| : Αυτό είναι το καλύτερο τρόπο που βλέπουμε στο δημοσιογραφείο. Αυτό είναι το κρίσιμο κομμάτι που θα χρειαστεί όλοι. Αυτό βλέπουμε στο δημοσιογραφείο. Αυτό βλέπουμε στο δημοσιογραφείο. Καλησπέρα από μένα. Ευχαριστώ πολύ κ. Γραμματόβουλη. Ευχαριστώ πολύ. Είμαι χαρούμενη που είμαι εδώ. Είχε πει και τα πράγματα ο κ. Τσουκαλάς και με έχει προλάβει σερουσμένα. ισχύει αυτό ακόμη σε κάποιο βαθμό, μάλλον μικρότερο τώρα το 2005, η αλήθεια είναι ότι εγώ ακόμη δεν ήμουν έτοιμη ιδιαιτολόγος, αλλά η αλήθεια είναι ότι υπάρχει ακόμη, οπότε προσπαθούμε λίγο να καταρρίψουμε αυτό το μύθο και να δείξουμε το πόσο σημαντική είναι η διατροφή για τους ογκολογικούς ασθενείς και για έναν ασθενεί με καρκίνο παγκρέατος. Πρέπει να είμαι σύντομη, θέλω να μην είμαι στα πολύ οργιστικά, οπότε δεν θέλω να σας κουράσω με τα ισαγωγικά προφανώς που πώθηκαν και νωρίτερα, απλά θέλω να κρατήσουμε ότι επειδή θεωρούμε ότι είναι μια μορφή καρκίνου την οποία δεν συναντάμε τόσο πολύ, κάθε χρόνο έχουμε πάνω από 100.000 περιστατικά και περιμένουμε και ακόμη περισσότερα τα επόμενα χρόνια, οπότε μάλλον είναι μία μορφή που αρχίζει και μας ενδιαφέρει πολύ και για να δούμε λίγο το πόσο σημαντική είναι η διατροφή, τα τελευταία χρόνια οι διεθνείς οργανισμοί την κατατάσσουν σε ένα καλό επίπεδο σαν αφορά τους παράγοντες και είναι ξεκάθαρα για όλες τις μορφές της νόσου. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι υπάρχει μια διαφοροποίηση από τη μία μορφή της νόσου στην άλλη, για τον καρκίνο του παγκρέατος, δείτε λίγο, ξέρουμε ότι τα μισά περιστατικά σχετίζονται άμεσα με τη διατροφή, είτε μιλάμε για το κομμάτι της πρόληψης, για το πώς δηλαδή μπορεί να συμβάλλει η διατροφή στο να προλάβουμε την εμφάνιση σε κάποιο βαθμό κάποιων περιστατικών με καρκίνο παγκρέατος, αλλά και στον τι μπορούμε να κάνουμε κατά τη διάρκεια της θεραπείας και μετά για τους ασθενείς μας. Η διατροφή ανήκει στους τροποποίησιμους παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του παγκρέατος, δηλαδή σε αυτός που μπορούμε να παρέμβουμε, γεγονός που είναι πολύ καλό για εμάς, δηλαδή σε συνδυασμό με τη διακοπή του καπνίσματος, τον περιορισμό του αλκοόλ, αλλά και τη μείωση του σωματικού βάρους, μπορούμε ουσιαστικά να βοηθήσουμε τον ασθενεί μας και πριν, στο κομμάτι της πρόληψης και κατά τη διάρκεια αλλά και μετά για τους επιζήσατες, γιατί έχουμε και εκεί οδηγίες. Δυστυχώς τα δεδομένα, τα πολύ πρόσφατα που έχουμε, αυτό είναι ένα ρεπόρτ του μεγαλύτερου διεθνούς οργανισμού που ασχολείται με τον καρκίνο και το οποίο ανανέωσε την αναφορά του παγκράτους είναι το αυξημένο σωματικό βάρος. Για όλα τα υπόλοιπα που βλέπετε εδώ, και κυρίως μιλάμε για κόκκινο, επεξεργασμένο κρέας, αλκοόλ και επίσης τρόφιμα τα οποία είναι πλήνωσαν σε κορεσμένα λιπαρά οξέι σε ζάχαρη, γιατί είναι μεγάλη κουβέντα, τα δεδομένα περιορισμένα. Πότε ακόμη δεν μπορούμε να τα βάλουμε στις οδηγίες και δεν μπορούμε να μιλήσουμε με μεγάλη συμβουλία στους ασθενείς μας γι' αυτά, που σημαίνει ότι ούτε μπορούμε να τους τα βάλουμε και για να το συνδυάσουμε και με τους προηγούμενους αμιλητές. Αυτό ουσιαστικά επηρεάζει πάρα πολύ την απόδοση της θεραπείας απάντησης στους ασθενείς. Ξέρουμε πολύ καλά ότι η ασθενής έχει περισσότερα συμπτώματα, εμφανίζει κατάθλιψη, εμφανίζει κόπωση, άρα μειωμένη ποιότητα ζωής και μειωμένη επιβίωση. Ευτυχώς για εμάς τα τελευταία αρκετά χρόνια και ο Αμερικάνος αλλά και ο Βρετανικός Δητολογικός Σύλλογος έχουν θεσπίσει αυτή τη διαδικασία της τροφικής φροντίδας, όπως ονομάζουμε. Είναι ένας επαναλαμβανόμενος κύκλος 4 στα 2, τον οποίο καλό μας την εφαρμόζουμε στην καθημερινότητά μας για όλους τους ογκολικούς ασθενείς αλλά και για τον ασθενεί με καρκίνο παγκρέα τους, προκειμένου να τους φροντίσουμε και τροφικά. Ουσιαστικά το πρώτο μας στάδι είναι η τρο χρήση ερετματολογίων με τη χρήση εργαλείων. Αυτό που φέρεται ότι είναι περισσότερο έγκυρο για τους ογκολικούς ασθενείς είναι το εργαλείο αυτό, είναι το PGSGA. Η βιβλιογραφία λέει ότι, και η αλήθεια είναι ότι στο εξωτερικό αυτό συμβαίνει. Μέσα στις πρώτες 24 με 48 ώρες που συναντάμε έναν ασθενεί με καρκίνο παγκρέα τους, οφείλουμε να χρησιμοποιήσουμε το εργαλείο αυτό, προκειμένου να τον σκοράρουμε και να δούμε πόσο πολύ κινδυνεύουμε βάσει την κακή του θρέψη. Προσπαθούμε με μονομένα ιδιαιτολόγια να το κάνουμε. Το εργαλείο αυτό ουσιαστικά καταγράφει παρόν σωματικό βάρος, απώλεια σωματικού βάρος τον τελευταίο μήνα και τον τελευταίο εξάμινο, αλλαγές στην πρόσληψη τροφής, συντόματα του ασθενού, τα οποία σκοράρανται διαφορετικά ανάλογα με τη σοβαρότητά τους, όπως επίσης και το performance status, είναι κανόν το ουσιαστικά του ασθενού να κινείται να κάνει ότι έκανε και πριν. Το καλό για εμάς είναι ότι πλέον υπάρχει και σε ηλεκτρονική μορφή, οπότε για να μπούμε στη δικασία και να δούμε ότι μπορούμε να κάνουμε ό,τι κάνουμε και στο εξωτερικό, αφού θεωρητικά σε κάποια πράγματα είναι και λίγο καλύτερη από εμάς, η βιβλιογραφία λέει ότι ένα τέτοιο εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και από τον νοσηλευτή, αλλά ακόμα και από τον γιατρό. Άρα, αν βγάλουμε αρχικά λίγο έξω τους γιατρούς, γιατί ξέρετε ότι έχετε πάρα πολλά πράγματα στο μυαλό και ο φόρττος εργασίας είναι μεγάλος, αν μη τι άλλο μπορεί να γίνει και από έναν νοσηλευτή, επειδή από τα άλλα επαγγελματία υγείας μπορεί να υπάρχει εκείνη τη χρονική στιγμή μπροστά στον ασθενή, μπορεί να κατέβει σε ένα κινητό ή σε ένα tablet και να σκοράρουμε τον ασθενή πάρα πολύ γρήγορα. Πώς σκοράρονται οι ασθενείς? Το όριο για εμάς είναι το 9, που είναι το κόκκινο, που σημαίνει ότι οι ασθενείς που έχουν σκορ πάνω από 9 χρειάζονται οπωσδήποτε εντατική φροντίδα, θα δούμε τους τρόπους στην πορεία, και οι ασθενείς που έχουν σκορ κάτω από 9 είναι αυτοί οι οποίοι επαναξιολογούνται, αυτοί οι οποίοι αξιολογούνται σε κάθε επόμενο ρεβού που έρχονται για τη θεραπεία τους ή στο εξωτερικό μας ιατρίο και ανάλογα εκπαιδεύουμε ταυτόχρονα και τον ασθενή, την οικογένεια ή το περιβάλλον, δίνουμε οδηγίες, ενώ στους ασθενείς που είμαστε πάνω από 9, τότε σημαίνει ότι θα πρέπει ουσιαστικά να τροποποιήσουμε το δυτολόγιο του ασθενούς, να δώσουμε πολύ πιο συγκε στους ασθενείς του, είναι να επιλέξουμε το πώς θα μπορούμε να ενισχύσουμε τη διατροφή. Αρχικά για εμάς υπάρχει ο εμπληκτισμός τροφήμων που σημαίνει ότι προσπαθούμε να κάνουμε το φαγητό που ήδη καταναλώνει ασθενείς, πιο θρεπτικό σε ενέργεια και βροτεΐνοι κυρίως, το επόμενο στάδι είναι ιντερική διατροφή, η οποία συζητάται αρκετά στην βιβλιογραφία και η οποία είναι σε κάποιο βαθμό παρεξηγμένη και τέλος έχουμε την παρατηρική διατροφή. Στο κομμάτι της ιντε εννοούμε οποιονδήποτε τρόπο μπορούμε να αξιοποιήσουμε προκειμένου να ενισχύσουμε το φαγητό από τους στόματους που καταναλώνει ασθενείς και εδώ μιλάμε είτε για συμπληρώματα διατροφής από τους στόματους, που είναι αρκετά παρεξηγμένα ακόμη δυστυχώς, είτε για σαλνεραϊκή σύπηση. Τα συμπληρώματα διατροφής από τους στόματους είναι μια απόλυτα ενδειχμένη μέθοδος σύνδεσης ενός ασθενούς και χρησιμοποιούνται σε ασθενείς που δεν μπορούν να καλύψουν τουλάχιστον 60% των αναγκών τους καθημερινά από τους στόματους. Ακόμη και αν ενισχύσουμε το φαγητό τους, ακόμη και αν το κάνουμε πιο θρεπτικό, αναγκαστικά σε πολλές περιπτώσεις θα πρέπει να καταφύγουμε σε αυτά. Και το επόμενο στάδιο είναι η σαλνεραϊκή σύπηση. Τους συναντώ πολύ συχνά και σε ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος, είτε μιλάμε για κάποιο ρινογαστρικό σωλήμ, είτε για κάποια γάστρυνή στιδοστομία. Τι ενδείξεις έχουμε για την εντρική σύπηση, δηλαδή για τα συμπληρώματα διατροφής από τους στόματους κυρίως. Οι διεθνείς οργανισμοί μας δίνουν τη δυνατότητα, εδώ είναι η οδηγής της ESPEN της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για την Εντερική και Παραδερική Διατροφή, η οποία μας προτείνει ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε συμπληρώματα διατροφής από τους στόματους σε έναν ασθενείο που είναι κακοθρεμένος, σε έναν ασθενείο που έρχεται σε εμάς με απόλαιο σωματικό βάρος, δεν μπορεί να καλύψει πάνω από το 60% των ανάγκων του σε ενέργεια και πρωτεΐνη και πολύ περισσότερο σε έναν ασθενείο περιεγχειρητικ η δυνατότητα να στήσουμε το ασθενείο αυτό με τη βοήθεια συμπληρωμάτων εντροφής και επίσης στους ασθενείς που ακτινοθεραπεύονται από την πρώτη ημέρα της ακτινοθεραπείας και εδώ έχουμε ακόμα μια μεγάλη μάχη, παρόλο που τελειώνει το 2019 για εμάς, πολύ μεγάλη μάχη με την ακτινοθεραπεία, οι οδηγίες μας δίνουν τη δυνατότητα εξεκάθαρα και βλέπουμε ότι το level of evidence είναι A από την πρώτη μέρα της ακτινοθεραπείας να δώσουμε συμπληρώματα διατροφής από τους στόματους σε έναν ασθενείο μέχρι το τέλος της ακτινοθεραπείας για να προλάβουμε ακτινική εντερήτηση, ακτινική σοφαγήτητα και να είναι μετά για εμάς τα πράγματα πολύ πιο δύσκολα και πολύ αδρά η παρεντερική για την οποία υπάρχει ένα μεγάλο σύννεφο ακόμη υθερό στην Ελλάδα, σύντηση μέσο-κεντρικής περιφερικής βλέβας και εδώ όμως έχουμε οδηγίες από την ΕΣΠΕΛ, πάλι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε συμπληρωματικά την παρεντερική διατροφή σε έναν ασθενείο που έρχεται σε μας κακοθερμένος και οι ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος πολύ συχνά μπορεί να είναι υποψήφιοι, ακριβώς γιατί μπορεί να μην έχουν προσπελάσσει μοναστριαντερικό για κάποιο λόγο, άρα δεν θα μπορούμε να τους σωτήσουμε εταιρικά και επίσης πάλι το ίδιο σε έναν ασθενείο που πρόκειται να υποβληθεί σε έναν χειρουργείο, άρα πάλι μιλάμε για έναν ασθενείο με καρκίνο παγκρέατος, μπορούμε να ξεκινήσουμε παρεντερικά πριν την επέμβαση ώστε να πάει στην επέμβαση καλαθρεμένος. Και το βασικό τρόπο που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητα είναι το αντιμετώπιση σύμπτωματων για τους ασθενείς μας, πλέον υπάρχουν και οδηγίες από τους μεγάλους διεθνείς οργανισμούς, οι οποίοι συσσορεύουν τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίζει ένας ασθενής και μπορεί να είναι ανωρεξία, μπορεί να είναι αλλαγές στη γεύση και την όσοφυση, συμπτώματα που αφορούν το γαστριντερικό όπως δυσκολιότητα ή διάρρυς, ξυροστομία, δυσανεξίες, ναυτίες, αίμετη και πάμε να δούμε λίγο πώς τα αντιμετωπίζουμε. Στην περίπτωση της ανωρεξίας αυτό το οποίο προτείνουμε είναι ο ασθενής μας να προγραμματίζει τα γεύματά του και να τα προετοιμάζει, να προετοιμάζει και να αποθηκεύει το αγαπημένο του τρόφιμα χωρίς να χρειάζεται να έχει επαφή με αυτά τη στιγμή που η ανωρεξία θα είναι πάρα πολύ έτονη, μικρά και συναγ διόρεξη για τους ασθενείς μας, κατανάλωση υγρών, όχι ταυτόχρονα με τα κυριαγεύματα για να αποφύγουμε το κορεσμό, συνδυασμός του φαγητού με ευχάριση στις δραστηριότητες, παίζω με τα εγγόνια μου, βλέπω τηλεόραση, βλέπω την αγαπημένη μου σειρά, πηγαίνω βόλτα στο σκύλ μου και γενικώς χρησιμοποιούμε και διάφορες τεχνικές που εντάσσονται στο πλαίσιο της ενίσχυσης της τροφής που αναφέραμε πριν όπως είναι τα finger food, κάποια milkshake, το παγω πιευξημένης όρεξης, χρήση πλαστικών αντί μεταλλικών σκευών για να αποφεύγουμε αυτήν την κακή αίσθηση που έχουν πολύ συχνά με τα μέταλλα, προετοιμασία του φαγητού και από τον ίδιο τανασθενεί και εδώ μπαίνει ξανά πάλι το περιβάλλον και η οικογένεια, το κόκκινο κρέας είναι ένα κόκκινο πανί για τους ασθενείς γιατί είναι από τα πρώτα τρόφημα που εμείς προτείνουμε και από τα πρώτα τρόφημα που μας περιγράφουν ότι αποστρέφονται άρα προσπαθούμε να τα αντικαταστήσουμε με άλλες πηγές π παχαρικά τρόφημα που δυσκαιρινούν την κατάπωση, προετοιμάμε πιο μαλακά τρόφημα και τρόφημα σε υγρή μορφή, κατανάλωση τροφής σε μικρά κομμάτια, κατανάλωση υγρών με καλαμάκι και σε θερμοκρασία δωματίου ενώ στην περίπτωση της ναυτίας, στην οποία συναντάμε πολύ συχνά στους ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος, πάλι μικρά και συναγεύματα, κατανάλωση ξηράς τροφής, κατανάλωση υγρώ μεταξύ των γευμάτων, αποφυγή κατανάλωση υγρών τουλάχιστον 30 λεπτά μετά από ένα επισόδιο αιμέτου και επανέναρξη στη συνέχεια με μικρή ποσότητα υγρώ. Η κατανάλωση τροφής θα πρέπει να γίνει σε θερμοκρασία δωματίου, αποφυγή κατάκληση για τουλάχιστον 1 ώρα μετά από στιγμή στόματος πριν και μετά από τα γεύματα και περιορισμός ερεθισμάτου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, όραση, όσφρηση και ακόη. Πολύ συχνά οι ασθενείς μας περιγράφουν ότι η ναυτία και όχι μόνο επιδινώνεται όταν απλά βλέπουν το φαγητό, όταν το μυρίζουν, ακόμη και όταν ακούνε τα σκεύη στην κουζίνα, τα πιάτα ή την κατσαρόλα και αυτό επιδινώνει ακόμη περισσότερο τα συντώματα τους. Στην περίπτωση των διάρειών, κατανάλωση μικρών γευμάτων, άφθενη ποσότητα υγρών κατά τη διάρκεια της ημέρας, υγρά σε θερμοκρασία δωματίου, περιορίσματα γαλακτοκομικά, όχι γιατί προκαλούν διάρειες, αλλά γιατί επιδινώνουν τη λειτουργία του αγαστατερικού, άρα επιδινώνουν το σύμπωμα του ασθενούς και περιορίσμα την κατανάλωση τροφίματος που είναι πλούσο σιδητικές σύνες, δηλαδή φρούτα, λαχανικά, όσπρια, τουλάχιστον για τροφίμα. Στην περίπτωση της κοιλότητας δουλεύουμε λίγο αντίστρεφα, δηλαδή ενισχύουμε τροφίματα που είναι πλούσο σιδητικές σύνες, λαχανικά, φρούτα, όσπρια, δημητριακά προϊόντα υλικής άλυσης, αρκετά υγρά στη διάρκεια της ημέρας και φυσική δραστηριότητα όσον αυτό επιτρέπεται για τον ασθενή και αυτές είναι οι οδηγίες που υπάρχουν επίσημα για τους ασθενείς μας, για έναν ασθενή με καρκίνο παγκρέατος και τις οποίες προτείνεται να ακολου το πρωινό, μεσημερινό, βραδινό και ενδιάμεσα σνακ, αυτό φυσικά των διαμορφών και ο κάθε ασθενής ξεχωριστά, κατανάλωση υπαρκούς ποσότητες υγρών κατά τη διάρκεια της ημέρας ενδιάμεσα των γευμάτων, περιορίζουμε την κατανάλωση λιπαρά, περιορίζουμε την κατανάλωση αλατιού, τουλάχιστον 2 με 3 μερίδες φρούτων και λαχανικών και το βασικό τροφίμα που είναι πλούσιο σε πρωτεΐνι, που σημαίνει οι οδηγείς λένε αυγός η καθημερινή βάση για τον ασθενή μας, οπωσδήποτε κάποιο γαλακτοκομικό μέσα στην ημέρα και 3 με 4 φορές την εβδομάδα κρέας είτε κόκκινο είτε λευκό μαζί με ψάρι. Και για να κλείσουμε λίγο και το τι μπορούμε να κάνουμε στο κομμάτι της διτροφής στο πριν, αλλά οι οδηγείς αυτές ισχύουν και για τους επιζήσατες, λευκές ασθενείς οι οποίοι τελειώνουν την πρώτη γραμμή θεραπείας και εξακολουθούν να έρχονται σε εμάς απλά για μια παρακολούθηση, υγιές σωματικοβάρος, φυσική δραστηριότητα στους ασθενείς που επιτρέπετε, διετροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημιτριακά προϊόντα λοικής άλυσης, περιορίσματα πεξεραχασμένα τρόφουμα, αυτά που είναι πλούσια σε λιπαρά, αυτά που είναι πλούσια σε ζάχαρη, όσον αφορά το κόκκινο και το πεξεραχασμένο κρέας για το οποίο υπάρχει μια τεράστια θεωρία, ο WCRF μας λήξε κάθαρα και αυτό είναι ένα ενεργόρ το οποίο βγήκε πέρσι το 2018 μετά από 11 χρόνια που το περιμένουμε, το 2007 μας λέει λοιπόν ότι για την πρόληψη αλλά και για τους επιζήσατες τρεις μερίδες την εβδομάδα κόκκινο κρέας, κατά τη διάρκεια της θεραπείας τρεις με τέσσερις, άρα λοιπόν δεν είναι απαγορευμένο το κόκκινο κρέας, δεν προκαλεί καρκίνο, δεν οδηγεί στην εμφάνιση καρκίμου, το μόνο για το οποίο έχουμε οδηγήσει είναι το πεξεραχασμένο κρέας που ο Παγκόσμιος Οργανισμούς Υγείας έβγαλε το 2015 και τη θεωρείται ξεκάθαρα καρκίνογόνο αλλά κανείς πρακτικά δεν το απαγορεύει, αλλού όσον αφορά το κόκκινο κρέας και μιλάμε για το μοσχάρι, μιλάμε για το χοιρινό, για το αρνί και για το κατσίκι, γιατί αυτά επίσημα θεωρείτος κόκκινο κρέας στην βιβλιογραφία, τρεις φορές την εβδομάδα δηλαδή σε γραμμάρια 350 με 500 για τα ποτά τα οποία είναι πλούσια σε ζάχαρη, περιορίζουμε το αλκοόλ, θυλασμός για τις μητέρες και το βασικότερο όλο γιατί είναι και μια ερώτηση την οποία μας κάνουν καθημερινά οι ασθενείς οπελογικές μονάβες αν πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέ πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πblowingπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πρέπει να πέ investigative να φτιάξω Hey Därάνα expanded out of the за διαδrule… Δεν διαφέρνουν σε κάτι από εμάς, οπότε νομίζω ότι όλοι αυτοί που έχουμε να κάνουμε είναι απλά να συμβάλλουμε στον ενισχύει με αυτά. Ευχαριστώ πάρα πολύ! Ευχαριστώ πάρα πολύ! |
