| : Παρακαλώ πολύ σε αρχαιότητα. Αλληλούια. Ξέρω πως είναι αυτό το πρόγραμμα. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. Είμαι σκληρός. στο μυαλό σας και αυτές να φυτρώσουν, να μεγαλώσουν, να δώσουν άνθη και καρπούς. Στο κάτω-κάτω έτσι δεν αλλάζει ο κόσμος, εμείς είμαστε ο κόσμος. Φτάνει μέσα σε αυτό το μαζί, σε αυτή τη συλλογικότητα, να διατηρούμε τη μοναδικότητά μας, γιατί όπως έχει πει και ο Oscar Wilde, να είσαι ο εαυτός σου, όλοι οι άλλοι είναι ήδη πιασμένοι. Ο τίτλος του φετινού τέντεξ Πάτρας είναι values, αξίες. Αν ανοίξετε ένα λεξικό και αναζητήσετε το λήμμα αξία, θα διαπιστώσετε ότι η πρώτη ερμηνεία της λέξης είναι η ηλικία, η χειροπιαστή. Αξία είναι το ποσό που αντιστοιχεί σε κάτι. Αρκετά πιο κάτω θα δείτε την άλλη ερμηνεία της λέξης. Αξία είναι κάθε ιδανικό που καθορίζει τον τρόπο ζωής και σκέψεις. Αυτές οι αξίες μας αφορούν, αυτές θα αναζητήσουμε. Πόση αξία έχουν όμως σήμερα οι αξίες, αν έχουν απαξιοθεί, πώς θα γίνουν και πάλι πολύτιμες και πόσοι αφηρημένες ηθικές και πνευματικές αξίες θα αποκτήσουν flesh and blood, θα γίνουν και πάλι απτές και χρήσιμες εν τέλεις στη ζωή μας. Είμαι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Σας μίλησα προηγουμένως για την περιουσία μου. Δεν σας είπα όμως ότι αυτή δεν μετριέται σε χρήματα, ούτε σε ακίνητα. Η ουσία μου είναι όσα έχω ζήσει και οι άνθρωποι που έχω γνωρίσει. Από τη μια, οι δικοί μου άνθρωποι που με αγαπούν και τους αγαπώ και από την άλλη, οι άνθρωποι που συνάντησα μέσα από τη δουλειά μου που με εξέπληξαν με τις γνώσεις, τις εμπειρίες και το πάθος τους γι' αυτό που κάνουν, που μοιράστηκαν μαζί μου μέσα από τις συνεντεύξεις που μου παραχώρησαν τις δικές τους αξίες. Αυτές που στα κρίσιμα σταυροδρόμια τους έδειξαν ποιο δρόμο έπρεπε να ακολουθήσουν. Είτε ήταν πλατιά λεωφόρος, είτε στενό και δύσβατο μονοπάτι. Επιτρέψτε μου σήμερα να σας συστήσω μερικούς από αυτούς τους σπουδαίους ανθρώπους. Ταντάου Άντο, 77 ετών, ένας από τους μεγάλους δασκάλους της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και ας μην έχει πάρει ποτέ το πτυχίο. Αν και αυτοδίδακτος, έχει βραβευτεί με Πρίτσκερ που θεωρείται τον όμπελ της αρχιτεκτονικής και έχει σχεδιάσει εκατοντάδες κτίρια στην πατρίδα του την Ιαπωνία και σε όλο τον κόσμο έχοντας αναγάγει σε ύψηστη αξία στο έργο του την ομορφιά της απλότητας και την ισορροπή ανάμεσα στο φυσικό περιβάλλον και στο ανθρώπινο. Όταν ο Ταντάου Άντο ήταν μόλις δύο ετών οι γονείς του που δύσκολα τα έβγαζαν πέρα με δύο παιδιά αποφάσισαν να κρατήσουν το δίδυμο αδελφό του και άφησαν τον μικρό Ταντάου στη γιαγιά του. Εκείνη τον μεγάλωσε με πάρα πολλές στερίσεις τίποτα δεν του χαρίστηκε, όλα ήταν δύσκολα στη ζωή του μέχρι και ως επαγγελματίας μποξέρ αναγκάστηκε να δουλέψει για λίγο για να τα βγάλει πέρα. Όμως, όπως μου είπε, δεν επέτρεψε στον εαυτό του να τον σταματήσουν οι περιορισμοί που υπήρχαν στο περιβάλλον του και στον τρόπο που μεγάλωσε γιατί πάντα αντιμετωπίζει τη ζωή σαν μια σειρά από τείχους τους οποίους πρέπει να σπάμε για να περνάμε. Καθένας από αυτούς απαιτεί ολοένα και μεγαλύτερη προσπάθεια. Την ίδια αγωνιστικότητα επιδεικνύει μέχρι σήμερα στο ίδιο μονοπάτι βαδίζει τη κρατάμε από τον κ. Ταντάου Άντο αυτή την επιμονή το να μην υποκύπτουμε στις δυσκολίες της ζωής και να έχουμε τη διάθεση να γινόμαστε ολοένα και καλύτεροι. Ιζαμπέλα Ροσελήνη. Κόρη του Ιταλού σκηνοθέτη Ρομπέρτο Ροσελήνη και της διάσημης ηθοποιού Ιγκριτ Μπέργκμαν. Σύζυγος κάποτε του Μάρτιν Σκορσέζε. Σύντροφος και μουσα του Δέιβιτ Λίνς και του Γκάρι Ολντμαν. Διάσημο μοντέλο, ηθοποιός με σπουδαίους ρόλους και μία από τις ομορφότερες γυναίκες της showbiz 66 ετών σήμερα. Πώς θέλετε να σας θυμούνται, κυρία Ροσελήνη, τη ρώτησα στο τέλος της συνέντευξης. Δεν θα με θυμούνται, μου απάντησε, και καθόλου δεν με πειράζει. Δεν είμαι ο Μπετόβεν ούτε ο Ναπολέων. Θα με θυμούνται βέβαια τα παιδιά μου. Κι αν κάτι με στενοχωρεί είναι ο πόνος που άθελα μου θα τους προκαλέσω πεθαίνοντας. Αλλά, that's life. Επίτα από μια γενιά, δύο το πολύ, δεν θα υπάρχουν συναισθήματα πια για μένα, ούτε και μνήμη. Τη θα κρατήσουμε από την κυρία Ιζαμπέλα Ροσελήνη εδώ στη Φάρμα της έξω από τη Νέα Υόρκη. Θα κρατήσουμε αυτή την ταπεινότητα, την έλλειψη ματαιοδοξίας, αλλά και την άδολη αγάπη που είναι συνδετικός ιστός μιας αγαπημένης οικογένειας. Επόμενο πρόσωπο. Θεόδωρος Κουρεντζής. Κουρεντζής από τους μεγαλύτερους μαέστρους του καιρού μας. Είναι διευθυντής της όπερας και του θεάτρου του PERM της Ρωσίας. Το μουσικό σύνολο που διευθύνει η ορχήστρα του είναι πάρα πολύ σημαντικό διεθνώς. Μάλιστα, πολύ καλλιτέχνες θυσιάζουν την καριέρα τους στις μεγαλοπόλεις της Δύσης για να εργαστούν και να δημιουργήσουν στο πλευρό του. Αμέτρητες διθεραμβικές κριτικές έχουν γραφτεί για εκείνων στα διεθνή μέσα. Το κοινό του τον ακολουθεί σαν rock star. Μοιάζει και λίγο με rock star. Τον ρώτησα πόσο χαίρεται αυτές τις διθεραμβικές κριτικές και πόσο τις επιζητεί. Πολλοί της χαίρομαι, μου απάντησε. Δεν θα σας πω ψέματα. Ποιος δεν χαίρεται όταν εκτιμούν αυτό που κάνει. Αλλά δεν αλλάζουν τη ζωή μου. Είμαι πάντα μαθητής. Σε μια διαδικασία αναζήτησης και τριβής με τη μουσική που δεν έχει τέλος. Γιατί αν υπήρχε τέλος, αν υπήρχε προορισμός, δεν θα υπήρχε άμυλα. Δεν θα υπήρχε διάθεση να κάνουμε ένα ακόμα βήμα μπροστά, να γίνουμε καλύτεροι. Δεν θα ονειρευόμασταν. Και το όνειρο, μου είπε ο Θεόδωρος Κουρεντζής, είναι σαν το καροτάκι που κρεμάνε μπροστά από τα άλογα για να τα κάνουν να προχωρήσουν. Για αυτό το λόγο, κάθε όνειρό μας που πραγματοποιείται πρέπει αμέσως να αντικαθίσθεται από ένα καινούριο. Να κατάμε από την περίπτωσή του την άμυλα φυσικά και το όνειρο να αλλάξουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο. Νάνα Μούσχουρη. Η διεθνής Ελληνίδα τραγουδίστρια έχει ογγραφίσει περισσότερα από 200 άλμπουμ και έχει πωλήσεις που ξεπερούν τα 300 εκατομμύρια. Σχεδόνωσα οι Beatles και οι Rolling Stones. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, όταν ήταν ακόμη άσημη, ο Μάνος Χατζιδάκης τη ζήτησε να ερμηνεύσει στην επίδαυρο το τραγούδι και το μύθο θα σας πω, το γνωρίζετε σίγουρα, που είχε γράψει για το ανέβασμα της λισιστράτης του Αριστοφάνη από το Εθνικό Θέατρο. Η Μούσχουρη ήταν ενθουσιασμένη και ακολούθησε το θίασος στην επίδαυρο. Όμως στην παραμονή της πρεμιέρας, ο Χατζιδάκης δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από το Υπουργείο Πολιτισμού. Του είπαν ότι η Μούσχουρη δεν μπορούσε να συμμετάσχει στην παράσταση. Ίσως θεώρησαν ότι μια τραγουδίστρια του ελαφρού τραγουδιού, που τότε δεν το είχαν και πολλοί σε υπόληψη, θα βεβήλωνε το Αρχαιοθέατρο. Εκείνη μάζεψε τα πράγματά της και επέστρεψε στην Αθήνα. Ήταν μία από τις πιο μεγάλες απογοητεύσεις της καριέρας της, όπως μου είπε. «Πώς ξεχνιέται μια τόσο πικρή στιγμή», τη ρώτησα. «Δεν ξεχνιέται», μου απάντησε, «και δεν πρέπει να ξεχαστεί, διότι οι αποτυχίες είναι πολύ χρήσιμες στη ζωή μας. Με την επιτυχία μπορεί να χάσεις το μυαλό σου και να νομίσεις ότι έγινε σπουδαίος. Με την αποτυχία συνειδητοποιείς πόσα πρέπει να αλλάξεις ώστε να γίνεις καλύτερος». Έλλειψη έπαρσης, λοιπόν, αυτογνωσία και η επίγνωση ότι μια αποτυχία πολλές φορές είναι μια νέα αρχή. Αυτά ας κρατήσουμε από την κυρία Νάνα Μούσχουρη. Τον γνωρίζετε φαντάζομαι, είναι ο John Esbo, ο Νορβηγός star της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας. Ένας τραυματισμός στα γόνατα του στέρισε τη δυνατότητα να ολοκληρώσει την καριέρα ως ποδοσφαιριστής. Έπαιζε σε ομάδα της πρώτης εθνικής κατηγορίας στη Νορβηγία. Ήταν καλός? Μάλλον ναι, μου είπε. Απλώς κάθε φορά που έβαζα γκολ, αντί να αγκαλιάσω το συμπέκτη μου που μου είχε δώσει την μπάσα, εγώ έτρεχα να πάρω την μπάλα και να τη φιλήσω, γιατί είχα δει ότι ο Πελέ έκανε το ίδιο. Όλοι στην ομάδα πρέπει να με μισούσαν που ήμουν τέτοιο ψώνιο. Τελικά ο Νέσμπο έμελε να σκοράρικε σε ένα άλλο γήπεδο, αυτό της συγγραφής. Από τα βιβλία του, διεθνή bestseller όλα, αυτό που περισσότερο αγαπά είναι ο Κοκκινολέμις, γιατί βασίζεται στην ιστορία του πατέρα του, που στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, πολέμισε εθελοντή στο πλευρό των Ναζί. Ο Νέσμπο το έμαθε όταν ήταν 15 ετών, έχασε τη γη κάτω από τα πόδια, του σοκαρίστηκε. «Δρέπεστε ακόμα γι' αυτό», τον ρώτησα. «Όχι», μου απάντησε, «γιατί μέχρι που ο πατέρας μου πέθανε από καρκίνο, προλάβαμε και συζητήσαμε πολύ γι' αυτό, τον κατάλαβα. Ήταν 18 ετών και ανάμεσα στον Στάλιν και τον Χίτλερ έπρεπε να διαλέξει αυτόν που θεωρούσε λιγότερο επικίνδυνο. Δυστυχώς, διάλεξε τον Δεύτερο. «Για να καταλάβεις την ιστορία», συνέχισε ο Νέσμπο, «πρέπει να δεις τα γεγονότα με τη ματιά των ανθρώπων που τα έζησαν. Αυτό έκανα κι εγώ. Δεν τρέπομαι λοιπόν για τον πατέρα μου, όμως τον λυπάμαι για τη λάθος απόφαση που πήρε και για το βάρος που εξαιτίας της έπρεπε να κουβαλάει σε όλη την υπόλοιπη ζωή του». Τη θυμάμαι λοιπόν από τον Νέσμπο την ενσυνέσθηση, το να μην είσαι απόλυτος, να μπαίνεις στα παπούτσια των άλλων, να προσπαθείς να τους κατανοείς. Και κατανοώ δεν σημαίνει απαραίτητος δικαιολογό και φυσικά τη μεγαλοψυχία και τη συγχώρεση. Εδώ η φωτογραφία από την επίσκεψή του στην Αθήνα. Αυτή είναι η εθνική ομάδα κοφών γυναικών μπάσκετ. Έντεκα γυναίκες κοφές ιβαρίκοες. Άτομα με αναπηρία επισήμως, αλλά στην πραγματικότητα μια σπουδαία ομάδα και κυρίως μια σφιχτή αγκαλιά μαζί με την προπονήτριά τους στην Αθηνά Ζέρβα. Το πάθος τους για τον μπάσκετ και η αγάπη της μιας για την άλλη, τις κάνουν να ξεπερνούν όλα τα εμπόδια. Όταν μαζεύονται για προπονήσεις και αγώνες αφήνουν πίσω τους οικογένειες και δουλειές, βάζουν χρήματα από την τσέπη τους αν χρειαστεί και προσπαθούν για το καλύτερο. Είναι μια ερασιτεχνική ομάδα με επαγγελματική συμπεριφορά και αφοσίωση που αποδεικνύει ότι κανένα πρόβλημα και καμιά αναπηρία δεν μπορεί να σου στερήσει τη δίψα να διακριθείς και να τιμήσεις τα εθνικά σου χρώματα. Πέρυσι στους Ολυμπιακούς αγώνες Κοφών στην Τουρκία κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο και είμαι σίγουρη ότι και του χρόνου στο παγκόσμιο πρωτάχλημα που θα διεξαχθεί στην Πολωνία θα αποδείξουν την αξία τους. Είχα τη χαρά να τις γνωρίσω. Η Στεφανία είναι μωριακή βιολόγος. Πιστεύει ότι οι μεγαλύτερες αρετές των μπάσκετ είναι η δύναμη του μυαλού και η θέληση. Η Ευαγγελία είναι αρχιτέκτο, αγαπά τον μπάσκετ γιατί χτίζει, όπως μου είπε, γερούς χαρακτήρες και μέσα από το εμείς σε κάνει να ξεπερνάς το εγώ. Οι ανθοί είναι γυμνάστρια. Δεν υπάρχουν προβλήματα και δυσκολίες, λέει, υπάρχουν μόνο μονοπάτια που πάντα κάπου σε βγάζουν. Τι μένει από την ιστορία τους? Η αξία της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης, της επιμονής και φυσικά η αποδοχή της διαφορετικότητας σε μια κοινωνία ίσον ευκαιριών, ιδανικά τουλάχιστον, όπου καθένας έχει κάτι να προσφέρει. Αυτός είναι ο Γιάννης Μπαζιώτης, ο πρώτος Έλληνας που συμμετείχε σε αποστολή της ΝΑΣΑ προς αναζήτηση μετεωρητών στανταρκτική από το 1976 που ξεκίνησε η αποστολή. Ήταν παιδικό του όνειρο. Ετησίως η ΝΑΣΑ δέχεται κατοντάδες αιτής από όλο τον κόσμο και όπως καταλαβαίνετε τα κριτήρια είναι πάρα πολύ αυστηρά. Ο Μπαζιώτης που είναι γεωλόγος έκανε την πρώτη του αίτηση το 2012. Η ΝΑΣΑ δεν δέχεται e-mails. Κάθε υποψήφιος πρέπει να στείλει γραπτή επιστολή στην οποία να απαντάς το ερώτημα. Γιατί πιστεύεις ότι πρέπει να σε δεχτούμε. Στις πρώτες τέσσερις επιστολές του, όπως παραδέχτηκε στην κουβέντα μας, ήταν φλίαρος και ορμητικός. Στην πέμπτη όμως έγραφε. Καταλαβαίνω ότι υπάρχουν υποψήφοι πολύ καλύτεροι από εμένα. Και το να επιλέξετε κάποιον από μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα, μάλλον έχει ελάχιστες πιθανότητες. Όμως εγώ θα επιμείνω. Γιατί για μένα αυτή η αποστολή είναι όνειρος ζωής. Αξίζει να περιμένω. Τελικά δεν χρειάστηκε να περιμένει γιατί η ΝΑΣΑ τον δέχτηκε και ο Γιάννης έζησε το όνειρό του. Πήγε στην Ανταρκτική. Τι λέει ο ίδιος? Να επιμένετε, να προσπαθείτε μέχρι πραγμάτωσης του δικού σας προσωπικού μύθου. Αυτό είναι το μήνυμά του. Όσο για τις δυσκολίες, ο Τόμας Τζέφερσον, ο τρίτος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτιών, έλεγε πως όσο πιο δύσκολο είναι αυτό που πετυχαίνεις, τόσο πιο τυχερός αισθάνεσαι. Ο Γιάννης Μπαζιώτης έχει το δικό του μότο. Όταν κυνηγάς το όνειρό σου, λέει, τότε επιζητήσεις τις δυσκολίες, γιατί αυτές σε κάνουν πιο δυνατό, πιο όρημο και σε βοηθούν να αντεπεξέλθεις στις επόμενες δυσκολίες που σίγουρα θα αντιμετωπίσεις. Το τελευταίο πορτρέτο προσθέθηκε την τελευταία στιγμή. Ανέτρεψα λίγο την ομιλία μου, γιατί πρόκειται για πολύ πρόσφατη γνωριμία και για έναν κεραυνοβόλο έρωτα, πρέπει να ομολογήσω ενωποιών σας. Αυτός είναι ο Κωστής. Είναι μια μεσογειακή φόκια μόλις ενός μηνός. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν ο Κυκλώνας Ζορμπάς περνούσε από την Ελλάδα, ο Κωστής μέσα στη Θαλασσοταραχία χάσε τη μαμά του. Σε αυτή την ηλικία τα φοκάκια είναι πολύ αδύναμα, δεν μπορούν να κολυμπήσουν καλά. Ένας ψαράς ο Κώστας Μποιατζίδης τον βρήκε ταλαιπωρημένο, εξασθενισμένο, πεινασμένο σε μια παραλία στη Φολέγανδρο και κάλεσε τιμό μου. Οι άνθρωποι της οργάνωσης, για να ευχαριστήσουν τον ψαρά, έδωσαν στο φοκάκι το όνομά του. Ο Κωστής αναρώνει με τη φροντίδα των ειδικών. Πήγα στο Σταθμό Πρώτων Βοηθιών της οργάνωσης, στα Σπάτα, να τον δω από κοντά και ρώτησα τη βιολόγο Ελένη Τούντα, που τον φροντίζει, ποιο θα είναι το μέλλον του, αν όλα πάνε καλά. Εξήγησε ότι η μεσογειακή φόκια είναι ζώο με πάρα πολύ ψηλή νοημοσύνη. Μαθαίνει εύκολα και κοινωνικοποιείται. Γι' αυτό η ίδια και οι συνεργάτες της είναι πάρα πολύ προσεκτικοί. Μολονότι ο πειρασμός είναι μεγάλος, βλέπετε κι εσείς πόσο γλυκούλης είναι ο Κωστής, αποφεύγουν, όπως είπε, χαρακτηριστικά τα πολλά γουτσουγούτσου. Γιατί δεν πρέπει να αναπτύξει το ζώο σχέση εξάρτησης από τους ανθρώπους. Ο Κωστής πρέπει να δυναμώσει και να επιστρέψει στη θάλασσα, εκεί όπου ανήκει. Ήθελα να σας τον γνωρίσω, γιατί βλέποντας αυτά τα μάτια, καλό είναι να συνειδητοποιούμε κάπου-κάπου ότι εμείς οι άνθρωποι δεν είμαστε το κέντρο του σύμπαντος, αλλά απλώς ένας κρίκος στην αλυσίδα του φυσικού περιβάλλοντος. Και ότι η ενσυνέσθηση, το νιάξιμο, δεν πρέπει να φορά μόνο τους άλλους ανθρώπους, αλλά και τα ζώα ή και τα άλλα ζώα, για να είμαι ακριβής. Και εσύ θα με ρωτήσετε ίσως, εσύ τι έχεις να μας πεις, ποιες αξίες οδηγούν εσένα. Η αγάπη και ο σεβασμός θα σας έλεγα. Αυτά με έχουν βοηθήσει να επιβιώσω και ως πρώην καρκινοπαθής, το ρήμα επιβιώνω, το χρησιμοποιώ κυριολεκτικά. Αγάπη και σεβασμός από τη μία στη ζωή, που πάντα έχει τον τρόπο, πιστέψτε με, να μας εκπλήσει και μας δίνει την ευκαιρία να βγούμε πιο δυνατοί μέσα από τα στραπάτσα μας. Και από την άλλη, αγάπη και σεβασμός πρώτα στον εαυτό μας και μετά στους άλλους, στην οικογένεια, στους φίλους, στην κοινωνία, στους ανθρώπους που ερωτευόμαστε. Έτσι οι σχέσεις μας θα είναι ισότιμες. Και κάτι άλλο, όταν αρρώστησα πριν από κάμποσα χρόνια, φυσικά και σκέφτηκα ότι υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να πεθάνω. Όμως αποφάσισα να κοιτάξω κατάματα τους φόβους μου και να το παλέψω. Γιατί τελικά τι μετράει αυτό. Να δίνουμε με αξιοπρέπεια τις μάχες μας, ακόμα και όταν θεωρούμε ότι είναι πολύ πιθανό να χάσουμε. Όταν έρχεται η νίκη είναι πιο γλυκιά. Λένε ότι το χειρότερο στο θέατρο δεν είναι να μιλάς μπροστά σε άδεια καθίσματα, αλλά μπροστά σε άδεια πρόσωπα. Και επειδή αυτή η ομιλία κατά κάποιο τρόπο ήταν κάπως σαν θεατρικός μονόλογος, είμαι πάρα πολύ χαρούμενη και συγκινημένη, γιατί μίλησα μπροστά σε γεμάτα καθίσματα και σε γεμάτα πρόσωπα. Σας ευχαριστούμε πολύ. |
