| : ότι το δικό τους να το κάνει υπό технолог holidays είναιти πράγματαруς. Αδερφή, καλησπέρα. Χαίρομαι. Θα σας μιλήσω για τη γύραση. Είναι ένα θέμα, βέβαια, που μας αφορά όλους, γιατί όλοι θα γεράσουμε, ίσως κάποιοι να μην προλάβουμε, πάντως είναι ένα καθολικό φαινόμενο. Θα το δούμε και στη συνέχεια. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης βιολογίας η γύρανση. Είναι ένα περίπλοκο φαινόμενο που μόλις τώρα, τα τελευταία χρόνια, δηλαδή, έχει αρχίσει να αποτελεί αντικείμενο της επιστημονικής έρευνας. Βέβαια, η ανάγκη του ανθρώπου να καταλάβει τη γύρανση είναι προαιώνια, γιατί έχουμε το φόβο της γύρανσης και τελικά αυτού που έπεται, του θανάτου δηλαδή. Οπότε, όπως ξέρετε όλοι, από πολύ παλιά ψάχναμε το ελιξύριο της νεότητας. Ψάχναμε να βρούμε έναν τρόπο να ξεφύγουμε από τη γύρανση, να μπορέσουμε να κρατηθούμε πάντα νέοι. Και βλέπετε εδώ πέρα την πηγή της νεότητας, το που υποτίθεται εάν πληθούμε, εάν κολυμπήσουμε, δεν θα γεράσουμε ποτέ. Αυτό βέβαια απέχει πολύ από την πραγματικότητα και τέτοιο πράγμα σίγουρα δεν υπάρχει, ούτε και νομίζω ότι η επιστήμη μπορεί να το δώσει στα επόμενα χρόνια. Εκείνο όμως που είναι πραγματικότητα, είναι ότι η ανθρώπινη ζωή, το προσδόχημο της ανθρώπινης ζωής έχει αυξηθεί δραματικά, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Βλέπετε από ένα μέσο όρο διάρκεια ζωής 35 ετών, το 1600 περίπου, έχουμε φτάσει τώρα να ξεπερνάμε τα 80-85 χρόνια. Αυτό είναι μια τρομερή αύξηση, η οποία βέβαια έχει προκύψει από τις πολύ μεγάλες επιτυχίες της ιατρικής, στην αντιμετώπιση ασθενειών, λιμόξεων ή χρήσεων αντιβιωτικών, έχει στην ουσία προλάβει θανάτους που θα μπορούσαν να συμβούν. Αν δείτε όμως, εκείνο το οποίο είναι πιο χαρακτηριστικό είναι ότι το κομμάτι εκείνο του ανθρώπινου πληθυσμού, που είναι πάνω από 85 χρόνια, είναι το ταχύτερα αυξανόμενο κομμάτι του ανθρώπινου πολιτισμού σύγχρονες κοινωνίες. Μάλιστα βλέπετε τα στοιχεία για δύο χώρες, στις οποίες έχουμε στατιστικά δεδομένα, την Ιαπωνία και τη Σουηδία και βλέπετε πως έχει εκτοξευτεί η συχνότητα στον πληθυσμό των ανθρώπων πάνω από 85 ετών, αυτών που λέμε υπερίλικες, υπεραιονόβοι άνθρωποι. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι στην ουσία ο ανθρώπινος πληθυσμός γερνάει. Αυτό δεν έχει ως συνέπεια βέβαια μόνο να υπάρχει αυξημένη συχνότητα ηλικιωμένων ανθρώπων στον πληθυσμό, επίσης έχει ως συνέπεια να έχουμε αυξημένη συχνότητα όλων εκείνων των παθολογικών καταστάσεων που σχετίζονται με τη γέρανση και που όλοι λίγως πολύ τις γνωρίζουμε. Για παράδειγμα, νευροεκφυλιστικά νοσήματα, η νόσος Αλσχάιμερς ήταν μια σπάνια σχετικά νόσο στις αρχές του 20ου αιώνα. Τώρα έχει γίνει πάρα πολύ συχνή. Μάλιστα λένε ότι μέχρι το 2050 περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων πάνω από τα 65 χρόνια θα νοσεί με αυτή τη νόσο. Επίσης καρδιαγειακά νοσήματα, εγκεφαλικά επισόδια, διαβίτης τύπου 2, καρκίνος, είναι άλλα νοσήματα τα οποία είναι συνοδά της γέρανσης και των οποίων έχει επίσης αυξηθεί η συχνότητα. Πώς θα μπορούσε λοιπόν στο πλαίσιο της μελέτης της γέρανσης να αντιμετωπίσουμε και όλες αυτές τις συνοδές καταστάσεις, προσπαθώντας να βελτιώσουμε, αν το θέλετε, την ποιότητα ζωής σε μεγάλες ηλικίες. Έστω λοιπόν ότι μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε το σύμπτωμα. Έστω ότι μπορούσαμε κάθε φορά να θεραπεύουμε αυτές τις ασθένειες που σχετίζονται με τη γέρανση. Για παράδειγμα, έστω ότι μπορούσαμε να θεραπεύσουμε όλες τις μορφές καρκίνους σήμερα. Πόσο παραπάνω θα ζούσαμε αν το κάναμε αυτό. Όπως βλέπετε θα ζούσαμε λίγο περισσότερο από όσο ζούμε ήδη τώρα. Αυτό το γράφημα δείχνει πόσα χρόνια πάνω από τα πενήντα έτη θα ζήσουμε αν κάνουμε κάποια παρέμβαση, η οποία θα εξαφανίσει ένα ολόκληρο σύνολο νοσημάτων. Βλέπετε λοιπόν ότι θεραπεύοντας τον καρκίνο θα ζήσουμε ίσως πέντε με δέκα χρόνια περισσότερα. Θεραπεύοντας και τα υγειακά νοσήματα ακόμα λίγο παραπάνω. Θεραπεύοντας όλα τα παραπάνω και το διαβήτη λίγο περισσότερο. Αλλά αν καταφέρουμε να βρούμε αυτό που συνδέει όλες αυτές τις παθολογικές καταστάσεις με τη γύρανση, γιατί δηλαδή αυξάνει η συχνότητα νευροεκφυλιστικών νόσοκων καθώς γερνάμε. Αν το καταλάβουμε αυτό θα μπορούσαμε όχι μόνο να αναβάλουμε την εμφάνιση αυτών των ασθενειών, αλλά θα μπορούσαμε επίσης να αποσυνδέσουμε τις παθολογικές καταστάσεις αυτές από τη γύρανση, να μην ακολουθούν τη γύρανση. Για να το κάνουμε αυτό λοιπόν θα πρέπει να θεραπεύσουμε όχι το σύμπτωμα, γιατί όλες αυτές οι παθολογικές καταστάσεις στην ουσία αποτελούν συμπτώματα της γύρανσης, αλλά την αιτία, την ίδια τη γύρανση. Θα πρέπει δηλαδή να δούμε πώς μπορούμε να αποσυνδέσουμε την παθολογία από τη γύρανση. Και αυτό για να το κάνουμε βέβαια, χρειάζεται να μελετήσουμε το ίδιο το φαινόμενο. Γιατί όπως σας είπα και στην αρχή, όλοι μας θα γεράσουμε, πρόκειται για ένα καθολικό φαινόμενο, δεν θα πάθουμε όλοι καρκίνο, δεν θα πάθουμε όλοι αεμφραγμά, δεν θα πάθουμε όλοι ασχάιμες, αλλά η γύρανση αφορά όλους, αφορά το σύνολο του ανθρώπινου πληθυσμού. Για να μπορέσουμε όμως να μελετήσουμε τη γύρανση στο εργαστήριο και εδώ θα αρχίσω να σας λέω μερικά πράγματα που αφορούν την έρευνα που γίνεται και που κάνουμε και εδώ στην Ελλάδα και θα λέγαμε πολύ μεγάλη επιτυχία, θα πρέπει καταρχήν να ορίσουμε τι είναι αυτό που ονομάζουμε γύρανση, τι είναι αυτό που λέγεται γύρανση, με καθαρά επιστημονικούς όρους όμως, για να μπορούμε να το μελετήσουμε στη συνέχεια στο εργαστήριο. Τι είναι λοιπόν γύρανση? Εμείς όπως το καταλαβαίνουμε, γύρανση εννοούμε τα γκρίζα μαλλιά, το ζαρωμένο δέρμα, την έλλειψη δύναμης, όλα αυτά είναι στην ουσία ο φαινότυπος της γύρανσης, είναι το σύμπτωμα. Η γύρανση είναι αυτό που λέμε αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας καθώς περνάει ο χρόνος. Αυτό είναι γύρανση, είναι η αυξημένη πιθανότητα να πεθάνουμε καθώς περνάνε τα χρόνια. Και πού οφείλεται αυτό, ποιο είναι δηλαδή το υπόστρωμα της γύρανσης, γιατί συμβαίνει η γύρανση, συμβαίνει γιατί έχουμε αλλαγές, αλλιώσεις στα μόρια που μας αποτελούν. Αυτό είναι ένα καθολικό φαινόμενο το οποίο δεν αφορά μόνο έμβειους οργανισμούς. Ακόμα και ένα αυτοκίνητο να αφήσουμε στην άκρη του δρόμου θα σκουριάσει μετά από πολλά χρόνια. Με το πέρασμα του χρόνου, λοιπόν, ακόμα και στα βιολογικά συστήματα δημιουργούνται αλλιώσεις. Στα μόρια που μας αποτελούν συμβαίνουν βλάβες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, καθώς περνάει ο χρόνος, να συσσορεύονται οι βλάβες αυτές και στο τέλος τα ίδια μας τα κύτταρα να δυσλειτουργούν. Και βέβαια αυτό έχει μετά ως συνέπεια να καταραίει η λειτουργία ιστών, οργάνων και τελικά να έχουμε αυτό που λέμε γύρανση. Όλο αυτό το φαινότυπο, όλο αυτό το πακέτο που μπορεί να έχει τις ρυτίδες, μπορεί να έχει την πρεσβειοπία, μπορεί να έχει τον καρκίνο και όλες άλλες τις παθολογικές καταστάσεις. Αυτό είναι γύρανση. Ποια είναι λοιπόν τα επιστημονικά ερωτήματα, τι προσπαθεί να απαντήσει η επιστήμη όταν μιλάμε για γύρανση. Είναι στην ουσία τρία βασικά ερωτήματα. Το πρώτο είναι γιατί γερνούν οι έμβοι οι οργανισμοί. Αν το σκεφτείτε δεν υπάρχει κανένας εγγενής λόγος ένα βιολογικό σύστημα να γερνάει. Τα άτομα που μας αποτελούν είναι αιώνια, είναι άφθαρτα. Όπως ίσως έχετε ακούσει τα μόριά μας, τα άτομα που μας αποτελούν δημιουργήθηκαν σε κάποια έκρηξη Σούπερ Νόβα κάπου δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Και από τότε υπάρχουν. Το υδρογόνο, το οξυγόνο είναι άτομα άφθαρτα. Ο άνθρακας είναι άφθαρτο άτομο. Γιατί λοιπόν ένα συνοθήλευμα άτομα να είναι αφθαρτό. Άρα λοιπόν πολύ σημαντικό ερώτημα γιατί γερνούν οι έμβοι οι οργανισμοί. Επίσης ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη γύρανση. Μπορούμε να βρούμε αυτούς τους παράγοντες έτσι ώστε να μπορέσουμε αν το θέλετε να χειριστούμε τη γύρανση, να την καθυστερήσουμε. Και τέλος ποιοι είναι οι μοριακοί μηχανισμοί, δηλαδή ποια μονοπάτια μέσα στο σώμα μας, μέσα στα κύτταρά μας είναι υπεύθυνα, ποια βιοχημικά μονοπάτια είναι αυτά που είναι υπεύθυνα για τη γύρανση. Αν το μάθουμε αυτό θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε φάρμακα τα οποία να επηρεάζουν αυτά τα μονοπάτια και να αποσυνδέσουμε τη γύρανση από παθολογικές καταστάσεις. Πώς όμως μπορεί να μελετηθεί στην πράξη η γύρανση, ας πάμε τώρα να μιλήσουμε πρακτικά. Πώς μπορούμε να το απαντήσουμε αυτό το ερώτημα. Προφανώς δεν μπορούμε να κάνουμε πειράματα απευθείας στον άνθρωπο, όπως καταλαβαίνετε. Η γύρανση είναι ένα πολύ σύνθετο φαινόμενο, πολύ παραγοντικό φαινόμενο και τις δυσκολίες που υπάρχουν στο να το κάνουμε, να μελετήσουμε το φαινόμενο αυτό απευθείας στον άνθρωπο είναι πάρα πολλές. Αν βγάλουμε και τις ηθικές ας το πούμε, τους ηθικούς περιορισμούς που μπορεί να υπάρχουν. Μελέτες στον άνθρωπο είναι πολύ χρονοβόρες, έχουν πολύ υψηλό κόστος, υπάρχει πάντα γενετική πικυλομορφία. Στην ουσία κανείς δεν είναι όμοιος με κάποιον άλλον. Ακόμα και οι μοζυγοτικοί δίδυμοι έχουν διαφορές. Οπότε αυτό αυξάνει την πολυπλοκότητα του να μπορούμε να μελετούμε το φαινόμενο αυτό στον άνθρωπο. Γι' αυτό λοιπόν καταφεύγουμε σε πειραματόζωα για να μπορέσουμε να μελετήσουμε τη γέρανση. Ένα πειραματικό σύστημα, ένα πειραματόζωο δηλαδή, το οποίο χρησιμοποιείται για τη μελέτη της γέρανσης θα πρέπει να έχει κάποια χαρακτηριστικά. Καταρχήν θα πρέπει να έχει χαμηλό κόστος η χρήση του στο εργαστήριο. Γιατί χρειαζόμαστε πολύ μεγάλους αριθμούς πειραματοζών για να μελετήσουμε τη γέρανση. Η γέρανση είναι ένα πληθυσμιακό φαινόμενο. Δεν είναι κάτι το οποίο μπορούμε να μελετήσουμε σε ατομικό επίπεδο. Όταν λέμε ότι ο ανθρώπινος πληθυσμός έχει μέση διάρκεια ζωής 85 χρόνια, εννοούμε ότι ένα μεγάλο σύνολο, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων, ζει μέχρι τα 85 χρόνια κατά μέσο όρο. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιος από εμάς θα φτάσει ή ότι θα πεθάνει όταν θα φτάσει να είναι 85 ετών. Οπότε χρειαζόμαστε μεγάλους πληθυσμούς. Χρειαζόμαστε να έχουμε πειραματική ευελιξία, να μπορούμε δηλαδή να κάνουμε πειράματα, να μπορούμε να παρεμβαίνουμε. Πρέπει αυτός ο οργανισμός να έχει μικρή διάρκεια ζωής, αλλιώς θα περιμένουμε χρόνια μέχρι να τελειώσουμε ένα πείραμα. Φανταστείτε να έχουμε ένα οργανισμό ο οποίος πεθαίνει σε 30 χρόνια, ποιος θα ζήσει να κάνει δυο-τρία πειράματα γύρανσης χρησιμοποιώντας αυτόν τον οργανισμό. Και βέβαια χρειάζεται να έχουμε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον και καθόλου γενετική ποικιλομορφία, για να μπορούμε να βρούμε ποια είναι τα γονίδια που φταίνουν για τη γύρανση, που είναι υπεύθυνα για τη γύρανση. Και εκεί καταλήγουμε βέβαια σε οργανισμούς μοντέλα, όπως λέμε, πειραματόζα, τα οποία έχουν το εξής χαρακτηριστικό, αν προσέξετε σε αυτές τις καμπύλες. Αυτό που ισχύει στον άνθρωπο, αυτές είναι όλες καμπύλες επιβίωσης που βλέπετε. Στην ουσία είναι καμπύλες που δείχνουν τι ποσοστό του πληθυσμού παραμένει ζωντανό καθώς περνάει ο χρόνος. Ξεκινάμε από το 100% τα 100% και έχουμε τελικά αυτές τις συγμοειδείς καμπύλες που δείχνουν πώς γερνάει ένας πληθυσμός. Ξεκινάμε βέβαια από ένα μεγάλο σύνολο ατόμων και βλέπετε ότι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της γένασης, δηλαδή το σχήμα και ο ρυθμός με τον οποίο γερνάνε οι οργανισμοί είναι παρόμοιος. Αυτό δείχνει ότι οι μηχανισμοί που βρίσκονται πίσω από τη γύραση είναι, όπως λέμε, εξελικτικά συντηρημένοι, δηλαδή είναι ίδιοι. Πάνω στον πλανήτη Γη υπάρχει μόνο μια βιολογία. Όλοι προερχόμαστε από ένα αρχαίγονο κύταρο. Το DNA είναι το ίδιο και στα μπακτήρια και στους ανθρώπους. Οπότε μελετώντας αυτούς τους απλούς οργανισμούς μπορούμε τελικά να εξάγουμε συμπεράσματα τα οποία να έχουν σχέση και με τον άνθρωπο, όπως βλέπετε. Και πραγματικά μελετώντας και μαθαίνοντας από αυτούς τους οργανισμούς καταφέραμε να απομονώσουμε πάνω από 300 γονίδια. Κάποια από αυτά μάλιστα και εδώ στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκαν για πρώτη φορά τα οποία τα λέμε γεροντογονίδια, έτσι χαριτολογώντας. Είναι γονίδια τα οποία ρυθμίζουν τη διαδικασία της γύρανσης, την ίδια τη διαδικασία της γύρανσης. Για παράδειγμα το πώς τα κύταρα διπλασιάζονται όπως βλέπετε σε αυτό το βίντεο. Και τελικά αναγνωρίστηκαν μέσα από τη μελέτη όλων αυτών των γονιδίων πάρα πολύ παράγοντες που επηρεάζουν τη γύρανση. Όπως για παράδειγμα το περιβάλλον είναι ένα σημαντικός παράγοντας, προφανώς όλοι μπορούμε να το αντιληφθούμε. Αλλά υπάρχει και ο παράγοντας της αναπαραγωγής. Τα μυτοχόνδρια που εσείς τους έχετε ακούσει είναι τα οργανίδια μέσα στα κύταρα που παράγουν την ενέργεια που χρειάζονται τα κύταρα για να λειτουργήσουν. Η σηματοδότηση μέσω ενσουλίνης, τα επίπεδα ενσουλίνης δηλαδή είναι πολύ σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τη γύρανση. Ο μεταβολισμός, το stress, το οποίο δεν είναι πάντα αρνητικό, μπορεί να είναι και θετικό, αυτό που λέμε θερμηδικός περιορισμός και εδώ ίσως κάποιοι από εσάς να καταλαβαίνετε ότι πρόκειται για περιορισμός στη λήψη τροφής, που έχει δειχτεί ότι πραγματικά επεκτείνει τη διάρκεια ζωής σε όλους τους οργανισμούς που έχει δοκιμαστεί και πολλοί άλλοι παράγοντες που ακόμα δεν έχουν ανακαλυφθεί. Οπότε χρησιμοποιώντας πλέον αυτή τη γνώση μπορούμε πια να παρέμβουμε στη γύρανση και αυτό δεν είναι επιστημονική φαντασία. Μπορούμε να το κάνουμε για παράδειγμα σε οργανισμούς μοντέλα, σε πειραματόζωα, μπορούμε να αυξήσουμε δραματικά τη διάρκεια ζωής. Αυτό το έχουμε πετύχει και εδώ στην Ελλάδα στα ελληνικά εργαστήρι αλλά και στο εξωτερικό. Θα σας πω ένα παράδειγμα που φαίνεται σε αυτό το διάγραμμα, πώς μπορούμε να αυξήσουμε τη διάρκεια ζωής συνδυάζοντας δυο παρεμβάσεις. Καταρχήν θερμητικό περιορισμό, σας είπα πιο πριν ότι όταν η λήψη της τροφής είναι περιορισμένη έχουμε αυξημένη διάρκεια ζωής. Αυτό είχε δοκιμαστεί ακόμα και σε πρωτεύοντα και σε επιθύκους και μάλιστα ισχύει και δουλεύει πάρα πολύ καλά. Και χαμηλά επίπεδα ενσουλίνης. Εάν δηλαδή φτιάξουμε ένα πειραματόζο το οποίο δεν το ταΐζουμε όσο θα έτρωγε από μόνο του αλλά το μισό από αυτό που θα έτρωγε από μόνο του, δεν λέμε να το πεινάσουμε, να το σκοτώσουμε στην πείνα, αλλά να του μειώσουμε τις αρμήδες που παίρνει στο ένα δεύτερο ή στο ένα τρίτο. Και ταυτόχρονα κάνοντας μια γενετική παρέμβαση να μειώσουμε την ισουλίνη που κυκλοφορεί στο αίμα μπορούμε να έχουμε τεράστια επιμήκηση της διάρκειας ζωής. Θα ήταν ισοδύναμο με το να ζει ο άνθρωπος πάνω από 600 χρόνια μέση διάρκειας ζωής. Οπότε αυτό μπορούμε ήδη τώρα να το κάνουμε. Μπορούμε δηλαδή να παρέμβουμε στη γύραση. Δεν είναι επιστημονική φαντασία. Είναι κάτι που γίνεται και μάλιστα είναι ρουτίνα σε εργαστήρια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το ζητούμενο όμως τώρα είναι όλα αυτά να δούμε τι θα τα κάνουμε σε σχέση με τον άνθρωπο. Μπορούμε δηλαδή να τα μεταφράσουμε αυτά τα αποτελέσματα, αυτή τη γνώση να τη μεταφέρουμε στον άνθρωπο με κάποιο τρόπο. Να μπορέσει δηλαδή να ωφεληθεί τελικά και ένας ηλικιωμένος άνθρωπος να έχει καλύτερη ποιότητα ζωής ή να αντιμετωπίσουμε αυτές τις παθολογικές καταστάσεις. Καταρχήν το πρώτο δεδομένο, για να μην υπερβάλλουμε, δεν υπάρχει ακόμα κάποιο ηλικσύριο που μπορούμε να πάρουμε και να ζήσουμε και να φτάσουμε μέχρι 600 χρόνια. Αυτό δεν υπάρχει, παρόλο που ίσως να έχετε δει και υπάρχουν υπερβολές στον τύπο που κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας ότι έχει βρεθεί το ηλικσύριο της νεότητας. Είμαστε πολύ μακριά από αυτό. Όμως, δεν είμαστε καθόλου μακριά, είμαστε ήδη εδώ στο να μπορούμε να επεμβαίνουμε έτσι ώστε να αυξάνουμε την ποιότητα ζωής σε μεγάλες ηλικίες. Στην ουσία να αποσυνδέουμε τη γύρανση από τις παθολογικές καταστάσεις που σχετίζονται με αυτήν. Και υπάρχει ένα ολόκληρο πεδίο, μια ολόκληρη δικότητα της ιατρικής, η γυριατρική, η οποία έχει ακριβώς αυτή την εξειδίκευση. Να εφαρμόσει τη γνώση που αποκτήκεται με την έρευνα ήδη στον άνθρωπο. Εδώ τώρα, σε ό,τι αφορά το πώς εφαρμόζεται αυτή η έρευνα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η γύρανση είναι προσωπική υπόθεση του καθενός μας. Στην ουσία διαφορετικά γερνάει ο καθένας από μας. Αυτό οφείλεται πρώτον στο ότι κουβαλάμε διαφορετικά γωνίδια, έχουμε διαφορετική γενετική σύσταση, δηλαδή, ακόμα και η ομοζυγοτική δίδυμη, αλλά επίσης το γεγονός ότι ζούμε σε ένα περιβάλλον που διαφέρει, ο καθένας από μας τρώει άλλα πράγματα, αναπνέει άλλο αέρα, πίνει άλλο νερό, αλλά επίσης και στο ιστορικό μας, στο τι δηλαδή βιώσαμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Αυτοί οι τρεις είναι οι μεγάλοι παράγοντες που στον άνθρωπο επηρεάζουν τη διαδικασία της γύρανσης. Χρειάζεται λοιπόν, οτιδήποτε γίνει, έτσι ώστε να επηρεάσουμε τη γύρανση, να γίνει εξατομικευμένα, όπως λέμε, να γίνει με μεθόδους εξατομικευμένης ιατρικής. Χρειάζεται δηλαδή να ξέρουμε τη γενετική μας σύσταση, να ξέρουμε τι γωνίδια κουβαλάμε, να εφαρμόσουμε τη γνώση αυτή στο να αποφασίσουμε τι θα πάρουμε, ποια θεραπεία, ποια αντιμετώπιση είναι καλύτερη για μας. Υπάρχουν βέβαια και πολλά ερωτήματα που έχουν μείνει αναπάντητα, όπως για παράδειγμα το αν μπορεί τελικά να αποτραπεί η γύρανση, αν μπορούμε να έχουμε δηλαδή τελικά το ελιξίδιο της νεότητας, αν μπορούμε να αντιστρέψουμε τις συνέπειες, να ξαναγίνουμε νέοι δηλαδή, κάποιος με τη δομένο δέρμα να ξανα αποκτήσει σφυγηλό δέρμα και αν μπορούν αυτές οι θεραπείες που ίσως έχετε ακούσει, η γύταρα, αναγέννηση οργάνων και ιστών, η κλονοποίηση, να χρησιμοποιηθούν έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε τη γύρανση. Αυτό δεν το ξέρουμε ακόμα, δεν ξέρουμε τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, ξέρουμε όμως ότι η φύση της έχει βρει ήδη τις απαντήσεις. Και θα τελειώσω με αυτό που είναι νομίζω μια νότα αισιοδοξίας. Στη φύση υπάρχουν οργανισμοί που δεν γερνούν, όσο κι αν αυτό σας φαίνεται περίεργο και παράδοξο. Εδώ αναφέρω κάποια μόνο παραδείγματα τέτοιων οργανισμών που δεν γερνούν, άρα λοιπόν η φύση ξέρει τον τρόπο για να νικήσει τη γύρανση. Αρκεί λοιπόν να μελετήσουμε αυτούς τους οργανισμούς πολύ προσεκτικά για να διδακτούμε από αυτούς και ίσως να μεταφέρουμε και κάποια από τη γνώση που αποκτούμε στον άνθρωπο. Θα σας πω όμως ένα, και θα τελειώσω με αυτό, ένα μυστικό που μάθαμε μελετώντας αυτούς τους οργανισμούς. Πώς τα καταφέρουν? Τα καταφέρουν κάνοντας αυτό που είπε ο ποιητής, κάνουν άλμα γρηγορότερο από τη φθορά. Δηλαδή, καταφέρουν να επιδιορθώνουν τις βλάβες τους πιο γρήγορα από ότι αυτές οι βλάβες δημιουργούνται. Αν το καταφέρουμε αυτό, αν μπορέσουμε δηλαδή να κάνουμε τα κύτταρά μας να διορθώνονται πιο γρήγορα από ότι παθαίνουν βλάβες, τότε θα έχουμε κερδίσει τη γύρανση. Και αυτό βέβαια ήδη το ξερήσε ο Οδυσσέας Ελλήτης. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. |
