| σύντομη περιγραφή: Υπολογιστή και σχεδία σε αλληλεπίδραση. Καλησπέρα σας στη δεύτερη διάλεξη που γίνεται στην προχωρημένη επικοινωνία άνθρωπου υπολογιστή και σχεδία σε αλληλεπίδραση. Συνεχίζουμε και σήμερα με βάση το προπτυχιακό κοιρούκιουλουμ της επικοινωνίας ανθρώπου υπολογιστή, δηλαδή κρατάμε τα στοιχεία που μας χρειάζονται για να προχωρήσουμε σε μια μεταπτυχιακή, μεταπτυχιακού επίπεδου διαρεύνηση του τι γίνεται σε τρέχοντα θέματα επικαιρότητας. Και στη σημερινή μας ομιλία θα δούμε τα θεωρητικά μοντέλα και τις προσεγγίσεις που υφίστανται στην επικοινωνία ανθρώπου υπολογιστή. Μέχρι τώρα σε προπτυχιακό επίπεδο είχαμε εξετάσει την έννοια της αλληλεπίδρασης, όπου η έννοια της αλληλεπίδρασης έχει να κάνει με το στυλ της αλληλεπίδρασης και τα κανάλια επικοινωνίας. Στον παλιό καλό καιρό που τον πέτυχα, και υπάρχει ακόμα, υπήρχαν command line based διαφασίες, δηλαδή συστήματα που πληκτρολογείς, δεν μπορείς να κάνεις περισσότερα πράγματα. Και αυτά τα συστήματα είναι πολύ συχνά χρησιμοποιούμενα στις μέρες μας. Ας πούμε ποιο πράγμα χρησιμοποιούν οι άνθρωποι στις μέρες μας σε καθημερινή βάση, που είναι command based. Πολύ βασικό, δεν πρόκειται να φύγει από τη χρήση των ανθρώπων και είναι command based. Έστω με κάποιους υποτυπώδες στοιχειών της γραφικό περιβάλλον γραφιστικού περιεχομένου. Κατομμύρια άνθρωποι, σχεδόν όλοι, καθημερινά αυτό χρησιμοποιούν. Όχι φοιτητές, παππούδες, νέοι. Άρα δεν πρόκειται να πω το command interface να φύγει από τη μόδα. Αφού υπάρχει έστω σε κάποιες συσκευές που θεωρούνται χαμηλής νοημοσύνης. Χαμηλής δηλαδή διαδραστικότητας, εφόσον μιλάμε για επικοινωνία ανθρώπου λογιστή. Και η απάντηση όπως το φαντάζεις είναι τα ATM των τραπεζών. Όπου λέγοντας ATM εννοούμε μια γκάμα μηχανημάτων που λειτουργούν διαδραστικά. Αλλά η διάδρασή τους για πολλούς λόγους θέλουμε να είναι πολύ χαμηλού επιπέδου. Οι command-based δεπαφές σιγά σιγά γίνονται γραφικές δεπαφές ή γραφιστικού περιεχομένου δεπαφές. Τελευταία εξελίξονται σε hypertext και σε παγκόσμιο ιστό. Όπου καινούργια λέξη που μας έχει έρθει είναι μια λέξη που δεν έχει οριστεί επακριβώς. Αλλά τη ζούμε καθημερινά όπως τη ζούμε σήμερα που είναι βροχερή ημέρα. Το cloud. Δηλαδή cloud ακούμε αλλά δεν είναι εύκολο να το προσδιορίσουμε. Και φυσικά σε πιο προχωρημένο επίπεδο διαπαθές αρχίζει να εμφανίζεται κάποια νοημοσύνη στη διάδραση και εκεί πέρα μιλάμε για κάποιου είδους εικονική πραγματικότητα. Και εδώ εισάγεται η πρώτη έννοια που μας ενδιαφέρει εμάς σε θεωρητικό επίπεδο και σαν μεταπτυχιακοί φοιτητές πρέπει να την προσδιορίσουμε, να την κάνουμε περιγραπτή, σαφή και επεκτάσιμη η έννοια της μεταφοράς, του μεταφορ και η έννοια του κοντέινερ. Όπου το κοντέινερ έχει να κάνει με το τι συγκεκριμένα στοιχεία του interface έχει ένα μεταφορ. Για παράδειγμα το desktop μεταφορ ανεξάρτητα με το ποιος το κατασκευάζει στις μέρες μας έχει πάντοτε ένα σκουπιδοτενεκέμ, ό,τι αυτός μπορεί να συμπολίζει. Αυτός ο σκουπιδοτενεκέμ, είπαμε, για λόγους πρακτικούς αρχίζει να απουσιάζει από τις διαπαφές των σύγχρονων συσκευών. Και όσο μπαίνει και το cloud θα δούμε πως εισάγονται και νέα στοιχεία στη διάδραση. Και αρχίζουν να εισάγονται κάποια μοντέλα διαλόγου. Τα μοντέλα διαλόγου αφορούν σε γραμματικούς κανόνες, σε διαγράμματα καταστάσεων και σε μοντέλα γεγονότων. Οι άξονες σ' οποίους κινείται η σημερινή παρουσίαση. Οφείλουμε να ψάξουμε για μια εργονομική προσέγγιση και η εργονομική προσέγγιση εισάγει μια γενικευμένη έννοια που την είχαμε ξεχάσει εμείς οι πληροφορικάροι, ότι η επικοινωνία ανθρώπου υπολογιστή είναι γενικότερα επικοινωνία ανθρώπου μηχανής. Οπότε ενώ μέχρι τώρα σχολιούμε στα αποκλειστικά με το software, με αυτές τις συσκευές που αρουσιάζουν εντυπωσιακή διάδραση, νέα interfaces, νέους sensors, αρχίζουμε να βλέπουμε το γενικότερο πλαίσιο της επικοινωνίας ανθρώπου μηχανής. Ξανά, θα δούμε τις γνωσιακές επιστήμες που εμπλέκονται, δηλαδή για παράδειγμα η γλωσσολογία, τι ρόλο παίζει στη διάδραση με κάποιο μηχάνημα, η γνωστική μας αντίληψη πόσα μας βοηθάει στο να επικοινωνήσουμε με κάποιο μηχάνημα και φυσικά θα δούμε τι κανόνες συμπεριφοράς εισάγει αυτό το κανάλι επικοινωνίας και αυτός ο διάβολος ανάπτυξης τι σύγχρονες τάσεις δημιουργεί. Δηλαδή, πριν μερικά χρόνια δεν ήταν απόλυτο πιστευτό ότι οι συνταξιούχοι θα κάνανε ουρέ στα ATM, προτιμούσαν τον παραδοσιακό τρόπο συναλλαγών και έγιναν διάφορα για να τους πείσουμε, να κάνουν συναλλαγές με αυτόν τον τρόπο, όπως σε λίγο μπορεί απόλυτα φυσικό να βλέπουμε κάποια ηλικιωμένη κυρία να χειρίζεται, ξέρω εγώ, μια τέτοια συσκευή κάνοντας τα ψώνια της από το σούπερ μάρκετ. Άρα υπάρχει μια τάση που δείχνει το πού πηγαίνουν τα πράγματα και εμάς μας ενδιαφέρει στο πλαίσιο του ανθρωποκεντρικού σχεδιασμού. Δεν μας ενδιαφέρει τίποτα άλλο, ο ανθρωποκεντρικός σχεδιασμός είναι που μας απασχολεί και σε κάθε περίπτωση εμείς θα αναδείξουμε τα βασικά αραπτύματα που τίθονται και ποια ενδεικτικά αποτελέσματα μπορούμε να εξάγουμε μέχρι στιγμής. Άρα λοιπόν μας ενδιαφέρουν οι ανθρώπινοι παράγοντες στην εργονομική σχεδίαση. Η εργονομική προσέγγιση λοιπόν θέλει να μελετηθούν τα πραγματικά χαρακτηριστικά της αλληλεπίδρασης στις φυσικές τους διαστάσεις. Δηλαδή το κουμπί είναι κουμπί, το πλήκτρο είναι πλήκτρο. Αλλά όταν καλώ από το κινητό μου το πλήκτρο σε τι μεταστηχιώνεται και τι συμπεριφορά έχει. Για παράδειγμα, για να πάρουμε ένα πολύ απλοϊκό παράδειγμα. Συχνά αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία, κυρίως στη βόρειοαμερικανική, ως επιστημονική περιοχή που ασχολείται με τους human factors, με τους ανθρώπινους παράγοντες που επηρεάζουν την χρήση και μέσω του μέταφορ που εισάγει η χρήση την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Στην επικοινωνία ανθρώπιου υπολογιστή η εργονομική προσέγγιση αξιοποιήθηκε για τον καθορισμό προτύπων και κανόνων που καθορίζουν τη σχεδίαση των διαδραστικών συστημάτων. Δηλαδή, εμείς έχουμε κάποια πρότυπα, κάποιους κανόνες για αυτά που θα αναπτύξουμε ή θα αυτοσχεδιάζουμε. Ο στόχος είναι να αναλυθεί η προσαρμογή του εργασιακού καθήκοντος τις απαιτήσεις του χρήστη. Δηλαδή με κάθε συσκευή τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, μπορούμε να κάνουμε τα πάντα ή αν τα κάνουμε τι βαθμό επιτυχίας έχει αυτό το οποίο κάνουμε. Κατά αυτήν την έννοια προσπαθούμε να εξισορροπίσουμε τις λειτουργίες που γίνονται από το σύστημα και από τα καθήκοντα που αναλαμβάνει ο χρήστης του συστήματος. Και μπορεί αυτά τα πράγματα να αφορούν σε πολύπλοκες συναλλαγές ή μπορεί να είναι σχετικά απλοϊκές συναλλαγές όπως το παράδειγμα του ATM που αναφέραμε προηγουμένως. Όταν υπάρχει ασυμβατότητα μεταξύ αυτών των πραγμάτων που κάνει ο χρήστης ή που ονειρεύεται να κάνει, σκέφτεται ή θέλει να κάνει και αυτόν τον οποίον το σύστημα μπορεί να υποστηρίξει, τότε είναι σαφές ότι έχουν πρόβλημα. Για παράδειγμα ένας ειδικός στα δίκτυα θα μας έλεγε ότι «ξέρεις είναι πολύ ωραίο να κάνεις συναλλαγές με το τραπεζικής φύσεως με τη φορητή σου συσκευή και με το κινητό σου τηλέφωνο, αλλά αν δεν σου εγγυάται η ασφάλεια δικτύων την απόλυτη κατοχύρωσή σου, τότε είναι φανερό ότι αυτή εδώ η συναλλαγή αρχίζει να παρουσιάζει μια απαξίωση από την κοινότητα των Χριστών και σιγά σιγά δεν θα χρησιμοποιείται». Δηλαδή οι ροές εργασιών που προκύπτουν θα αρχίσουν σιγά σιγά να χάνουν την απήχησή τους. Οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις είναι πολλές. Η πιο απλή είναι η αντανακλαστική προσέγγιση που χρησιμοποιεί το ίδιο το σύστημα. Δηλαδή προσπαθούμε να δούμε οι ίδιοι οι χρήστες τι άποψη έχουν για ένα σύστημα, αλλά προφανώς αυτή η μέθοδος έχει και κάποια προβλήματα. Μπορείτε να φανταστείτε το προφανές. Απάντηση, αν δεν χρησιμοποιήσουμε κάποιο λογισμικό παρακολούθησης δεν μπορούμε να ξέρουμε οι χρήστες πώς αντιδρούν με κάθε σύστημα. Δεν μπορούμε να μοντελοποιήσουμε όλη την κοινότητα των Χριστών εκτός αν καταθύνουμε σε κάποιες παράπλευρες λύσεις. Από την άλλη μεριά, εφόσον δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, οφείλουμε να πάμε σε εργαστηριακές μεθόδους που γίνονται μακριά από το χώρο εκτέλεσης των καθηκόντων και εκεί πέρα να προσωμιώσουμε την χρήση του συστήματος που κάνουνε κάποιοι υποτιθέμενοι μέση χρήστες. Άρα κάνουμε και μία μοντελοποίηση του πειράματος. Ποιος είναι ο μέσος? Χρήστης. Και πολλές φορές εδώ μας βγαίνουν λανθασμένα αποτελέσματα. Εμπάς περιπτώσει, εμείς πρέπει να προβούμε σε αντικειμενική αξιολόγηση με βάση κάποια ξεκάθαρα κριτήρια για να μην οδηγηθούμε σε λανθασμένες εκτιμήσεις. Οι λανθασμένες εκτιμήσεις μπορεί να έχουν τρομερό αντίκτυπο για την αγορά εργασίας. Δηλαδή, όταν ο αντεγονισμός έχει την οξύτητα την οποία παρουσιάζει, μια αισφαλμένη εκτίμηση για τη διομηχανία λογισμικού, όπως και για την κάθε διομηχανία, μπορεί να βγάλει όχι ελαττωματικά προϊόντα, που και αυτό είναι ανεδεχόμενο σε έναν πολύ πρακτορικό κόσμο, multi-agent κόσμο, έναν κόσμο που έχει πολλές παραμέτρους, πολλές κρυφές καταστάσεις που δεν τις γνωρίζουμε σε βάθος, πολλές καις, αλλά το σημαντικότερο μπορεί να οδηγηθούμε σε εκτιμήσεις που τελικά γκρεμίζουν ολόκληρες διομηχανίες και κολοσούς, όπως έχουμε διαπιστώσει τα τελευταία έτη. Για να είναι πιο αντικειμενική η αξιολόγησή μας, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και επίσημες μεθόδους, όπου η λέξη formal, κυρίως στην αγγλική βιβλιογραφία, σηματοδοτεί την χρήση μαθηματικών μεθόδων. Αυτό θεωρείται ως πιο αντικειμενικό κριτήριο ανάλυσης. Όλα αυτά απαιτούν χρόνο. Χρήστες, εξειδικευμένες γνώσεις και ικανοποιητικό προϋπολογισμό και δεν είναι τυχαίο πως οι μεγάλες βιομηχανίες λογισμικού τα τελευταία έτη είχαν πολύ ακριβά εργαστεί η επικοινωνία του ανθρώπου υπολογιστή. Και από ό,τι καταλαβαίνετε, εκεί παίχτηκε και το μεγάλο παιχνίδι στον ανταγωνισμό των διαφόρων προϊόντων. Η έμφαση δηλαδή δίνεται στην αξιολόγηση μιας διαπαφήσης ενός συστήματος, στην βελτίωση του συστήματος με βάση κάποια πειραματικά δεδομένα ή εμπειρικές μεθόδους τις οποίες έχουμε και τις οποίες έχουμε αποτυπώσει. Βέβαια, ισχύει το γνωστό τετράπτυχο ότι για να πετύχουμε πρέπει να προσδιορίσουμε επ' ακριβώς το πρόβλημα να αναλύσουμε τις απαιτήσεις, να βρούμε τις προδιαγραφές και στο τέλος να κάνουμε κάποια αξιολόγηση. Για να μη σας κουράζω με πολύ θεωρητικά ζητήματα μόνο, μπορείτε να σκεφτείτε κάποιο υπαρκτό πρόβλημα τον τελευταίο καιρό που κλήθηκε η κοινότητά μας να αντιμετωπίσει και αλλού ήταν το πρόβλημα και αλλού έσταζε το φλασκί. Σε πρώτη προσέγγιση δεν έχει τελειώσει το όλο ζήτημα. Κάτι που απασχόλησε πολύ έντονα την κοινότητά μας και εμάς σε προηγούμενα μαθήματα, είναι οι ηλεκτρονικές ψηφοφορίες. Θεωρητικά στις ηλεκτρονικές ψηφοφορίες το θέμα το οποίο τίθεται είναι η ασφάλεια διαδικτυακών συναλλαγών. Αυτό δε φαίνεται πως είναι το πρόβλημα. Και τελικά πού φάνηκε πως ήταν η πηγή και η πληγή, η πληγή της ανομαλίας και η πληγή της όλης διαδικασίας και διαδικασίας, στην επικοινωνία ανθροϋπολογιστή. Το πρόβλημα δεν ήταν αν το πρωτόκολλο επικοινωνίας μην ασφαλές ή όχι, αλλά το θέμα είναι ποιος μπαίνει στον υπολογιστή μου και πως. Το ένα θέμα είναι επικοινωνιακός επίπεδο επικοινωνίας ανθροϋπολογιστή και το άλλο είναι επικοινωνιακός επίπεδο δικτύων και ασφάλειας δεδομένων. Ενώ θεονομενικά λοιπόν έμπαζε η ασφάλεια δεδομένων, στην πράξη το πρόβλημα ήταν η ασφάλεια της επικοινωνίας με το σύστημα. Δηλαδή η ταυτοποίηση αυτού που υποτίθεται έκανε τη συναλλαγή και για τραπεζικούς λόγους, είτε για να ψηφίσει κτλ κτλ. Και υπάρχουν διάφορα παραδείγματα καταστάσεων που μελετώνται εργονομικά, τις βλέπετε εδώ πέρα, δηλαδή προσπαθούμε να προσδιορίσουμε τον χρόνο συμπλήρωσης μιας καθορισμένης εργασίας, πόσες κινήσεις γίνανε για να γίνει αυτή η εργασία, πόσο στο εργασίας που εκτελείται ένα μονάδο χρόνου, πόσες από τις κινήσεις που κάναμε ήταν επιτυχείς και πόσες είχαν ελάθει άρα θεωρήθηκαν ανεπιτυχείς, πόσο χρόνο καταναλώνουμε για να διορθώσουμε τα σφάλματά μας, πόσο στους σφαλμάτων και ούτω καθεξής, πόσο συχνά καταφεύγουμε σε βοήθεια σε health desk κάποιου είδους κτλ, αν τα σχόλια των χριστών της κοινότητας μας βοηθούν για να δώσουμε κάποια λύση στο πρόβλημά μας, τι επαναλαπτικότητα έχει η διαδικασία και ούτω καθεξής. Και μπορούμε να φανταστούμε κι άλλα πολλά. Σημειώστε αυτές οι διαφάνειες γράφτηκαν πριν ουσιαστικά δούμε το cloud να εξελίσσεται μπροστά από μας. Αν αρχίζουμε να μετράμε πολύπλοκα πράγματα όπως είναι το cloud που μας περιβάλλει, τότε θα βρούμε κι άλλους πολλούς παραμέτρους και παραδείγματα που μπορούν να εξεταστούν. Για να γίνουμε πιο πρακτικοί ας πούμε σε αυτά που λέμε και να δούμε τι σημασία έχουν αυτά για το χώρο μας. Προχθές παρουσιάστηκε το νέο MacBook. Είναι κάποια συσκευή αυξημένης προστιθέμενης αξίας. Δηλαδή όλοι εκτιμούμε ότι πρόκειται για μια συσκευή που έχει κάποια χαρακτηριστικά όπως είναι εργονομία, έχει πολύ ωραία εμφάνιση. Καταπληκτική οθόνη που εντυπωσιάζει. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Υπάρχει μια πάρα πολύ καλή οθόνη. Τεχνολογικά χαρακτηριστικά πολύ προηγμένα όπως είναι πολύ γρήγορες μνήμες. Σκληρή δίσκη που δεν είναι σκληρή δίσκη αλλά είναι SSD δίσκη κλπ. Άρα αυτή η συσκευή όμως προσπαθεί να εισάγει και μια νέα κουλτούρα. Προσέξτε δεν ακόμα μεταφορ. Το μεταφορ το κάνει σε επίπεδο λειτουργικού συστήματος. Προσπαθεί να εισάγει μια καινούργια κουλτούρα. Και η κουλτούρα αυτή έχει να κάνει με το πώς επικοινωνούμε με αυτή τη συσκευή. Και εδώ έχουμε δύο εντυπωσιακές εξελίξεις που έρχονται από αυτόν εδώ το χώρο. Δηλαδή πρώτα αυτές οι συσκευές παρουσίασαν αυτές τις εξελίξεις. Οτι θέλετε το παιδί και από το παιδί αυτές οι εξελίξεις μεταφέρονται στον πατέρα ή στη μητέρα. Σε αυτήν εδώ την κατάσταση. Ποιες δύο εξελίξεις βλέπετε, φέρονται στις εικόνες. Δηλαδή είναι φανερό ότι βελτιώνουμε τα τεχνικά χαρακτηριστικά. Αλλά τα τεχνικά χαρακτηριστικά μπορεί να τα βελτιώσει και μια άλλη εταιρεία. Υπάρχουν δύο πατέντες στις οποίες προώθη η συγκεκριμένη εταιρεία που λανσάρει αυτό το προϊόν και η οποία τη χάνει αυτήν τη στιγμή να είναι η πιο προηγμένη τεχνολογικά εταιρεία στις ΗΠΑ. Άρα και παγκοσμίως. Πιέσει αυτές οι δύο καινοτομίες που εισάγει και προσπαθεί να τις κάνει μάλλον παραντάιγμου. Δεν θα είναι μέταφορο όπως είχαμε εξηγήσει, θα είναι παραντάιγμου. Η πρώτη καινοτομία που εισάγει είναι ότι προσπαθεί να λύσει το θέμα τι γίνεται με το pointing device. Όπου το pointing device δέχεται πολλές λύσεις. Μία λύση είναι να δείχνω κατευθείαν στην οθόνη το τι θέλω να κάνω. Είτε χρησιμοποιώντας το δάχτυλό μου, είτε χρησιμοποιώντας κάποιο ειδικό πενάκι, που είναι ειδικά φτιαγμένο για αυτόν τον σκοπό, κάποιο stylus, κάποιο pen, όπως λέγεται. Αυτή η προσέγγιση τι πρόβλημα παρουσιάζει όταν πρόκειται για οθόνης υπολογιστή, δηλαδή έχει μεταφερθεί τις οθόνες του υπολογιστή. Όχι. Για κάποιους λόγους εδώ και τρία τέσσερα χρόνια προσπαθεί να μεταφερθεί τις οθόνες του υπολογιστή, αλλά το μοντέλο να δείχνω στην οθόνη του υπολογιστή με το δάχτυλό μου είναι αποθετικό. Για κάποιους λόγους που δεν μας είναι ακόμα σαφής. Αρχίζοντας από τους πιο απλούς λόγους που είναι ότι η οθόνη λερώνεται. Άρα τι νόημα να έχω μια οθόνη πολύ υψηλής ευκρίνειας αφού σε δύο μέρες θα είναι γεμάτη δαχτυλιές. Για παράδειγμα. Και το δεύτερο πρόβλημα που συνακόλου θα έρχεται σε αυτήν εδώ την περίπτωση είναι ότι δεν μπορώ κινήσεις που ισχύουν σε αυτό εδώ το interface, όπως το talk talk που λέγαμε, το tap, αυτές τις κινήσεις δεν μπορώ να τις μετασχηματίσω σε κλασική διαπαφή. Και αυτά τα πράγματα φαίνονται πως είναι πολύ σημαντικά στα λειτουργικά συστήματα που έρχονται και νομίζω ασχολεί πάρα πολύ τη Microsoft στην έκδοση 10 των Windows που περιμένουμε να έρθει. Δηλαδή τι προσέγγιση θα δώσουμε. Προσέξτε όλα αυτά είναι βασικό εμείς να το κατανοήσουμε. Δεν αλλάζουν σε αυτήν τη φάση το desktop μεταφορ. Αυτό λίγο πολύ παραμένει στους κλασικούς υπολογιστές. Αλλά αυτό που επηρεάζουν είναι πως από το μεταφορ πηγαίνω στο paradise. Αυτές εδώ οι καινούργιες εικόνες ανηλεπίδρασης ακόμα είναι στο επίπεδο paradise. Δεν έχουνε γίνει κάποιο ολοκληρωμένο μεταφορ το οποίο δεν το έχουμε βρει. Και ο ευρώ να μη φθίσεται. Έτσι. Άλλωστε είναι σαφές ότι ο λόγος που η Apple κεφαλοποιεί την επιτυχία της είναι ότι θεωρούνται τα προϊόντα που έχουνε βρει. Και η Apple κεφαλοποιεί την επιτυχία της είναι ότι θεωρούνται τα προϊόντα της πιο πρωτοποριακά από τον ανταγωνισμό. Γι' αυτό και είναι αισθητά ακριβότερα. Είναι σαφές λοιπόν ότι παίζεται ένα πολύ ενδιαφέρον παιχνίδι που απασχολεί τη βιομηχανία μας τα τρία-τέσσερα προηγούμενα έτη και το παρόν και ακόμα δεν έχει βρεθεί ολοκληρωμένη λύση. Εδώ βλέπουμε την προσέγγιση που δίνει σε θέματα interfacing και σε επιλύση συγκεκριμένων προβλημάτων από το metaphor προς το paradigm με η εταιρεία Apple. Και θα περιμένουμε να δούμε τι απάντηση θα δώσει η Microsoft. Το δεύτερο στοιχείο, το πρώτο στοιχείο αυτό, το δεύτερο στοιχείο είναι ότι εφόσον εμείς δεν δεχόμαστε την προσέγγιση του να κουμπάμε την οθόνη του laptop ή του σταθερού μας υπολογιστή θα πρέπει αυτή την επιφάνεια να την προσωμιώσουμε με κάποιο τρόπο. Και πώς την προσωμιώνει η Apple? Δημιουργώντας το trackpad, που από ό,τι βλέπετε έχει περίπου τις διαστάσεις του iPad mini και προσπαθεί να του προσδώσει την ευαισθησία. Δηλαδή το trackpad δεχόταν αυτές τις κινήσεις που κάναμε εδώ πέρα, αλλά δε δεχόταν πυχεία αυτή την κινήση. Και τώρα προσπαθεί να προσωμιώσει αυτή την επιφάνεια, ενσωματωμένη στον υπολογιστή, ώστε να κάνω την ελληλεπίδρασή μου με τα δάχτυλα. Και φυσικά μένει να απαντηθεί το ερώτημα τι θα γίνει με αυτά τα pointing devices. Να το παιχνίδι πώς παίζει. Άρα λοιπόν θα ανακεφαλοποιώ. Το πρώτο κομμάτι είναι πώς επικοινωνώ με την οθόνη, πόσο direct είναι δηλαδή η επικοινωνία μου. Το δεύτερο είναι πώς αξιοποιώ το paradigm των φορητών συσκευών. Και το τρίτο που έρχεται είναι το τι είδους interfaces κάνω. Γιατί τους υπολογιστές που έχετε μπροστά σας, πόσες τρύπες έχουν, δηλαδή πόσα ports έχουν αυτοί οι υπολογιστές. Είναι κάτι που μας ενδιαφέρει, έτσι. Αρκετούς. Και παράγονται και πάρα πολλά καλώδια. Και πολλές από αυτές τις διεπαφές που έχουν εδώ είναι εξαιρετικά χαμηλής πιστότητας πλέον. Τι καινούργιο ήρθε στην οργανολογία αυτών των συσκευών ότι οι φορητές διεπαφές τα αντικατέστησαν όλα αυτά εδώ με ένα port. Και αν δεν είναι ένα, στις φορητές συσκευές της εταιρίας Apple είναι ένα, στις άλλες είναι 2-3. Βάζοντας ακόμα και port για να βάζουμε την extra memory SSD που βάζουμε, έτσι. Άρα πάρα πολύ λίγες και δεν έχουν καμία σχέση με την εικόνα που δείξαμε μόλις πριν ή με την εικόνα που έχει αυτή εδώ η συσκευή. Τι έρχεται λοιπόν από χτες και προ την πρώτη εταιρία Apple λέει ότι έκανα στα παιδιά μου, τώρα το μεταφέρω και στους υπολογιστές, στην γεννήτρια κατάσταση και πλέον δέχομαι ένα global interface το οποίο είναι το USB power c. Δηλαδή και η οθόνη εξωτερική θα συνδέεται με USB και ο σκληρός δίσκος με USB και η τροφοδοσία με USB καλώδιο και η σύνδεση μάλλον υπολογιστή με USB καλώδιο, ενδεχομένως και το δίκτυο με USB καλώδιο. Ακούγεται ωραίο, εξαιρετικό. Όμως όλα τα εξαιρετικά έχουν και κινδύνους θα μας έλεγε ένας δικτυάς. Και ποιοι είναι αυτοί οι κινδύνοι? Εντάξει, αυτό όμως είναι μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση. Λέει η συνάδελφό σας ότι όταν έχεις ένα είδους πόρτ, η πληθόρα των συσκευών που περιστρέφεται γύρω από αυτή τη συσκευή, τον υπολογιστή δηλαδή, δεν έχει ένα είδους πόρτ μόνο, ούτε είναι αγκαστικό να έχει ένα πόρτ. Άρα θα πρέπει να χρησιμοποιείς adapters. Και adapters είναι αρκετά μεγάλη. Δηλαδή όταν στο καλώδιο προσθέσει κάποιο τέτοιο είδους επέκταση, δεν θα λέγαμε ότι είναι και το καλύτερο για την κομψότητα αυτής εδώ της συσκευής. Πρώτη παρατήρηση. Αλλά η συσκευή από πλευράς της κάνει το χρέος της. Δηλαδή λέει εγώ προωθώ το OnePort. Πολύ ωραία παρατήρηση. Άλλη παρατήρηση που αφορά την ασφάλεια. Αυτό που φαντάζεσθα ως προφανές, ότι οι λύσεις OnePort ενέχουν τον κίνδυνο ότι γίνεται πιο εύκολα το hardware tapping. Δηλαδή πολύ εύκολα μπορείς να αντιγράφεις χωρίς να γίνεται αντιληπτός κάποιος, το τι κυκλοφορεί μέσα αυτού του interface. Άρα και να γίνεται πιο εύκολα υποκλοπή από ό,τι αν χρησιμοποιούσες κάποιο ξεχωριστό hardware interface. Και έτσι λοιπόν μένει να δούμε τι εξέλιξη θα έχει. Δηλαδή αυτή η νέα σύνδεση λειτουργεί ως USB θύρα ως display port ως HDMI και VGI θύρα. Άρα λοιπόν εμείς τώρα που είδαμε ένα πρακτικό παράδειγμα για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, πώς θα αναλύσουμε τα καθήκοντά μας απέναντι σε μία συσκευή, ποια είναι τα στάδια της προσέγγισης μας, το πρώτο και προφανές είναι να δούμε ποιο είναι το υπάρχον νέο σύστημα. Δηλαδή υφίσταται πώς έχουν τα πράγματα, προς τα που πηγαίνει, για παράδειγμα αν έχει USB-C, αυτό σημαίνει προς το παρόν θα λειτουργεί με τα υπάρχοντα interfaces, αλλά μπορεί στο μέλλον να προκύψουν και αντίστοιχα interfaces στις τηλεοράσεις, στους εκτυπωτές και να φύγουν όλα αυτά που συνήθως είναι το πρώτο μειονέκτημα, όπως είπατε, δηλαδή τη χρήση ενδιάμεσων συσκευών που κάνουν το translation. Πρώτο λοιπόν στάδιο είναι να εντοπίσουμε το καινούριο σύστημα σαν μηχανή, σαν κάποιο σύστημα που έχει φυσική παρουσία. Το δεύτερο είναι να εντοπίσουμε τα δεδομένα τα οποία χρησιμοποιεί και αλλάζει και να κάνουμε μια συλλογή δεδομένων. Δεδομένα δεν είναι μόνο τα δεδομένα με τη μορφή bits και bytes που ανταλλάσσονται μεταξύ των συσκευών, αλλά είναι και αυτά που οι χρήστες μεταβιβάζουν στο σύστημα. Για παράδειγμα, σε ένα που χρησιμοποιεί τον υπολογιστή του για να κάνει τραπεζικές συναλλαγές, τα δεδομένα δεν είναι μόνο το τι είδους καλωδιώσεις υπάρχουν, αλλά ακόμα και ίδια η φύση των συναλλαγών, δηλαδή ότι αντί να πάω στο ATM, μέσω του κινητού μου μπόρεσα και έκανα μεταφορά ενός εμβάσματος 1.500 ευρώ, για παράδειγμα. Από εκεί και πέρα αρχίζουν να προκύπτουν τα εργασιακά καθήκοντα, τα οποία αφήνουν να προσδιοριστούν. Για παράδειγμα, το τι είδους τεχνολογία θα εισάγουμε εμείς σε μια τράπεζα, σε ένα supermarket, σε ένα μπορικό κέντρο, σε ένα σχολείο μια που είμαστε κατεύθυνση εκπαίδευσης, είναι αυτή που θα προσδιορίσει τα εργασιακά καθήκοντα και αυτοί που εργάζονται και αυτοί που χρησιμοποιούν το σύστημα. Αν έχουμε για παράδειγμα ένα σχολείο, τι καθήκοντα προκύπτουν από τους διδάσκοντες και τι υποχρεώσεις από τους φοιτητές. Μπορεί για παράδειγμα να γίνονται ηλεκτρονικά τεστ. Μπορεί οι καθηγητές όπως έχετε επισημάνει να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικό παρουσιολόγιο. Ο αστυνομικός μπορεί στην περιπολία του να εντοπίζει ένα όχημα και να το φωτογραφίζει εκείνη τη στιγμή και να μεταδιβάζει την εικόνα του σε κάποιο πληροφοριακό σύστημα της αστυνομίας που θα κάνει την επεξεργασία και θα του δίνει πληροφορίες, τις οποίες παλιότερα δεν μπορούσε να τις έχει σε τόσο μικρό χρόνο. Άρα, το τι είδους οργανολογία θα χρησιμοποιήσουμε, τι είδους διάδραση έχει και ποιοι τη χρησιμοποιούν και ποιοι τη χρησιμοποιούν σε συμπλήν αυτήν την οργανολογία έχει να κάνει και μεταργασιακά καθήκοντα τα οποία προκύπτουν την διάταξη του χώρου και ούτω καθεξής. Και, φυσικά, όλα αυτά εδώ τα πράγματα αφήνουν να υφίστανται κάθε τόσο μία αξιολόγηση για να δούμε αν πετύχαμε τους στόχους μας. Ας πούμε, σε ένα ηλεκτρονικό τεστ, η αξιολόγηση πού θα ασθιαζότανε για να πάρουμε κάτι που το ξέρετε και έχουμε ασχοληθεί παλιότερα. Τι φοβόμαστε σε ένα ηλεκτρονικό τεστ? Και στο ίδιο χώρο και ασύγχρονα και ασύγχρονα και τοπικά και σε δίκτυο. Το πρώτο βασικό είναι η αξιοπιστία του ήτου τεστ, δηλαδή να μην διαρρεύσουν τα θέματα. Αν διαρρεύσουν τα θέματα με ηλεκτρονικό τρόπο, τότε είναι πολύ μεγάλος ο πολλαπλασιαστικός παράγοντας για να εγγυηθούμε την αξιοπιστία του τεστ. Δεύτερο πράγμα που μπορεί να αξιολογηθεί σε ένα ηλεκτρονικό τεστ, αυτά είναι τα αρνητικά που είπαμε, τα θετικά που έχει. Το αυτοποίηση. Δεν έχει λυθεί αυτό ακόμα, άρα δεν μπορούμε είχαμε πει και αυτό υπόθεκε στο συνέδριο που έγινε το Νοέμβριο, δεν μπορούμε να παραμόσουμε αυτές τις τεχνολογίες σε πολύ πολύ μεγάλη κλίμακα από τα αρνητικά. Ένα τρίτο που είναι από τα θετικά και τα αρνητικά ταυτόχρονα. Απάντηση, η αναλυτική στατιστική περιγραφή των επιδόσεων των φοιτητών που πήραν μέρος στο τεστ, δηλαδή πώς απάντησαν σωστά αναερώτηση, αναθεματική ενότητα, αναφοιτητοί, μεσοσταθμικά και ούτω καθεξής. Και έτσι μπορούν να γίνουν διορθώσεις είχαμε πει, δηλαδή προκύπτει άμεσα μια καμπύλη που περιγράφει τις επιδόσεις αναερώτησης, συνολικά για το τεστ ανατάξει, αναφοιτητοί, ό,τι είδους στατιστική προσέγγιση μπορούμε να έχουμε και αυτές τις καμπύλες μπορούμε να τις κανονικοποιήσουμε, να τις τροποποιήσουμε, να τις μετακινήσουμε για να πάρουμε μια πιο αντιπροσωπευτική εικόνα. Μπορεί να βγάλει και άλλα δευτερεύοντα, ας πούμε, συμπεράσματα, όπως πόσο καλές τι πετυχημένες ήταν οι ερωτήσεις, γιατί για παράδειγμα, αν βλέπεις κάποια ερώτηση από ότι χάνει μαζικά η τάξη, που έλαβε μέρος στο τεστ, μπορείς να βγάλεις κάποια συμπεράσματα για την επιτυχία της ερώτησης ή αν αυτή είναι δεδομένη για το επίπεδο της τάξης και να κάνεις κάποιες σταθμίσεις. Μερικά παραδείγματα είπαμε για το τι σημαίνει και όλα αυτά επηρεάζουν και την εργασιακή κατανομή στον χώρο. Δηλαδή, αν ένα σούπερ μάρκετ εντοπίσει κάποιο λογισμικό που κάνει κάποια πράγματα που δεν γινόταν προηγουμένως, μπορεί να αλλάξει και τη διάταξη εργασίας του υπέρμαρκετ. Συνήθως, στην Διβλιογραφία της Επικοινωνίας Ανθρώπων Υπολογιστή όλα αυτά εκλαμβάνονται ως ιεραρχικές αναλύσεις καθηκόντων. Δηλαδή, το σύστημα προσπαθεί να προσδιορίσει μια ιεραρχία καταστάσεων, κινήσεων και αντιδράσεων που περιγράφει πώς αυτοί που χρησιμοποιούν το σύστημα λειτουργούν με αυτό, πώς επικοινωνούν με αυτό, τι αποτελέσματα παίρνουν και πώς αντιδρούν στη λήψη αυτών των αποτελεσμάτων. Υπάρχουν πιο εξειδικευμένες μέθοδοι που προβαίνουν σε εγγρωσιακή ανάλυση καθηκόντων και πολλές μετράν ακόμα και τα πλήκτρα που πατάς για να επιτελέσεις κάποιο καθήκον. Αλλά αυτά σε μεταπτυχιακό επίπεδο δεν μας ενδιαφέρουν τόσο. Απλώς θα αναφέρουμε από αυτήν την θεματική ενότητα της βιβλιογραφικής προσέγγισης του θέματος κάποια για το νόμο του ΦΙΤΣ. Ο νόμος του ΦΙΤΣ προσπάθησε όταν άρχισαν οι οφόνες να μεγαλώνουν να εξηγήσει το πώς διανέμει ένα λειτουργικό περιβάλλον τα εικονίδια στην οφόνη. Δηλαδή για να μπορέσω εγώ να κάνω μια επιτυχή επιλογή ενός θέματος, ενός αντικειμένου για να εστιάσω σε συγκεκριμένο εικονίδιο του interface σε συγκεκριμένο widget του interface δηλαδή μπορεί να είναι button, μπορεί να είναι scrollbar μπορεί να είναι input line, ό,τι είναι. Έχει σημασία σε πόση απόσταση βρίσκεται ο δρομαίας από το αντικείμενο και τι μέγεθος έχει αυτό εδώ το αντικείμενο. Και γι' αυτόν τον λόγο, βλέπετε, τα λειτουργικά περιβάλλοντα μας έρχονται με εικονίδια συγκεκριμένου μεγέθους. Αυτός, όμως, περνάει διάφορες φάσεις. Κατά καιρούς έρχεται στην επικαιρότητα και μετά χάνεται η επικαιρότητά του. Μπορείτε να σκεφτείτε κάποιον λόγο που αυτή τη στιγμή μας ενδιαφέρει κάπως? Χωρίς να ασθιαστούμε, όπως γινότανε μέχρι τώρα αν ο μαχηματικός τύπος που περιγράφει την διάδραση σε δευτερόλεπτα είναι ακριβής ή όχι. Παρακαλώ. Η συνάδελφός σας πολύ ωραία είπε ότι για πρώτη φορά έχουμε κάποια μηχανία για το μέγεθος της οθόνης. Δηλαδή, οι οθόνες γίνονται πολύ μεγάλες. Εδώ βλέπετε ένα laptop με 18.5-inch όθονι τη στιγμή που όλη τη δεκαετία του 2000 οι οθόνες ήταν μικρότερες. Αυτή είναι μια τυπική οθόνη της προηγούμενης δεκαετίας. Θεωρητικά, αυτή η οθόνη είναι μικρότερη από αυτή. Άρα η μία τάση ήτανε μέχρι τώρα οι οθόνες να μεγαλώνουν. Δηλαδή, αυτή τη στιγμή, ήδη μιλάμε για οθόνες πάνω από 30-inch. Ένας χρήστης πολυμέσων, πολύ φτεινά πλέον, πολύ εύκολα παίρνει δύο οθόνες συνήθως και συνδέει στο υπολογιστικό του σύστημα. Αν συνδέσεις δύο εικοσάρες οθόνες, αυτό είναι το minimum που κυκλοφορεί και σε κόστος, έτσι δεν πάει πιο κάτω από την τιμή της εικοσάρας οθόνης. Αν έχεις δύο εικοσάρες οθόνες, τι έχεις στην πράξη? Παντάει ο νόμος του Fitts, δεν έχεις σαν μια σαραντάρο οθόνη προφανώς η εκτίμησή μου είναι ότι έχεις κάτι μεταξύ μιας 35-37 οθόνης. Και εκεί τύφτεται σαφές θέματα, τι κάνουμε με το νόμο του Fitts. Ένα άλλο θέμα που τύφτεται, ξανά υπόψιν, είναι οι οθόνες τις διαστάσεις έχουν. Κάποια στιγμή οι οθόνες μας ξεκίνησαν με την αναλογία 4 προς 3, αυτό ήταν ο ορισμός δηλαδή μιας οθόνης, αλλά κάποια στιγμή οι οθόνες γίνανε μακρόστενες, γιατί? Γιατί έτσι το κινηματογράφος. Το κινηματογράφος άρχισε να βγαίνει την προηγούμενη δεκαετία μαζικά σε φορμάτ 16-9. Αυτό αλλάζει και τον τρόπο που λειτουργούμε εμείς. Τώρα, όταν πηγαίνουμε σε οθόνες αυτών των μεγέθων, πάνω από 30 ίντσες, τι φορμα κρατάνε? Και φυσικά, όπως είπε η συνάδελφός σας, όταν λειτουργώ εγώ με αυτή τη συσκευή, ναι μεν αυτή η συσκευή είναι πολύ κοντά μου, άρα οι εικόνες ουσιαστικά μεγενθύνονται, αλλά λειτουργώ σε πολύ λίγες ίντσες. Άρα υπάρχει ταυτόχρονα η ανάγκη ένας υπολογιστής, ακόμα και αν είναι υψηλών απαιτήσεων, όπως ο προηγούμενος που είδαμε στις δυο προγενέστερες διαφάνειες, να μπορεί να κυριστεί οθόνες που πικύλουν από πολύ μικρές, εντάξει δεν αν μπαινάμε σε συγκρίσιμο βέβαια το 8 με το 17, γιατί αυτό λειτουργεί πολύ κοντά στον πρόσωπό μας. Αλλά γενικά τελείται ένα θέμα πώς περιφέρομαι εγώ όταν έχω να χειριστώ οθόνες. Και έτσι δίνεται μια καινούργια διάσταση στο νόμο του ΦΙΤΣ, που έχει να κάνει πώς αντιδράω εγώ με αυτά που βγαίνουν στις οθόνες. Μπορείτε να φανταστείτε μερικές εφαρμογές που θα μπορούσαν να επηρεαστούν άμεσα από αυτό που σας είπα, δηλαδή με το πώς αντιδράω εγώ με την οθόνη. Και έχω να κάνω την επιτυχία της μηχανής, δηλαδή αν ο χρήστης νιώθει επιτυχία στον τρόπο που αντιδρά με την οθόνη, με την επικόνιση και αυτό που συμβολίζει η οθόνη, τότε αυτή η συσκευή μπορεί να πουλάει περισσότερο, να γίνει αποδεκτή από την κοινότητα. Μπορείτε να σκεφτείτε μερικά παραδείγματα. Ας δούμε ποιο παράδειγμα είναι top hit που πρέπει να λυθεί για να γίνουν αυτά τα πράγματα. Και επηρεάζει την επιτυχία των συσκευών. Απάντηση, τα games. Δηλαδή αν εγώ στα games βλέπω καλύτερη αντίδραση της συσκευής, που την βλέπω σε αυτές τις συσκευές, γιατί έχουν και άλλους sensors όπως έχουμε πει. Για λόγους που δεν αναλύσσουμε σε αυτό το μάθημα, αυτή η συσκευή αποδίδει καλύτερα και αυτό γίνεται σαφές στην κοινότητα των χρηστών. Άρα οι χρήστες που θέλουν να παίζουν games με αυτού του είδους τις συσκευές. Και αυτές πουλάνε περισσότερο. Και από ποιους επηρεάζουν την ιστορία, την κατασκευή, το interface, τον προγραμματισμό των γραφικών, το μοντέλο, interfacing κλπ. Άλλο παράδειγμα, όχι τόσο άμεσο, που επηρεάζει την... και στο οποίο δεν έχουμε βρει ακόμα λύση. Δηλαδή η Ελλάδα θα μπορούσε πολύ να κερδίσει αν έδινε λύση σε αυτό το πρόβλημα. Απάντηση, φορμάτ εικόνας, ψηφιακή τηλεόραση, τηλεόραση ψηλής ευκρινίας, όλα αυτά που παίζουν στις μέρες μας. Είναι και αυτό κάτι που πρέπει να το συζητήσουμε, δηλαδή πώς βλέπω μια ταινία. Δεν είναι πρωτεύδων ζήτημα, αλλά παίζει και αυτό εδώ πέρα το ζήτημα. Και ένα άλλο ζήτημα που είναι και χωροταξικό, δεν έχει να κάνει φυσκαμόνο με το νόμο του ΦΙΤΣ, που λέει πόσο καλά λειτουργούν τα συστήματα διάδρασης με υπολογιστές εθνικής υπηρέτησής σου από δημόσια συμπερισίες. Εάν τα συστήματα γίνουν πιο παραστατικά. Προφανώς ο πολίτης μπορεί πιο εύκολα να διακπεραιώσει τις δουλειές του με αυτά. Αυτό το είπα για να δείξω ότι υπάρχουν πολλά ζητήματα που είναι άλυτα, δηλαδή οι πρακτικές επιπτώσεις ενός νόμου μπορεί να συνθέτουν κάποιες μεταβλητές, κάποιες μετρήσεις όπως ο δείκτης δυσκολίας, αλλά η εξέλιξη των συσκευών ανοίγει και καινούριους δρόμους. Οπότε έτσι σας εισάγω, έχοντας κλείσει βέβαια λίγο βιαστικά το προηγούμενο κεφάλαιο, στις θεωρίες της γνωστικής ψυχολογίας. Δηλαδή η μετάβαση από το μεταφορ στο παραντάιγμ προϋποθέτει ότι υπάρχει μια κουλτούρα δράσης με κάποιες συσκευές. Για παράδειγμα μπορείτε να φανταστείτε εσείς σύγχρονο άνθρωπο που δεν ξέρει να χειριστεί ένα τηλέφωνο Android. Δηλαδή χωρίς να κάνουμε πλέον κάποια ιδιαίτερα βήματα εμείς, θεωρούμε πως όλοι μπορούν να χειριστούν κάτι που είναι επίπεδο Android. Γιατί είναι το κυρίαρχο μοντέλο, το κυρίαρχο παράδειγμα, όλοι αυτό χρησιμοποιούν, ο ένας βοηθάει τον άλλον. Άρα αυτό τους δημιουργεί ένα πολύ ισχυρό σημείο εκκίνησης σε περίπτωση που το προωθήσουν αυτό ως global λειτουργικό σύστημα. Που να το προωθήσουν ως global λειτουργικό σύστημα, προφανώς όχι εκεί που μάλλον χάνουν, όπως είναι τα Windows και οι standalone υπολογιστές ή τα laptops, αλλά που φαίνεται να μπορούν να κερδίσουν φορητές συσκευές και τηλεοράσεις, για παράδειγμα, που γίνονται η κεντρική οθόνη διάδρασης μιας οικογένειας με ό,τι εννοούμε διαδίκτυο κτλ. Η γνωστική ψυχολογία με τι ασχολείται? Με τις διαδικασίες που αφορούν τη νόηση και τη γνώση και έχει μια έντονα πειραματική προσέγγιση. Δηλαδή, αυτή τη στιγμή δεν καθόμαστε να κάνουμε εμείς αναλύσεις γιατί, για παράδειγμα, με συσκευές τύπου Android έχουν επικρατήσει, αλλά μπορούμε πολύ πρακτικά να πούμε πώς με συσκευές τύπου Android κάνουμε ορισμένα πράγματα. Πότε εμφανίστηκε η γνωστική ψυχολογία? Στη δεκαετία του 60. Γιατί τη λέμε γνωστική και όχι γνωσιακή? Γιατί αντικείμενο της δεν είναι η γνώση καθέ αυτή, αλλά οι διαδικασίες με τις οποίες εμείς επικοινωνούμε με τη γνώση. Για παράδειγμα, αν είσαι εσύ σε ένα αεροδρόμιο και έχεις χάσει την πτήση σου, σε ένα αεροδρόμιο όμως που κυκλοφορεί πολλούς κόσμος, στα αεροδρόμια των μεγάλων πρωτευουσών, των μεγάλων πόλεων, τι μπορείς να κάνεις? Λίγα πράγματα μέχρι τώρα εκτός του να στηθείς σε κάποια ουρά και να μιλήσεις με έναν υπάλληλο για να μπορέσεις να δώσεις μία λίστο πρόβλημά σου. Όμως αυτό απασχολεί πολλούς υπαλλήλους, οι πάλι κοστίζουν, οι εταιρείες για αυτόν τον λόγο βάζουν λίγους υπαλλήλους, άρα είναι μια διαεργασία που γίνεται με πολύ αργό τρόπο και ενδεχομένως βγάζει παρενέργειες. Παιδιά, μαζευτούν πολύ αγανακτισμένοι που για κάποιο λόγο χάσανε την πτήση τους δικαίως ή αδίκως, μπορεί να συμβούν και άλλες φύσεως γεγονότα. Σε αυτή την περίπτωση χρειαζόμαστε γλίγορα την πληροφορία, άρα θα μας βόλευε πάρα πολύ για παράδειγμα, να ακούσουμε ανακοινώσεις, θα δούμε αυτά σε κάποιες οθόνες, αλλά ποιες οθόνες, αυτές που πολλές οθόνες δεν υπάρχουν στο αεροδρόμιο, οι αυτές που υπάρχουν είναι dedicated, δείχνουν κάποια πράγματα πολύ συγκεκριμένα, δεν είναι οθόνες γενικής χρήσης. Μήπως θα βόλευε αν θα μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε με κάποιο Wi-Fi μέσω του κινητού μας, να βγούνε κάποια κοινά SMS, ένα σωραλό πράγματα να δοθούνε λύσεις μέσω του browser που αποκτούμε εκείνη τη στιγμή με τη φορητή μας συσκευή. Άρα βλέπετε κι εσείς ότι η γνώση, δεν μας ενδιαφέρει καθέ αυτή, δηλαδή η γνώση τι θα ήταν, για παράδειγμα ότι ξέρετε υπάρχουν οι επόμενες 3-4 πτήσεις που θα αναπληρώσουν τη ζημιά που πάθατε εσείς που χάσατε το αεροπλάνο σας, αλλά όμως δεν πηγαίνουν όλοι στον ίδιο προορισμό. Θα μπορούσε λοιπόν να μπει ένα συστηματάκι που να έλεγε με αυτόν τον κωδικό μπείτε σε αυτό το υποσύστημα και δείτε τώρα την εναλλακτική σας προτήρια με την οποία έχετε πληρώσει το εισιτήριό σας. Άρα εμάς μας ενδιαφέρει το πώς επεξαργαζόμαστε εμείς την πληροφορία και όχι ποια είναι η γνώση καθέ αυτή. Ουσιαστικά εμείς κοιτάμε πώς γίνονται transactions, πώς γίνονται transactions με το μέρος που βρίσκεται εμφολευμένη η γνώση και πώς από αυτά τα transactions εμείς μπορούμε να εξυπηρετήσουμε καταστάσεις. Στηρίζεται λοιπόν το μοντέλο του ανθρώπινου επεξεργαστή σε θεωρίες επεξεργασίας της πληροφορίας της γνωστικής ψυχολογίας. Σε απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι εμείς χωρίς να είμαστε γνωστικοί ψυχολόγοι επειδή ακριβώς χρησιμοποιούμε συσκευές που έχουνε ομοιότητα με τη δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου εξού και η τεχνητή νοημοσύνη στην οποία αναφερόμαστε συχνά έχουμε την τάση να μεταφέρουμε τις έννοιες της γνωστικής ψυχολογίας το διακύβευμα της γνωστικής ψυχολογίας σε κατηγορήματα της επιστήμης μας. Για παράδειγμα σε εμάς συνώνυμο της μνήμης ποιο είναι η δισκέτα, ο σκληρός δίσκος, το στικ, το SSD παλιότερα για μένα μνήμη σήμανε σκληρός δίσκος ακόμα παλιότερα σήμανε δισκέτα γι' αυτό βλέπετε όταν θέλουμε να σώσουμε την εργασία μας που γράψαμε στο World, τι πατάμε το εικονίδιο της δισκέτας, παρόλο που η δισκέτα κάθε αυτής της μέρες μας δεν φαίνεται να κυκλοφορεί ή ο σκληρός δίσκος δεν μας δίνει την εικόνα της μνήμης που εμφολεύουμε άλλο βέβαια που αυτή τη στιγμή αυτό το πραγματάκι μπορεί να έχει τη χωρητικότητα ενός μεγάλου σκληρού δίσκου δηλαδή ήδη αυτά έχουν φτάσει τα 128GB believe it or not ο σκληρός δίσκος που μας βοηθάει δηλαδή, κοιτάξτε εγώ πως το καταλάβανα ας πούμε πολλές φορές έκανα παρέα με ηλικιωμένους οι οποίοι φαινόταν να έχαν ξεχάσει πράγματα του πρόσφατου παρελφόντος δηλαδή του έλεγες παππού, γιαγιά τι έφαγες προχθές και δεν θυμόταν τι φαγητό έφαγε αλλά θυμόταν πολύ καλά το ξύλο που του είχε ρίξει ο δάσκαλός του όταν ήταν έκτη βιβλιοτικού δηλαδή πριν 80 χρόνια οπότε αρχίζεις να προβληματίζεσαι εσύ μήπως αυτό μας θυμίζει κάτι σκληρούς δίσκους που τους έχουμε κάνει partition και κάποια partition λειτουργούν καλά και κάποια άλλα έχουν χαθεί δηλαδή εμείς αμέσως το μοντελοποιούμε έτσι εμείς οι κομπιτεράδες δηλαδή λέμε κοίταξε να δεις το καταλαβαίνω αυτό είναι σαν να έχω κάποιο στικάκι που το έχω κάνει δύο partition σπιχή και το ένα partition υπάρχει και δουλεύει και τα άλλα είναι corrupted έχει χαλάσει έχουν χαθεί τα δεδομένα έχουν αλληωθεί μήπως λοιπόν λέμε ο τρόπος λειτουργίας του υπολογιστή μας δίνει μια εικόνα για το πως λειτουργεί ο εγκεφαλός μας αυτό είναι το μοντέλο του ανθρώπινου δεξεργαστή θεωρεί πως σε οτιδήποτε γίνεται υπάρχουν συσκευές που αντιλαμβάνονται το τι μπαίνει μέσα στο σύστημα υπάρχουν συσκευές που έχουν να κάνουμε την έξοδο του συστήματος που σε εμάς η έξοδος του συστήματος είναι κινητικές δράσεις και προσπαθούν όλοι αυτό να προσωμιώσουν δηλαδή η τεχνητή νοημοσύνη προσπαθεί να προσωμιώσει το πως θα ανέβει το ρομποτάκι τη σκάλα με τον τρόπο που εμείς ανεβαίνουμε τη σκάλα και δίνει motor commands δηλαδή λέει τώρα σήκωσε το πόδι έτσι προχώρα λίγο μπροστά και πάτα ανέβη και σε ένα σκαλί και αν αυτό το αναλάβεις πολλές φορές στο περίπου έτσι μπορείς να πεις πως ανεβαίνουν τη σκάλα υπάρχουν όμως και πιο σύνθετα και πιο πολλοί πλοκαζιτήματα για παράδειγμα η ομιλία είναι τόσο εύκολο πράγμα εσείς τι λέτε? όχι λέει συναδελφός σας μάθατε τι είναι ο άλλος ότι εγώ από μικρός ξέρω να μιλάω καλά που βρίσκεται η αλήθεια με λέει συναδελφός σας αυτό έχει να κάνει με τα αερεθίσματα που δεχόμαστε από μικρός δέχομαι αερεθίσματα σε αυτό που καλούμε μητρικό περιβάλλον οικογενειακό περιβάλλον περιβάλλον της πατρίδας μου που νομιωγενέ σε μεγάλο βαθμό και ομογενοποιημένο πολλές φορές τεχνητά και μαθαίνω τη φυσική γλώσσα για δοκίμασε να μάθεις μια ξένη γλώσσα στα οικογένειά σου θα αποκτήσεις ποτέ σωστή προφορά δύσκολα, άρα προσέξτε η απόκτηση σωστής προφοράς φαίνεται πως είναι πολύ δύσκολο πράγμα δεν είναι τόσο απλό σου να ανέβεις μία σκάλα δηλαδή όποιους και αναφέρεις θα ανέβουν τις σκάλες αλλά ο ένας να μεταφερθεί και να μάθει μία γλώσσα ενώ η μητρική του γλώσσα είναι άλλη και κυρίως όταν αυτή η γλώσσα όπως λένε οι γλωσσολόγοι είναι ασύμβατες ανήκουν σε άλλες οικογένειες τότε εκεί αρχίζουν τα δύσκολα προφανώς δεν μιλάμε για απλές μότορ κομάντς δηλαδή για δικασία παραγωγής φωνής που το βασικό στοιχείο της επικοινωνίας δεν είναι τόσο απλό πράγμα πολύ πολύ πλοκο από ό,τι φαίνεται Ποιος θα επεξεργάζεται όλα αυτά τα πράγματα το επεξεργαστής τον επεξεργαστής μας θα μπορούσαμε να πούμε τι σχέση έχει με έναν Intel i7 ας πούμε επεξεργαστής μας έτσι, προφανώς όμως άλλο πράγμα έναν ανθρώπινος επεξεργαστής και άλλο πράγμα είναι ένας επεξεργαστής υπολογιστή και φυσικά ο επεξεργαστής για να δουλέψει χρειάζεται μνήμη και τη μνήμη εμείς μπορούμε να την προσωμιώσουμε με όλα αυτά τα στοιχεία μνήμης που είχαμε δηλαδή μπορεί να πούμε ότι είναι σαν σκηρός δίσκος μπορεί να πούμε ότι είναι σαν SSD δισκάκι και ούτω καθεξής έτσι εδώ βλέπουμε τη διαδικασία έτσι εδώ βλέπουμε τη διαδικασία αυτό είναι το μοντέλο του ανθρώπινου επεξεργαστή εδώ το βλέπουμε πιο οργανωμένο έτσι υπάρχουν οι αισθητήριοι επεξεργαστές που είναι τα μάτια, τα αυτιά και οι άλλες αισθήσεις οι οποίες έχουμε εξαρτάται και σε τι κατάσταση βρίσκονται οι αισθητήριοι επεξεργαστές μας δηλαδή για παράδειγμα αν τα μάτια μας δεν βλέπουν καλά είναι σαν το ρομποτάκι να έχει ένα φακό που είναι μέτριας απόδοσης σχεδόν ευρυγόνιος, είναι θολός και ούτω καθεξής τα αυτιά μας πως ακούνε και τα λοιπά αποθηκεύονται αυτά τα ερεθίσματα σε κάποια προσωρινή μνήμη την οποία έχουμε τώρα αυτή η προσωρινή μνήμη φαίνεται να υπόκειται σε πολλές συναισθηματικές και άλλες διακυμάνσεις και κανένας δεν ξέρει τι μπορεί να βγάλει και δημιουργεί και ένα χώρο επεξεργασίας για να επεξεργαστούν αυτά εδώ πέρα τα τράγματα δηλαδή να σας πω με ένα απλό παράδειγμα τι σημαίνει χώρος επεξεργασίας σημαίνει ταχύτητα ανάλυσης αλλά ταυτόχρονα και υπάρξει κάποιον στάνδαρ για να μου δώσει κάποια αποτελέσματα συνήθως οι άντρες ασχολούνται πιο πολύ με τα αμάξια οι γυναίκες δεν ενδιαφέρονται τόσο πολύ για τα αμάξια αν δουν ένας άντρας και μια γυναίκα ένα γρήγορο αμάξι να περνάει από μπροστά τους ποιος θα μπορέσει πιο εύκολα να ταξιδομήσει αυτό που είδε ο άντρας προφανώς κάτι λείπει από τη γυναίκα κάτι στο χώρο επεξεργασίας της δεν δουλεύει τόσο καλά ως τον άντρα αντίστροφα αν περάσει μπροστά μια ωραία κοπέλα με μια τσάντα ο άντρας πολύ πιθανώς να μην καταλάβει ποτέ τι είναι αυτό που πέρασε η γυναίκα όμως θα σου πει αμέσως αυτή είναι λουίβιτων και μάλιστα οριτζινάλ άρα υπάρχει μία μακροπρόθεσμη μνήμη την οποία εμείς καλούμε γνώση δηλαδή ότι έχει περάσει τη μακροπρόθεσμη μνήμη μας συνειστά τη γνώση που φέρει το σύστημα και με βάση αυτή μπορούμε να κάνουμε ταξιδομήσεις συγκρίσεις και χίλια δυο πράγματα και ο καθένας στο χώρο που είναι για παράδειγμα ποδοσφαιριστής μπορεί να έχει άλλη μακροπρόθεσμη μνήμη εργασίας από αυτή που έχει ένας τραπεζικός υπάλληλος και αυτό μπορεί να κάνει άλλες εκτιμήσεις, άλλες δράσεις, άλλες κινήσεις και ούτω καθεξής όλα αυτά τα κάνει ο γνωσιακός επεξεργαστής που έχουν αυτός βουτάει στη μνήμη προσπαθεί να βρει τι υπάρχει ως γνωστικό υπόβαθρο για σύγκριση και από εκεί και πέρα ενεργοποιεί το κινησιακός επεξεργαστής που είναι δάχτυλα, πόδια, χέρια κτλ Παλιότερα έχουν γίνει διάφορα διαγράμματα που θέλουν να δείξουν πώς ακριβώς δουλεύει αυτό το μοντέλο εδώ το βλέπουμε το μοντέλο αυτό εδώ δεν θέλαμε να πούμε ότι ο άνθρωπος ουσιαστικά χρησιμοποιεί στοιχεία υπολογιστικής αρχιτεκτονικής γιατί αυτήν καταλαβαίνουμε εμείς τώρα βέβαια ένα άλλο στοιχείο που απασχολεί πολύ τους γιατρούς κυρίως είναι αν αυτό το μοντέλο είναι το πλέον πολύπλοκο και κατάλληλο μοντέλο για να περιγράψουμε το τι γίνεται στον εγκέφαλο του ανθρώπου φαίνεται πως η πιο προηγμένη επιστήμη αυτήν τη στιγμή στο processing στην επεξεργασία από πληροφορίας είναι η πληροφορική και οι υπολογιστές είναι αυτοί που είναι δηλαδή είτε αυτός είτε αυτός έχουν το μοντέλο περιγράψει προηγουμένως κατά βάση υπάρχει κεντρικός προσέσσωρος άλλο είναι τώρα η 397 ή ένα ARM υπάρχει μνήμη, υπάρχει μακροχρόνια μνήμη, υπάρχει μνήμη αποθήκευσης κτλ αλλά δεν θέλετε να υπάρχει κάτι πιο προηγμένο μοντέλο αλλά αυτό που άνοιξε τελευταία τα μάτια των διαφόρων επιστημόνων στους οποίους εργαζόμαστε σε διεπιστημονικές εφαρμογές είναι το cloud το cloud δημιουργεί δικαιολογημένα μία ανέφωση με το τι συμβαίνει και λέμε μήπως υπάρχει ένας βαθμός πολυπλοκότητας που μας έχει διαφύγει στο cloud δηλαδή βλέπουμε πράματα συμβαίνουν πράματα τα οποία δεν λαμβάμε μέχρι τώρα υπόψη μπορεί να φανταστεί κάποιος κάτι που γίνεται στο cloud τώρα και το οποίο κάνετε και μάθημα εσείς και το οποίο βοηθάει όλες αυτές τις διαργασίες δηλαδή το μοντέλο δεν το είχε μέσα το μοντέλο δουλεύει λίγο standalone μήπως υπάρχει κάτι που βοηθάει το οποίο γίνεται πως, πολύ ωραία το είπες αλλά πως γίνεται στην πράξη η διασύνδεση και πες τη λέξη που μας έρχεται όλους διασυνδέονται λέει η συνάδελφός σας η πηγή δηλαδή όλες αυτές τις διασύνδεσσες που μας έρχεται όλες αυτές τις διασύνδεσσες διασυνδέονται λέει η συνάδελφός σας οι πηγές εξού και το σύννεφο έτσι δηλαδή όλα συνδεδεμένα με κάποιο τρόπο απλώς είναι τόσο χαωτική η σύνδεση και τόσο μεγάλα τα μεγάλη τόσο big data με την πραγματική έννοια της λέξεως που αρχίζουμε να χάνουμε εμείς τον έλεγχο εμείς στην πλοήγησή μας νιώθουμε πως μπήκαμε σε ένα σύννεφο που κανένας δεν ξέρει που θα σε βγάλει αλλά αυτό που μας βοηθάει και δεν το λαμβάνει υπόψη αυτό το μοντέλο για παράδειγμα είναι το κοινωνικό δίκτυο στο οποίο είμαστε αντιδαρμένοι απλώς το κοινωνικό δίκτυο μέχρι τώρα πετούσε κάποιο είδους φυσική παρουσία και φυσική συναλλαγή face to face ενώ για πρώτη φορά έχει αποκτήσει και το ισοδύναμό του με τα κοινωνικά δίκτυα που πολλές φορές μας έχει τρομακτική πληροφορία σε μέγεθος και πολλές φορές τρομακτική σε σπουδαιότητα δεν ξεχνάτε για παράδειγμα ότι κάτι που το θεωρούμε αυτονόητο τώρα αλλά δείχνει το πρόβλημα ποιο είναι ότι μέχρι το 2010 περίπου η ενημέρωση γινόταν για σημαντικά γεγονότα ανα την Ιφύλιο με βιντεοσκοπίσεις σαν αυτή που έχουμε τώρα αλλά η βιντεοσκόπιση σημαίνει αυξημένο κόστος παρουσίας τεχνικών καταστάσεων υποστήριξης δεν προπαρσέει έναν πόλεμο και να τραβάς απλώς σκηνές μέσα δυνατότητες πρόσβασης. Και κάποια στιγμή πριν 4-5 χρόνια για πρώτη φορά είδαμε να συμβαίνουν γεγονότα μέσω κοινωνικών δικτύων δηλαδή εκείνη τη στιγμή ήταν κάποιος με ένα καλό κινητό και έπαιρνε έστω και με χαμηλή ανάλυση το στιγμιότυπο της δολοφονίας, της εξέγερσης του ότι γινόταν το ανέβαζε σε κοινωνικά δίκτυα και αυτό γινόταν viral δηλαδή πήγαινε σε όλο το σύννεφο χωρίς να σαφείς ποιος είναι ο μηχανισμός προώθησης. Και αυτό δημιουργεί πάρα πολλά προβλήματα γιατί με την ίδια ευκολία που βγάζεις την πληροφορία που ήταν λογικά θαμένη με την ίδια ευκολία μπορείς να δημιουργείς και παραπιστική πληροφορία πληροφορία που είναι αληθοφανής και να πνίξεις με αληθοφανείς πληροφορίες αυτό που πραγματικά συμβαίνει για να παληθευτεί αυτό που λέγεται ότι τελικά οι μισές αλήθειας είναι τα μεγαλύτερα ψέματα. Να λοιπόν το μοντέλο του ανθρώπινου επεξεργαστή. Εδώ πέρα τώρα προσέξτε χρησιμοποιούμε τη λογική του προσέσορα, του υπολογιστή δηλαδή που έχουμε μπροστά μας, της διάταξης αρχιτεκτονικής που έχει και προσπαθούμε να το κάνουμε πιο συγκεκριμένο δηλαδή σε πόσα δευτερόλεπτα κάνεις τόσο και πόσο κάνεις και τόσο και τα λοιπά. Μπαίνει με πολύ προσωπικά ο παδός αυτού του μοντέλου. Μπορεί να φανταστείτε γιατί. Μπορεί να φανταστεί. Απάντησε γιατί αν υιοθετήσουμε αυτό το μοντέλο στην κόντρα μας με τον υπολογιστή πάντοτε θα χάνουμε. Δηλαδή ο υπολογιστής πάντοτε θα έχει καλύτερη ακουστική μνήμη από μας, καλύτερη οπτική μνήμη ενδεχομένως τώρα που αυξάνει και η τεραμπάι που μπορεί να χρησιμοποιήσει, θα παίζει καλύτερο σκάκι από μας, θα κάνει καλύτερα υπολογισμούς μαθηματικών από μας, άρα εμείς που πάμε, έτσι. Φυσικά το όλο μοντέλο μας δείχνει πως υπάρχουν υποσυστήματα και στάδια επεξεργασίας της πληροφορίας, πως πρέπει να γίνει κωδικοποίηση των ερεθισμάτων, να γίνει σύγκριση και επιλογή απόκριση, εκτέλεση απόκρισης κλπ. Και έχουμε να κάνουμε κάτι που δεχομένως προσέξετε σε μια προηγούμενη διαφάνεια που έλεγε για το νόμο του ΦΙΤΣ και για την βραχιχρόνια μνήμη που έχουμε, την προσωρινή μνήμη. Και το έβρημα που έχει βγει εδώ και μερικά χρόνια, ότι τα αντικείμενα που μπορούμε να συγκρατήσουμε στην προσωρινή μας μνήμη είναι 7 simply 2. Να αρχίσω εγώ να σας λέω αυτή τη στιγμή νούμερα μονοψήφια. Μέχρι 7 νούμερα simply 2 θα μπορέσετε να τα συγκρατήσετε. Μετά υπάρχει πρόβλημα, για αυτό όταν λέτε σε κάποιον φίλο σας, δώσε με τον αριθμό του κινητού σας, τι πρέπει να κάνει αυτός, για να σας εσφαλίσω ότι τον έχει γράψει σωστά. Ναι, βρήκε σε πολύ βιαστικά με ένα φίλο σου. Νίκο και... εντάξει, αν δεν έχει κινητό εκείνη τη στιγμή... Άρα η πρώτη κίνηση είναι γνωσιακής ψυχολογίας και λέει, κοίτα άρχισα να απομνημονεύεις τα ψηφία, γιατί το νούμερο του κινητού σου που είναι 9 ψήφιο ας πούμε έτσι, κάπου και δεν είναι, 10 ψήφιο, είναι στα όρια, λογικά λέει η θεωρία θα το χάσει κάποιο ψηφίο, άδεν εύκολο νούμερο. Οπότε, εσύ τι πρέπει να κάνεις, πρώτη κίνηση είναι μέχρι να βρεθείς τη συσκευή σου για να το γράψεις, να αρχίζει να το λες απ' έξω. Λέγοντας το απ' έξω, είναι κάποια άσκηση απομνημόνευσης, τι κάνεις, προσπαθείς να το σπρώξεις από τη βραχυχρόνια μνήμη, τη μακροχρόνια. Και έχεις πιθανότητες να πιάσει, δηλαδή αν το πεις 10 φορές, το έχεις μάθει λίγο σαν τη ματάκι. Και μετά φυσικά να πάρεις κάποια μέτρα, όπως είπε ο συνάδελφός σας, να το γράψεις κάπου σε χαρτί ή να το χρησιμοποιήσεις με το κινητό σου, οπότε απομνημονεύεται από τη συσκευή του κινητού σου. Και εδώ πέρα μπορεί να γίνουν διάφορα πράγματα, έτσι κωδικοποίηση, ερευθισμάτων και ούτω καθεξής. Εδώ βλέπουμε και άλλα παραδείγματα του μοντέλου σε καθημερινά περιστατικά, αυτό είναι ένα ωραίο παράδειγμα, το έχουμε πει και προπτυχιακά, τώρα το βλέπουμε φυσικά με άλλη σκοπιά, με τη σκοπιά του μεταπτυχιακού. Για παράδειγμα, αν σας ρωτήσει κάποιος πού μένετε, εσείς τι απαντούσατε? Είναι απλή ερώτηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Απλή ερώτηση? Να μην είναι μόνο σημαντική στην απάντηση. Παίρνουμε στο τελευταίο μέρος της σημερινής παρουσίας και να πούμε τώρα για το κομμάτι της γνωσιακής επεξεργασίας. Έτσι, είπαμε ότι η γνωσιακή επιστήμη εμφανίστηκε τη δεκαετία του 60, είναι διεπιστημονικό γνωστικό αντικείμενο. Έχει να κάνει με τη γνωστική ψυχολογία, δηλαδή θέλουμε τους επιστήμονες που έρχονται από εκείνο τον κλάδο. Οι φιλοσοφικοί σχολοί έχουν ως έρευνα την ψυχολογία ή θα θέλαμε γιατρούς που πάλι ασχολούνται με την ψυχολογία ως κλινικοί γιατροί και ούτω καθεξής. Η τεχνητή νοημοσύνη μπαίνει ως κλάδος που ασχολείται πολύ με αυτά. Η τεχνητή νοημοσύνη σημαίνει πολλά πράγματα. Πολλές φορές είναι και πέρα από την επιστήμη των υπολογιστών, η γλωσσολογία είναι πάρα πολύ βασική και η φιλοσοφία. Και άλλα πολλά μπορούμε να βάλουμε, τώρα καθώς τα πολυμέσα προχωράνε μπορούμε να βάλουμε μουσική αντίληψη ή χιλιαδυο άλλα που έρχονται και παίζουν στο αντικείμενο αυτά. Μερικά παραδείγματα πάλι σας δείχνω για να μην λέμε πράγματα που σας κουράζουν. Κοιτάξτε δηλαδή, είναι τρεις άξονες τους οποίους γίνεται αυτή εδώ η ανάλυση. Εμείς είμαστε σε αυτόν τον κύκλο, σε αυτόν τον άξονα, δηλαδή εμείς γνωρίζουμε πολύ καλά τις τεχνικές προγραμματισμού και εξ' αυτόν βγάζουμε κάποιο είδους τεχνητή νοημοσύνη. Το οποίο μοντέλο δουλεύει πάρα πολύ καλά όταν ο υπολογιστής παίζει σκάκι, δηλαδή για να παίξω σκάκι με τον υπολογιστή δεν αρκεί παρά να αναπτύξω αυτόν εδώ τον τομέα. Έτσι δεν είναι. Δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο. Όμως για να αντιμετωπίσω τα πιο σύνθετα προβλήματα του interfacing θα πρέπει να βάλω και άλλα πράγματα μέσα. Δηλαδή πρέπει να κάνω μια επίσημη ανάλυση όπου εδώ αρχίζουν να μπαίνουν μέσα φιλοσοφία, λογική, γλωσσολογία, τελευταία ιατρική, σαφέστατα μαθηματικά, επιστήμη των υπολογιστών κτλ. Δηλαδή να παίξω σκάκι δεν θα ανακάτευε όλους αυτούς εδώ πέρα αλλά για να κάνω κάτι πιο πολύπλοκο όπως για παράδειγμα αν κυνηγενέσουν τα κοινωνικά δίκτυα που κάνετε σε άλλο μάθημα του εξαμήνου μας. Χρειάζονται και άλλα πολλά πράγματα, δηλαδή πώς επικοινωνεί ο κόσμος σε ένα κοινωνικό δίκτυο και τι επίπεδα κοινωνικών δικτύων μπορούν να υπάρξουν. Και φυσικά το καινούριο που έρχεται αυτά τα δύο είναι κατανοητά, αυτό το καταλαβαίνουμε εμείς, είμαστε οι καθύλινοι αρμόδοι του χώρου, αυτό το αντιλαμβανόμαστε και ορίζει τη διεπιστημονικότητα σε αυτούς τους δύο άξονες. Υπάρχει ένας τρίτος άξονας, το οποίο έχει να κάνει με τις εμπειρικές μεθόδους, όπου για να μη σας λέω λόγια πολλά, σας δείχνω παραδείγματα. Εδώ να κατέβετε γνωστική ψυχολογία και νευροεπιστήμη, εδώ αρχίζονται ωραία στην νευροεπιστήμη και κοιτάξτε μερικά παραδείγματα. Το πρώτο ήταν τα γυαλιά μεγάλης διαδραστικότητας, όπως τα Google Glasses που λανσαρίστηκαν πέρυς το καλοκαίρι. Μπορώ να πω ότι τρόμαξαν λίγο αυτοί που τα βγάλανε με την επιτυχία που είχε το προϊόν. Δηλαδή σκεφτείτε ότι τέτοιες εμπειρίες που δίναν τα Google Glasses είχαν μέχρι τώρα οι χρήστες συσκευών πολύ υψηλής διάδρασης, όπως για παράδειγμα που έχουν και παρέλαση σε λίγες μέρες η πιλότη ενός F-16. Δηλαδή κάποια ωραία κυρία που φορούσε Google Glasses θα μπορούσε να έχει ανάλογη συμπεριφορά και επίπεδο διαδραστικότητας με έναν πιλότο F-16. Το δεύτερο που έχει εσέλθει είναι διάφορες συσκευές που μπαίνουν στο κεφάλι, κυρίως για ιατρική παρακολούθηση. Είναι διάφορα συστήματα που μπορούν να γατζωθούν πάνω στο κεφάλι μας, είτε για επειραματική δουλειά είτε για να μας διευκολύνουν σε κάποια λειτουργία. Ουσιαστικά μας εισάγουν στον κλάδο των prosthetics, ελληνική λέξη, δεν την χρησιμοποιήσαμε εμείς, την προτείναμε στους ξένους, αυτή τη χρησιμοποιήσαμε. Είναι λεγόμενες προσθετικές συσκευές που γίνονται για αναπήρους που τους λείπει κάποιο κομμάτι του χεριού, του ποδιού. Και αυτές οι συσκευές είναι κάποια είδους διασύνδεση και δουλεύουν σε πρώτη φάση σαν motor interfaces, δηλαδή τουλάχιστον να δώσουμε κάποια στοιχειώδης εντολές επικοινωνίας, δηλαδή τουλάχιστον αν έχει ο άλλος προσθετικό χέρι, προσθετική παλάμη, να μπορείτε να ανοιγοκλήσει, να πιάσει κάτι, να μην είναι απλώς μόνο για διακοσμητικούς λόγους. Και φυσικά πάμε σε πιο προχωρημένα πράγματα, έτσι απλώς να ανεβαίνεις μια σκάλα. Εδώ βλέπουμε ένα κοχλιακό εμφύτευμα, θα έχουμε και μια σχετική διάλεξη από ειδικό επιστήμονα σε λίγες μέρες. Το κοχλιακό εμφύτευμα επιτρέπει τους κοφούς να ακούνε, υπάρχουν άνθρωποι που δεν άκουσαν ποτέ στη ζωή τους και όμως ακούνε με αυτό εδώ πέρα το πράγμα. Όμως τι ακούνε και πώς τα αξιοποιούν, δηλαδή μπορούν να μιλήσουν, προηγουμένως είπαμε ένας υγιής στη προβλήματα έχει να μάθει μια ξένη γλώσσα. Αν δεν τη μάθεις ωστή ηλικία, έτσι, που μας λένε οι γνωσιακοί ψυχολόγοι και οι γλωσσολόγοι, ότι για να μάθεις μητρική γλώσσα μέχρι πέντε εξετών, μετά το έχασες το παιχνίδι. Έτσι, διαβάστε λίγο, έτσι λέω εγώ, ας πούμε, που έλεγε ένας γνωστός συνθέτης, ας πούμε, που έγινε στο εξωτερικό, ότι δεν μπορούσε ντρεπότα να μιλήσει όταν πήγαινε στο παντοπωλείο, λέει, μου λέγαν τα Γαλλικά μου δεν είναι καλά και με το βήχαν, το καταλάβω. Έτσι, και πόσο μάλλον, όταν πας σε πιο πολύπλοκα πράγματα, που δεν του λες απλώς ανέβα τη σκάλα, του λες τώρα τραγούδι. Και εκεί βλέπεις ότι συμβαίνουν πιο πολύπλοκα φαινόμενα, έτσι. Άρα, λοιπόν, η γνωσιακή επιστήμη στις μέρες μας είναι πραγματικά αδιεπιστημονική, δηλαδή έχει το κομμάτι του προγραμματισμού στο έναν άξονα, την επίσημη ανάλυση στον άλλο άξονα και ως τρίτο άξονα, που μας ενδιαφέρει πάρα πολύ, έχει την εμπειρική προσέγγιση που έχει να κάνει με την πληθώρα των συσκευών πολύ αυξημένης τεχνολογικής ικανότητας, δηλαδή νοημοσύνης, που αρχίζουν να κυκλοφορούν. Γιατί θα γογεμίσουμε σε τέτοια από τέτοια συσκευές που θα μπαίνουν παντού, είτε σαν προσθετικά κομμάτια του εαυτού μας, της ανεπέκτεσης του εαυτού μας. Η βασική ιδέα που διατυπώνεται είναι ότι η διαδικασία της νόησης, το conglision, είναι μια υπολογιστική διαδικασία. Εμείς δηλαδή το βλέπουμε με το μοντέλο του ανθρώπινου επεξεργαστή. Λέμε αυτό το μοντέλο ξέρουμε ως κομπιτεράδες να κυριζόμαστε, έτσι θα αντιμετωπίσουμε το θέμα. Και αναπτύσσουμε τα μοντέλα μας για το πώς κάποιος χρήστης επικοινωνεί με τον υπολογιστή του. Αυτό σημαίνει για εμάς υπολογιστικά μοντέλα. Αυτό κατέχουμε εμείς ως επιστήμονες, αυτό προσπαθούμε να προωθήσουμε ως μοντέλο. Και λέμε πως η διαπαφή είναι ρυθμιστικός παράγοντας της απόδοσης του χρήστη. Δηλαδή για εμάς οι υπολογιστές τα τελευταία χρόνια δεν ασχολούνται τόσο με το να κάνουν προόδους σε αυτό που λέμε πυρήμα του λειτουργικού συστήματος, όσο να διευκολύνουν μέσω των καινούριων paradigms και ενδεχομένως των metaphors που θα προτικύψουν την επαφή μας με αυτό εδώ το μηχάνημα. Η βασική αρχή είναι ότι όσο πιο γρήγορα εκτελείται ένα καθήκον τόσο πιο εύχρηστη χαρακτηρίζεται η διαδρασία με αυτό. Όλα αυτά εδώ τα μοντέλα βοηθούν στην πρόβληψη της απόδοσης του χρήστης μιας διαπαφής. Κάνοντας όλα αυτά εδώ τα πράγματα, τα οποία έχουν να κάνουμε την απόδοση, με την αξιολόγηση, με το σωστό τρόπο που γίνεται κάποιο πράγμα μπορούμε να προβλέψουμε την ευχρυστία μιας διαπαφής. Έχουν βγει διάφορα μοντέλα, εδώ πέρα τα βλέπετε να απαριθμούνται. Το πιο γνωστό είναι το μοντέλο του ανθρώπινου επεξεργαστή και άλλα μοντέλα όπως αυτό εδώ πέρα που μετράει ποια συγκεκριμένες κινήσεις έκανες για να φτάσεις σε αυτό που θέλεις να κάνεις. Μοντέλα όπως το GOMS, το cognitive complexity theory και τα λοιπά, που μακρόν είχαμε δει σε προπτυχιακό επίπεδο. Και εδώ πέρα βλέπουμε την εφαρμογή αυτών των μοντέλων και με αυτό θα ήθελα να πάμε προς το τέλος αυτής της διάλεξης. Δηλαδή να καταλάβουμε πως εμείς χρησιμοποιούμε ένα γνωσιακό μοντέλο για να αναλύσουμε τα καθήκοντα που πρέπει να γίνουν και αυτό μας οδηγεί στο να συμπεράνουμε ένα μοντέλο χρήστη. Δηλαδή αν μας αναθέσουν να κάνουμε ένα τραπεζικό σύστημα προσπαθούμε να καταλάβουμε πως ο χρήστης συναλλάσσεται με αυτό εδώ πέρα το σύστημα και έτσι οδηγούμε στο μοντέλο του χρήστη. Οδηγούμε σε ένα πρόχειρο σχέδιο μιας διαπαφής και αρχίζουμε μετά να αναλύουμε τα προβλήματα της ευχρηστίας. Αυτή η ανάλυση οδηγεί σε αυτό που λέγαμε διαμορφωτική αξιολόγηση. Δεν είναι της ώρας να ξαθυμίσουμε τι είναι η διαμορφωτική αξιολόγηση, απλώς θα πούμε ότι η διαμορφωτική αξιολόγηση είναι πολύ βασική γιατί η διαμορφωτική αξιολόγηση είναι πολύ βασική γιατί η διαμορφωτική αξιολόγηση είναι πολύ βασική γιατί γίνεται σε φάση ανάπτυξης. Δεν παραδίδουμε το τελικό προϊόν, ενδεχομένως είναι το beta testing. Αν οδηγηθούμε στο τελικό προσχέδιο της διαπαφής, τότε η μόνη αξιολόγηση που μπορεί να γίνει είναι συμπερασματική. Και επειδή ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι εξαιρετικά ανταγωνιστικός, πιθανώς εκεί να υπάρξει κάποιο είδους ναυάγιο. Δηλαδή, αν το τελικό προϊόν βγει και δεν μπορεί να ανταγωνιστεί σωστά τους υπόλοιπους παίκτες του χώρου, μπορεί να οδηγηθούμε σε ένα αυάγιο. Το αυάγιο μπορεί να προβλεφθεί σε πείραμα με χρήστες, αλλά πολλές φορές είναι πολύ δύσκολο μετά να αποσύρω το προϊόν μου. Μήπως μπορώ να πω μερικά παραδείγματα που συνέβη αυτό εδώ, χωρίς να θέλουμε να φίξουμε τους παίκτες του χώρου. Τα Windows Vista τα προλάβατε? Κλασικό παράδειγμα που δούλεψε όλα πήγαν στραβά. Ενώ μέχρι εδώ η αξιολόγηση έδειχνε ότι είναι εξαιρετικό προϊόν και είχε ένα φοβερό interface καλύτερα από τα Windows 7, το έζησα εγώ ίδιος προσωπικά με αυτό το σούπερ laptop που φορούσε ο Windows Vista, έκανα πίθανα πράγματα. Αλλά τελικά παρουσίασε κάποια προβλήματα διασύνδεσης, τα οποία δεν ήταν εύκολα να τα προβλέψουν σε στάδιο διαμορφωτικής αξιολόγησης, γιατί στη διαμορφωτική αξιολόγηση είμαστε συνήθως μεταξύ μας. Και αυτά τα προβλήματα λόγω της φοβερής ανάπτυξης των Wi-Fi την εποχή εκείνη, δημιούργησαν υπέροχα προβλήματα και τελικά πόντηκε αυτό εδώ το λειτουργικό σύστημα. Άλλο σύστημα που απέτυχε, όταν έφτασε στην συμπερασματική αξιολόγηση, χωρίς να φταίει απόλυτα το ίδιο. Όλα αυτά δείχνουν το πρόβλημα του interfacing, το cloud που λέγαμε, ότι μπαίνει σε έναν κόσμο μεγάλης πολυπλοκότητας και αν δεν προβλέψεις πού μπορεί να δημιουργηθεί το πρόβλημα, η κατάρρευση έρχεται χωρίς να την έχεις υπολογίσει. Να σας δημιούργησω ότι ένα πολύ πετυχημένο λειτουργικό σύστημα για κινητά τηλέφωνα και έχω προσωπική αντίληψη και αυτό ήταν το Symbian. Το θυμάται κανένας? Εξαιρετικό και όμως απέτυχε, δηλαδή κάποια στιγμή όλοι δεν θέλαμε Symbian, θέλαμε όλες τις συσκευές με Android. Άρα βλέπετε ότι η νίκη από τη νίτα πολλές φορές απέχουν μία κλωστή. Αλλά τα προβλήματα ευχριστίας είτε αυτά είναι υγενεί, δηλαδή φταίει αυτός που το έκανε, είτε είναι τερόκλητα, είτε είναι επίκτητα όπως είναι η περίπτωση του Symbian. Στην περίπτωση του Symbian ήταν επίκτητα και τερόκλητα, δηλαδή ο ανταγωνισμός κατόρθωσε να προσδόσει τις συσκευές του γνωρίσματα που δεν μπορούσε να προβλέψει η Symbian ότι θα μπορούσαν να έχουν δικές τις συσκευές. Μα δεν είναι δεχτώδο με το άθλισμα που το έκανε. Ναι. Μα δεν είναι δεχτώδο με το άθλισμα που το έκανε. Μα δεν είναι δεχτώδο με το άθλισμα που το έκανε. Μάλιστα. Για να ακουστεί και στην ηχογράφηση θα επαναλάβω την παρατήρηση στην πολύ ωραία της συναδέλφου σας, ότι τα Windows 8 παρουσίασαν το ίδιο πρόβλημα, γιατί δεν ξεκαθάρισαν ακριβώς αυτό που λέγαμε στην αρχή. Αν θα επικοινωνώ με το δάχτυλο με την αφή και αν το interface μου ήταν το interface της φορητής συσκευής ή ήταν το interface του κλασικού υπολογιστή, το desktop metaphor. Και επειδή ακόμα δεν έχουμε κατασταλλάξει σε διάδοχο metaphor, δηλαδή χρησιμοποιούμε τον desktop metaphor, αλλά είναι φανερό πως όλοι ετοιμαζόμαστε για κάποιο είδους καινούργια κατάσταση που μπορεί να έρθει με τα Windows 10. Είδαμε την πρόταση της Apple προηγουμένως, πώς τοποθετείται για τη συσκευή διάδρασης, για το port επικοινωνίας, κτλ κτλ. Και περιμένουμε τώρα με τα Windows 10 να δούμε πού το πηγαίνει η Microsoft, που είναι αναφίβολα ο ηγέτης στον χώρο των σταθερών υπολογιστών. Ενδεχομένως να προκύψει και καινούργιο μεταφόρο, αλλά αν δεν προκύψει θα έχουμε κάποια προσέγγιση ενός εξελιγμένου paradigm. Πολύ ωραία παρατήρηση. Η γνωσιακή αρχιτεκτονική μπορεί να αναλυθεί με formal μεθόδους, δηλαδή με τυπικές μεθόδους. Να βάλουμε δηλαδή προηγμένα μαθηματικά για να περιγράψουμε πώς ακριβώς γίνεται αυτή εδώ η επιδρασία και να δούμε τα διάφορα προβλήματα ευχριστίας. Να εδώ βλέπουμε το πρώτο πρόβλημα ευχριστίας, ότι θέλουμε πολλές οθόνες πλέον. Αλλά οι πολλές οθόνες έρχονται σε αντίκρουση με τα super laptops τα οποία έχουν μικρές οθόνες, για παράδειγμα. Άρα θέλουμε εύκολη διασυνδεσιμότητα με τις μεγάλες οθόνες. Και ούτω καθεξής. Συν άλλα πολλά προβλήματα που έχουν να παίξουν, δηλαδή και το γνωσιακό μοντέλο παίζει. Το γνωσιακό μοντέλο είναι αυτό που θα εισάγει το καινούργιο μέταφο, για το οποίο επαναλαμβάνω δεν είμαστε έτοιμοι. Μόνο σε επίπεδο paradigm μπορούμε αυτήν τη στιγμή να παίξουμε. Και όταν αυτό θα κατασταλλάξει, τότε θα μπορέσουμε να κάνουμε ανάλυση των προβλημάτων Ευχριστίας. Το είπε η συνάδελφός σας, τον δικό της τρόπο βέβαια. Ότι δηλαδή τα Windows 8 απέτυχαν, γιατί ακριβώς δεν εισήγαγαν έναν καινούργιο γνωσιακό μοντέλο. Δεν έφερα έναν καινούργιο μεταφορό. Περιμένουμε μήπως αυτό έρθει στην επόμενη έκδοση των Windows. Για να απαντήσουμε λοιπόν και ποια είναι η διαφορά με τη γνωστική ψυχολογία και οδεύουμε προς το τέλος. Βασιζόμαστε στη γνωστική ψυχολογία, αλλά προσθέτουμε την υπολογιστική διάσταση. Δηλαδή η γνώση αποτυπώνεται με πολλούς τρόπους. Και ιδιαίτερα δυνατή στην αποτύπωση της γνώσης, και αυτή είναι η γνωστική διάταξη, είναι η ελληνική γλώσσα. Αυτή κι αν δεν είναι δυνατή γλώσσα. Η ελληνική γλώσσα μπορεί να εκφράσει ακόμα και μαθηματικές έννοιες και πολλές φορές καλύτερα και από τα μαθηματικά. Άλλωστε δεν είναι τυχαία ότι ακόμα και οι λέξεις, οι οποίες περιστρέφεται στη σημερινή διάδεξη, δηλαδή γνώση, μεταφορά και παράδειγμα, προτάθηκαν όχι από εμάς που μας τα αναπόντες όταν προτάθηκαν, αλλά από τους συναδέλφους μας Αμερικανούς, Εγγλέζους, Γάλλους, ποια είναι η διεθνής κοινότητα, που χρησιμοποίησαν ελληνικούς όρους για να αποτυπώσουν ακριβώς αυτό το πράγμα. Πώς παίζουμε με τη γνωστική κατάσταση, όταν είναι ανάξονα, πώς παίζουμε τα μέταφορ και πώς παίζουμε το παραντάινγκ. Το αντικείμενο της μελέτης λοιπόν είναι η γνώσιος προϊόν της ανθρώπισης νόησης, τα γνωσιακά μοντέλα ευρύτερων διαδικασιών στην παραγωγή της γνώσης και όχι μόνο τοπικά φαινόμενα. Για αυτό λέγαμε ότι το μοντέλο του ανθρώπινου επεξεργαστή είναι πολύ καλό, μας ταιριάζει αλλά παρουσιάζει μια στεγνότητα, είναι λίγο μονοβιάστατο. Και όλα αυτά εδώ πέρα τα μοντέλα που αναπτύσσονται με βάση τη θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας, πρέπει να λάβουν υπόψη και τον βαθμό πολυπλοκότητας που υπάρχει, δηλαδή να βάλουμε ανθρωπολογικούς παράγοντες και κοινωνιολογικούς παράγοντες, που μέχρι στιγμής είναι απώντες. Το μοντέλο που ακόμα και τώρα κυριαρχεί, όπως ξέρετε, είναι το μοντέλο του Νόρμαν ή το μοντέλο του Έλικα, της ελικοειδής ανέληξης, γιατί με ό,τι κάνουμε εμείς ορίζουμε το στόχο μας. Στο πρώτο επίπεδο σχηματίζουμε πρόθεση για δράση, μετά προσδιορίζουμε το τι ακριβώς θα κάνουμε και μετά κάνουμε κάποιο πρωτότυπο, δηλαδή εκτελούμε μια κουλουθία ενεργειών. Τα προϊόντα τα οποία βγαίνουν δημιουργούν αντίληψη μιας νέας κατάστασης, την οποία τη συγκρίνουμε σε σχέση με την εκτέλεση της ακουλουθίας ενεργειών που είχαμε και αυτή εδώ η αφώσταση ορίζει το χάσμα εκτέλεσης. Έχοντας αυτό το παραδάινγ, μπορούμε να εξηγήσουμε την κατάσταση που διαμορφώθηκε και να ξαναγυρίσουμε πίσω να αποτιμήσουμε το στόχο μας. Δηλαδή μήπως ο στόχος μας ήταν πιο ψηλά από ό,τι μπορούσαμε τελικά να φτάσουμε ή μήπως ήταν πιο χαμηλά οπότε κακώς δεν προχωρήσαμε ένα βήμα παραπέρα. Και αυτός ο κύκλος μετά θα επαναληφθεί και φαντάζει σαν ένα ως κύκλος, με τη διαφορά ότι κάθε φορά πλησιάζουμε πιο κοντά στον στόχο. Δηλαδή η πρώτη γενιά των λειτουργικών συστημάτων δεν είχαν και πολύ αυξημένη διαδραστικότητα σε σχέση με τον χρήστη. Όλα αυτά ήταν κάπως υποτυπωδώς διατυπωμένα. Ούτε καν είχαμε σωστές δεικτικές συσκευές. Όσο αρχίζουμε να έχουμε πιο προηγμένες συσκευές, τόσο μπορούμε να παραδιατυπώσουμε καινούριους στόχους, καινούργιες ακολουθίες ενεργίων καινούργια προϊόντα. Και αυτή η διαδικασία πρέπει να λαμβάνεται συνέχεια. Τα τελευταία έτη το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, τουλάχιστον από τους λειτουργικούς συστημάτων, που καθορίζουν όμως τα προγράμματα που θα χρησιμοποιηθούν, είναι το πώς επικοινωνώ εγώ με τον υπολογιστικό μου μηχανισμό. Ό,τι είναι αναπτώνη ταμπλέτα, είναι κινητό, είναι υπ σούπερ υπολογιστής, είναι είναι είναι ότι μπορεί να είναι. Και έτσι το μοντέλα του Νόρμαν, μια που αναφέραμε, το σύννεφο, γίνεται κάτι τέτοιο. Δηλαδή, ο υπολογιστής είναι για μας το κέντρο, και αυτό γίνεται και κέντρο για πολλές άλλες ειδικότητες, όπως γιατρούς, δικηγόρους, μηχανικούς, έτσι. Δημιουργούμε μέσω του υπολογιστή την αντίληψη της κατάστασης, εξηγούμε την κατάσταση, αποτιμούμε την κατάσταση και αρχίζουμε να κάνουμε ενέργειες. Και επαναλαμβάνετε αυτό εδώ πέρα το πραγματάκι συνέχεια. Μόλις νιώσουμε πως κάπου πατάμε γερά, ορίζουμε τον αμέσως επόμενο στόχο, αρνεβαίνουμε μία έλικα, ξανασχηματίζουμε πρόθεση για δράση, προσδιορίζουμε ακολουθία ενεργιών, εκτέληση ακολουθίας ενεργιών, κτλ. Παράδειγμα που βρίσκεται σε αυτήν εδώ τη φάση είναι τα καινούρια Windows που περιμένουμε να έρθουν, τα Google Glasses που προσωρινά έχουν αποσυρθεί. Έτσι, είναι φανερό ότι αρχίζουμε να γινόμαστε σοφότεροι. Άλλο πράγμα είναι να βγάλεις την εμπειρία σου από τους πιλότος των F-16 και άλλο ξέρω, από ένα εκατομμύριο χρήστες γελιών, που αντιπροσωπεύουν πιο ευρύ φάσμα κοινωνικής κατανομής. Έτσι, και τελειώνουμε. Η χρήτικη εφαρμογή του μοντέλου Norman μπορεί να συγκρίνει σχεδιαστικές λύσεις, όπου από τη μια μεριά αναφερόμαστε στο σύστημα και από την άλλη στο χρήστη που χρησιμοποιεί το σύστημα. Έτσι, έχουμε εκτέλεση κάποιων έντελων όπεραντς μέσω της διαπαφής και μπορούμε να κάνουμε μια αποτίμηση πόσο καλά αποκρίνεται το σύστημα στην διαπαφή. Για κοιτάξτε αυτήν την εικόνα. Προφανώς αναφέρεται σε κάποιον υπολογιστή που ακόμα δεν έχει έρθει, αλλά αν γίνει αυτό, τότε είναι φανερό πως θα αρχίσουμε με έναν καινούριο κύκλο ανέληξης. Δηλαδή, φανταστείτε, ας πούμε, τα Google Glass τα συνοδευόταν και από κάποια τέτοια... Γελιάει εδώ πέρα, έτσι, από κάποια τέτοια συσκευή. Τι μπορεί να εξηγήσει το μοντέλο Norman τώρα που υπάρχει άφθονη υπολογιστική ισχύ μπορεί να καλουθήσει να προσδιορίσει ακουλουθίες με χαμηλόγνωσιακό φόρτο και ταυτόχρονα μπορεί να προσδιορίσει ακουλουθίες υψηλούγνωσιακού φόρτου. Κάποιο παράδειγμα μπορείτε να μου πείτε. Σας δώσω εγώ ένα παράδειγμα που δεν έχουμε και πολύ χρόνο. Από την Αθήνα ξέρω λίγα πράγματα, όταν οδηγάω στην Αθήνα είναι λογικό να χάνομαι. Είναι δύσκολο να χαθείς στην Αθήνα, πολύ μεγάλες αποστάσεις, τρομερός ο φόρτος κυκλοφορίας, δηλαδή χιλιάδες αμάξια, άρα πολύ εύκολα μπορείς να βρεθείς μπλεγμένο σε κάποια δύσκολη κατάσταση και να χάνεις χρόνο, χρήμα και ό,τι άλλο σου έχει μείνει, νεύρα. Υπάρχει περίπτωση, δηλαδή να ταξιδεύσεις στην Αθήνα είναι μια κατάσταση με χαμηλό γονοσιακό φόρτο και πιο πολύ θέλεις να οπλύνσεις με υπομονή και καλή θέληση για να επιτελέσεις το στόχο σου, γι' αυτό και πολλοί όταν πάνε στην Αθήνα παίρνουν ταξί για παράδειγμα. Προτιμούν να πάνε με αεροπλάνο, με λεωφορείο και όχι με το δικό τους μέσο. Μήπως αυτή η δουλειά μπορεί να γίνει ακολουθία ψηλού γνωσιακού φόρτου? Πολύ εύκολα, με τις ταμπλέτες ας πούμε, όπου μπορείς να έχεις ένα χάρτη της Αθήνας, χωρέ χάρτη της Αθήνας είχα και προηγουμένως, αλλά τώρα έχω και το GPS. Ή μπορεί να είναι το μάξο φουδιασμένο με GPS και το οποίο να σου λέει, απλώς το GPS είναι ένα επίπεδο πιο χαμηλό από αυτή τη συσκευή, γιατί αυτή εφόσον μπορείς να συνδεχθείς και με το διαδίκτυο, μπορεί να σου δίνει και Άρεσες, να σου δίνει πληροφορία δηλαδή, ότι αυτή τη στιγμή στην ΚΤΧ έχει γίνει ατύχημα και έχει κολλήσει ο δρόμος, το οποίο το GPS άλλοτες το δίνει, άλλοτες δεν το δίνει. Ή ξέρω εγώ, μπορεί να μάθεις από την εφημερίδα που ξαφνικά διαβάζεις και που κόλλεις τον ποτυλιάρισμα, ότι γίνεται μια πορεία μπροστά σου και γι' αυτόν τον λόγο έχετε ποτυλιαριστεί. Άρα βλέπετε ότι αυτή η πλοήγηση μπορεί να γίνει κουλουθία υψηλού γνωσσιακού φόρτου, επειδή ακριβώς υπήρξε κάποιο είδους υποβοήθηση, δεν πρέπει να πω τον υπολογιστή, ο υπολογιστής δεν χρειάστηκε να καθαλώσει κάποια μεγαφλόπς περισσότερα, απλώς έχει διευρυθεί πολύ το interface του, η διεπαφή του, άρα διαδρούμε πολύ καλύτερα, δηλαδή με χάρτες, με διαδραστικά συστήματα, με GPS και το καθεξής και αυτό γίνεται σε όλα τα επίπεδα. Δηλαδή, όταν πρωτοταξίδεψα στη Φλωρενδία για πρώτη φορά, δεν είχα ξαναπάει, πρώτη φορά ήταν έτσι, ήξερα και το έκανα λίγο πολύ πλοκο το ταξίδι για να μου βγει φθινό, πήγα με αεροπλάνο στη Ρώμη που είχε απευθείας πτήση και μετά πήρα το τρένο από τη Ρώμη για τη Φλωρενδία και έπρεπε να ξέρω και πόσο μακριά είναι το ξενοδοχείο που θα έμεινα και να έχω κάνει και μια κράτηση. Και αυτό έγινε περίπου πριν 10 χρόνια. Από τότε άρχισαν αυτά τα συστήματα να αναπτύσσονται. Τώρα έχω γίνει πολύ πολύ πιο διαδραστικά. Τότε χρειάστηκα περίπου μισή μέρα να το κάνω, αλλά ήξερα τα πάντα. Βέβαια, προέκυψε ένα μικρό πρόβλημα, δηλαδή στο αεροδρόμιο κάποια στιγμή μπερδεύτηκα, ενώ υποτιθέτως μου τα είχε δώσει στο σύστημα όλα, ακόμα και σε ποια σκάλα θα κατέβαινα και με βοήθησε πάρα πολύ ένας μαύρος, ο οποίος μιλούσε ελληνικά. Και γίναμε και φίλοι και τον ρώτησα ελληνικά που έμαθες και μου λέει πριν ήρθα στην Ιταλία ήμουνα στην Ελλάδα. Και μετά όλα κύλησαν κανονικά, δηλαδή πήρα από το αεροδρόμιο που το νομίζω 30 χιλιόμετρα έξω από τη Ρώμη το τρένο, το προαστιακό, πήγα στο μετρό, ήξερα πόση ώρα έχω για να πάρω το Intercity για Φλωρεντία, έκανα τα ψώνια μου, κοίταξα και λίγο την αιώνια πόλη. Στη Φλωρεντία έφτασα με βροχία, αλλά ήδη ήξερα που θα πάω και πήγα στο ξενοδοχείο, όπου διαπίστωσα ότι ενώ είχα κάνει κράτηση, αυτοί δεν ξέραν ότι θα έρχομαι, χάθηκε η κράτηση στο σύστημά τους. Και ευτυχώς είχα αποτυπώσει στο λάπτοπ με Snapshot την κράτηση που έκανα, είχα να αποζημιώσω και να δώσω και καλύτερο δωμάτιο από αυτό που δικαιώθηκα. Όλα αυτά βλέπετε τι γνωσιακό φόρτο βάζουν και αυτό στις μέρες μας γίνεται ακόμα πιο έντονο με τις φορητές σκευές. Άλλοτε πιάνει το μοντέλο, άλλοτε δεν πιάνει. Δεν πάω τώρα μοντέλο εικονικής πραγματικότητας, δηλαδή κάτι αν πάει στραβά δεν τα βλέπεις όλα στραβώνουν, δεν πάει τίποτα και μου έχει τύχει και αυτό. Περίμενα πως όλα θα πάνε όπως το ταξίδι μου στη Φλωρινδία, αλλά μου βγήκε το ταξίδι στην κόλαση ας πούμε. Έχουν τύχει και τέτοιες περιπτώσεις. Τα ποσοτικά γνωσιακά μοντέλα που είπαμε είναι αυτά εδώ πέρα, τα αναφέρω γιατί χρησιμοποιούνται ακόμα κτλ και εδώ τελειώνει η σημερινή διάλεξη οπότε μένει την επόμενη φορά να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι και να μιλήσουμε για πολύ ξεκάθαρα και πολύ άμεσα προσδιορίσιμα πράγματα με τα οποία επιλέγουμε τις κινήσεις που κάνουμε. Ως τώρα αναφερθήκαμε δηλαδή στο σύννεφο ενός πολύπλοκου λειτουργικού περιβάλλοντος που συνάδει με την καθημερινή μας ζωή, γιατί καθημερινά αυτές οι συσκευές βρίσκονται μαζί μας, με όλα τα καλά και τα καλά που έχουν, πλοηγούμε σε ένα πολύ ευρύ σύννεφο μεγάλης υπολογιστικής πολυπλοκότητας που αν αντιδράσουμε σωστά με αυτό το σύννεφο θα μας σκιάσει και δεν θα καούμε, αν αντιδράσουμε άσχημα θα βρέξει και θα βραχούμε. Καλώς απόγευμα. |
