| μάθημα φαρμακευτικής: Ο Βιέρας έκανε ότι το γεγονός του διευθυνήτων και του πραγματικούς και του βιντεοκνομικού ήταν παραπάνω σε όλους τους διευθυνήτων. Και φορά το διευθυνήτων έγινε περίπου πανεπίστευση. Γενική χημεία, όταν μπήκατε στο τίμα αυτό το οποίο θα παρουκολουθήσατε, σας δώσαμε και έναν οδηγό σπουδών, έναν τέλειο βιεράκι. Ή σας υποσχέθηκαν ότι θα σας το δώσουν. Σε εκείνο τον οδηγό σπουδών, περιγράφετε το πακέτο των μαθημάτων που πρέπει να παρακολουθήσετε για να πάρετε το πτυχείο σας. Αυτό που επιθυμείτε να πάρετε για να το κάνετε ό,τι έχετε σκοπό να το κάνετε. Εντάξει. Σε αυτό το πρόγραμμα σπουδών, ένα από τα πρώτα μαθήματα είναι η Γενική Χημεία. Γιατί, γιατί προφανώς η Γενική Χημεία, καταλαβαίνετε τι θα πει, πραγματεύεται κάποια γενικά πράγματα γύρω από τη Χημεία. Το πρόγραμμα σπουδών σας έχει αρκετή χημεία, αλλά το μέρος των φραγματικών δεν έχουν τόση πολλή χημεία. Εντάξει. Ένα εισαγωγικό μάθημα γενικής χημείας θα ήταν πάρα πολύ χρήσιμο. Και αυτό γρήγορα κάνουμε εδώ πέρα. Δηλαδή, γενικές εισαγωγικές έννοιες. Τα πιο πολλά από αυτά, τα θυμάστε, τα πιο πολλά από αυτά, τα έχετε ακούσει στο κυμνάσιο και στο Λύκειο. Και αρκετά φορές μάλιστα. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι ένα υλικόειδε σύστημα. Ξανακούσετε για πράγματα πολλές και πολλές φορές. Θα τα ξανακούσετε. Εντάξει. Εγώ εδώ πέρα προσποιούμε ότι δεν τα έχετε ακούσει. Και έτσι έχω πάρει το λαγοπότορα, τα σβήνω όλο και ξαναξεκινάω από την αρχή. Ξεκινάμε λοιπόν από την αρχή για τον εξής απλό λόγο. Το ότι πρέπει σε ορισμένα πράγματα να εντρυφήσουμε περισσότερο. Πρέπει ορισμένα πράγματα να τα τονίσω περισσότερο, να προσπαθήσω να τα βάλω στο μυαλό σας όσο γίνεται. Εντάξει. Για να μπορείτε να τα χρησιμοποιείτε στη συνέχεια όταν θα χρειαστεί. Οι γενικές γνώσεις από βασικές αρχές πάνω στη χημία είναι πράγματα που θα πρέπει να ανακαλύτεσαι συχνά όταν θα πάτε αργότερα να κάνετε πιο εξηγευμένα μαθήματα. Συνανόργανοι, την οργανική, την φυσική χημία, την αναλυτική και όλα αυτά. Όλα αυτά είναι χημίας. Τι είναι λοιπόν η χημία? Είναι η επιστήμη που ασχολείται με τα χημικά φαινόμενα. Μπράβο. Πολύ έξυπνο. Τι είναι τα χημικά φαινόμενα? Το άλλο από τα φυσικά. Είναι τα φυσικά και τα χημικά φαινόμενα. Εκεί υπάρχει μια δυσκολία. Έτσι και αυτή τη δυσκολία πρέπει να την έχετε αναγνωρίσει από τα κοιμασιακά σας χρονιά. Παίρνουμε ένα κομμάτι πάγο και το αφήνουμε και λιώνει. Τι είναι αυτό που έχει συμβεί? Είναι χημικό ή φυσικό φαινόμενο? Μα έχει αλλάξει. Ο πάγος δεν είναι πια πάγος. Είναι ραξτό. Όχι. Είναι φυσικό φαινόμενο διότι η σύσταση του πράγματος είναι ίδια. Η ίδια ήταν όταν ήταν πάγος και η ίδια όταν είναι νερό. Αυτό δεν φαίνεται όπρωτοι ματιά από το παιδί. Καταλαβαίνει ότι ήταν ένα στερό το οποίο έγινε νεγρό. Είναι αυτό μια μεταβολή. Πρέπει να το πείσουμε ότι αυτό είναι μια φυσική μεταβολή. Μέσα στον πάγο υπήρχαν μόρια από αυτά που τα λέτε ακόμα και σε αυτή την ηλικία ΙΤ2ΟΟ και μου το γράφετε έτσι. Ναι γελάτε. Πώς θα μου το λέτε στο εργαστήριο αυτό το ΙΤ2ΟΟΟ θα το βρω εκεί ή αλλού. Πρέπει λοιπόν να πείσουμε τον κόσμο ότι αυτά τα μόρια τα ΙΤ2ΟΟΟ ήταν και μέσα στον πάγο είναι και τώρα μέσα στο υγρό. Και κατά συνέπεια αυτή η διαδικασία που το στερεό έλειωσε δεν είναι ένα χημικό φαινόμενο. Είναι μια μεταβολή φάσης. Αν όμως πάρεις ζάχαρη και αρχίσεις και τη λιώνεις και εκεί το στερεό γίνεται υγρό αλλά γίνεται καραμέλα είναι άλλο πράγμα. Εντάξει. Εδώ λοιπόν μπορεί κάποιος να βασιστεί πάνω στην αντιστρεπτότητα του φαινομένου. Μπορώ δηλαδή αν θέλω το νερό να το πάρω να το παγώσω και θα ξαναγίνει πάγος. Άρα πήγα στην υγρή φάση ξαναγύρισα πιο στερεά. Με την καραμέλα δεν γίνεται. Όσο καν την κρυώσουν δεν πρόκειται να ξαναγίνει ζάχαρη. Εντάξει. Τι πρόβλημα υπάρχει εδώ αν γίνει αυτό κατονοητό. Το πρόβλημα έρχεται εκεί που το αναγνωρίσετε κι εσείς δηλαδή στη Δευτέρα Λυκείου. Στη Δευτέρα Λυκείου δεν αναγνωρίσαμε κανένα πρόβλημα φυσικά. Διότι τους περισσότερους δεν σας ένιαζε. Η Τρίτη Λυκείου είναι σημαντική. Εκείνο που πρέπει να διαβάσεις για να περάσεις εξετάσεις δεν είναι. Λοιπόν, στη Δευτέρα Λυκείου πρέπει να είπατε για τη χημική ισορροπία ή να ακούσετε για τη χημική ισορροπία. Χημική ισορροπία είναι μια αντίδραση που πάει και προς εδώ και πάει και προς εκεί και αυτό τώρα τι είναι χημικό φαινόμενο. Δεν είναι φυσικό με την έννοια ότι είναι αντιστρεπτό. Για πες. Εγώ δεν μπορώ να πω πάντως. Έχει μια δυσκολία. Πρέπει να πούμε αρκετά περισσότερα πράγματα σε κάποιον και να καταλάβουμε ότι άλλο πράγμα είναι το υγρό νερό γίνεται στερό πάγος και άλλο ότι αυτό το κίτρι ο κοινόματος ψήξος ξαναγίνεται κίτρινο και αυτού το σπράγμα είναι μια χημική διαδικασία όταν είναι μια φυσική διαδικασία. Έτσι λοιπόν, για τις χημικές διαδικασίες θα μιλήσουμε εδώ πέρα και θα μιλήσουμε όσο πιο απλά όσο πιο βασικά γίνεται. Εμείς τώρα, εγώ ξέρω ότι ξέρετε μερικά πράγματα και δεν αρχίζω από την αρχηβού και αυά και λόγω σχετικά, για να γίνει μια χημική διαδικασία τι πρέπει να κάνουμε μια χημική αντίδραση. Το λιγότερο βάζω δύο πράγματα να αντιδράσουν. Για να γίνει μια χημική αντίδραση ποια είναι η απαραίτητη συνθήκη. Τουλάχιστον ένας δεσμός ανάμεσα σε δυο άτομα να σπάσει και τουλάχιστον ένας καινούργιος να σχηματιστεί. Αν έχω ένα σύστημα που μπορώ να το περιγράψω έτσι κάπως, αν αυτός ο δεσμός σπάσει, έχει ξεγίνει να γίνεται μια χημική αντίδραση. Αν είχα δύο τέτοια συστήματα και στην πορεία μιας αντίδρασης σχηματίζεται ένας δεσμός μεταξύ τους, έχω μια χημική αντίδραση. Άρα, αν προσπαθήσω να περιγράψω τις χημικές αντιδράσεις, το πρώτο που μπορώ να κάνω είναι να τις περιγράψω οπωσδήποτε μακροσκοπικά. Πάω σε ένα ποτήρι το α και το β και κοιτάω. Α, έγινε κίτρινο. Α, έγινε κόκκινο. Βγήκε αέριο, έπεσε στερεό. Πρακτικά, αυτές είναι οι παρατηρήσεις που γίνονται σε ένα χημικό εργαστήριο. Δημιουργείται ένα αέριο, φυσαλίδες, σχηματίζεται ένα στερεό, πέφτει, αλλάζει ένα χρώμα, ή χάνεται, ή δημιουργείται και είτε κρυώνει, είτε θερμένεται το δοχείο στο οποίο γίνεται η αντίδρασή μου. Αυτές είναι οι παρατηρήσεις που μπορούν να κάνουν σε ένα χημικό εργαστήριο. Και αυτές, όπως σας περιέγραψε, είναι ποιοτικές. Ε, οι ίδιες μπορούν να γίνουν και ποσοτικές. Πόσο αέριο, πάω και το μαζεύω και το μετράω, πόσο στερεό, πάω το διηθώ και το ζυγίζω, πόσο άλλαξε το χρώμα, υπάρχουν όργανα, θα τα δούμε στα εργαστήρια που μπορώ να του βάλω μέσα το δείγμα μου και να μου πει πόση ακριβώς απορρόφηση έχει και σε ποιομικός σχήματος και άρα με τι πραγματική στοιχή. Εντάξει. Αυτές είναι χημικές παρατηρήσεις. Αυτό μπορώ να κάνω. Αυτό όμως είναι μικροσκοπικά. Έγινε κίτρινο, έγινε πράσινο, έπεσε στερεό, δημιουργήθηκε αέριο, ναι. Στην ουσία τι έχει γίνει. Δημιουργήθηκαν ή καταστράφηκαν κάποιοι χημικοί δεσμοί. Αν θελήσω να περιγράψω την χημική αντίδραση, όχι να τη δω μικροσκοπικά, αν θελήσω να την περιγράψω για να προσπαθήσω να την καταλάβω, πρέπει να μπορώ να εξηγήσω αυτό εδώ πέρα, το σχηματισμό ή την καταστροφή ενός χημικού δεσμού. Το αν μπορεί καταρχήν να υπάρξει δεσμός ανάμεσα στο α και το β, τι είδους δεσμός ήταν αυτός, θα είναι ισχυρός, θα είναι ασθενής και κάτω από ποιες συνθήκες μπορώ ήταν να τον δημιουργήσω ή να τον καταστρέψω. Μα για να περιγράψω το χημικό δεσμό τι πρέπει να μπορώ να κάνω, ένα βήμα πιο πριν, να μπορώ να περιγράψω τα α και β ξεχωριστά και να μπορώ να περιγράψω πίσω στην τάση τους να κάνουν κάποιο είδους αντίδραση, θα πλησιάσουν το ένα προς το άλλο. Εντάξει, και να το κάνω αυτό τι χρειάζεται, να μπορώ να περιγράψω τα α και β, τα α και β ας πούμε ότι είναι κάποια μικρότερα μόρια, το ίδιο πρέπει να κάνω και εκεί. Να δω ο κάθε ένας χημικός δεσμός στο κάθε μόριο α και β πως και λοιπά και λοιπά. Αλλά ας πούμε ότι είναι άτομα, το άτομο α και το άτομο β, κατά λίγο εκεί πέρα. Τι πρέπει να ξέρω πριν ξεκινήσω να περιγράψω το χημικό δεσμό ανάμεσα σε δύο άτομα α και β. Πρέπει να μπορώ να κατανοήσω το γιατάτομα, τι είναι αυτό το α, τι είναι αυτό το β. Εντάξει, από τι αποτελείται, από άτομα, τι είναι αυτό το άτομο του α, πως μπορώ να το περιγράψω. Κατά συνέπεια, όλα τελικά, τώρα που έχουμε μια σαφή γνώση έτσι για το πως είναι σχεματισμένος ο κόσμος, όλα καταλήφωσαν να μπορώ κάπως να αντιληφθώ να περιγράψω και να κατανοήσω τις ιδιότητες των ατόμων. Εντάξει, και επειδή πάλι πρωθύστερο, πάλι ξέρω ότι το ξέρετε παρόλο που κάνω ότι δεν το ξέρετε, η χημική συμπεριφορά του α και του β πως τι καθορίζεται από αυτά τα πράγματα που θα πλησιάσουν πρώτα του ένα στο άλλο. Τώρα εμείς ξέροντας τη δομή του ατόμου, ξέρουμε ότι το πρώτο πράγμα του α που θα πλησιάσει, το πρώτο πράγμα του β είναι τα ηλεκτρόνια και αμέσως τα έξω έξω ηλεκτρόνια της εξωτερικής τροχιάς. Άρα, που καταλήγει το σύστημα, για να μπορώ να περιγράψω τη δομή του ατόμου α και τη δομή του ατόμου β, πρέπει να μπορώ να γνωρίζω κάτι για τα ηλεκτρονιά τους. Πόσα είναι, πού βρίσκονται, πού είναι τακτοποιημένα κοντά σχετικά. Έχουν την τάση να αντιδράσουν, να επιδράσουν με ηλεκτρόνια ή όχι. Εντάξει. Εδώ λοιπόν, εμείς, δεν θα προχωρήσουμε την επιστήμη όπως την προχώρησαν οι επιστήμονες. Οι επιστήμονες που ασχολήθηκαν με την χημία, την προχώρησαν πριν, όπως σας είπα. Α, κάνω κάποιες αντιδράσεις. Α, ναι, παρατηρήσεις. Γίνεται κίτρινο, γίνεται πράσινο. Στη συνέχεια, η επιστήμη γίνεται πιο ποσοτική. Πόσο κίτρινο, πόσο πράσινο, πόσο στερεό, πόσο αέριο. Και στη συνέχεια προσπαθούμε να δούμε πού οφείλεται το ότι έγινε πράσινο, κίτρινο, έγινε αέριο, έγινε στερεότερο, τα σχετικά. Η δομή του ατόμου, για την οποία σας μιλάω, με τον τρόπο που την ξέρουμε τώρα. Αυτά είναι τα βασικά. Ο πυρήνας είναι έτσι και έτσι, τα ηλεκτρόνια είναι σχετικά. Αυτή η δομή. Πότε ολοκληρώθηκε μας το μυαλό μας? Από πότε και μετά νομίζετε ότι μπορούσαμε να δούμε... Α, εγώ ξέρω για το άτομο. Να περιγράψουμε αυτό που γράφεις στα σχολικά σας βιβλία. Από πότε. Τα μικροσκόπια ναι, αλλά με ένα μικροσκόπι δεν πρόκειται ποτέ να δεις ένα άτομο. Ούτε και ηλεκτρονικό, το διοτιδήποτε. Για πες. Όχι του ράδεφλου, αρχοντικά είναι 1910, 1912, 1915. Εκεί η 1912, 1913 είναι η διατύπωση του ατομικού προτύπου κλπ κλπ κλπ. Καμιά καλύτερη ιδέα, πιο κοντά προς τις μέρες μας? Η δομή ολοκληρώθηκε το 1922. Το τελευταίο πράγμα που μάθαμε για το άτομο ήταν ότι υπηρήχε και κάποια πράγματα, τα οποία προηγουμένως δεν μπορούσαμε να δούμε. Γιατί δεν μπορούσαμε να δούμε? Γιατί είναι εύκολο να δεις πράγματα που έχουν φορτίο. Δημιουργείς ένα ελεκτρικό πεδίο, τα θετικά φορτία πάνω από εδώ, τα αρνητικά από εκεί. Και όσο πιο πολύ φορτίο έχουν, τόσο πιο μακριά θα πάνε, κλπ κλπ και όλα τα σχετικά. Εάν έχεις και σωματίδια το οποίο δεν είναι φορτισμένο, τι κάνεις, ό,τι πεδίο και να βάλεις δεν πρόκειται να εκτραπώνει ποτέ. Ποιο ήταν το τελευταίο πράγμα που βρήκαμε μέσα στο άτομο και τότε πια καταλάβαμε πώς είναι η δομή του ατόμου, αυτό που είναι με το νετρόνιο. Από το νιούτραλ, το λατιμικό, που σημαίνει ουδέτερος. Είναι ένα πράγμα το οποίο δεν έχει φορτίο. Ό,τι δυναμικό πεδίο και να δημιουργήσεις εδώ πέρα, κανένα νετρόνιο δεν πρόκειται να πάει από εδώ και από εκεί πέρα. Θα συνεχίσεις την πορεία τους κι απέρα και δεν θα το δεις ποτέ. Ήταν το πιο δύσκολο πράγμα. Ανακαλύφτηκε λοιπόν, μάλλον προτάθηκε το 1932, ότι υπάρχουν τέτοια πράγματα στην πυρίνα και τότε και κοντά το 1933-1934 διαπιστώθηκε και η υπάρξή τους έμμεσα. Και από τότε και μετά μπορούμε να μιλήσουμε για τη δομή του ατόμου. Από τότε και μετά ισχύει αυτή η εικόνα που σας δίνουμε στα σχολικά σας εβδοία. Τώρα λοιπόν ας μιλήσουμε για το ατομό. Από εδώ θα ξεκινήσουμε. Το ατομό, έτσι και ο διεθνής όρος είναι αυτός, προκύπτει από δύο λέξεις. Το πρώτο είναι το α, το αρνητικό, το α. Α χαήρευτος, α φάσιος, α άσχετος, α. Όλα τα α σημαίνει απουσία του ότι ακολουθεί. Αυτό που ακολουθεί είναι το μ, το κόβω. Η πρόταση για την υπάρξη των ατόμων ήταν κατ' αρχή θεωρητική και προέκυψε από κάπου εδώ πέρα από την γειτονιά μας. Από τον Δημόκριτο, από τον δάσκαλό του για τον οποίον ξέρουμε μόνο ότι υπήρχε, έτσι και από μερικούς άλλους. Στη συνέχεια από τον Επίκορο, στη συνέχεια από μερικούς άλλους που προτείναν ότι εγώ αυτή την κυβολία μπορώ να την πάρω και να την κάνω μικρά μικρά κομματάκια. Μέχρι πότε? Μέχρι το σημείο που θα είναι τόσο μικρά που δεν θα μπορώ πια να τα κόψω. Άτομα. Η βασική οντότητα λοιπόν είναι αυτή. Λέει ο Δημόκριτος και όλοι μετά από αυτό είναι ένα θεωρητικό κατασκεύασμα. Πρέπει να υπάρχουν τέτοιου τέτοιου πραγματάκια για να κοράνω το ενέδρι προς τώρο και να μου δίνουν αυτή την πληθυρότητα των σωμάτων που βλέπω γύρω μου. Πρακτικά υπάρχουν τα άτομα. Κάποιοι μπορεί να τα δέχονται και κάποιοι όχι. Πότε ξαναζωνδάνεψε η ατομική θεωρία, σύμφωνα με αυτά που ξέρετε, που κάνω ότι δεν ξέρετε αλλά ξέρω ότι τα ξέρετε. Πότε ξαναζωνδάνεψε η ατομική θεωρία, με την έννοια ότι είστε κάποιος και πρότεινε ότι υπάρχουν τα άτομα και είναι οντότητες και δεν είναι ιδιαίτα κατασκευάσματα μέσα στο μυαλό μου. Ποιος από όλους? Ο Τζόν. Ποτέ ο Άβερλ με κανέναν τρόπο. Εντάξει? Ναι, πόσες φορές έχω δει William και τέτοια γραμμένα, ποιος δε ράδεφρο το πρότεινε, ένας από τους τέσσερις. Λοιπόν, ο Τζόν Τάλτων. Αρχές του 1800. Λένε ότι το 1803, καταρχήν σε κάποιο κείμενό του, προτείνει την ύπαρξη ατόμων, εντάξει, προσπαθώντας και αυτός να λύσει το πρόβλημα με κάποιες μετρήσεις που έκανε στα αέρια. Τον Τάλτων από πού άλλο τον ξέρετε? Από κάποιους νόμους των αερίων, εντάξει, των αμερικών πιέσεων, του ετούτου, του εκείνου, του άλλου. Πρέπει, λένε, υπάρχουν οντότητες, χειροπιαστές, που έχουν όγκο, που έχουν μάζα. Και από τον Τάλτων, λοιπόν, ο Τζόν Τάλτων, τότε, ναι, όχι ο Τζάκ, όχι κάποιος άλλος, ο Τζόν. Το 1803 υπάρχει αυτή η παρουσίαση σε ένα κείμενό του. Ο ίδιος ήταν τόσο σημασμένος που δεν τόλμησε να το προωθήσει παραπέρα. Κάποιοι άλλοι, φίλοι του γνωστή του και όλων τους σχετικά, ήταν πιο ενθουσιώτες και προχώρησαν αυτή την πρόταση της ατομικής θεωρίας. Περίπου μια δεκαετία αργότερα εμφανίστηκε με ένα βιβλίο του, μέσα στο οποίο και μερικές σελίδες αναφέρονται σε αυτό, που ονόμασε ατομική θεωρία και είναι η σύγχρονη για μας αρχή της ατομικής θεωρίας. Τι λέει αυτή η ατομική θεωρία? Υπάρχουν οντότητες α και β, οι οποίες για τον Δάλτον είναι αυτό το πραγματάκι. Μικρές ολόκληρες πηλίτσες. Είναι λοιπόν μία πηλίτσα και μία άλλη πηλίτσα. Ο Δάλτον προχώρησε στο να πει το εξής πράγμα. Αν φτιάξω την Ένωση ΑΒ, τότε και η Ένωση ΑΒ παριστάνται από ένα άτομο. Για τον Δάλτον, λοιπόν, οι έννια άτομο είναι γενικευμένοι. Για οτιδήποτε υπάρχει γύρω μας, υπάρχει το βασικό του συστατικό, που είναι ένα άτομο. Σε συγκεκριμένη περίπτωση, για να μην μπλέκει το κόσμο, εκείνο που θεώρησή ήταν μια συνένωση από αυτές τις δύο πηλίτσες, α και β. Α, από εδώ και πέρα ξεκίνανε τα προβλήματα της ατομικής θεωρίας. Ο ίδιος Δάλτον δεν μπορούσε να κατανοήσει ότι θα μπορούσε να υπάρχει ένωση του τύπου α2β ή αβ2. Για ποιο λόγο? Επίσης, έπρεπε να υπάρχουν σημαντικά πειραματικά δεδομένα για να τον πείσουν σχετικά με αυτό. Και έτσι το άτομο έμενε να θεωρείται μια ωραία πηλίτσα συμπαγής μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Τώρα, ευτυχώς για σας, τα επόμενα που έχω να σας πω είναι περισσότερο εγκυκλοπεδικές γνώσεις. Είναι εισαγωγή προησαγωγή στο γιατί χρειάστηκε εμείς να βούμε και να ψάξουμε και να βρούμε τι γίνεται μέσα στο άτομο. Και εδώ αρχίζουν και οι χασουμάρες. Σας είπα για το άτομο, τι θα πει άτομο αυτό το πράγμα, κάτι που δεν τέμνεται άλλο. Ωραία, το καταλάβατε? Ναι, τώρα θα σας πω από τι αποτελείται. Αναγκαστήκαμε να ψάξουμε και να βρούμε και ψάχνοντας βρήκαμε ότι το άτομο δεν είναι το άτομο που θεώρησε ο Θημόκριτος. Είναι κάτι το οποίο έχει εσωτερική δομή από πράγματα. Αυτά λοιπόν τα πράγματα, στη συνέχεια θα έπρεπε αυτά να ονομάσουμε άτομα, γιατί εκείνα είναι που δεν τέμνονται. Και όταν στη συνέχεια κάποια από αυτά τα υποατομικά σωματίδια διασπάστηκαν και είδαμε τα αποτελέσματα της άσκησης τους, εκείνα τα αποτελέσματα έπρεπε να πούμε άτομα. Και αν τώρα το σωματίδιο Higgs-Miggs και Figgs βρεθεί και είναι ίσιο και είναι ανάποδο και είναι σκληρά τα λιώτικα, πρέπει το άτομο να πέει μια κλίμακα παρακάτω. Λοιπόν, τι κάνει η επιστήμη μερικές φορές? Μερικές φορές η επιστήμη τραβή μια γραμμή και λέει παιδιά με σχολείτε, εδώ, δώσε με αυτό το νορισμό, τελείωσε. Το άτομο είναι αυτό το πράγμα, από εδώ και πέρα σε όλα τα βιβλία αυτό θα λέμε άτομο, το α και το β που λέμε εδώ πέρα. Και αφού καταλάβατε καλά τι θα πει άτομο, θα σας πω εγώ ότι αποτελείτε τώρα. Εντάξει το πιο είναι βλακία. Αν πας σε έναν φιλόλογο και του πεις αυτό πέρα το πράγμα, θα πεις κάτω και θα βγάζει αφρούς. Εδώ, όμως, είναι παντομεντικά έτσι, γιατί αλλιώς θα έπρεπε κάθε λίγα χρόνια να αλλάζουμε τα βιβλία και να αλλάζουμε την ουρολογία. Δεχόμαστε, λοιπόν, τον ορισμό άτομο και μιλάμε για το τι υπάρχει από εδώ και πέρα. Εδώ, λοιπόν, υπήρχαν ένα σωρό παρατηρήσεις, οι οποίες μας ανάγκασαν να ψάξουμε μέσα στο άτομο, να βρούμε μικρούς υποατομικούς κόσμους. Οι παρατηρήσεις ήρθαν από ένα σωρό, πώς να το πω, επιμέρους κομμάτια της επιστήμης, όχι από έναν που έκανε μια συγκεκριμένη δουλειά, από πολλούς που έκαναν πολλές διαφορετικές δουλειές. Πρώτα απ' όλα, ηλεκτρόληση. Ας το γράψω εδώ πέρα. Ηλεκτρόληση. Βεβαίως, έχετε υπόψη σας, οι επιστήμονες είναι τα μικρά παιδιά, έτσι. Βρίσκονται έναν καινούργιο παιχνίδι, όλοι θέλουν να παίξουν αυτό το παιχνίδι. Στις αρχές του 1800, ο ηλεκτρισμός ήταν το καινούργιο ωραίο φαινόμενο. Άνοιξη του 1800, ο Βόλτα έφτιαξε την πρώτη, θα λέγαμε, μπαταρία, με τους σημερινούς όρους. Είναι αυτό που είναι γνωστό, ο Αλεσάνδρο Βόλτα. Για αυτό έχει τη διαφορά δυναμή που τη λέμε Βόλτ. Για αυτό έχουμε και τα βολτόμετρα και όλα τα σχετικά, για να τον τιμήσουμε. Ήταν το εξής απλό. Φέτα από χαλκό, βρεγμένο πανί, φέτα από σαδάργυρο, βρεγμένο πανί, φέτα από χαλκό, βρεγμένο πανί, κλπ κλπ κλπ. Βολταϊκή στήλη. Το κάτω κάτω φέτα χαλκού, το πάνω κάτω φέτα από σαδάργυρο. Αν βάλεις δύο σχηματάκια, στις άκρυσσες δημιουργείς ένα ρεύμα σχετικά σταθερό. Μέχρι τότε ο μόνος ηλεκτρισμός που ήταν γνωστός ήταν ο στατικός ηλεκτρισμός. Φορτίζω ένα μικρό κογό, κάνω εκφόρτηση και τελείωσε. Άντε ξαναμάνω να το εκφορτήσω έτσι. Είχαμε λοιπόν ροή αυτού του πράγματος που λέμε ηλεκτρικό ρεύμα. Άνοιξη του 1800 ανακοίνωσε ο Βολτα ότι εγώ έκανα αυτό το πρώτο πράγμα. Και φυσικά όταν κάποιος κάνει μια ανακοίνωση, πολλοί άλλοι λένε κάτσε τώρα, λέει αυτός τα πραγματικά πράγματα ή ότι θέλει δεν είναι. Και πιάνουν και δοκιμάζουν. Πάσανε στην Βασιλική Χημική Εταιρεία, Royal Chemical Society, στην Βελτανία, για να δούμε τι λέει αυτός ο Ιταλός. Τα λέει καλά. Αναθέσετε λοιπόν σε δύο, εσείς και εσείς θα πάτε και να κάνετε αυτό που λέει και να δούμε πέζει ή δεν πέζει. Έπαιξε. Πιστοποιήθηκε ότι καλά τα έλεγε ο Ιταλός. Και το πρώτο πράγμα που έκαναν αυτοί ήταν να δοκιμάσουν τι μπορούμε να κάνουμε με αυτό το ηλεκτρικό ρεύμα. Άντε, βγαίνει ηλεκτρικό ρεύμα από εδώ πέρα από τα συρπαντάκια. Τι θα κάνω? Το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν ηλεκτρόληση. Ευτυχώς για μας, το νερό που χρησιμοποίησε... Ας πάω και το όνομα του Βόλτα εδώ πέρα κάτω. Το νερό που χρησιμοποίησε ο Βόλτα για να βρέξει τα πανάκια του και το νερό που χρησιμοποίησαν οι Νίκολσον και Καρλάιλ που έκαναν την επανάληψη του πειράματος, ήταν νερό της βρύσης, όχι τα δυο ό που λέγαμε προηγουμένους. Εντάξει? Κατά συνέπεια, τι είχε το νερό της βρύσης και κάποια λατάκια που τώρα εμείς ξέρουμε ότι δεν ήταν το νερό που έκανε τη δουλειά, αλλά τα λατάκια που ήταν μέσα στα βρεγμένα πάνω και κλωδικά. Εντάξει? Αποτέλεσμα η ηλεκτρόληση ήταν εκεί γύρω στα 1800 το παιχνίδι των επιστημόνων, των χημικών. Λοιπόν, ένας χημικός από αυτούς, ο Ντέιβι με το όνομα, καλό παλικάρι, ούτε λίγο ούτε πολύ, μια δεκάδα χημικά στοιχεία απομόνωσε για πρώτη φορά. Μπορείτε να φανταστείτε ποια στοιχεία απομόνωσε για πρώτη φορά. Όχι τον άνθρακα, όχι το σίδερο, όχι το χαλκό, ήταν γνωστά αυτά από αιώνες, όχι το θείο, τα πιο δραστικά. Το κάλλιο, το νάτριο, το ασβέστιο, το μαγνίσιο, το βάριο, πώς να τα απομόνωσε σε αυτά, δραστικά δραστικότατα. Αν θέλετε κάποια στιγμή μπορώ να πάρω στο εργαστήριο και σε ένα μπουκαλί που έχουμε κομμένο νάτριο, να κόψω ένα κομματάκι νάτριο και να το βγάλω έξω. Ναι και το λίθιο επίσης. Και να το βγάλω έξω και να δείτε για πόσο θα παραμείνει όπως είναι. Με το που βγαίνει τελείωσε, αντιδράει σχεδόν με οτιδήποτε δηλαδή. Δεν υπάρχει περίπτωση να πιάσει στα χέρια σου μεταλλικό νάτριο, κάλλιο, βάριο, ασβέστιο, λίθιο. Με ηλεκτρόληση όμως μητρογονάθρακας, σταθερός, σταθερότατος, δεν κάνει δρολίσεις, δεν κάνει οξυτουραγωγές, δεν κάνει φωτολίσεις, δεν κάνει τίποτα. Το βάζεις κάτω από εκεί πέρα και είσαι εξασφαλισμένος. Μετά κόβεις κομματάκι και παίζεις. Κάνεις αυτό που θέλεις. Μια δεκαρκά λοιπόν στοιχεία από μόνος εντούτος εδώ πέρα. Και, λένε πολύ, το καλύτερο πράγμα που έκανε στη ζωή του είναι ότι προσέλαβε κάποιον για βοηθό. Και αυτός ο κάποιος ήταν ένας από τους πολύ γνωστούς και πολύ μεγάλους. Ο Φαραντέλης λοιπόν, ούτε λίγοτε πολύ, 30 χρόνια από τη ζωή του, αφιέρωσε στην ηλεκτρόληση, διατύπωσε τους νόμους της ηλεκτρόλησης, έκανε κατομμύρια πειράματα. Ήταν μεγάλος επιστήμονας. Για τους Βρετανούς, το όνομα Φαραντέλη είναι το συνώνυμο του επιστήμονα. The Scientist Michael Faraday, έτσι είναι η περιγραφή του. Αυτός λοιπόν, ευτυχώς για μας, ήταν αμόρφωτος. Και επειδή ήταν αμόρφωτος, όταν χρειάστηκε να περιγράψει κάπως τα φαινόμενά του, είχε έναν μπέρδεμα. Ήθελε να δώσει μια σοβαρότητα στη δουλειά του. Πώς δεν είναι σοβαρότητα στη δουλειά σου, χρησιμοποιείς ξένους όρους. Τον καιρό του, 1820-1930-1940, η σοβαρότητα δινόταν με το να χρησιμοποιήσεις λατινικούς και ελληνικούς όρους. Αυτός σχολείο δεν είχε πάει, λατινικά, ελληνικά δεν ήξερε, έχει όμως φίλους που ξέρουν ελληνικά. Και λέει, κάνω ένα πράγμα, και πώς θα το πω, έλεγε, τι κάνεις, βάζω ηλεκτρισμό και καταστρέφω τις νόσεις. Ελεκτρόλησεις, θα το πεις, το λέει ο φίλος του. Λύω με τον ηλεκτρισμό, καταστρέφω. Και τι γίνεται, λέει, εδώ έχουμε την ενέργεια προς τα πάνω και εδώ προς τα κάτω, γιατί κάπως μπορείς να τα εξηγήσεις, Φαραντέη. Πηγαίνω προς τα πάνω, λοιπόν, και πηγαίνω προς τα κάτω. Άνοιωμαι και κάτωιωμαι. Και πού πηγαίνω, στην κάτω οδό και στην άνοιωδο. Κάθοδος, η άνοδος, και τα πιο μαζί, πώς θα τα πω, ηλεκτροδή. Άνοδ, κάθοδ, ανάιον, κατάιον, εντάξει, ελεκτρόντ. Είναι η τεχνή συλλογία, το λέω εγώ. Λόγω τα βιβλία. Ελληνική ελληνικότατη, εξαιτές αυτό πέρα. Στο Λιακόπουλο μην το πείτε μόνο, θα μας αρχίσεις σε κομπές, δεν αντέχω. Εντάξει. Λοιπόν, ηλεκτρόληση. Άντε, παίρνω εγώ ένα διάλειμμα... Συγγνώμη, αρρωστούληση. Χλωρίχουνα τρίου. Ναι, δεν φταίει ηλεκτρόληση. Εγώ, αρρωστούληση, τι να κάνω. Παίρνω ένα διάλειμμα, χλωρίχουνα τρίου, βάζω τα ηλεκτροδιάκια μέσα εκεί πέρα, παρατηρώ ηλεκτρόληση. Μπράβο. Τι έγινε, σχηματίστηκε κάποια φορτή. Από πού, ήταν μέσα το χλωρίχουνα τρίο. Προφάνως, προφάνεστε εδώ. Να πάρουμε ένα διάλειμμα ζάχαρης. Δεν. Γιατί, ούτε οι κόκκιοι της ζάχαρης, ούτε οι κόκκιοι του λατιού φαίνεται να έχουν κάποιο φορτίο. Προφανώς, μάλλον, σε ένα ηλεκτρικό πεδίο, κανένας δεν θα αρχίσει να κινείται από εδώ και από εκεί. Όμως, κάποια από αυτά, το χλωρίχουνα τρίο, παθαίνει ηλεκτρόληση. Κάπου, λοιπόν, μέσα στο άτομο, υπάρχουν κάποια φορτία. Πούντα, αυτό είναι κάτι που πρέπει να σκεφτούμε, έτσι δεν είναι. Ένα άλλο πράγμα που πρέπει να σκεφτούμε είναι τα φάσματα εκπομπής. Λίγα χρόνια αργότερα, και γύρω στα 1840-1850, ένα παιχνιδάκι για κάποιους, και κυρίως για τον Μπουνσεν, ήταν να παρατηρεί το φάσμα κάποιας ένωσης όταν έβαζε μια ποσότητα από αυτή την ένωση σε μια φλόγα. Δημιουργείς, λοιπόν, μια ωραία φλόγα με ένα λύχνο Μπουνσεν, όπως θα ακούσατε στα εργαστήρια, βάζεις κάπου και πέρα μέσα μια ποσότητα από μια ουσία, ένα κομμάτι χαλκός, ένα κομμάτι σίδρο, ένα κομμάτι άτριο, αν μπορείς να το βρεθείς και να κάνεις δουλειά σου, και παρατηρείς τη φλόγα. Αυτές οι φλόγκες δίναν κάποια χρώματα χαρακτηριστικά για κάθε στοιχείο. Κάθε φορά που έβασες ένα άτριο, παίρνεις μια ωραία κίτρινη χρώση. Α, τι είναι αυτό! Κάτι που υπάρχει μέσα στον άτριο, προφανώς. Βάζεις στρώντιο, παίρνεις μια ωραία κόκκινη χρώση, γιατί είναι κάτι που υπάρχει μέσα στον άτριο. Γιατί, λοιπόν, το άτριο είναι κίτρινο και το στρώντιο είναι κόκκινο? Διότι, λέει ο Μπουνσεν, να κάνω παρατήρες ή να κάνω. Ο Μπουνσεν, λοιπόν, μαζί με τον φίλο του, τον Κίρκοφ, κατασκεύασαν και τα πρώτα φασματόμετρα. Συσθεματάκια που παρατηρούσαν τη ρικοποίηση του φωτός και μπορούσαν να σημειώσουν σε ποιο σημείο ήταν αυτή η φωτεινή γραμμή. Αυτό, λοιπόν, μου πήραν, ήταν φάσματα γραμμικά. Υπήρχε, λοιπόν, μια γραμμή εδώ, κάποια εδώ, κάποια εδώ, κάποια εδώ. Για τον άτριο. Κάποιες άλλες γραμμές για το στρώντιο ή κάποιες άλλες για το καλοκαίρι. Γιατί? Κανένας δεν ξέρει. Γιατί να μην είναι ένα συνεχόμενο φάσμα, κι αυτό κανένας δεν ήξερε. Ήταν όμως παρατηρήσεις, έτσι. Αν έπαιρνα κι εγώ να μετρήσω το στρώντιο, τις ίδιες γραμμές θα έβρισκα στα ίδια σημεία. Δεν υπήρχε περίπτωση να τις ρω κάπου αλλού. Άρα ήταν κάτι χαρακτηριστικό του κάθε συγκεκριμένου ατόμου. Εκείνος που ήρθε και βοήθησε λίγο την κατάσταση, σύγχωρη, δεν το ξέρει, ήταν αυτός εδώ, ο Γιώνας Αγγστραμ, εντάξει, τον οποίον κακώς, πολύ από τους συναδέλφους σας και από τους δικούς μου, τον ονομάζουν Άρμστρον Κάρμπστρον και ήταν ο πρώτος πάτης στο φεγγάρι του 1969. Εσείς δεν υπήρχατε εγώ, μικρός παρατήρους στη δηλειόραση, μια από τις ίδιες που υπήρχαν τότε, πώς κατέβηκε, έτσι έκανε τον τελευταίο βήμα και χοπ, αυτόν πρώτον το δείτε και στο YouTube, έτσι, στο φιλμάκι, και χοροπήδησε στη Σελήνη, έτσι, είχε πολύ μικρότερη βαρύτητα και όλα τα σχετικά. Λοιπόν, Άρμστρον Γιώνας, έτσι, Σουηδός, φασματοσκόπος, αυτός, λοιπόν, έκανε το ανάποδο, πήρε μια λεχνία με έντονο λευκό φως, έστηκε την εκτροβολία εκεί και πέρασε την εκτροβολία από ένα λίχνο Μπούνσιν που είχε μέσα, παρ'επτον, το σαστρόντιο. Τι περίμενε να δει αυτός, να δει ένα ωραίο φάσμα του λευκού φωτός και παρατήρησε μια μαύρη γραμμή εδώ και δυο εδώ και μια εδώ και μια εδώ, όλο το υπόλοιπο χρωματιστό και αυτές μαύρες γραμμές. Γιατί ρε παιδιά, διότι που είναι αυτές οι γραμμές, εκεί ακριβώς που είναι οι φωτεινές γραμμές στο φάσμα εκποβήσης του στροντίου. Άρα το στροντίο και από ροφάκι εκπέμπει σε κάποια συγκεκριμένα μήκη κύματος. Γιατί? Γιατί έτσι τέλει. Κάνε λοιπόν πολλοί παρατηρήσεις και τη μαζεύανε. Και όταν κάποιοι κάνουν παρατηρήσεις, κάποιοι μπορούν να τις κοιτάξουν. Τώρα για μας φαίνεται εύκολο. Λένε, ναι, ξέρετε, χρειάζεται να κάτσεις ένας και να τα κοιτάξεις. Ναι, να σας δώσω εγώ πενήντα σελίδες παρατηρήσεις και να σας πω, κοιτάτε τις. Δεν προκύπτει τίποτα με το να κοιτάω τα πράγματα, έτσι. Πρέπει κάπως να τα συστεματοποιήσω, πρέπει κάπως το γιαρό μου να δουλέψει. Λοιπόν, εκείνο το καιρό, μερικοί από τους δασκάλους, από τη φαίνεται, είχαν ευκαιρία. Κάνω μαθήματα τα πρωινά και τα απόγευματα καθόταν σπίτι τους. Εντάξει, ένας από αυτούς τους δασκάλους, τον ξέρετε, για πες τον εσύ, αν γράψω το όνομα εδώ πέρα, είναι ο Μπάλμερ. Κάποιος, λοιπόν, από τους δασκάλους, δάσκαλος ήταν, στο σχολείο, διάβαζε κάποια περιοδικά, κράτουσε συγνώσεις, έβαλε κάτω το όνομα και λέει ρε παιδιά, υπάρχει καμιά λογική, καμιά σειρά, κάτι, μια κανονικότητα σε αυτό το πράγμα. Και βρήκε μια κανονικότητα. Το μήκος κύματος, αυτό εδώ, ας πούμε, ήταν το λάμπα 1, 2, 3, 4, 5, έτσι. Αυτά, λοιπόν, τα μήκη κύματος συνδυαζόταν με μια σταθερά, επειδή όλη αυτή είναι γερμανόφωνη, η σταθερά είναι constant και ξεκινάει με K. Εντάξει, άμα είναι αγγλόφωνη, η σταθερά είναι constant και ξεκινάει με C. Εντάξει. Υπήρχε, λοιπόν, μια σχέση περίπου αυτού εδώ πέρα του τύπου, για κάποια από τα στοιχεία που κοίταξε ο Balmer, που αυτό το τέσσερο, βεβαίως, μπορείτε εύκολα να πείτε ότι μπορώ να το κάνω κάπως έτσι. Αυτό ήταν μια παρατήρησή του. Συμπάζεψε τα αποτελέσματα, τα έβαλε κάτω και λέει, ξέρετε, βλέπω κάτι τέτοιο. Για κάθε διαφορετικό στοιχείο αυτό ήταν διαφορετικό. Και κάθε μια γραμμή έτσι, υπήρχε το μη 1 για το λάμπα 1, το μη 2 για το λάμπα 2, το μη 5 για το λάμπα 5, το μη 100 για το λάμπα 100. Εντάξει. Πολύ ωραία. Είναι μια τακτοποίηση, αλλά δεν μας βοηθά σε τίποτα. Λέει, είναι αυτό. Υπάρχει μια μαθηματική σχέση που σχετίζει αυτά τα πράγματα. Καλά κάνει. Γιατί δεν τα σχετίζει. Δεν ξέρω, λέει, ο Balmer, αλλά άσχαλος είμαι εγώ. Εγώ απλώς κάθισα τα μελέτης, θα τα κοίταξα και λέω, ξέρετε, υπάρχει μια σχέση, δεν είναι άντες στα 523 νομόμετρα, θα υπάρχουν εκεί, διότι θα υπάκωσε τίποτε σχέση. Εντάξει. Το επόμενο πράγμα, το οποίο ήρθε να προσθέσει στοιχεία εδώ πέρα, έτσι είπαμε ηλεκτρόληση, φάσματα εκπομπής και φάσματα απορώθησης, ήταν οι καθοδικές ακτίνες. Οι γνωστοί σωλήνες του Krux, χοντροί γυάλινοι σωλήνες, στους οποίους μπορείς να τους συνδέσεις μια δυνατή να τραβήξεις τον αέρα που έχει μέσα, όχι όλο τον αέρα, αλλά ένα μεγάλο μέρος του, να είναι λοιπόν αερόκενη αυτής η σωλήνας και σε σέχει να προσπαθήσεις να διαβάσεις μπέσα μικρή ποσχότητα από κάποιο αέριο, δική σου επινεύσεις. Υδρογόνο, οξυγόνο, άζωτο, πιο εύκολο εκεί να πουν αδρανή, ήλιον, νέο, αργό κλπ. Θυμηθείτε τα ονόματα, ήλιον, νέο, αργό, ναι, αδρανή, αδρανέσα θα το βάζω εκεί πέρα και είμαι σίγουρος δεν θα μου καταστρέψει το γλίδι, θα κάνει και μια αντίδραση. Παρένθεση, το ήλιον, γιατί να το λέμε ήλιον, γιατί έτσι, εγώ που το βρήκα είπα να το πω ήλιον, εντάξει, εγώ που το βρήκα γιατί να το πω ήλιον και να μην το πω κάτι άλλο. Αν παρατηρήσεις το φάσμα του ηλιακού φωτός, περιμένεις καθώς έχει περάσει από την ατμόσφαιρα να λείπουν οι γραμμές του αζώτου, του οξυγόνου, άντε του νερού, άντε του τούτου, του εκείνου. Και όταν τις αφαιρέσεις σε αυτές, περισσότερον και μερικές ακόμα. Τι είναι αυτές? Γραμμές, κενές, που οφείλονται σε κάποιο στοιχείο που βρέθηκε στο δρόμο της εκτρονοβολίας. Φεύγονται σε εκτρονοβολία, λοιπόν, από το ήλιο, πέλασε και από κάτω, που είχε αυτές οπέλα τις γραμμές. Αυτό το πράγμα που υπάρχει, πουθενά δεν το έχω δει. Άρα που βρίσκεται? Στην πιφάνια του ήλιου. Εντάξει, ήλιον. Στη συνέχεια, βέβαια, αποδείχθηκε ότι αυτό το ήλιο βρίσκεται και κάτω εδώ στη γη. Και είναι το προϊόν κάποιο γραμμό αντιδράσεων. Προς το παρόν, όμως, είμαστε στις καθοδικές ακτίνες. Έτσι, αν φτιάξω σωλήνες καθοδικής εκτρονοβολίας, εκτός από τα ωραία χρωματάκια που μου δίνουν τα αέρια που χωρίσουμε στους σωλήνες, κάποια στιγμή παίρνουν και αποτέλεσμα υιονισμό. Δηλαδή, κάπου εκεί κοντά μου, κάποια πράγμα υιονίζεται. Γιατί υιονίστηκε, παιδιά, κάποιος στέει. Ποιος στέει? Αυτός που βρίσκεται εδώ πέρα γύρω. Ο καθοδικός σωλήνας. Έπρεπε να περάσει πολύς καιρός, προκειμένου να καταλάβουν κάποιοι, ότι στον σωλήνα κρούξ που είχαν φτιάξει και που είχαν δύο ηλεκτροδιάκια, έχουμε την πηγή εδώ πέρα, έτσι, η πηγή των ακτίνων βολιών ήταν η κάθοδος. Γι' αυτό και ονομάζεται καθοδικές εκτρονοβολίες. Και πέρασε λίγος καιρός ακόμα, προκειμένου κάποιος να κάνει κάτι έξυπνο και περίεργο, να φτιάξει ένα σωλήνα στραβό. Είναι εύκολο να κάνεις ένα attitude show για να κατασκευαστικά. Τότε η καθοδική ακτρονοβολία εμφανίστηκε από δαπέναντι. Σε πώς ήμασταν σίγουροι ότι η πηγή της ήταν η κάθοδος. Και τότε ονομάζεται και η καθοδική ακτρονοβολία. Όμως αποδείχθηκε ότι αυτές οι καθοδικές ακτρονοβολίες, μα φυσικά, αφού προέρχονται από την κάθοδο, τι είχα βάλει εγώ εδώ πέρα, ένα κομματάκι σίδρο, ένα κομματάκι καλκό, ένα κομματάκι αργύλιο. Από μετά από αυτό προκύπτει η καθοδική ακτρονοβολία. Γιατί? Γιατί έτσι θέλει. Και τι κάνει? Είναι φορέας αλληνικού φορτίου. Έχει αλληνικά φορτία. Πού τα βρήκε αυτά τα αλληνικά φορτία? Προφανώς εκεί. Στον χαλκό, στον σίδρο, στον ψεδάργυρο, στον αργύλιο, στον τείχα. Έτσι δεν είναι? Άλλο ένα στοιχείο λοιπόν είναι ότι οι φορτίες υπάρχουν μέσα στα άτομα του χαλκού, του αργύλου, του ψεδάργυρου κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλπ κλ Άλλος έχουμε και το φωτοελεκτρικό φαινόμενο, φωτοελεκτρικό φαινόμενο, είναι μια διαδικασία περίπου ανάποδη από αυτήν εδώ πέρα, αντίστοιχη αλλά ανάποδη στην εμφάνιση της, δηλαδή δεν δημιουργώ διαφορά δυναμικού αλλά ακτινοβολώ τη μεταλλική πλάκα, έχω μια μεταλλική πλάκα, αντί να την βάλω μέσα σε μια διαφορά δυναμικού, την ακτινοβολώ. Λοιπόν, όσο και να την ακτινοβολώ, η πλάκα δεν κάνει τίποτα. Όταν αρχίζω και παίζω με τις συχνότητες που ρίχνω πάνω στην πλάκα μου, παρακολουθώ ότι κάποια στιγμή η πλάκα αιωνίζει την ατμόσφαιρα γύρω της. Γιατί κάτι βγήκε από αυτή την πλάκα και αιώνισε την ατμόσφαιρα γύρω. Για να στήσω μια συσκευή, να απομονώ σε αυτό το χώρο και να κάνω μια μελέτη. Παρατηρήθηκε λοιπόν ότι για κάθε μεταλλό, αν έχω εδώ πέρα την μεταλλική μου εμφάνια, όταν πέφτει ακτι στιγμή, προθύστερο και αυτό, κάποια στιγμή για κάποιο ν μεγαλύτερο από μια ορισμένη τιμή, από εδώ πέρα ξεπηδούν αρνητικά πραγματάκια, τα οποία πού υπήρχαν, εδώ πέρα στο μεταλλό. Εντάξει. Γιατί προηγουμένως δεν γίνεται αυτό, δεν ξέρω. Ποιος έδωσε τη λύση στο φωτοελεκτρικό φαινόμενο, ένας που τον ξέρετε. Α, βλέπεις, όσο ερχόμαστε προς την εποχή μας, όλο και περισσότερο γνωρίζουμε τον κόσμο. Κάτι άλλο σημαντικό για τον Αϊνστάιν, το νομπέλ που πήρε, το πήρε και αυτό εδώ. Όχι για τη θεωρία της σχετικόειδος. Εντάξει, για τη λύση του φωτοελεκτρικού φαινομένου. Πού, για τη λύση του φωτοελεκτρικού φαινομένου, χρησιμοποιείς αυτή τη σχέση. Η συγχρότητα της ακτινοβολίας που έρχεται δεν είναι για μένα τίποτα. Η ενέργεια που κουβαλάει το φωτόνιο είναι και η ενέργεια είναι αιτσαιπινή. Αυτό το αιτσ είχε προηγηθεί, είχε οριστεί από κάποιον, τον οποίον επίσης ξέρετε ποιος είναι. Α, μπράβο. Κοίτας όταν λέω εγώ ότι μερικά τα ξέρετε, αλλά κάνετε ό,τι δεν τα ξέρετε. Ο Πλάνκ λοιπόν, για να λύσει ένα δικό του πρόβλημα, αυτό που θα ακούσετε στη φυσική, την ακτινοβολία του μέλλοντος σώματος, αναγκάζεται και να υποθέσει ότι υπάρχουν μικρά ιδεατά κατασκευάσματα άμεσα στο μέλλοντο σώμα, τα οποία θα ονόμασαν ταλαντοτές. Και το καθένα από αυτά έχει μια δική του ενέργεια. Και αυτή η ενέργεια ήταν πολλαπλάσιο αυτής εδώ πέρα της στεθαράς. Αυτός δεν το ονόμασε στεθαρά το Πλάνκ, εμείς το είπαμε μετά για να τον τιμήσουμε. Εντάξει. Λοιπόν, ο Αϊνστάιν χρησιμοποιώντας αυτή την ιδέα, έδωσε μια λύση στο φωτοελεκτρικό φαινόμενο. Ξέρετε, δεν είναι η συγχρότητα αυτή κατά αυτή, αλλά η ενέργειά της. Χρειάζεται λοιπόν μια ορισμένη ενέργεια για να φύγει ένα ηλεκτρόνιο από αυτό το μέταλλο. Άλλη ενέργεια διαφορετική για να φύγει ηλεκτρόνιο από διαφορετικό μέταλλο. Φωτοελεκτρόνιο, έτσι, αφού έχω φωτίσει για να πω αγγελθή. Κατά συνέπεια, έδωσε μια λύση στο φωτοελεκτρικό φαινόμενο. Και πάλι όμως, εκείνο που εμφανιζόταν ήταν να βγαίνουν φορτία που κάπου που δεν φέρονταν υπάρχουν προηγουμένως. Η μεταλλική πλάκα μπορούσα να την ελέγξω πριν και να δω τι είναι ουδέτερη ηλεκτρικά. Και στη συνέχεια όταν την εκτουνοβολίσω, να βγάλει έξω αρνητικά φορτία φωτοελεκτρόνια. Πού τα βρήκε? Προφανώς τα είχε μέσα εκεί πέρα. Εγώ εκτουνοβολία στέλνω, δεν στέλνω φορτία. Εντάξει. Τι έχουμε λοιπόν μέχρι το πέρα. Και καθοδικές εκτουνοβολίες, και φωτοελεκτρικό φαινόμενο, και στη συνέχεια το πιο δραματικό, και αυτό το ξέρετε επίσης, 1895-1897. Ραδιανέργεια. Πρώτος από όλους λοιπόν ο Ρέντγκεν ανακάλυψε ότι κάποια ορεικτά του ουρανίου καταρχή, ήταν πηγές εκκουμπής ισχυρώνα εκτουνοβολιών, που λιονίζανε, έκαναν, φτιάχναν. Τι είναι αυτά εδώ πέρα, είναι εκτουνοβολίες Χ. Ποια εκτουνοβολίες Ρέντγκεν. Τότε όμως, έτσι, τέλειο του 1800 και αρχές του 1900, ο πατριωτισμός είχε αρχίσει να επικρατεί παντού στην Ευρώπη. Εντάξει. Εύκολα εύκολα λοιπόν οι Άγγλοι και οι Γάλλοι δεν θα δεχόταν να ονομαστούν εκτύλες Ρέντγκεν, επειδή αυτός ο Κερατάς ο Ρέντγκεν τις βρήκε πρώτος, και γινόταν ένας ολόκληρος αγώνας, για να βρουν και άλλοι άλλες εκτουνοβολίες, ψέματα δεν υπήρχαν. Εντάξει. Υπήρχαν από τα ορεικτά του ουρανίου, διότι ένα ή δύο χρόνια αργότερα, ένας Μπεκερέλ έκανε πειράματα με ορεικτά του ουρανίου, πίστευε λοιπόν αυτός ότι τα ορεικτά του ουρανίου απορροφούν εκτυνοβολία από τον ήλιο, μαζεύουν την ενέργεια και κάποια στιγμή εκπέμπουν αυτές τις εκτυνοβολίες που λέγει ο Ρέντγκεν, δηλαδή συγχειρηζόταν ότι γίνεται κάτι τέτοιο και ευτυχώς ή δυστυχώς για την επιστήμη το Παρίσι στο οποίο ζούσε Βέμινα, ακούτε που λένε η πόλη του φωτός, η πόλη της συννεφιάς. 280 μέρες το χρόνο έχει συννεφιά και αυτός έκανε αυτά τα πειράματα άνοιξη. Άνοιξη στο Παρίσι, η μία σε στρεις ημέρες βρέχει, η άλλη μία έχει συννεφιά, η άλλη μία παίζεται. Εντάξει. Πρωτήσε και τον Αντανό το γλουξέρι. Λοιπόν, ετοίμαζε τις πλάκες του Μπεκερέλ και έκανε το ξύσε ωραίο πράγμα. Αυτό είναι το ορεικτό του ουρανίου, αυτή ήταν η φωτογραφική πλάκα που είχε κάτω. Εντάξει. Άφηνε αυτό το πράγμα στο παράθυρό του, το έβαζε μέσα μετά και έκανε εμφάνιση της φωτογραφίας. Ναι, λέει όμως, αν το κάνω αυτό το πράγμα συνέχεια, η φωτογραφική μου πλάκα θα έχει και ακτινοβολίες που θα βρίσκονται έξω στο περιβάλλον. Ε, ωραία, έρχομαι και τη λίγο όλο αυτό εδώ πέρα με ένα χοντρό πισόχαρτο. Το χοντρό πισόχαρτο δεν θα αφήσει τις ορατές ακτινοβολίες να περάσουν μέσα εδώ πέρα, όμως η ενέργεια του ήλιου θα μπει εδώ, θα συσταθεί αυτό το πράγμα, θα πάρει την ενέργεια που θέλει και θα μου ακτινοβολήσει. Έκανε λοιπόν τέτοιες πειράματα. Και το Παρίσι την άνοιξη, όπως σας είπα, έτυχε για 10-15 μέρες να έχει συνέχεια συνευχές. Εντάξει, είναι από αυτά που συμβαίνουν και στο Παρίσι ακόμα. Λοιπόν, για 10-15 μέρες δεν μπορούσε να κάνει πειράματα ο Μπεκερέλ. Και ο ροστυχιός κανένας δεν ξέρει γιατί. Αυτήν την πλάκα που ετοίμαζε για να κάνει πείραμα, την έβαλε στο συρτάρι του γραφείου του και λέει ας την τυπέρα τώρα δεν μπορώ να κάνω πείραμα. Μετά από 15 μέρες ο χερός καγιτέρεψε, λέει α ωραία να ξεκινήσω. Ε, αυτή η πλάκα τώρα λέει θα πάλιωσε, θα έκανε, θα έφτιαξε, οι περισσότεροι θα την παίρνουν και θα την πετούσαν. Αυτός παρόλα αυτά σκέφτηκε, κανένας δεν ξέρει, έτσι, να πάει να την εμφανίσει. Γιατί να την εμφανίσει, αυτό περίμενε τίποτα. Λες δεν είναι. Η ιδέα του ήταν, έρχεται ακτινοβολία του ήλιο από τα μία έβετα στο ρυθμό του ουρανίου και εκπέμπεται σε συνέχεια από αυτό. Όταν δεν υπάρχει ακτινοβολία του ήλιο, τι να υπάρξει στο ουρανείο, τίποτα. Άρα πρέπει να περιμένει ένα άδειο φιλμ. Και όμως παρατήρησε ένα φιλμ με πολύ ωραίες εικονίτσες, όπως έπαιρνε και προηγουμένως. Μα πού είναι ο ήλιος, αφού έχουμε κλεισμένο μας οσιτάριμο. Κατά συνέπεια αποδείκτηκε ότι ήταν αυτό το ρυκτό εδώ πέρα του ουρανίου, το οποίο εξέπευε τις ακτινοβολίες και όχι ο ήλιος, ο οποίος το έστελε ενέργεια. Άρα αυτές οι ακτινοβολίες ξεκινούσαν από το άτομο. Μα αυτές οι ακτινοβολίες είχαν αρκετά μεγάλη ενέργεια. Ήταν τρομακτικό να φανταστήσω ότι το άτομο περιείχε τόση ενέργεια κλεισμένη μέσα του. Γιατί περιείχε. Και μετά λέει ο Μπεκερέλ κάτσε να δω τι ακριβώς γίνεται. Και αρχίζει να παρουσιάζει τα αποτελέσματα του στον κόσμο. Και αρχίζουν να ψάχνουν και άλλα ορυκτά του ουρανίου καταρχήν και άλλων πραγμάτων στη συνέχεια που μπορούσαν ενδεχομένως να δώσουν αντίστοιχα αποτελέσματα. Ο πιο γνωστός από αυτούς που ανακάλυψε κάποιον τέτοιο ορυκτό ήταν... Η Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρή. Σκλοντόφσκα. Πολονέζα. Εντάξει. Από τότε η Πολωνία έχουν δημιουργήσει μια πολύ μεγάλη μαφία στους διεθνικούς επιστημονικούς κύκλους. Δεν υπάρχει επιστημονικό περιοδικό χωρίς ένα Πολωνό μέσα στο συμβούλιο του εκδοτικού. Εντάξει. Λοιπόν, η Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρή, το λέω για τις κοπέλες, είναι η πρώτη γυναίκα επιστήμονας μετά από μία μυθική, έτσι, τη Μαρία την Αιγυπτία, η οποία αναφέρεται ότι έζησε τον 2ο-3ο αιώνα μετά ο Χριστός στην Αιλαξάνδρια. Αναφέρεται. Εντάξει. Αυτό. Κανένας δεν την είδε εκεί εκεί πέρα, αυτή την είδε. Το πράγμα δεν έχει καμία διαφορά. Η πηγή των ακτινοβολιών ήταν το ουράνιο. Αυτός νόμιζε ότι ο ήλιος θέει. Μέχρι που απέδειξε, καταλάβησε ότι δεν θέει ο ήλιος. Δεν θα έγινε κάτι διαφορετικό. Εντάξει. Ενδεχομένως, έχει λίγο περισσότερο ένταση, επειδή είχε ακτινοβοληθεί και είχε πάρει κάποια ενέργεια, αλλά δεν ήταν ο ήλιος που έφτυγε. Κι ο ήλιος, λοιπόν, ανακάλυψε ότι λίγοτε πολλοί, τέσσερα ή πέντε διαφορετικά στοιχεία, τα οποία εξέπεμπαν ακτινοβολία σαν το ουράνιο και μάλιστα πολύ περισσότερο από αυτό. Το ένα από αυτά ήταν το ράδιο. Ράδιο, ράντιους, το ακτίνα, το λατινικό. Εντάξει. Ακτινοβολούσε λοιπόν αυτό και χίλιες φορές περισσότερο από το ουράνιο. Το δεύτερο στοιχείο, το τρίτο στοιχείο, το τέταρτο, που ήταν ένα στοιχείο που ακτινοβολούσε τρομακτικά περισσότερο από το ουράνιο, το ονόμασε Πολώνιο. Ήταν την Πολωνία. Γι' αυτό. Το Κιούριο ήταν ακτινίδα και ανακαλύφθηκε μερικά χρόνια αργότερα και ονομάστηκε προς τιμή της Κιούριο. Εντάξει. Παρίπου πτώντος έγινε τόσο θημοφιλής η Κιούρι, που ο σύζυγός της, ο Πιέρ, ο Κιούρι, αυτός ήταν ο Κιούρι, αυτή ήταν η Σικλοδόφυσκα. Εντάξει. Παράτησε τη δουλειά που έκανε στην ογκανική χημεία και κάθισε να ασχοληθεί με τη ραδιοχημεία. Και όταν έκανε μια κόρη, η Ειρήνη, αυτή παντρεύτηκε κάποτε. Ο άντρας της, Ζολιό, έκανε το εξαισόρεο. Αντί να ονομάσει αυτήν Κιούρι Ζολιό, ονομάστηκε και αυτός Ζολιό Κιούρι. Εντάξει. Καταγραμμένο. Λοιπόν, τόσο εντυπωσιακά ήταν τα επιτέχωματα εδώ, ήταν στις αρχές του 1900 το καινούργιο παιχνιδάκι των επιστημόνων. Ποιο είναι το παιχνιδάκι των επιστημόνων τώρα? Το γονίδιο. Δώσ' μου εσύ ένα γονίδιο και να σου πω εγώ αν θα γίνεις βλάκας. Το γονίδιο της Βλακίας, το γονίδιο της Εξεπράδα, το γονίδιο του Ξινοτιμήτη μου, το γονίδιο του οτιδήποτε. Εντάξει. Λοιπόν, τότε ήταν, δώσ' μου ένα πράγμα για να βρω εγώ την ακτροβολία που θα έχει. Το Κιούριο, το Πολώνιο, το τούτο, το κινό το άλλο. Εντάξει. Όλα αυτά λοιπόν τα στοιχεία περίμεναν κάποιον να έρθει και να τα συναρμόσει και να τα συνδυάσει. Άρχισαν λοιπόν να υπάρχουν ιδέες για το ότι κάτι συμβαίνει μέσα στο άτομο. Υπάρχει λοιπόν ένα άτομο το οποίο δεν είναι μια συμπακή σφαίρα όπως λέει ο Ντάλτον. Μπορώ εγώ να υποθέσω ότι είναι μια σφαίρα γιατί με οβολεύει. Είναι ένα πολύ απλό, πολύ ωραίο σχήμα. Εντάξει. Κάπου όμως μέσα σε αυτή τη σφαίρα υπάρχουν κάποια φορτίες αρνητικά. Καθοδική ακτροβολία, φωτοελεκτρόνιο, ηλεκτρόνιο που εμφανίζεται όταν κάνω ηλεκτρόληση. Λοιπόν, ένα πρώτο μοντέλο του ατόμου ήταν αυτό εδώ. Το μοντέλο του JJ Thompson. Τον λέω JJ γιατί υπάρχουν πολλοί Thompson. Μεγάλος κατώσωγο. Ο Λόρντος Σκέλβιν ήταν επίσης Thompson. Εντάξει. Αυτός περιβάλλαν ο Τζότζεφ Τζόν. Μεγάλωσο λοιπόν η Thompson. Όλοι ασχολήθηκαν είτε με τη φυσική είτε με τη χημία είτε και με τα δύο. Ετούτος εδώ ήταν πολύ γνωστός καθηγητής της φυσικής. Έπαιζε με το άτομο, έπαιζε με τις καθοδικές ακτροβολίες, προσδιώρισε ότι οι καθοδικές ακτροβολίες είχαν αρνητικό φορτίο. Προσδιώρισε την τάξη μεγέδους του αρνητικού φορτιού, πόσο μεγαλύτερο ή μικρότερο ήταν. Εντάξει. Έκανε πολλά τέτοιου τους πράγματα. Και γι' αυτό τον θυμόμαστε. Και το θυμόμαστε με σεβασμό παρ' όλες τις χαζομάρες που έπαιζε στη συνέχεια. Οι χαζομάρες είναι εξής. Όντας Άγγλος, αυτό εδώ πέρα δεν λέγεται σταφιδόψωμο, λέγεται Γιόρξερ Πούντιγκ. Εντάξει. Η Πουτίνκα του Γιόρξάιρ. Σταφιδόψωμο. Εντάξει. Λοιπόν, λέει, το ατομικό μοντέλο είναι αυτό. Δεν είναι μία μπαλίτσα όπως είπε ο Ντάλτον, είναι μία μπαλίτσα σαν το σταφιδόψωμο, όμως μέσα εδώ υπάρχουν σταφίδες. Και αυτά είναι τα ελεκτρόνια. Όταν, λοιπόν, εγώ του δώσω με κάποιο τρόπο ενέργεια, αυτό το ελεκτρόνιο πετύεται έξω από εδώ. Οι ερώτες είναι γιατί να πετύεται πάντοτε όταν ακτινοβολήσω στο φωτοελεκτρονικό φαινόμενο με τόση συγχρονιότητα και όχι με μικρότερη. Παραιπτώντας, στο φωτοελεκτρικό φαινόμενο, αν χρησιμοποιήσω μία συγχρονιότητα που δεν μου βγάζει φωτοελεκτρόνια, όση ένταση και να χρησιμοποιήσω, μεγαβάτα να ρίξω πάνω σε αυτό, δεν βγάζει φωτοελεκτρόνιο. Εντάξει. Δεν είναι θέμα ποσότητας ενέργειας, αλλά ποιότητας. Είναι η ενέργεια μεγαλύτερη από τόσο ή μικρότερη από τόσο. Σε αυτό προτείνω ότι υπάρχει μία τιμή, το ονόμα σε έργο εξόδο. Παρακάτω από αυτό πέρα, ρίξω όση ενέργεια θέλεις, δεν πρέπει να κάνεις τίποτα. Παραπάνω από εδώ, περισσότερη ενέργεια ρίχνω, περισσότερα φωτοελεκτρόνια παίρνω. Υπάρχει μια γραμμική σχέση. Εντάξει. Αυτό γιατί να προκύπτει από εδώ πέρα. Εδώ πέρα οι σταφίδες είναι όπου θέλουμε όσο σταφιδόψω. Πεκέτει η μία, πεκέτει η άλλη, όποτε και να είναι. Θα πρέπει να θεωρήσεις κάποιου του συμμετρική κατανομή αυτού του πράγματος. Δεν μπορεί να είναι τόσο τυχαία όσο στο Γιώργ Ξεριπούντινγκ. Εντάξει. Πρέπει να θεωρήσεις κάτι άλλο. Τότε, λοιπόν, εκείνον τον καιρό, υπήρχαν πολλοί οι οποίοι, όπως και πάντα, προσπαθούν να βρουν τις στοιχείες στον μακρό κόσμο και στον μικρό κόσμο. Μακρό κόσμο είναι όταν κοιτάω προς το ουρανό, μιλάω για μεγάλες αποστάσεις, για μεγάλα σώματα, μικρό κόσμο όταν κοιτάω προς τα μέσα, στο άτομο, στο μόριο, μέσα στο νομισμό μου και πάλι μέσα από εδώ. Εντάξει. Πάντοτε, λοιπόν, υπήρχαν αυτοί που νομίζαν ότι υπάρχει μια τέτοιου συσχέτιση. Τώρα λέγουν τα αστρολόγοι. Εντάξει. Επειδή ο Δίας είναι εκεί πέρα, εγώ είμαι περισσότερο λιγότερο έξυπνος, περισσότερο λιγότερο βλάκας, θα κάνω καλό γάμο, θα κάνω καλό μάθημα και ξέρω εγώ και λότα σχετικά. Εντάξει. Επειδή ο Δίας είναι σε συζηγία με τον Πλούτον και όχι με τον Άρη Φιριμπίν. Λοιπόν, μια προβολή του ουρανού μέσα σε μένα, εδώ, έτσι. Εκεί, λοιπόν, εκείνο το καιρό, εκτός των άλλων, υπήρξε και κάποιος... Ο Ιαπωνέζος. Ο Χαντάρον Αγκάοκα. Κανένας δεν το ξέρει γιατί ήταν Ιαπωνέζος. Έλα μωρέ, οι Ιαπωνέζοι θα μας πούνε εμάς, οι Ινδοί θα μας πούνε εμάς, έτσι, οι Ιταλοί, ο Βόλτα, ο Βόλτα σχετικά, εντάξει. Ο Χαντάρον Αγκάοκα, λοιπόν, πρότεινε ένα μοντέλο σαν κι αυτό που έβλεπε και είχε δει ένα μοντέλο στον πλανήτη Κρόνο. Τι είναι ο πλανήτης Κρόνος? Ένα πράγμα τέτοιο και ένα πράγμα τέτοιο. Το μοντέλο, λοιπόν, του πλανήτη Κρόνου ήταν αυτό που πρότεινε ο Αγκάοκα. Κάποιος δακτήλιος, σαν τους δακτήλιους του Κρόνου, που είχε το αλεντικό φορτίο. Διότι λέει, αν το αλεντικό φορτίο είναι εδώ έξω, είναι πιο εύκολο από εδώ να φύγεται το εδώ, παρά από εδώ να φύγεται ένα αλεντικό φορτίο. Υπήρξε, λοιπόν, κάποιο μοντέλο που έλεγε ότι έχουμε ένα κομμάτι κάπου στη μέση, ένα πράγμα που έχει θετικό φορτίο, υπάρχουν κάποιοι δακτήλοι γύρω όπως οι δακτήλοι του Κρόνου που έχουν αρνητικό φορτίο, το σύλλοδο των δύο φορτίων άρθρισμα είναι μηδέν, όμως επειδή τα αρνητικά φορτία είναι γύρω γύρω, είναι σχετικά εύκολο να κάνω ένα έτσι, να ρίξω ενέργεια στο σύστημα και να μου πετάξει ένα τέτοιο φορτίο έξω. Και γι' αυτό βλέπω όλα αυτά τα φαινόμενα που βλέπω. Όταν, όμως, καθίσεις να λύσεις τις εξισώσεις που χρειάζεται για να υπάρξει αυτό εδώ πέρα το σύστημα, πέφτεις σε ένα μεγάλο πρόβλημα. Μαζεύεις πολλά θετικά φορτία εδώ, τι ξέρουμε εμείς τις αποφασικές ιδέες του ελεκτρισμού, της προηγούμενης 50-60 ετίας, τα θετικά φορτία μεταξύ τους δε... τα αρνητικά φορτία επίσης μεταξύ τους δε... άρα κάπως κάτι γίνεται. Αυτό, λοιπόν, το μοντέλο από μόνο του δεν έδινε στο άτομο μια σταθερότητα που θα πρέπει να υπάρχει. Και φτάσαμε στο να κάνουν κάποιες μετρήσεις το 1907-1909. Κάποιοι, υπό την επίπεδο του Ράδερφορτ. Ο Ράδερφορτ ήταν ένας από τους καθηγητές φυσικής εκείνον τον καιρό, που ασχολούταν με τις ρατνερικές ακτινοβολίες. Και είναι αυτός που είχε εντοπίσει τις διαφορετικού τύπου εκπομπές από τα στοιχεία που ήταν ρατνεργά και τις αξιόμισσες ακτινοβολίες Α, Β και Γ. Σήμερα ξέρουμε ότι οι ακτινοβολίες Γ είναι η ελεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Οι ακτινοβολίες Β είναι η ελεκτρόνια. Και οι ακτινοβολίες Α πυρήνες ηλίου. Θα μάθετε κάποια στιγμή στη ραδιοχημεία σας. Ένας πυρήνας μπορεί να διασπραστεί και να μου δώσει πυρήνες ηλίου. Αυτοί οι πυρήνες ηλίου είναι πολύ θετικά φορτισμένοι, κατά συνέπειο το ελληνικό φορτίο κυκλοφορηγείο μπορεί να το αρπάξουν. Αν το αρπάξουν θα γίνουν άτομα ηλίου. Που βρίσκεται λοιπόν ήλιο κάτω δω στη γη, όχι πάνω στον ήλιο, στα οριχεία που υπάρχουν μέσα οριχτά που είναι ραδιενεργά. Ο Ράδερφορτ έκανε ένα σωρό πειράματα με τις ακτινοβολίες που εξέβευαν κάποιοι ραδιενεργοί πυρήνες. Ένα από τα πειράματα αυτά είναι ιστορικό για τον εξασπλό λόγο. Γιατί εκείνο που έκανε είναι χρησιμοποίηση ένα φύλλο χρυσού αούρι. Τι καλό έχει ο χρυσός, πρώτα από πρώτα μας φέρνει πιο κοντά. Δεύτερο, είναι υλικό σχετικά μαλακό. Αυτό που λένε ξέρεις θα φάμε χρυσά κουτάλια δεν ισχύει, μην πιστεύετε καμιά κυβέρνηση. Αν πιάσει και κάνεις ένα κουτάλι χρυσό, δεν πρόκειται ποτέ να σηκωθεί, είναι τόσο μαλακό που θα λυγήσει μέσα. Για αυτό και αυτά που μας φέρνουν πιο κοντά δεν είναι χρυσός 100%. Είναι 990 κάτι, τι θα πει 992, 99,2% το άλλο 0,8% είναι κάτι άλλο, γιατί αλλιώς δεν υπάρχει ποτέ να σταθεί. Ούτε εδώ, ούτε εδώ, ούτε όπου το περνάτε να μας συμβλητώσει. Λοιπόν, το φύλλο του χρυσού αυτός δεν το ήθελα να το χαρίσει σε κανέναν, ήθελα να κάνει το πειραματάκι του. Είναι πολύ μαλακό. Τι σημαίνει αυτό, αν αυτό εδώ ήταν ένα κομμάτι χρυσό, να το σπάσω δεν μπορώ. Μπορώ όμως να το κοπανίσω και να το κάνω όσο λεπτό θέλω. Μπορώ να το κάνω τόσο λεπτό, που θεωρητικά να έχω ένα στρώμα που να έχει από ένα άτομο χρυσού μόνο. Να γίνει τόσο λεπτό. Εντάξει. Έχει λοιπόν αυτή τη δυνατότητα ο χρυσός. Μπορώ να το κοπανίσω και να το κάνω όσο λεπτό θέλω, που να υπαθέσω ότι έχω ένα στρώμα από ένα άτομο χρυσού μόνο. Ψέμα, τώρα θα είχα 2-3, αλλά πάει συμπεριπτώσει. Εκείνο που έκανε λοιπόν ήταν, είχε μία πηγή ραδιενεργών ακτινοβολιών. Ας βάλω το ράδιο εδώ πέρα. Εντάξει. Ερχόταν εδώ οι ακτινοβολίες που ξέρουμε και τις ονομάζουμε τώρα α. Ψέματα, ξέρουμε ότι ήταν έτσι, πυρήνες ηλίου. Και στη συνέχεια αυτό που είχε κάνει ήταν είχε βάλει πίσω μία οθόνη που φθόριζε και κατέγραφε αυτό που συνέβαινε. Εκείνο που είχε παρατηρηθεί ήταν ότι το μεγαλύτερο μέρος των ακτινοβολιών ερχόταν και έπεφτε πίσω εδώ, όμως υπήρχαν και κάποια μικρά σημεία δεξιά και αριστερά, λίγο πάνω λίγο κάτω. Είχε γίνει λοιπόν μια μικρή εκτροπή. Λοιπόν, τότε, το 1907, εμφανίστηκε ένας μεταπτυχιακός φοιτητής και, ας το πούμε έτσι, του είχε πρήξει τα σκότια. Θα μου δώσεις μια διατριβή να κάνω, θα μου δώσεις μια διατριβή να κάνω. Λοιπόν, αφού τρελάθηκε ο Ράρεφρος, του λέει εντάξει, τράβασέ αυτόν εκεί, είχε 5-6 βοηθούς, έτσι, έτσι έγινε τώρα. Ο μεγάλος αφέντης έχει μερικούς υποαφέντες. Τράβασέ αυτόν εκεί και θα σου πει, έρχεται αυτός εκεί, αυτός εκεί ήταν ο Γκάιγκερ. Έχετε ακουστά τον Γκάιγκερ? Από εδώ, αναγκάστηκε να μετράει την έντεση αυτών των ακτινοβολιών και του πουράει και ψέει κατασκευή του μετρεπτή Γκάιγκερ. Θα πας στον Γκάιγκερ και θα σου πει τι θα κάνεις. Και όταν είχε τον Γκάιγκερ και του λέει, τι να κάνω, θα σου πω εγώ τι να κάνεις. Κλείστο από εδώ πέρα με ένα μεταλλικό πέτασμα μόλιβδο και βάλε ένα πέτασμα εκεί πάνω. Και μετρήστε εδώ τι γίνεται. Του λέει, ο Γκάιγκερ είσαι τρελός, δηλαδή να μετρήσω, ελπίζω την ακτινοβολία προς τα δώ, να μετρήσω 150, 160, 180 μήρες προς τα πίσω. Του λέει, ναι, γιατί, για τώρα τον είχε δαράξει, θα μου δώσει ένα θέμα, ναι πάρε και εξαφροτώσουμε. Εντάξει. Ο ίδιος ο ράδερφος της συνέχεια ποτέ δεν μπόρεσε να εξηγήσει επαρκώς γιατί είπε αυτό το πράγμα και γιατί το έκανε. Εντάξει. Προφανώς, όπως σας είπα, του είχε πήρξει τα σηκώτια ο Μάρσντεν, λέει, θέλω, θέλω, θέλω, πάρε και θα πάω μέτρα. Εντάξει, σήχασα από αυτόν. Δύο εβδομάδες μετά, γύρισε ο Μάρσντεν και αφού είχε κάνει αυτή τη διαδικασία, δηλαδή μπλοκάρισε με ένα μέταλλο τούτο εδώ πέρα για να μην έχει διάχυση και έβαλε το πέτασμα του εκεί πέρα και ήρθε και του είπε, αφεντικό βρήκα. Τι ακριβώς βρήκες, περίπου λέει ένα στα κάθε εκατό χιλιάδες σωματίδια επιστρέφουν πίσω. Πώς, λέει το ένα περίπου κάθε εκατό χιλιάδες σωματίδια, είχε το ακριβές ζωμό να βγει από εκεί πέρα, 80-85 χιλιάδες, κάτι τέτοιο. Έτσι, λέει χοντρικά κάθε εκατό χιλιάδες σωματίδια που στέλνουμε, το ένα γυρνάει πίσω. Γιατί γυρνάει πίσω, γιατί προφανώς βρήκε κάτι σκληρό στερό στο δρόμο του, τράκαρε πάνω και γύρισε πίσω, εντάξει, ελαστική κουροσή. Ναι, ωραία ορότατα. Τα άλλα γιατί περάσανε, γιατί δεν συναντήσαν αυτό το πράγμα. Τι ήταν αυτό το πράγμα, ο μικρός πυρήνας και το μεγάλο κενό γύρω του. Εντάξει, αυτό εδώ καθορίζει το άτομο, είναι η σφαίρα που θα έλεγε ο Τάλτον, που θα έλεγε ο Τόμψον, που μέσα εκεί είναι το σεφιδόψωμο. Εδώ μέσα στη μέση υπάρχει ένα μικρό μικρό μικρό παραματάκι, αφού οι 99.900 για τόσα περάσανε και το ένα έφυγε, το ένα είναι που ήρθε και έπεσε ακριβώς πάνω εδώ και ξαναγύρισε πίσω. Εντάξει, από εκείνη τη στιγμή και μετά αρχίζει και δημιουργείται ένα ατομικό πρότυπο που παριστάνει κάτι που μας εξηγεί τι περίπου σημαίνει στον κόσμο. Για να γυρίσει το ένα κάθε περίπου 100.000 σωματίδια πίσω, αυτό εδώ είναι το ένα εκατοντάκις χιλιοστό του συνολικού όγκου του ατόμου. Τι είχε πει ο Δημόκριτος τον καιρό του, είτε είδε άτομα και κενών. Υπάρχουν τα άτομα και το κενό. Αν λοιπόν πηγαίναμε τον ορισμό του ατόμου εδώ στο πυρήνα, αυτό υπάρχει και το κενό γύρω του. Φανταστείτε λοιπόν, από την άποψη της χημίας, γιατί μέχρι τώρα αυτά δεν είναι χημία, είναι εισαγωγή προησαγωγή για να δούμε τι γίνεται. Φανταστείτε λοιπόν αυτό να έχει κάνει χημικό δεσμό με ένα άλλο άτομο. Πώς θα μπορούσα να το περιγράψω, έτσι. Φανταστείτε τώρα τις αποστάσεις μεταξύ τους. Εδώ σε αυτό το σημείο κάνω πάω και μια παρένθεση και ρωτάω, από παλαιές ελληνικές ταινίες πώς είστε ή από ρόμποκο πια πέρα. Ωραία, η αλίκη στο ναυτικό ξεκινάει και έχει αλίκη ένα τόπι τέτοιο, και όχι ταιδί, έχει περίπου διάμετρο ένα μέτρο χοντρικά. Εντάξει, λίγο πικρό το, ας πούμε ότι είναι ένα μέτρο. Έχει λοιπόν η αλίκη, αυτή την μπάλα. Και έρχομαι εγώ και σας λέω, ξέρετε, παράδειγμα χειροποιαστό, αυτή η μπάλα είναι αυτός ο πυρήνας. Εντάξει. Αυτό σημαίνει ότι αν εδώ αυτό είναι ο πυρήνας ενός ατόμου, το έξω-έξω ηλεκτρονιό του μπορεί να είναι και 100 χιλιόμετρα από εδώ. Είναι κοντά στον Πλαταμόνα, ας πούμε. Αν αυτή τη στιγμή στο ΤΕΙ στη Λάρισα κάποιος συνάδελφος μου λέει το ίδιο πράγμα και έχει κι εκείνος μια μπάλα της αλίκης εκεί πέρα και λέει εδώ είναι ο πυρήνας ενός ατόμου. Τα εξωτερικά του ηλεκτρόνια που βρίσκονται κάπου στον Πλαταμόνα βρίσκονται και αυτά. Αν λοιπόν τα άτομα που είναι το ένα στο ΤΕΙ Λάρισα και το άλλο στη ΔΑ12 του Αποχθού, αν αυτά τα δυο άτομα πρόκειται να κάνουν χημικό δεσμό μεταξύ τους, ποιος θα κάνει το χημικό δεσμό? Οι δυο πυρήνες που είναι το χημικό δεσμό στον Πλαταμόνα που υπάρχουν τα ηλεκτρόνια. Εκεί θα συναντήσει αυτό το εδώ το ηλεκτρόνιο, εκεί κοντά κάπου στη Σκοτίνα. Αυτό το ηλεκτρόνιο θα συναντήσει αυτό το εδώ πέρα. Θα κάνει ή δεν θα κάνει άλλη επίδραση μαζί του, θα είναι ή δεν θα είναι ισχυρή, θα σχηματιστεί ή δεν θα σχηματιστεί δεσμός, γι' αυτό όλα τα προηγούμενα για εμάς έχουν έννοια εισαγωγικοί. Θα βάλουμε μια γενική εικόνα του ατόμου στο μυαλό μας και από εδώ και πέρα να ενδιαφερθούμε για αυτά εδώ πέρα τα πραγματάκια βρίσκονται στην εξωτερική τροχιά του ενός ατόμου του Α και του άλλου ατόμου του Β. Αυτά θα μας πούμε το τι και πώς και από εδώ και πέρα η όλη συζήτησή μας θα είναι πώς θα περιγράψουμε με έναν ικανοποιητικό και κατανοητό τρόπο τα ηλεκτρόνια και ιδιαίτερα τα ηλεκτρόνια της εξωτερικής τροχιάς. |
