| Η γλώσσα των τίτλων, on τηλεοπτικών ειδήσεων, ρεπορτάζ και αφήγηση, η γλώσσα των ειδήσεων και των ρεπορτάζ.: Τα επόμενα δύο ή τρία, πώς θα πούμε, θέματα, τρία, ελπίζω τρία, είναι αφιερωμένα, αν είναι δύο ή μόνο μας, πολύ λίγο, είναι αφιερωμένα στη συνέντευξη, στην ισουρευκή συνέντευξη, έτσι. Τι θα δούμε σήμερα. Θα δούμε θέματα που έχουν να κάνουν, αφενώσουμε, τους τίτλους στους ηλεοπτικούς, αφεντέρω, όντως λεγόμενο, δηλαδή της αυτοίπερίδεψης και κυρίως το ρεπορτάζ, στο πλαίσιο του οποίου θα δούμε ένα θέμα που έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και δυσκολία, θα έλεγα, δηλαδή τι είδους αφηγήσεις περιλαμβάνουν τα ρεπορτάζ, τι είδους είναι οι ηλεοπικές αφηγήσεις στον ιδίσιο. Υπάρχουν και αρκετές σελίδες διαφορετικές στο Βιβλίο σχετικά με αυτά. Λοιπόν, να ξεκινήσουμε με τη γλώσσα των τίτλων. Θα δούμε και κάποια παραδείγματα σε κάποια βίντεο. Επίσης, όσες, γιατί άντρα, όχι, και όσοι, έχουν ανάλαβει θέματα σχετικά με αυτά, νομίζω ότι θα βοηθηθούν. Σεκινάω με ένα παράθεμα, το οποίο δεν έχατε το διαβάσει ολόκληρο, είναι από ένα βιβλίο που έχω στην Βιβλιογραφία, ένα πολύ ωραίο χρήσιμο μικρό βιβλιαράκι του Γιαγιόν, το οποίο λέει ότι αυτόν που το ξέρουμε και από την έντυπη δημοσιογραφία, δηλαδή ότι η γλώσσα των τίτλων, από τι χαρακτηρίζεται κυρίως, σε ό,τι αφορά τη δομή των προτάσεων. Μεγάλες προτάσεις, πλήρες προτάσεις ή όχι, όχι. Τι, μικρές, άρα μικρές σημαίνει μάλλον ελειπτικές και μάλλον ονοματικές. Να διακρίνουμε λίγο αυτά τα δύο γιατί υπάρχει μια σύγχυση. Ελειπτική σημαίνει πρόταση η οποία συνήθως δεν έχει το ρήμα, το οποίο όμως για να παραλυφθεί, δεν μπορεί να παραλυφθεί οποιοδήποτε ρήμα, πρέπει να είναι βοηθητικό, θα βάλουμε ως χάρι το είμαι, για τα σημανήμά του, ή το έχω. Δηλαδή, ρήματα που δεν κάνουν σημειά όταν λείπουν, μπορούν από τα συμφραζόμενα εύκολα να νοηθούν. Είναι αυτό και το δεύτερο, μάλλον βοηθητικά και επιβοηθητικά. Είναι ένας όλος που δεν τον ξέρετε, ίσως, από τα σχολικά σας. Βοηθητικά είναι τα ρήματα τα οποία αδερφώνουμε πάρα πολλά συμπληρώματα. Παράλληλα, ως χάρι, το κάνω, το βάζω, το δίνω, το παίρνω. Αυτά είναι ρήματα που εύκολα μπορούν να παραλυφθούν, χωρίς να κάνουν σημειά στο νόημα της πρότασης. Οι ελλειπτικές είναι αυτές. Εντάξει. Οι ονοματικές είναι φράσεις καλύτερων προτάσεις, οι οποίες εξατώνται από ένα ουσιαστικό. Τι μπορεί να έχουν, ή ένα επιθετικό προσδιορισμό μπροστά, ή από δίπλα μια γενική. Εκεί, σε αυτές τις προτάσεις, παράλληλα ως χάρι, ορκομοσία κυβέρνησης. Δεν μπορείς να βάλεις ένα ρήμα, δηλαδή αν βάλεις δεν έχει νόημα. Έγινε ορκομοσία κυβέρνησης. Εκεί, η ονοματική φράση είναι, αυτό κρατήστε το, η ονοματοποίηση μιας ρηματικής. Δηλαδή, το να κάνουμε μια πλήρη πρόταση με ρήμα, να την κάνουμε πιο αφιερημένη. Ας πούμε, στη θέση του ορκίστηκε κυβέρνηση, ή ο αρχιεπίσκοπος ορκίσε την κυβέρνηση, μπορούμε να κάνουμε την ονοματική φράση, ορκομοσία κυβέρνησης. Δηλαδή, για κάποιο λόγο επιλέγουμε αυτή τη δομή και όχι για να παραλείψουμε κάποιες λέξεις. Ουσιαστικά, αυτό λέει αυτή η διαφάνεια. Προσέξτε, για παράδειγμα, ότι τα επίθετα και τα ρήματα σπανίζουν. Γιατί? Γιατί τα επίθετα αυξάνουν αδικιολόγητα μερικές φορές την πληροφορία, ή προσθέτουν αξιολογήσεις που δε χρειαζόμαστε. Τα ρήματα, στις ελπτικές προτάσεις, ούτως ή άλλως μπορούν να παραλειφθούν. Να τα δούμε λίγο πιο συγκεκριμένα. Πρώτον, να δούμε, δηλαδή, τα επίπεδα γνωστικής ανάλυσης στο επίπεδο της σύνταξης. Τι γίνεται, το είπαμε. Κυρίως, να δούμε την αιτιολόγηση, γιατί έχουμε, συνήθως, ελπτικές προτάσεις. Να σημειωθεί εδώ ότι στον τύπο, τώρα θα κάνουμε και αρκετές συντρίσεις εν υποντίτλων και αδειοκτηλοπτικών, στον τύπο, έχουμε πλήρες προτάσεις. Είναι πιο πλώσιο το τετυλικό σύστημα συνειάζουν έρευντα σαν πρωτοσελίδα, έτσι. Γιατί μπορούμε να έχουμε υπέρτιτλο, μπορούμε να έχουμε υπότιτλο και μπορούμε να έχουμε και ολόκληρη πρόταση. Αυτό, δηλαδή, στην τηλεόραση, είτε στους τίτλους που διαβάζονται στην αρχή, ή προβάλλονται, ή στα κάποιον στο κάτω μέρος της οθόνης, συνήθως δεν έχουμε υπέρτιτλο, υπότιτλο, έχουμε έναν τύπο, ο οποίος συνοψίζει το θέμα της σύστημας. Επομένως, έχουμε, γιατί δηλαδή αναγκάζεται τηλεόραση να επιλέγει ελληπτικές και ονοματικές φράσεις, ο ένας περιορισμός είναι ο περιορισμός του χώρου, η οθόνη είναι μικρή. Αν τη γεμίσεις με γράμματα, τι θα μείνει μετά για την εικόνα, εντάξει, προφανές. Επίσης, ο χρόνος. Οι πλούσιοι τίτλοι στις εφημερίδες γράφονται από τον αρχιεξιδάκτη, που και έμπειρος είναι και έχει τον χρόνο, μέσα στη νύχτα, να επιμεληθεί το πρώτο σέλλιδο. Αυτό, όταν σούρχονται οι ειδήσεις της τελευταίας στιγμής, προλαβαίνεις να το κάνεις, ξαναδελτιώται. Πολύ δύσκολο. Και αυτό και επιλέγονται πιο απλές λύσεις ένας βασικός τίτλος. Επίσης, επίσης, έχει και ο αναγνώστης περισσότερο χρόνο. Άστρια εφημερίδα. Πραγματικά η εφημερίδα είναι όργανο χώρου, ας το πούμε έτσι. Ενώ η κλειόραση είναι όργανο μέσο του χρόνου. Κύριως, όχι μόνο, αλλά σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι ο χρόνος που παίζει ρόλο, κύριοι της χώρας κλπ. Επίσης, αυτή η σχέση χρόνου και χρόνου που αλλάζει στα δυο μέσα, δηλαδή στην εφημερίδα και στη τηλεόραση, έχει σχέση με αυτό που λέω εδώ στο τέλος, ότι οι λεπτομέρειες που πρέπει να δοθούν από την πρώτη ματιά, όταν κοιτάς ένα άρθρο είτε στο πρωτοσέλι, είτε σε σωτερική σελίδα, στην τηλεοπική είδηση δίνονται εν οδό, δηλαδή καθώς ξετυλίγεται η είδηση, καθώς ξετυλίγεται το ρεπορτάζ, οπότε αυτό που στην εφημερίδα είναι υπέρτιτλος, υπότιτλος, μπορεί να δοθεί μέσα στο ρεπορτάζ, να δοθεί με έναν δεύτερο, τρίτο τίτλο, αυτό προσέξτε το αν κάποιοι ακούσαν εργασία με τους τίτλους, δηλαδή πολλές φορές όταν κρατάει πολύ μια είδηση και ένα ρεπορτάζ, εκτός από το πρώτο το βασικό, και ένας δεύτερος και ένας τρίτος και ένας θέταρτος, πολλές φορές είναι ένα μικρό παραθεματάκι από αυτά που είπε κάποιος ως κάτι πολύ σημαντικό και λοιπά, οπότε εκεί πρέπει να ξεχωρίσεις ποιο είναι το βασικό θέμα, ποιος τίτλος αντιπροσωπεύεται το βασικό θέμα και ποιοι είναι συμπειρωματικοί. Ας δούμε μερικά παραδείγματα, να κάνουμε και κάποιες ασκησούλες, γιατί κάτι τέτοιο θα έβαζα ένα ερώτημα στις εψετάσεις, για λίγο παλιότερα τα παραδείγματα, δεν έχει καμιά σημασία, από την Πάλεπο Τεκρατική ΝΕΤ, το βρε 2015. Στην Τουρκία η γρύπη των πουλερικών, πλήρεις ή όχι, σου λείπει κάτι, κατανοείς το τίτλο έτσι όπως είναι, η γρύπη των πουλερικών στην Τουρκία, δεν έχει ρήμα, δεν έχει ρήμα ναι ναι, σου λείπει κάτι, καταλαβαίνεις το τίτλος πρόκειται, ελεπτικός είναι ο τίτλος, έτσι δεν είναι, έχεις μια ονοματική φράση και έχεις μια προθετική φράση, κάντε μια πλήρη πρόταση, η γρύπη των πουλερικών έφτασε στην Τουρκία για παράδειγμα, κάτι τέτοιο, χτύπησε την Τουρκία, χτύπησε στην Τουρκία, γιατί το στην Τουρκία είναι μπροστά και δεν είναι στο τέλος, έχει καμία σημασία, είναι μια λέξη που χρησιμοποιούμε, πρόταξη λέμε, το που μας ενδιαφέρει, αυτό είναι το πιο σημαντικό, γιατί όμως, γιατί η Τουρκία είναι βίπλα μας, δηλαδή δεν θα το έλεγε αν ήταν στη Μοζαμβίκη, ξέρω εγώ, στη Μοζαμβίκη η γρύπη των πουλερικών έχει κανένα ενδιαφέρον για την Ελλάδα, κάτσε μέχρι τα μικρόβια εδώ, κάτι θα κάνουμε, έχουμε δρόμο, ναι, τρώτε το τόπο, μίλημα, φιλίες και συνεργασίες στις γείτονες χώρες, ένα περίπτειο δελτίο, έτσι, ελλητικός ή ονοματικός, έλειπες, δεν πρόσεξες την διάκριση, ελλητικός είναι όταν λείπει το ρήμα, ονοματικός είναι όταν είναι η ονοματική φράση, μπορείς να βάλεις ένα ρήμα εδώ πέρα, να προσθέσεις ένα ρήμα, ακούστηκε, δόθηκε, υπόθηκε, μίλημα φιλίας ή όσο, οπότε ονοματική φράση, ονοματική φράση, μίλημα φιλίας και συνεργασίας στις γείτονες χώρες, θα μπορούσε κανείς να βαντεστεί πάντα ένα ρήμα, ακούστηκε, στάλλει, δόθηκε, μεταμόσχευση είπα το σε εννιά χρόνια κοριτσάκες, ονοματική, ταξίδι, ελλητική, στην ελλητική φράση, συνήθως, θα το δούμε σε παρακάτω παράδειγματα αν θυμάμαι καλά ή σε κάποια άλλα, όταν λείπει ένα βοηθητικό ρήμα, το είμαι, ή κάποια, όπως θα είπα, επιβοηθητικά ρήματα, έτσι, που είναι εύκολο κανείς να τα, φανταστεί να τα αναπληρώσει, το δηλαδή για ελληπτική πρόθεση. Αν δεν σου αποκαθιστά το νόημα ένα ρήμα, αλλά είναι όπως ας πούμε στο τρίτο παράδειγμα, έτσι, μεταμόσχευση είπα το σε εννιά χρόνια κοριτσάκες, δεν το χρειάζεσαι το ρήμα, γιατί έχει νοηματική φράση, μεταμόσχευση είπα το, έτσι, δεν έχει νόημα να βάλεις έγινε μεταμόσχευση είπα το, είναι, μοιάζουν να είναι πολύ κοντά, αλλά, στη μια περίπτωση, πραγματικά παραλήφθηκε το ρήμα γιατί θεωρήθηκε περαιτό, ενώ στην άλλη περίπτωση, το κύριο στοιχείο, ένα ουσιαστικό το τού, σου μεταφέρει την βασική πληροφορία, τι θα βάλεις στο τέταρτο, ας πούμε, για παράδειγμα, τέταρτο, το επιχειρηματικό πανόρμα, αν εσένα, μπορείς να βάλεις ένα ρήμα, όχι, έτσι, καλά, μη κολλήσουμε σε αυτό, δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία η γραμματική, ας πούμε, περιγραφή, της ελευτικής και της ονοματικής, απλώς, ξέρω το βιβλιογραφείο ότι αυτές οι δύο μορφές είναι που παίζουν στους κοστίπους, πλημμύρες και κατονιστήσεις, θα μπορείς να φανταστεί κανείς Έγινα, νομοσχέδιο για καταδικό τουρισμό, αυτή είναι ονοματική, τι να βάλεις, η σύθυ προτάθηκε, θα μπορούσε να βάλεις κάτι τέτοιο, έτσι, αλλά λέμε βοηθητικά, δηλαδή έρηματα πολύ κοινόχρηστα όταν παραλείπτονται, τότε λέμε ότι είναι ελευτική. Ερασταίχνες με τεωρολόγοι, μπορείς να βάλεις ρήμα εδώ, τι ρήμα να βάλεις, η κοιλία καμπαλάκια, εδώ μπορείς να βάλεις ρήμα, είναι στη διαφορά, εδώ έχεις και το υποκείμενο, είναι εύκολα νοείται ένα ρήμα, είναι καμπανάκια στιγμών, αποδεικνύεται καμπανάκια στιγμών. Αντένα, ίδια μέρα, 2005, 300.000 σταθήματα του καναλάκι, εδώ έχουν και υπότιτλο, καλοστημένη τηλεαφάντη. Επίσης το δύο, προσέξτε και κρατήστε σε μια γωνίτσα αυτό το παράδειγμα, Μπέζας για τον κρατικό Μπέζακτα, πώς το λέμε αυτό, Μπέζας Μπέζακτα. Ναι, λογοπέρνιο περισσότερο το λέμε, είναι παρεχητικό λογοπέρνιο, γιατί λέω να το προσέξουμε, γιατί δεν είναι συνηθισμένο στους τηλεοπτικούς τίτλους, σε αντίθεση με τους τίτλους των εφημερίδων, όπου έχουμε αρκετά συχνά και επίσης των περιοδικών και επίσης των lifestyle περιοδικών, έχουμε πολλά λογοπέρνια, για τους λόγους που προαναφέραμε, δηλαδή χρόνο, κυρίως χρόνο μάνα θα έλεγα, σπάνια συναντάνε τέτοιου τύπου λογοπέρνιο. Είναι του ιδιού τύπου, έτσι ονοματικές ή ελληπτικές φράστες. Το δεύτερο φαινόμενο που μοιάζει λιγάκι με τις ελληπτικές προτάσεις είναι η παράλειψη του άρθρου. Οριστικού η αόριση του άρθρου, που την ξέρουμε και από τις εφημερίδες, σχεδόν δεν έχει κανείς ότι είναι προφανές ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο. Οι πιο μικρές λεξούλες, οι γραμματικές λέξεις, πρώτα και μεγαλύτερα στα άρθρα, μπορούν εύκολα να παραληφθούν. Πείτε μου αν σε αυτά τα παραλείμματα, μην τα δούμε τώρα ένα-ένα, έχω βάλει σε παρένθεση το άρθρο οριστικό ή αόριστο το οποίο μπορεί να αννοήσει κανείς. Αν έχουμε κάποιο έλλειμμα επειδή λείπει, ας πούμε στο πρώτο, πόλωση για σανιδά, δεν υπάρχει το τόνο, το προσθέτω εγώ, θα έπρεπε να υπάρχει. Τι λέτε? Καλώς θα έπρεπε να υπάρχει το τόνο, λες, βλάπτεται έτσι το... Δεν υπάρχει τόνο, αλλά κάπου σαν να υπάρχει το τόνο. Ναι, συμφωνείτε, όχι, τι σημαίνει οριστικό άρθρο, σημαίνει ότι εάν μπει, δηλαδή, ξέρουμε ότι μιλάμε για έναν συγκεκριμένο σανιδά που τον ξέρουμε όλοι, εάν υπήρχε περίπτωση να υπάρχει και ένας δεύτερος και ένας τρίτος και να μπερδευόμαστε για να μην ξέρουμε για ποιος σανιδά πρόκειται, τότε σίγουρα χρειαζόταν το τόνο. Τώρα όμως όλοι ξέρουμε περίπτωση να μην τα πρόκειται, αυτό το πράγμα καθιστά περίπτωτο τόνο, γι' αυτό και δεν μπαίνει. Αλλιώς ήταν κολοβωμένο το νόημα και θα το βάζουμε ουσδήποτε. Μάχη στη βουλή για βατοπέδι. Υπάρχει και δεύτερο βατοπέδι, γι' αυτό και εγώ έχω ένα απαραίτητο τόνο. Τώρα, εδώ, στη διαφάνεια αυτή, είμαστε στο επίπεδο της σύνδεσης των προτάσεων. Πολλές φορές έχει μια αλληλεκτρική στο κόμμα, στους τίτλους, όχι αμελητέα. Σε αυτή την απαρρύθμιση που είναι χρωματιστή, δεν τη βλέπετε στο σκάλα, έχουμε διάφορες χειτουργίες του κόμματος, στον τίτλο. Υπάρχουν και παραδείγματα που χρησιμοποιείται για απαρρύθμιση, για να υπογραμμιστεί παρατακτική σύνδεση, όταν έχουμε θέση και άδειση, όχι αυτό αλλά αυτό, επίσης όταν έχουμε προβολή παραθέματος και παράθεμα μετά, για να φανεί ότι ξεκινάει αναφερόμενος λόγος. Να δούμε κάποια παραδείγματα. Δεν έχει αποφασίσεις. Εδώ είναι απαραίτητο το κόμμα, τι λέτε. Αν έλειπε το κόμμα πρέπει να το αλλά. Σημειώστε το εξής, ότι το κόμμα ειδικά έχει δύο βασικές λειτουργίες, γι' αυτό και πολλές φορές χρησιμοποιείται λάθος το κόμμα, γίνεται σύνδεση ανάμεσα στις δύο χρήση. Η μία χρήση είναι γραμματική, παράδειγμα, όταν χωρίζεις μία επιρρηματική πρόταση από μία κυρία πρόταση, μια χρονική, μια τελική, μια αιτιολογική, ωραία. Υπάρχει όμως και το κόμμα το, θα το έλεγα, σημασιολογικό ή προσωδιακό, δηλαδή όταν θέλεις να αποδώσεις με την παρουσία του, το βάζεις δηλαδή σε κάποιο σημείο, έμφαση, αντιβιαστολή, οτιδήποτε δεν έχει να κάνει με την σύνταξη, αλλά έχει να κάνει με την σημασία ή με τον τρόπο εκφοράς του, αν θέλει όταν αυτό το πράγμα προφορικός λόγος. Εδώ δεν είναι απαραίτητο, δηλαδή δεν είναι γραμματικό κόμμα, θέλει να τονίσει περισσότερο την αντίθεση. Αυτό είναι. Πρόοδες, κάλπες, αλλαγή ατζέντας και καθαρά σποδέλντια. Αυτό είναι της απαραίτησης που είδαμε πριν. Υπότιτλοιπα μήνυμα, πολιτικό θέμα, όχι. Θέση άρση. Τι είναι, τι δεν είναι. Θα μπορούσε να μην υπάρχει εδώ, ακόμα, στο θέμα. Είναι, απαραίτητο. Δεν είναι. Άλλο θέμα τώρα αυτό. Στην κατηγορία των ειδήσεων, οι οποίες είναι πολιτικές ή διεθνείς, έχουμε πολλές φορές αναφερόμενο λόγο. Τι είπε κάποιος, τι δήλωσε κάποιος. Αυτό το πράγμα έχει μερικές φορές, συχνά μάλλον, τη μορφή του ελεύθερου ευθύλου λόγου. Τι είναι ο ελεύθερος ευθύλος λόγος, θυμάστε? Όχι ο ευθύλος, ο ελεύθερος ευθύλος. Είναι ο ευθύλος λόγος, χωρίς εισαγουλικά. Αυτό δεν συνηθίζεται πουθενά, αλλού παρά μόνο στη δημοσιογραφία. Επίσης, μπορούμε να έχουμε... Προσέξτε το, και αυτό εδώ. Και αυτό σχετίζεται με τον ελεύθερο ευθύλον λόγο. Όπως θα δούμε τα παραδείγματα τώρα στη συνέχεια. Να έχουμε προβολή του χωρίς ρήμα, χωρίς είπε ότι, χωρίς δήλωσε, χωρίς συγχείωσε, χωρίς παρατήρησε. Βάζουμε όμως τα παραδείγματα. Αυτός ο τύπος προβολής, αναφερόμαι, είναι πάρα πολύ συνηθισμένος και στις εφημερίδες, όχι μόνο στη δημοσιογραφία. Μέρκελ, τέλος της στρατηγίας παρεμβάσης. Είναι σαν να λέει, η Μέρκελ δήλωσε ότι, είπε ότι, απέτησε ότι, δεν ξέρω και άλλο. Κυβέρνηση σε σκανδαλολογία ολισθένει το ΠΑΣΟΚ. Εδώ βέβαια υπάρχουν και άφορα προβλήματα του τύπου ποιος από την κυβέρνηση. Όλοι μαζί η κυβέρνηση. Άρα πόσο ευθύς λόγος είναι αυτός ο ελεύθερος ευθύς λόγος. Μήπως τελικά είναι πλάγιος, είναι παράφραση. Υπάρχει ένα ζέτημα ερμηνείας. Ας μην μπλέξουμε με αυτό. Το είδικο ΠΑΣΟΚ ποιο. Μια φωνή. Όλο το ΠΑΣΟΚ είπε εγκλήση με πρόγραμμα της εκκληρίας. Πάντως αυτή είναι η μορφή που παίρνει σε κίτλους τηλεοτικούς. Ο αναφερόμενος λόγος, ο οποίος είναι, ξαναλέω, ελεύθερος, θεωρείται ελεύθερος ευθύς λόγος. Χωρίς ρήμα αλλά συνήθως με κάποιο συλλογικό πρόσωπο ή και άτομο, όπως στο πρώτο παράδειγμα είναι με κίτλους. Επίσης και τέλος, στο επίπεδο του λεξιλογίου, προσέξτε μια διαφορά εδώ από τις εφμήρδες. Σημειώστε την αυτή και ελέγξτε την κυρίως το υλικό σας, αν δουλεύετε με τίτλους. Ειδικά σε πολιτικές ειδήσεις, ή σε ειδήσεις κοινωνικού περιεχομένου, αλλά και άλλες, και σε ρεπορτάζ, έχουμε λεξιλογικές επιλογές, οι οποίες αναφέρονται κατ' αρχήν σε αυτά τα τρία πράγματα. Είναι δεδομένο, δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Σε πρόσωπα, σε ενέργειες και συμβάντες και σε χοροκρονικές περιστάσεις. Αλλά τα πρόσωπα είναι πάρα πολλές φορές συλλογικά. Δεν είναι ο Γιάννης, ο Χρόστας, η Μαρία κλπ. Αυτό λέει αυτή η διαφάνεια, ειδικά εδώ πάνω. Εκτός καν είναι πρωθυπουργή, στελέχτη πολιτικού συμβουλίου και λοιπά. Για αυτό σε παραδείγματα όπως αυτά που έχουμε στην παρένθεση, βλέπετε, οι εργαζόμενοι της Ολυμπιακής Ευρωπορίας, εκτινοτρόφους στα Μέγαρα, κλπ. Στις αστυνομικές, και εδώ δεν έχουμε διαφορά από τον Κύκο, έχουμε, ακριβώς επειδή οι ειδήσεις είναι και απόδοση κατηγοριών σε κάποια πρόσωπα, που είναι υποκτά, αποφεύγεται να δηλώνεται το ονοματεκόνιμο και δίνεται με ένα πιο κωδικό τρόπο, δίνεται η ηλικία, δίνεται το επάγγελμα, δίνεται η καταγωγή κλπ. Αυτό ήθελα να προσέψουμε, και την αντίθεση που βλέπετε ανάμεσα σε εξατωμίκευση και κατηγοριοποίηση, αυτό να το καταλάβουμε, δεν είναι τίποτα δύσκολο. Εξατωμίκευση σημαίνει να δοθεί το όνομα κάποιου, να δοθεί κάποιος ως Γιάννης Παλαντόπουλος, ως Γεωργία Παλαντόπουλου κλπ, δράστης, agent δηλαδή, και δράστης, αν πρόκειται για κάτι ποινικό. Αυτή είναι η μία λύση. Η άλλη λύση είναι να χρησιμοποιηθεί μια κατηγορία, μια ομάδα ανθρώπων. Ξαναλέω ότι συνήθως έχουμε κατηγοριοποίηση, έχουμε ομαδοποίηση, έχουμε συλλογικότητες και όχι εξατωμίκηση. Την οποία την έχουμε κυρίως σε ιδέες στους αστυνομικού δελτίου ή όταν έχουμε διακεκριμένα πρόσωπα. Μέντε εδώ καλά. Απορίες. Εντάξει. Καλή ερώτηση. Βέβαια, πολλές. Δηλαδή, με το κόμμα. Ναι. Μπορείτε να σας υπόμαστε κάποια επιρρηματική πρόταση. Επιρρηματική, ναι. Όχι μέσα σε. Την μπορείς να αποτυπείς. Α, ναι. Ναι. Τις πάβλες. Δεν μοιάζει λίγο με το κόμμα. Οι πάβλες είναι άλλο πράγμα. Εγώ περίμεναν να μου πεις τις εισιτήρια θέων οι παριθέσεις από τις πάβλες. Που είναι λίγο πιο... Ναι, ναι. Ο Γιάννης, πάβλα. Πηγαίναμε μαζί στο δημοτικό, πάβλα. Τα τα τα τα τα τα. Μια πληροφορία έμθετη, η οποία σπάει την συντακτική δομή της πρότασης και, ας το πούμε, ενθέτει παρενθετικά μια άλλη πληροφορία. Τότε πλέον είναι πάβλα. Μέσα σε κόμματα βάζεις επεξηγήσεις και παραθέσεις. Ο Γιάννης, κόμμα, ο ψηλότερος μαθητής της τάξης. Τα τα τα τα τα τα. Αυτό θέλει κόμματα, όχι πάβλες. Ναι, αλλά αν λέγατε ο Γιάννης με τον οποίο πηγαίναμε από τη σχολή, πάβλα ή κόμματα. Αυτό κόμματα. Αυτή είναι αναφορική. Αυτή είναι αναφορική. Οι πάβλες δεν παίρνουν στη θέση αναφορικής. Όχι. Από έτσι πώς το είπατε, ο Γιάννης... Ο Γιάννης, πάβλα, σκέψου κάτι το οποίο διαταράσει τη συντακτική δομή. Τον θυμάμαι καλή του ώρα τώρα, κλείνει πάβλα και συνεχίζεις. Δηλαδή, η δομή αυτή δεν μπορεί να... Έχεις ο Γιάννης οδηματική με τα πασέτια εκεί, δεν μπορείς να συνεχίσεις έτσι την πρόταση. Η πάβλα δηλώνει μια διακοπή της συντακτικής σειράς, της συντακτικής ροής. Μια πληροφορία η οποία είναι πρόσθετη, ένθετη. Η οποία μέσα στα συμβερασμόματα της πρώτης γίνεται κατανοητή, αλλά δεν μπορεί να ενταχθεί στη σειρά των όρων. Υπάρχει κάποιο προβλήμα εκεί. Αυτή είναι η πληροφορία που δίνεις με τις πάβλες. Είναι μια παρενθετική δομή, η οποία όμως δίνει και ανσοματώνει στη σειρατική δομή. Οι πάβλες είναι γνώρισμα μακροπερίοδου λόγου γενικά. Δηλαδή, αποκλείεται, θα έλεγα, γενικά να έχεις πάβλες σε τύπους. Πάβλες θα έχεις, καταρχήν, σε γραπτό κείμενο. Γιατί εκεί φαίνονται, αν σε προφορικό λόγο θέλεις να διαβάσεις τις πάβλες, κάνεις ένα σταμάτημα αρκετά μεγάλο, μια πάψη πριν ξεκινήσεις. Είσαι φωνήτρια, έτσι, και διαβάζεις ένα κείμενο το οποίο έχει κάτι μέσα σε δύο πάβλες. Πώς θα τις διαβάσεις και χαμηλώνεις τον τόνο της φωνής. Δηλαδή, με δύο τρόπους δείχνεις ότι κάτι είναι μέσα σε πάβλες. Και με ένα σταμάτημα της φωνής μεγαλύτερο, μια πάψη, αλλά και με μια πτώση του τονικό επίπεδο. Ακριβώς, γιατί τοποθετεί σε ένα άλλο επίπεδο αυτή η πληροφορία, η οποία συμβληρώνει ή εντίθεται μπαίνει μέσα, δηλαδή, στην πληροφορία της βασικής πρότασης. Άλλη ερώτηση υπάρχει, σχετικά. Αυτό δεν έχει στενή σχέση με τους τύπους, αλλά κάνει γενικώς με την χρήση παρενθυπτικών δομών. Σχετικό με αυτά που λέγαμε στην προηγούμενη διαφάνεια είναι και αυτό εδώ. Όχι μόνο πρόσωπα, αλλά και συμβάντατα, τα οποία διαφοροποιούνται, δεν μοιάζουν με, δεν προβλέπονται από κατηγοριοποίησης ή στερεότυπα, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να γίνουν τίτλοι. Τα παραδείγματα που δίνω μέσα σε παρένθεση είναι, έχουν μια μη προβλεψιμότητα, δεν είναι το πιο συνδυσμένο ένα συνδικάτρο να οδηγεί τους εργαζομένους σε απεργία, ιδιαίτερα απ' εκεί για το κοινωνικό συνολογιό και ούτω καθεξής. Επίσης προσέχθηκε και αυτό. Εδώ έχουμε διαφορά από τους εφημεριδικούς τύπους. Τι λέμε εδώ, ότι τα τοπικά που χρησιμοποιούνται, και σημαίνωστε εδώ να δείτε το κεφάλαιο που έχω στο βιβλίο για την τοπική δήξη, λέω αρκετά πράγματα και πραγματικά, τα παρουσιάζει ο τηλεοπτικός λόγος, ώστε να γίνονται εκεί πέρα κάπου, δηλαδή έξω από το στούντιο, για να φανεί ότι τα φέρνει κοντά μας, τα φέρνει ρίφλα μας, τα φέρνει μέσα στο σαλόνι μας, κάνει λοιπόν αυτή τη μεταβίβαση που δεν μπορεί να κάνει ηθημέρινα. Αυτό το είπαμε ότι στο επίπεδο… Όχι, όχι, συγγνώμη, αυτό δεν το έχουμε πει. Είπαμε για τα λογοπέγνια. Τα σχήματα λόγου, ξέρουμε τι είναι έτσι, κυρίως η ομάδα της μεταφοράς. Μεταφορά με τον ημία συνεκδοχή παρομοίωση. Αν θέλετε σημειώστε τα, αυτή η τετράδα που είναι πάρα πολύ κοινόχαστη. Μεταφορά με τον ημία συνεκδοχή παρομοίωση. Χρησιμοποιούνται μεν, αλλά όχι με συμπικιλία που συναντούμε στις εφημερίδες. Είναι πιο συνηθισμένες, πιο προβλέψημες μεταφορές. Θα δούμε και κάποια παραδείγματα από ένα άρθρο που θα σας το στείλω ούτως ή άλλως, λίγο παρακάτω όμως. Αυτό είναι που είπαμε και το βλέπουμε εδώ πιο αναλυτικά διατυπωμένο. Η τίτλη τελεοπτική είναι πιο φτωχή, πιο προβλέψημη, λιγότερο ευρηματική, λιγότερο παιχνιώντης για τους λόγους που είπαμε. Πιέση χρόνου, επίσης ο ανταγωνισμός με την εικόνα, δηλαδή οι πληροφορίες που θα δοθούν από το ρεπορτάζ και την εικόνα σε συνέχεια, καθιστούν λίγο περί την περίπλοκη, την πολύ αναλυτική διατύπωση των τίτλων όπως έχουμε στις εφημέριοδες. Εδώ είναι η εξήγηση. Σε αυτό το άρθρο εδώ, που κοστούρει, το οποίο θα δείξω τώρα λιγάκι, θα δούμε παραδείγματα από δυο, ας το πούμε, στρατηγικές λόγους που χρησιμοποιούνται και στους τελεοπτικούς τίτλους. Κρατέστε τις λέξεις, τις ξέρετε, στρατηγικές δηλαδή. Η μία είναι η διακυμενικότητα, δηλαδή το παιχνίδι με άλλους τίτλους, τίτλους βιβλίων, τίτλους τραγουδιών και λοιπά και η χρήση των μεταφορών. Ο Κωστότης, λοιπόν, μάζεψε από κανάλια τέτοιους τίτλους για να δείξει ότι ακόμη και στη τηλεόραση έχουμε τέτοιου τύπου, ας το πούμε, γλωσσικά παιχνίδια όπως είναι οι διακυμνικές αναφορές και η χρήση μεταφορών γενικότερα. Ας σας δείξω κανένα πιο σελίδες με τα παραδείγματα για να κλείσουμε το κεφάλαιο με τους τίτλους. Ας διαβάσω 3-4 στο κεφάλαιο που έχει για τριακημερικότητα «Αυτή η νύχτα μένει». Ένα τίτλος παρακαλεί σε γνωστό τραγουδι λαϊκό. Τη σκότωσε γιατί την αγαπούσε, Αντένα, προφανώς από αστυνομική είδηση. Η Οδύσσια του Τίνου, όπως η Οδύσσια ενός ξενιτεμένου, επικίνδυνες υποψήσεις. Αυτό φημίζει από λογοτεχνία, από σινεμά, από τον Άνα στον Καγιάμφα, οι χοροί καλά κρατούν κλπ. Όλοι είναι τίτλοι που φημίζουν τίτλους ταινιών, θεατρικών έργων, βιβλίων κλπ. Αυτή είναι μία κατηγορία, μία στρατηγική, η άλλη έχει να κάνει με τις μεταφορές. Έχει πλέξει κάποιους τίτλους οι οποίοι περιλαμβάνουν μεταφορές. Εμπαιστικό πείραμα, μπλόκο στα μύβια το 1925, αν μπορείτε να το διακρίνετε, κόντρες σαρασοφόρων το 1927, ουρές για την εικόνα κλπ. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ότι, ίσως όχι στο βαθμό που συναντούμε σε εφημερίδες, αλλά πάντως σε εντρόντρο βαθμό υπάρχουν και κυρίως τα ιδιωτικά κανάλια που προσέξατε, και διεκτονικές αφορές και μεταφορές ή και μετονιμίες ακόμα. Αυτά είναι για τους τύπλους, παρακολουθούμε και στο αντίστοιχο κεφάλαιο του μπλίου, για να καράψουμε τώρα στο δεύτερο βήμα μιας είδης εργοστάσης, που είναι το όνομα. Εδώ δεν θα κάνουμε θεωρία, εσείς θα μιλήσετε, θα σας δείξω παραδείγματα από μία λιατριμπή. Θα λέω αυτό που οι δημοσιογράφοι οξέλετε ξανά, ονομάζουν ON. Είναι η έμβαση, η είσοδος στο ρεπορτάλ, αντίστοιχο του ΛΙ της γραπτής ίδησης. Σε αυτές τις διαφάνεις, ήταν μια δεκαριά περίπου, έχω διαλέξει παραδείγματα από... Το ελληνικό είναι λίγο παλιό, τώρα δεν έχει σημασία. Τρία κανάλια, η ίδια ίδηση, για να δούμε λιγάκι συγκριτικά πως δύο ιδιωτικά, ένα από τα οποία είναι lifestyle, το παλιό Star και ένα κρατικό κανάλι, πως διαφοροποιούνται σε σχέση με την ίδια ίδια ίδηση. Αυτό είναι το ON των ίδησιων. Λέστε τις δούμε όλες, έχετε την Άννη στο σπίτι να τα δείξω τα παραδείγματα, να διαλέξω αυτήν εδώ. Ρίξτε μια ματιά, πρόκειται και μια ιστορία με έναν τζαναμπέτη μαθητάκο εδώ, εδώ, στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος είχε να σταθώ στο σχολείο και έγινε ίδηση και στη τηλεόραση ακόμη. Σε κανάλια εθνικού βελνινουργούς, έτσι είναι. Α, θυμάμαι καλά κάπου στη Μητριαγγρία. Δες σε λίγο... Δευτερνουτικού. Δευτερνουτικού, ναι. Και πείτε μου, ποιες είναι οι διαφορές στον τρόπο που παρουσιάζεται η ίδηση με τάγιο ρεπορθές, σαν τρία κανάλια. Κυνητοποιήσεις αποφάσιση. Τι έκανα κι εγώ. Οπότε σαν τέσσερα δικαστήρι. Πείτε αν μπορεί να σε δίνει αφέρι πρώτη από τη δεύτερη. Μίλη. Είναι και εδώ πιο υπερβολική η δεύτερη. Η δεύτερη. Πες λέξεις, φράσεις. Διάβολος, άτακτο παιδί, σκαναλιάρικο αγόρι. Είναι το άτακτο αγόριο και μετά φέρνει και την αντίθεση με τους γονείς του παιδιού, οι οποίοι το χαρακτηρίζουν αγγελούδι, από το διάβολος στον άγγελο. Είναι ένας άγγελος, είναι ένας άγγελος. Για την πρώτη τι λες, τι λες, τι κάνεις. Ποιοι είναι οι πρώτοι κύριοι, πρώτοι. Ξεκινάται αλλιώς να παρουσιάσουμε τα γεγονότητα. Η πρώτη ξεκινάει τις κυνητοποιήσεις. Θέλω να πω ότι φυσικό δικαιολογείς και καταλήγει. Στο ποιος ήταν ο λόγος όλης αυτής τις κυνητοποιήσεις, αφού έτσι που λέει ο Βάρτρος. Ενώ το πρώτο ξεκινάει κατευθείαν να πει για το παιδάκι. Αγγελία δεν μας είπες, το ξεχύλησε το ποτήρι. Και αυτό. Συγγνώμη. Καταλαβαίνω, δηλαδή στην δεύτερη περίπτωση τα λέει αντίστροπα. Ξεκινάει από το που δεν κατελήγει μετά στο γεγονός. Ενώ πρώτο ξεκινάει από το γεγονός αυτές τις κυνητοποιήσεις στο μολέλο και μετά μας λέει το λόγο. Αυτό μου δίνει την αφορμή να πω κάτι και ήρθα με το σημείο στο οποίο δεν υπάρχει και στις διεφάνειες. Το οποίο είναι πολύ συγγνώμη είναι ότι η αφήγηση διαφοροποιείται από κανάλι σε κανάλι ή γενικά σε κάθε εκδοχή από την οπτική γωνία, αυτό είπες, από την οποία επιλέγει ο στρατιώτης να παρουσιάσει μυαλίδηση. Αυτό που ξέρουμε από τη θεωρία της αφήγησης. Υπάρχει όρος για αυτό. Όρος focalization. Εστίαση, ας το πούμε έτσι. Επιλέγουμε να εστιάσουμε είτε στο παιδάκι, είτε στους γονείς, είτε στις αντιδράσεις των αγωγονιών. Αυτό το πράγμα είναι ουσιαστικά η υποκειμενικότητα ας το πούμε της ίδησης. Για αυτό λέμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει αυτό που στο μυαλό της οπτικής γωνίας όσα είναι η κειμενικότητα. Γιατί αναγκαστικά θα υιορθητήσει μια οπτική γωνία, έτσι δεν είναι. Δεν μπορείς ταυτόχρονα να τα πεις όλα μαζί και ταυτόχρονα να δώσεις όλες τις οπτικές γωνίες. Θα τις δώσεις αλλά η σειρά, η ελαφρά προτίμηση με την οποία, ας πούμε, Ευαγγελία τι λες, αυτό το διάβολος γιατσουμέν άγγελος για τους γονείς είναι μια δίκαιη παρουσίαση των δύο πλευρών, σου αρκεί αυτό το πράγμα, πέρα την υπερβολή της μεταφοράς διάβολος άγγελος του. Ή δεν θα το προτιμώσεις αυτό, θα το προτιμώσεις μια άλλη εκπαιδεία. Εκπαιδεία θα το προτιμώσω γιατί είναι το θεωριοφρυβολικό και μιλάει για ένα παιδάκι. Όσο άταρτο και να είναι ένα παιδάκι, δεν θα είναι παιδί. Εγώ θα έλεγα και κάτι ακόμη για τη χρήση της μεταφοράς. Το έλεγα και σε ένα σημερινάριο που κάνουμε για τους μεταφυγιακούς. Η μεταφορά, προσέξε και αυτό, κάνω μια συζήτηση για τα τυλωτικά σου πότους των τελευταίων οικολογών. Έχει μια πολύ βασική λειτουργία. Τι κάνει? Κάνει το λόγο πιο εκλαγευτικό, πιο απλό. Γιατί μας μιλάει για ποιο είναι αυτά τα πράγματα με πιο απλές εικόνες ουλικές. Παράδειγμα, η οικονομία είναι μηχανή. Αυτή είναι μια βασική γνωσιακή μεταφορά στον πολιτικό λόγο. Πήρε μπρος η μηχανή ξανά της οικονομίας. Τέτοιες εφράσεις να δούμε καθημερινά στις εφημερίες. Έτσι, λοιπόν, εδώ, για να μην θεωρητικολογώ, η μεταφορά του τύπου ένα μικρό άτακτο παιδί είναι διάβολος, ένα καλό μικρό παιδί είναι άγγελος, είναι ένα είδος μανιχαϊσμού. Ξέρετε τι λέξει? Δηλαδή, διέρεσης, ας πούμε, των παιδιών σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Τα καλά παιδιά, τα κακά παιδιά. Αυτό το πράγμα είναι μια επικίνδυνη απλούστευση. Γιατί δεν λέει ότι το παιδί είναι μια προσωπικότητα με τις ιδιαιτερότητές του. Δίνει απλώς ένα εθικό πρόσημο, απλουστευτικό, ένα σύγκαινα απλήν σε όλα τα παιδιά. Αυτό εννοώ, όταν λέω, ότι έχει και μια υπόγεια, υπόρρητη, επικίνδυνη, θα έλεγα, ιδεολογικά λειτουργία και μεταφορά όταν χρησιμοποιείται. Αυτό το λόγο, τέτοιου τύπου ταξινομίσεις που κάνει κατηγοριοποίηση, που κάνει lifestyle η μησογραφία, ακριβώς αυτό είναι κύριο. Να απλουστεύουν τα πράγματα ή να παραμορφώνουν τα πράγματα. Για το τρίτο, τι λέτε? Ναι, ναι, βέβαια. Πού, στο λεπτέο? Αν έπαιναν εισαγωγικά, θα μαλάκωνε λίγο η μεταφορά. Δηλαδή, θα έπαιρνε μια απόσταση, σαν να έλεγε, αυτοί που άλλοι το χαρακτηρίζουν διάβολο, αυτοί που άλλοι το χαρακτηρίζουν άγγελο. Και ουσιαστικά, δεν θα ήταν μια μεταφορά. Θα ήταν αναφερόμενος λόγος. Αλλά δεν το κάνουν. Γιατί αδυνατίζει το κείμενο, όταν μπούνται εισαγωγικά. Παρ' όλο που είναι εκεί, νομίζω, το αντίθετο. Ότι, τους δίνεις να καταλάβουν ότι μεταφορικά είναι ονοείς. Μα ποιος θα δεωρούσε ότι το μικρό παιδάκι αυτό είναι ένας πραγματικός διάβολος με κερατάκια ή ένας πραγματικός άγγελος με φτερά, αν είναι δυνατό. Για το τρίο, τι λέτε? Μας κάνει μια χαρά. Του λείπει κάτι. Εδώ έχουμε κάτι εισαγωγικά, ένα από μακρινθεί. Θα βλέπετε. Μου σημαίνει ότι επιλέξει το ήπαν κάτι, προφανώς. Θέλουμε, πώς τα λένε, αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος. Καλό τον, σας αρέσει, φτωχό, ξηρό. Απλά κληροφοριακό θα έρω. Σας αρέσει, θα τον προτιμώσεις ή του μέτρα περισσότερο. Να μην τον προτιμώ σ' αυτό. Γιατί δίνει όλες τις πληροφορίες, χωρίς να εμπεβάλλει. Και επειδή πρόκειται για ένα ζήτημα... Λεπτό. Και λεπτό, γιατί μιλάει για ένα δημοτικό σχολείο και για ένα οχτάχρονο παιδί. Αλλά και για ένα ζήτημα, το οποίο δεν είναι τόσο σοβαρό σ' όλα τα οποία ενδεχομένως παρουσιάζονται στο δημιουργείο ιδιήσεων. Όπου τι, δικαιολογίδε μεγαλύτερο όνομα, με περισσότερη βετομερία, εσύ αυτό λέει. Όχι, γι' αυτό θεωρώ και αυτό που είναι σύντομο και περιεκτικό, είναι καλύτερο. Γιατί σ' όλα τα σχολεία υπάρχουν νέα παιδιά που... Και αυτό φαίνεται να είναι λίγο παραπάνω. Σίγουρα, για να έχει κινητοποίθη... Να έχει κινητοποίθη τόσο πολύ. Απλά σίγουρα δεν είναι σημαντικό το ιδίδις που παρουσιάστηκε εκείνη την ημέρα. Αυτό δεν μας ενδιαφέρει. Δεν χρειάζεται να γραφήξουν αυτό το θέμα πάρα πολύ. Δηλαδή, συγγεντικά, δεν μας ενδιαφέρει τι γίνεται στις άλλες ιδρύσεις. Εγώ αυτό που θέλω να το νομίζω και επιμένω σε αυτό, και το λέω και στις εργασίσεις, ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό, αυτή είναι η δημοσιογραφία. Είναι οι διαφορετικές οπτικές, τα διαφορετικά στήλη. Κάτι έχει ένας τρόπος, βλέπεις, καρδικό κανάλι έχει κάποια εκδοτική γραμμή, κάποιο προφίλ. Πιο λιτό, πιο πληροφοριακό, λιγότερο, λιγότερη συναισθηματική εμπλοκή, λιγότερες μεταφορές του τύπου διάβολος, άγγελος, κλπ. Έτσι, προκύπτει ένα τέτοιο. Και κάνω δύο άλλα παραδείγματα, σε σχέση με το όν. Αυτή είναι, ας πούμε, επίσης, μια είδηση, έτσι, αφηγηματική, γεγονωτική, τραγική. Ένας πόλυ για τους κίτλους, πρώτα απ' όλα, δέκα λαθρομετανάστες, νεκροί, θλί, θρύλερ, τη νύχτα στο Ιόνιο, λαθραίοι στη ζωή του στο θάνατο. Ποιος σας αρέσει πιο πολύ? Ποιο θα προθυμούσες? Και γιατί? Πώς, ένα πράγμα. Ρώτησαν, εσώ. Ρώτησαν, εγώ. Α, ναι, τι. Μόνο τους τίκες. Καταρχήν, θα δούμε και μετά και τα υπόλοιπα. Το δεύτερο, θρύλερ, τη νύχτα στο Ιόνιο. Σ' αρέσουν τα κλεισέ τα δημοσιογραφικά μας. Το πρώτο. Το πρώτο. Δέκα λαθρομετανάστες. Πληροφοριακός. Επειδή κλάβω για θάνατο, θρύλερ και λαθρένη σ' εγωγνιώνιες. Το τρίτο είναι λίγο ποιητικό. Αν δεν υπήρξα με κρύ, θα έλθω στο τέτοιο. Αλλά όταν μιλάμε για νεκρούς, τι θρύλερ είναι. Αν έχεις το θρύλερ ή νεκρούς, θα έχεις ή βαριέτραγματισμένος τάιδης ή καμένος ή οτιδήποτε τέτοιο. Λοιπόν, για δείτε λίγο και το κείμενο. Έχουν αναλογία με τους τρεις της προηγούμενης είδησης που είδαμε. Έχουν παρόμοια χαρακτηστικά, άντε τι λες. Στην συγκεκριμένη περίπτωση νομίζω ότι η ΣΝΕΤ είναι πολύ πιο ποιητικό. Στη ΝΕΤ, το κείμενο. Και το κείμενο και ο τίτλος είναι πολύ πιο ποιητικό. Πού σε ποιος συναναφέρεσαι, το ΔΕΝΙ ΠΡΟΚΑΛΙΑ ας πούμε. Τραγωδία έπιτσε. Εγγενικά και το ότι ας πούμε βρήκαν τραγικό θάνατο κρυμμένη στο καράστο πλείο, όπου άνοιγε τον δρόμο σε μια καινούργια στοίχη, ενώ του ΜΕΓΑ είναι το πιο απλό, με το πιο πληροφοριακό, ενώ του ΣΝΕΤ, όπως και με το κείμενο παραδείγμα που είδεμε, είναι από τον τίτλος. Δεν έχουμε πληροφοριακό θάνατο κρυμμένη. Μάλλον έτσι είναι τα πράγματα. Και ένα τελευταίο που είναι άριστο αντιγουριαστή, έχει να κάνει αυτό. Είναι από το πολιτιστικό ρεπορτάζ, να δούμε μια είδη σχέση που δεν είναι αστυνομική, δεν είναι ικονομική, δεν είναι κάτι άλλο. Έχει να κάνει με το χατζιδάκι και με τα πνευματικά δικαιώματα. Μάς αρκεί, δε χρειάζεται τίποτα. Έχουμε τα στοιχεία της ΛΑΕΧΣΤΑ, λίγο σοφραχτές του ΣΝΕΤ, που είχαμε και στις δυο προηγούμενες. Έχουμε, έχουμε, έχουμε. Εντάξει, φτάνουν αυτά. Δυστυχώς δεν έχουμε περισσότερο χρόνο να δούμε και άλλα παραλήματα. Αλλά πάντως αυτό το υλικό νομίζω βοηθάει πολύ για να αντιληφθούμε τουλάχιστον τις διαφορές εγγραφής ανάμεσα στις τρεις τάσεις. Περνάμε τώρα στο reportage, το οποίο είναι το τελευταίο αλλά και μεγάλο μέρος του μαθήματος. Θα δούμε και κάποια παραδείγματα. Ας ξεκινήσουμε με κάποια ισαουγικά και μετά θα δούμε τα βίντεο. Θα ξεκινήσω πρώτα με μία βασική επισήνωση την οποία κάνω και στο μάθημα του Πρώτου Έδρους, που θεωρώ πολύ βασική. Καταρχήν η διάκριση ανάμεσα σε ένα τύπο reportage και τηλεοπτικό reportage. Σε τηλεοπτικό reportage, όπως ξέρετε, πρωτοκαθεντρία ανοίξει την εικόνα. Πολύ δύσκολα μπορεί να είναι ο reportage να συναγωνιστεί την εικόνα του τηλεοπτικού. Μπορεί με τη φωτογραφία, μπορεί με γραφήματα, αλλά σε κανένα περίπτωση δεν μπορεί να έχει βίντεο, δεν μπορεί να έχει τον όμβο της εικόνας που έχει ένα τηλεοπτικό reportage. Ο δεύτερος στοιχείο, δηλαδή, μεγάλο μέρος του τηλεοπτικού reportage είναι φωνές εντός αγωγικών, δηλώσεις, αυτοκτονμάτειρων, ισχυρών προσώπων, εμπειρογραμμών κλπ., που επειδή η διάρκεια τους είναι πολύ μικρή και εύκολα χωράει, οι αποσπάσματα από δηλώσεις μέσα σε ένα reportage, μπορούν πολύ πιο εύκολα να συμπεριβληθούν από τις αποσπάσματα σε ένα έντυπο reportage, σε ένα εφημεριδικό reportage. Πολύ σημαντικό είναι το δεύτερο, και αυτή είναι και μια διαφορά ανάμεσα στο έντυπο και το τηλεοπτικό. Η διαφορά, δηλαδή, τις ζωντάνιες που έχει η αυτοψέχεια, η αυτοκοίωση που μεταφέρουν οι μάρτυρες, ή γενικώς όσοι δηλώνουν πράγματα ή γνωματεύουν ή τίποτε άλλο, αυτή η ζωντάνιη του προφορικού λόγου, του σώματος, των κινήσεων, των εκφράσεων του προσώπου, οπωσδήποτε χάνεται στο γραφτό λόγο που έχουμε μόνο την αποτύπωση της φωνής τους. Και το δεύτερο είναι ο τεκμηριωτικός, αν μπορώ να το πω έτσι, χαρακτήρας έχει η μαρτυρία του αυτοκτημάρτρου ή του αυτοίκου που σε πείφει ακριβώς επειδή είναι αυτό που είναι, ασχέτως αν είναι αληθίση ή δεν είναι. Δηλαδή, έχει βαρύξη σημασία το να ακούσεις τη φωνή, την ένταση, τον παλμό ενός ανθρώπου ο οποίος ήταν σε μια είδη στο συνολικό ιδελτίο, η φυσική σταταστροφή είναι τίποτε άλλο, σε μια κοινωνική εξέλιξη. Αυτό το πράγμα, όταν μεταφέρει στο γραφτό λόγο, οπωσδήποτε χάνεται στη ζωντάνια. Επομένως, καταλήγουμε σε αυτό ότι η ανεσότητα και η αληθοφάνεια που έχει το οπτικό υλικό στο ρευμαρικάρισμα, είναι κάτι ασυναγώνιστρο σε σχέση με το ίντε, που είναι γνωστό. Δεν λέμε κάτι το εντελώς καινούριο. Αυτό με μη σύ κουβεντούλα το λέω και το προσπερνάω. Ούτως ή άλλως, θα σας στείλω, σας έχω στείλει ήδη από αυτό το βιβλίο, το καρδινό μου πολύ χρήσιμο του Λανσιάν, τα δύο πρώτα κεφάλαια που έχω μεταφράσει, αυτό είναι το τρίτο για το ρεπορτάζ, που μας δίνει μια πολύ γενική ιδέα του οργανωτικού λεσίου, μορφής, του ρεπορτάζ. Ξεκινάει κατά κανόνα με εικόνες που σχολιάζονται, εισαγωγή, μετά έχουμε τη συνέντευξη μέσα από τη μάτρα και αυτό μπορεί να επαναληθεί και να έχουμε μια κατακλείδα στο τέλος, αυτή είναι η συνήθως η δομή. Εδώ θέλω να προσέξουμε, το πρώτο πράγμα που θέλω να δούμε είναι η κατάταξη των ρεπορτάζ με βάση κάποια κριτήρια. Προτείνω και στο βιβλίο αυτή την τριπλή κατάταξη. Το πρώτο και πιο εύκολο, προφανέστερο είναι να τα κατατάξουν βάσει το περιοχόμενο τους. Όσοι έχουν τις ρουμπρίγκες στις εφημέριδες, πολιτικές, ρεπορτάζ, οικονομικές, ασκητικές πολιτικά και λοιπά με τον ίδιο τρόπο έχουμε και ρεπορτάζ. Το δεύτερο που είναι λίγο πιο τεχνικό ζήτημα και το τρίτο είναι κάτι άλλο. Η οπτική γωνία από την οποία αποφασίζουμε, όπως δηλαδή και στον που είδαμε, έφυγε στο ρεπορτάζ το οποίο είναι αφήγηση, πρέπει να επιλέξουμε οπτική γωνία. Από ποια οπτική γωνία θα δούμε τα πράγματα, τι θα προκρίνουμε, τι θα αφήσουμε στην άλλη, τι θα τονίσουμε περισσότερο κλπ. Και το δεύτερο, το τρίτο μάλλον, κριτήριο ταξινόμησης που θα μας πάει προς την αφήγηση, είναι με ποια συστατικά κυμενικά συγκροτείται το ρεπορτάζ. Να θυμίσω εδώ ότι οι κυμενικοί τύποι συνήθως θεωρούνται ότι είναι οι εξής τέσσερις. Αφήγηση, γνωρίστε, περιγραφή, επιχειρηματολογία, παροχή οδηγιών. Αφήγηση, περιγραφή, επιχειρηματολογία. Μερικοί προσθέτουν, βάλετε τους σε παρένθεση αυτό, την εξήγηση ως μία πέμπτη, σε ένα πέμπτη κυμενικό τύπο και παροχή οδηγιών. Το τέσσερι είναι παροχή οδηγιών. Το τέσσερι είναι παροχή οδηγιών, το εξήγηση βάλετε σε παρένθεση ως κάτι, ας το πούμε, συμπληρωματικό της επιχειρηματολογίας. Θυμίζω ότι τη διάκριση ανάμεσα σε κυμενικά είδη και κυμενικούς τύπους. Την εγκωπή και στο μάθημα του πρώτος. Τα κυμενικά λίδη, παρεμονουσιάρι, τα είδη της εισογραφίας, τα είδη της σχολειογραφίας, τα είδη της συνέντευξης, είναι προϊόντα κοινωνικά τα οποία δεν είναι κυρίως γλωσσικά, αλλά είναι κυρίως προϊόντα σε είδο λόγου. Είναι δομές, έτσι, οι οποίες έχουν μια κοινωνική λειτουργία, τις μαθαίνουν από μικρά παιδιά και σε μεγαλύτερη ηλικία βέβαια, και μέσα από αυτές συναινούμαστε, μέσα από αυτές επικοινωνούμε. Και η συνομιλία είναι κοινωνικός είδος, και η έτσι που θα πας να κάνεις σε μια υπηρεσία είναι είδος, η συνέντευξη που θα δώσεις για δουλειά είναι είδος, η ισταρική ιστολική που θα ζητήσεις είναι είδος, το λιωπικό δεδοί που θα δεις στο βράδυ είναι είδος, κλπ. Οι τύποι είναι πιο κάτω από τα είδη, είναι δηλαδή στο εσωτερικό τους, είναι ακολουθίες, τις ονομάζουν μερικοί, με βάση τους οποίους και με συνδυασμούς των οποίων προκύπτουν τα κύματα. Ας δούμε λοιπόν ένα, ένα, τα τρία, αυτά κλητήρια και τι μας αποδίδουν. Το πρώτο είναι πολύ απλό, είναι το επαγγελματικό στόχο με τελετήρα, με βάση το οποίο μπορεί να καταδάξει κανείς το περιεχόμενο των ρεπορτάσεων, με βάση το οποίο αναλαμβάνουν και οι μησογράφτες τους ρόμπες, δηλαδή όπως ξέρετε, υπάρχουν οι ειδικοί στον κοινοβουλευτικό ρεπορτάζ, στον διεθνές κλπ. Περισσότερο από αυτού δεν νομίζω ότι χρειάζεται να πω. Εμένα ενδιαφέρομαι περισσότερο από τα δύο τελευταία, το δεύτερο και το δεύτερο κλητήριο. Αυτό το κλητήριο, το οποίο το δανείζω να το βλέπω, νομίζω ότι είναι πάρα πολύ χρήσιμο και πρέπει να το συνδυάστητε με τη διάκριση των ειδείων σε σκληρές και μαλακές, δηλαδή σε ειδήσεις επικαιρότητες και σε ειδήσεις, ας το πούμε, του τύπου των ανθρώπινων ιστοριών. Λέει λοιπόν, αδερφέ, ότι ανάλογα με την οπτική γωνία που θα διαλέξουμε, μπορούμε να έχουμε κοινωνιολογικά ρεπορτάζ και ανθρωπολογικά ρεπορτάζ. Τι σημαίνει κοινωνιολογικά ρεπορτάζ? Σημαίνει το ρεπορτάζ το οποίο δεν ενδιαφέρεται τόσο για πρόσωπα, όσο για φαινόμενα. Δεν ενδιαφέρεται για περιπτώσεις της ανθρώπων, για προσωπικές ιστορίες, όσο για ζητήματα τα οποία ασχολούνται σύνολα ανθρώπων. Το δεύτερο, η αρθροπολογική προσέγγιση είναι η ματιά, η οποία εστιάζει σε προσωπικές ιστορίες. Εστιάζει σε παραδείγματα ζωής που έχουν ορισμένων ενδιαφέρον και τις λεπτομέρειες τις οποίες θέλει να φωτίσει περισσότερο. Δείτε λίγο με περισσότερη προσοχή αυτήν εδώ την παράγραφο για να καταλάβετε λίγο καλύτερα τη διαφορά ανάμεσα σ' αυτά τα δύο. Όταν έχουμε κοινωνιολογική προσέγγιση, τότε μας ενδιαφέρουν, το τονίζω αυτό, οι επαληθέψιμα και μετρήσιμα στοιχεία. Παράδειγμα, ως χάρη, θεσμικοί παράγραφοι που δηλώνουν ή αποφαίνονται για κάτι και αυτό που λένε μπορεί κανείς να το ελέγξει, μπορεί να το διασαυρώσει, μπορεί να το αντιπαραβάλει με άλλες δηλώσεις κλπ. Επίσης ενδιαφέρουν πάρα πολύ στατιστικές και σφιγμομετρήσεις, μετρήσεις, δηλαδή πράγματα τα οποία είναι, όπως λέμε, αληθιακά ελέγξιμα. Δηλαδή δεν μπορεί, πάνω ως χάρη, η στοιχεία του λογιστήριου του κράτους να τα αμφισβητήσει κανείς, δεν υπάρχει κάτι άλλο, πιο αξιόπιστο, κοινωνικό υλικό για ένα κοινωνιολογική προσέγγισης, ρεπορτάζ. Στην άλλη περίπτωση, όταν έχεις ανθρωπολογική προσέγγιση, τότε πριν οδοτούνται, προβάζονται πρόσωπα η έκφραση των προβλημάτων, άρα περιμένει κανείς προσωπικές αφηγήσεις, περιμένει περιγραφή, ή όπως την είχαμε παρουσιάσει στο μάθημα του πρώτου έντες, δηλαδή μια εστιέστηση σε λεπτομέρειες, τόπου, χρώμου, προσώπων, με ένα ζωντανέμα που να ερεθίζει τις αισθήσεις, την όραση, την ακοή, την όσχερηση, που είναι πολύ χαρακτηριστική στην δημοσιογραφική περιγραφή. Αυτές είναι οι δύο βασικές διαφορές ανάμεσα στα δύο. Εδώ ήθελα να πω και κάτι ακόμη που δεν το βλέπετε στη διαφάνεια. Ένα οποιοδήποτε θέμα μπορούμε και με τον ένα και με τον άλλο τρόπο να το παρουσιάσουμε. Παραδείγμα, το θέμα της ανθρωπιστικής κρίσης ή της οικονομικής κρίσης, μπορείς να το δεις και κοινωνιολογικά και ανθρωπολογικά, ναι ή όχι. Φανταστείτε το πώς θα μπορούσε κανείς να το δείξει αυτό. Με δεδομένου ότι, στην δεύτερη περίπτωση, όταν αναφέρεσαι στην περίπτωση ενός νεόκτοχο, ενός άνεργο, ενός γέρο που του κόψαν τη σύνταξη του χρόνου κλπ. Το πρόνομα δεν είναι η ατομική αυτή περίπτωση, αλλά αυτό που ονομάζω στην εκδοχή, να δείξεις δηλαδή ότι αυτός είναι ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα μιας ολόκληρης κατηγορίες ανθρώπων, άρα πάλι να δείξεις τη μεγάλη εικόνα. Αυτή τη στιγμή και στην άλλη περίπτωση, η μέθοδος αλλάζει, αυτό που προβάλλεις είναι κάτι που ενδιαφέρει την κοινωνία στο συνολό της. Γιατί αλλιώς δεν έχει νόημα να μιλήσεις για μια προσωπική ιστορία του γείτονα, ή και εγώ δεν ξέρω που άλλο θα το βοηθήσω, που δεν ενδιαφέρει άλλους. Δεν κάνεις κοτσομπολιό στο τηλεοπικό δελτίο. Επομένως, θα μπορούσες είτε να αναφερθείς σε οικονομικά μεγέθεις, αντιπαράθεση κυβέρνησης και αντιπολίτευσης για το θέμα της οικονομίας, να εμπλέξεις και την ΕΕ, και όλα αυτά τα αρμουστά, και αν κάνεις έναν κοινωνιολογικό τύπο ρεπορτάζ, προσέγγιση της ρεπορτάζ, μπορείς όμως να το δεις και μέσα από ένα προσωπικό δράμα, όπως πολύ συχνά γίνεται, είτε σε τηλεοπικά δελτίαι, είτε και σε εκπομπές τύπου ρεπορτάζ χωρίς σύνορα, όπως 60 μοίρες της, έτσι, να συνδυάζει τα δύο, πολύ συνηθισμένος θα λέγει και πολύ καλή λύση. Συντοματικά τώρα, επειδή έψαχνα ρεπορτάζ, και αν είχετε κανένα στο μυαλό σας να μου υποδείξετε, θα σας έμουν υπόχρονος, πώς η κρίση αγγίζει τα παιδιά, τα μικρά ενώ του δημοτικού σχολείου, και ψάχνετες λοιπόν, βρήκα κάποιο λιλικό, και οι δύο αυτές εκπομπές κάνουν ακριβώς αυτό που είπες, δηλαδή έχουν και προσωπικές αφηγήσεις των πρών παιδιών, έχουν όμως και την οπτική, ξέρω εγώ, ενός παιδοψυχίατρου ή ενός αναλυτή, και στις μήκες στην άλλη εκπομπή, και έτσι συνδυάζουν τις δύο οπτικές. Υπόσχεσαι με αυτό το παράδειγμα, με αυτό που λέμε παράδειγμα στην Αννή, που ξεκίνησε η συνεργία του πολιτικού προσέγγιση του παιδιού, και τώρα υπάρχει και την οικονομική προσέγγιση, σχετικά με το πώς έτρεπεσκουν οι δύο οπτικές. Και όπως πρέπει να συμπλεωθεί για να μην μείνει μια ιστορία τρομακτική, που να αφορά τέρατα, γονείς, ή μόνο το δράμα μιας και λοιπά, αλλά να δοθεί στις πραγματικές διαστάσεις, που είναι κοινωνικές και βρήκτες. Λοιπόν, αυτή είναι μια πολύ βασική διάκριση, εδώ θα δείτε στη συνέχεια κάποια παραδείγματα, δεν μένω για λόγους χρόνου, που είναι από το βιβλίο του Lanshan, και έχουμε στο πρώτο παράδειγμα μια κοινωνιολογική σμαχιάς, ένα μάλλον ρεπορτάζ και στη δεύτερη περίπτωση μιας ανθρωπολογικής, ενώ το θέμα είναι η ανεργία. Είναι το ίδιο πρόβλημα και στιγμή και στην άλλη περίπτωση. Πριν δούμε τα βιντεάκια, ας δούμε λίγο και το τρίτο κριτήριο, να εδώ τάχω τα τέσσερα. Στη θέση της βαροχής οδηγιών, ο Lanshan έχει ένα άλλο, το οποίο οι περισσότερες τυπολογίες δεν το περιλαμβάνουν, αλλά εν πάση περίπτωση δεν είναι και τόσο σημαντικό. Τα πιο σημαντικά είναι τα τρία, δηλαδή περιγραφή, αφήγηση και ποιεματολογία. Αυτή είναι η πιο σημαντική κειμενική τύπη. Οι δύο πρώτοι είναι το ψωμί και το κυρί της δημοσιογραφίας. Δεν μπορείς να γαράψεις ρε πορτάς χωρίς αφήγηση, αναπαράσταση δηλαδή, θα δούμε περισσότερα πράγματα στη συνέχεια για την αφήγηση και χωρίς να σταματήσεις την αφήγηση και να δώσεις λεπτομέρειες για πρόσωπα, για τόπους, για εκφράσεις του προσώπου κλπ. Συμπληρωματικά σε αυτά που είπα, θέστε λιγάκι και αυτό εδώ το σημείο, το οποίο έχει σχέση με την σύγχρονη τηλεόραση, όχι με την παλιά και τον τρόπο που γίνεται σήμερα το ρε πορτάς. Το γεγονός λοιπόν ότι όλο και περισσότερο πηγαίνουμε σε ένα μοντέλο συσσόρευσης ή επισσόρευσης κληροφοριών που έχονται, ρε πορταριών που έχονται ή που της ανθολογεί κανείς μέσα σε ένα μεγαλύτερο χρονικό βιάστημα από την τουρκοσετρά, γιατί αυτά τα ρε πορτάς που αναφέραμε δεν μπορούν να γίνουν μέσα σε μια ώρα. Συμπληρώνονται και επισσορεύονται τα στοιχεία. Ακριβώς αυτό, αυτό το επισσορευτικό μοντέλο, ας το πούμε έτσι, είναι που έχει ανάγκη το να έχουμε μια ανοιχτή αφήγηση, μια αφήγηση η οποία συγκληρώνει στοιχεία και πολλές φορές δεν κλείνει και να έχουμε και αλληπάλες περιγραφές. Εδώ περιέλαβα και ένα χρήσιμο της απόσπασμα από ένα θεωρητικό, ένα ωραίο βιβλίο και για τους κοιμενικούς τύπους. Και εν συνεχαία έχω δύο παραβήρματα, δεν θα τα δούμε, απλώς για να φανεί διαφορά ανάμεσα στην κοινωνιολογική και την ανθρωπολογική προσέγγιση. Στο πολιτικό ρεπορτάζ έχουμε κοινωνιολογική, στο αστυνομικό, όπως θα δείτε στην απημαγνητοφόνηση, έχουμε ανθρωπολογική προσέγγιση. Ας δούμε τώρα τα παραδείγματα και θα κάνουμε ένα διαλειμματάκι. Έχω επιλέξει από τη δεκαετία του 90, να δούμε κάποια παλιότερα παραδείγματα και να τσεκάρουμε λίγο, να ελέγξουμε αυτά που είπαμε και για την κοινωνιολογική και ανθρωπολογική προσέγγιση, αλλά και για τη χρήση κοινωνικών τύπων στα ρεπορτάζ. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. Το πρώτο λοιπόν είναι από την παλιά 1.999. |
