| : Λοιπόν, κυρίες και κύριοι αγαπητοί ειδητές, αγαπητές ειδητήτρες, καλησπέρα! Και καλώς ήρθατε στην τέταρτη θεματική μας σε βραδιά αυτού του ακαδημαϊκού έτους. Το θέμα, όπως το διαβάσετε πιστεύω, το επανταβαρβάλλω, η επόμενη ημέρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η δημιουργία από κεντροκύκλων και ποια η θέση της Ελλάδας. Έχουμε τη χαρά, πράγματι, να είναι εισηγητής αυτού του θέματος ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστήμιου Αθηνών Παναγιώτης Ιωρακινήτης. Λίγρα λόγια για να τον γνωρίσουμε και να τον γνωρίσετε. Καθηγητής, επί τρόσφατα, στο τμήμα πολιτικής επιστήμης και δημόσιας διήκησης του Πανεπιστήμιου Αθηνών, σπούλα σε πολιτικές οικονομικές επιστήμες και ευρωπαϊκά και διεθνή θέματα στο Πανεπιστήμιο Παναγιώτης Ιωρακινήτης, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Ρονδίνου, το Πανεπιστήμιο Μάνσσεστερ και το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταρνιου. Διεθέλησε επίσης επισκέπτες καθηγητής της Σχολής Εθνικής Άμυνας και της Σχολής Εθνικής Ασφάλειας, καθώς και στο κέντρο διπλωματικών σπουγών του Υπουργείου Εξωτερικών. Έχει συμμετάσχει σε μεγάλο αριθμό συνεδριών για θέματα ευρωπαϊκής ενωποίησης. Αυτή είναι πραγματικά η ιδιαίτερη, αν δεν πρέπει να το πω έτσι, η δίκαια του και γι' αυτό πολύ ενδιαφέρουσα η δική μας ευκαιρία απόψε. Ως Πρεσβευτής Εμπειρογνώμου του Υπουργείου Εξωτερικών έχει συμμετάσχει σε όλες τις σημαντικές διαπραγματεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των διακυβερνητικών διασκέψεων και την επεξεργασία της ενιαίας ευρωπαϊκής πράξης, της Συνδίκης του Μάστρικ για την Ευρωπαϊκή Ένωση και της Συνδίκης του Άμστερνταμ και των διαπραγματεύσεων για τη διεύρεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπήρξε ο εκπρόσφυγος της Ελληνικής Κυβέρνησης στην διακυβερνητική διάσκεψη για τη σύνταξη της Συνδίκης της Συνδίκης και αναπτυματικό μέρος της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης της Κομπένσιον για την επεξεργασία του Ευρωπαϊκού Συντάγματος. Μεταξύ αν έχει χρεματίσει πρόεδρο και γενικός διεθνής του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μέλετων, μέρος του Διηγητικού Συμβουλίου του ΑΡΙΑΜΕΙΧ, μέρος του Διηγητικού Συμβουλίου του ΠΕΚ και άλλα. Σταματώ εδώ για να πάμε λίγο παρακάτω, να πούμε δύο-τρία πράγματα. Θα μπει στον κύριο, δεν μάθω. Κύριε Σοκυμίδης, εγώ πρέπει να αναφέρω για σάτση στην κάποια στάδια, έτσι, της Ευρωπαϊκής, πώς φτάσαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν θα υπάρξει ηρήνη για την Ευρώπη, αν τα κράτη συνεχίζουν να βασίζονται στην εθνική κυριαρχία. Χώρες της Ευρώπης είναι πολύ μικρές για να εγγυηθούν στους πολίτες τους την αναγκαία ευημερία και την κοινωνική πρόοδο. Τα κράτη της Ευρώπης θα πρέπει να επιλέξουν τη συνεργασία και την ομοσπονδιακή μορφή. Έλεγε ο Γάλλος πολιτικός, Ρομπέρ Σουμάν, υπομπός εξωτερικών της Γαλλίας από το 48' στο 52', ο οποίος θεωρήθηκε ως αρχιτέκτορας του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Ο Γάλλος πολιτικός, Ρομπέρ Σουμάν, σε συνεργασία με τον Ζαν Μονέ, φεγγάλο οικονομικό και πολιτικό σύγκροπος και εμπνευθή του σχεδίου, οραματίστηκαν και σχεδίασαν τη συμφώνευση της βαριάς βιομηχανίας της Δυτικής Ευρώπης. Ήτανε Άντσι Μόσασκετ, Κάβδουνο και Ατσάλι όπως θα το λέγαμε και Κρουμπ που φτιάχνεται τα ωραία όπλα. Ήτανε αυτή τη βαριά βιομηχανία, είναι δυνατόν να την βάβουν υπό έλεγχο, να την ενοπίσουν μήπως και αποφεύγονται οι πόλοι. Το σχέδιο λοιπόν Σουμάν δημοσιεύτηκε στιγμιά Μαΐου του 1950, η μηρομηνία που αναγράφεται πλέον στην εισαρχή πράξη γέννησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήπον να πει ότι είναι ο σκοπός, να μην μείνουμε εκεί. Στην πρώτη πρόταση του Σουμάν ανταποβεύτηκαν θετικά η Γερμανία, το Βέλιο, είναι τα έξι κράτη από δεκαετσικά το χώρο. Και έτσι γεννιέται η Ευρωπαϊκή Κοινότητα άνθρακα και χάλιβα με τη συντήκη των παρεσίνων στις 18 Απριβλίου 1951. Και πρώτο πρόεδρο τον Ζαν Μονέ. Οι δύο πλέον αντίπολοι μεγάλη, η Γερμανία και η Γαλλία, βρίσκονται μετά από αιώνες στο ίδιο στρατόπεδο. Η επιτυχία της ΕΚΑΧ, αυτής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακης και Χάλιβα, οδηγεί τις έξι συνυδρύτες χώρες στη διένταση της εργασίας τους και στη νοικογραφή της συντήκης της ΡΟΝΙΣ, της 25 Απριβλίου του 1957. Με τη συντήκη αυτή εγκατοντρίονται δύο θεσμοί, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Τρομικής Ενέργειας και η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, η γνωστή τότε ΕΟΚ. Οι τρεις παραπάνω κοινότητες, δηλαδή ΕΟΚ, ΕΚΑΕ και ΕΚΑΤ, συγχωνεύτηκαν στις 8 Απριβλίου του 1965 στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Έτσι είναι η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, έφυγε το ο από τη μέση. Και πρώτη εβδοίωση του 1983, τί δείτε, συνησχύει η ενιαία αγορά. 7 φιλόγραμμια του 1992 υπογράφει τη συντήκη του Maastricht. Σύμφωνα με τη συντήκη του Maastricht, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα μετονομάλλεται σε Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή έχουμε σήμερα. Και τώρα αναμένουμε το επόμενο σημαντικό βήμα. Ας πω λίγο την κουβέντα που είπαν ο πρόεδρος του ΑΣΟΣΙΑ, θα ήθελε, από το 1925, να έχουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Μέχρι να φτάσουμε εκεί πέρα, χρειάζονται πάρα πολλά πείγματα να γίνουν. Ιδιαίτερα αυτό που λέμε τώρα, η βάθυνση, η έμπνευση και τα λοιπά, τι θα γίνει, τι λόγο θα παίξει, τι θα βρίσκεται στην πατρίδα μας. Και για αυτά τα θέματα, τον λόγο τον παίρνει αμέσως ο κύριος Ιακυμήτης. Ευχαριστώ πολύ. Πρώτα απ' όλα, η εμβολή σας από εδώ ή είναι η μόρφη σας εκεί? Από εκεί, από εκεί. Έχει σπουδάσου. Λοιπόν, πρώτα απ' όλα, να ευχαριστήσω θερμότατα για την πρόσκληση, να είμαι εδώ, και χαίρομαι ιδιαίτερα σε αυτό το ιστορικό ίδρυμα, κατά κάθε τρόπο, και έχουμε να έχει και ένα μέλλον όπως του αξίζει. Έχει κάνει τεράστιο έργο και νομίζω ότι θα πρέπει να συνεχίσει και θα πρέπει να ξαναανθήσει, αν είναι δυνατό, και το εύχομαι μόλις με την καρδιά. Αλλά πάντως, σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση, για την ευκαιρία που μου δίνεται να μιλήσω εδώ σε αυτό το κρεβδίλο. Πρώτα απ' όλα, να πω όλα εξίσουσα ότι θα επικεντρώσουμε λίγο πολύ στο σήμερα και στο μέλλον. Δηλαδή, ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Ευρώπη, ποιες είναι οι προοπτικές που διαγράφονται και μέσα σε αυτές τις προοπτικές, πώς τοποθετείται περίπου η δική μας χώρα, δηλαδή πώς τοποθετείται η Ελλάδα. Πότε μπορώ να πω το εξίσουσα, τι είναι σημαντικό να κάνουμε τη συζήτηση σήμερα, η Αγωάριος του 2018. Γιατί κάναμε ένα χρόνο πριν αυτό το οποίο θα διεπιστώναμε, ότι ουσιαστικά η Ευρώπη εμφανιζόταν να βρίσκεται σε μια υπαρξιακή κρίση, ενδεχομένως δεν να ήταν και προς το τέλος. Τις ορισμένοι έγραφαν ήδη τον επικύδιό της. Προφόρησε ένα βιβλίο πάρα πολύ από έναν καθηγητή του Χάρματς συμβιωτέων, με αυτό εδώ το τίτλο, Ευρωπαϊκή Ένωση Νεκρολογία, ο Επικύδιος. Ένας είναι πάρα πολύ γνωστός καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που ασχολείται ο Τίμοθι Κάρτονάς, ιδιαίτερα γνωστός στα ευρωπαϊκά θέματα, ακριβώς πέρυσι, τέτοιον καιρό, σε ένα σημαντικό άρθρο που είχε δημοσιεύσει στο New York Review, που ξέγραφε το εξής. There is crisis and disintegration whenever I look. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο τυπά είναι σε μια διαπικασία από σύνθεση. Που σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και όλο το σύστημα ήταν σε μια τεράστια κρίση. Ένα χρόνο μετά, ευτυχώς, τα πράγματα φαίνονται σαφώς διαφορετικά. Δεν έχουμε βγει από τη λεγόμενη πολυκρίση, αλλά πάντως δεν είμαστε και στην υπαρξιακή αγωνία, σε αυτή που είμαστε πριν ένα χρόνο. Και δεν είμαστε για μια σειρά από πράγματα. Πρώτον, διότι μέσα στο χρόνο που πέρασε, αντιμετωπίσαμε ορισμένους προκλήσεις, και τις αντιμετωπίσαμε κάπως επιτυχώς θα λέγαμε. Πέρις τέντε καιρό, παραδείγματος χάρη, μεγάλη αγωνία ήταν, τι θα γίνει στις δύο επικείμενες εκλογές τότε, δηλαδή κυρίως στην Γαλλία και στην Τολανδία. Αυτό που είχε πανικοβάλει την Ευρώπη, ήταν η προοπτική στη Γαλλία, στο Ελυζέ, να έχουμε τη Μαρίνα Πεύ. Και τέτοιου ιεροπέρισε, θεωρείτο, ότι δεν ήταν μια ουτοπική εκτίμηση, λίγο πολύ μια ρεαλιστική προοπτική. Και βεβαίως, εάν ήταν η Μαρίνα Πεύ στην εξουσία στη Γαλλία, προφανώς η Ευρωπαϊκή Ένωση μάλλον θα οδηγήταν στο disintegration και ενδεχομένως στο τέλος. Άρα μέσα στο χρόνο, αντιμετωπίσαμε την επέλασση του λαϊκισμού στην Ευρώπη. Απέτυχε ο λαϊκισμός να καταλάβει την εξουσία τουλάχιστον σε δύο χώρες. Και στην Ολλανδία, πρώτον, και κυρίως στην Γαλλία. Δεν ειτήθηκε ο εθνικός λαϊκισμός, αλλά πάντως δεν κατάλαβε την εξουσία, έστω και εάν στην Αυστρία είχαμε μια κάπως διαφορετική εξέλιξη. Πάρα ταυτό, ο λαϊκισμός παραβλένει μία νυντική απειλή για τον ευρωπαϊκό χώρο. Και είχαμε επίσης, μέσα στο χρόνο, απαιδείχθη ότι όλη αυτή η υπόθεση του λεγόμενου Brexit, η δημιουργία της αποχώρησης του ΗΠΑ, ουσιαστικά τι κάνει, ουσιαστικά βλάπτει βαθύτερα το ΗΠΑ, αλλά αντίθετα με την προσδοκία ότι θα δημιουργούσε ένα σενάριο ή ένα domino effect, δηλαδή μια διαδικασία όπου άλλες χώρες θα ήτανε στην πόρτα της εξόδου, δεν εφερεβεώθηκε. Αν εφερεβεώθηκε, κάτι ήταν ακριβώς το αντίθετο. Δηλαδή τι, ότι μάλλον ενισχύθηκε τη ενότητα του συστήματος και ότι αποτελούσε μια, κατά κάποιον τρόπο, ευκαιρία για αξιοποίηση προκειμένου να πάμε σε βαθύτερη ενοποίηση. Στη Γαλλία, ητάτε ήλεπεν, και έχουμε την ανάδειξη ενός προέδρου, στο όρμα του Εμανουέλ Μακχρόν, ο οποίος είναι ίσως ο πλέον φίλο Ευρωπαϊσθής, προέδρος της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας, περιλαμβαρομένον της και της Προεδρίας Μητεράν. Και βεβαίως έχουμε την ανάκαψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Με λόγια η ευρωπαϊκή οικονομία έδειξε ότι μπορούσε να ξαναδρομολογεί στη διαδικασία ανάπτυξης κάτι το οποίο έχει επιταχυνθεί. Άρα η εικόνα παρουσιάζεται κάπως διαφορετική για την Ευρώπη, με αποτέλεσμα ο Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Απιτροπής να λέει ότι τώρα η Ευρώπη έχει τον αέρα στα πανιά της. Ίσως να είναι λίγο υπερβολικό, αλλά πάντως είναι χαρακτηριστικό ότι βρισκόμαστε σε μια εντελώς διαφορετική κατάσταση από αυτή στην οποία ήμασταν μόλις πριν ένα χρόνο. Σημαίνει αυτό ότι έχουμε βγει στο ξέφωτο, σημαίνει αυτό ότι έχουμε ξεπεράσει την κρίση καθαρά. Η Ευρώπη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις, να αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα. Πρώτα απ' όλα έχει τα δομικά προβλήματα, τα οποία θα πρέπει να ξεπεράσουν. Τα νεοδομικά προβλήματα, νεό παρομυσχάρι προβλήματα όπως είναι το δημογραφικό. Η δημογραφική κατάσταση στην Ευρώπη είναι τεράστια, είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ο πληθυσμός της Ευρώπης γυράσκει, η Γυράγη παροχήνεται όντως γυράσκη. Συρρικνούνται ο πληθυσμός κτλ. Έχουμε τα προβλήματα της αστάθειας στην περιφέρεια της Ευρώπης, τα οποία είναι εξοχώς, αν θέλετε, οξημένα αυτήν την περίοδο. Έχουμε τα προβλήματα εσωτερικής ασφάλειας, τρομοκρατία, οργανωμένο έγκλημα και μια σειρά από άλλα πράγματα. Έχουμε τα προβλήματα τα οποία είναι τα πιο, αν θέλετε, βαθύτερα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή. Έχουμε το τεράστιο πρόβλημα της μετανάστευσης, το οποίο δεν μένει σε κάποιον βαθμό, το έχουμε ελέγξει, αλλά δεν το έχουμε αντιμετωπίσει πλήρως. Με άλλα λόγια δεν υπάρχει ακόμη η Ευρώπη, δεν έχει τις κατάλληλες πολιτικές για να το αντιμετωπίσει. Επομένως, έχουμε και βεβαίως θέματα πολιτικού και λιογραφικού κατακερματισμού στον Ευρωπαϊκό χώρο, όπως πιστωποιείται από την περίπτωση της Καταλωνίας, αλλά και άλλες περιπτώσεις που υπάρχουν στον Ευρωπαϊκό χώρο. Ο χορεύουμενος η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Ευρωπαϊκός χώρος συνολικά, αντιμετωπίζει τεράστιες προκλήσεις. Προκλήσεις οικονομικές, διότι δεν έχουμε ανάπτυξη, αλλά οι ανισότητες έχουν διευρυφεί και οι διακρατικές ανισότητες, και οι διακοινωνικές ανισότητες, μέχρι προβλήματα πολιτικού κατακερματισμού, αλλά και κατά κάποιον τρόπο μια βυσβήτηση του φιλελεύθερου δημοκρατικού συστήματος, υπερρυπτώσης Πολωνίας, Ουγκαρίες κτλ. Εθνικά, όμως η Ευρώπη, πραγματικά, εξακολουθεί να βρίσκεται στην κρίση, εξακολουθεί να βρίσκεται, αντιμέτωπη με τεράστιες προκλήσεις, ασωτερικές και εξωτερικές, και με τεράστια προβλήματα. Το ερώτημα που τίθεται είναι αυτές οι προκλήσεις και αυτά τα προβλήματα πώς αντιμετωπίζονται. Με άλλα λόγια, μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε με την επιστροφή στο εθνικό κράτος, όπως διατείνονται ορισμένοι. Παρ' τους χάρη, όλοι οι λαϊκιστές μπορεί να έχουν πάρα πολλές διαφορές, μεταξύ τους σε πολλά θέματα, αλλά πάντως λίγο πολύ εμφανίζονται, συμφωνούν σε ένα κεντρικό σημείο, και το κεντρικό σημείο είναι πιο, ότι θα πρέπει να επιστρέψουμε λίγο πολύ στο εθνικό κράτος. Ακοντελεί η επιστροφή στο εθνικό κράτος στην απάντηση, στις προκλήσεις και στα προβλήματα. Νομίζω ότι μια ορθολογική προσέγγιση λέει ότι όλα αυτά τα προβλήματα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από το εθνικό κράτος. Οι διεθνικά ή υπερεθνικά προβλήματα ξεπερνούν το μέγεθος του εθνικού κράτους, χρειάζονται πιο ευρύτερα πλαίσια συλλογικά για να αντιμετωπιστούν, και το πλαίσιο αυτό λέγεται ευρωπαϊκή ένωση. Άρα, η αντιμετώπιση προκλήσεων και προβλημάτων, που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, μπορούν να αντιμετωπιστούν όχι με λιγότερη Ευρώπη, όπως διατείνονται ορισμένοι, αλλά μπορούν να αντιμετωπιστούν τελικώς με περισσότερη και ενδεχομένως καλύτερη Ευρώπη. Με άλλα λόγια, η Ευρώπη θα πρέπει να αποκτήσει τους μηχανισμούς, τις πολιτικές, τους θεσμούς, τις ισικανότητες εκείνες που θα τις επιτρέψουν να διαχειριστεί τις προκλήσεις και να λύσει τα προβλήματα. Διότι, αν κοιτάξεις και εσείς ορισμένα προβλήματα τα οποία υπάρχουν και συγκροτούν την πολυκρίση, θα διαπιστώσετε ότι οφείλονται στην αδυναμία της Ευρώπης να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα Με άλλα λόγια, η Ευρώπη δεν έχει τους μηχανισμούς, δεν έχει τα μέσα για να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα. Παραδείγματος χάρη, πάρτε το μεταναστεπτικό. Η Ευρώπη, των 510 εκατομμυρίων κατοίκων, να εξακολουθεί να είναι, αντί το ΕΕ εξακολουθεί να παραμένει και είναι προβληματικό αν τελικώς θα αποχωρήσει, να το δούμε αυτό στο τέλος της διαδικασίας, αλλά πάντως η Ευρώπη, των 510 εκατομμυρίων, θα μπορούσε ανέτοστα υποδεχθεί το μέγεθος προσφύγων και μεταναστών, εάν είχε μία κοινή μεταναστευτική πολιτική. Το γεγονός ότι δεν έχει την μεταναστευτική πολιτική, την κοινή, την γνησίως μεταναστευτική πολιτική, όπως την ρίζει σε δίκτως της αγώνας, σημαίνει τι? Σημαίνει ότι ορισμένες χώρες μόνο φέρουν το κόστος, το βάρος της πολιτικής αυτής, με άλλα λόγια, είτε οι χώρες που είναι στην έμπρος στο φυλακή, δηλαδή η Ελλάδα και η Τουρκία ως χώρες υποδοχής, πρόθεσης υποδοχής, είτε οι χώρες που αποδέχονται κυρίως η Γερμανία και η Σουινδία, και επομένως οξύνεται το πρόβλημα. Εάν είχαμε μεταναστευτική κοινή, μεταναστευτική πολιτική και υπήρχε κατανομή με τις αρχές του burden sharing, της ύσης κατανομής βαρών και ύψα ενεγγύιστων, το πρόβλημα δεν θα ήταν καθόλου τόσο μεγάλο. Επομένως τα προβλήματα και προκλήσεις απαιτούν και επιβάλλουν τι? Απαιτούν και επιβάλλουν βαθύτερη ενοποίηση, περισσότερη Ευρώπη, αλλά ενδεχομένως με λιγότερες αρμοδιότητες σε ορισμένους τομείς, δηλαδή το περισσότερο η Ευρώπη δεν σημαίνει και κατανάγει περισσότερες αρμοδιότητες σε όλους τους τομείς. Ανδεχομένως σε κάποιους τομείς να χρειάζονται λιγότερες αρμοδιότητες, μη με άλογο και να το πω σε μια πιο τεχνική γλώσσα και στον Chargon των Μεξελών, να χρειάζεται να χτουργήσει καλύτερα η λεγόμενη αρχή της επικορυγότητας εκεί. Αλλά πάντως η απάντηση στα προβλήματα προκλήσης περνάει μέσα από την περισσότερη η Ευρώπη. Ερώτημα, έχουμε αυτή τη στιγμή τις πολιτικές προϋποθέσεις για να προχωρήσουμε σε περισσότερη η Ευρώπη, δηλαδή μπορούμε να προχωρήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση ή όχι. Νομίζω ότι εδώ έχουμε μία εικόνα που εμφανίζεται αισθητά αισιοδοξή, πιο αισιοδοξή πάντως από ό,τι ήταν στο παρελθόν, αλλά πάντως υπάρχουν και πολλά σημαντικά προβλήματα προς την κατεύθυνση. Ποια είναι η προϋποθέση για να προχωρήσουμε σε περισσότερη η Ευρώπη. Η πρώτη προϋπόθεση είναι ότι διαφαίνεται ότι θα υπάρξει η απαραίτητη πρώτη κατάσταση, που είναι ένας ισχυρός άξονας Γαλλίας-Γερμανίας. Χωρίς τη στενή συνεργασία Γαλλίας-Γερμανίας, είτε μας αρέσει είτε μας αρέσει, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε πάρα πολλά πράγματα. Δεν λέω ότι είναι αρκετή η σύμπραξη Γαλλίας-Γερμανίας, αλλά λέω ότι είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Μέχρι πρόσφατα δεν μπορούσε να υπάρξει. Για διάφορους λόγους, κυρίως διότι η Γαλλία δεν ήταν σε θέση να συμπράξει προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτή τη στιγμή διαφαίνεται ότι μπορεί να δημιουργηθεί αυτή η ισχυρή σχέση, αλλά αυτό εξατάται αν τελικά θα υπάρξει ο μεγάλος συνασπισμός στη Γερμανία, μεταξύ των κριστιωδημοκρατών και των σοσιαλδημοκρατών. Και όπως σωστά ανέφερες, κύριε Πρόεδρε, η Σοσιαλδημοκράτη στο S5 έχει θέση ως βασική προϋπόθεση για να συμπράξει τη βαθύτερη ενοποίηση. Μάλιστα ο Πρόεδρος, ο υπηεφαλής των σοσιαλδημοκρατών, ο Μάρτντ Σούλτς, έθασε ως στόχο, κάπως φιλόδοξο θα έλεγα, τη δημιουργία των νομέρων πολιτιών της Ευρώπης μέχρι το έτος 2025, αλλά πάντως έχει θέση ως βασική προϋπόθεση την προώθηση, την εμβάθεση της ευρωπαϊκής ανοποίησης. Και αυτό είναι κάτι ξεραντικά θετικό. Θα δούμε πώς θα ξεδειχτούν τα πράγματα, ενταχωμένως η κυριακή που έρχεται να ξεκαθαρίσει τον ορίζο δελά. Εάν τελικώς καταλήξει ο μεγάλος συνασπισμός, όπως ακριβώς διαγράφεται στη βάση του προγράμματος, τότε θα έχουμε μία πάρα πολύ ισχυρή προϋπόθεση. Μια δεύτερη προϋπόθεση είναι ακριβώς αυτή την οποία προανέφερα προηγουμένως, ότι το Brexit λειτουργεί ενωπιητικά. Το Brexit σε συνάντηση με την παρουσία του Donald Trump στο Λευκό Ίκρο και του Putin στη Ρωσία, είναι, αν θέλετε, ένα σύνδρομο που λειτουργεί πολύ θετικά προς την κατέθεση της ευρωπαϊκής ανοποίησης. Τρίτον, η ευρωπαϊκή κοινωνία εμφανίζεται αυτή τη στιγμή πολύ πιο φιλική σχετικώς με το παρελθόν και την επάθεση της ανοποίησης. Όλες οι δημοσιοποιήσεις του τελευταίου χρόνου δείχνουν ότι μια σημαντική πλειοψηφία των Ευρωπαίων στηρίζει τον στόχο της βαθύτερης ανοποίησης. Επομένως, έχουμε προϋποθέσεις, οι οποίες είναι υφερτικές, αλλά βέβαια υπάρχουν προϋποθέσεις που είναι αρνητικές, που είναι, κατά κάποιον τρόπο, μπορεί να μας εμποδίσουν. Παραδείγματος χάρη, ένα μεγάλο ερωτηματικό αυτή τη στιγμή συνδέεται με το τι θα γίνει στην Ιταλία, στις εκλογές της Ιταλίας, στις 4 Μαρτίνου. Εάν η Ιταλία, παραδείγματος χάρη, περάσει στα χέρια εθνολαϊκής τόνικα ενός παρελφερούς συνασπισμού δυνάμεων, πέντε αστέρες κτλ, ηλίκα του βορά κτλ, όλα αυτά, ενταχωμένως θα έχουμε πρόβλημα. Έστω κι αν δεν προχωρήσουν σε αντιμοψήφισμα, όπως αρχικώς είχαν δεσμαθεί να κάνουν για τη συμμετοχή ημή της χώρας στην Ευρωζώνη. Άρα, υπάρχει ένα ερωτηματικό γύρω από το ρόλο της Ιταλίας, που θα πρέπει να ξεκαθαρίσει και θα ξεκαθαρίσει μέχρι μέσα στους επόμενους δύο μήνες. Και βεβαίως υπάρχουν άλλες εγγενείς προβλήματα στο τι ακριβώς θα μπορούσαν να γίνει. Αλλά με την προϋπόθεση που μεταλαμβάνως δεν ξεπερνάμε αυτά τα εμπόδια, τότε διαγράφτε μια προοπτική για βαθύτερη ενοποίηση, μια προοπτική που λέει ότι θα προχωρήσουμε σε μια σειρά από το μης σε περισσότερη Ευρώπη με στόχο να έχουμε ολοκληρώσει, τουλάχιστον σε μια πρώτη μεγάλη φάση, όλο αυτό το εγχείρημα πριν από τις εκλογές για την ανάδειξη του νέου Ευρωκοινοβουλίου, δηλαδή πριν από το Μάιο του 2019. Αυτό είναι λίγο πολύ ο δικός χάρτης, το χρονοδιάγραμμα. Με άλλα λόγια, θα ξεκινήσουμε περίπου από τον ερχόμενο Φεβρουάριο, πολύ πιο συστηματικά όμως από τον Μάρτιο και μετά τις εκλογές στην Ιταλία. Και μέχρι τον Μάιο του 2019, λίγο πριν από τις εκλογές για την ανάδειξη του νέου Ευρωκοινοβουλίου, θα έχουμε κάνει ορισμένα ουσιαστικά βήματα προτιμένου να πάμε σε περισσότερη Ευρώπη, να εμβαθύνουμε την Ευρώπη. Και ποιοι είναι αυτοί οι το μης, είναι το επόμενο ερώτημα που θέλω να απαντήσω. Λοιπόν, τι ακριβώς θα κάνουμε μέσα σε αυτό το φροντικό διάστημα, εάν όλα πάνε καλά, θα εμβαθύνουμε την Ευρώπη τουλάχιστον σε τέσσερι συγκεκριμένους τόμμες. Τέσσερι συγκεκριμένους τόμμες. Πρώτον, θα ολοκληρώσουμε στο μέτρο που μπορούμε να ολοκληρώσουμε την οικονομική και τη νομισματική ένωση. Θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες για το ζήτημα αυτό, αλλά όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε ότι το οικοδόμημα της ΟΝΕ είναι ένα ημιτελές οικοδόμημα. Στερίζεται μόνο στην ομισματική ένωση. Έχουν γίνει ορισμένα βήματα βελτίωσης της κατάστασης με την τραπεζική ένωση, η οποία και αυτή είναι η Βιτελής. Αλλά ουσιαστικά στοιχεία του οικοδομήματος απουσιάζουν. Δεν έχουμε οικονομική ένωση, δεν υπάρχει δημοσιονομική ένωση, δεν υπάρχει πλήρη στραπεζική ένωση και επομένως όλα αυτά θα πρέπει λίγο πολύ να συμπληρωθούν. Και νομίζω ότι με τα διάφορα σχέδια που έχουν στο τραπέζι ή που έχουν προοδευθεί από χώρες όπως είναι η Γαλλία, από τον Μανουέλ Μακρόνακου, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κτλ. θα προχωρήσουμε προς την κατεύθυνση αυτή. Παραδείγμα, τους χάρη, ένα από τα πρώτα μέτρα θα είναι ότι ο λεγόμενος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Ταθερότητας, ο ESM, θα μετατρεπεί σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Μια άλλη, κατά κάποιο τρόπο, πρόταση είναι ότι θα προχωρήσουμε σε μια μορφή δημοσιονομικής αποποίησης και θα έχουμε έναν υπουργό οικονομικών σε επίποδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως εμείς θα έχουμε και κάποια δημοσιονομική ικανότητα, δηλαδή κάποιο προϋπολογισμό, κάποια κονδύλια για την Ευρωπαϊκή Ένωση, προτιμένου να αντιμετωπίσουμε προβλήματα και να ενθαρρύνουμε διαθροτικές αλλαγές. Άρα ο πρώτος τομέας είναι οικονομική και νομισματική Ένωση. Με απότερο στόχο την πολιτική Ένωση, διότι η νομισματική Ένωση τελικώς χωρίς πολιτική Ένωση, δηλαδή νόμισμα το θα είναι πολιτικά άστεγο, δεν μπορεί να είναι βιώσιμο μικροχρονίως. Αυτός είναι ο πρώτος τομέας. Ο δεύτερος τομέας στον οποίο θα πρέπει να προχωρήσουμε και θα προχωρήσουμε νομίζω είναι ο τομέας της άμυνας και της ασφάλειας. Μέρα εδώ για την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης άμυνας είναι ένας μεγάλος στόχος. Με άλλα λόγια η Ευρώπη θα πρέπει να λάβει λίγο πολύ το βάρος και την εθύνη για την ασφάλειά της και την εσωτερική και την εξωτερική, δημιουργώντας κοινή αμετική πολιτική που τελικώς θα καταλήξει σε κοινή σε κοινιά. Εδώ ήδη έχουν γίνει ορισμένα ενδιαφέροντα βήματα. Με άλλα λόγια αυτό το που έχει γίνει μόλις πριν ένα μήνα είναι ότι ενεργοποιήθηκαν μια σειρά απορριθμίσεις της συνθήκης της Λισαβόνας. Πρώτα απ' όλα μια ρύθμιση η οποία επιτρέπει σε χώρες σε ορισμένο αριθμό χωρών που πληρούν ορισμένα κριτήρια να προχωρήσουν πολύ ταχύτερα στην αμυντική ανοποίηση. Είναι η λεγόμενη μόνιμη διαρθωμένη συνεργασία ή όπως με τη γλώσσα των Βρυξελών το permanent structural cooperation, το PESCO, η οποία έχει ενεργοποιηθεί. Αλλά ο στόχος είναι να πάρουν πολύ πιο πέρα στον τομέα της άμυνας ώστε να αντιμετωπίσουμε τη μεγάλη πρόκληση για την προστασία της ευρωπαϊκής κοινωνίας και γενικώς της Ευρώπης. Αυτή τη στιγμή το σημαντικότερο έτημα, το έτημα που συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη υποστήριξη από το κλεβράς της ευρωπαϊκής κοινωνίας είναι να υπάρχει μία ένωση που μπορεί να προστατεύσει τους πολίτες από εσωτερικές και από εξωτερικές απειλές. Άρα το θέμα της άμυνας εμφανίζεται ιδιαίτερα επιτακτικό και ιδιαίτερα άμεσο και παρακαλούμε ότι εκεί γίνονται ορισμένες προσπάσεις. Είναι πάρα πολύ σημαντικό ότι προς αυτή την κατεύθυνση συμπράττει και συμπράττει ενεργά η Γερμανία η οποία μέχρι σχετικά πρόσφατα ήτανε απούσα. Ο τρίτος τομέας είναι αν θέλετε ο τομέας της κοινωνίας, η κοινωνική πολιτική και η πολιτική λίγο πολύ αντιμετώπισες τον ανισότητο μέσα στον ευρωπαϊκό χώρο. Και είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτός ο τομέας, γιατί διότι οι ανισότητες μεταξύ άλλων τραφοδετούν και τον λαϊκισμό στην Ευρώπη και τον πολιτικό κατακερματισμό. Άρα θα πρέπει να του μετοπισθούν και έχουνε διευρυνθεί. Αν πάρετε παραμούσια το παράδειγμα της Ελλάδας θα δείτε ότι πριν από την κρίση το κατεκεφαλή μας εισόδημα αντιστοιχούσε περίπου στο 90-92% του μέσου εισοδήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή τη στιγμή είναι στο 69%. Έχουμε πέσει, έχουμε χάσει περίπου 20, περισσότερες από 20 ποσοστιαίες πολλά. Θα πείτε το αποτέλεσμα της κρίσης. Ναι, αλλά είναι και αυτοί της Ευρώπης να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα. Δηλαδή οι ανισότητες μεταξύ Βορρά-Νότου, οι ιδιακοινωνικές ανισότητες και όλα αυτά. Επομένως, εδώ θα πρέπει να υπάρξει επίσης βαθύτερη ενωπίση. Ίδια έγινε ένα μύμπα με την ιωθέτηση του πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων πριν ένα μήνα στο κέντρο της Οιδίας, αλλά θα πρέπει να πάρουν πολύ πιο πέρα. Και ο τέτατος τομέας για την Ευρώπη είναι ο τομέας της Δημοκρατίας. Με άλλα λόγια, η Ευρώπη αυτή τη στιγμή, πρώτον ως σύστημα θεσμοποιημένο, δηλαδή η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιμετωπίζει μια αμφισβήτηση από πλευράς κοινωνίας. Το πρώτο γεγονός στην κοινωνία θέλει περισσότερη ενωπίση, όμως καταγράφει επίσης και μια απόσταση από τις ευρωπαϊκούς θεσμούς. Άρα θα πρέπει να δούμε ποιες τεχνικές, ποια μέσα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, προτιμένου να ενισχύσουμε τη σχέση ευρωπαϊκού συστήματος, ευρωπαϊκών θεσμών με την ευρωπαϊκή κοινωνία, ώστε να αντιμετωπιστεί αυτό το περίφημα δημοκρατικό έλλειμμα και το πρόβλημα νομιμοποίησης που αντιμετωπίζει όλο αυτό το σύστημα. Και εδώ υπάρχουν μια σειρά από ιδέες, μια αρκετά έτσι πρόσφατη, η οποία φαίνεται να συσκεδρώνει ευρύτερη υποστήριξη. Είναι για τις ευρωεκλογίες να έχουμε υπερεθνικούς καταλόγους υποψηφίων και μαζί να χρησιμοποιήσουμε το μέρος των βουλευτών, των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα προκύψει από την ενδεχόμενη αποχώρηση του νομέρου βασιλείου. Γι' αυτό το σκοπό είναι μια πρόταση μεκρόνη, η οποία βρίσκεται υποστήριξης, ευρύτερη, τα τελευταία 6 χώρες του Νότου την επιδοκίμασαν. Αυτή είναι η μία πλευρά. Η δεύτερη πλευρά, όμως, είναι το γεγονός ότι μία σειρά αποχώρες, κυρίως αποχώρες της Ανατολικής Ευρώπης, αμφισβητούν ευθέως το σύστημα της φιλελεύθερης δημοκρατίας και αξιών πάνω στις αξίες στις οποίες στηρίζεται και η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι περιπτώσεις Ουγγαρίας και Πολονίας, όπου εκεί είναι μια τεράστια πρόκληση, διότι αν η Ευρώπη χάσει αυτή την διάσταση ότι αποτελεί μία κοινότητα αξιών πάνω απ' όλα, τότε και η νομιωποίηση της ευρύτερη θα κλονιστεί. Και βέβαιος και εδώ μπορώ να πω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε μία διαδικασία σε σχέση με την Πολονία, αλλά είναι πολύ πιο σύνθετο και πολύ πιο περίπλοκο αυτό το ζήτημα. Επιμέλως, σ' αυτούς τους τέσσερις τομείς θα προχωρήσουμε πολύ περισσότερο. Νομιζηματική Ένωση, Αμυντική Ενοποίηση, Κοινωνική Πολιτική και Αναδιενυμητικές Πολιτικές για την Εντομετόπιση των Ενισοτήτων και Ευρωπαϊκή Δημοκρατία. Σε άλλους τομείς δεν χρειάζεται να πάμε πολύ πιο πέρα. Με άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν χρειάζεται να ρυθμίζει πώς θα σερβίρεται το κρασί στις ταβέλνες ή πώς θα ψήνεται ο γύρος. Δεν νομίζω ότι είναι δουλειά της. Εκεί, αυτά μπορούν να τα ρυθμίζουμε τα κράτη μέλη. Με άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ένωση να επιτροθεί στα μεγάλα. Να είναι big on the big, μεγάλη στα μεγάλα. Δεν νομίζω ότι αυτό λίγο πολύ επιδιώκεται να γίνει. Το επόμενο, με ποιον τρόπο θα πάρουμε το στιγμό. Με άλλα λόγια, πώς θα προχωρήσουμε σε μαθήτρια ενοποίησης αυτούς τους τέσσερους τρόπους. Με ποια διαδικασία. Κοιτάξτε, εδώ λίγο πολύ υπάρχουν τρεις προσέγγισεις, σε ό,τι αφορά τη διαδικασία. Η μία προσέγγιση λέει ότι θα πρέπει να πάμε με ένα είδος big bang. Με μια πολύ θριαγματική κίνηση. Μεταρρυθμίζοντας τις συνθήκες που έχουμε, κυρίως τις συνθήκες της εξαγώνας. Και αλλάζοντας στους τέσσερους αυτούς τους τροπείς, μία σειρά από πράγματα. Όσο επιθυμητήκαν είναι αυτή η διαδικασία που βλάθησαν επιθυμητή σε εμένα, δεν φαίνεται να είναι πάρα πολύ ρεαλιστική. Πήρα λόγια για το ορατόχρονικό διάστημα. Δεν φαίνεται ότι θα μπορέσουμε να πάμε σε μια μεγάλη τροποποίηση των συνθήκων. Όπως επιχειρήσαμε με τη συνθήκη του ΜΑΑΣ, ακόμη και με τις συνθήκες της εξαγώνας. Διότι ενδεχομένως οι κοινωνίες αλλά και οι πολιτικές αιλίτες δεν είναι έτοιμες να αποδεχθούν κάτι τέτοιο. Δηλαδή να επικυρώσουν μια τέτοια συνθήκη με τεράστιες αλλαγές. Θα υπάρχει στο τραπέζι, ενδεχομένως θα το επαναφέρουμε Γερμανία και Γαλλία, αλλά οι πρόπτυκες να προχωρήσουν προς αυτή τη λογική δεν φαίνονται πάρα πολύ αισιόδοξες, πάρα πολύ ρεαλιστικές. Η δεύτερη προσέγγιση είναι να μην τροποποιήσουμε τις συνθήκες, αλλά να εφαρμόσουμε τις συνθήκες. Και κυρίως να εφαρμόσουμε τη συνθήκη της εξαγώνας. Και γιατί, κοιτάξτε, η συνθήκη της εξαγώνας μέχρι στιγμής έχει εφαρμοστεί μόνο στα 40% περίπου. Το 60% δεν έχει εφαρμοστεί. Που σημαίνει ότι η συνθήκη της εξαγώνας, εάν την εφαρμόσουμε, μας δίνει ένα τεράστιο περιθώριο να κάνουμε πάρα πολλά πράγματα σε αυτούς τους τέσσερις τομίστων. Φέροντα μέρη της άμυνας. Όπως επιχειρήσαμε να κάνουμε με τυπέσκο. Ή όπως μπορούμε να κάνουμε, θέτοντας σε καλύτερες βάσεις στην ενεργοποίηση του άρθρου για τη συλλογική ασφάλεια. Τη ρύτρα μηδέας συνδρομής που υπάρχει στη συνθήκη. Στο άρθρο 42, παράγραφος 7. Άρα η εφαρμογή της συνθήκης μπορεί να είναι μια προσέγγιση. Δηλαδή να προχωρήσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Και νομίζω ότι αυτό θα χρησιμοποιηθεί ούτως ή άλλως. Και η τρίτη προσέγγιση λέει ότι, ναι, μπορούμε να πάμε με την εφαρμογή της συνθήκης, αλλά είναι δεχομένος να χρησιμοποιήσουμε και μια τρίτη προσπέλαση, μια τρίτη στρητηγική, που ακούει στο όνομα διαφοροποιημένη ολοκλήρωση. Differentiated integration. Ή, αν θέλετε, αυτό που στην πιο κοινή γλώσσα ονομάζεται Ευρώπη των δύο ταχυτήτων ή των πολλών ταχυτήτων και τα λοιπά. Με άλλα λόγια, να συνδυάσουμε την δεύτερη στρατηγική με την προσέγγιση της διαφοροποιημένης ανοκλήρωσης, ενδεχομένως με κάποια στοιχεία διακυβερνητικής συμφωνίας, που σημαίνει τι? Σημαίνει ότι θα προχωρήσουν ταχύτερα και θα προχωρήσουν βαθύτερα οι χώρες εκείνες που θέλουν και οι χώρες εκείνες που μπορούν. Και αυτή είναι η στρατηγική του Μακρών. Ο Μακρών τονίζει ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε την οποιαδήποτε χώρα να συμπράξει και να συμφωνήσει ή οποιαδήποτε χώρα που δεν θέλει ή δεν μπορεί, μπορεί να περιμένει κάπως αργότερα και όλοι οι άλλοι να προχωρήσουν βαθύτερα και ταχύτερα στους τομείς που προαναφέραμε. Η επτύμησή μου είναι ότι μάλλον θα προχωρήσουμε με αυτή τη λογική, με τη στρατηγική, της βαθύτερης ενοποίησης αλλά της διαφοροποιημένης ενοποίησης, όπου δεν θα συμμετέχουν κατ' ανάγκη όλες οι χώρες. Πανουσιάρη για την άμυνα, αυτό που αποφασίσαμε είναι ότι θα συμμετέχουνε αυτές που θέλουν και μπορούνε. Τελικώς προέκυψε ότι μπορούσανε 25 χώρες να συμμετάσουνε, μεταξύ του Απλιονίδη και η Ελλάδα και συμμετέχει σε 7 projects, αλλά πάντως κάποιες χώρες δεν συμμετέχουνε. Σε κάποιους άλλους τομείς, τους τομείς συμμετέχουνε πολύ περισσότερα και δεν υπάρχει. Εάν αυτή είναι η στρατηγική, τότε το επόμενο ερώτημα που αυτομάτως τίθεται προς απάντηση, είναι ποια μπορεί να είναι η θέση της Ελλάδας. Δηλαδή σε ένα τέτοιο σχήμα που εν τεχομένους προκύψει βαθύτερη ενοποίηση αλλά διαφοροποιημένη ενοποίηση, που μπορεί να βρεθεί η Ελλάδα. Αρχικώς να παρατηρήσουμε το εξής, ότι δύο ισαγωικές κατά κάποιο τρόπο προτάσεις για την Ελλάδα. Πρώτον, τυπικά τουλάχιστον θεσμικά μιλώντας η Ελλάδα από την ένταξή της στην οικονομική και νομισματική ένωση, δηλαδή από το 2001 που αποφασίστηκε η ένταξη στην ΟΝΕ, είναι σε όλους τους θεσμούς, σε όλες τις διαδικασίες ευρωπαϊκής ενοποίησης. Δεν απουσιάζει από κανείς. Με άλλα λόγια με την ένταξή της στην ΟΝΕ, βήκε ταυτόχρονα και στον εσωτερικό πυρήνα στο κέντρο λήψε αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν έχει καμία εξαίρεση, πάντως χαρά όπως έχει η Δονία ή όπως έχει η Λαδία. Συμμετέχει στην ΟΝΕ, συμμετέχει στην αμυντική ενοποίηση, συμμετέχει στον καθιστό σελεύθερης διεκίνησης ατόμας, δηλαδή στον καθιστό Schengen. Άρα δεν έχει καμία εξαίρεση. Αυτό είναι το σημείο πρώτο. Το σημείο δεύτερο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή καθ' αυτή είναι, ούτως ή άλλως αυτή τη στιγμή σε διαφοροποιημένη ολοκλήρωση. Με άλλα λόγια, εκ των πραγμάτων είμαστε σε μια τέτοια κατάσταση, διότι αν δικανείς πώς αποικονίζονται, η διάταξη των πρωτών θα βγει ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποιες χώρες μετέχουν, κάποιες χώρες δεν μετέχουν. Μα ευχαριστώ, ναι. Μετέχουν 19 χώρες, δύο έχουν το δικαίωμα να συμμετάσουν, μια πρόκειται να αποχωρήσει, το ονομάζονται Βασίλειο, η δεύτερη είναι Ιντανία, όλες οι άλλες είναι υποχρεωμένες, ο Λαμάντων δεν μετέχουν, η Πολωνία δεν μετέχει, η Βουλγαρία που είναι τώρα στην πρότρια δεν μετέχει, θέλει να συμμετάς και ο Λαμάντων δεν συμμετέχει, όπως δεν συμμετέχει και στο Σένκερ. Άρα είμαστε ένα τέτοιο καθεστρός. Επομένως από εδώ και πέρα, και παρά το γεγονός ότι είμαστε σε αυτήν την θεσμικά, κάποιο τρόπο εσωτερική κατάσταση και εσωτερική θέση, πού μπορεί να βρεθεί η Ελλάδα. Κοιτάξτε, το πρώτο που θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι, ναι, θεσμικός είμαστε προς τον εσωτερικό πυρήνα, αλλά στην ουσία ούτως ή άλλως η Ελλάδα είναι σε ένα ιδικό καθεστώς. Δηλαδή, δυστυχώς, αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα, τυπικώς με πλήρες μέλος, αλλά ουσιαστικός όμως υπόκειται σε ένα ξεχωριστό ιδικό καθεστώς, παρόμοιο για το οποίο δεν υπάρχει και οποιαδήποτε άλλη χώρα. Με άλλα λόγια, υπάρχουν ειδικές επιθυμίσεις που ουσιαστικά συσχύουν μόνο για την Ελλάδα. Και αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό πρόβλημα. Και βεβαίως οι ρυθμίσεις που προέκυψονται ως αποτέλεσμα της κρίσης. Ορισμένες εξαιτώ προέκυψονται ως αποτέλεσμα της κακής διαπραγμάτευσης που έγινε. Αλλά πάντως αυτή είναι μια πραγματικότητα. Ότι είμαστε μια ξεχωριστή περίπτωση ένας διόλου των Άδων των 27. Σε ό,τι αφορά το καταπάνω τις ρυθμίσεις που εφραγμώζονται για την χώρα. Κυρίως σε ό,τι αφορά το πεδίο της οικονομικής και της νομισματικής αλλούς. Το δεύτερο στοιχείο που θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας, είναι ότι η Ελλάδα σε μια σειρά από κρίσιμους διαρθρωτικούς δείκτες, που τελικώς προσδιορίζουν και την αποτελεσματική ισχύειά, ανέχεται αποτελεσματική ισχύειά ή όχι, δεν είμαστε απλώς μια δική περίπτωση. Είμαστε στην τελευταία θέση, στην 28η από τις 28 χώρες. Να σας πάρω τους δείκτες που είμαστε στην 28η θέση. Ανταγωνιστικότητας. 28η θέση. Τώρα. Σήμερα. 28η θέση. Κενοτομίας. 28η θέση. Απονομή δικαιοσύνης. Με άλλα λόγια, πόσες μέρες χρειάζονται να επιλυθεί μια διαφορά οικονομικού περιοχωμένου στην ελληνική δικαιοσύνη. Στην Ελλάδα χρειάζονται 1600 ημέρες. Στην Βουλγαρία δίπλα μας χρειάζονται 580. Τα στοιχεία τα έχω μαζί μου. Είμαστε οι τελευταίοι. Ανταγωνιστικότητα. Κενοτομία. Απονομή δικαιοσύνης. Διαφθαρά. Με συγχωρείτε, η 27η. Η 28η είναι η Βουλγαρία. Εντάξει. Δηλαδή σε πέντε κρίσιμους δείκτες είμαστε στην τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά προσέχτε, οι δείκτες αυτοί προσδιορίζουν την ταυτότητα, την ισχυή, την θέση και κυρίως την προοπτική μιας χώρας. Εάν είστε τελευταίος. Εχθές, ο Τόμας Βίζερ, ο απερχόμενος πρόεδρος του Euro Working Group, σε μια συνέντευξη στην ερώτηση, γιατί δεν υπάρχουν ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα, τι ανέφερα, στην καθημερινή ήταν. Το σύστημα απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα. Ποιος ξένος επενδυτής θα έρθει, περιμένοντας 1.600 ή κάτι τέτοιο, ή μήμερας, για την επίλευση της διαφοράς, όταν στο Λουξευρού χρειάζεται 18. Σας ρωτάω. Υπάρχει ένας τομέας, στο οποίο είμαστε προς τα απόλους, όλους τους ευρωπαϊκούς χώρους. Να είναι το ύψος των αμυντικών ταπανών που έχουμε. Απλώς το καταγράφω, δεν θέλω να το σχολιάσω, γιατί θα μπορούσαμε να πούμε πάρα πολλά. Έχουμε αυτή τη στιγμή 2,4% του ΑΕΠΣ αμυντικές ταπάνιες, όταν ο μέσος όρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 1,2% του ΑΕΠΣ. Αντιλαμβάνεστε απομένως, ότι βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά δύσκολη, για να μην πω σε μια παρακμιακή κατάσταση, παρά την τιμική μας παρουσία ως πλήρες μέλους, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και με προοπτική της διαφοροποιημένης ολοκλήρωσης, το πού μπορούμε να βρεθούμε, παραμένει ένα εδεικτό ζήτημα. Εξαιρετικά εδεικτό ζήτημα. Που σημαίνει τι? Που σημαίνει ότι θα πρέπει, κατά κάποιο τρόπο, να πρώτον αντιμετωπίσουμε σωαπαρά τη διαθροτική κατάσταση της χώρας. Δεν μπορεί να είμαστε η τελευταία χώρα σε ενταγωνιστικότητα. Και ο βασικός λόγος να είναι ποιος? Η κρατική μας, η διοικητική μας συγκρότηση. Δεν γίνεται. Διότι οι άλλες προϋποθέσεις υπάρχουν. Αλλά είναι η νειτουργία της δίκησης και του κράτους, είναι και η απολομή της δικαιοσύνης που μας εμποδίζουν. Επομένως, χρειάζεται μια γενική, κατά κάποιο τρόπο, αναδιάταξη της χώρας για να βγει, όχι απλά από το μνημόνιο, διότι να βγει από το μνημόνιο είναι να κλείσει το πρόβλημα, δεν λέει σχεδόν τίποτα. Το ερώτημα είναι η χώρα μπορεί να βγει από την παρακμιακή λογική μας, την οποία βρίσκεται και την καθυλώνει στην τελευταία θέση. Διότι στους τομείς που αναφέραμε, δεν ήταν καθόλου αναπαύθακτο να είμαστε στην τελευταία θέση. Στην διαρθωρά ή στην απολομή δικαιοσύνης. Είμαστε διότι, δυστυχώς, ήταν και είναι επιλογές μας. Άρα το πού θα βρεθούμε, το πρώτο εξετάτε από αυτή τη συνολική αναδιάταξη που θα έχουμε ως χώρα, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε όλες αυτές τα τεράστια διαρθρωτικά ελλείμματα, τις διαρθρωτικές αδυναμίες. Σε αυτούς τους πέντε δομές δεν μπορεί να είμαστε στο τέλος στην 28η θέση ή στην 28η δομή στο διαρθωρά, διότι υπάρχει και η Βουλγαρία που μας ξεπανάει. Και τα λοιπά, η Αλβανία είναι σε καλύτερη θέση. Αλβανία είναι σε καλύτερη θέση. Σε αυτούς τους δικτές η Αλβανία είναι σε καλύτερη θέση. Όσο και αν φαίνεται έτσι, δυσάρεστο. Και για μένα είναι εξόχως δυσάρεστο. Άρα, η προοπτική το πού θα βρεθούμε εξαρτάται σε πολύ μεγάλο δαθμό από τις δικές μας επιλογές, το τι ακριβώς θα κάνουμε. Διότι, κοιτάξτε, μια χώρα με αυτά τα διαφορετικά προβλήματα, με το ειδικό καθεστρό στο οποίο γίνεται και μια παράλληλη διαδικασία για τη μεταρρύθμιση της ΩΝΕ και την βελτίωση της ΩΝΕ μπορεί πολύ άντα να ξανανοίξει το ζήτημα του Grexit. Μπορεί να έκλεισε για κάποιο διάστημα, αλλά μετά το Μάιο του 2019, διότι τώρα ενώ αυτό είναι ευρωκλογών, κανείς δεν θα ήθελε να δημιουργήσει μια νοταρρυχή στην Ευρώπη, αλλά μετά το Μάιο του 2019 δεν αποκλείεται να ξανανοίξει. Επομένως, είναι στη δική μας επιλογή να σοβαρευτούμε ως χώρα, για να μπορέσουμε να παραμείνουμε στον εσωτερικό πυρήνα, όχι απλά και τυπικά ως χώρα, αλλά ουσιαστικά ως χώρα που αφουσιάζει τις αποφάσεις, που επηρεάζει τις αποφάσεις, διότι κάποια στιγμή ήμασταν σε αυτή τη θέση, μπορούσαμε να παίξουμε κεντρικό ρόλο και να επηρεάσουμε αποφάσεις. Π.χ. η Ελλάδα άνοιξε την προοπτική ένταξη των Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση με την περίφημη αυγέντα της Θεσσαλονίκης το 2003. Υπήρχε μια εποχή που επηρεάζαμε και αυτό θα πρέπει να κάνουμε. Διότι είτε μας αρέσει, είτε δεν μας αρέσει, προσωπικά μου αρέσει, άλλη επιλογή εκτός από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την Ελλάδα δεν υπάρχει. Δηλαδή, η προοπτική λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση, η χώρα την οποία αγαπώ είναι η Ελλάδα, αλλά το μέλλον λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτό το μέλλον θα πρέπει να το εξασφαλίσουμε οπωσδήποτε. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. |
