουν ακόμα πιο πολύπλοκα τα πράγματα. Για να γυρίσουμε στα δικά μας, φέρνουμε το κλασικό παράδειγμα που λέει ότι ξέρετε από αυτούς τους υπολογιστές, πηγαίνοντας σε αυτούς τους υπολογιστές, χρειάστηκε όχι μόνο να αλλάξουμε, τι είπαμε, το paradigm, αλλά για πρώτη φορά να είμαστε κοντά στο να αλλάξουμε και το μεταφόρο. Φυσικά συνέβη ένα μεγάλο γεωπολιτικό άλμα, η εταιρεία που κυριαρχούσε σ'αυτούς τους υπολογιστές και εξ'αυτόν απέκτησε τη μεγάλη της ισχύει και έχει χρηματιστριακή αξία ως δύο Ελλάδες, φαίνεται να είναι απούσα σε αυτήν εδώ την τεχνολογία. Αυτή λοιπόν είναι η διάσταση του καλύτερου και του πιο πολύ πλοκού σε ερωτήματα τα οποία σ'άλλες επιστήμες δεν μπορούν να απαντηθούν εύκολα και ενδεχομένως οδηγούν σε λαθασμένα συμπεράσματα, δηλαδή το Android που επικράτησε έτσι καταλυτικά, είναι το καλύτερο, όχι απαραίτητα, είναι το πιο πολύπλοκο, όχι απαραίτητα, αλλά προσέξτε, μάλλον ναι το ένα, μάλλον ναι το άλλο, δηλαδή είναι πολύπλοκη η ερώτηση και είναι πολύπλοκη η απάντηση. Για αυτό και εμείς τι είπαμε για να δώσουμε μια εξήγηση, είπαμε ότι αυτή εδώ η συσκευή δεν είναι μια συσκευή που κοστολογείται στα 300 ευρώ συμπλήν, αλλά είναι μια συσκευή που η αξία της είναι χαλαρά από 3.000 μέχρι 7.000. Φαίνεται λοιπόν πως ονομαστική αξία η συσκευή έχει 300 με 700 ευρώ, αλλά εμείς λέμε ότι εξαιτίας της πολυπλοκότητας που έχει, να η πολυπλοκότητα, η αξία της στην πράξη είναι 3 με 7.000. Άρα στο ερώτημα ποια είναι καλύτερη, πρώτα πρέπει εγώ να λύσω το θέμα της πολυπλοκότητας και να εξηγήσω δια της πολυπλοκότητας γιατί αυτή η συσκευή αξίζει 3 με 7.000 και μετά να απαντήσω στο ερώτημα γιατί είναι καλύτερη. Αλλιώς αν μείνω ότι έχω μια συσκευή των 300 ευρώ πια είναι καλύτερη, η απάντηση που θα δώσω επειδή ακριβώς δεν λαμβάνει υπόψη την πολυπλοκότητα, θα είναι λανθασμένη. Δώστε μια πρώτη απάντηση, πρέπει να απαντήσουμε τις ερωτήσεις του εργαστηρίου. Γιατί αυτή η συσκευή, μια πρώτη απάντηση δίνουμε, αξίζει 3 με 7.000. Κατερίνα. Μάλιστα, η πρώτη απάντηση που μας λέει η Κατερίνα είναι ότι ξέρετε αυτή η μικρούλα συσκευή συνενώνει τις διαλειτουργικότητες, τις ευκολίες, τις εξυπηρετήσεις που κάνει μια πληθώρα συσκευών σε μία μικρή. Μπορείς να μας πεις μερικές. Είναι υποκατάστατο του υπολογιστή, δεν είναι ακόμα το πλήρες υποκατάστατο, έτσι είναι υποκατάστατο. Σ' άλλον καλύτερο μάλλον, σε πολλά είναι χειρότερο. Άρα, απαντάμε σε σωστή βάση, γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσαμε τίποτα να αξιοποιήσουμε αυτή τη συσκευή ως συσκευή των 300 ή 400 ευρώ, όταν αυτός έχει πέσει στα 500, με βαχαιολογική σύγκριση. Και παρακάτω. Μάλιστα, είναι τηλέφωνο, πολύ βασικό πράγμα, και για έναν επαγγελματία ειδικά είναι τηλέφωνο μεγάλης ανάγκης. Έτσι, παλιότερο επαγγελματίας έπρεπε να έχει πηχή τη γυναίκα του να κρατάει το μαγαζί, το γιό του, τη γραμματέα του, τον άντρα της ή άλλη, να απαντάει στα τηλέφωνα, γιατί δεν μπορούσαν να συνενώσουν δραστηριώτητα πηχή ενός δικηγόρου, ενός ιδραυλικού, έξω από το χώρο του γραφείου, με τη λήψη τηλεφωνημάτων. Πολύ ωραία. Άλλο. Έτσι μπράβο. Πηγαίνει να γίνει τηλεφωνικό κέντρο, δουλεύουν με δύο SIM και τα δύο SIM πάνω γίνουν σε λίγο στάνταρ. Δηλαδή σε λίγο όλες τις συσκευές τα έχουν δύο SIM. Άρα, όταν έχεις δύο SIM, είσαι να μην τηλεφωνικό κέντρο. Και ξεπερνάς και τις δυνατότητες του τηλεφωνικού κέντρου, γιατί για πρώτη φορά μιλάμε τηλεφωνικό κέντρο, που είναι σε δύο διαφορετικούς πάροχους, αυτό το είχαμε μέχρι τώρα. Άλλο. Πολλά δεν μας είπες, αλλά αν έχεις κάτι άλλο να μας πεις, ναι. Μάλιστα. Μας είπε η Κατερίνα, ότι ακόμα και μετρονόμως και κουρβιστήρι για πιάνο μπορεί να γίνει, δεν χρειάζεται να πάρεις ξεχωριστή στη σκευή, μπορεί να κατεβάσεις ένα application, σε iPhone κάπως αλλιώς να λέγεται, και αυτό να τρέχει και να κάνεις, ας πούμε, ένα κουρβιστήρι κυθάρας, έτσι, να κουρδίζεις και την κυθάρα σου με αυτό. Να κάνεις tuning, που είναι πιο πολύπλοκη η διαδρασία, να κάνεις το μετρονόμο, για να πω μερικές μουσικές εφαρμογές. Πολύ ωραία. Να ακούσουμε και άλλες απαντήσεις. Ορίστε, Μαργαρίτα. Μάλιστα. Η Μαργαρίτα δίνει έμφαση ότι δείχνει τον δρόμο για την αλληλεπίδραση, δηλαδή το πώς χειρίζουμε μία εικόνα με κάποια σκηνή που δεν μπορείς να τις κάνεις αυτόν τον υπολογιστή ακόμα. Τα σκηνές δεν έχουν νόημα για αυτόν τον μεγάλο υπολογιστή. Και ουσιαστικά ανοίγουν τον δρόμο για μια διαδριστικότητα επόμενης γενιάς. Αυτό είναι άμεσα στο αντικείμενό μας. Πολύ ωραία. Αυτές οι συσκευές όλες αν τις βάλουμε μαζί, αμέσως η αξία αυτής της συσκευής πάει στο ένα χιλιάρικο. Άλλα, που είχαμε πει, ορίστε πάλι, Κατερίνα. Ναι, η φωτογραφική μηχανή είναι απίστευτη, την έχουμε πάντα μαζί μας, αυτό είναι το βασικό. Μπορεί η άλλη μηχανή να είναι καλύτερη, αλλά αυτή την έχω πάντα μαζί μου. Δηλαδή, μόλις θα συμβεί το ατύχημα στο αυτοκίνητό μου, όχι μόνο θα ειδοποιήσω για να έρθει η βοήθεια, αλλά θα βγάλω και φωτογραφίες για το τι έγινε, κτλ, για να μην σκοτωθούμε μετά πώς έγινε το ατύχημα. Αυτό βοηθάει πολύ και τη διευθέτηση της κυκλοφορίας. Έχει τρομερές συνέπειες για όλο το σύνολο στο οποίο κινούμαστε. Πολύ ωραία. Άλλα, παρακαλώ, διώχνουμε το GPS από το αυτοκίνητό μας. Έχουμε στη θέση του GPS αυτό εδώ πέρα. Έτσι. Το οποίο θα νεώνεται και πιο εύκολα και καλύτερα. Και μάλλον το GPS μου δεν θα μπορούσε να με συνοδεύσει ο ταξίδις στη Γερμανία, ενώ αν πάω στη Γερμανία τώρα στην Αγγλία, στη Γαλλία, αυτό μόλις πιάσω δίκτυο κάποιου είδους εκεί πέρα, αμέσως θα μου κατεβάσει νέα δεδομένα για χωρογεωγραφική περιδιάβαση, με οτιδήποτε σημαίνει αυτό. Κάτι άλλο? Παρακαλώ. Όχι σε τελικό, σε τελικό, σε πημερινά, αλλά ως συνδεμό στις κάμερες με κάποιο app, όχι το κάνω και εγώ αυτό, είναι σκάμι. Γιατί έχω ειδοτικό και προσθέτει και παραπάνω σε αυτό το σκέπη, όπου τραβάζει και το βαθύ ένα έγγραφο με την κάμερα, στη συνέχεια αυτή η εφαρμογή μετοτρέπει σαν ηθή εγγράφου, που το έχεις κάνει εσείς πέρα από μέσα στο σκάμερ, και μετά από εκεί μπορείς να στήσεις μας το PDF, όποτε θες. Μάλιστα. Τρομερή διαδραστικότητα με το περιβάλλον μας, λέω ο Στάθης, ότι εφόσον η φωτογραφική μηχανή είναι instant scanner, δηλαδή είμαι στο σούπερ-μάρκετ και θέλω να μάθω την τιμή ενός προϊόντος, βγαίνει και ένα καινούργιδος barcode, όπου δεν είναι ακριβώς barcode, είναι κάτι σαν κάποιο γράφημα. Το σκανάρω με την κάμερα, αμέσως βλέπω την τιμή του μέσα του σούπερ-μάρκετ, και δεχομένως είναι για κάτι ακριβό, μπορώ να ψάξω και για παραπλήσεις τιμές στο πιαδίκτυο. Πολύ ωραία. Δηλαδή, ήδη δώσαμε κάποιες εφαρμογές που άμα τις αθρίσουμε, ανάλογα και με τι δουλειά κάνει ο άλλος, οι δυνατότητες αυξάνουν σε τρομακτικό, τρομακτικό επίπεδο. Αλλά έχετε εσείς να μου δώσετε μία απάντηση. Και η απάντηση που έχετε να μου δώσετε εσείς είναι, στο συγκεκριμένο ερώτημα που σας έθεσα στο εργαστήριο. Μην ξεκινήσουμε δηλαδή από την Πόρσε και μείνουμε σε μια έτσι περιγραφική προσέγγιση του προβλήματος, αλλά να φτάσουμε να δείξουμε την πολυπλοκότητα. Πάλι, όλες αυτές οι ιστορίες που αναφέραμε, δεν αγγίζουν την πολυπλοκότητα αυτής της συσκευής. Απλώς λένε, σαν χρήστες στο μοντέλο αυτό που λέγαμε προηγουμένως, στον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό, λένε σαν χρήστες, εμείς που κερδίζουμε. Έχουμε διάδραση με μία συσκευή αυξημένης ικανότητας προσωμίωσης, πλοήγησης, αλληλεπίδρασης, μετεξέλιξης, μετάλλαξης, όλα τα παλαβά που μπορείτε να πείτε, έτσι. Αυτή μετεξελίχθηκε σε GPS. Μάλλον είναι ένα αμενόμενη μετεξέλιξη. Μετεξελίχθηκε σε τηλέφωνο. Και αυτό μάλλον αμενόμενο. Αλλά όταν, ας πούμε, μιλάμε για Google Glasses και χάνουμε, μάλλα χάνεται έτσι. Ούτε καν ξέρουμε εμείς που πηγαίνουμε μετά. Μετά δεν επιδρούμε μόνο στο paradise, όπως λέγαμε, αλλά επιδρούμε στο ίδιο το μέταφορ και η όλη συμπεριφορά μας και της συσκευής και του σύννεφου που την περιβάλλει και έτσι αλληλεπίδρασης της δικής μας με το σύννεφο απογειώνεται. Δηλαδή μιλάμε για έναν εντελώς νέο επίπεδο χρήσης εφειών συσκευών που κυριολεκτικά μας αφήνει εν νεούς. Να πάμε τώρα στο ερώτημα που θέσαμε προηγουμένως. Ποιος θα μας απαντήσει πρώτος. Σας έβαλα στο εργαστήριο να ψάξετε για interaction design, έτσι, να δούμε για γλώσσες προγραμματισμού που χρησιμοποιούνται σε αυτό εδώ το στοιχείο της αλληλεπίδρασής μας και να μας πείτε εσείς τα προβλήματα που δημιουργούνται όταν κάποια στοιχεία σαν το φλάς μας εγκαταλείπουν. Τώρα πάμε καθαρά στο δικό μας αντικείμενο. Δεν μιλάμε δηλαδή αν το αμάξι μας είναι καλό για να περνάμε τις λακούβες ή αν τρέχει γρήγορα, αν έχει χωρητικότητα ή όχι. Λέμε ότι εμείς στη σχεδίαση αλληλεπίδρασης χρησιμοποιούσαμε πάρα πολύ ένα εργαλείο σαν το φλάς. Το φλάς φαίνεται να μας εγκαταλείπει και τίθετο ερώτημα ποιος είναι ο διάδοχός του. Τι στοιχεία πρέπει να έχει ο διάδοχός του. Σαφέστατα έχει βρεθεί στο περίπου μια νέα κατάσταση, αλλά δεν είναι πολύ ευχάριστο να έχουμε μια σαφή κατάσταση που θα βγάζουμε κάτι της. Θα επιβιώνει ένα, δυο, τρία χρόνια μετά αυτό δεν θα αποδεικνύεται πολύ βιώσιμο. Θα πρέπει να μάθουμε κάτι άλλο, να πηγαίνουμε από το ένα στο άλλο. Η μισή να χρησιμοποιούν το Ά προϊόν, η άλλη μισή το Β και αυτά να μην συμβατά μεταξύ τους και το καθεξής. Κοντολογής. Τι στοιχεία διαδραστικότητας πρέπει να έχει ο προγραμματισμός σε αυτό εδώ το επίπεδο ώστε να μπορεί να μας δώσει δυνατότητα για σχεδίαση της αλληλεπίδρασης και της διάδρασης. Ψάξτε λίγο. Και περιμένω τους απαντήσεις σας. Σημειώστε και κάτσε το τετράδιό σας για να μην ξεχάσετε αυτά που θα πείτε. Εδώ είναι πιο δύσκολη η απάντηση. Εδώ είναι όμως η απάντηση on the spot στο θέμα μας. Και θα ήρθα να δω αν έχει διαφορετικές προσεγγίσεις από έναν άνθρωπο των δικτύων, από έναν άνθρωπο των πληροφοριακών συστημάτων και από έναν άνθρωπο του δικού μας χώρου, των πολυμέσων. Υπάρχει τεκμηριωμένη απάντηση. Δηλαδή, σε οτιδήποτε λέτε, όπως είπατε, πολύ ωραία, το ένα από αυτά πάει πολύ καλά στις λακούδες. Είμαστε χώρα που έχει λακούδες. Δηλαδή, η σωστή απάντηση έχει να κάνει με την τεκμηρίωση. Να αρχίσουμε από τον Νίκο αυτή τη φορά. Θα μιλάς με τον Νίκο. Θα μιλάς μόνο δυνατά, σε παρακαλώ, ώστε να σε γράφει κάμερα και να μην χρειάζεται να επαναλαμβάνω εγώ. Δηλαδή, για τέσσερα σημεία, βασικά. Το πρώτο που θα θα σας πω είναι αυτό το play, το ασκέτηση του πόλις. Δηλαδή, όταν θα πας σε ένα μίτινγκ για να παρουσιάσεις το κόνσεπτ, του κουικουαρτιάξηση, του βιντερφέιση και όλα αυτά, όταν θα πας με κάποια αυσιασμιεστατικές εικόνες και όλα αυτά, θα έχετε δυνατότητα να φτιάξεις ένα κέντ, λοιπόν. Θα έχετε τα wild games, τα boxes, placeholders για πράγματα που θα φτιάξεις. Μετά, έχει εργαλεία για advanced prototyping. Ακόμα χωρίς να έχεις προγραμματισμός μέσα. Δηλαδή, έχεις δυνατότητα πάνω σε αυτό το πόλις design που έχεις. Ότι, χωρίς, ας πούμε, να κάνεις κινήσεις, να κάνεις swipes, να κάνεις touch, click, και να το βλέπεις να κινείται. Ακόμα και μικρά πράγματα που θέλεις να έχεις μια βέβαια λασσικότητα. Μετά, έχεις δυνατότητα σχετικά για να κάνεις το design. Κάνε degrade διαδικασίας του, να κάνεις ο ίδιος test του design και να βάλεις test cases, του τύπου, αν κάνω αυτό, πόσα clicks θέλω, πόσο μαθαίνει για να γίνει εκείνο, να το δώσεις σε πελάτη και να σου κάνουν evaluation, χωρίς να έχεις τη λειτουργικότητα από πίσω. Δηλαδή, είναι ακόμα ένα campus, το οποίο είναι λειτουργικό σε όλα, πέρα από το να κάνεις την ίδια τη δουλειά. Και το τελευταίο που κάνει, πάνε και πολύ σημαντικό και είναι αυτό, για το οποίο και την ώρα που λάει το πρόγραμμα, είναι ότι μπορείς να κάνεις αυτόματο documentation. Δηλαδή, χωρίς να έχεις ακόμα το τελικό προϊόν, ξεκινάς επιδείξεις σε ένα interface στο οποίο δουλεύεις σαν κέληφος, αντί να κάνεις με πεχαίρι screenshot και documentation εδώ και όλα αυτά, να την κάνεις στον αέρα, όταν πλάει. Πολύ ωραία. Όταν κάνεις το documentation καταλαβαίνεις τι σου λείπει, και θα καταλάβει ο πρέστος θα τα είτε με. Υπάρχουν τασίγια για τέτοια εργαλεία. Δηλαδή, ένα δεύτερο που δεν πρέπει να το τοπολήφουμε, το dasity bello, είναι της Microsoft Reset. Έχουν μια δικιά τους γλώσσα, όπως είπαμε, και πολύ σκληρή. Απλά εκεί έχουν χωρίς το interaction σε διαφορετικούς κλάβους, να λέω ότι είναι παιχνίδια, εδώ είναι tools, εδώ είναι business. Έχουν διάφορα φορμά για το κατένα. Και μπαίνεις και κάνεις ανάπτυξη για εκείνο το interaction που θέλεις, και μάλιστα είναι προς ένα τολεπινό στο να μπορείς να κάνεις ανάπτυξη λογισμικού σε τάση συσκευές. Σε κινητά και σε tablet. Που είναι κάτι το οποίο τα IDE όλα δεν το προστηρίζει. Οπότε κάνει τέτοιο. Εγώ δεν θα έλεγα για γλώσσες συγκεκριμένη. Α, και τα δύο αυτά έχουμε δυνατότητα να κάνουμε deploy σε Android, Windows, Linux, σε όλα. Δηλαδή, μπορεί και να αυστράξουν πάνω και από την πλατφόρμα. Έχουμε καταλάβει λίγο ότι θα χάσουν άμα δεν κάνουμε deploy παντού. Μάλιστα. Άρα η πρώτη απάντηση που παίρνουμε στο Derby των Porsche, στο δικό μας χώρο όμως, είναι ότι αυξάνει ο βαθμός πολυπλοκότητας. Δηλαδή ο Νίκος μας είπε τώρα ότι δεν είναι καθαρά γλωσσολογικό ζήτημα. Και εδώ έχουμε ένα πρόβλημα. Δηλαδή, κοιτάξτε, όταν λέει δεν είναι γλωσσολογικό πρόβλημα, στην πράξη αποδεικνύεται πως είναι γλωσσολογικό στο τετράγωνο. Προσπαθεί να βάλει μια δεύτερη διάσταση. Δηλαδή ποιά. Ας πούμε, εμείς αντιλαμβανόμαστε επειδή είμαστε στον προγραμματισμό μέσα, ότι όταν μαθαίνουμε μία γλώσσα προγραμματισμού, είναι σαν να μαθαίνουμε κάτι σαν ξένη γλώσσα. Βέβαια, από την αυστηρή έννοια θα μας έλεγε ένας γλωσσολόγος, ότι μα εσείς δεν μαθαίνετε γλώσσες. Και τι λέμε. Δηλαδή, οι γλώσσες του προγραμματισμού είναι γλώσσες. Άρα, Κατερίδα, δεν σε ξεχνάω, απλώς τώρα πιάσαμε το λαβράκι. Παρακινούμαστε στον άξιον της πολυπλοκότητας. Δηλαδή, ερχόμαστε να πούμε ότι η κίνηση εγκατάληψης του φλάς δεν έγινε γιατί, ενδεχομένως, ψάχνουμε κάτι καλύτερο μόνο, αλλά ότι ανακαλύπτουμε την πολυπλοκότητα της εξέλιξης. Δηλαδή, όπως ένας υπολογιστής του 2000 σε σχέση με έναν υπολογιστή του 1050, δεν ξέρουμε πόσο καλύτερος είναι. Ξέρουμε ότι είναι φοβερά, μα φοβερά πιο πολυπλοκός. Και παράδειγμα, ο υπολογιστής του 50 δεν είχε ποντίκι. Εντάξει, και η ταμπλέτα του 2014 πάλι δεν θέλει ποντίκι, αλλά κάνει σαφώς πιο πολύπλοκες κινήσεις αλληλεπίδρασης. Και άμα γίνουν υπολογιστές, ξέρω εγώ, που αναγνωρίζουν ακόμα πιο τρελά πράγματα, όπως τα Google Glasses, μπορεί και να κάνουν τέτοιες κινήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι χαζέψαμε, αυτό σημαίνει ότι εισάγουμε βαθμούς πολυπλοκότητας ούτε κατά φαντασία υπήρχαν προηγουμένως. Και εμείς λέμε ότι αυτό αυξάνει το direct manipulation, την απευθείας διάδραση. Δεν χρειάζεται καν ενδιάμεσο ή ενδιάμεσα για να διαδράσουμε. Και δεν τα λέμε αυτά εμείς επειδή είναι δουλειά μας και θέλουμε να βλογήσουμε τα γένια μας. Αυτά δεν θέλει ο πιλότος του F-16. Δεν μιλάμε για κάτι φανταστικό δηλαδή. Άρα ουσιαστικά μας εισάγει ο Νίκος στην έννοια της πολυπλοκότητας. Και για να καταλάβουμε την έννοια της πολυπλοκότητας εμείς πρέπει να εξηγήσουμε η γλώσσα τι είναι. Γιατί προσπαθούμε για πρώτη φορά να σηκωθούμε πάνω από την γλώσσα. Όχι καταργώντας τη γλώσσα, αλλά δημιουργώντας υπερδομές της γλώσσας. Δηλαδή η Microsoft πώς το έλεισε αυτό. Λέει, κοιτάξτε, εγώ θα επικρατήσω ως de facto, ως industry standard, ως βιομηχανικό πρότυπο. Όλοι θα δουλεύετε προϊόντα της Microsoft, αλλά τώρα δεν έχουμε αυτή την περίπτωση, μας λέει ο Νίκος. Ήδη έχουμε τρεις διαφορετικές πλατφόρμες, εξίσου βιώσιμες, άλλο που η μία κυρδίζει κατά κράτος, μέχρι στιγμής, σε αυτές εδώ τις συσκευές. Και η καθεμία θέλει τις δικές της γλώσσας, εμείς τι κάνουμε? Διχοτομούμαστε, τριχοτομούμαστε, έτσι. Οπότε η πρώτη απάντηση που έχουμε να δώσουμε είναι ότι είναι γλώσσα. Άρα εμείς με τους γλωσσολόγους δεν αντιδικούμε, δεν θέλουμε εμείς να σας πείσουμε ότι είναι γλώσσα, η δική μας γλώσσα προγραμματισμού. Απλώς λέμε η δική σας γλώσσα είναι ανθρώπινη γλώσσα επικοινωνίας. Εμάς τι είναι? Είναι γλώσσα προγραμματισμού, γλώσσα επικοινωνίας με τον υπολογιστή μας υπό Νίκος. Να το επίπεδο που θέλουμε να εισάξουμε. Νέα στοιχεία, δηλαδή μας λέει ο Νίκος στα καινούργια περιβάλλοντα θέλουν να προγραμματίσουν και να μοντελοποιήσουν τη διάδραση και μετά να κολλήσουν από κάτω κάποια γλώσσα. Άρα το καινούργιο στοιχείο της πολυπλοκότητας που ήρθε είναι ότι πάνω από τις γλώσσες προγραμματισμού, υπάρχουν οι γλώσσες διάδρασης. Και αρχίζουμε εδώ πέρα εμείς να μοντελοποιούμε σε πιο υψηλό ανθρώπινη δραστηριότητα και λέμε ότι όλοι οι άνθρωποι χειρίζονται πολλές γλώσσες, ακόμα και ο πιο απλός άνθρωπος. Για παράδειγμα, ένας πολύ καλός αθλητής χειρίζεται ωραιότητα τη γλώσσα του σώματος. Γιατί όσοι κάνετε αθλητισμό ξέρετε ότι... Και δεν λέμε για απλό αθλητισμό, πάρτε τους πρωταθλητές. Στη γλώσσα του σώματος φτάνουν σε πρωτοφανή επίπεδα αρτιότητας. Δηλαδή αυτά που κάνει έναν σούπερ μπασκετμπολίστας, έναν σούπερ ποδοσφαιριστής, έναν σούπερ ταινίστας. Δεν είναι απλά πράγματα. Και αυτή είναι η γλώσσα του σώματος. Όλοι μετέχουμε αυτής της γλώσσας, άλλως λίγο κι άλλως πάρα πάρα πολύ. Και το πάρα πάρα πολύ σημαίνει πως το κάνει και για επαγγελματικούς λόγους. Μια άλλη γλώσσα που μας ενδιαφέρει εμάς πάρα πολύ είναι η γλώσσα της επιστήμης, π.χ. η γλώσσα της φυσικής. Για παράδειγμα, τώρα η εικονολίπτριά μας η Χρυσάνθη έκλεισε το πέτασμα του παραθύρου. Έχουμε φυσικό φωτισμό και χρησιμοποιούμε τον ηλεκτρικό φωτισμό. Θα μπορούσαμε να κάνουμε την λήψη αυτή και μία ώρα τα χαράματα. Εδώ και 100 χρόνια όλη η ανθρωπότητα έχει μπει με τον Τέσλα και τους άλλους σε πολύ προχωρημένη τεχνολογική κατάσταση με πρώτη τα δίκτυη ηλεκτρισμού. Φανταστείτε τι θα γίνεται, θα χάσουμε αυτά τα δίκτυα για παράδειγμα, έτσι, σε τη δύσκολη ερχόμαστε. Η γλώσσα της επιστήμης τεχνολογίας μας παίρνει βίντεο. Μπορούσαμε να το κάνουμε και πριν 20 χρόνια. Έχει τρομερά μεγάλο κόστος. Το γεγονός ότι αυτή η τεχνολογία είναι πολλή σημαίνει πως η τεχνολογία των πολυμέσων, τα πολυμέσα που κάνουμε εμείς στα μαλτιμίδια και των οπτικοακουστικών παραγωγών φτεινένει και γίνεται γλώσσα του καθενός μας. Παλιότερα, ελάχιστοι άνθρωποι, σαν την Χρυσάνθη, θα μπορούσαν να κάνουν οικονοληψία με τις συσκευές εποχής εκείνης. Τώρα σχεδόν ο καθένας μπορεί να κάνει οικονοληψία. Όλοι έχουν σαφή εικόνα της γλώσσας των πολυμέσων και των οπτικοακουστικών παραγωγών. Η γλώσσα της επιστήμης που είπαμε είναι φυσική, είτε τεχνολογία είτε υπολογιστές, έχει άλλες υπογλώσσες. Για παράδειγμα, έχετε δει ποτέ σας paper της επιστήμης μας που να μην έχει μαθηματικά? Δεν υπάρχει σχεδόν paper που δεν θα δεις. Άρα η γλώσσα που χρησιμοποιούμε όλοι εμείς στην τεχνολογία ποια είναι? Η γλώσσα των μαθηματικών. Αν δεν ξέρεις μαθηματικά και μάλιστα τα μαθηματικά της συγκεκριμένης γλώσσας, είτε από απλή στατιστική είτε είναι μέχρι πιο προχωρημένα μοντέλα, δεν μπορείς να μετέχεις σε αυτό που λέγεται επικοινωνία των τεχνικών, των φυσικών, των θετικών επιστημών. Δεν υπάρχει paper βιβλίο των θετικών επιστημών που να μην έχει μέσα μαθηματικά. Δεν τα κατέχεις αυτά τα μαθηματικά, δεν μπορείς να καταλάβεις το περιεχόμενο ούτε κατελάχιστο. Είναι για σένα κρυφό βιβλίο. Είναι μυστική γνώση που δεν την κατέχεις και πρέπει να βρεις το κλειδί αυτής εδώ της γνώσης. Δεν ισχυριζόμαστε δηλαδή ότι τα μαθηματικά είναι γλώσσα ισοδύναμη. Γιατί τα μαθηματικά είναι τεράστιος χώρος, έτσι μπορεί να σημαίνει πολλά μαθηματικά. Εκόμα και ένας γιατρός μπορεί να ξέρει στατιστική, αλλά μπορεί να μην ξέρει για παράδειγμα με τα σχηματισμού σφουρίε. Αν δεν κατέχεις αυτήν την γλώσσα δεν μπορείς να προχωρήσεις στις επιστήμες. Συνεπώς, εμείς λέμε πως υπάρχουν πολύπλοκες δομές σε οποίες εντάσσονται γλώσσες. Μια κατηγορία από τις γλώσσες αυτές είναι οι φυσικές γλώσσες ομιλίας που αναπτύσσουν οι άνθρωποι εδώ και αιώνες. Είναι οι γλώσσες των υπολογιστών που αναπτύσσονται από τη Φόρτραν πρώτη γλώσσα από το 1952-53 και μετά μέχρι σήμερα και έχουν βγει και εδώ πάρα πάρα πολλές γλώσσες. Πολύ έντονες και εντατικές γλώσσες. Δηλαδή είναι γλώσσες που για το χαβαλί δεν τις μαθαίνουμε. Ποιος ασχολείται με γλώσσες, είναι επαγγελματίας, έχει εκατομμύρια ανταγωνιστές ανά τον κόσμο, θέλει να έχει αποτέλεσμα. Βλέπετε πόσο σφιχτά και ανταγωνιστικά είναι τα πράγματα έτσι. Άρα να πτήσει στο έπακρο τις διανοητικές του ικανότητες, είναι σπουδή ετών, δεν γίνεται αυτομάτως κτλ κτλ. Άρα η νέα διάσταση που ήρθε είναι ο βαθμός πολυπλοκότητας. Δηλαδή τώρα δεν ζητάμε να λύσουμε τα θέματα αυτού του είδους της πολυπλοκότητας που έρχεται επικροτώντας ένα λειτουργικό σύστημα, μια συσκευή, ένα περιβάλλον, μια γλώσσα, αλλά προσπαθούμε να πούμε ότι ξέρεις, η διάδραση ανθρώπιου υπολογιστή είναι μια άλλη γλώσσα, μοντελοποιούμε τη γλώσσα της διάδρασης και κάτω από αυτήν να πτήσουμε ένα σωρό άλλες γλώσσες και λειτουργικά περιβάλλοντα. Δεν αυξάνει η πολυπλοκότητα έτσι πάρα πολύ. Αλλά το ερώτημα μένει. Με το φλάς μπορούσα να κάνω δέκα πράγματα. Μήπως το φλάς ήταν καλύτερο, ναι, στην αθοότητα του ήταν μια πιο απλή κατάσταση, ήταν καλύτερο, δεν έχουμε βρει διάδοχο. Προς το παρόν, ανοιχνεύουμε τη νέα κατάσταση που είναι σαθώς πιο πολυπλοκή. Πολύ ωραία. Κατερίνα τι ήθελες να μας πεις. Η Κατερίνα ενισχύει τη συλλογιστική του Νίκου και λέει ότι ξέρετε το βασικό πράγμα που έρχεται τώρα είναι η εμπειρία του χρήστη, δηλαδή η μοντελοποίηση της διάδρασης. Θέλουμε να κάνουμε τη διάδραση εμείς γλώσσα. Αυτό μένει να γίνει τώρα. Και αν γίνει η διάδραση γλώσσα, μετά θα λύσουμε το άλλο θέμα, που είναι ποια γλώσσα προγραμματισμού. Γιατί αν αναμειγνύονται δύο θέματα, περιπλέκονται και η πολυπλοκότητα δεν λύνεται. Δηλαδή, η πολυπλοκότητα λύνεται όταν την αντιμετωπίσουμε με σωστή πολυπλοκότητα. Καταλάβουμε ότι είναι βίο ξεχωριστά θέματα. Αν δεν το καταλάβουμε, θα ζητάμε συνολική λύση και η λύση δεν θα έρχεται. Αυτό μας λέει η Κατερίνα. Η μετάφραση δική μου έτσι και η μετάφραση ακόμα είναι ένα σύστημα. Δηλαδή, είναι ένα σύστημα σκέψης. Η μετάφραση είναι ένα σύστημα σκέψης. Δηλαδή, η Κατερίνα προσπαθεί να με μεταφέρει αυτό που ενωράται, εγώ το ακούω και προσπαθώ με τα δικά μου κατηγορήματα να το μεταφέρω σε εσάς. Και πάντοτε η μεταφόρα δεν είναι ακριβής. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, στη νέα κατάσταση που έρχεται λέμε, μην κολλάτε σε συγκεκριμένες γλώσσες γιατί το θέμα είναι πάνω από γλώσσες. Για πρώτη φορά πίθεται θέμα πώς θα μοντελοποιήσουμε την διάδραση. Και ένα μέρος της διάδρασης, Κατερίνα, είναι και η σκεδίαση της συσκευής. Το interaction design, δηλαδή, και αυτό παίζει πλέον μέρος. Άρα χωρίζουμε τρία κομμάτια μέχρι στιγμής. Στο κάτω μέρος είναι οι γλώσσες όπως τις ξέραμε. Στο μεσαίο κομμάτι είναι η συσκευή και η διάδραση που έχουμε τη συσκευή. Για παράδειγμα, αυτή εδώ η κίνηση διάδρασης δεν υπήρχε καθόλου στις σταθερές συσκευές και δεν μπορούσαμε να την κάνουμε τίποτα. Τώρα υπάρχει αυτή η κίνηση διάδρασης και μπορώ να τη δώσω κάποιο νόημα. Και το τρίτο επίπεδο που μπαίνει είναι η οργανολογία, δηλαδή το mock-up του προϊόντος. Πώς είναι, πού μπαίνουν τα κουμπιά του, πώς το ένα, πώς το άλλο, πώς αελεπιδρώ, πώς το πιάνω, πώς το κουνώ, πώς το, έτσι, για παράδειγμα, αυτή η κίνηση φαίνεται εντελώς παρανοϊκή στους υπολογιστές, αλλά τι θα μπορούσα να κάνουμε αυτή την κίνηση, να παίζω διοδραστικά τέννης, έτσι. Ελπίζω να σας απάντησα σε αυτά εδώ πέρα τα ερωτήματα και να σας εξήγησα, δηλαδή, ότι το καλύτερο συμπλέκεται με το πιο πολύπλοκο, αν ξεχωρίσω τα επίπεδα, τους βαθμούς, είναι πρώτου βαθμού, πρώτου επίπεδου, ξέρω εγώ, ενός άξονα, δύο αξώνων, τριών αξώνων, το πρόβλημα μπορώ να το λύσω κατάξονα και αν το λύσω κατάξονα, αποφεύγω το γενικό κρέμισμα. Αν, πάω, συμπλέξω και τα τρία, δηλαδή, πω, θα βάλω ένα προϊόν που είναι καλύτερο στη θέση του φλάς, μπορεί αυτό να μη γίνει. Αυτό δεν γίνεται δυο-τρία χρόνια τώρα. Μας έχει φύγει το φλάς και δεν έχει βρεθεί κάτι που είναι καλύτερο από το φλάς. Εμείς τι λέμε, μην το βλέπετε έτσι, δείτε τρία ξεχωριστά επίπεδα. Πρώτο επίπεδο, ποια γλώσσα είναι από κάτω, αναπτύξτε την ξεχωριστά, για να μην αβαγίσει η γλώσσα μαζί με αυτό που θα έρθει στη θέση του φλάς. Δηλαδή, αν πω Java, αν αποτύχει το φλάς, μη μου πω ότι φταίει η Java. Αν θα πω C++, αν αποτύχει το νέο φλάς, να μην αποτύχει μαζί με αυτό και η C++. Αν πω, ξέρω εγώ, είναι κάποια νέα μορφή, η γλώσσα σ' άλλη, Xcode, Posty, Lenit, και οτιδήποτε άλλο, Visual Studio, να μην αβαγίσει αυτό μαζί με το καινούριο όχημα που θα έρθει στη θέση του. Το δεύτερο, είπαμε, είναι για πρώτη φορά να μοντελοποιηθεί η γλώσσα της διάδρασης. Το έχουμε πει να είναι native ο προγραμματισμός ο οποίος γίνεται. Και το τρίτο πράγμα που έχουμε πει, είναι να μπορώ να κάνω για πρώτη φορά κάποιο είδους design, πραγματικό design, το οποίο φαίνεται πως γίνεται πραγματικότητα τώρα που έρχονται οι 3D printers. Δεν είχαμε τώρα 3D printer εδώ μέσα. Θα μπορούσαμε να κάνετε το σχέδι όσας με το πρόγραμμα το κατάλληλο. Για όποια συσκευή θα μοντελοποιούσαμε φέτος, είτε είναι κινητό, μπορεί να είναι κάτι άλλο. Μπορεί να είναι ψωκοχλιακό εμφύτευμα, μπορεί να είναι κάποιο είδους glass. Τι θα μπορούσαμε να μοντελοποιήσουμε, κάποιο άλλο είδους φορετή συσκευή, ρολόι. Θα μπορούσατε να φέρετε και τα υλικά, είναι κρυβή η 3D εκτύπωση, να φέρετε τα υλικά ξέρω εγώ για καθένας από εσάς πως είναι 30-40 ευρώ και με τον 3D printer να βγάλουμε και το νέο προϊόν, να το δοκιμάσουμε κιόλας. Δεν είναι ρολόι, πως φορεύεται, πως είναι, πως ταιριάζει και τα υλικά. Και εδώ θα φτάνουμε στο τρίτο επίπεδο, οπότε μέχρι στιγμής διαγνώσαμε τρία επίπεδα. Η FERP είναι ένα τέταρτο επίπεδο από το λειτουργικό σύστημα, πιθανώς αν αυτό το νέο πράγμα που έρχεται δουλεύει και σε Android και σε Windows και σε iOS, καλύπτει ό,τι υπάρχει και δεν υπάρχει, ξεχάσαμε τον Blackberry. Θα ήθελα να σας πω ότι μπορούμε να δώσουμε συνολικές λύσεις. Και φυσικά σε λύσεις θα βγουν κι άλλα, μπορεί και τα εκοχλιακά φιτεύματα σε λίγο να έχουν λειτουργικό σύστημα. Τα Google Glasses, δεν είναι μόνο Android, είναι κάποιο άλλο λειτουργικό σύστημα και ούτω καθεξής. Άρα σαν τρισήμιση επίπεδα, πώς λέμε 3G, 3.5G ας πούμε, τρισήμιση G εμείς βρήκαμε, τρία επίπεδα, τρία στρώματα που παίζει αυτή η διάδραση και ένα μισό είναι το πιο λειτουργικό περιβάλλον είναι κατά πολλά αυτά, για παράδειγμα η Java μπορεί να δουλεύει και σε Windows και σε Android και σε Blackberry και ούτω καθεξής. Και έτσι, κατά αυτόν τον τρόπο, μοντελοποιώντας εμείς αυτήν τη διάδραση, τώρα που κουμπάμε τον ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό, απαντάμε στο ερώτημα που μας απασχολεί, γιατί το μάθημά μας λέγεται Interaction Design. Δηλαδή εμείς λέμε, δεν θα κινηθούμε στον πρώτο χαμηλό επίπεδο, στον πρώτο άξονα, ας το πούμε έτσι, που είναι η γλώσσα προγραμματισμού, έτσι. Είναι η γλώσσα προγραμματισμού ο πρώτος άξονας, αυτό μαθαίναμε στον προπτυχιακό. Εισάγουμε εδώ πέρα έναν δεύτερο άξονα, ο οποίος δεύτερος άξονας λέγαμε προηγουμένως ότι είναι... το δεύτερο είχαμε πει... η γλώσσα της διάδρασης, interaction, interaction language. Να τώρα ας πούμε ακούω ένα βόμβο και δεν ξέρω αν είναι το δικό μου κινητό ή κάποιον άλλο. Ένα κλασικό παράδειγμα της γλώσσας διάδρασης, δηλαδή όταν μπεις ας πούμε στην εκκλησία, όταν μπαίνεις σε ένα αεροπλάνο, σου λένε βάλτο σε λειτουργία πτήσεις και ακριβώς αυτή η έκφραση λειτουργία πτήσεις είναι η καινούργια γλώσσα. Δηλαδή πού εφαρμόστηκε πρώτα αυτή η διάδραση, σε πτήσεις. Γι' αυτό είπανε προκειμένου να πέστε αεροπλάνο κάτω και να ψάχνουμε μετά γιατί έπεσε, βάλτο σε λειτουργία πτήσεις και θα δείτε ότι αυτή η λειτουργία διάδρασης, μόλις μπεις στο κατάηλωμενού σου εμφανίζει ένα αεροπλανάκι. Δεν είναι σαφές ας πούμε για το τι γίνεται. Άρα το δεύτερο επίπεδο είναι η γλώσσα διάδρασης, interaction language. Και το τρίτο επίπεδο που είπαμε, μας το είπε η Εύη, τρίτο επίπεδο, για να το κάνουμε ένα χρώμα που να ξεχωρίζει, τρίτο επίπεδο είναι η οργανολογία. Η ίδια η συσκευή πώς είναι. Η οργανολογία γίνεται αυτή τη στιγμή η γλώσσα μοντιλοποίησης, ακόμα δεν έχει γίνει η γλώσσα φανερία, έτσι, με τους 3D printers. Είμαστε πολύ στην αρχή ακόμα για να πούμε, μας ενδιαφέρει σαν μάθημα, έτσι. Το interaction design πού χτυπάει σε αυτούς τους δύο άξονες, δηλαδή ο άξονας της γλώσσας δεν μας πολύ καίει, ο άξονας της γλώσσας. Δεν θα μάθουμε εδώ καμία καινούργια Java, δεν θα δείξουμε κάποιο καινούργιο Xcode κτλ. Έτσι, μας ενδιαφέρει το interaction language, η γλώσσα της διάδρασης που ήδη διαμορφώνεται και στο βάθος βάθος αυτός ο τρίτος άξονας που είναι η οργανολογία, δηλαδή το industrial design, οι ίδιες οι συσκευές. Λίγο πάμε για πρώτη φορά προς hardware. Και βγάζουμε αυτά που λέγαμε σε προηγούμενο μάθημα, ότι αυτή η συσκευή δεν φανίζει κάποια λεντάκια εδώ, κάποια κουμπιά από πίσω που κάνουν ήδη κάποια πράγματα. Έτσι, ήδη ακούσαμε τώρα πως βόμβιζε. Όπου δεν ακούγαμε καλά καλά τον βόμβο αλλά μας είπε η οικονολήπτριά μας ότι δημιουργούσε παράστατα. Και έτσι πιστεύουμε ότι χρειάζεται ας πούμε λειτουργία πτήσεις. Άρα, η ανθρωποκεντρικό σχεδιασμός σε αυτό που λέμε επικοινωνία ανθρώπου υπολογιστή, interaction design, σχεδίαση, διάδρασης, αναφέρεται σε αυτούς εδώ πέρα τους τρεις άξιονες. Και για να κλείσουμε το θέμα της γλώσσας και να κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα. Ουσιαστικά αυτό μας λέει ότι θα αρχίσουν να βγαίνουν και άλλες γλώσσες. Υπάρχει η γλώσσα των μαθηματικών που είναι η διεθνής γλώσσα της επιστήμης, των θετικών επιστημών, μήπως σχεδόν όλων των επιστημών. Υπάρχει η γλώσσα των ηλεκτρονικών. Όταν λέμε λοιπόν τον τρίτο άξονα εμείς οργανολογία, αυτό εννοούμε, electronics. Δεν θα είναι συσκευή μας χωρίς ηλεκτρονική υποβοήθηση, δεν θα είναι κάτι που το πιάνω απλώς, δεν είναι κουτάλι για να μαγειρεύω. Και φυσικά υπάρχει ο άλλος άξιονας που κυρίως εμείς δουλεύουμε, που είναι το interaction. Η διάδραση, και λέμε για πρώτη φορά η διάδραση, αποκτά στοιχεία που την καθιστούν αρκετά προχωρημένη γλώσσα που αρχίζει να μοντελοποιείται. Και όταν μοντελοποιηθεί αυτή εδώ η γλώσσα, τότε θα μπορέσουμε να βγάλουμε και το καινούριο μέταφορ που πια ψάχνουμε. Γι' αυτό δεν έχει βγει ακόμα το καινούριο μέταφορ, αλλά εμείς μιλάμε για paradigm. Το paradigm μας βοηθάει, είναι η μέα η οποία τίκτει, βγάζει δηλαδή από την κοιλιά της μάνας του το καινούριο που έρχεται. Αλλά ακόμα αυτό το καινούριο δεν έχει μορφωποιηθεί, και μπας εκτός δεν έχει καθίσει ακόμα στα ποδάρια του για να περπατήσει και να μας δείξει ποιο είναι. Αυτά λοιπόν κάνει ο ανθρωποκεντρικός σχεδιασμός και κλείνω την κουβέντα περί γλώσσας λέγοντας ότι τελικά υπάρχουν πολύ άξιονες γλωσσόν. Υπάρχει η γλώσσα του σώματος που είναι πυχή, η γλώσσα του αθλητισμού, η γλώσσα του σώματος διότι του αθλητισμού απέκτησε την μεγαλύτερη έκφανσή της, γιατί υπήρχε και διότι της σωματικής εργασίας, όταν έσκαβε στα κάτεργα, η γλώσσα του σώματος. Αλλά την έμαθε τώρα όλος ο κόσμος με τον αθλητισμό που όλοι έχουμε κάποια σχέση με τον αθλητισμό. Μια γλώσσα είναι αυτή και ειδικά μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες είναι μια γλώσσα που έχει και πολλά χρήματα όπου η διομηχανία στηρίζεται πάνω σε αυτήν, διαφήμιση, μοντέλα ζωής. Καταρχάς την παπούτσια φοράει ο κόσμος. Εδώ και οι παπούδες μάθανε τώρα με τις αστοπορώσεις τα αθλητικά παπούτσια. Και λες τώρα αυτός τι είναι ας πούμε, δρομαίας μέσων αποστάσεων ή παπούς. Ένα παράδειγμα να σας πω. Είναι μια γλώσσα κάπως πρωτόγονη αλλά είναι γλώσσα. Μια άλλη γλώσσα είναι η γλώσσα αυτών των συσκευών. Πολύ γρήγορα κόσμος την έμαθε αυτήν τη γλώσσα. Δηλαδή χωρίς να έχει πολλά σχολεία για να μάθεις αυτήν εδώ τη γλώσσα. Όλοι ξέρουν να χειρίζονται σε όλα τα μη και πλάτη της γης από την Ιπποσαχάρη Αφρική μέχρι την Αλάσκα. Αν ξέρω εγώ μέχρι τις νήσους Φίτζη και τα λοιπά, να χειρίζονται αυτές εδώ τις συσκεδές. Είναι γλώσσα διάδρασης. Και κάνουν θαυμαστά αποτελέσματα με αυτήν εδώ. Υπάρχουν αφηρημένες γλώσσες. Γλώσσες προγραμματισμού, τα μαθηματικά που λέγαμε και ούτω καθεξής. Και άλλες γλώσσες οι οποίες θα βγουν σιγά σιγά. Και αυτές οι γλώσσες κινούνται στις βασικές αρχές της πολυπλοκότητας. Δηλαδή, αν μπορέσω και βρω τις διαστάσεις στις οποίες κινείται το πρόβλημα, έχω καλύτερες πιθανότητες, περισσότερες πιθανότητες, να προσδιορίσω ποιο είναι το καλύτερο. Δεν τόσο απλό πράγμα. Για να πω, ας πούμε, καλύτερο είναι το most fit. Εντάξει, εκ τον ιστέρο θα το πω, ας πούμε, την προηγούμενη 20 αιτία, το καλύτερο ήταν το φλάς. Για να κάνω πολύ μεσικές δουλειές, κάτω από άλλων ιετών. Λίγο πολύ, έτσι. Τι πρόβλημα μας εισάγει αυτή εδώ η μονομέρεια. Δηλαδή, φανταστείτε, ξέρω εγώ, από αυτές τις έρευες να βγαίνει ότι το 80% των ανθρώπων του πλανήτη χρησιμοποιούν το 80% του χρόνου τους 10 προγράμματα. Δηλαδή, μας έχουν πάλι βέσει χειροπόδαρα. Για πρώτη φορά αρχίζουν να μας ελέγχουν και την σκέψη. Γιατί το πρόγραμμα αυτό θέλουμε να πούμε είναι γλώσσα. Δηλαδή, μπορεί να αρνεί το γλωσσολόγο σου ότι είναι γλώσσα, αλλά δεν λέω ότι είναι γλώσσα σαν τα γαλλικά, τα ισπανικά και τα λοιπά. Αλλά όταν εσύ, ας πούμε, σαν νέος, τρως δύο ώρες την ημέρα στο Facebook, αυτό δεν επηρεάζει τον τρόπο σκέψη σου, τον τρόπο ανάπτυξή σου. Μιλάς, ας πούμε, δύο ώρες και είναι γλώσσα την ημέρα. Έτσι, πάλι επαναλαμβάνω, δεν ισχυρίζομαι ότι η γλώσσα αυτή είναι ισοδύναμο εκείνο. Το τι είναι θα δούμε, είναι μια πολύπλοκη κατάσταση, είναι σ' άλλους άξιονες, ακόμα δεν λέμε τίποτα. Λέμε ότι παρουσιάζει χαρακτηριστικά αναλογία σ' ομοιότητα, σε αυτά λέμε. Αυτό λέμε εμείς, δεν λέμε τίποτα άλλο. Και εκφράζει μια μεγάλη πολυπλοκότητα. Δηλαδή, πριν το 1980 στην Ελλάδα, ο κόσμος δεν αθλιόταν για πολλούς λόγους. Πάντε βρείτε τους. Στην Ελλάδα του 1980, ήμουνα, ας πούμε, 15 χρονών, μπορώ να σας πω τι γινόταν πριγενηθείτε εσείς. Να δεις τώρα ένα εμπιπόλυπτο πολίτη να φοράει ΞΟΚΑΝ, λικιάρχη, δικαστή, ξαφνικά να βγαίνει στην παραλία με φόρμες και αντίδρας και να κάνει τζόγκινγκ, ας πούμε. Το καταλαβαίνετε αυτό, εθένα, πως ήταν μια γλώσσα που δεν κυκλοφορούσε. Τώρα βλέπετε όλοι οι νέοι γέροι, ας πούμε, κάθε πάντε Σάββατο, Κυριακή, στη Νέα Παραλία, θα τους δείτε όλους εκεί μαζεμένους να τρέχουν. Ειδικά μου τους πει ο γιατρός ότι έχουν και κανένα, ξέρεις, στένεμα εδώ, κανένα μπαλονάκι κτλ. Εκεί να δείτε τι γίνεται. Επειδή μένουν σε ένα μέρος κάπου στην άκρη της πόλης, όλοι προς τα κύπα να τρέξουν. Τους βλέπω να περνάνε άλλος με το σκύλο, το άλλος χωρίς σκύλο, έχω όλες τις. Είναι μια γλώσσα, έτσι. Ομοίως το Facebook, δηλαδή, έφτασε σε σημείο να είναι βασικό ιστατικό της... Και προσέξτε, η πολυπλογότητα είναι υπέρ του. Δηλαδή, τώρα προωθούν οι εταιρείες το 4G, όπου το 4G σε σχέση με το 3.3.5 ή 3.75G, έχει ένα χαρακτηριστικό, το ξέρετε στις ειδικτιάδες, μπορεί να μας δει πιο φθινό. Οπότε, ποιος κερδίζει από αυτό το Facebook. Δηλαδή, θα λέει Άρτεμις, ξέρω εγώ, μόλις την καλέσει κάποιος τηλέφωνο, ποιος είναι αυτός. Τι πιο απλό, να πας, ας πούμε, στο Facebook, να δεις ποιος είναι. Φαίνονται αστεία πράγματα, αλλά δημιουργούν παραδάμους και i-cons. Όχι ακόμα μεταφορά. Σε πρώτη φάση αυτό είναι i-con. Θα σας βοηθάω για τη σχετική ομάδα, έτσι. Δηλαδή, μόλις μού έρθει μια κλήση από κάποιον συμφυτητή, που δεν τον ξέρω. Κοιτάτε εδώ που είμαστε, 10 άνθρωποι. Στο μεταπτυχιακό, έντεκα πόσοι είμαστε, στο συγκεκριμένο μάθημα. Μόλις μού έρθει μια κλήση, από το τρίτο έτος, ενός συμφυτητή έτσι, που είχε άλλους 300 συμφυτητές. Τι κάνει, για να δω ποιος είναι αυτός. Πού θα το δει, στο Facebook. Τι είναι αυτό το πράγμα, είναι γλώσσα, δεν επιμένω, δεν θέλω να μιλήσω πρόβλημα στους γλωσσολόγους, δεν νομίζω ότι διαφωνούμε με τους γλωσσολόγους. Απλώς τι κάνουμε εμείς, εμείς αποκαλύπτουμε μια αυξανόμενη πολυπλοκότητα. Κάνουμε πράγματα που δεν τα κάναμε, κάναμε πράγματα που εισάγουν νέους άξιονες στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Κάνουμε πράγματα τα οποίαν βγαίνουν επιστημονικά, έτσι ξεκίνησε η εργασία μας στο PC Lab. Δηλαδή η διεπιστημονικότητα αρχίζει να βγει από τέτοιου είδους κινήματα. Δηλαδή όταν το Facebook αποκτά τέτοια επίδραση στον κόσμο στις ανθρώπινες μάζες, είναι λογικό να μιλάμε και σε ένα μεταπτυχιακό, όπως κάνετε πολύ καλά και θα κάνετε στο επόμενο μάθημα, για κοινωνικά δίκτυα. Και αν μιλήσεις με κοινωνικά δίκτυα, σε ποιον επιστημονικό χώρο έχεις μπει? Τις κοινωνιολογίας. Τον πολιτικό επιστημόν για τον κοινωνικό δικτύο θα προσπαθήσεις να επηρεάσεις με πολιτική σκέψη, όχι πολιτικόλογοντας, με πολιτική σκέψη κατά τον Αριστοτέλη όλον αυτόν εδώ πέρα τον κόσμο, έτσι. Και ούτω καθεξής, όταν μιλάς για φορετές συσκευές, για παράδειγμα, όπως Google Glasses, όπως διονικά αυτιά κτλ, είναι λογικό ότι έχεις μπει στο χώρο της ιατρικής και η ιατρική έχει μπει στο χώρο τον δικό σου. Και όταν μιλάμε για GPS και τέτοια συστήματα άμεσης διαδραστηκότητας, είναι φανερό και αυτή είναι η τελευταία μου σημερινή φράση, πριν σας πω καλοπάσχα, ότι έχεις μπει στο χώρο της γεωπληροφορικής. Δεν απλώς γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών, είναι μια νέα επιστήμη που δημιουργεί δεστο ανάμεσα στον άξονα της γεωγραφίας, της τοπογραφίας και της πληροφορικής και είναι τα γεωπληροφοριακά συστήματα. Καλώς απόγεινα. |
