| 9η Διάλεξη: Σας χαιρετώ. Θα ακούσουμε άλλα δύο κεφάλαια από την πληθυκή που κάνει για το επιστημονικό έργο της ΑΚΤΙΡΔΙΝΤΑΙΜΑΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙΕΙ Λοιπόν, το έργο που τελείει έναν μεταφρασιολογικό πόνυμα και έχει την απόλυτη φωμιτρόλογος μέσα στη σεπαρέταση, βάζω τις σελίδες, επιλογώ σπάνια στη σεπαρέταση σελίδες και τέσσερα κεφαρένει... Το πόνυμα είναι μία λέξη πολύ αρχαία. Το βιβλίο είναι μία μεταφρασιολογική μελέτη ή η έκδοση είναι μία μεταφρασιολογική μελέτη ή το δοκίμιο είναι μία μεταφρασιολογική μελέτη γιατί στην ουσία είναι μελέτη, είναι μεταφρασιολογική μελέτη αυτό. Είναι μία μεταφρασιολογική μελέτη. Και τέσσερα κεφάλια, τα οποία ωστόσο δεν είναι αριθμημένα και αυτό τελεί ένα μειονέγημα της έκδοσης. Σε επόμενη έκδοση καλό θα ήταν να γίνει κάτι με το συγκεκριμένο τεχνικό ζήτημα για να είναι διεκδητός το διαχρονισμός από τον αναγνώστη ώστε να μπορεί να αναπτρέψει... Αυτό θα τον δελεικλώσουμε. Για πως ξαναμόσχογραφείς. Τα οποία ωστόσο δεν είναι αριθμημένα και αυτό τελεί ένα μειονέγημα της έκδοσης. Κοίτα, δεν είναι θέμα αριθμίσεις. Δεν είναι χωρισμένα σε κεφάλαια. Ναι, αυτά δεν είναι αριθμημένα. Αυτό είναι αγώνα. Τα κεφάλαια δεν φαίνονται. Όχι. Δεν είναι αριθμίσεις. Όχι, λοιπόν. Γιατί μέσα στο περιεχόμενο αναφέρονται τα κεφάλαια. Μόνο οι δίκλοι αναφέρονται αλλά όλοι οι δίκλοι μαζί. Ωραία. Δεν υπάρχει διάκριση κεφαλαίων. Στα περιεχόμενα δεν υπάρχει διάκριση κεφαλαίων. Να το κάνουμε και πια. Ναι, στα περιεχόμενα αυτής της έκδοσης δεν υπάρχει διάκριση κεφαλαίων. Και τώρα θα σου το ξαναστήλω. Εκτογραφέ σου το ξαναστήλει. Τελευταία φορά όταν θα το στείλεις θα πρέπει να το στείλεις και στην οικογένειά σου. Στη παρούσα έκδοση δεν υπάρχει διάκριση κεφαλαίων. Και αυτό είναι χαρακτηριστικό λύσημο σε κάθε έκδοση που αποτελεί αντικείμενο μελέτης φτιάγγισης βιβλιογραφίας. Οπότε είναι χρήσιμο σε συγκεκριμένες εμπόσεις ή σε συγκεκριμένα έργα. Κάθε έργο είναι έργο αναφοράς για βιβλιογραφική μελέτη και για ενημέρωση ενός μεταφρασεολόγου, ενός διτρακτορικού, ενός μεταφρασεολόγου. Κανένας δεν κάθεται Μαρία να ψάξει έναν ολόκληρο βιβλίο για τον εξής λόγο. Γιατί οι ανάγκες του καθενός οδηγούν σε συγκεκριμένο κεφάλαιο του βιβλίου. Αυτό έγραψε παρακάτω ότι κάτι πρέπει να γίνει με το συγκεκριμένο τεχνικό ζήτημα και ανέβεται το διαφορισμό στον κεφαλό από τον αναγνώστη. Μπορείς να πεις «ελπίζουμε σε μια μπερονική έκκληση αυτό να λυθεί». Και τελείωσε. Το καθένα οδηγούν σε τα κεφάλαια και οι ρήτες υπαλλόντιες διακριτές οδηγωματικά. Η έκρητος περιλαμβάνει τοιογραφικό στήμα της συγγραφέως από το οποίο καταλαβαίνουμε από την πρώτη ανάγνωση πως πρόκειται για μια ιδέα κατατυρματεία του είδους καταξιωμένη και αναγνωρισμένη και μας συμβεί στο συμπέροχο ότι θα είναι ένα βιβλίο τα θέα της αξίας της. Επίσης το έποχο... Επίσης το έποχο περιλαμβάνει αυτή τη βιβλιογραφία καθώς και το εττύριο ανομάχο. Μετά είναι το πρώτο κεφάλαιο που το είπαμε. Το τρίτο το είπαμε. Το τρίτο είναι να σας πω το δεύτερο. Ο δεύτερος... Είναι όλο τελειωμένο έτσι, δεν είναι? Ναι, είναι αυτό δύναμο κεφάλαιο. Μα θα χωροκληρώσω και αυτό που σας πω. Λοιπόν, το δεύτερο κεφάλαιο μέσα από τις λίγες 33-190 που έχω χαθεί να τις δίνω σε λίτες όσο μπορείς να βλέπεις, σε μελλοντική έρευση, που είναι και το πιο μεγάλο ενδιαφερομένο στην οικοτεκνική μετάφραση και στους προβληματισμούς που υπάρχουν διότι αφήνει από χιλιετές. Και καταλήγει λέγοντας πως ο τρόπος αξιολόγησης διαφέρει ανάλογα με την εποχή και την κοινωνία και τα κριτήρια που υπήρχαν για την αξιολόγηση θα μεταφράσουν. Βέβαια όσο περνάει ο δεύτερος υπάρχει μια εξέλιξη. Ω, ναι. Ποποιος θέλει το δουλειό, το έχουμε τέτοια. Όχι, εννοούμε το τώρα. Αναφέρει συνεχεία ενδεικτικά κάποιες εποχές που είπαν να επηρέξουν ένα ιδιαίτερο μεταφραστικό αέργο, καθώς και τις απόψεις του κυραχού Σοκ. Ξεκινάει ακόμα και το παλιάτο. Το κάνεις σε όλα τα κεφάλαια μαυρωμή. Είναι κάτι το χείσταται σε όλα τα κεφάλαια. Και ό,τι και να μιλήσεις πάντα κάνει μαυρωμή. Το νίσο ότι ακόμα και στην ίδια γλώσσα μπορεί να υπάρχει δυσκολία επικοινωνίας λόγω της διαφορετικότητας των πολιτισμικών παραδόσων και φέρνει ως παράδειγμα το φλέτ ανάμεσα σε Βρετανίδες και Αμερικανούς στρατιώτες κατά τη διάρκεια του Β' κοσμίου πολέμου. Είναι πολύ χαρακτηριστικό. Αφιερώμαι ότι είναι ένα αλληλεκταστικό. Όλο το βιβλίο είναι πολύ χαρακτηριστικά γραμμένο. Είναι γυναικείο βιβλίο. Ναι, διδάσκωτος και κεκρίνανος. Αυτό το βλέμμα επιστημονικού που έχει και συνέστημα στο αλληλεκείμενο είναι γυναικείο βλέμμα, είναι πιτρικό βλέμμα. Άρα η επιστημονία γίνεται ακόμα πιο δύσκολη όταν οι γλώσσες είναι διαφορετικές όπως και η κουλτούρα. Όπως ο Μάνου λέει όταν έχουν την ίδια γλώσσα υπάρχουν διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία ακόμα πιο δύσκολα όταν είναι διαφορετική γλώσσα και διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία. Μου βοηθάει κιόλας που είναι γερμανόφωνη και διαβάζει γερμανική φιλιογραφία, δηλαδή το τονίζω κάτω για λίγο λίγο. Συμπορεί πάρα πολύ η γερμανική φιλιογραφία. Λίγο λίγο φυσικά γιατί είναι η βασική της γλώσσας. Τώρα χαρακάτω. Οι συγγραφέες θέλουν να παρουσιάσουν διαφορετικές απόψεις που έχουν καταγραφεί για τη μεταφρασιολογική θεωρία και χρησιμοποιεί την αντικαράθεση σε όλο το φιλίο, θέλοντας να τονίσει τη συνεχαία αναλογία ανάμεσα σε δύο κλώσεις και δύο πολιτισμούς. Το λέτε στην αρχή στον πρόλογο ότι για αυτό το λόγο το χρησιμοποιείτε και θέλω να παίξω. Για αυτό το θέλουμε, γιατί εγώ μας λένε ότι συνέχεια ανοίγουμε στις διαφορετικισμικές σπουδές. Θέλουμε πια παραδείγματα λόγου για διαφορετικισμικές σπουδές. Γιατί όταν θα κάνουμε τη δικονοματική μας ή το δευτερικό μας ή μια άλλη μελέτη, δεν υπάρχουνε στα περιοδικά, δεν υπάρχουν στις εφημερίδες, δεν είναι συχνά τα διαφορετικισμικά μοντέλα φρασιολογίας για τη μετάθλωση. Αυτή θα κάνει, όπως και ο Γαλλίδης θα κάνει. Αυτή νομίζω το κάνει πιο πολύ. Είναι για εγγραμμούς που δεν το θέλει, για αυτό. Η Γερμανία το ρομαντισμό και ύστερα, δείτε κάτι, στην Ευρώπη κάποια στιγμή στο 19ο αιώνα, δημιουργούν εθνικά κράτη. Τα εθνικά κράτη κάνουν μια στροφή στις εθνικές γλώσσες και αναγκαστικά στον τοπικό πολιτισμό. Πάντοτε όλα όσα συμβαίνουν, έχουν να κάνουν με τοπικό πολιτισμό. Όταν σήμερα λέμε, ανησυχούμε γιατί θα φύγουν οι άγγλοι από την κοινότητα, έτσι δεν λέμε. Συνουσία τι, όσο πιο ισχυροί αυτοί αισθάνονται στον τοπικό τους πολιτισμό και στην τοπική τους, όσο πιο κολλητικοί για την οικονομία, τόσο πιο εύκολα είναι να φύγουν, έτσι δεν είναι. Αυτό είναι μοιραίο στην Ευρώπη. Από τότε που δημιουργήθηκε η δημιουργική κράτη, μετά τον 18ο αιώνα, στον 19ο αιώνα και με τον ρωμανισμό, τι υπερισκεί, το τοπικό στοιχείο. Λέει ότι έλεξε τέτοια λογή για το πόσο πλειοκοτέρα για να βγαίνουν τα φράσεις. Θέλουμε να στρέψουμε λίγη προσοχή σε αυτό το τομέα και αυτό γίνονται από το παράδειγμα μεταφράσεις ελληνικών ή των ανάποδων. Εγώ πιστεύω όμως και κάτι άλλο. Αυτή τη στιγμή οι μεταφράσεις γίνονται με βάση τα ονόματα. Δηλαδή σωστό είναι αυτό που μου αναφέρεις και που γράφεις συνάλευτος, αλλά πιστεύω ότι οι μεταφράσεις έχουν και μία ιστορία που έχει να κάνει ποιος πήρε το γραβείο Νόμπελ στην λογοτεχνία, ποιος πήρε το Τάδε Βραβείο στο Τάδε Φεστιβάλ Κλιματογράφου. Δηλαδή οι μεταφράσεις σαν να φουφουρίσουν, σαν να είναι ένα μούτσερ βουφρολάρες ηλέκτια όπως ορισμένα λεγονότα βράδους της Αλιστίας, έτσι δεν είναι. Θα μπορούσαμε να ξέρουμε, εμείς ας πούμε, πες μου έναν Ισπανόφωνο με Νόμπελ. Ήταν ο Πτάδι ο Μάρκες. Θα μπορούσαμε να τους ξέρουμε αυτούς αν δεν είχαν πάρει το γραβείο, γιατί αυτοί γράψαν σε καθεστότητα και δεν είχε τίποτα. Εξαρτικά γίνεται ένα μεγάλο γραφείο για να καλύπτουμε ότι υπάρχουν. Δεν ήμασταν Ισπανιστές. Τον Οφτάδιο πάστα να αναφέρει και τη Δεμάγη. Έχει μιλήσει ότι πάνω μπορεί να έκανε ένα τράφος και να χαράστηκε. Ή ας πούμε, όλοι ξέρουν την κλασική Ελλάδα. Αν δεν υπήρχε το γραφείο του Σεφέ, ή δεν υπήρχε το γραφείο του Ελίτη, φαντάζεσαι ότι οι Άγγλες, τα αγγλικά γράμματα και οι γενικές εκδόσεις θα δίνανε λεφτά στον κόνολ για να μεταφράσει η ελληνική ποιησία, ή τι να το φαντάζεσαι, το αυτό? Ναι, με αυτόν τον τρόπο συνεχίζουμε. Που είπαμε ότι έχει συνεχή εναλλαγία, που χρησιμοποιείται η αντιπαράθεση, για να τονίσει τη συνεχή εναλλαγία ανάμεσα σε δύο γλώσσες και δύο πολιτισμούς. Με αυτόν τον τρόπο αναρίθισε με πλήση και κοιωβίσε, μου σκεφτεί με ένα παραθέτη της αρχές του Φρύτλιχ, Σλάιφ Μάρκε. Εννοείται, είναι πολύ εννοείται. Ειπωστηριχτή της πρώτης μεθόδου και πολύ σημαντικής προσωπικότητας, που συνέβαλε για τα μέγιστα στον τομέα της μεταφρυσολογίας, ενώ κάνει και αναφορά σε διαφορές θεωρητικούς, όπως το Ρεβί, τον Ομάν Περμάν, Τζάμερ Ενέλα Βηραλ, ενώ καταλήγει στο κέντρο με ένα πέρασμα πολύ ουτοιτικό. Δεν είναι μόνο ουτοιτικό, η ιστορία αυτών των ανθρώπων, είτε ως μεταφραστών, είτε ως μεταφραστένων, βαρύνει σαν μολύβις την ιστορία της επιστήμης. Αυτό κάνει όντως γυναική. Εντάξει, καλά, αυτό είναι δεδομένο από την αρχή, φαίνεται. Και αναλύγει το όνομα της σχετικής μεταφρασιμότητας, που εισάγει όπου είναι κόλερ, για να επιφέρει μια ισορροπία ανάμεσα στις δύο θέσεις περί μεταφρασιμότητας ή μεταφρασιμότητας. Με το πέρασμα των ζωήπερ, μεταφρασιμότητας και αμεταφρασιμότητας. Με το πέρασμα των χρόνων και λίγα χρόνια μετά τελείχης του W.Colem έχουμε την ανάπτυξη του κλάβου της γλωσσολογίας και της γλωσσολογικής έρευνας, κυρίως από την επιρροή του Ν.Τσόμσκη, όπου συνδυασμό με τις δυνατότητες των ευθενικών υπολογιστών αναπτύσσεται ένα νέο σύστημα μηχανικής μετάφρασης. Στις αρχές της δεκαετίας του 70 ο James Holmes παρουσιάζει μια ανακοίνωση που την ονομάζει «Χάρτη» και έχει τίτλο τόμου αγγελτής της μεταφρυσολογίας και αποτελείνει ο θεμελιώτες έρωγγε την εξέλιξη της μεταφρυσολογίας ενώ δεκονίζει μια διαλυτική σχέση ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη. Αυτό το «Χάρτη» θα χρησιμοποιήσει και την Βλεμπάιερ ως προηγό για τη συνέχεια στον δρόμο της μεταφραστικού και μεταφρυσολογικού γύρνας του. Έχει μια ολοκληκοενότητα με το σημαίνει το «Χάρτη» στο χώρο. Μετά τις φιλοσοφικούς προβληματισμούς συνεχίζει και κεντρώνει στη ραϊστική άποψη περί μεταφρασημότητας διαφορετιώντας αμάνιστες στις δυο στρατηγικές, όχι μόνο όσο χωρά τη σχέση πρωτότυπη και μεταφρασης, αλλά και όσο χωρά την τρόφηση από τον αναγνώσου. Αυτά όμως είναι υπερηγραφίες. Εσύ τι αποκολουθείς, προσωπικά, σαν κριτικός. Τι αλλάζει στο χάρτη που έχεις μέσα στο δρόμο σου. Ό,τι όλα εξαρτώνται, δεν είναι κάτι δεδομένο. Ό,τι όλα εξαρτώνται από τον αναγνώστη, από αυτό που θα μεταφράσει. Όλα παίζουν ρόλο. Εδώ έχουμε κάτι δεδομένο. Κάνεις αφές, όσο να και θέλω κάνεις αφές, ότι το μεταφραστικό αποτέλεσμα είναι μια σύνδυνση παραγώνων, που έχουν να κάνουν με τον αναγνώστη, με τον μεταφραστή, με τον πρώτο συγγραφέα, με τον πρωτότυπο κείμενο, με τον μεταφρασμένο κείμενο, με τον πολιτισμό αφεντηρίας, με τον πολιτισμό άφυξης. Το γράφω και ο κάτω γιατί το άμα το συνδυάζουμε με τον αφεντικό πάθος. Εντάξει, τώρα πώς θα κάνεις αυτό. Αυτός ο πρόσωπος μορφωσμός που τελεί μια τονή στην εξέλιξη της μεταφρασιολογίας, όταν διατυπώνονται για πρώτη φορά με θεωρητική σαφή, είναι από τον Hans Werner και την Καταρίνα Γράλης, ως θεωρία που σκοπούμε το στόχο της μετάφρασης να ορίζεται από το μετολεία της μετάφρασης. Ναι, τώρα αυτό είναι από το μετολεία. Και να καθορίζεται έτσι η μεταφραστική σταθερική και τακτικές της. Όσον αφορά τώρα τη λογοτεχνική μετάφραση, έχοντας μεγάλη εμπειρία η ίδια η συγγραφέρας, κάνει λόγο για τον καλό μεταφραστή, που συνδυάζει όλη τη μεγάλη εμπειρία. Ξέρεις γιατί, στις κριτικές όταν γράφεις μεγάλος έτσι πια αλλιώς, μειώνεις το κύρος του κειμένου. Ήταν, όταν λες πολύ κακός, ήταν, όταν λες πολύ καλός, τελείωσε η υπογραφή σου, δεν έχει πει κύρος. Έχοντας εμπειρία η ίδια η συγγραφέρας, κάνει λόγο για τον καλό μεταφραστή, που συνδυάζει πολύ συγκεκριμένα στοιχεία, όποια εμπειρία όμως, την αναφραστική εμπειρία, στη συνεχή σου. Τα λεξικά, η τεχνική, αλλά και η αγάπη, η έμπνευση, όπως ακριβώς είπε η οχτάβιο Πάση. Ότι λέει τη γνώμη της και τη βασίζει πάνω σε αυτό που είδεχε η οχτάβιο Πάση. Ότι για το πάνω αυτό, χρειάζεται αγάπη. Μετά λέει πώς επιβιέχονται τα έργα προς μεταφράσση. Πώς όμως επιβιέχονται τα έργα προς μεταφράσση. Εκεί το βιβλίο κάνει μια μαγεμή με πολλά παραδείγματα, που τονίσουν ότι τα έργα που μεταφράζονται, είχαν σκοπό να σκήσουν μια πολιτισμική πολιτική. Αυτό που είπαμε προηγουμένως, ότι πάντα θέλαμε για κάποιοι συγκεκριμένους λόγους μεταφράσταμε. Το κεφάλαιο χρειάζεται με μια ειδική περίπτωση μεταφράσση στην βιβλιο. Οι πολυπλοκότητες διχτυμένων κλίματος έχονται σε δύο παράδειγματα, αποτέλεται από διάφορα χειμερικά λύδη και ότι είναι μεταφραστικές στρατηγικές του αποδίδημα, συνοψίζονται σαφές με σκοπό τον προσφυτό προσωπισμό, ή που επιβιέχονται να διατηρηφθεί ένας αφήδας της Βιβλιοσκάνομες. Είναι ένα πολύ διέτορτο διβλίο, το οποίο της μεταφράστασης πάνω από διάφορες χρόνες. Έχει όμως πάρα πολλές δυσκολίες και που είναι νόημα για αυτό λόγω τα χράματα. Αυτό το νόημα. Εκείνοι τελειώνουν. Το όνομα είναι αυτό το κεφάλαιο που σας είπα. Και μετά είναι το τέταρτο, που είναι πραγματικές επιβιβλίες υπήματος υποτιτισμού και μεταγλώπισης και ειδικά μεταφραστικά προβλήματα σε σχέση με την ιστορία. Αυτό τα ξέρει καλά όμως. Πολύ καλά. Δεν ξέρω αν είναι γιατί συνδικαλίστηκε χρόνια και έζησε όλα τα πράγματα του ευθύσμου του μετάφρασης. Δεν ξέρω αν είναι γιατί είναι διευρυνέας. Δεν ξέρω αν είναι γιατί μεταφράζει οργοτεχνία. Δεν ξέρω αν είναι για τη διδασκηνομική και οικονομική μετάφραση. Δεν ξέρω τι παίζει αυτόν τον ρόλο. Είναι μια χαρισματική συνάδελφος. Πολύ έξυπνη και πολύ διαβασμένη. Αυτό δεν έχει μία ειδικότητα. Αυτό δεν είναι για το βιβλίο. Και θα θυμάστε πάντα ότι όταν δεν σας αρέσει ένα βιβλίο στο περιεχόμενο, να μην το κάνετε κριτική. Καλύτερα να αφήσεις κάτι να φύγει με το ποτάμι του καιρού, του χρόνου, που όλα τα οδηγεί στη λύθη, παρά να κάνετε μια αρνητική κριτική. Αν δεν μας αρέσει τώρα σ' ένα βιβλίο θα μπορούσαμε να το διαβάσουμε για να το δώσουμε. Λοιπόν, για αυτό το κεφάλαιο να ακούσω ότι έγραψες. Λοιπόν, που είπαμε, η μεταγλώτηση και ο υποκριτισμός αποκαλύνουν νέα μελεία μεταφραστικής πράξης και έρευνας, γιατί συνδέονται με τις νέες τεχνολογίες. Οι συνέχοντοι αναφέρει χαρακτηριστικά πως μόνος το 1901 είναι υπήρξε ενδιαφέρον από την ακαδημαϊκή κίνητα και τη θεατρική μετάφραση και τις μεταφράσεις οθόνης που βάζει μαζί και τη θεατρική μετάφραση, που χωρίζονται στη μεταγλώτηση και τον υποκριτισμό. Βεβαίως συμφωνεί με τον όρο ότι το ακουστική μετάφραση ενώ στο σημείο κάνει τον διαχωρισμό στα εκμέρους ήδη ενώ το αναλύει κιόλας και καταλήγει με πάση ποιά κριτήρια πλέγει κάθε χώρα για τις ξενόγλωσες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές. Είναι πολύ δυνατό και κάνει τον διαχωρισμό ότι είναι και ανάλογα με τα πιστεύω της κάθε χώρας αν θα πλέξουν υποκριτισμό ή μεταγλώτηση όπως και για τα οικονομικά. Βασικά νομίζω ότι είμαστε από τις απειροελάησιτες χώρες. Εγώ όμως θέλω να ακούω τους πραγματικούς περιτέχνες του ΕΕ. Δηλαδή το σπάσιμο της φωνής, το τι κάνει ο σκηνοθέτης και πώς του μιλάνει ο ηλεκτοποιός και αυτός που τον μιλάνε πραγματικά από την αρχή του αργού, δηλαδή είναι πιο γλυκό σκηνοθέτη, δεν μπορείς να τον κάνεις με τη μεταγλώτηση ποτέ. Υπάρχουν φωνές που χρειάζονται για άλλα ρογκοτικές, πώς να σας το πω. Εγώ σαν φοιτητήρια όταν έβλεπα όλα μεταπλωτισμένα, μαναγία μου, δηλαδή να βλέπεις ας πούμε Αμερικάνικα έγγραφου, άμα δεν ακούσεις τον Goody Allen να μιλάει με αυτή την ισχυρική άλλη φωνή, τι να καταλάβεις εκεί. Η κατηγοροπήση των φιλικών κυνέων αποτελεί ένα σημαντικό επίσκεπτο για τους μεταφραστές, όσον αφορά την εκλογή της καλύτερης μεθόδου αγωστικής μετάφρασης, όπως επίσης και το κοινό στο οποίο απευθύνεται. Άραθα, οι συγγραφές ως γνώση της γερμανικής πραγματικότητας κάνουν μια αναγραμμή στις πρώτες γερμανικές μεταπλωτίσεις, φτάνοντας μέχρι σήμερα, όπου η γερμανική βιομηχανία μεταπλώτωσης είναι από τις μεγαλύτερες του κόσμου και οι καλύτερες στην Ευρώπη. Μαρίστα το μύζει ότι ακόμη και μετά τον κόλεμο, επειδή είχαν ταινίες που έδωσαν αγωκρισία να μπορούν έτσι, δεν μεταφράζονταν όλα όσα έλεγναν στην ταινία, ή κοβούντουσαν ακόμη και σκηνές. Και μετά έγιναν από τα μέτρα μια θέμα στην γερμανία. Ήταν η θέμα το ταββός με το να μιλάνε για μαζισμό, ακόμη λέει και το σεξουαλικό, ήταν ένα θέμα ταββού και πάρα πολλές φορές κοβόταν. Εντάξει, αλλά δεν το πω σεξουαλικό, σήμερα τα γερμανικά πριν μιλούνε για ό,τι θέλεις. Για τις διαπροσωπικές σχέσεις, για τις πολιτικές σχέσεις. Υπήρχε λογοκρισία και σε πολύ έντονο βαθμό. Η μεταπρότιση όπως σύμφωνα με τους ανθρώπους του κινηματογράφου, έχει μια τάση να ριώνουν το μόημα και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, οι καλείς κινοθέτες Αντονιώνι, Περτολούξ, Παζολίνι και η αδερφή Καβιάνη, να υπογράψουν ένα μανιφέστο κατά της μεταπρότισης. Βέβαια. Αυτό το ρόμα δεν μπορώ να το έχω κουκτίσει όταν ήμουν αρχιτήτρια, σας είπα, στην Ινταλία. Να βλέπω τώρα πουτι άλλο και να τον βλέπω να μιλάει ικαλικά και μάλιστα σαν είναι νομπότ. Ε, όχι. Ναι, γιατί δεν θα είναι όσο είναι κάτι που είναι πεσό, flat, που δεν έχει την πραγματική διάσταση. Να βλέπεις, θα το πούμε, Roper De Niro, σε αγγλικό έργο και να μιλάει ιταλικά. Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Μετά να δούμε στο Taxi Driver. Μπορείς να δεις Taxi Driver ιταλικά? Ε, δεν μπορείς. Κάνει το όλη μου σία της στερείας. Εκεί μπορούν να κάνουν την αυσοδογεία και παραδειλάει η φυλαλήση. Μπορείς αυτό να το φύσεις ιταλικά. Ναι, αλλά μήπως εμείς δεν μπορούμε να το δούμε γιατί έχουμε συνηθίσεις στον υποτιτλισμό. Όχι, εάν ξέρεις πως είναι τα αγγλικά. Εντάξει, σπουδάζουμε όλοι για να μεταφράζουμε. Στην πραγματικότητα, παιδιά, οι γλώσσες δεν μεταφράζονται. Τα βλέμματα δεν μεταφράζονται. Ξέρετε να μεταφράζεται. Μεταφράζονται τα νοήματα. Το σινεμά όπως δεν είναι μόνο νοήματα, είναι και λόγια, είναι τα πάντα, είναι και πως τσιρίζεις όταν παίζεις μια σκηνή. Λένε όμως ότι στον υποτιτλισμό μια ταινία χάνει το 40% των διαλόγωτής ενώ στη μεταφράζει. Μα δεν βλέπω εγώ, δεν βλέπω τα λογοδιτλισμό, ναι. Άμα μου τύχει αγγλική ταινία ή μου τύχει ιταλική ταινία, δεν διαβάζω από κάτω. Δεν διαβάζει από κάτω. Ποιος είναι ο λόγος. Δηλαδή πραγματικά η μεταβλώτιση είναι ένα μεγάλο τεράστιο ομοίων για το σινεμά, για το μελετέχνη, για το σκηνοθέτη, για το νοηθοποιό, για όλα. Αναφέρει και το Σουλίδα και την Μπαρμπαρας Τρέιζα που έχουν ακριβώς την ιδιά μου, ότι πάντα θέλαμε να έχουμε αυτή την επίβλεψη. Μα δεν γίνεται αλλιώς. Δεν έχουν κάνει ο ήδης την μεταβλώτιση για να έχει αυτή τη σκηνοθεντική ιδιωτική, γιατί δεν μπορούσαν. Είναι αδύνατο. Είναι όπως να βλέπεις, ας πούμε, Βουέστερ με ιταλική φωνή. Ναι, δεν γίνεται αλλιώς. Από την άλλη, ο βοηθηλισμός αποτελεί μια σύνθετη μορφή μετάγραψης, καθώς δεν αρκεί να μεταφέρει ο κρατοτοριαχόμενος την μορφή του πρωτοτύπου, αλλά εκκόπθηκε σε τεχνικούς περιορισμούς και περιλαμβάνει ένα σύνολο στρατηγικών και τραγματών ιταγροιστικά, όπως συμβείρουσε ο Γκάνγγιε. Αυτό είναι το δυσκολογικό. Έχεις εκεί και το πόσους χαρακτήρες πρέπει να βάλεις, οπότε έχει μεγάλη δυσκολία σε αυτό. Αφού γίνεται διάρκεια στα κιάτρα βαΐδιτών υποτιτλών, γίνεται λόγος και στα ιδιαίτερα προβλήματα του υποτιτλισμού. Τα πιο συνηθισμένα προβλήματα συγκεκριμένη μέθοδο κατανέχονται σε δύο κατηγορίες, τα πολιτισμικά στοιχεία και τα στοιχεία που αφορούν γλωσσικές πικιλίες, διά διαλέγκτους, αρκώου, διά άρθρωση, κλπ. Για να γίνουν κατανοητά τα προβλήματα του υποτιτλισμού, η Δε Μάιρ αναφέρει με βιβλικό μάτι πολλά παραδείγματα από γνωστές θένειες, χωρίς βέβαια να έχει στόχο τον εντοπισμό όλο αυτό, όπως αναφέρει ήδη χαρακτηριστικά. Έχει ένα κεφάλαιο το οποίο ήταν μεγάλο στο τέλος του κεφαλαίου, μια ενότητα, που έχει πολλά παραδείγματα από ταινίες, περισσότερα με γερμανικά λεγιά και αυτοκατέχη, το οποίο όπως δεν το κάνει γιατί θέλει να μιλάει, απλά θέλει να τα εντοπίσει τους προβληματισμούς. Και έτσι τα έκανε. Άρα είναι ένα βιβλίο που σε ωφέλησε, είναι ένα βιβλίο που είναι χρήσιμο να το διαβάζουν οι ερμητές και οι νέοι μεταφρασιολόγοι, είναι ένα βιβλίο που ποιο μεταφρασίσιο όταν το διαβάζει έχει να κερδίσει. Ωραία, άρα το συστήμης. Λοιπόν, να σας πω τώρα τι έγινε χθες, μήπως θα ήταν το μάθημά σας ανεπλούς, να μην είχατε δυνατότητα. Ωραία, θα σας εξηγήσω αμέσως ποιο ήταν το θέμα της θεσσινής διοργάνωσης. Το θέμα της θεσσινής διοργάνωσης είχε να κάνει με τα ταξίδια του Οδυσσέα. Τα ταξίδια του Οδυσσέα τα διαχειρίστηκε σαν γεγονός μεταφραστικό και πολιτισμικό και ακαδημαϊκό και μορφωτικό, κύριος το Τμήμα Γαλλικής με δύο καθηγητές, την Τίκα τη Δημητρούλια και τον Νασίμο τον Τραμενίνη. Με τη βοήθεια της μεταφρασικής διεύθυνσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Γιατί αυτή η διεύθυνση ετοίμασε μια περιβέβουσα έκθεση βιβλίων μεταφρασμένων της Οδύσσιας σε όλες τις γλώσσες της Ευρώπης και έχει κυκλοφόρηση σε πάρα πολλές χώρες και τώρα ήρθε η σειρά να φτάσουν εδώ μέσα στην περίοδο της έκθεσης βιβλίου. Μιλήσαμε για τη συμμεταφράση του Οδυσσέα και γενικότερα για την επίδραση του Οδυσσέα γιατί η δική μου διομιλία έχει να κάνει με τη συμμεταφράση του Οδυσσέα. Μιλήσαμε όμως τρεις διαφορετικοί, τέσσερις διαφορετικοί συνάδελφοι. Η κυρία Δημητρούλια σαν υπεύθυνη της εκδήλωσης για όλο το πνεύμα και την προοπτική αυτής της δουλειάς. Εγώ μιλήσα μόνο για τις αυρούς μεταφράσεις του Οδυσσέα, εγγλόφωνος, γιατί εκεί συλλέχτηταν όλες οι μεταφράσεις προς την Αγγλική. Άρα είναι ένα καλό πεδίο και για ιστορία μετάφρασης και για διπλωματικές και για διατριμές και για κριτική μετάφραση κλπ. Η κυρία Ζωγραφίδ μίλησε για τις μεταφράσεις που έγιναν στην Ινταγρική Γλώσσα ή για τον τρόπο που επέδρασε ο Οδυσσέας στην Ινταγρική Λογοτεχνία. Και η κυρία Σκυνάπ το αγγλικό μίλησε για τις μεταφράσεις όχι τόσο πολύ του Οδυσσέα όσο το πώς επέτρεψε της Οδύσσιας, όσο το πώς επέτρασε το ρεπερτόρι των ιρών που πάθουμε στην Οδύσση και ιδίως των καρκών ιρών στην Αγγλική Λογοτεχνία. Παράδειγμα Πολύφημος, παράδειγμα Φτάνγερς Τάινμετρα και λοιπά. Θα μεταφέρω αναγκαστικά αυτό που ανέπτυξε εγώ, δεν μπορώ να μεταφέρω αυτή τη στιγμή κάτι άλλο, όταν θα δημοσιεύττουν και οι άλλες ομιλίες θα το δείτε. Εγώ λοιπόν σαν μεταφρασεολόγος, θέλησα να πάω εκεί ειλικρινής με τα χέρια μου έτσι, γιατί πραγματικά μετά το 1999, όταν παγιώθηκε η άποψη της Σάντρα Χάλμπερσον, ότι κάθε τύπο που δεν εμπορνουθεί και μορφολογικά και φορμαλιστικά το ορίτζιναλ είναι νόντρανσλέισον, οπότε έπρεπε μετά σε οτιδήποτε δεν ήταν με στίχους μεταφρασμένος στα Αγγλικά να το αντιμετωπίζω σαν μη μετάφραση, με βάση τα θεωρητικά εργαλεία που υδοθετώ. Ωστόσο, παίρνουμε τα δηλήματα που έχουν να κάνουμε με την εκπαίδευσή μας και με τις επιρροές που δεχθήκαμε από θεωρητικά εργαλεία τα οποία τα πιστεύουμε και τα εφαρμόζουμε. Υπάρχουν και άλλα ζητήματα όταν μεταφράζεται η μεγάλη κλασική εθνική λογοτεχνία. Υπάρχουν τα ζητήματα του αν θέλεις να μείνεις ζωντανή ή δεν θέλεις να μείνεις ζωντανή. Αν θέλεις να μείνεις ζωντανή, δεν θα είναι επιμένεις στο στοιχείο της φορμαλιστικής πίστης, στο πρωτότυπο. Θα πρέπει να αναβείς και το κομμάτι της νοηματικής μετάδοσης. Γιατί πρώτον, είναι δύσκολο να βρεις ανθρώπους να μπορούν να διαβάζουν το πρωτότυπο. Δεύτερον, δεν νομίζω ότι πλέον κάθονται να μεταφράσουν με στίχους, γιατί δεν τους ενδιαφέρει πλέον τους σύγχρονους μεταφραστές. Εφόσον πήγε ο ελεύθερος τύπος, ούτως ή άλλος και μπήση, δεν έχουν κανένα πρόβλημα. Οι νέοι μεταφραστές του 21ου αιώνα, με αυτή την έννοια να η ώξε η ηγεία, οι νεότεροι μεταφραστές, δεν έχουν κανένα πρόβλημα να κάνουν μεταφράσεις οι οποίες να είναι πεζές. Τώρα, το πραγματικό πρόβλημα είναι, τώρα γεννήθηκε αυτό το ζήτημα. Αν γεννήθηκε τώρα, το δούμε τώρα. Αν δεν γεννήθηκε τώρα, ποιος με να ψάχνουμε. Δεν γεννήθηκε πιο μπροστά. Γεννήθηκε πιο μπροστά. Λοιπόν, καταρχήν, εγώ μπήκα στον Τζόν Στόν το θησαυρό. Ο Τζόν Στόν έκανε έναν μεγάλο θησαυρό, είναι καθηγητής κλασικής, είναι ο μόνος καθηγητής φιλολογίας στον ανεψήμιο του Βανκούβερτ και έχει κάνει έναν τεράστιο θησαυρό με όλες, ψηφιοποιημένες, όλες τις μεταφράσεις αγγλόφωνα μεταφραστών της Οδήσιας και της Ηλιάδας. Και έχει κάνει και μια μηχανή, όπου ανάλογα με το τι αναγνώστης είσαι, να διαλέγεις, ανάλογα με το τι ψάχνεις, τι θα κάνεις, τι επιλογή θα κάνεις. Οι πηγές μου ήτανε, όπως βλέπετε και στο κείμενο που σας έστειλα, του Κώστα του Παλαολόγου, γιατί θυμάστε ότι έδωσε σε μια ερασμιακή φοιτήτρια ένα τελευταίο Οδυσσέα, που επιστρέφει σαν αντιδάνεο σε εμάς. Δισημοποιούμε τον δυτικού τύπου Οδυσσέα, για κακομούτσουνο και αξίδιστο και ό,τι θέλεις, για να κάνουμε πολιτικό σχόλιο, έτσι δεν είναι. Αυτό το πράγμα είναι, αν πάτε να δείτε κάτω κάτω κάτω στην 25η σελίδα, αν πάτε κάτω κάτω θα δείτε, πήγατε κάτω κάτω. Αυτό το είδος δεν έχει τον Οδυσσέα. Τα λεφτά σελίδα πρέπει να πάντε. Κάτω κάτω. Δεν βλέπετε τον Οδυσσέα. Αυτός ο Οδυσσέας που έκανε ο Κατζόκου Ρώσης. Το βρήκατε? Δεν είναι αυτό. Α, οκ. Σελίδα σελίδα. Είμαι στη 21η. Λοιπόν, αυτός ο Οδυσσέας που χρησιμοποιείς ο Κατζόκου Ρώσης, είναι ο Οδυσσέας, που επιστρέφει ξανά από τη Δύση. Δεν είναι ο Οδυσσέας που ξέραμε. Γιατί δεν δώσετε. Δεν ξέρετε. Πόσες ήλιες σας κάνουν. 20. Στην 21η. Δεν την ανοίγει. Κοίτα τι γίνεται. Δεν τραβάει άλλο κάτω. Πήγετε να μπείτε. Έχουμε γραμμές. Είναι αυτό που κάνουν τα γορίτσια. Πήγε να μπείτε. Ναι, ναι, ναι. Λοιπόν, γιατί συμβαίνει τώρα ο Οδυσσέας δύο φορές έρχεται σε παφή μαζί μας στον Κατζόκου Ρώσης. Μιλώνται για εμάς τους Έλληνες. Μία φορά καθώς τον διαβάζουμε είτε σε ελληνικές μεταφράσεις, μία φορά καθώς τον κοιτάμε μέσα από τον Τζόν Στόν το θησαυρό και μία φορά καθώς τον παίρνει από τη Δύση ο Κατζόκου Ρώσης και τον κάνει γελιογραφία, πολιτική γελιογραφία, έτσι. Σχολιάζεται πολιτική επικαιρότητα, φιμωριστικά και με κομικότητα. Τώρα, ο μεγάλος προβληματισμός είναι αν δώσουμε προτεραιότητα στη διάδοση του Οδυσσέα τότε θα πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στα νοηματά αλλά να δώσουμε προτεραιότητα στη μετάφραση. Επομένως, δεν μπορεί να αισθανόμαστε ότι κινδυνεύουμε εθνικά ή φιλολογικά αν κυκλοφορήσουμε μεταφράσεις του Οδυσσέα ή σε ίσαν. Το ξανακάνουμε, το ξαναδιαχαίουμε στον κόσμο, στον κόστο προτεραιότητα. Τι συμβαίνει, όμως, πρέπει να κρατήσουμε και την ελληνικότητα, έτσι δεν είναι? Για να κρατήσουμε και την ελληνικότητα θα σας δω τι έγινε. Θα σας δείξω τι έγινε. Πηγαίνετε στις επόμενες ελίτες. Λογικά, στην τέταρτη σελίδα θα δείτε πώς δε σηκάβου χόμερ, δηλαδή ο θησαυρός που σηκάβου, έχει ένα σχήμα που δείχνει ταυτόχρονα σε όποιον επισκέπτεται τις Ελλήνες το αρχαίο ελληνικό ομυρικό κείμενο και την αγγική μετάφραση. Το βλέπετε αυτό? Το είδατε? Πάτε επάνω. Ανεβείτε πάνω. Το βρήκε η Μαρία? Στην τέσσερα. Χάντλεστον. Πού γράφει χάντλεστον? Χάντλεστον. Πού γράφει χάντλεστον? Πού γράφει χάντλεστον? Το βρήκατε εκεί που έχει μία σειρά ελληνικά και μία σειρά αγγικά. Δυστυχώς δεν δουλέπει η οθόνη και δεν μπορώ να σας βοηθήσω. Πρέπει να πάτε πολύ ψηλά. Πρέπει να πάτε εκεί που ξεκινάω. Αναφέρει τις Ρεσόρσες, αναφέρει ο DC Translator, John Stone Page και το πρώτο είναι ένα James Hantleston. Δεν το βλέπετε? Λοιπόν, αυτό είναι από το θησαυρό μουσικά. Αυτό είναι από το θησαυρό μουσικά μου. Και θα δείτε ότι έχει κάνει την καλύτερη λύση. Έχει βάλει από πάνω το αρχαίο κείμενο και αμέσως μετά στίχο στίχο το πηγαίνει το αγγλικό κείμενο. Αυτή είναι μία δουλειά πολύ πρόσφετη γι' αυτό και μας αρέσει. Είναι μία δουλειά που ολοκληρώθηκε. Θα σας πω αμέσως. Είναι μία δουλειά που ολοκληρώθηκε στα πρώτα 10 χρόνια του 2000. Και έχει το εξής γνώρισμα. Προσφέρεται για να μπορούμε να κάνουμε συγκεκριτικές μελέτες από κει και πέρα σ' οποιαδήποτε άλλη μετάθεση θέλουμε. Γιατί τώρα προσφέρεται? Προσφέρεται γιατί στην Οδύσσια, όπου υπάρχουν δύσκολα δύσκολα δύσκολα δύσκολα, προσφέρεται γιατί στην Οδύσσια, στην 10η ραψωδία, υπάρχει μία χαρακτηριστική σκηνή. Κάποιος άνθρωπος τραυματίζεται και πεθαίνει. Αυτός είναι ο στίγος 163. Ως κατάσταση το να πεθάνεις είναι πολύ και χαρακτηριστική κατάσταση. Είναι άλλο πράγμα να είσαι ζωντανός και άλλο πράγμα να είσαι πεθαμένος. Άλλο πράγμα να είσαι κάποιος ζωντανός, άλλο πράγμα να είσαι νεκρός. Αυτό τι σημαίνει ότι οι λέξεις με τις οποίες θα περιγραφεί αυτό, ή θα είναι λέξεις πιστής μετάφρασης στο αρχαίο κείμενο, έτσι, ή θα είναι λέξεις χριστιανομιμένους μετάφρασης. Αν δηλαδή το αγγλικό κείμενο έχει τη λέξη soul, είναι χριστιανοποιημένη μετάφραση. Αν το κείμενο έχει άλλες λέξεις που είναι πιο κοντά στο θυμός, τότε είναι πολύ πιστό στο πρωτότυπο, έτσι. Λοιπόν, επομένως ο Άξονας με τον οποίο κοίταξα όλο τον θησαυρό για τις μεταφράσεις του Οδυσσέα, του Τζόνστον, είχε να κάνει με τη δέκατη ρατσονδία, τον στίχο 163. Και τι υπόθεση υπήρχε από πίσω αυτό που σας εξήγησα. Πιστεύω ότι δεν μπορεί ξαφνικά να γίνεται χριστιανοποίηση μετάφρασης. Αυτό πρέπει να ήταν παλιότερο, γιατί συνήθως οι μεταφραστές ο ένας επηρεάζει τον άλλον. Δεν είναι δυνατόν, δηλαδή η μετάφραση είναι κάτι κλειστό και ανοιχτό. Όταν κάποιος κάνει κάτι καλό, δύσκολα το υπερβαίνει ένας άλλος μεταφραστής. Άρα οι μεταφραστές ή θεώρησαν καλό μία μετάφραση, καλή μία μετάφραση, η οποία είχε διάδοση, διαβάζονταν εύκολα, για τα λαϊκή. Ή η θεώρησαν καλή μία μετάφραση που υπάρχει στις κανονικότητες της ουλιοτοκικής μετάφρασης. Τι συμβαίνει τώρα? Γιατί μπορεί να έχουμε χριστιανοποίηση της μετάφρασης? Γιατί με τον Κύριο και τον Μεθόδιο, τι συμβαίνει? Ξαφνικά οι Σλαμφοί το Μεσαίον αποκτούν Αλφάβητο. Αυτό το Αλφάβητο που αποκτούν οι Σλάβοι, τι κάνει παιδιά? Μεταφράζει την Καινή Διαθήκη και πού την πηγαίνει? Στην Σλαβική Κοινότητα. Από τη Σλαβική Κοινότητα αυτό ταξιδεύει μέχρι την Τσεχεία, με Αριά-Ασιογονικά. Και τι γίνεται μετά? Από εκεί φεύγει στη Βανία και στην Ορβηγία. Και από εκεί που φτάνει στην Αγγλία. Το ότι το κείμενο της βίβλου ξεκινάει από τα ελληνικά και φτάνει μέχρι την Αγγλία, που κάποια στιγμή οι Άγγλοι τι κάνουν ταυτόχρονα. Κάποια στιγμή αργότερα οι Άγγλοι, όχι αργότερα, καθιερώνουνε σαν Έγγυροι τη μετάφραση στην Αγγλική Γλώσσα του Ευαγγελίου. Και όχι στα Λατινικά. Και να την η ψυχή σώουν. Στην Αγγλική Γλώσσα έχουμε, η ψυχή ονομάζεται σώου. Πώς μπορώ τώρα εγώ να το νίσω, να κάνω αυτή τη μεταφρασιολογική έρευνα, με έναν τόσο σίγουρο άξονα. Λέω, εδώ παίρνω το 163 της 10ης ραψωδίας της Οδύσσιας. Γιατί το ντόμησα αυτό. Γιατί. Υπάρχουν πάρα πολλές λέξεις μέσα στην Ηλιάδα. Με μια λέξη που επαναλαμβάνεται με αναλασσόμενες σημασίες. Είναι η λέξη θυμός. Θυμός. Κου τότε είχε έδρα το στήθος. Εδώ δεν λέγανε οι μεσαιωνικοί ακόμα άνθρωποι, που κλείνει η σκέψη, το συνέστημα και όλα αυτά. Δεν λέγανε ακόμα και σήμερα στις λόσεις μας, με την καρδιά μου σου μιλώ. Ε. Ε. Λοιπόν, η λέξη θυμός στην Ηλιάδα, στις εκδόσεις της Υψίας, που είναι καλές οι εκδόσεις της Υψίας, είχα την τύχη να τις διαβάσω, γιατί ο καθηγητής μας, ο Πετρούνιας, μας έφερε σε επαφή με αυτό το κείμενο. Σε κάποιο σημείο έχει μία λέξη. Θυμοραηστής. Θυμοραηστής. Τι είναι αυτό? Θυμοραηστής του ψυχών. Άρα είναι σίγουρο ότι ο άνθρωπος, όταν πεθαίνει εκείνο το πνεύμα που φεύγει από μέσα του, είναι θυμός. Και το πνεύμα υπάρχει στην γλώσσα του ομοίου, γιατί υπάρχει και το λίμνο πνεύμη. Οπότε, τι έχουμε? Αυτό που ενώνει τους μεταφραστές σε αυτόν τον θησαυρό, είναι το εξής. Μέσα από αυτή τη ταξίδι που έκανα εγώ από την Οδυσσέα, είναι το τι κάνουν με τον θυμό. Το δικό μου παράδειγμα. Θα μπορούσε να είναι κάποιο άλλο παράδειγμα. Αυτό όμως είναι πολύ σταθερό και πολύ καθαρό. Γιατί είπαμε ότι είναι μεγάλη αντίθεση ζωή-θάνατος, πεθαίνω ζωό, ζωντανός-νεκρός. Λοιπόν, οπότε βλέπουμε ότι υπάρχουν μεταφραστές οι οποίοι μιλούν για πνεύμα, μεταφραστές οι οποίοι μιλούν για σόου, για σπίριτ και για σόου. Μεταφραστές οι οποίοι καταλαβαίνουν ότι είναι ρευστό το περιβάλλον και δεν λένε μούτε σόου, μούτε σπίριτ. Μιλούν περιφραστικά. Άρα κάνουν αλλιέπιση οδυνευτικό. Για να δούμε λοιπόν τι συμβαίνει. Ο Χάντιλεστον τώρα, τι κάνει. Ο Χάντιλεστον λέει, spirit flew away. Άρα ο Χάντιλεστον κάνει μία αρκετά πιστη μετάφραση, η οποία όπως είναι κάπου σε μία διαγλώσσα, το αποθετείται σε μία διαγλώσσα των Αγγλικών. Δηλαδή ούτε spirit είναι, ούτε soul είναι, για προσπαθεί να κρατηθεί με ποιος ως ίδιο, το αρχαία ελληνικό κείμενο. Δηλαδή αν δείτε τι κάνει, κάτω από το αρχαία ελληνικό κείμενο βάζει ένα ένα τα συστατικά της μεταφράσεις του. Κατανοητόν. Πώς μπορούσα τώρα εγώ να τα κάνω όλα αυτά. Να δω δηλαδή τις μεταφράσεις από το 1612. Πολύ ωραία μετάφραση. 1612. Μέχρι 2014. Έχει κάνει αυτή την καταπληκτική δουλειά ο John Stone στο Βαλκούβερ, την οποία την επιτρέπει να τη χρησιμοποιούμε όλοι μας ελεύθερα για έρευνα, αρκεί να αναφέρουμε από πού προκύπτουν τα στοιχεία. Είναι τεράστιο έργο και προσθέτει για πάρα πολλές δουλειές. Και αυτό είναι και ένα παράδειγμα πώς μπορούμε εμείς να ξαναταξιδέψουμε τον Οδυσσέο μας σε άλλους πολιτισμούς. Εμείς που είμαστε οι Έλληνες εδώ, με δικές μας ψηφιοποίησης, με δικά μας ηλεκτρονικά μέσα, κοινωνία της κληροφορίας που είναι αυτή που μας διέκτη, έτσι δεν είναι. Λοιπόν, ο Τζόνστον τώρα κάνει επισκή μετάφραση και τι λέει? Antid spirit left the beast. Το πνεύμα του, ο θυμός δηλαδή, βγήκε από το στήθος του, έτσι? Άψε την πνόη του. Ακόμα και σήμερα με έναν άψι τον τελευταία πρωινή. Άρα και ο θυμός εδώ είναι spirit. Αυτή είναι μια πάρα πολύ καλή ψηφιακή μετάφραση που υπάρχει στις Ρίτσεδες Σώσης και μπορείτε να τα βρείτε όλα αυτά τα πράγματα στα Naxos audiobooks. Διαθέσιμα για όλους. Έχει κατάλογο με τα πρόσωπα, έχει κατάλογο με τις ραψωδίες. Είναι πάρα πολύ εύκριστο. Ο επόμενος που με εντυπωσίασε ήταν ο Κλάιν. Ο Κλάιν, λοιπόν, κάνει την μετάφραση του, πάλι στα τελευταία 10 χρόνια, και τι κάνει, επειδή και αυτός νιώθει ότι κάτι συμβαίνει, προσέχει πολύ, και τι κάνει, για όποιον ξέρει αν τι κάνει. So he fell in the dust with the ground and his spirit passed. Αυτό είναι καθαρά, γερκάν. Άφησε την μέλη του πάλι. Αλλά πάλι μείνει δεμένη η μετάφραση με τον όρο θυμός. Έχει κι αυτός πολύ αναλυτικά τα μηδεία κλπ. Η επόμενη μετάφραση, αυτό έγινε στις 8 Δεκεμβρίου του 2004. Η επόμενη μετάφραση που παρουσίασα και μου προξέχισε ενδιαφέρον, ήταν η μετάφραση του Κόλφυρ. Ο Κόλφυρ έκανε αυτή τη μετάφραση με τον Ντέιβιν, στις εκδόσεις Βελ, στο Λονδίνο το 1921. Εδώ τώρα τι συμβαίνει. Κατ' αρχήν έχει σε πάρα πολλές μορφές το κείμενο το μεταφρασμένο. Μπορείς να το βρεις σε pdf, μπορείς να το βρεις σε plain text, μπορείς να το βρεις σε daisy, μπορείς να το βρεις σε deja vu, ό,τι θέλεις μπορείς να βρεις. Λοιπόν, το πουλάει όλες και με μικρότερια βάλησης το δίνει δωρεάν. Τι έκανε τώρα αυτός. Ξαναεκδόθηκε το 2008 το έργο του Κόλφυρ. Ξαναεκδόθηκε το 1921 στο 2008. Και μέγω σε αυτόν γιατί με εντυπωσίασε ιδιαιτέρως για τον εξής λόγο. Όχι γιατί ασχολήθηκα με το τι έγινε στη ραψωδία 10 στο 163, αλλά γιατί μου άρεσε πάρα πολύ που επηρεάζεται όταν κάνει αυτή τη μετάφραση από τους ανθρωπολόγους και τι κάνει. Λέει κανιμπάλ τον Πολύθυμο, δεν τον λέει τζαντ. Ο κύκλωπος είναι τζαντ στα αγγλικά. Και ξαφνικά επηρεάζεται από τις ανθρωπολογικές μελέτες που γίνεται στον Αμαζόνιο. Και τι κάνει, μιλάει ξαφνικά για κανιμπάλ ραντάιντ. Άρα, έχουμε ένα δεδομένο που ξεκινάει από παλιά να εκλαϊκεύεται η μετάφραση. Και κάποια φορά η μετάφραση βολιάζεται με τα χαρακτηριστικά της εποχής. Γιατί διαφορετικά δεν μπορεί να σωθεί. Εάν δεν βολιαστεί μια μετάφραση που πρέπει να γίνει λαϊκό ανάγνωστο με χαρακτηριστικά εποχής, δεν περπατάει. Ο Μάρες, πάλι για τον ιδιωστικό, γράφει «His spirit flew from him». Αυσυλπνό είμαι. Πάλι κι αυτός επομένως εξαρτάται από τον όρο «θυμός». Και μάλιστα αυτός προσέχει πάρα πολύ πως θα το γράψει, αν το βάλεις πάλι κάτω από το ελληνικό κείμενο, άσχετα να έχουνε μικρές αλλαγές μεταξύ τους, όλοι αυτοί που χρησιμοποιούν τη λέξη «spirit» προσπαθούν να κάνουν φυσική μετάφραση. Ο Μπάρκκλις τώρα, ο οποίος μεταφράζει στο Λονδίνο το 1851 το κείμενο. Αυτός, εκείνη την εποχή, 1851, σημαίνει, έχει σαρώσει ο ρωμαντισμός, έχουμε ξανά στροφή στις εθνικές γλώσσες, έχουμε ξανά στροφή εξαιτίας του ρωμαντισμού στις τοπικές κοινωνίες και άλλα στους τοπικούς πολιτισμούς. Ο πολιτισμός που λέμε τώρα, το ρωμαντισμό, είναι γεγονός, τοπικό και συμμετοχικό. Και τι κάνει, ωστόσο, ο Μπάρκλις. Όχι απλώς γράφει «show» στο 163 της 10ης εραψωδίας, γράφει στη 10η εραψωδία 24 φορές τη λέξη «show». Ο Μπάρκλις τώρα, το 1900, πολύ κοντά στο ρωμαντισμό, τι κάνει, «his soul went down to the thousands of others». Αυτό είναι εν τελώς εκποντερνισμένο. Φανταζόταν τον άφησαν ένα σπίτι, το πλήγανε, φανταζόταν τον άφησαν ένα σπίτι και λέει ψυχή, γιατί δεν τον παίρνουν τους μεταφραστές μετά το ρωμαντισμό. Ο Πάλμερ μεταφράζεται το 1912 στη Βοστόνη, του οποίου η μετάφραση ξαναβγαίνει το 1912, μεταφράζει αγγλικά την Οδύσσια το 1986 και κάνει κάτι νοηματικό που είναι μια ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ του εκκλησιανισμένου και του αρχαίου κειμένου «lay his life go away». Επειδή φοβάται το σπίριτ, γιατί εκείνη την εποχή που μετέφερε στο 1886 σπίριτ ήταν άλλο πράγμα στα αγγλικά, επειδή φοβάται και το soul γιατί το νιώθει ότι δεν είναι γι' αυτό το κείμενο, κάνει μια διαλαπτική, ανοιχτή, ελεύθερη, δυναμική νοηματοδότηση. Ο Κόμπερ τώρα δεν θέλει να μπλέξει καθώς μας το πρόβλημα, όπως κάνουν οι φυγητές, δεν θέλει να μπλέξει καθώς μας το πρόβλημα. Οι πρόπληκες και εκείνοι έτσι κάνουν. Και τι λέει «dying man» αυτός που πεθαίνει. Δηλαδή περιγράφει τόσο πολύ τη σκημή, περιγράφει καλά, κάνει αυτό που λέει ο Τζίτε ο Ριτούρι, κάνει μια μεγάλη γενική ουμπρέλα, μια υπεροντιμία, και λειτουργεί από το δάσανο, ωστόσο δεν λύγεται το πρόβλημα. Πάλι όμως προκρίνει το λεϊκό κείμενο, την λεϊκή ανάγνωση. Οι μετάφρασεις έρχονται μέσα στον θησαυρό, δεν φταίει αυτός που κάνει το θησαυρό εδώ. Εμένα με δυσκολίψει πάρα πολύ, γιατί μερικές μεταφράσεις είναι φιλοποιημένες, αλλά δεν έχουν αρρύθμιση οι στίχοι. Όταν δεν έχουν αρρύθμιση οι στίχοι, κάνεις πάρα πολύ ώρα για να τις διαβάσεις. Όταν έχουν αρρύθμιση, λες ραπζοδία 10, στιγμός 163 και προχωράς. Ο Χώτης τώρα, που μετέφρασε το 1675 στον Ορδίνο την Οδύσια, το κάνει κυριολεκτικά κατά λέξη. Το κλειστό στόμα που δίνει ο ουρανός όταν πεθαίνεις. Γιατί θεωρούσαν ότι αφού το στόμα δεν βγάζει λόγια και αφού δεν βγάζει αναγνωλή, αυτό ήταν το σημάδι για το θάνατο. Και υπόψιμο ότι πριν να βρεθούν τα μηχανήματα στις ενδετικές που γορίζουν τον εγκεφαλικό θάνατο, γιατί τη χρησιμοπούσαν έναν καφέφτη. Γιατί αν αυτός έπαιρνε ατμούς ο άνθρωπος δεν ήταν πεθαμένος. Κυριολεκτικά κάνει η λανή την περιγραφή εδώ, 1675. Εδώ θα άξιζε να διαβάσετε, αφού σας το λέω αυτό, θα άξιζε να διαβάσετε την ιστορία των άγγλων αγνοδοτικών γιατρών. Οι άγγλοι αγνοδοτικοί γιατροί ασχολούνσαν πάρα πολύ με αυτά τα ζητήματα. Και στο τέλος γράφω για την επιστροφή. Η επιστροφή, παιδιά, δεν φαίνεται εδώ καλά. Έλα να το δεις λίγο. Προσπαθώ να μην κάνω μεγάλη μεγάλιστα και να μην το χάσουμε. Είδα αυτό που κάνατε. Ναι, ναι, ναι. Λοιπόν, ο Οδυσσέας μας ξανά γυρνάει μέσα από τη δυτική του διαδρομή. Δεν γυρνάει και ούτε σαν βασιλιάς ούτε σαν ήρωας. Γυρνάει σαν ένας ταλέπορος άνθρωπος που τον έχει κουράσει και η κοινωνία και η πολιτική τώρα πια. Γυρνάει πολύ δυτικά, με αμφιβολίες. Πολλές αμφιβολίες. Λοιπόν, εγώ πιστεύω ότι είναι μια καταπληκτική στιγμή για να μπορέσει το Αριστοτέλλειο να κάνει ψηφιοποιήσεις. Θεωρώ πάρα πολύ σημαντική την πρωτοβουλία της Βρυτανίας και της κυρίας Δημητρούλια και της Ευρωπαϊκής Διέθνησης των Μεταφραστών του Βρυπνοβουλίου. Θεωρώ δηλαδή ότι κερδίζει η ελληνική γλώσσα να κάνουν αυτές οι δουλειές. Και πιστεύω ότι όσοι είστε μεταφρασιολόγοι ή σπουδάζετε να γίνετε μεταφρασιολόγοι, αυτό έχει και ευκαιρίες για πολλές δυνατορικές διαδικτυπές. Είναι πάρα πολύ σημαντικό εργό. Θα σώσει τη γλώσσα μας, η προσοχή που θα δώσουμε εμείς στη γλώσσα μας, που καταλαβαίνετε, ευερπάνε πλασική φιλόλογη και λοιπά, θα είναι μεγάλη. Και ξέρετε πολύ καλά ότι αν δεν κάνουμε ελκυστικές μεταφράσεις και σε άλλες γλώσσες, γιατί υπάρχουν πολλούς κόσμους εδώ που μπορεί να κάνει μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες, που να απαντούν στο συνέστημα το σημερινό των αναγνωστών, θα σταματήσουν οι άνθρωποι να διαβάζουν Οβίσια. Δηλαδή άλλο είναι να μεταφράσουν οι Ισπανόφωνοι σήμερα την Οβίσια, κι άλλο είναι αυτό το παλιό κλιμπάτια από την εποχή του Θερβάντες, δεν έχει καμία ομοιότητα, δεν μιλούσαν τα ίδια Ισπανικά, ούτε έχουν το ίδιο χιούγο, τι είχαν επί τότε οι δυο Ισπανόφωνοι στις μεταφράσεις, είδαμε τα σκίτσα και τις γελιογραφίες και προσπαθούσαμε να δούμε το χιούμο που θα μιλούσε στην καρδιά ενός στιγμαιρινού Ισπανόφωνος. Σωστά δεν τα κατάλαβα. Αυτή ήταν η δική μου η ομιλία. Τις άλλες δύο θα τις ακούσετε, θα μάθω να τις διαβάσετε όταν θα ανακοινωθούνε. Εάν έχουμε κάποια άλλη εκκρεμότητα, οτιδήποτε, το συζητάμε. Εγώ πρέπει να ξαναπωλήσω γιατί έχει πάλι ομάδας εργασίας, αλλά νομίζω ότι είδατε την επαφή με το τι έγινε χθες, έτσι δεν είναι. Σας ενδιέφερε. Σου άρεσε. Μαρία. Νομίζω που κάνει δίκου σε πού. Ξένη ήταν με τέτοιες δουλειές. Εντάξει. Είναι πολύ δύσκολο. Ναι, πρέπει να βγούμε μέσα στον αγώνα κι εμείς. Πρέπει να πούμε κι εμείς, έχουμε ανθρώπινο δυναμικό, έχουμε εκκλημένα, έχουμε τα πάντα, έχουμε ωραίες ελληνικές μεταφράσεις, αλλά και πρέπει να αρχίσουμε να δημιουργούμε τις συνθήκες εμείς να στείλουμε στον έξω κόσμο μεταφράσεις, με συνεργασίες με άλλα πανεπιστήμια ή με μεταφραστές. Σε ξένες γλώσσες που όμως να ξεδουλέπουμε εμείς. Κανείς δεν πρόκειται να μάθει ποτέ καλύτερα να διαβάζει έστω και το αρχαίο ελληνικό κείμενο από εμάς. Η γλώσσα συνεχίζεται, παιδιά. Έχει μια συνέχεια. Κανείς δεν καταλαβαίνει καίτερα από εμάς ότι το ψυχί δεν μπορεί να είναι από το όνειρο. Έξι, δεν είναι? Αυτά σας, ευχαριστούμε. Εντάξει. Σε ευχαριστούμε. Τι είπες εσύ, δεν παίζει ρόλο. Αν ο άνθρωπος που το πάρει να του μεταφράσει, άνθραξα ξέρει αρχαία, θα πάρει κατευθείαν από το αρχαίο ελληνικό κείμενο και θα πάρει μια μετάφραση. Μια βέβαια δεν είναι καλύτερος αληθής αυτός που θα το κάνει από άλλη μετάφραση. Απλώς όλοι μοιάζονται. Αυτό θέλει ομάδες, όπως έγινε η μετάφραση των Εβδομήκοντα, την εποχή του Οκτολεμαίου. Ο Οκτολεμαίος πήγε και έκλεισε σε ένα νησί, κοντά στην Αλεξάνδρια, σε ένα δωμάτιο χωριστό δύο δύο τους μεταφραστές. Δύο δύο τους μεταφραστές. Και έτσι βγήκε η μετάφραση της βίβλου. Αυτή είναι η μετάφραση. Βγήκε η μετάφραση της βίβλου. Και οι μεγάλες μεταφράσεις σήμερα θέλουμε να ξαναγυρίσουμε και να δούμε τι κάνει ο κύριος Παλαιολόγος. Ο κύριος Παλαιολόγος δεν κάνει πια. Δεν σου δίνει εσένα να κάνεις μια μετάφραση. Δεν σου δίνει εσένα να κάνεις μια μετάφραση. Δημιουργεί μια ομάδα πέντε ανθρώπους και κάνουν τη μετάφραση. Ή ας πούμε υπάρχει έναν τετρικό έργο. Βγήκε η μετάφραση της βίβλου. |
