| : Επιτυχία. Η επόμενη εισηγηση έχει τίτλο semantics.gr, μια πλατφόρμα για τη δημοσίευση LOD λεξιλογιων σε οποιοδήποτε σχήμα. Η συγγείτρια Ελένη Λαγούδη από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης. Γεια σας. Είμαι η Ελένα Λαγούδη από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ελεκτονικοπεριακομένη. Εντάξει, μαζί με τον συναδελφό μου Χάρη Γεωγιάδη, θα παραστούμε τα επόμενα 15 λεπτά παρουσιάζοντάς σας το semantics.gr, μια πλατφόρμα για τη δημοσίευση link-to-open data λεξιλογίων σε οποιοδήποτε σχήμα. Το semantics.gr είναι μια πλατφόρμα που αναπτύσσει το ECT για τη δημιουργία μέλη για σύνδεση και δημοσίευση λεξιλογίων της αυρών όρων και καταλόγων καθιερωμένων όρων. Αναπτύσσεται από το ECT εδώ για μια τετρά ετία και δημοσιεύει τα λεξιλόγια για συνεδεμένα ανοιχτά δεδομένα. Μπορεί να φιλοξελίσει λεξιλόγια σε οποιοδήποτε καθιερωμένο μοντέλο δεδομένων, όπως το SCoS και το MADS RDF, και μάλιστα σε προσαρμοσμένα τεκμηριωτικά σχήματα που καλύπτουν ακριβώς τις εκάστοιτε ανάγκες τεκμηρίων στις συγκεκριμένες λεξιλογίες. Αναπτύχθηκε με στόχο το ECT και συνεργαζόμενοι χωρίς να μπορούν να δημιουργούν και να καθιερώνουν τα δικά τους λεξιλόγια. Είναι τη δημιουργία ενός ψηφιακού δημόσιου χώρου όπου μαζί με το ψηφιακό περιεχόμενο λεύθερα και χωρίς περιορισμούς, έκρυτα λεξιλόγια αφορέων θα δημοσιεύονται και χρήση από άλλους φορείς στην επιστημονική και αγγεντική κοινότητα, την ακαδημαϊκή κοινότητα και το ευρύ κοινό. Ποια μοντέλα δεδομέναν υποστηρίζει το Samanthax? Η ιδιαιτερότητά του είναι ότι πέραν το SCoS, μπορεί να υποστηρίξει οποιοδήποτε μοντέλο δεδομένων που μπορεί να εκπαιστεί ως SCoS ολοκοντολογία. Μέσα από μια φιλεκή προστοχρήση στη διαπαφή, ο χρήστης-γιαχειριστής μπορεί να αναπαραστεί σε ένα μοντέλο δεδομένων, π.χ. το SCoS ή το MAT-RTF, ορίζοντας τις SCoS κλάσεις και ιδιότητές τους και θέτοντας κατάλληλους παραμέτρους. Στη συνέχεια, μπορεί να εξειδικεύσει ένα μοντέλο δεδομένων ως τεκμηριωτικό σχήμα, το οποίο θα καθορίζει ακριβώς τη δομή και τους ευπρόσωπους περιορισμούς, για παράδειγμα περιορισμούς αναφορά σπόρων για τα συνοδευμένα αγοροίσματα ενώ σε περισσότερο λεξιολογείο. Επειδή της ουσίας, το τεκμηριωτικό σχήμα ενός λεξιολογείου καθορίζει με ακρίβεια τη φόρμα εισαγωγής και ενημέρωσης, μέσω της οποίας ο χρήστης προσθέτει ενημερώνει όλους. Μέχρι στιγμής, στο έκθε έχουμε αναπαραστήσει διάφορα μοντέλα δεδομένων, όπως το SCoS, τις συγκεκριμένικές κλάσεις του EDM, το MADS-RDF, για ονόματα προσώπων και συλλογικών οργάνων, και το schema.org. Για τα παραπάνω μοντέλα, έχουμε δημιουργήσει τεκμηριωτικά σχήματα που τα έχουν δικαίου, στις ανάγκες των σκεκημένων λεξιολογείων. Στο εύχρηστο διαχείσιστικό περιβάλλον, ο χρήστης διαχειριστεί συνδέεται με κωδικούς. Έχοντας συνδεθεί, μπορεί να δημιουργήσει και να επεξεργαστεί παραμετρικά γνωρίσματα, κλάσεις και σχήματα λεξιολογείων, να εισάγει νέο φορείς και να επεξεργαστεί λεξιλόγια για ολογαριασμό τους. Τόσο τα γνωρίσματα όσο και οι κλάσεις ορίζονται από ένα namespace, όπως τα DC, DC terms της SCoS. Δηλαδή, ο χρήστης πρέπει να εισάγει τα namespaces των γνωρισμάτων και των κλάσσεων, ώστε να δημιουργήσει στη συνέχεια. Αφού δημιουργήσει τα παραπάνω namespaces, ο διαχειριστής μπορεί να δημιουργήσει παραμετρικές ιδιότητες, ή αλλιώς γνωρίσματα, κάνοντας την αντίστοιχη επιλογία του διαχειριστικού μενού. Ο χρήστης μπορεί να αναζητήσει ιδιότητες βάσει ονομασίας, τύπου ή namespace. Επίσης, μπορεί να τις εξεργαστεί και να διαγράψει, να δημιουργήσει νέες. Στη σελίδα δημιουργίας μιας νέας RF ιδιότητας που βλέπετε στην αθόνη σας, ο χρήστης θα πρέπει να ορίσει το namespace και το όνομα. Μαζί θα αποτελούν το διακριτικό qualified όνομα της ιδιότητας. Μπορεί να βάλει πληθυματικές αιτικέντες σε διάφορες γλώσσες, σχόλια σε διάφορες γλώσσες και κατηγορία παιδιού τιμών. Ανάλογο με το τύπο που θα έκλαιγε, το πεδίο θα μπορεί ή όχι να υποστηρίζει εναφορές μέσω URI, να υποστηρίζει γλώσσα, γνώρισμα XML, LANGSA, RDF, XML, ή να είναι πολλαπλό. Αναλόγως, θα προσερμόζει και φορματική εξεργασία σώρου για να δισετημόζει το συγκεκριμένο πεδίο. Για παράδειγμα, μπορείτε να δείτε παραπάνω τη φορματική εξεργασίας της ιδιότητας SCoS Broader, όπως ορίζεται στο SCoS μοντέλο δεδομένου. Η ιδιότητα αυτή είναι αναφορική, δηλαδή παίρνει ως τιμή έναν άλλο πόρο μέσω URI αναφοράς. Επιπρόσθετα, ορίζεται ως περιορισμός ότι ο αναφερόμενος πόρος θα πρέπει να ανήκει στο ιδιολαξιλόγημα. Τέλος, καθώς η ιδιότητα SCoS Broader εκφράζει και την αφήδομη σχέση γενήκευση-ξυδίκευση, ορίζεται και το αντίστοιχο γνώρισμα της σχέσης, το SCoS Narrow. Στη συνέχεια, ο διαχειριστής μπορεί να δημιουργήσει και να επεξεργαστεί classes. Ο χρήστης μπορεί να αναζητήσει συμμασιολογική κλάση βάσει ονομασίας, namespace, συμμασιολογικής κατηγορίας, αιτικέτας ή ιδιότητας που περιλαμβάνει, να επεξεργαστεί και να διαγράψει κλάσεις ενώ μπορεί να δημιουργήσει καινούργιες. Στην σελίδα δημιουργίας classes, ο χρήστης ορίζει το namespace και το όνομα της classes μαζί θα αποτελούν πάλι το διακριτικό qualified ονομάτης. Επίσης, ορίζει επεξυγγυματικές αιτικέτες, σχόλια και επαιδιοχρήσεις σε διάφορες γλώσσες. Τέλος, τις ιδιότητες που θα περιέχει συγκεκριμένη κλάση. Στο παράδειγμα, μπορείτε να δείτε τη φόρμα επεξεργασίας της classes SCoS Concept, η οποία περιλαμβάνει 18 ιδιότητες, όπως ορίζονται στο SCoS μοντέλο δεδομένων. Στη συνέχεια, ο χρήστης μπορεί να εξειτικέψει ένα μοντέλο δεδομένων ως τεκμηριωτικό σχήμα, το οποίο θα καθορίζει ακριβώς τη δομή για τους επιπρόσωπους περιορισμούς. Για παράδειγμα, περιορισμούς αναφοράς, πόρων για δεσμευμένα γνωρίσματα ενός ή περισσότερων λαξιλογίων. Επί της ουσίας, το τεκμηριωτικό σχήμα ενός λαξιλογίου καθορίζει με ακρίβεια τη φόρμα σαγωγής ενημέρωσης, μέσω της οποίας ο χρήστης προσθέτει ενημερώνει όρους. Ο χρήστης αρχικά επιλέγει τη βασική κλάση, αλλά και τυχόν επιπρόσωπες κλάσεις, τις οποίες θα ανήκουν οι όροι του λαξιλογίου. Στο παράδειγμα που βλέπετε, δημιουργείται ένα τεκμηριωτικό σχήμα για SCoS λαξιλόγια, όπου επιλέγεται επηρέαγγιτος βασική κλάση SCoS Concept. Στη συνέχεια, ο χρήστης προσθέτει μόνο εκείνες τις ιδιότητες που έχουν γνωριστεί στη βασική ή στις δευτερεύουσες κλάσεις που επιθυμεί να περιλεγχθούν στο τεκμηριωτικό σχήμα. Για κάθε ιδιότητα, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει επιπρόσωπους περιορισμούς, όπως, για παράδειγμα, ότι μια αναφορική ιδιότητα θα πρέπει να παίρνει τιμές υποχρεωτικά από κάποιο συγκεκριμένο λαξιλόγιο που έχει ήδη δημοσιευτεί στο Σεμάντεξ. Οι φορείς για κάθε λαξιλόγιο που δημιουργούν εκλεγούν πρώτα το τεκμηριωτικό σχήμα στο οποίο ανήκει. Επίσης, ορίζουν διάφορες ιδιότητες, όπως η δημιουργή, συνταλεστές, περιγραφή και άδεια χρήσης. Οι φόρμες δημιουργίας επεξεργασίας όρων είναι απλές και φιλικές προς το χρήστη. Διαθέτουν στοιχεία ελέγχου που εξασφαλίζουν την υιοθέτηση όλων των περιορισμών που τέχθηκαν στις ιδιότητες στο τεκμηριωτικό σχήμα, επιτρέποντας έτσι την εισαγωγή και επιμέλεια όρων ακόμη και από χρήστες που δεν είναι εξειδικευμένοι βιωτικονόμοι ή εξικειωμένοι με τα μοντέλα δεδομένων στις τεχνολογίες RDF και AORU. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα, βλέπετε τη φόρμα επεξεργασίας του AORU με προτεινόμενη ονομασία ιστορία και αυτολογία. Τα πεδία της φόρμας αντιστοιχούν στις ιδιότητες που ορίστηκαν στο τεκμηριωτικό σχήμα. Για παράδειγμα, ο χρήστης μπορεί να αλλάξει τον ευρύτερο όρο πορίζει από την ιδιότητα source broader καθώς η ιδιότητα εναναφορική μπορεί να πάρει τιμή μόνο από όρους του ιδιολοξυλογίου. Ο χρήστης πατάει το ειδικό κουμπί ώστε να αναζητήσει και να εγκλέξει ένα όρο από το ιδιολοξυλόγιο. Εδώ βλέπετε τη σελίδα ενός δημοσιευμένου σκορς λεξιολογίου που ανέπτυξε το AIC. Το λεξιολόγιο περιλαμβάνει θυματικές επιστημονικών πεδίων, είναι ιαρχικό και αποτελείται από 402 διγλωσσούς όρους. Ο χρήστης μπορεί να απολεγηθεί στην ιεραρχία είτε ξεδιπλώνοντας πεμονωμένους όρους είτε ξετυλίγοντας ολόκληρη την ιεραρχία. Όταν ο χρήστης εκλέξει έναν όρο, μεταφέρεται στη σελίδα παρουσίασης του όρου, η οποία περιλαμβάνει το URI καθώς και όλες τις ιδιότητες και τιμές. Οι αναφορικές τιμές εμφανίζονται ως υπερσύνδεσμοι οι οποίοι οδηγούν σε άλλους πόρους. Τέλος, ο χρήστης μπορεί να δει την RDF αναπαράσταση τους κινημένου όρους ως XML, RDF-XML και ως JSON, JSON-L3. Ένα άλλο παράδειγμα τεχνηδιωτικού σχήματος λεξελογίου. Στην εικόνα που βλέπετε είναι η φόρμα δημιουργίας από ξεργασίες ενός τεχνηδιωτικού σχήματος που βασίζεται στο Mars RDF μοντέλο, συγκεκριμένα στην κλάση Personal Name, που χρησιμοποιείται για την περιγραφή φυσικών προσώπων. Στο συγκεκριμένο μοντέλο, όλες οι ιδιότητες παίρνουν ως τιμή εξαρτώμενους πόρους. Αυτή ορίζονται από άλλες κλάσεις και δομή τους από εκκλημένους σχήματα και ενσωματώνται στην περιγραφή του επεκκλημένου πόρου. Έτσι, στη φόρμα επεξεργασίας όρων ενός λεξιλογίου, το πεδίο Identifies RWO έχει ως τιμή έναν ενσωματωμένο πόρο, ο οποίος αποτελείται από μέρους παιδεία. Κάποιες από τις ιδιότητες πρέπει να παίρνουν τη μέσα από δεσμευμένο λεξιλόγιο, σύμφωνα με τους περιορισμούς που έχουμε προκειμένου στέση στο σχήμα. Εδώ βλέπετε τη σελίδα παρουσίασης ενός φυσικού προσώπου με εμφωλιασμένους πόρους σε κάποιες από τις ιδιότητες. Και εδώ βλέπουμε την RDF αναπαράστασή του. Εκτός από τη διαδικτυακή πύλη το semantics διαθέτει δύο διπλέον τρόπους δημοσιεύσης δεδομένων, ο ένας είναι μέσω Web API, το οποίο επιτρέπει σε τρίτες αφαρμογές να προβάλλουν δημοσιευμένα λεξιλόγια, και ο δεύτερος τρόπος είναι ως link data, επιτρέποντας τη δημοσιεύση δεδομένων ως RDF και με αυτόν τον τρόπο εντάσσοντας σε σημασιολυτικό ιστολ. Εδώ βλέπετε κάποια παραδείγματα λεξιλογίων που έχουμε υλοποιήσει στο ECT, δημοσιευμένων λεξιλογίων στο semantics από το ECT, και εδώ βλέπουμε μερικά παραδείγματα μοντέλων δεδομένων. Το ECT έχει αναπτύξει και έχει δημοσιεύσει πέντε λεξιλόγια στο semantics, βάσει των οποίων έχουν γίνει πολλές εργασίες και διαδικασίες του ιστολικού οδηγισμού και ομογενοποίησης στα δεδομένα που συσσορεύουν και διαθέτουν οι δύο πύλες συσσόρευσης του ECT, Open Archives για επιστημονικό περιεχόμενο και το Search Culture για πολιτιστικό περιεχόμενο. Επίσης το ECT αναπτύξει στο semantics λεξιλόγια και καταλόγους καθιερωμένων ονομάτων και φυσικά πρόσωπα και συλλογικά όργανα, τα οποία συνδέσουν τις υποδομές περιεχομένου του στο πλαίσιο της αναβαθμισής τους. Το υποδομές αυτής είναι το e-publishing, το εθνικό αρχείο δρακτωλικών διαδρομών και τα αποθετήρια είναι. Τέλος, δύο ευρωπαϊκά έργα στα οποία συμμετέχει το ECT αξιοποιούν το semantics για τη συνεργατική ανάπτυξη λεξιλογίων αλλά και τη δημοσίευση πρωτότυπων μοντέλων δεδομένων και σχημάτων. Αυτό είναι το CATRIS και το TRIPLE και με αυτόν τον τρόπο το ECT μοιράζεται τη τεχνονομότησή του στα ευρωπαϊκά μοντήρια. Στο επόμενο διάστημα το semantics θα προσφερθεί ως υπηρεσία σε φορείς που θέλουν να δημιουργήσουν, να επιμεληθούν, να διασυνδέσουν και να δημοσιεύουν λεξιλόγια, σαυρούς όρων, ταξινομιών και καταλόγων καθιερωμένων ονομάτων ως ανοιχτά διασυνδεμένα δεδομένα. Ενώ εμείς ανακτήσουμε την ολοκληρωμένη υπηρεσία, με την υποστήριξη, τα συμφωνιτικά, τη βοήθεια και τους οδηγούς κρίσης, αν κάποιος φορέας ενδιαφέρεται να γίνει πεντατέστε, μπορεί να επικοινωνήσει με τον Χάρη Γεωργιάδη στο ECT. Η δημιουργική ομάδα που αναπτύσσει το semantics αποτελεί από πολλά άτομα, εδώ βλέπετε κάποια από τα ονόματα. Σας ευχαριστούμε, είμαστε στη διάθεση σας για ερωτήσεις και απορίες με ένα email στο semantics.texgr. Ευχαριστούμε. |
