| : [♪ Μουσική Γεια σας, παιδιά! Το σημερινό μάθημα είναι από Δευτέρα μέχρι 6η Δημοτικού. Μπορούμε να το παρακολουθήσουμε δηλαδή όλοι, και πιο μικροί και πιο μεγάλοι, γιατί έχει να κάνει με τις ανάγκες και τα δικαιώματα. Θα ξεκινήσουμε δηλαδή με μελέτη περιβάλλοντος από ένα μάθημα από τη Δευτέρα Δημοτικού. Υπάρχει και στις άλλες τάξεις και στην κοινωνική και πολιτική αγωγή της 5ης και της 6ης. Άρα αφορά όλους και όχι μόνο ως μάθημα αλλά και για τη ζωή μας. Πάμε να το δούμε. Καταρχάς θα ξεκινήσουμε με το στόχος μας. Τι μπορούμε να καταφέρουμε σήμερα από την πλευρά της μελέτης περιβάλλοντος ή της κοινωνικής και πολιτικής αγώγης. Μπορούμε να καταφέρουμε να αναγνωρίζουμε τις κοινές ανάγκες όλων των ανθρώπων. Μπορούμε να κατανοήσουμε ότι οι άνθρωποι ζουν σε ομάδες για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Να μελετήσουμε τα δικαιώματα των παιδιών και να ευαισθητοποιηθούμε απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες και στα προβλήματά τους. Τώρα, ως προς τη γλώσσα, θα ασχοληθούμε με τον προφορικό λόγο αυτή τη φορά. Για ελάτε να δούμε. Στα πιο μικρά παιδάκια θα πρέπει να μπορούμε να χρησιμοποιούμε τον λόγο μας για να επικοινωνούμε αποτελεσματικά. Να συζητάμε ένα θέμα και να λέμε τι γνώμη μας. Και στις πιο μεγάλες τάξεις να μπορούμε να χρησιμοποιούμε τον επιχειρηματολογικό λόγο. Θα εξηγήσουμε στη συνέχεια τι είναι. Και να συμμετέχουμε σε δημόσια συζήτηση, debate, για να υπερασπιστούμε ένα δικαίωμά μας. Θα σας δείξω δηλαδή κάποια πράγματα, κάποιες δομές και εσείς στο σπίτι ή στο σχολείο σας, όταν πάτε, μπορείτε να τα συζητήσετε. Για να δούμε. Ξεκινάμε. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στη ζωή. Λέει εδώ. Για να ζήσω έχω ανάγκη από φαγητό, από νερό, από ρούχα και από αγάπη. Αυτά είναι τα τέσσερα βασικά που έχουμε ανάγκη. Όμως εκτός από αυτά έχουμε και κάποια δικαιώματα. Κάποια πράγματα που πρέπει να τα έχουμε για να ζούμε καλύτερα. Αυτό είναι η εκπαίδευση και φυσικά το παιχνίδι. Λέει εδώ, χρειάζομαι σχολείο, χρειάζομαι δασκάλους, χρειάζομαι βιβλία και φυσικά χρειάζομαι φίλους. Χωρίς αυτά δεν μπορώ να ζήσω. Εντάξει, παιδιά μου. Συνεχίζουμε. Και βλέπουμε τι είναι οι ανάγκες και τι είναι τα δικαιώματα. Κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην υγεία. Λέει εδώ το κοριτσάκι. Για να είμαι γερή και δυνατή, χρειάζομαι γιατρό, φάρμακα, εμβόλιο, καθαριότητα. Όλα τα παιδάκια στον κόσμο πρέπει να τα έχουν αυτά. Όλα τα παιδιά και οι μεγάλοι. Τι άλλο μπορούμε να χρειαστούμε να πούμε ότι χρειαζόμαστε. Για να καλύψουμε όλες αυτές τις ανάγκες και πολλές άλλες ακόμα, χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Δεν μπορούμε να ζούμε μόνοι μας. Χρειαζόμαστε την οικογένειά μας, την κοινότητα, την κοινωνία, για να ζούμε όλοι μαζί καλύτερα. Ο ένας να βοηθάει τον άλλον. Και φυσικά έχουμε ανάγκη και τη φροντίδα της οικογένειάς μας και της κοινωνίας μας. Βλέπετε εκεί πόσο χαρούμενοι είμαστε όλοι μέσα στην οικογένεια. Για τα μικρά παιδιά, μπορείτε να φτιάξετε το αλφαβικάρι των αναγκών μας. Δηλαδή, θα ξεκινήσετε, θα γράψετε την αλφαβήτα με τη σειρά. Και τα πρωτάκια μπορούν να το κάνουν αυτό, αν τη ξέρουν. Από Δευτέρα, Τρίτη, μπορείτε να το κάνετε άνετα. Και σε κάθε γράμμα να γράψετε από μια σας ανάγκη. Για παράδειγμα, α, αγάπη, β, βιβλίο, γ, ό,τι σας έρχεται στο μυαλό. Φτιάξτε, λοιπόν, πράγματα που τα έχετε ανάγκη και τα αγαπάτε. Και φτιάξτε μου και δίπλα μια ζωγραφιά. Περιμένω να τα δω. Εκτός όμως από τις κοινές ανάγκες, δηλαδή τις ανάγκες που έχουμε όλοι οι άνθρωποι για να ζήσουμε, υπάρχουν και κάποια άτομα, κάποιοι άνθρωποι που έχουνε ειδικές ανάγκες. Έχουνε κάποιες ξεχωριστές ανάγκες από εμάς. Αυτά τα άτομα λέγονται άτομα με ειδικές ανάγκες. Λέει εδώ, ο γείτονάς μου ο Φίλιππος, που δεν βλέπει, έχει μάθει να διαβάζει με τα δάχτυλα. Έχει ανάγκη από βιβλία, ειδικά γραμμένα για τους τυφλούς. Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες έχουν δικαίωμα σε ιδιαίτερη φροντίδα και εκπαίδευση. Δεν μπορούν, δηλαδή, με το δικό μας το βιβλίο να διαβάσουν. Πρέπει να είναι ένα ειδικά διαμορφωμένο βιβλίο για να διαβάσουν τα παιδιά που δεν βλέπουν. Υπάρχουν, όμως, και άνθρωποι με προβλήματα ακοής. Μιλούν με το πρόσωπο, με τα χέρια, με το σώμα και παρακολουθούν ειδήσεις στη νοηματική γλώσσα. Ποιά άλλα άτομα με ειδικές ανάγκες γνωρίζετε? Υπάρχουν τα άτομα που δεν μπορούν να μετακινηθούν με τα πόδια τους, αλλά μετακινούνται με καροτσάκι. Για σκεφτείτε, αν είχατε έναν συμμαθητή σας, που δεν θα μπορούσε να μετακινηθεί με τα πόδια του, αλλά να χρησιμοποιούσε καροτσάκι, τι θα κάνατε για να τον βοηθήσετε? Πώς θα τον συμπεριφερόσασταν? Έχει τις υποδομές στο σχολείο, δηλαδή το σχολείο μας, έχει το ανοιξασέρ, έχει δικές μπάρες για να ανέβει ή δυσκολεύεται. Για σκεφτείτε το, παιδιά. Για σκεφτείτε, αν έχετε βρει κάποιο παιδάκι που δεν μπορεί να κινηθεί με τα πόδια του, αλλά χρησιμοποιεί καροτσάκι. Εδώ θα σας διαβάσω αρκετά γρήγορα. Στη χάρτα των δικαιωμάτων των παιδιών της UNICEF είναι 10 βασικά δικαιώματα που πρέπει να έχουν όλα τα παιδιά. Και στη συνέχεια θα συζητήσουμε πώς μπορούμε να διεκδικήσουμε ένα από αυτά. Για να πάμε να δούμε. Το δικαίωμα νούμερο 1 λέει «δικαιούμαι να έρθω στη ζωή, δικαιούμαι να υπάρξω». Το δικαίωμα νούμερο 2 «δικαιούμαι να μεγαλώσω σε έναν κόσμο χωρίς βία και φτώχεια». Νούμερο 3 «δικαιούμαι να ζήσω σε έναν κόσμο που σέβεται και προστατεύει το φυσικό περιβάλλον». Βλέπετε και τις εικόνες. Νούμερο 4 «δικαιούμαι να έχω ελεύθερη πρόσβαση στο μαγικό κόσμο της γνώσης». Με κοιτάτε που εμείς όλοι έχουμε το σχολείο μας και μπορούμε να πηγαίνουμε. Υπάρχουν πάρα πολλά παιδάκια στον κόσμο που δεν έχουν σχολείο και δεν μπορούν να πηγαίνουν, αλλά όμως αυτό δεν επιτρέπεται. Πρέπει όλα τα παιδιά να έχουν πρόσβαση, να μπορούν δηλαδή να πάνε στο σχολείο. Νούμερο 5 «δικαιούμαι να έχω ελεύθερο χρόνο και χώρο για να παίζω». Επειδή αυτό είναι ένα πολύ βασικό δικαίωμα που κάποιες φορές αρχίζει και μας δυσκολεύει, ειδικά εσάς τα παιδάκια και τα πιο μεγάλα κιόλας που έχουν και πιο πολλά διαβάσματα, αυτό είναι το δικαίωμα που μετά θα προσπαθήσουμε να πείσουμε ότι το χρειαζόμαστε. Συμφωνεί? Νούμερο 6 «δικαιούμαι να μάθω τι είναι καλό για τη ψυχική και τη σωματική μου υγεία». Το είπαμε και πριν, πολύ σημαντικό δικαίωμα η υγεία. Δικαιούμαι να περνάω αρκετό χρόνο με τους γονείς μου. Σίγουρα το θέλουμε αυτό, οι γονείς μας δουλεύουν πολύ, αλλά έχετε κι εσείς το δικαίωμα να περνάτε χρόνο μαζί τους. Λέει εδώ πέρα ότι μπορεί να δουλεύετε και να μην μας λείψει τίποτα, αλλά στο τέλος μας λείπουν οι γονείς μας. Έτσι δεν είναι? Πάμε να δούμε άλλα τρία δικαιώματα. Δικαιούμαι να ζήσω την αθότητα και την ανεμελιά στα αγαπητικά μου χρόνια. Δηλαδή να μην βλέπω πράγματα που με στεναχωρούν, σκηνές βίας, άσχημες καταστάσεις. Γιατί εσείς τώρα στην ηλικία που είστε τα παιδιά και εγώ, γιατί εγώ πόσο είμαι 12,5, μη μη νομίζετε, πλάκα κάνω, στην ηλικία που είμαστε λοιπόν όλοι μας, εμείς, εσείς μέχρι 12 και εγώ 12,5, πρέπει να ζούμε την ανεμελιά. Μη βλέπουμε μπροστά μας άσχημα πράγματα. Το νούμερο 9 είναι να ζούμε σε μια κοινωνία που προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα. Να μην εκτιθέμεθα, να μην έχουμε τα παιδιά μπροστά σε κανάλια, σε ιδήσεις, χωρίς να υπάρχει κάποια σχετική άδεια. Και τελευταίο, δικαιούμαι να ζω σε έναν κόσμο ανθρώπινο, δίκαιο, ειρηνικό. Έναν κόσμο στον οποίο θα μεγαλώσω και εγώ. Είμαι τα δικά μου, παιδιά. Εσείς τώρα είστε μικροί, κάποια στιγμή θα μεγαλώσετε. Και θα έχετε τα δικά σας, παιδιά. Άρα θέλετε έναν κόσμο με ειρήνη. Τώρα, ας δούμε αυτό το δικαίωμά μας στο ελεύθερο χρόνο και στο παιχνίδι πιο αναλυτικά, γιατί είναι αυτό που θα συζητήσουμε και στον επιχειρηματολογικό μας λόγο. Πρέπει να διαβάζω. Πρέπει να πηγαίνω στο σχολείο. Πρέπει να πηγαίνω στο αγγλικά. Πρέπει να πηγαίνω στο δύο, στο πατηνάζ, στο σκη. Δεν ξέρω, κι εγώ έχω πάρα πολλές δραστηριότητες. Από όπως το προλαβαίνετε. Αλλά εδώ πέρα λέει ότι πρέπει όμως να έχω και το χώρο και το χρόνο για να παίζω. Αυτό λοιπόν το δικαίωμα, θα προσπαθήσουμε να το υπερασπιστούμε. Τα παιδάκια των πιο μικρών τάξεων μπορούν να μας ακούνε, αλλά ταυτόχρονα να κάνουν και μια ωραία ζωγραφιά το τι κάνουν τον ελεύθερό τους χρόνο. Δηλαδή, αν είχαν παραπάνω χρόνο, τι θα έκαναν. Φτιάξτε μου μια ωραία ζωγραφιά, γιατί ίσως τα επόμενα λίγο σας δυσκολέψουν. Και όταν θα τελειώσουμε θα τις δώ. Λες θα τις σηκώσετε μπροστά εδώ και θα τις δω. Γιατί χρησιμοποιούμε τον επιχειρηματολογικό λόγο. Το επιχείρημα είναι όταν λέω το γιατί. Το ξέρετε οι πιο μεγάλες τάξεις. Θα συζητήσουμε τώρα για τον προφορικό λόγο. Το χρησιμοποιούμε για πολλούς λόγους φυσικά, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση θα προσπαθήσουμε να πείσουμε. Ο επιχειρηματολογικός λόγος είναι ο λόγος που προκαλεί διαφωνίες μεταξύ των ατόμων, χρησιμοποιώντας αιτιολογικές προτάσεις, δηλαδή το γιατί, και αποδείξεις, παραδείγματα. Με σκοπό να πείσεις ακόμα και αυτούς που αρχικά διαφωνούσαν. Δηλαδή είναι ένας σαν πολιτισμένος τσακομός, όπου στο τέλος προσπαθείς με κάποιους τρόπους να φέρεις τον άλλο στο δικό σου το μέρος. Τώρα το είπα λίγο μπακαλίστικα, αλλά έτσι για να αντόχετε στο μυαλό σας τι είναι πάνω κάτω. Τα τρία βασικά στοιχεία της επιχειρηματολογίας είναι η θέση, η τοποθέτηση, η γνώμη μου δηλαδή. Στη συνέχεια η αιτία, γιατί την έχω αυτή τη γνώμη, για ποιο λόγο γίνεται όλο αυτό, και απόδειξη. Πρέπει να φέρουμε και κάποια παραδείγματα, να συζητήσουμε κάποια παραδείγματα. Και πάμε να δούμε πώς γίνεται η διαλογική αντιπαράθεση, το debate. Αυτό γίνεται σε πάρα πολλά σχολεία και σε γυμνάσια, αλλά και σε δημοτικά. Μπορείτε να το συζητήσετε, να το κάνετε κι εσείς. Η διαλογική αντιπαράθεση έχει την εξής νομή. Έχει το κοινό, έχει έναν συντονιστή, μια ομάδα που είναι υπέρ ενός θέματος, και μια ομάδα που είναι υπέρ και κατά του θέματος αυτού. Το θέμα μας είναι ότι θέλουμε να έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι. Αυτό είναι το θέμα μας. Και πάμε να δούμε. Πριν συμμετέχουμε στο debate, προετοιμαζόμαστε. Πώς προετοιμαζόμαστε? Καταρχήν, ρωτάμε τον εαυτό μας ή συζητάμε στην ομάδα μας γιατί είναι σημαντικό για εμένα αυτό το θέμα, για ποιους λόγους, και του σημειώνω σε ένα χαρτάκι. Στη συνέχεια, ποιες ιδέες πιστεύεις ότι είναι οι πιο σημαντικές, ποιες ιδέες θα μπορούσαν να το στηρίξουν καλύτερα αυτό που θες να υποστηρίξεις. Και τρίτον, γιατί κάποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει μαζί σου. Δηλαδή, θα πρέπει να βάλετε και στο μυαλό σας τι θα μπορούσε να πει ο αντίπαλος, αυτός που έρχεστε σε αντιπαράθεση. Για να δούμε. Αφού λοιπόν είδαμε τι πάνω κάτω κάνουμε για να προετοιμαστούμε, ξεκινάμε τη δομή της συζήτησης. Ο συντονιστής θέτει τους όρους, είναι σαν ένα παιχνίδι. Δεν μπορείς να μιλάς όποτε θες, να λες όποτε θες, είσαστε στις ομάδες σας και περιμένετε τη σειρά σας. Η ομάδα υπέρ θα πει μέσα σε τρία λεπτά το πρώτο θετικό επιχείρημα. Γιατί δηλαδή πιστεύει ότι πρέπει να έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο τα παιδιά για να παίζουμε. Μετά δίνεται ο λόγος στην ομάδα που είναι κατά αυτού που λέει η πρώτη ομάδα, για τρία λεπτά πάλι. Μετά ξαναδίνεται ο λόγος, σαν να παίζεις μπάλα ο ένας με τον άλλο. Ξαναδίνεται ο λόγος σε αυτός που είναι υπέρ. Στο τέλος ξανά για το αντεπιχείρημα, δηλαδή την αντίθετη άποψη. Αυτό μπορεί να γίνει αρκετές φορές, ο ένας με τον άλλο. Και στο τέλος θα καταλήξουν και οι δύο ομάδες σε κάποια συμπεράσματα. Για να μπορέσουμε να το πάμε το πράγμα ωραία και να χρησιμοποιούμε ωραίο λόγο, θα σας δείξω κάποιες προτασούλες που μπορείτε να ξεκινάτε. Ένα λαξιλόγιο που βοηθάει. Για την ομάδα υπέρ, πρώτα απ' όλα θα ήθελα να πω. Η θέση μας είναι ότι, θα ήθελα να σχολιάσω ότι, σε αντίθεση με όσα είπατε, συνοψίζοντας, θα ήθελα να πω, αυτά που υποστήριξαν οι αντίπαλοι δεν και συνεχίζεται. Και η ομάδα κατά θα μπορούσε να πει, ας δώσουμε ως απάντηση αρχικά, διαφωνούμε γιατί είναι διαφέροντα όλα αυτά, αλλά θα ήθελα επίσης εδώ να προσθέσω, οι αντίπαλοι μας υποστήριξαν ότι αλλά, ανακεφαλαιώνοντας τα κύρια σημεία, Εντάξει, είναι ωραίες, ειδικά για πέμπτη και για έκτη, είναι ωραίες προτάσεις και για το γραπτό λόγο σας, όχι μόνο για το μπροφορικό. Πάμε να δούμε, να ξεκινήσουμε τη συζήτηση. Κυρίως το αγοράκι με το μπλε, το κοριτσάκι με το μοβ, το μπλε εκπροσωπεί την ομάδα που είναι υπέρ ότι θέλουμε να έχουμε ελεύθερο χρόνο, και το κορίτσι είναι κατά. Όχι, δεν χρειάζεται ο ελεύθερος χρόνος καθόλου. Λοιπόν, λέει λοιπόν το αγοράκι, ο ελεύθερος χρόνος είναι πολύ σημαντικός γιατί, σας το αφήνω ελεύθερο για να σκεφτείτε εσείς, για ποιους λόγους είναι σημαντικός ο ελεύθερος χρόνος. Όμως, έρχεται το κορίτσι και λέει, ναι, αλλά υποχρεώσεις είναι πολλές, έχουμε πολλά πράγματα να κάνουμε. Και απαντάει το αγόρι μετά. Ναι, αλλά αν ακούσεις μουσική θα μπορούσε... Σας βάζω ένα παράδειγμα, χρησιμοποιεί ένα παράδειγμα. Το κορίτσι λέει, ναι, ενδιαφέρονται όλα αυτά που λες, αλλά για σκεφτείτε τι θα μπορούσε να πει κάποιος που είναι κατά του ελεύθερου χρόνου, αυτό που υποστηρίζετε δεν είναι σωστό. Γιατί, και το κορίτσι λέει, αν και δεν συμφωνώ απόλυτα, ίσως αρχίσει λίγο να την παίρνεις με το μέρος σου. Να πεις ότι κάτσε, μήπως έχει και δίκιο ο άλλος, και μου λέει ότι ο ελεύθερος χρόνος είναι πολύ σημαντικός για τα παιδιά. Συνεχίζουμε προσπαθώντας να καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα. Και λέει, μπορούμε για παράδειγμα να πούμε ότι... Ναι, αλλά μην ξεχνάτε, σκεφτείτε για παράδειγμα εμάς στους δασκάλους που σας βάζουμε πολλά μαθήματα, πώς θα μπορούσατε να μας πείσετε. Τι πιστεύετε θα σας απαντούσαμε. Σας βάζω τώρα τροφή για σκέψη. Και δεν διαφωνώ, ωστόσο, είναι σωστό να... Κι εκείνος βάζει λίγο νερό στο κρασί του, δεν λέει... Α, όχι, θα γίνει το δικό μου. Συμφωνεί σε κάποιο σημείο με ότι λέει το κορίτσι. Και το κορίτσι συμφωνεί, ναι, ας δεχτούμε ότι ισχύει αυτό που λες, αλλά ας συμφωνήσουμε στο τέλος. Και τελειώνει, συμπερασματικά νομίζω ότι όλοι χρειαζόμαστε ελεύθερο χρόνο. Και λέμε τους λόγους, αυτό θα τους σκεφτείτε εσείς. Και στο τέλος το κορίτσι λέει, ναι, φυσικά. Αρχίζει και συμφωνεί σχεδόν τελείως. Χωρίς όμως να είμαστε κι αμελείς ως προς τις υποχρεώσεις μας. Δηλαδή, τι θα μπορούσε να μας πει η μαμά μας, η δασκάλα μας, όταν εμείς δεν διαβάζουμε καθόλου ή όταν χρησιμοποιούμε πάρα πολύ την τεχνολογία. Και εκεί θα μπορούσε να πατήσει ο άλλος και να μη σε αφήνει μετά να παίζει και καθόλου. Άρα προσπαθούμε να ισορροπίσουμε σε όλα αυτά. Στο τέλος, αφού παρακολουθήσει το κοινό αυτή τη συζήτηση, προσπαθεί να ψηφίσει. Έρχεται η συντονίστρια, έρχεται η ομάδα υπέρ και η ομάδα κατά. Αν υποθέσουμε ότι έχουμε 100 άτομα απέναντί μας, για να δούμε τι ψηφίσανε. Ψήφισαν 85 υπέρ και 15 κατά. Άρα πιστεύω τα καταφέραμε. Και όλοι έχουμε δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο και χώρο για παιχνίδι. Εντάξει, παιδιά. Άρα σκεφτείτε όλα αυτά που σας είπα. Σκεφτείτε τον προφορικό λόγο, που είναι πάρα πολύ σημαντικός. Κι όσο αφήνουμε λιγάκι εμείς στο σχολείο, δεν δίνουμε μεγάλη σημασία, κοιτάμε να γράφουμε, να διαβάζουμε ξανά τα ίδια. Δεν αφήνουμε να μιλήσουν πολύ τα παιδιά και να πούνε τη γνώμη τους. Τουλάχιστον εγώ δεν αφήνω πολύ. Από την βλέπετε μιλάω πάρα πολύ. Άρα, δείτε το ξανά. Προσπαθήστε να κάνετε μια διαλογική αντιπαράθεση με κάποιον μεγάλο. Να προσπαθήστε να τον πείσετε ότι χρειάζεστε περισσότερο χρόνο. Χρειάζεστε χώρο για το παιχνίδι σας, γιατί είναι πάρα πολύ σημαντικό και φυσικά είναι και το δικαίωμά σας. Αυτά από εμένα. Ελπίζω να σας άρεσε και αυτό το μάθημα. Τα μικρά παιδάκια περιμένουν τις ζωγραφιές τους. Στους μεγάλους περιμένω τις σκέψεις τους. Και είμαστε power! Γεια σας, παιδιά! Φιλάκια! |
