| : Βρισκόμαστε στην Πέλλα, την πρωτεύουσα του Μακεδονικού βασιλείου, που στα τέλη του 20ου αιώνα δημιουργήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπαϊκή Ευρωπα� Προς τον 4ο αιώνα π.χ., με βασιλειά τον Κάσσανδρο, γνωρίζει την μεγαλύτερη ακμή της. Τα πλούτη που έχουν ισρεύσει στην πόλη μετά την εκστρατεία του μεγάλου Αλεξάνδρου, αποτυπώνονται σε κάθε πτυχή της ζωής των κατοίκων της. Τα όρια του άστεως επεκτείνονται, η αγορά γίνεται μια από τις μεγαλύτερες του τότε γνωστού κόσμου Οι πιο γνωστές, η οικία του Διονύσου και η οικία αρπαγής της Ελένης, καλύπτουν το μεγαλύτερο τμήμα δύο οικοδομικών τετραγώνων αμέσως νότια της αγοράς. Τα ονόματα που τους έχουν δοθεί είναι συμβατικά και αντλούν την έμπνευσή τους από κάποια από τα θέματα των περίφημων ψηφιδωτών που κοσμούνται στον κόσμο. Εκεί διοργανώνονταν πλουσιοπάροχα συμπόσια, μια ψυχαγωγική ασχολία που θεωρούνταν ως αριστοκρατική, όπου μόνο άνδρες είχαν το αποκλειστικό προνόμιο συμμετοχής, με εξαίρεση της αιτέρες. Οι κύριες ψηφιδωτές παραστάσεις που δέσποζαν στο κέντρο των ανδρώνων ήταν τόσο δύσκολα όσο και δύσκολα. Οι κύριες ψηφιδωτές παραστάσεις που δέσποζαν στο κέντρο των ανδρώνων ήταν περίοπτες από τους συνδετημόνες του συμποσίου, ενώ τα δάπεδα των προθαλάμων και των κατοφλιών κοσμούνταν με γεωμετρικά σχέδια ή δευτερεύουσες εικονιστικές παραστάσεις. Τα εικονογραφικά θέματα που έχουν επιλεγεί δεν είναι τυχαία. Το κυνήγι που απαντάται ως θέμα και στις δύο οικίες, τη μια φορά με θύραμα ένα λέοντα και την άλλη ένα ελάφι, αποτελούσε την κατεξοχή ανδροπρεπία σχολεία των ευγενών. Μπροστά στα μάτια των ανδρών θαμώνων προβάλλονταν οι αρετές της σωματικής ρόμης, της ανδρείας, της δύναμης ενώ στοιχεία αφυροϊσμού, όπως η γυμνότητα και τα ξανθά μαλλιά των επικονιζόμενων μορφών ενισχύουν την εξιδανκευμένη εικόνα του Μακεδονάριστο κράτη. Όλα συνηχορούσαν στην προβολή του ανδρικού προτύπου της εποχής. Σε άλλους ανδρώνες οι παραστάσεις είναι παρμένες από τη σφαίρα του μύθου. Στον μεγαλύτερο ανδρώνα της οικίας αρπαγής της Ελένης, ένα τεράστιο ψηφιδοτό με θέμα μία από τις πιο γνωστές μυθικές απαγωγές γυναικών, εκείνη της Ελένης από το Θησέα, στοχεύηκε πάλι στην υποσυνείδητη ή και συνειδητή αλληλεπίδραση του θεατή συμποσιαστή αφενός με το ανδροπρεπές οικονογραφικό πρότυπο του μυθικού ήρωα και αφετέρου με το διάχυτο ερωτησμό της σκηνής που συνάδει απόλυτα με το περιβάλλον του συμποσίου. Η ιδέα της ανδρικής κυριαρχίας, του κλαίους και της δύναμης που εν υπάρχει μέσα σε σκηνές μάχης όπως της αμαζωνομαχίας που βρέθηκε στον μικρό ανδρώνα της ίδιας οικίας, ήταν εξίσουσι μένουσα για τους απόστρατους μακεδόνες αιτέρους που είχαν επιστρέψει από τη Μεγάλη Εξτρατεία στην Ανατολή. Ο Διόνισος, ο κατεξοχήν θεός του κρασιού πάνω σε πάνθυρα που κοσμί τον έναν ανδρώνα της οικίας Διονύσου, μοιάζει να πρωταγωνιστεί ως εμβληματική μορφή των ενωπωσιών που λάμβαναν χώρα, ενώ εξωτικά όντα, όπως ο γρύπας που κατασπαράσει η Ελλάφη στο κατόφλι του ανδρώνα, παραπέμπουν στην ανατολίζουσα προέλευση του συμποσίου. Το ζεύγος κεντάβρων που κρατούν αγγείας στον άλλο προθάλαμο της οικίας εισάγουν τους θαμώνες στην ατμόσφαιρα του συμποσίου. Οι συγκεκριμένες ψηφιδωτές παραστάσεις αντέγραψαν με ελεύθερο τρόπο γνωστά εικονογραφικά πρότυπα της εποχής, θυμίζοντάς μας κάποια σύγχρονα έργα μνημιακής ζωγραφικής και δίνοντάς μας μια γεύση για τους χαμένους πλέον ζωγραφικούς πίνακες των ύστερων κλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Πάνω σε ένα τεχνητά διαμορφωμένο τραχή έδαφος από ποταμίσχες κροκάλες και στη συνέχεια μία αστρός εικονιάματος που αποτελεί τον πρόγονο του σημερινού σκυροδέματος, δημιουργούνταν η ζωγραφική σύνθεση με την τοποθέτηση των κατάλληλων ψηφίδων, μεγεθών και χρωμάτων, επιμελώς διαλεγμένον από θαλάσσιες ακτές και ποταμίσχες όχθες. Πρόκειται για έργα έμπειρων και επιδέξιων καλλιτεχνών που κατάφεραν να αποδώσουν την αίσθηση της τρίτης διάστασης χρησιμοποιώντας διαφορετικά επίπεδα έδρασης των μορφών και φωτοσκιάσης, να προσδόσουν κλαστικό όγκο στα σώματα και ρεαλισμού στις κινήσεις τους. Τιατήρησαν το σύνηθες μαύρο φόντο των ψηφιδοτών του 4ου αιώνα π.Χ., αλλά πρωτοπόρησαν στην εφαρμογή νέων τεχνικών. Χρησιμοποίησαν λεπτές ταινίες μολύβδου ή ψημένου πυλού για την απόδοση κάποιων περιγραμμάτων και ανατομικών λεπτομεριών των μορφών. Ήταν επίσης από τους πρώτους που εφάρμοσαν τη μυκτή τεχνική με συνδυασμό φυσικών και τεχνητών ψηφίδων που χρησιμοποιήθηκαν στο στεφάνι και στο θύσανο του θύρσου του Διονύσου. Ένας από αυτούς, ο Γνώσης, περήφανος για το έργο του, μας χάρισε την αρχαιότερη υπογραφή ψηφοθέτη που είναι γνωστή μέχρι σήμερα. Η τεχνική αρτιότητα και η επιμελημένη εργασία που κρύβουν τα ψηφιδοτά της Πέλλας μαρτυρούν ότι πρόκειται για έργα ενός οργανωμένου εργαστηρίου που πιθανότατα εργάστηκε και στη Βεργίνα, στο Δειράχειο και ίσως σχετίζεται και με το ψηφιδοτό της Σικειώνας. Φτιάχτηκαν στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. την εποχή που η τεχνική των βοτσαλοτών δαπέδων βρισκόταν στο απόγειό της και η οικονομική ευμάρια της μακεδονικής ελίτ της Πέλλας επέτρεπε τη δημιουργία τους. Αποτελούν και αυτά ενδείξεις του τρόπου ζωής μιας κοινωνίας που είχε επίγνωση ότι ζούσε σε μία μεγαλού πόλη του τότε κόσμου, εξωστρεφή εμποτισμένη με νέες νοοτροπίες και ιδέες που έφερε το μεγάλο άνοιγμα σε άλλους πολιτισμούς με την εκστρατεία του μεγάλου Αλεξάνδρου. |
