| Interviewee Alayali, Nuri Date interview: 2015 December 15 Geography creation: Greece. Language Greek Extent 1 digital file : MPEG-4. Credit Line United States Holocaust Memorial Museum Collection, courtesy of the Jeff and Toby Herr Foundation: Νίκο, έχεις πατήσει πλέη στο δικό σου. Να πρέπει να κλείσουμε την πόρτα, μήπως και την πόρτα να βοηθήσει. Καλημέρα. Καλημέρα. Σας ευχαριστούμε πολύ που δεχτήκατε να μας συναντήσετε. Παρακαλώ. Καλώς ήρθατε στη Ρόδο. Το όνομα του κυρίου είναι Νάταν Μπέιρακ. Το όνομα το δικό σας θα μας το πείτε να το έχουμε στην κάμερα. Πώς σας λένε? Είμαι παιδιά δυο γιους και τρεις αδελφές έχω, πέντε αδελφια. Είμαι δεύτερο το 22. Το όνομα πρώτα πείτε μου. Το όνομα μου έχω δύο όνοματα. Πείτε τα. Αχμέτ είναι ο πατέρας μου, ο πατέρας. Και Νουρή είναι ο πατέρας μου, η μητέρα μου. Just a moment. Έχω δύο όνοματα. Μισό λεπτό. Just a moment. Καλά θα γελάσουν. Όπως σας είπα έχω δύο όνοματα, αλλά πιο πολύ να ξέρω για Νουρή. Και το επώνυμο? Αλλαγιάλι. Αλλαγιάλι. Αυτό είναι το ρηγείο. Είναι από εκείνο το όνομα που φτάνει ο παππούς μας. Σαν να λέμε Αλλαγιώτης, όπως ο καραβάντης. Έχω δύο όνομα. Ένα είναι Αχμέτ και το άλλο είναι Νουρή. Είναι οι όνομα των δύο παππούς μου, αλλά πάντα είμαι Νουρή, Αλλαγιάλι. Μου είπατε πριν ότι προτιμάτε να μας πείτε εσείς τι θυμάστε και μετά να ρωτήσουμε ερωτήσεις. Να το κάνουμε έτσι όπως είπατε. Από τη δική μου σκοπιά να πω. Ναι βέβαια από τη δική σας σκοπιά. Στη ιστορία της ρόδου. Να πούμε για τους Εβραίους, για τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μην ξεκινήσουμε πάρα πολύ παλιά. Ναι. Να περάσουμε αυτά τα περιόδια. Να πούμε για τους Εβραίους, για τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Να πούμε για τους Εβραίους, για τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Παρακαλώ. Ο Ιησούς Ιησούς, ο δευτός μεγαλώπων επίσης, εντέχθηκε στη χώρα του. Τα απογένειά συμμήρουσετε. Οι Ιησούς ήρθαν εδώ πριν από την Ισπανία. Και όταν ήρθαν από την Ισπανία, ο σαλτάνς έκανε τους. Ήρθαν και οι άλλοι. Ποια χρονιά γεννηθήκατε εσείς, δεν μου είπατε, εξέχασα να ρωτήσει. 25 Δεκεμβρίου, 1983. Όλα τα ξέρετε. Οι Ιταλίοι είχαν μεγάλο σύστημα. Ήρθα το 25 Δεκεμβρίου, 1933, στις 3.15 π.μ., γιατί οι Ιταλίοι κρατούσαν πολύ καλές αρχές. Πείτε μας για το παιδί σας, τι θυμάστε από την παιδική σας ηλικία, πώς ήταν. Στο κάστρο της πόλης, 7 στα 9 ήταν οθωμανική παρικία, εδώ μέχρι 1912 ή 1920. Οι Εβραίοι ήταν 2 στα 9 ποσοστά το κάστρο. Μέχρι εδώ εντάξει. Τώρα, είχαν τρεις τράπεζες. Τρεις τράπεζες, μπάνκα αρχαδεύ, μπάνκα νωτρικά και μπάνκα, το άλλο δεν θυμάμαι. Και στους τρεις είχαν προσδάβει και τρεις οθωμανικές μορφωμένες τρόπες υπάλληλες εκεί. Μισό λεπτό. Το κάστρο ήταν κυρίως εμπνευμένο από την οθωμανική πολιτική. Τρεις από τρεις τράπεζες ήταν οθωμανικές. Τρεις από τρεις τράπεζες ήταν οθωμανικές. Οι Εβραίοι είχαν τρεις τράπεζες, μπάνκα αρχαδεύ, μπάνκα νωτρικά και μπάνκα αρχαδεύ και δεν θυμάμαι το τρίτο. Είχαν προσδάβει να δουλεύουν σε αυτές τις τράπεζες οθωμανικές, εκπαιδευτικές οθωμανικές. Τι άλλο θυμάστε, ναι? Ο πατέρας μου ήταν αλευρέμβρος. Είχαμε δυο Εβραίοι Ισραηλίτες, Ραχαμίν Ισραέλ. Είχαμε Αλμπέρτο στο τράπεζα αρχαδεύ, εμένα μπάνκα αρχαδεύτηκα μαθηματικά. Ποιος, ο Αλγαδεύ, ο Αλμπέρτος. Ο πατέρας μου ήταν αλευρέμβρος και ήταν σε σχέση με αυτές τις τράπεζες, ο Ραχαμίν Ισραέλ. Ραχαμίν Ισραέλ. Τι είναι? Φουρνάρις. Ο πατέρας μου ήταν αλευρέμβρος. Ο Ραχαμίν Ισραέλ είχε τη μπάνκα αρχαδεύτηκα μαθηματικά. Ο Αλγαδεύ, ο Αλμπέρτος, μιλούσε με πως να κάνει μαθηματικά, επειδή ο πατέρας μου ήταν σε σχέση με αυτές τις τράπεζες. Πέστε και θα συνεχίσουμε από εδώ. Εντάξει είναι. Ο πατέρας μου και είχαμε μια μεγάλη συμπάτεια από τους Εβραίους, επειδή τέχθηκε από την Ισπανία και η Ρόδος πήρε των Ελλήνων τους. Οι Εβραίοι βγάζανε δέκα χρόνια με τη βοήθεια, με τη συμμετοχή και αυτή, σελάμ καλήσταση, εφημερίδα, σελάμ, σαλούτε, χαιρετισμούς. Αυτό είναι πριν έρθουν έγινε. Πριν έρθει, αλλά στην Νέα Υόρκη βγάλανε στην παλιά του Κυγραφή το 1925, για τον Χαιμαλ, για την καινούργια Τουρκια Δημοκρατία, οι Εβραίοι της Ρόδου είχαν και δώσει εφημερίδα αυτή. Αλλά οι Εβραίοι της Ρόδου είχαν δικιά τους εφημερίδα. Υπήρχε. Μετά από τον πόλεμο είχα... Όχι μετά, όχι μετά, πριν, πριν. Ναι, πριν είχαμε, νοτιτισιάριο, ιταλικά και έχω συλλόγια δασκομένα. Δεν πειράζει. Ήχα και εφημερίδα. Ήχα και εφημερίδα. Νοτισιάριο, ιταλικά, νοτισιάριο... Νοτισιάριο, ιταλικά... Δεν πειράζει, δεν πειράζει, δεν μας πειράζει. Μέσα στους αυτούς υπήρχε... Α, ο πατέρας μου κάθε μεσημέρι, στην Κανταμερία, υπήρχε και ένας Οθωμανός, απ' τέσσεως γερμανικά και πολλά. Επήρε ο πατέρας μου μία εβδομάδα, με συγχωρείς, δύο καλάτια φαγητά, δεν βάζανε μέσα. Επίσης τον Απτούδα, είπε, λέει, αυτός ο άνθρωπος συνάδελος, δεν είναι αυτός. Δεν δίνανε ούτε φαγητό με συγχωρείς, ούτε έως δεν πιάσανε. Δεν κατάλαβα, σε ποιον δεν δίνανε φαγητό. Είχαν κάπου εκεί στο σχολείο, τους σήκωνε βαγγελμάτων, εκεί ήταν μανταρωμένοι, δεν τους δίνανε ούτε φαγητό. Με τα φαγητά, με το καλάτια, με σήμερα, πέντε, έξι μέρες, δεν πήρα. Δεν μπράζει, δεν μπράζει. Πες το ας πούμε αυτό εδώ, φαγητά δίνανε και μέσα σ' αυτούς υπήρχε πενήντα τρία, πενήντα εφτά, Ισραήλες, τουρκικής επικότητας. Γράψε εκεί. Όταν όλοι ήμουν κρατήσει σε αυτό το σχολείο, όπως ήταν ένα τουριστικό σπίτι που οι Ιταλίες έγιναν, οι Γερμανοί δεν τους δίνανε φαγητό και ο πατέρας μου έκανε δύο σάκια φαγητό για να τους δίνει. Μέσα σ' αυτούς οι Ιησούς που είχαν συνεχίσει ήταν 57 Ιησούς που είχαν τουρκικοδιαβατήριο. 57 άνθρωποι που είχαν τουρκικοδιαβατήριο. Επήρχε ο πρόσφυγος Μεαμέτ Σαραττίν Ολκυμάν. Συμμοφορήσαμε μετά από αυτό. Στο Ισραήλ δώσαμε δίπλωμα. Αν πείτε στο Ισραήλ, θα δείτε και το αυτο. Και πήγε στους Γερμανούς και ζήτησε να τους αφήσουν. Και τώρα, συνεχίζω έτσι, πήγε στο Γερμανό. Τιμάμαι και τα όνοματα ας πούμε. Λέει, δεν σας φύγω. Και πάει το χέρι του. Αυτή λέει είναι επικό μου, δεν σας φύγω κανένα. Έτσι δυνατά. Εκείνος ήταν στρατηγός. Τέχτηκε. Βαζέψαν 57 άτομα. Από εδώ πήγανε απέναντι και από εκεί πήραν στις Μίλνι. Φιλοξενήσαν. Οι Πικοίμιλοι ήταν εφτά από την Κο. Και τα 50 ήταν από εδώ από τη Ρότου. Το όνομα του Κοινοβουλίου ήταν Μεχμέτ Σαλαντίν. Πώς μου το πάντε Μεχμέτ Σαλαντίν. Ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Και ο Λαούτης ουλκυμάν. Κατά τις δύο η ώρα ήρθε ένα ελοκτάνο στούκας. Γερμανικό φάντομαι ήταν τότες. Μία. in the training Douglas είχε αυτον την negative Πέθαναν δύο καβάζητες άνθρωποι αυτοί που είναι φυλάκια και καταρρίζουν αυτά τα πράγματα. Εκείνη η όμορφη κοπέλα, η γυναίκα, ήταν η σύζυγος της και αυτή βαρειά τραυματισμένη, πέθανε και αυτή. Η σύζυγος του προξένου. Ναι. Ο πρόξεπτος ανεφρά τραυματίστηκε, τον διωθώσαμε ευθεία. Λοιπόν, η αυτή τους, πώς το λένε, τελετή, είναι 5.000 δατρόρια που φτιάχνει στο νόμο τους, 3.000 δατρόρια. Το μόνο σημαία που, η ιταλική σημαία δεν ήταν αυτά. Η γερμανική σημαία δεν ήχε μόνο στα καγγελαιτές, στα βροχές, στα αυτοκίνητά τους, στα αυτά. Ναι, μόνο η τουρκική σημαία ήταν. Αυτή τη σημαία σκεπάσανε το θέμα του, αλλά δυστυχώς δεν, εγώ έγραφα στιγμή, ήταν ένα εφέρετο, τα κομμάτια μοζέψανε. Κατάλαβα. Για μένα, ναι, και σκεπάσανε και στο νόμο τους 5.000 αερό πήρα το σοκοφείο. Δώστε μου μισό λεπτό. That same summer there was a German bombing of the island and they bombed the Turkish consulate that was completely demolished. This took us a phantom airplane that dropped the bomb. The two guards of the consulate died and the wife of the man in the consulate, she was badly hurt and then died. Η γυναίκα του πέθανε, του πρόξενου. Ναι, πέθανε. And he himself, he only hurt his hand. I remember that the funeral was 5.000 people were carrying the one coffin. Turkish community. Of the Turkish community because there was one coffin because they didn't find all of the remainings. They only found their members and they were putting them together. I remember the coffin was wrapped up in the Turkish flag. I also remember that there was no Italian flag or German flag. The Germans had the Nazi cross on their cars but they didn't make us put it on the coffin. So 5.000 people carried the coffin and did the ceremony. I remember this. Μπορώ να ρωτήσω αν ήταν πριν ή πριν. Θα θέλαμε να μιλήσουμε χωρίς εμπορισμό, μετά θα ρωτήσουμε. Συνεχίστε, συνεχίστε. Τώρα κατά τη δύο η ώρα. Το μεσημέρι. Το μεσημέρι. Βομβολίστηκε. Τώρα στουκάζει ένα λεπτό. Πριν 2006 έπεσε ένα τουρκικό αεροπλάνο. Παλαιά κάστρο είναι. Είναι νομαρχία ας πούμε. Δύο αυτοί έχουν πιάσει μέχρι σήμερα. Έχουν 500.000 πτήσεις δύο. Πέρασαν κατά τις 11 η ώρα. 2006 και πριν ακόμα λιγάκι. Ένας, κατάλαβα, έκοψαν ταχύτητα του αεροπλάνου. Ένας πήγαινε σιγανά. Είχε βλάβει. Πήγαν άκρια, άκρια, εδώ στην Αλτοκύπρα πιο πολύ αμουντές. Είχε καιρικάει και βαθιά. Εκεί, έξω από τη Λάρντο, έπεσε κάτω. Αυτό όμως είναι το 2006. Ναι, το 2006. Να πάμε πίσω. Ένας ψαράς, συνεχίζω πάλι, ο Θωμάνος. Με έχετε μπερδέψει, περιμένετε. Τώρα πάμε στο 44, είμαστε τώρα στο 2006. Όχι, μετά το 2006. Μην μου πείτε για το 2006. Να κατέβω όμως εκεί. Να κάνω μια είσοδο. Αυτό είναι δική μου λόγω αυτά. Γιατί αυτά όμως όλα μετράω. Και να μην γράψεις, θα σου πω εγώ. Ήταν. Λοιπόν. Εψαράς, πιο πολύ από εδώ ήταν, από τα Μίξη, ο Θωμανής. Έψαχνε εκεί, πώς το λένε, εψάρευγε. Βλέπει έναν δυνατό αυτό. Στοκάνεσταν βαθιά. Λέει αυτός, είπαμε ότι πέφτανε ευρωπαϊκά. Ήταν και τουρκικό. Η αστυνομία μας παρακολουθούσε, λόγω του κυπριακού. Είχαμε πολύ κοντρόλο. Φοράξε έναν θυμιακό. Καλήμνιος Φουνκαράς. Κατέβε κάτω και βρήκε η ερμανικό ήταν το αυτό. Το αεροπλάνο. Το αεροπλάνο. Ναι. Πάμε τώρα πίσω. Στον πόλεμο. Στην Καρπάτειο πέλαγος. Αμερικανικός αεροπλάνος. Ήρθαν από την Κρήτη. Με Αμερικάνους και Αγγλικούς πιλότους. Άλλης της τάξης. Και από εδώ είχαμε τρία αεροπλάνομενες στρατηκά. Μαλίτσα, Κάλατος και Καταβιά. Φύγανε στο Ναερκάνο από 16 φύλλο. Τρεις φύλλο πήγαν κάτω και μείναν και μερικοί εφεδρικά. Το αεροπλάνο που βρήκαν κάτω ήταν η ερμανικό αεροπλάνο. Πείτε μου, πείτε μου. Βέβαια ο Τούρκος σώτηκε είναι άλλο θέμα. Αυτό μπαίνει για τον πόλεμο. Δυστυχώς αεροπλάνο ένα στις δύο η ώρα, η ερμανική. Ήρθαμε δυο Ιγκλαιζικά πάνω μας. Κάναμε δύο βόλτα και πήραμε μπροστά. Πήραμε προς τα κάτω. Προς τα κάτω το αεροπλάνο. Εμείς είδαμε ότι πήραμε στην Κύπρο. Για να έρθει από την Κύπρο. Δεν ξέρω αν είναι από τον Ανεφόρο. Ή να πάει εκεί. Κάφισημπα και χρόνο πτησιός. Ήταν από τον Ανεφόρο που πήραν το αερομαλλικό αεροπλάνο. Μισό λεπτό. Μισό λεπτό. Υπάρχει μια ιστορία για το 2006. Πώς υπήρχε ένα τουρκικό αεροπλάνο που είχε καταστρέψει. Και είχε να έρθει. Ο φισερμανός από την αεροπλάνο βρήκε τα υπέροχα του αεροπλάνου. Θεωρούσε ότι ήταν ένα τουρκικό αεροπλάνο. Αλλά όταν πήγαν, βρήκαν ότι ήταν ένα τουρκικό αεροπλάνο. Ήταν ένα τουρκικό αεροπλάνο. Παρακολουθούντας την αεροπλάνο, οι Βρετανικοί έρχονταν με ένα μεγαλύτερο αεροπλάνο. Με Βρετανικοί και Αμερικανικοί πιλέτες με πολύ υψηλό εργασμό. Ήταν αυτοί οι Βρετανικοί που καταστρέφτηκαν το αεροπλάνο. Για πείτε μου. Το αεροπλάνο πήγε στην Κύπρο, δεν πήγε στην Κύπρο. Άρα το αεροπλάνο αυτά πήραν στη Μύλασα. Είχαν δώσει η Τουρκία έξω από το Δαβδανέλλια μέχρι το Αντάλλια το σημείο εκεί που είναι το Πούντο. Είχαν και στη Μύλασα αεροπλάνο Τουρκικά και Εγγλέζικα. Παρακαλώ. Πήραν εκεί το αεροπλάνο. Έρχεται η ερμανική αεροπλάνη. Δεν έρχεται από το αεροπλάνο. Καταπάσανε πολύ πιθανότητα. Ήρθε το ερμανικό αεροπλάνο και το προξενείο για το λογαλισμό των Εγγλέζων. Για να φέρει κόντρα με τους Εγγλέζους. Αυτή είναι εκτίμηση των ιστοριαγράφων. Με το λογαλισμό έπεσε και το προξενείο. Αυτά τα πράγματα είπα. Υπάρχουν και άλλα πολλά λογικά. Δυστυχώς σώτησαν πολύ λίγοι σε αυτοί που πήγαν στο Χάρου. Το μέρος δεν θυμάμαι τώρα. Στο Άουσβιτσ. Ναι. Εκεί. Μερικοί δυο όπου βάζει καμιά 50, 57, 60 σώτησαν. Άλλοι πήγαν στο Βέριο, άλλοι πήγαν στο Σαούτα Αφρικά. Α, από τους δικούς σας. Ναι. Τι να πω, είναι λεπτομέρεια είναι βέβαια. Υπήρχαν λίγοι άνθρωποι από την κοινότητα, την Τουρκική κοινότητα. Πολλοί από αυτοί πήγαν στο Βελγέμ ή σε άλλα μέρη. Νομίζω ότι πρέπει να ξεκινήσουμε να ζητήσουμε ερωτήσεις. Είναι πάντα όλο το μέρος. Θέλω να πάμε λίγο πιο πίσω την περίοδο του πολέμου και να σας κάνει κάποιες ερωτήσεις για να καταλάβουμε λίγο παραπάνω. Ναι, θα σας κάνουμε ερωτήσεις και θα σας έρθει. Όταν ήσασταν παιδί, πού ήταν το σπίτι σας? Το σπίτι μας, το κάστρο του παππού μας, στον πατέρα μου ντότηκε. Αλλά λόγω των βομβαδισμών, φύγαμε έξω από τον Αγιάννη στη μητέρα μου το σπίτι. Ήταν τα περιβόλια, αυτοί είναι ενδιαφέροντα, μπορούν να ξέρουν για τρόπι. Υπήρχαν όπτε δι κουέλα, ιταλικός στρατούς. Ήταν 70.000 μεραχείες. Στα χώματα που λέμε έγιναν φυτορίου. Τρία τουρκικά μεγάλα περιβόλια έκαναν όπτε δι κουέλα, δηλαδή περιβόλια για τους στρατιώτες. Και μας στο κτήμα μας είχαν δυο περιβόλια συγγενικά, τρία δικά μας ήταν μερίδια της μαμάς μου, είχαν δυο σπίτια μέσα. Οι Ιταλοί είχαν μαζέψει ας πούμε, βάζαν και εκεί τα αυτά. Είχαμε μια αποθήκη, ήταν μια Μαρία Τηλέαση, ελεύθερη γέννα ήταν μπας πλευτώση, δεν μπωθούσαν να βγουν οι στρατιώτες, πήγαμε στο Φέρτζαν τα Μαρία. Απτούλα εξήγησε στον δικητή. Μετά πέμπεντε παιδιά μου και ο δικητής μας, μπήκε η γυναίκα της αγοράς πω με και είπε γερμανικά, δεν ήξερα τόσο γερμανικά. Λέει η θεία, λέει στη μητέρα μου, ελάτε λέει αύριο. Πάμε το πλαιδί, την στεμάω και μπήκαμε εκεί στον πόλεμο. Μετά από τον πόλεμο... Μισό λεπτό, μισό λεπτό, μην πάμε μετά από τον πόλεμο, είμαστε ακόμα στον πόλεμο. Όταν ζήσαμε μέσα στον πόλεμο, στην Αριστοφάνου, στο δρόμο 26, αλλά επειδή υπήρχαν καταστροφές και τα σπίτια πήγαιναν από τα καταστροφές, πήγαμε στο σπίτι της μητέρας μου, που ήταν σχετικά με την εκκλησία του Γιάννη. Ήταν έξω από το πόλεμο και ήταν στο χώρο που είχε καταστροφεί, και ήταν καταστροφεί για να καταστροφεί την Ιταλία που ήταν εδώ, επειδή υπήρχαν 70.000 Ιταλικοί στρατιώτες. Ξέρω ότι πήγαμε στο σπίτι της μητέρας μου και η αδερφή μου, η Μαρία, η οποία δεν είχε γνωρίσει εκείνη τη στιγμή, ερωτήθηκε στον αδερφό αν ήταν καλά ότι η μητέρα μου έρχεται και παραμείνει εκεί με τα πέντε παιδιά της μητέρας, και είχε πει ότι πρέπει να έρθει στιγμή, και τότε τελικά έκαναν και πήγαμε εκεί για να προστατεύσουμε από τα καταστροφή. Πριν πήγατε, όταν ζήσατε μέσα στον πόλεμο, είχατε κανέναν γεωργικό κομμάτι? Όταν ακόμα ζούσατε μέσα στον κάστρο, στο σπίτι του πατέρα, υπήρχαν εβραίοι γείτονες? Όχι, αλλά είχαμε μια εβραία με ένα ρωμιό, είχαμε αντρεφθεί, έκασα πρόγραμμα, μετά μας φύσανε το σπίτι ελεύθερα, πήγαμε και εμείς μέσα, η οικογένειά μας. Εκεί όμως υπήρχε μεγάλο, αυτά, επιαρχαιότητα, τρεις χιλιάδες, ήταν ριφούντζιο, κατασφύγετο ήταν εκεί. Ήταν όλα τσαλήρια έκαναν. Η εβραία οικογένεια ήρθε στο σπίτι μας εκεί, στο σώσιος μεγάλο σπίτι, στο μικρό σπίτι, φιλοξενήσαμε εκεί μαζί μας, εκεί στα στρατιά. Ποια οικογένεια φιλοξενήσατε? Ραχαμίν. Πότε τους φιλοξενήσατε? Μέχρι να τους μαζέψουν. Γιατί ήρθανε και μείνανε απ' έξω από το κάστρο. Κάνω τσαλήρια έξω από το κάστρο, γιατί βουβαρτισμό, πέφτανε τα σπίτια έξω. Εκεί υπήρχε ριφούντζιο, ριφούντζιο να πει προσφύγετο, τρεις χιλιάδες ήταν αυτά, έγραφε στην πόλη, τρεις χιλιάδες μένουν μέσα. Δεν είχαμε ριφούντζια μέσα στην περιοχή, αλλά η οικογένεια Ραχαμίν... Ο Ραχαμίμ Ισραέλ, ο Αλμπέτος και ο Κάρλος, τους γυναίκες, έκανε και μείνανε απ' έξω από το κάστρο, γιατί οι άνθρωποι ήταν φοβεροί από τα σπίτια. Υπήρχε λίγο σαν πρόσφυγες, απ' έξω από το κάστρο. Οι άνθρωποι μείνανε εκεί, για να αφήσουν τα σπίτια. Η οικογένεια ήταν διαφορετική. Θέλω να μάθουμε για την περίοδο πριν φύγετε από το σπίτι μέσα στο κάστρο, να πούμε λίγο για την περίοδο ακόμα όταν ζούσατε μέσα στο κάστρο. Θα σας ρωτήσει ερωτήσεις μισό λεπτό. Ξέρω ότι ήταν εδώ Τούρκοι, Μουσουλμάνοι, Ελληνικοί, Χριστιανοί, Ιταλίοι και Ιουλίοι. Πώς ήταν η σχέση μεταξύ τους? Μέσα στο κάστρο ζούσανε Τούρκοι, Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί, Έλληνες, Εβραίοι και Ιταλοί. Πώς ήταν οι σχέσεις μεταξύ τους? Ιταλίοι πρώτα απ' όλα ήταν λίγες οικογένειες. Ήταν Ρωμιοί και αυτοί πληθύσανε αρκετά από τα νησιά και τα λοιπά. Είχαμε μια αρμονική συμβίωση. Υπάρχει μια αρμονική συμβίωση. Γιατί κάποιοι χριστιανοί μας είπανε ότι υπήρχαν κάποιες φήμες για τους Εβραίους, ότι χρησιμοποιούσανε το αίμα των παιδιών για θρησκευτικές τελετές. Στην λαϊκή μας λαογραφία ευκόντουσαν οι Εβραίες, γεμίζανε στα μνάγια νερό. Οι Εβραίοι όταν έφευγαν χτυπούσανε πέτρες, τις πετάγανε πέτρες. Μην πεις όλα έτσι αν θέλεις. Ενοχλούσαν τις γυναίκες καμιά φορά που έφευγαν σε νερά. Αυτά ήταν δύο-τρεις φορές συνέβησαν. Εσείς θυμάστε να το βλέπετε αυτό ή το έλεγε ο μπαμπάς? Έλεγε ο μπαμπάς. Απ' τους Ιεούς πέραμε. Απ' τους Ιεούς. Απ' τους Ιεούς, ναι. Ένας άχρος ήταν γράμμας από αυτά. Εμείς όταν λέμε στα κουσλουμανικά και όπως και εσείς βέβαια, όταν πίνουν λέει το φύδι νερό, δεν τους πειράζομαι. Όταν πίνουν οι Εβραίοι σαν να τους πειράξεις, φιλώ, αυτή είναι η φιλοδοφία μου. Έτσι πήγαν δύο-τρία σταμνάγια στον κάτω καταστραφή. Αυτό είναι κάτι που θέλω να γράψω, αλλά είναι κάτι που ο μπαμπάς μας είχε να μας πει ότι όταν οι ελληνικές γυναίκες έρθαν και έλαβαν νερό, είχαν τις μικρές τους πόρτες, οι άνθρωποι τους έδιναν πόρτες. Και είχαμε αυτή τη λέξη που λέει ότι όταν το φύδι νερό τρέχει νερό, δεν πρέπει να τους πειράζομαι. Δεν ξέρω γιατί εμφανίζονται οι Ελληνικοί όταν κάνουν αυτό, αλλά αυτό είναι πάνω από ένα φιλοδοφικό μυαλό, δεν είναι κάτι που εμφανίζει. Αυτό είναι κάτι που ο μπαμπάς σας είχε να σας πει? Ναι, αυτό είναι κάτι που... Ο πατέρας σας έλεγε αυτό, αυτά τα πράγματα. Καμιά φορά ακούαμε, όχι ο πατέρας, ακούαμε, δηλαδή όταν μικρά παιδάκια ακούαμε. Μωρά, εμείς έχουμε μια παρεμία, όταν πίνει νερό το φύδι λέει δεν τους πειράζομαι. Η λαογραφία μας γράφει αυτά. Έχουμε αυτή τη λέξη στις λαογραφίες μας, όταν το φύδι νερό τρέχει νερό, δεν πρέπει να τους πειράζομαι. Αυτά είναι πράγματα που... ο πατέρας μου επίσης, αλλά οι άνθρωποι είναι πιο αγώνα από εκείνους. Ήταν αυτό που ακούαμε όταν ήμασταν παιδιά. Ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι που έδωσαν παιδιά στις λαογραφίες μας? Ποιοι πετάγανε, αυτό που μου λέτε, που έλεγε ο πατέρας, ποιοι πετάγανε, ποιοι? Πέτρες, πόλικα, και μετά που λες κάτι πιτσιρίκια και ευρωμή, κι αυτοί έκαναν στιά με πέτρες. Ένα παιδί στη γειτονιά μας, γράφτησε παλιά αυτή, έφαε στο μάτι του. Όχι σκοπίμως, η οικογένεια αυτή ευρωμιά ήταν, τη βλέπουν σαν αυτά δηλαδή. Αυτά δεν μεθούνται, παιδικά δουλειές ήταν αυτά που σας είπα, παιδικά δουλειές. Και στα στα μία παλιά τα ίδια είναι. Ήταν πάντα παιδιά που έδωσαν τα πέτρια. Και μετά υπήρχε μια περίοδο που οι Έλληνες έδωσαν πέτρια. Αλλά αυτά δεν ήταν σημαντικά πράγματα, αυτά ήταν πράγματα που έκανε τα παιδιά. Εσείς δεν είδατε ποτέ να πετάνε πέτρες σε ευρεοπούλες που πέρνανε, ναι, ναι. Πέτρετε καμιά φορά κάτι ψεύτικες διατώσεις, αυτά που ούτε να σας πω να πείτε πάλι δεν έχει καμιά αξία δηλαδή. Αυτά ήταν πραγματικά πράγματα, δεν τα είδα ποτέ, πραγματικά πράγματα που δεν είμαι ακόμη χαρούμενης ότι τα είπα. Και όταν ο πατέρας σας είπε αυτήν την ιστορία, επικοινωνήθηκε σε ένα συγκεκριμένο ευρεοπούλαιο? Αυτή, έτσι που μου λέτε, όταν πήγαιναν οι ευρεοπούλοι να πάρουνε νερό από κάποιο συγκεκριμένο σημείο μέσα στην πόλη. Υπάρχουν έντε έξι δημοτικά βουλήσεις, δημοτικά βουλήσεις, δηλαδή. Από ένας από αυτού ήρθα μια μεγάλη. Μα είναι τώρα, δεν ούτε αξίζει να σκεφτείτε δηλαδή με συγκωρήσεις. Υπήρχαν μερικές βουλές όπου μπορούσε να πάρει νερό. Δεν είναι μία συγκεκριμένη. Υπάρχουν 5-6, αλλά αυτά δεν είναι πράγματα που θα πρέπει να σκεφτείτε τόσο πολύ. Είχατε ακούσει ποτέ αυτή την ιστορία που λέγανε καμιά φορά οι χριστιανοί για τους ευρεούς να πίνουνε αίμα. Δεν πειράζει θα ξανάρθει, έτσι είναι αυτά. Θυμάστε τα εβραϊκά μαγαζιά μέσα στο κάστρο, τα θυμάστε? Υπήρχε κάποιο μαγαζί που πηγαίνατε εσείς εκτός από το φούρνο. Άλλα μαγαζιά εκτός από τις τράπεζες που να πηγαίνατε να ψωνίσετε πράγματα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. Υπήρχε πολλούς ρεπούλικα καπέλα. |