| : Υπόλοιπος του Εκστονικού Κατεβασμού Υποστηριού Γιώργος Βουρήλ. Εκκλησία Διαμονικής Χρονιάς, Παρανασμένης Βουρήλος, Πρυσκολυμπής Β.Ζ. Υπόσχεσαι, Γιώργη. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν. Καλησπέρα σας και πάλι. Με λένε Γεωργία Βουδούρη. Καλησπέρα. Λοιπόν, θα έρθουμε να κατευθύνουμε λίγο από την συζήτηση. Σήμερα θα συζητήσουμε εδώ για ένα θέμα που αναφύσει παιδιακώς και μένει όλο το περισσότερο στην καθενερινότητα των πολιτών και των πόλεων, τον ψηφιακή κατασκευή. Και ειδικότερα για τα εργαστήρια ψηφιακής κατασκευής, σε όποια μορφή και ανάχτα μπορεί να έχουν. Μιλάμε για αυτά που όλοι μπορεί να έχουν κακούσει ως Fab Labs, Hacker Spaces, Maker Spaces, που πληροφορούν σε διαφορετικές εκδόσεις, με διαφορετικό στόχο και τρόπο λειτουργίας. Μιλάμε για μικροεργοστάσια στο κέντρο της πόλης ή σε κάποια απομακρυσμένη αγροδική περιοχή, οπωδήποτε υπάρχει ρέδιμα, τα οποία στηρίζονται στον τριπτικό γνώση, κοινότητα και τεχνολογία. Και είναι χώροι ανοιχτήσους ανθρώπους, για να μπορέσουν να έχουν σε επαφή με νέες τεχνολογίες, να κατασκευάσουν, να αφήσουν τη φαντασία τους ελεύθερη, να μάθουν και να δημιουργήσουν μικρά θαύματα. Σε τέτοιους χώρους, αυτοί έχουν ξεκινήσει, έχουν αρχίσει να υπάρχουν από τις αρχές του 2013, έγινε το πρώτο FabLab στο MIT, και από τότε συνεχίσουν να εξελίσουν, και αυτή τη στιγμή υπάρχουν χιλιάδες σε όλο τον κόσμο, δικτυωμένα μεταξύ τους ή όχι, και βοηθούν στον ελληνογραφισμό του σχεδιασμού και στο να έχει ο κόσμος επαφή με τεχνολογίες κατασκευής ψηφιακής, 3D printing, laser cutting, ό,τι έχει να κάνει ηλεκτρονικά κυκλόματα, ταπάζα. Θα μ'αφάθουν καλύτερα οι καλεσμένοι μας. Και πλέον έχουμε φτάσει στο σημείο να θεωρούν αυτά αυτούς τους χώρους μογνούς ανάπτυξης για την εξέλιξη των πόλεών μας, των πόλεων που ολοένα και περισσότερο νεγηθύνονται σε βυθισμό, εκεί που υπάρχει ένα στόχο, στις επόμενες δεκαετίες, να έχουν και δυνατότητα να παράγουν από μόνες τους ό,τι θεάζονται για να ζήσουν. Οπότε μιλάμε για ένα μεγάλο στόχο. Τώρα και μη μιλάμε στην πολιτική ποτέμιζο της Ευρώπης, στη μέλλουσέ μας, την πολιτική ποτέμιζο της Ευρώπης για αυτό το θέμα, το θεωρούμε καθαρά θέμα πολιτισμού, εφόσον αλλάρει τον τρόπο που ο κόσμος έχει, και μπορεί να πάρει το μέλλον του στα χέρια του. Άρα μιλάμε για μια αλλαγή στον τρόπο της ζωής και στον τρόπο της παραγωγής της ζωής του πολιτικού. Ειδικότως να μιλάμε για αυτό το θέμα, γιατί στους στόχους της Ελευθεία 2021, ήρθε να δημιουργηθεί ένα τέτοιος χώρος, ένα εργαστήριο ψυχιακής κατασκευής. Ελπίζω το 2019 να μπορέσω να έχω περισσότερο τέτοιο, να ξεκινήσει τη λειτουργία του. Αλλά, ούτως ή άλλως, επειδή είμαστε σε μία δυομηχανική πόλη, δεν θα μπορούσαμε να μην εντάσσουμε στο πρόγραμμα της μετάβασης, στην ηγηφόρια, κάτι που έχει να κάνει με παραγωγή. Μαζί μας, λοιπόν, έχουμε εκλέπτους καλυσμένους, συνομίλητες. Θα ξεκινήσω από τον κύριο Κωστίου Γκρίβη, ο οποίος είναι αστυντέκτονας, είναι καθηγητής στον πολιτεχνείο της Κρήτης, και είναι τεχνητής του εργαστηρίου Μεταβαλλόμενων Εθνιών Περιβαλόντων της Σχολής Εθνικτυπτών Μηχανικών, σε συνεργασία με το οποίο έχει δημιουργηθεί το Maker Space του Δήμα Αθηνέα. Ο βασικός φιλώνας που βοήθησε να πάρει τον τίτλο της Πρωτεύουσας της Κενοτομίας. Εντάξει, πολλά βοήθησε, δεν υπάρχει ολόκληρη στρατιωτική, αλλά θα βρίσκω σίγουρα βοήθηση και αυτό. Δίπλα του είναι ο Μανώλης Λευκιανός, ο οποίος είναι ο Μιγιόνιος, είναι η Μαναζέρα του Λουτ, ενός άλλου εργαστηρίου στην Αθήνα. Δε λέω τίποτα για τα εργαστήρια, θα μας πει ο Κατσαίνας, το δρόμο που λειτουργεί το δικό του, για να μην... Ο Αλέκος Πανταζής, ο οποίος είναι μέλος της κολεκτικής βασποίδας του T-Lab, η οποία έχει και ένα πόρο εργαστηρίου, αλλά έχει άλλο τρόπο λειτουργίας, θα μας πει τη συνέχεια. Και η Οριζία Ικότσιφα, η οποία έχει ζήσει στην FabLab στην Αγγλία, είναι Αντιτέκτονας, είναι εξαιρετρία και είναι και μέλος του δικό του FabLab στην Αθήνα. Και μαζί μας είναι η κυρία Ντεζίνρου, Αντιτέκτονας και αυτοί, η οποία γνωρίζει πάρα πολύ καλά το θέμα και το εφαρμόζει, η οποία είναι μέλος της κυρίας Ντεζίνρου, Αντιτέκτονας και θα καταγράφει όσα λέμε, για να μπορέσουμε στη συνέχεια να κάνουμε κάποια συμπεράσματα και προτάσεις, που θα παρουσιαστούν επιχειριακή στο closing session, που συναντήσει το πολιτισμό του 2020. Και αυτά αποτελέσουν και στις προτάσεις μας στο Υπουργείο Πολιτισμού, μιας δραστηριστικής κουρδιάς. Οπότε, όπως καταλαβαίνετε, η συμμετοχή σε αυτό είναι πάρα πολύ σημαντική. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν. Τώρα, αυτή η παρουσία... Εντάξει, ναι. Μπορούμε, μπορούμε να περνούμε. Ωραία. Απλώς δεν ξέρω, αυτή η παρουσία είναι... Ναι. Ωραία. Οπότε, ξεκινάμε. Δεν πιστεύω, θα μπορούσταν με υπόλοιπη να... Ό,τι θέλουμε. ...για να μείνει στην όπλιστο σκουράδι. Ωραία. Θα μπορούσαμε να βλέπουμε. Για χαρά σε όλους και όλους. Τώρα, μια σύντομη εισαγωγή. Έτσι, για 10 λεπτά, οπότε δεν θα αναλύσω λίγο το πώς βλέπουμε σαν BP Lab, γιατί να κερδίσουμε λίγο χρόνο, ποιος θέλει, μπορεί να το δει στην σελίδα μας. Νομίζω, είναι στο τέλος. Επομένως, εμείς προσεγγίζουμε αυτή τη μεγική με βάση το... Αυτό που λέμε, σχεδιάζουμε παγκόσμια και κατασκευάζουμε τοπικά. Έτσι. Και είναι αυτό που ονομάζουμε, βασισμένη στα κοινά, ομότιμη παραγωγή. Επομένως, πώς θα μπορούσε να αλλάξει η ζητή κάτω από τον τρόπο που εργαζόμαστε, που παράγουμε και που καταναλώνουμε, και που αλληλεπιδρούμε, δηλαδή, στην ουσία, μια τέτοια λογική. Τώρα, το χαρακτηριστικό είναι ότι... Ωραία, θα έρθω από εδώ, όσο πάνω, για να μπορώ να τους προστάσω. Οπότε, το νόημα είναι το εξής. Έχουμε το παγκόσμιο διαδίκτυο, έτσι, στο οποίο μπορούν οι επιστήμονες σχεδιαστές και ενθούσιας. Ενθούσιας είναι όμως ανθρώπους που βλέπουν πάθος να φτιάχνουν πράγματα, να πυραμακίζονται, έτσι. Μπορούν να το χρησιμοποιούν σαν ένα κοινό αποθετήλειο γνώσης, σχεδίων, έτσι, οτιδήποτε, μη υλικό, ας το πούμε έτσι. Και μπορούμε, από εδώ, να τραβάμε σχεδιασμούς, εργαλεία, κοινωνία, συντονισμό, για να μπορούμε να κατασκευάζουμε τοπικά εργαλεία ή και προϊόντα. Τώρα, η διαφορά στην οπτική είναι όταν το βλέπουμε με βάση του πρίσματος κοινών, έτσι. Βλέποντάς το με βάση του πρίσματος κοινών, τι εννοούμε. Εννοούμε ότι θεωρούμε ότι η γνώση πρέπει να είναι ανοιχτή για όλους, έτσι. Επομένως, αναφερόμαστε σε κάτι το οποίο είναι στον αντίποδα της λογικής της πατέντας και του πατενταρίσματος, έτσι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν δικαιώματα, δεν σημαίνει ότι απλά το δίνουμε και αυτό το πράγμα, δεν μπορούμε να το πάρουμε πιστέ και να κάνουμε πιστέ, όπως είναι το Creative Commons, αν έχετε ακούσει. Υπάρχει ένας ολόκληρος νομικός πολιτισμός πάνω στο πώς μπορεί να έχουμε ένα έργο, ανοιχτό, κυρίως πνευματικό, μέχρι τώρα είναι αλήθεια, το οποίο να μην περιορίζει τη χρήση του, όπως κάναμε μέχρι τώρα οι πατέντες, οι οποίες, πάλι στον αντίποδο από αυτό που πιστεύετε, ότι ενσχύουν την επιχειρηματικότητα και τη δυστυχία στην ουσία, πάρα πολλές φορές, δηλαδή πάρα πολλά προβλήματα, που την περιορίζουν, έτσι, αλλά να το διαχειριζόμαστε σαν ένα κοινό, σαν μια κοινή γνώση για την ανθρωπότητα. Με βάση αυτό, τώρα, υπάρχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στο πώς μπορούμε να σχεδιάσουμε βαμβούρια και να κατασκευάζουμε τοπικά, όπως, για παράδειγμα, ότι δεν θα έχουμε κόστι για πατέντες. Αυτό, ούτως, ανοιχτίζει, βέβαια, λιγότερες μεταφορές, με την έννοια ότι, τώρα, ας πούμε, μπορεί κάποια εισακτήματα να παράγονται σε διαφορετικά σημεία του ορίζοντα και να ταξιδεύουν πάρα πολλές φορές με βλία και τα λοιπά, ενώ τώρα θα μπορούνε, ίσως, παρόμοια κομμάτια να τα κατασκευάζουν στο ίδιο μέρος και μετά έχουμε την επισκευασιμότητα και την μη προσχεδιασμένη αυαρχημιότητα. Δηλαδή, όταν ένα εργαλείο το σχεδιάζει μια κοινότητα, προφανώς έχει στόχο να μπορεί να διαρκέσει για όσο περισσότερο χρόνο γίνεται. Επομένως, τη προσχεδιασμένη αυαρχημιότητα, που λέμε ότι έχει πολλές φορές βρεθεί και υποστηριχθεί ότι οι εταιρείες κάνουν τεχνιέντος να χαλάνουν μετά από κάποιο χρόνο τα αντικείμενα που φτιάχνουν, δεν έχει στους ανάγκες του κίνητρο μια κοινότητα, ή όταν αντιμετωπίζεις τον σχεδιασμό σε έναν κοινό πόρο, να κάνεις σε άλλη το οποίο θα χαλάει. Επομένως, και μπορεί να επισκευάζεται πάρα πολλές φορές, πολλά πράγματα δεν είναι σχεγμένες, όπως τα ανοίξεις να σφάνε, έτσι δεν μπορεί να τα επισκευάσεις μέχρι τώρα. Και αυτό που σας είπα για την πρωθυμιότητα, επομένως υποστηρίζουμε ότι μπορεί να υπάρχουν πάρα πολλά κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη με μια τέτοια προσέγγιση. Επομένως, πριν την διομηχανική επανάσταση, είχαμε έναν άνθρωπο που έφτιαχνε κάτι με τα εργαλεία του στο εργαστήριό του και έφτιαχνε διάφορα προϊόντα. Μπορούμε να πούμε ότι στην διομηχανική επανάσταση έχουμε τον σχεδιαστή, παράγονται τα δικίμενα παρονιότητα στο εποστάσιο και έχουμε σταταρισμένα, ας πούμε, πανομοιότυπα προϊόντα. Οπότε τώρα τι θα γίνει, μπορούμε να έχουμε τους κοινούς χώρους που μπορούν να κατασκευάζουμε πράγματα, να έχουμε τον κατασκευαστή, τον καταναλωτή που ταυτόχρονα μπορεί πλέον να είναι και κατασκευαστής και να έχουμε πάλι διαφοροποιημένα προϊόντα. Η διαφορά όμως για μας δεν είναι μόνο εδώ, γιατί το θέμα είναι και ποιος θα διεχειρίζεται αυτούς τους χώρους, το θέμα είναι πώς θα διεχειρίζονται τη γνώση αυτή η χώρα και τι σχέση θα δομούν μεταξύ των υποκειμένων. Οπότε όταν θα συνεχίσουμε να προσογγίζουμε αυτούς τους χώρους με την λογική την ανταγωνιστική, με την λογική της κλειστότητας, για μας δεν θα αναπληχθεί πλήρως η δυναμική και περιβαλλοντική και κοινωνική αυτών των τεχνολογιών. Γι' αυτό, αυτό που λέμε είναι τα ψηφιακά κοινά μαζί με τις τεχνολογίες της παραγωγής, όπου ο σχεδιασμός μπορεί να αναπτύσσεται ως παγκόσμιος κοινός χώρος, έτσι και κατασκευή να λαμβάνει η χώρα τοπικά, λαμβάνοντας υπόψευ τις τοπικές συνθήκες. Εδώ είναι μια ενδεικτική εικόνα, όπου παρουσιάζουμε σχηματικά πώς μπορεί να είναι το κοινό αποθετήριο των κοινών. Σχέδια, γνώση, λογισμικό, κουλτούρα, έτσι, και να επάρθουν τοπικά τα διάφορα μέρη που μπορούν να είναι να γίνονται οι κατασκευές μέσα στην τοπική κοινωνία. Επομένως το φανταζόμαστε αυτό σαν ένα χώρο σε επίπεδο δήμου, ας το πούμε έτσι, που θα μπορούσε να διαχειρίζεται. Φυσικά μπορούν πάρα πολλά με τα ζητήματα, είναι μια πάρα πολύ καινούργια θεματική, έτσι. Πάλι, θα μου πείτε, το κάνεις όλα με βάση τεκνά, αλλά πάλι εξαγωγή πόρων από πού θα ρεγοντεί τα υλικά. Μπορεί να κατασκευάζεις τοπικά, αλλά πάλι συνεχίζει να υπάρχει το θέμα της εξαγωγής των πόρων και του ταξιδιού των πόρων. Η εκμετάλλευση εργασίας, ποια θα είναι η νέη ώρα, ποια θα είναι η ώρα της εργασίας, ή θα έχουμε μια Amazon, ας πούμε, σε επίπεδο Fab Lab. Η χρήση ενέργειας, πολύ σημαντικό, και οι ροές υλικών. Ο μέλος, υπάρχουν κάποια ζητήματα στην ουσία πολιτικής οικολογίας για αυτούς τους χώρους, τους οποίους θέλουμε να ερευνήσουμε μέσα από τη δουλειά μας εμείς, αλλά και πάρα πολύ άλλους κόσμους, όπως δικτικά βάζω δύο θεματικές, ποιο μπορεί να είναι το οικολογικό αποτύπωμα ενός προϊόντος που έχει σχεδιαστεί παγκόσμητη κατασκευαστή, τοπικά, με όλους ομότινες παραγωγής και βασισμένος στα κοινά. Υπάρχει περίπτωση αυτό το προϊόν να έχει χαμηλότερο εικολογικό αποτύπωμα από ένα τυπικό βιομηχανικό προϊόν, κι αν είναι γιατί. Και τον βαθμό στον οποίο οι χρήστες ενός προϊόντος νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο της απαραίτητης γνώσης και τεχνολογίας για τη χρήση του, την επισκευή του και την κατασκευή του. Αυτό που έλεγε ένας παλιός γενεοφόρος τύπος ότι η τεχνολογία αποξενώνει τα υποκείμενα και τους εργάτες, το πώς τώρα μπορούμε να ξαναέρθουμε, χρησιμοποιώντας μία άλλο τρόπο, τη δυναμική των IT τεχνολογιών, των τουθιακών τεχνολογιών, για να μειώσουμε, να αμβλύνουμε το πώς αποξενωνόμαστε τα τεχνολογία και το πώς μπορούμε να ικιοποιηθούμε την τεχνολογία, το οποίο κι αυτό έχει πάρα πολλές σημαντικές περιθάσεις. Δύο εικόνες για το τι κάνουν κάποιοι συνεργάτες μας, το Open Bionics, που έχουν σχεδιάσει βασισμένη στα κοινά ένα αποσυντικό χέρι με αποτέλεσμα να είναι καλύτερος πεμπορίου και στο ένα δέκατο της στιγμής, με τα σχέδια που μπορείς να τα κατεβάσεις και να τα χτυπώσεις με ένα απλό 3D printer και να έχεις παρόμοια αποτελέσματα, που μέχρι τώρα αυτοί που χρησιμοποιούσαν προσωπικά χέρια απόφαναν να τα χρησιμοποιούν στην καθημερινή τους ζωές, γιατί είναι τόσο αδειβά που άμα σπάσει κάτι δεν θα μπορούσαν να το φτιάξουν. Ένα άλλο εργαστήριο που συνεργαζόμαστε, η Atelier, που είναι στην Γαλλία 8 χρόνια κοοπεραστήβα, που πηγαίνουν στους αυρώτες και φτιάχνουν όλοι μαζί τα αυρωτικά μηχανήματα, ώστε ο αυρώτες να μάθει και να το ξαναφτιάξει αν θέλει ένα καινούργιο και να το επισκευάζει. Απλά αλλαδιχανήματα που είναι παρελκόμενα σε τρακτέρ και τα λοιπά, και πηγαίνουν και τα φτιάχνουν με τους αυρωτικούς συνεντερισμούς. Και εμείς τώρα τρέχουμε ένα project που λέγεται Jumakers, από το makers ή τα jumerka. Στα βόρεια jumerka, εδώ πέρα είναι τα Γιάννενα, κάπου εδώ, όπου έχουμε έναν χώρο για να δοκιμάσουμε να φτιάξουμε ένα εργαστήριο για να φτιάχνουμε open source αυρωτικά εργαλεία και να δοκιμάσουμε πως μπορεί αυτό το μοντέλο να λειτουργήσει σε μια απομακρυσμένη, πολύ δυσπρόσιτη κοινωνία, με τις δυσκολίες που έχει αυτό μέσα του. Και αυτό το κάνουμε επίτηδες, γιατί δεν θα θέλαμε να πάμε στο πιο εύκολο μέρος, γιατί αν θετύχεις στο πιο δύσκολο μέρος, τότε έχεις πιθανότητες να μπορείς να πεις κάτι. Μερικές φωτογραφίες αυτές είναι οι Μελίταχες στο Νότιο Ιράκλειο, που έχουν φτιάξει μόνοι τους μία πλήτη ριζονομιστική για όσπρια, ώστε να φτάσουν στις γαλλιέλειες με τις αιγές. Έχω καταγράψει τα σχέδιά τους και θέλω να δούμε αν θα μπορέσουμε να φτιάξουμε άλλο ένα. Αυτή είναι μια εικόνα τους από τη Γαλλία που τους είχε επισκεφτεί και είχαμε φτιάξει αυτό το εργαλείο διαμοιρασμού κοπριάς για καλλιέδιες σταφυλιών. Και εδώ είναι η κατασκευή του πρώτου μας εργαλείου στα Τσουγμέρκα ενός πασαλοκαρφωτήρα με την τοπική κοινότητα. Ξαναγυρνάω σε αυτό που έλεγα, για μας είναι πολύ σημαντικό το σύστημα διακυβέρνησης αυτών των χώρων. Επομένως είναι αυτή η λογική και βασισμένη στα κοινά γνώσεις ως αποθετήριο με τους επιμέτρους χώρους που μπορούμε να χρησιμοποιούμε. Είναι η λογική του τα κοινά, είναι η κοινότητα στη γλάστρα. Ανθίζουμε διάφορα εγχειρήματα επιχειρησιακά, αυτοί γαλλό αν θέλετε ή ακόμα και πιο αναλυτικά μετά, το πώς είναι ένα οικοσύστημα, πώς μπορούμε να έχουμε επιχειρήσεις που θα ζητούν στα κοινά, πώς μπορούμε να έχουμε την κοινότητα, ποιος μπορεί να κάνει, να πει πώς θα λειτουργεί όλο αυτό. Και προτάσεις συγκεκριμένες στη σχέση με το τι ρόλο μπορεί να έχει η ιδιωτική σφαίρα και η γρατική σφαίρα που μέχρι τώρα ήταν αυτές που έλεγαν τι θα γίνει σε οποιοδήποτε χώρο, δηλαδή έχουμε τον ιδιωτικό ή τον δημόσιο, και το πώς τι μπορεί να γίνει τώρα που ανοίγεται μια τρίτη σφαία ανάμεσα σε αυτές, τι ρόλο μπορεί να παίξει το κράτος ως βοήθεια και ενισχυτής των κοινών, όπως το ίδιο πράγμα έκανε ιδιαίτερα το 18ο και το 19ο για τις επιχειρήσεις και για την κεντροτομία, και το τι σχέση μπορεί να έχουνε αυτά μεταξύ τους. Ναι, εδώ λίγο καλύτερα τα σχήματα, ας πούμε οι επιχειρήσεις μπορεί να είναι οι μέλησες που χρησιμοποιούν το κοινό πόρο, που με αυτό όμως φροντίζουμε να ξαναγυρίσει και να γίνει σπόρος που θα ξαναπέσει η ιδέα, η κομμάτι της ιδέας στην κοινότητα των κόμμονες, των ανθρώπων που ασχολούνται με τα κοινά, οι οποίοι αποτελούν τη βάση της γνώσης και του διαμοιρασμού που μπορεί να παράγει. Και αυτό είναι ένα σχέδιο από κομμάτι της έρευνάς μας και των προτάσεών μας για το πώς μπορεί τα Fab Labs, τα Naked Spaces και όλοι αυτές οι νέες ιδέες να έχουνε μια λειτουργική χρήση, μετασηματίζοντας πραγματικά της κοινωνίδας μας προς καλύτερες μορφές και σε σχέση με τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που έχουμε, αλλά και σε σχέση με τις κοινωνικές προκλήσεις που έχουμε. Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ πολύ. Καλησπέρα. Καλησπέρα. Λοιπόν, οκ. Εγώ ήθελα να του μιλήσω λίγο πιο γενικά στην αρχή, γιατί εγώ προσωπικά ασχολούμαι με χώρους τυφιατής πρωτοτυποποίησης, να το πούμε στα ελληνικά, από το 2003. Έχω ενεργάσεις μετά στη δημιουργία τεσσάρων εργειοκόντων στην Ελλάδα, Αυστρική, Ελληνική και Ελληνικό. Και η όλη η λογική, καθώς ας πούμε ότι έχω παρακολουθήσει αυτή την εξέλιξη και έχουμε συμμετέχει και στη λογική πώς μπορεί να τη χρησιμοποιηθεί σε μια ιδρύτητα, είναι ένα πλαίσιο που είναι φυσικά πολύ κοντά της ιστορικής λογικής, αλλά το βασικό σχέση είναι η συμμετοχή. Δηλαδή, πώς μπορείς να κάνεις το πνευματικό ζήτημα σε όλο αυτό το εγχείρημα είναι πώς μπορείς να κάνεις να συμμετεθούν. Λοιπόν, πολύ γρήγορα να πω εδώ ότι θεωρητικά, σήμερα είμαστε στην τέταρτη Ιουγενική Επανάσταση, στην έννοια ότι όντως έχουμε γυρίσει από το προσωπικό αντικείμενο που ήταν παλιά, περάσαμε σε διαδικασίες μηχανικές, δηλαδή που είναι δύο πράγματα τα βασικά, πώς χρησιμοποιήσαμε την ενέργεια και πώς χρησιμοποιήσαμε τη στιμουσία μηχανισμούς, που πολλαπρασιάζανε τις δικές μας δυνάμεις, πήγαμε στην ομορφυλατή μας, δηλαδή θα θα νόησα πιο εύκολη, και σήμερα θεωρητικά ξαναγυρνάμε στην έννοια της προσαρμογής πάνω στο άτομο. Τι είναι όμως το πραγματικό επέκτατο που δεν είχε την επανάσταση, θεωρητικά είχε έρθει από τη δυνατότητα των ψηφιακών μέσων, τα οποία οι ψηφιακά μέσα μπορούν να περιορίσουν ότι είναι κάτι σαν, αν το γνωρίζουμε από την έκφραση, παγωσμοί μεταφραστές. Δηλαδή, οι ψηφιακά μέσες έχουν τη δυνατότητα να πετύχουν οποιοδήποτε input, να το μεταφράσω αριθμητικά για να βγάλω ένα τελείως διαφορετικό output, δηλαδή που δεν ακούω μουσική και να φτιαχνω μάθη. Γιατί το μεσαφράζομαι έναν τρόπο και μπορώ να το φτιαχνω. Το θέμα είναι ότι οι αμωσταικόμενοι, θυμαντικότητα, αυτό που διαφημίζεται κυρίως μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικο-εικονομικό κλαίσιο, δυστυχώς, είναι ότι είναι επικοινωνία και ενημέρωση. Δηλαδή, και σε αυτή τη δημιουργική επανάσταση, δηλαδή θεωρητικά να είναι κάτι που ξανακυρινάει, ας πω εγώ μια δύναμη πίσω στον κόσμο για το τι κάνεις, στην ουσία εκεί περάσεις είναι ένα έτοιμο κλειστό προϊόν, το οποίο στην ουσία έχει σκοπό να θεμημερώσει και σκοπό να επικοινωνήσουν με εμένα το γιος και να δημιουργήσουν αυτό που γίνεται. Αυτό, όμως, στην πραγματικότητα, πάμε στο επόμενο, δεν είναι αλήθεια, γιατί αυτό που μας δίνει είναι ότι μπορείς να επηγάσεις άρθο το περιβάλλον γύρω σου και το επόμενο, κυρίως είναι στο κομμάτι της ενδυνάμωσης. Γιατί τονίζω στο κομμάτι της ενδυνάμωσης. Ας τη στιγμή που θα μπορούμε να στήσουμε έναν πιο ουσιαστικό, να έχουμε μια πιο ουσιαστική σχέση με το περιβάλλον πιο άμεση, θα χρησιμοποιήσω και τη λέξη έγκος, όχι όμως με την έννοια ότι επιφαλόμαστε, αλλά με την έννοια ότι μπορώ να έχω καλύτερη συνέστηση. Δηλαδή, μας δίνεται η δυνατότητα να έχω συνέστηση με τα γύρω μου. Κατά μία έννοια, εγώ θα σας πω ότι ξανακυρνάμε στον ανημισμό. Δηλαδή, εγώ πολύ χαίρομαι που βλέπω, ας πούμε, την πεθαρά μου να μιλάει στον καθαρό μου κάτι. Θα είδα πάρα πολύ ενδιαφέρον να έχουμε επικοινωνία με τα γύρω μας. Να μπορούμε να έχουμε αυτήν την αίσθηση ότι επιφαλόμαστε και να μπορούμε και να τα σεβόμαστε τελικά. Δηλαδή, είναι άλλη η σχέση με αυτό. Οπότε, για μας, το επόμενο, είναι ότι αυτό που μπορεί να κάνει είναι να σου αλλάξει προσκέφτεση. Σημερινή κοινωνία, θεωρητικά, μέσα στο μοντέλο το οποίο έχουμε, σε οδηγεί να σκέφτεσαι με ένα τρόπο. Αυτό συνήθως είναι ένας τρόπος που οδηγεί σε συγκεκριμένες παραγωγικές συνθήκες. Θα πω και ότι διατηρήσει τεκμαίες αξικές σχέσεις. Αλλά αυτό που δίνει, βασικά, είναι ότι προσπαθεί να οδηγείς σε ένα συγκεκριμένο μετάλληλ, που είδα που παθαίνεις κάτι, από αυτό βιοπορίζεσαι το ισορρικό και έτσι πλήνεις αντίπτωση. Στην πραγματικότητα, όμως, υπάρχουν πάρα πολλά κομμάτια ευθείας που μπορείς να αναστίξεις, τα οποία δυστυχώς και κυρίως από το σύστημα εκπαίδευσης, δεν διαδίδουν. Δηλαδή, το ζήτημα υπέρδευσης σου μαθαίνει σωστό και λάθος, δεν μπορείς να την κατανοήσεις πιο σωστή, αλλά το πώς πρέπει να δείχνεις, το πώς πρέπει να αφαίρεσαι, το τι πρέπει να κάνεις, για να βοηθείς μια θέση σε μια κοινωνία, η οποία την κοινωνία, θεωρητικά, ισχυρίζεται ότι είναι ανοιχτή. Αλλά μεταξύ μας δεν κάνει τίποτα γι' αυτό και επανέχομαι στο ότι είναι τελείως κλειστή, γιατί όλα αυτά που παίρνεις είναι κλειστά, ακόμα και το βιβλίο είναι αυτό, δεν είναι ανοιχτό, δεν είναι πολλά να διαλέξω. Ένα, πρέπει να πας σε ένα δικείμενο από τηλέφωνο, πας σε δικαιωμένα application. Δεν σου μαθαίνει, λοιπόν, κανένας πως να το κάνεις, σου μαθαίνει πως να το χρησιμοποιείς και κυρίως ότι σου λένε πώς σε απελευθερώνει όλες αυτές, είναι κανείς απ' τη βόντα, αυτό με δώει, για να μην το στεναχωρέσουν, ότι επειδή έχω ένα κινητό, δεν τεχωρηθούν πως ότι έχω στους ρόμους, ποιτάω πως είναι χαβομένος και ελεύθερος, ενώ τελώς πάνω προφανώς δεν υπάρχει. Πάμε στο επόμενο. Εμείς λοιπόν θεωρούμε ένα μασικό κομμάτι, γιατί όπως σας λέω σχολούμαι πάρα πολλά χρόνια, και επειδή ξεκίνησα προφανώς από Αμερική με ακαδημαϊκά εργαστήρια, τα διακά μετακινήματα όχι ότι δεν ήταν ακαδημαϊκά τα περισσότερα, αλλά τέλος πάνω προσπαθήσαμε αυτό το πράγμα να αρχίσει να έχει διάλυση μέσα στην εκπαίδευση. Καλώς κακώς, αυτό ακούγεται κακό, θα πω, αλλά θεωρώ, η μεγάλη μου χαμένα χαρτιά, δεν είναι λίκαιο και το ξέρω, απλά την κάνω σαν δείλω, γιατί συνήθως έχεις μάθει να τροποστέψεις, έχεις μάθει να λειτουργείς, είναι τέτοια και άρα το ενδάσεις κάτι που ήδη χρειαζόσουν. Δηλαδή, να δώσω ένα Φρέντι Περίμελς ένας μεγάλος, ας πούμε, θα μου κάνει ένα βάσος και να κούπαρες κάτι για να παίρνεις EDD, ας πούμε. Ένα παιδί, όμως, μπορεί να μου κάνει κάτι τελείωτο, ας πούμε. Ένα παιδί, δηλαδή, μπορεί να μου κάνει κάτι που δεν το περίμενα, γιατί ακόμα το μυαλό του τελείωσε ανοιχτός. Και εμείς να πούμε ότι βασικά πρέπει να ενδύσει πάρα πολύ στην έννοια της μικρής ηλικίας και το τι μπορεί να μάθει στα παιδιά όλη αυτή η λογική. Οπότε, αυτό που θέλουμε εμείς να δώσουμε είναι ότι αυτό δεν είναι κάτι εκτός, δεν είναι κάτι που κάνουν κάποιοι. Μπορούν να κάνουν καθημερινά θράματα και καθημερινά εργαλεία. Λοιπόν, είναι ότι θέλουμε, λοιπόν, να διδάξουμε μια λογική engineering αλλά πάλι όχι με αυτόν τον κλειστό όμορφο. Με την έννοια όμως, το τι χρειάζεται να κάνω. Δηλαδή, καταλαβαίνεις τις ανάγκες μου, να βλέπεις τι θέλω, καταλαβαίνεις τις επιθυμίες μου, τι χαρτηριστικά πρέπει να έχω αυτό, ποιο είναι το επόμενο κομμάτι, οπότε στην ουσία να έχω κατανοήσει μια διαδικασία με την οποία από τη σκέψη μου, από την επιθυμία μου τελικά καταλήγω να έχω κάτι. Και αυτό που μας ενδιαφέρει πιο πολύ για μας είναι το community. Και όπως ξέραμε πολύ ωραία πριν, το ουσιαστικό είναι να δημιουργηθεί κοινόκημα. Αυτή είναι μια λέξη που τη λέμε πάρα πολύ, μας αρέσει και τέτοια και να σας πω είναι από τις λέκες του Συνείσου, τις ακούω και τις κρατάω πολύ μικροκαλάθι, γιατί λέμε πάρα πολλά στον τραγματικό, όταν δεν ενεργοποιούμε. Και γιατί δεν ενεργοποιούμε κοινότητες? Ένα είναι το κομμάτι που σας είπα με τα κλειστά πορεϊόντα, αλλά το κυριότερο για μένα είναι ότι δεν δημιουργούν και αυτές οι σχέσεις ενός κοινού σκοπού. Τι ήταν αυτό που έκανε τις κοινότητες στο παρελθόν να λειτσούν. Είχαν κοινό σκοπό, ήταν ο χώρος μας, μαζεύονταν για να συζητήσουν. Τώρα όσο πιτωπλήσαμε αυτές τις συζητήσεις, ακολουθούν μάλλον ένα χαρεκτήρα ευαισθητοποίησης, παράεπη της ουσίας μας. Να είσαι σου και επιθυμός. Δηλαδή έχει χαθεί η έννοια της κοιμού σκοπού. Η έννοια ότι ένα project κινείται μέσα από το κοινότητε, δηλαδή μπαίνει φιένι, γιατί τα περισσότερα projects δυστυχώς που γίνονται θερρικά περνάνε από κάποια αυθεντία. Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι είμαι και εγώ μία από αυτές, αλλά συνειδητά πρέπει να προσπαθείς να κατέβεις από την αυθεντία, γιατί η αυθεντία επιβάλλει. Θα σας πω εγώ τι θα κάνει αυτό. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Ωραία. Π shed a的话 τ?' !!!!!!! Π agenda Πואνας να μιλάμε! Και πώς δημιουργείς μ' εθνότητα που είναι βιώσιμη και δεν βασίζεται τελείως απλά στο ποσοκό της ενδιαφέροντας. Πώς δημιουργείς τύμη τρακιαφορμένης, δηλαδή πώς μπορούν να το δείξουν, ξέρετε, και πώς δημιουργείς όρα. Για μένα το μεγαλύτερο πρόβλημα γενικό σε όλες αυτές τις προσπάθειες είναι απώλεια ο γράμματος. Είναι ουάου να το έχουμε, καλή ώρα θα τους είπατε να το έχετε στην ευθύνη να με χαράζει μίσο από την πόλη να σε βοηθήσει, αλλά ο τέλος είναι γιατί, τι είναι να γίνεται, δεν είναι απλά να το έχει. Δηλαδή, αν ας πούμε κάποιον εγώ να φανταστώ έναν άνθρωπο σε μια ηλικία, ας πούμε και δείτε το party group, ξέρετε, που κάνει σε ποιον ενός ανθρώπους, ας υποστηρίζεται να πάει καφέ, δεν είναι ότι να ράξει εκεί και όλη μέρα θα φτιάχνει το πράγμα, όταν ναι, γιατί είναι ένα μέρος. Δεν είναι απλά κάτι που πάω, δεν είναι ένας εσείς, δεν είναι ο νέος μαρεγός της γειτονιάς, ότι άρα κόβει εκεί, πάμε, να μου κόψουν τα έδωσα και φτιάχνει, είναι κάτι που βάζω στην καθημερινότητα. Τώρα, εμείς λοιπόν, εμείς, το λέω γιατί θεωρώ ότι ο κάθε χώρος θα πρέπει να βρει το δικό του πλαίσιο, εμείς δουλεύουμε κυρίως με αφεστορία δικότη ηλικία και κυρίως δράση δημιουργικότητας όσο στην καθημερινότητα. Δηλαδή, έχουμε διαδικασίες συνετοσικού σχεδιασμού, θεωρητικά, στην εννέα και δέκα κλίματα, έχουμε τις καλά σχεδιασμού, δηλαδή έχουμε συνδιαμόρφωση και δουλεύουμε μαζί τους, ώστε μέσα από μια αρκετά άστιμο, εγώ, διαδικασία πολλών επαφών, θα την πω χρονοφόρα, δεν είμαι χρόνος, είναι ότι πρέπει να είσαι μεγάλοι τριπλούς, δηλαδή πρέπει να χτίσουμε εμπιστοσύνη και μετά να αφεσθούμε στο ποιο είναι αυτό το όραμα. Και αφού δημιουργεί αυτό το όραμα, αρχίζουμε σταδιακά να τους μαθαίνουμε πως, δηλαδή, άτι θα θέλαμε να κάνουμε, μπορεί να το κάνεις και με αυτό και με αυτό και με τον άλλο τρόπο. Αρχίζεις να βλέπεις δυνατότητες, μετά βλέπεις ότι δεν υπάρχει μια λύση. Για μένα αυτό είναι πάρα πολύ βασικό, η δυνατή δημιουργικότητα. Το σωστό κελάζωσε και καταστρέφωσε την κοινωνία μου. Δεν υπάρχει στο κελάζωσε, υπάρχει ομάδα λύσεων, υπάρχει ομάδα προβλημάτων, κανένα πρόβλημα δεν είναι μονοδιάστατος, κανένα πρόβλημα δεν είναι ένα πράγμα, λύνονται, υπάρχουν πιθανές λύσεις, πολλές λύσεις διαφορετικές, που καθένας την καταλαβαίνει τέτοιο, αυτό είναι κάτι που είναι πάρα να καταλάβεις. Και όταν δεις ξαφνικά ότι το πέτυχες, έχεις προσιμονή για το επόμενο πρότυπο, που συντηρεί τώρα, δηλαδή ξαφνικά λες, όπα, πλησιάζω, κάνω κάτι, ό,τι αν είναι το φασικό κομμάτι είναι αυτό και μετά πώς το συμπληρώνουμε. Δεν κάνουμε ποτέ μόνο φαμπιστή. Αφού είσαι σε αυτό, πρέπει να παθείς όλα τα πράγματα. Δεν είναι ένα πράγμα. Δεν είναι ό,τι έμαθα απλά να κόβω, δεν έχω ένα σκηλ σέντ. Δεν θα έπρεπε να είναι ότι πάω, ξέρω, σε κάποιο παγκοσματικής κατάτησης, και απλά μου μαθαίνει να χρησιμοποιώ το μηχανίμα, θα πήγαινε. Όντως, πράγματι, δεν είναι αυτό. Έχουν μια συγκεκριμένη κρίση, ένα συγκεκριμένο κώδικα, δεν είναι κάτι. Δηλαδή, κάποιο ένα κομμάτι. Όχι, συνδυάζονται με άλλα πράγματα. Πρέπει να βάσεις κοντρόλες, να βάσεις εισιτήρες, να βάσεις τι είναι ολοκληκτική, τι θα πει ολοκληκτική. Ακούγεται wow, αλλά δεν θα πάντων, είναι προσωπικά, να σας πω, μιλάς με κάποιον στη ΝΑΣΑ, που παρατηρεί τους στροχές των βλεπτών, εσύ λέω, τί κάνουμε, τί κάνουμε, δεν καταλαβαίνεις. Αυτός το κάνει, ξέρει ότι είναι κάτι που είναι απομυθοποιημένο, γιατί είναι αφάκα, το κάνω. Το μαθαίνεις και το κάνεις. Βάζεις μέσα και το virtual reality, μαθαίνεις άλλο είδους, βλέπεις ότι αυτός ο κόσμος είναι πολύ πιο κλουσιός και το κυραιότητας δεν είναι στο μέλλον. Είναι εδώ και μπορώ να το κάνω. Και μετά, αυτό που βάζουμε, που είναι σημαντικό, είναι ότι το βλέπω στη καθημερινότητα. Δεν έκανα κάτι για να είναι πρότυπο, να το βάλω κάποια μέρα, να δέσω audio, να είναι κάτι που χρησιμοποιώ κατά μέρα. Τί να σας πω τώρα, έβαλα έναν εισιτήρα στο καλάθι μου, για να βλέπω γιατί μου σ' απειλούν τα φώτα γρήγορα και έχω τέτοιο, και να ξέρω άφου τα βγάλω, έτσι δεν το χρησιμοποιώ. Είναι κάτι που επικοινωνώ, δηλαδή μου δείχνω κάτι που χρησιμοποιώ. Δεν χρειάζεται να είναι κάτι wow σε πρότυπο, είναι κάτι όμως που το χρησιμοποιώ στη καθημερινότητα και αγαπώ το εντάσου. Οπότε, επειδή σαν designer, σαν αρχιτέκτες, σαν τέσσερις ταυροαρχιτανικούς, το ξέρετε, δεν πρέπει να κάνω αυτό αναφορικά. Δεν έχω τίποτα κάνει. Αυτό τελειώνει εκεί με την κατασκευή. Το έβαλες, είναι σαν εκείνα τα λειπεδόντα σου, τα εγώ δεν τα θέλω καθόλου. Ας πούμε, το χειμάνα μου άπειλα στο σπίτι. Εδώ το tablet είναι κάτι, αν δεν το χρησιμοποιώ δεν με νοιάζει. Θα χαλάω το κόμπο γι' αυτό, αλλά όταν κάνεις κάτι για να εντάξεις αυτή την έννοια της τεχνολογίας, πρέπει να την έχεις σε κάτι που είναι καθημερινό. Και τώρα, αν θέλεις μπορείς να πάμε στις εικόνες. Γιατί από τότε πέρα τώρα, αυτό είναι το βίντεο που αν παίζει, παίζει από εδώ. Λοιπόν, εδώ είναι ένα βιντεράκι απλά από τα πρότρεκτα που έχουμε κάνει, όσο επιτοπλήσουμε τώρα. Το Makers' Place του Δήμου Αθηναίου χρησιμοποιήθηκε μέσα από το πρόγραμμα Έτσι Μαθαίνω Καλύτερα, που είχε ο στόχος την αναβασμίση των σχολείων, 24 σχολείων του Δήμου Αθηναίου. Στην ανθορυκέα του Ιδρύματος Ταύλου Συνάβη. Εμείς λοιπόν, σε αυτή τη διαδικασία, επειδή θεωρούμε ότι αυτή η αναβάθμιση δεν έρχεται απλά με ένα σχεδιασμό από πάνω, έγινε με συμμετοχικές διαδικασίες και με πολλά πράγματα διφτάξαν, τα έφταξε η ίδια η σχολική κοινότητα. Και το Makers' Place, λοιπόν, στήθηκε για να υποστηρίξει, ώστε να μπορούν να καταλάβουν ότι το περιβάλλον το αλλάβουν εγώ. Λοιπόν, οπότε τέλος πάντων πήγαμε σε μια σειρά πλαμάτων με διάφορα εργαλεία, αλλά με διάφορα υλικά που θα μπορούσαν να τα αλλάζουν στον χρόνο, αλλά πιο σταθερά, με διάφορα επίπεδα τεχνολογίας, δηλαδή τους δείξανε πράγματα τα οποία θα μπορούσαν να φτιάξουν και φτιάχνουμε εξ ολοκλήρου, ας πούμε στο Makers' Place. Άρα το Makers' Place στήθηκε ώστε μια πλατφόρμα να καταλάβουν ότι αυτό το πράγμα μπορεί να είναι ενταχμένο στον καθημερινό και με πρώτη, τα οποία επηρέασαν τελικά το σχολικό τους χώρο εκ των έσω και bottom up, δηλαδή από κάτω με την έννοια ότι στήθηκαν και συνεχίζουν και εξελίσσονται διάφορα τέτοια πρώτα. Τώρα, το θέμα ήταν ότι είδαμε πραγματικά αλλαγή και θα σας πω πέραν της οπτικής αλλαγής, ο πρόφανώς τώρα σαν αρχιτέχνης μας ενδιαφέρεται κάποιοι ήταν αυτό το αποτέλεπο. Η ουσία ήταν ότι ήταν απίστευτη, είναι απίστευτη η διαφορά στην ενδυνάμωση των ανθρώπων, τα οποία σημαίνει. Επίσης, ήταν ένα πρόγραμμα που επειδή ήταν αποδεφονηπιακός, μέχρι η ηλίκεια, είδαμε και όλη αυτή την γκάφα, όλο αυτό το πράγμα, και είναι κάτι που ακόμα και αν έχει τελειώσει, στην ουσία συνεχίζει να λειτουργεί. Δηλαδή, δεν μας φαίνεται πολύ σημαντικό ότι υπάρχει αυτό το πράγμα και συνεχίζουμε να βλέπουμε αυτό το πρόγραμμα. Και τώρα σας πρέπει να έχω διάφορες φωτογραφίες από τις δράσεις, τις οποίες κάνανε εκεί. Δεν μένω σε αυτό, απλά αλλού τους βλέπαμε απτικά interfaces, πώς δουλεύεις στην ουσία, ένας plotter, ένας cutter, τι μπορείς να κάνεις. Θα μας πείτε ποιο δικαίωμα θα φτιάξετε. Ποιο δικαίωμα θα φτιάξετε. Κοίταξε τώρα, αν κάτι δούλευα αυτό. Κοίταξε, σημαντικά στην περίπτωση είναι κάτι διαφορετικό. Δηλαδή, αλλού κάναν παιχνίδια, αλλού φτιάξανε, σε κάθε περίπτωση τώρα κάναν ταινίες, φτιάξανε μικρά πράγματα που ήταν στην αρχή πιστικά. Ας πούμε, να σας πω είναι ενδιαφέρον, πάρα πολλά μαθήματα, για μαθήματα, κάναν παιχνίδια. Παιχνίδια δηλαδή στις σαν board games ας πούμε και κάναν. Οπότε φτιάχνουν όλα τα κομμάτια ας πούμε για να γίνει αυτό. Και το πρόγραμμα δούλευε έως και δουλεύεις και με τους παιδαγωγούς και με τα ίδια τα παιδιά. Οπότε, έκτιζες όμως μέσα σε ένα πλήσιο. Τι θέλω να πετύχω. Δηλαδή, δεν ήταν αυτός ο σκοπός να κάνω κάτι για να πω αδέστη, ωραία. Ξεκινούσαμε πάντα από το τι θα θέλαμε να έχουμε και τι διαφορετική πραγματικότητα θα θέλαμε να κάνουμε. Οπότε, έχει. Έχει από πράγματα που έχουν αφορά το μάθημα. Έχουν αλλαγές εξοπλισμού. Δηλαδή, κάνανε πάρα πολλές αλλαγές εδώ στους δάξεων σε σχέση με το πού να κάθατε και να κάνετε αυτά. Αυτό, ας πούμε, είναι ένα παιχνίδι το οποίο υπάρχει γενικά ένα πρόβλημα στη γεωγραφία. Δηλαδή, έχουμε φτάζει πια για να γράφει καλά στο τέστα. Ας πούμε, είναι μια σελίδα που απλά λένε ονομα. Δηλαδή, λένε βουνά, τάζες. Οι λίμνες τάζες. Ότι φτιάξαμε αυτό, το οποίο είναι και σαν πάζλ για μικρότερες ηλικίες για να δει τι είναι πώς. Και αυτές οι τρύπες τι κάνανε. Δηλαδή, φτιάχνανε τι είναι τα πολυόντα, τι είναι τα βουνάκια. Και τα κολλάνε εκεί, αλλά βλέπουν αυτοί και το χτίσουν. Και μετά το χρησιμοποίησαν και στην ιστορία ώστε να βάζουν και κονότα, αρχίζαν να βάζουν άλλο πώς θα θέλανε να είμαι, πού να είμαι. Είναι κάτι που χτίζεται και τέλος πάντων πηγαίνει ως παραπάνω. Αυτά από μένα. Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστώ πολύ. Καλησπέρα. Είμαι ο Μάνος Βιβλιανός. Εμείς έχουμε ένα εργαστήριο τέτοιο φωτογραφικό. Νομίζω ότι πριν δυο μιλήτρες με κάλυψαν σε πάρα πολλά θέματα, γιατί είναι μια πολύ σημαντική κατεύθυνση για μας το ανοιχτό σχεδιασμός της συμμετοχικότητας και πολύ μεγάλο ρόλο σε αυτό παίζει και η κοινότητα. Δηλαδή το πώς στείλεται ένα εργαστήριο και το υποστηρίζουν και συμμετέχουν σε αυτό. Πιστεύουμε ότι είναι αυτή η κινητήριος δύναμη και αυτό που δίνει όθυση σε ένα τεκέντριγμα και έτσι δημιουργείται και τα γενικότερα ενδιαφέροντα, μάλλον, του εργαστηρίου, τα φτιάχνουν τα μέλη του. Είναι αυτή η οποία το πρέπει. Νομίζω να το χωρίσουμε στρεμμόμενοι. Ουσιαστικά το εργαστήριο ξεκίνησε, πριν από τρία χρόνια, ξεκίνησε η ιδέα του να μας αφήσουμε το εργαστορίο μαζί με κάποιους φίλους. Άλλοι είχαμε δουλέψει σε τέτοια εργαστήρια στο εξωτερικό, άλλοι τα είχαν ερευνήσει είτε τα μοντέλα λειτουργίας τους, είτε τις διάφορες τεχνολογικίες ο οποίες χρησιμοποιούν τη σημερινή. Και στην προσπάθεια να κάνουμε κάτι δικό μας, τόσο από προσωπικών ενδιαφέρον, του να έχουμε ένα χώρο που θα μπορούμε και εμείς οι ίδιοι να δουλεύουμε με τις συγκεκριμένες τεχνολογίες και χωρίσαμε ότι θα μπορούσαμε να τα ενισχύσουμε και άλλους ανθρώπους. Ταυτόχρονα θέλαμε πάρα πολύ να μιλήσουμε για προβλήματα τα οποία δεν απευθύνεται τόσο πολύ το makers movement όπως λέτες που ξεκίνησαν τα διαφορά makers spaces, είτε και το startup movement. Τα οποία έχουν να κάνουμε πάρα πολύ με το τι τεχνολογίες χρησιμοποιούμε, τι τεχνολογίες αναπτύσσουμε, για ποιον λόγο τις αναπτύσσουμε, έτσι λίγο πολύ και και το όνομα του εργαστήρια, το όνομα που είναι τους λιβδίτες. Οι λιβδίτες ήταν ένα εργαστικό κίνημα στην Αγία του 19ου αιώνα, όταν ξεκίνησε και η πρώτη μηχανική πανάσταση στα αρχές του 19ου αιώνα, όπου οι πρώτες μηχανές πήκαν στα εργοστάσια, πάσανε τη δουλειά τους και σε μια αυθόρμητη αντίδραση που είχαν, πήκαν στα εργοστάσια και αρχίσανε να καταστρέφουν τις μηχανές. Συμβαίνει ότι είσαι τεχνοκοπικός, είσαι ανατίον της τεχνολογίας, τελείως λαμπεσμένα στην ιστορία και οι λιβδίτες δεν ήταν εναντίον της τεχνολογίας αυτοί κατα αυτοί, αλλά αποξενώθηκαν κατά κάποιο τρόπο από την παραμονή για πολλούς και διάφορους λόγους. Οπότε θέλουμε τεχνολογίες που μπορεί να λύνουν πιο κοινωνικά προβλήματα στον παιδί, που να έχουν ένα κοινωνικό αντίκτυπο, που να είναι πιο inclusive, τεχνολογίες που η γνώση θα είναι ανοιχτή και θα μπορούμε όλοι να τις χρησιμοποιήσουμε. Και ξεκινώντας ένα τέτοιο εκείρυγμα όπου δουλεύουμε προς το εκδημοκρατισμό των τεχνολογιών και των εργαλείων παραγωγής και της γνώσης, του διαμοιρασμού της γνώσης, όλων αυτών των δημιουργητών, προς τιμή του λιβδιτών σκεφτήκαμε να βρούμε το εργαστήριο με αυτόν τον τρόπο. Πιστεύουμε ότι για να έχεις μια ενεργή κοινωνία των πολιτών που θέλεις σήμερα, θα πρέπει να είναι ενεργά συμμέτοχοι και αυτοί στο σχεδιασμό. Άρα το πώς σχεδιάζουμε και αναπτύσσουμε λύσεις είναι πάρα πολύ σημαντικό. Είναι αυτό που αλλάζει, είναι αυτό που λέγατε προηγουμένες και νομίζω με καλύτερες αδερφίες και χάρηκα πολύ που το άκουσα. Και υπάρχουν πάρα πολλές διαφορετικές ιδέες μέσα σε αυτό. Για ποιον σχεδιάζουμε, μπορεί να σχεδιάζουμε για εβάλλοντος ομάδος του διεξιμού. Υπάρχει gender specific design σήμερα. Υπάρχουν πάρα πολλές ιδέες γύρω από την κατασκευή και το σχεδιασμό, όπως και τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε αυτές τις λύσεις, που είναι οι πολιτικές οικολογίες, η πολιτική οικονομία, οι νέες ιδέες που βαίνουν σήμερα όσον αφορά τη χρήση των υλικών, η δικηγική οικονομία. Οπότε θεωρήσαμε ότι όλες αυτές είναι ιδέες που περικλείουν το εργαστήριο, που θέλουμε το εργαστήριο να χρησιμοποιείται ως χώρος έκφρασης τέτοιων ιδεών. Μπορούμε να προχωρήσουμε να είστε να πούμε εδώ πέρα. Και εδώ πέρα είναι βασικά κάποιες από τις βασικές τοποθεσίες που έχουμε ξεκινώντας στο εργαστήριο. Ήταν πολύ βασικό για μας να αναδείξουμε τον χώρο ως έναν χώρο παραγωγής. Οπότε η απέκτησή μας είναι περισσότερο προς επαγγελματίες. Ή να δούμε προς κάποιον ο οποίος μπορεί να είναι επαγγελματίες, έναν έραση τέχνης, αλλά θέλει να βιοποριστεί ή σκέφτεται να βιοποριστεί μέσα από αυτό. Οπότε κοιτάμε τον χώρο ως έναν τόπο που πολλές διαφορετικές πρακτικές από διαφορετικά επαγγέληματα μπορεί να συναντώνται και πώς αυτές μπορούν να εξελιχθούν. Πώς κλείει η εξέλιξή τους η εξέλιξη παραδοσιακών τεχνικών, αν θέλετε, παραγωγής. Και πώς αυτές μπορούν να κρατήσουν το παραδοσιακό χαρακτήρα που έχουν, να εξελιχθούν χρησιμοποιώντας με κάποιο τρόπο τις ψηφιακές τεχνολογίες, αλλά να μην χάσουν κάτι από την πολύ σημαντική τους αυτοδοτητά. Πολύ σημαντικό το πώς μπορούει ο χώρος να λειτουργήσει ως τόπος συναντήσης θρηδεών και να συνδεθεί με άλλα πρότρεφη του πόλου, το πώς αναζητούμε την ποιόσιμη ανάπτυξη στην πόλη και τι σημαίνει αυτό, τι είναι οι έξυπνες πόλεις. Έχουν γράψει και τα τελευταία από το Twitter, λάβε ένα πολύ ωραίο άρθρο πάνω σε αυτό. Και το πώς συνδέεται αυτό με τον άνοιχτο σχεδιασμό, το πώς μαζί συμμετέχουμε και αναπαράγουμε, μάλλον αναπτύσσουμε πληροφορία, γνώση, την οποία μετά μπορούμε να την εξάτουμε και έψω με σε διαφορετικά επίπεδα ο καθένας. Το πιστό πέρατε μια καλή ιδέα για το τι με το εργαστήριο. Το εργαστήριο ξεκίνησε από προσωπική πρωτοβουλία. Πήραμε μάλλον μια μικρή χρηματοδότηση, αλλά δεν έχουμε δει ακόμα τα πρώτα χρήματα. Είναι ένα ΕΠΑ. Πολύ σημαντικό ρόλο έπεσε η κοινότητα, γιατί ξεκινήσαμε να αγοράσουμε μόνο ένα μηχάνημα. Και σήμερα αν επισκεφτεί κανείς στο εργαστήριο θα δίνει πολλά μηχάνηματα μέσα. Όλα αυτά ήρθανε από μέλη που άρεσε να δημιουργεί το εργαστήριο. Πολλοί φέρανε το δικό τους εξοπλισμό, κάποια τα είχαμε και εμείς και από πριν. Απευθυμηθήκαμε σε κάποιες ιδιωτικές επιχειρήσεις που δεν χρησιμοποιούσαν πια τον παραγωγικό τους εξοπλισμό και τον πήραμε εμείς στο εργαστήριο. Εδώ που μιλάω για κάποια projects που τρέχουν αυτή τη στιγμή στο εργαστήριο, για να πάρετε μια εικόνα του τι συμβαίνει. Το πρώτο είναι, ένα από τα μέλη μας είναι μια επιχείρηση στο κλασσικουρίο που ασχολείται με την τοπική αναδίκλωση του ναστικού. Τα μηχανήματα που βλέπετε είναι ανοιχτής τεχνολογίας, οπότε μπορεί κάποιος να έχει πρόσβαση στα σχεδιά τους και να τα κατασκευάσει. Τα παιδιά στο κλασσικουριο έχουν φτιάξει τα μηχανήματα και έχουν εξητήσει ένα μικρό τοπικό δείκιο στα εξάτια, όπου από επιχειρήσεις, καφετέριες ή ιδιότες τους πηγαίνουν το πλαστικό τους, το οποίο αυτοί το ανακυκλώνουν με διάφορους τρόπους με αυτές τις μηχανές και φτιάχνουν άλλα προϊόντα. Μαζί έχουμε ξεκινήσει ένα project, ο οποίος θα σχεδιάσει δύο νέα μηχανήματα, δεν τα βλέπετε εδώ και θέλουμε σιγα σιγα να αρχίσουμε να τα κατασκευάσουμε. Το ένα έχει να κάνει με ένα extruder που χρησιμοποιεί αρκετά τα πρωτότυπα σχέδια, λέμε λοιφορτικός και κάνει extrude πλαστικό, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά για ατριζιά στα κεκτήρια και το άλλο project έχει να κάνει με το καθαρισμό του πλαστικού. Ο καθαρισμός του πλαστικού είναι ιδιαίτερα δύσκολος, ένα πολύ μικρό ποσοστό του πλαστικού, λιγότερο πολύ μικρό, είναι γύρω στο 20-30% από τις μονάδες που πάνε για ανακύκλωση, στην πραγματικότητα ανακυκλώνεται, όλο το υπόλοιπο δεν ανακυκλώνεται γιατί δεν μπορεί να καθαριστεί, οπότε καταλήγει στην κομμάτερή και πλέον θα αναπτύσσει με τα παιχνιά μία μέθοδο που είναι να είναι δάφυγη προς ο περιβάλλον και μπορεί και να καθαρίσει το πλαστικό. Το πρώτο που βλέπετε από κάποιον ήταν μια συνεργασία μεταξύ πέντων διαφορετικών επιχειρήσεων που έρχονται στο εργαστήριο, έχουμε όλες την κοινωνική καλλιτέχνη οικονομία, της οποίας είμαστε και εμείς μέλος, αυτό δεν το ανέφερα προς ουμένως, είμαστε συνεργαζομένος, το λέω τώρα, το ξέχασα, γενικότερα νομίζω ότι προσπαθούμε να κρατήσουμε μια ηθική αντίληψη και κριτική απέναντι στην κατασκευή. Και αυτό έχει να κάνει με πάρα πολλά ζητήματα, δηλαδή από τις πρώτες ηλίσεις τις οποίες παίρνουμε, τι ακριβώς είναι οι πρώτες ηλίσεις, που παράπονται, είναι οι συγκεκριμένοι της ηλίας που χρησιμοποιείτε ή όσοι, είναι από εσάς ένα μπιβάσι, όπως και τη διάθεση της ηλίξης, αλλά και το πώς έχει κατασκευαστεί αυτή η αποφιώνη, η αποφιώνη κατασκευάζονται τα εξατήματα. Δηλαδή μπορεί να κατασκευάζονται τοπικά, μπορεί να κατασκευάζονται από μια άλλη κοπερατήβα, θεωρούν ότι θα ήταν καλύτερο να χρησιμοποιήσουμε κάτι τέτοιο από το να πάμε σε κάτι που είναι μασικής παραγωγής και δεν ξέρουμε με ποιον τρόπο παράγεται σήμερα. Αυτό λοιπόν ήταν ένα πρώτος της μεταξύ τέτοια χρησιμοποιητικών ομάδων που είναι ένας κάπως ανακύκλωσης. Είναι κάτι ιδιαίτερο που λέμε ότι υπάρχει μια ομάδα που έχει καταστήσει σε γύρω στα 30 εστρατικά σημεία της την πόλη, η ομάδα κάνει ψεκολίσεις και ήθελε να ανακυκλώνει το ίδιο χαρτί που χρησιμοποιεί για τις αφοξικούλες. Ο κάτως είναι και αυτός ανοιχτούς σχεδιασμός. Μπορεί να βοηθήσει, μπορεί να το κατασκευάσει και σιγά σιγά όταν αναπτύξουμε καλύτερα και την ιστοσελίδα που έχουμε πιο πολλασχετικά από τα μηχανήματα που φτιάχνουμε ανοιχτά online. Το επόμενο πρότζετ δεν γίνεται για τη Liminal, γίνεται ακόμα, έχει αναπτυχθεί η πλέον η μας ιστορία. Είναι ένα booth, ένα στάλαμος ακουστικής περιγραφής, ο οποίες το προθετείτε μπορεί να συσμοποιηθεί σε μια στατική παράσταση, μια performance, ένα συστημητής παίρνει μέσα και αφηγείται στο προαφήριο που έχει προβλήματα όρασης. Αφηγείται το τι γίνεται όταν δεν μιλάει η ηθοποιή. Θέλανε κάτι που θα μπορεί εύκολα να μεταφέρεται, που θα ήταν ιδιαίτερα μικρό, όλη η πόλη του θάλαμου που βρίσκαμε ήταν αρκετά πιο μεγάλη και που θα πληρούσε κάποιες προδιαγραφές τόσο σε εργονομικές, σε άνεση, αλλά και ξαερισμούς. Οπότε κατασκευάστηκε ο θάλαμος αυτή την ομάδα. Και το τρίτο είναι να κάνουμε μια από τις εφηλώσεις που τρέξαμε στο εργαστήριο, για να πάρουμε και μια εικόνα από το τι τρέχουμε παράλληλα, την οποία την κάνουμε μαζί με τη Μάρου του Τανταζίδου και τον Αλέκο από το B2B Lab. Λεγόταν «The Future of Work», φιλοξεύτηκαν ένα συμμετοχικό εργαστήριο μαζί με τους συμμετέχοντες, κάναμε ένα ταξίδι σε ανά εργασιακά μέλλοντα, θέλοντας να δούμε πώς αλλάζει η εργασία με τις σύγχρονες τεχνολογίες. Το πώς δηλαδή η τεχνητή νοημοσύνη, οι νέες τραφόρμες, το ψηφιακό, η ρογοτική, το πώς μπορεί να αλλάξουν την εργασία. Και όχι μόνο αυτό από την καλή μετιά, δηλαδή το πώς μπορεί να μπει τη Λεωτουμένη στο άγριο ή το πώς μπορεί να απολαμβάνουμε εργαστά τα οποία πλέον πιάσουμε μια μηχανή, αλλά και το τι σημαίνει αυτό για εμάς, το πόσο challenging μπορεί να είναι αυτό, το πώς μπορεί να χάσουν πολλοί από εμάς τις συγκλιές μας, όπως τις χάσαν οι διπτήτες. Οπότε, είχε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον πως οι ίδιοι οι συμμετέχοντες αρχίσανε να βλέπουν αυτό το πράγμα σαν κάτι που θα μπορούσε να ήταν θετικό για το μέλλον, αλλά ταυτόχρονα που τους προβλημάτιζε, το πώς όλα αυτά τα διαφορετικά στοιχεία μπορεί να αλλάξουν τη ζωή μας και όχι στο τόσο μεγάλο μέλλον. Αυτά, νομίζω ότι το τελευταίο slide έχει μία εικόνα από το Future of Work που είχε γίνει το καλοκαίρι, είναι έξω στο εργαστήριο. Δεν έχω τόσο πολλές φωτογραφίες μέσα στο εργαστήριο, αλλά έχετε πρόσθεση να έρθετε, έχω να δείτε τι γίνεται στο εργαστήριο. Είναι στο φωταλιγό, είναι στην οθότσα του ΥΟΥΤΡΙΑ, νομίζω κι αν κάποιος τρακτώνει, λέει το εργαστήριο. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία. Αυτή είναι η τελευταία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία. να φτιάξεις κάποιο μαθρό, ένα μάθημα το οποίο έτρεχα, που μάθαινες κατά κάποιο λόγο όλες τις διαδικασίες και όλες τις ευρωπαϊκές δείσεις του ονοματισμού και ηλεκτρονικών εις έως σε καθένας να φτιάχνει αυτό που θα ήθελε μόνος σου να φτιάξεις, αυτό σφιγγουμένου είναι για έναν κομπύλατο και να φτιάχνει για ένα λάβι, ένα μήνυμα, θυρώντας κομπυλάτου που ο συγκεκριμένος παιδιτής που ήταν μέσα στο γράφι της Άρη θα ήθελε να έχει το κομπυλατό ένα πρότζεκ που συμμετοχήθηκα με παιδιά σχολείου, παιδιτές που έχουν κερδίσει το συγκεκριμένο διαγωνισμό του Γεωργοτεχνού στη σχολή του Κάρδη και όλη η ιδέα ήταν το τι θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε, τι θα θέλαμε να κατασκευάσουμε από το Λαζάρο Διό για το σχολείο του Κάρδη και για το χώρο έγινε το σχολείο του Λαζάρου για αυτό. Ένα χουρκικό νέοι, το οποίο η ιδέα ήταν, αν κανείς γνωρίζει από νέοι είναι πάρα πολύ δύσκολο να μάθει κανείς το όραμα και πάρα πολύ δύσκολο να βρει έναν εσπαιδευτή αυτού, οπότε η ιδέα ήταν η εσπαιδευτικό χαρακτήρα ένα ανοιχτό σχέδιο για νέοι, το αποτυπώσαμε και το πανεβάσαμε στο διαδίκτυο, να μπορούσαμε να κατεβάσουμε το σχέδιο να μπορούν να το κάνει οι χρησιμοί, να βάλουμε σελεκτορικά και τα οποία μας οδένουν προφορίες για το πόσο κλειστά ή ανοιχτά είναι οι τρύπες του μουσικού οργάνου και πόσο πολύ φυσάει ο καλλιτέχνης, έτσι ώστε με το δάσκαλο διαδικτυακά που υπάρχει σε μια άλλη μέρα του κόσμου να μπορεί να καταλαβαίνει αν είναι καλός ο μαθητής ή τι πρέπει να αλλάξει και τα λοιπά. Και το πήγαμε και σε Λονδίνο. Στα πλαίσια ενός υπαϊκού προγράμματος για τέχνη και κοινωνιολογία για να μπορούν να διαλέξει κυρίως για την ιδιωτική κοινωνία στο Κάρντη αλλά και στις άλλες πόλεις που είχαν τα εργαστήρια να τα ραντήσει η άλλη υπάρχει. Και κάποιες δουλειές που κάνανε μεσοτικούς διζάινες και άρχιες και αρχιτέχνες και τους πολιτήτους. Έχονταν στο εργαστήριο και μόνοι μαθαίνανε τα ευαλία και έτσι φτιάχνανε κομμάτι κατασκευών που ήσως σχεδιάζονταν και ήσως θέλουν να φτιάξουν μόνοι. Από εκεί λοιπόν έκανες ότι κάτι άλλο πρέπει να συμβεί, πρέπει να βάλουμε το λαβ έξω γιατί θα πάει λαβ σε αυτή τη στιγμή, βρίσκεται σε ένα μέρος και περιμένουν τον δόσμο να έρθει σε αυτά. Τι θα γίνει αν το λαβ μπορεί να πάει κάτω αλλού, αν μπορεί να πάει να έχει επιπτώσεις βαλές και σε άλλα μέρη της αγγλίας για παράδειγμα ή στο τσεπέλο για παράδειγμα. Το Tiling Board είναι ένα πάρα πολύ μικρό εξάγγι από την πάνω στη σωσία, ενώ εμείς ήμασταν από το κάτρο, οπότε πήραμε ένα μπανάκι μια μέρα με κάποιοι σπιτιτές και πήγαμε σε ένα project που τη φτιάχνει ένας καθηγητής από το Lancaster, πήραμε όλο το τάρτας κι εδώ και το πήγαμε πάνω. Αυτό τι σημαίνει, έγιναν κάποια project με τους σπιτιτές και με παιδιά από το νησί. Εν τω μεταξύ το νησί δεν έχει πάρα πολλούς αντίστοιχους, ήταν λίγο δύσκολο να το δούμε εκεί. Τα οποία τα αφήσαμε εκεί και κάποια θα τα χρησιμοποιούν ακόμα. Ένα project που έγινε στο τσεπέλοβο ήταν να πάμε σαν πρώτη φάση στο τσεπέλοβο και να δούμε πόσα παιδιά υπάρχουν εκεί. Τι κάνουν, με τι ασχολούνται, γνωρίζονται μεταξύ τους. Πώς περνάμε το χρόνο τους, είναι συνεχιέτηση σε μια κοιμητότητα. Πώς θα μπορούν να κοινωνικά να δραστηριοποιήσουν και να γνωρίσουν το ένα το άλλο και τι θα ήθελαν να φτιάξουν για το παιδιό τους. Θα τους πάω μετά από πάρα πολλές συζητήσεις. Βγήκε ότι ήθελαν να φτιάξουν ένα μετανάκι. Και αυτό που φτιάξαμε όλοι μαζί, ήταν ένα ενεργαστικό ενανάκι που τα παιδιά φτιάξανε σφραγίδες. Τις κατασκευάσαμε εμείς με ένα laser cutter και φτιάξαμε τις πορδέρνες, που τις δράξανε οι κυρίες, που βοηθήσανε όλοι του χωριού. Και τελικά, όπως βγήκαν στις γύρω-γύρω στον ενανάκι και έρχοντας μαζί, που τα μαθήκαν μόνος, γιατί ήθελαν πάρα πολύ να τα κάνουν, ακούγονταν και τα μηνύματα που ήχαμε ήδη υπογραφήσει όπως φιλώσουν οι κονδέρες. Ήταν κάτι που τους φτιάξανε μόνος. Αυτό το κομμάτι που έκανα εγώ είναι να δουλέψω με τους τοπικούς πετράδες και με μαύρο ψερολυθιά, μόνος και άνθρωπος να βλέπω κάτω την πέτρα, κάτι να φταρά το ρυθμό και να φτιάξω την πάνω συμπροσπάθεια με αυτού του αδερφέ μας. Αυτό είναι ένα από τα αγόρτσια που κάναμε με τα βουτιά για τις αγίδες και μάναμε... Προσπαθώνουμε, βέβαια, στα θέδιμο κολλαριστό. Από κει, λοιπόν, θέλαμε να πάμε και λίγο πιο μακριά. Άκουσα την ζηλιά μου πριν 80 χρόνια και πήρα από το καράβι και έφυγα από την Εκκλησία και αποφάσισα μαζί με τον φίλο μου, τον Ζιζιβό, τώρα, να δούμε κάτι άλλο. Όχι χασουμένες, δεν είναι θύμη, αλλά ταξιδέντας. Εδώ είμαστε εδώ, ο Αλέξανδρος. Ξεκινήσαμε, λοιπόν, από το καράβι και μέχρι τώρα έχουμε επισκεφθεί διάφορα μέρη. Έχουμε και ένα μπλοκ και είχαμε ένα συγκεκριμένο πρότζεκτ. Το τελευταίο πρότζεκτ που κάναμε ήταν ένα τρίμινο πρότζεκτ. Συλλακτικά με κοι, είχαμε μια ιδέα, ένα μουσικό όργανο πάλι. Θα σας πω, Αλέξανδρος, εσύ είναι μουσικός. Και η ιδέα είχαμε, αν δεν ξέρω ότι γνωρίζετε την ορχή στραγκάμινα από το Παλί και τη Νιάβα, η ιδέα είναι ότι δεν χρειάζεται κανείς να γνωρίζει μουσική στραγκάμινα, όπου όλοι γνωρίζουν συγκεκριμένο ποιο αυτή την ορχή στραγκάμινα. Με αυτή τη φιλοσοφία και με τη φιλοσοφία του δικτύου των Fab Labs, αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα όργανο φυσικό μαζί με τα Fab Labs μαζί με τον κόσμο στα μέρη τα οποία επισκεφθόμουν κάθε φορά. Ξεκίνησαμε από την Αργεντινή, δουλέψαμε με κόσμο εκεί. Στα πρώιμα στάδια της έρευσνας, με κάποια πρωτότυπα, συνεχίσαμε στην κόσμο της Αργεντινής, περάσαμε στη Χιλή, δουλέψαμε εκεί με το Fab Lab σε ένα παραπιστήριο, στη σημεία περι περισσότερο η εργονομία, γιατί έτσι άφησα να σας πω κάθε Fab Lab είναι τελείως διαφορετικό. Και κάθε ένα έχει δική του θεματική ή δικό του στόχο και μπορεί να προσφέρει με διαφορετικό τρόπο στην παραγωγή, στην διδασκευή και στην τοχοκοινωνία ή στα μανευσύνια. Τα παιδιά αυτά ήταν περισσότερο της εργονομίας, οπότε φτιάξαμε διάφορα πρωτότυπα. Περάσαμε από εκεί σε άλλες χώρες, τα καλύπτουμε στην Πολοβία, όπου σημαίνει πάρα πολύ η παραγωγή με τοπικά με τη ταξίνα. Τους πήραμε συνεδέσεις από ανθρώπους, τα εργοδράφης. Έχουμε αρκετό υλικό, αν και αυτό ήταν ένα, να μάθει για πάντως και πώς δουλεύουν, πώς δουλεύουν σε άλλες χώρες. Κάναμε διάφορα εργαστήρια που ήταν με τη θέση να φτάσουν όλοι, μπορούν να έρχονται να βγουν, όχι μόνο να βγουν, να φτιάξουν το δικό τους εργαλείο και να φτιάξουν το δικό τους σχήμα, έτσι ώστε να είναι καλό στο χέρι τους, να είναι καλό στο μπαλί και να τα φάνε κάτι. Είμαστε στο Περού, στο Λίμνα, μετά από ένα άλλο δασίδιο. Με μεθόδους ολοδηγμικού σχεδιασμού, κανείς μπορούσε να αλλάξει όπως εκείνος ήθελε, να σημαίνει τα λοιπά ή να φτιάξει κάτι άλλο. Ξέρετε ότι κάποια φάβλα σημαίνει κάποιο τρόπο σημαντικά με άλλα φάβλα κουδολογία, ή τέλος πάντων βγήκαν κάποια αποτελέσματα, τα οποία, γιατί η ιδέα είναι ότι κάθε φάβλα δέχεται το δικό του όργανο και μπορούμε στο ίντερνετ να δημιουργήσουμε μία ορχήστρα από όργανο που έχει φτιάξει. Αυτές είναι τα αποτελέσματα που θα ξεκλείω, τέλος πάντων. Θα το περάσω λίγο, επειδή έχω περάσει το χρόνο μου. Να σας πω λίγα πράγματα για τα δικαιωτικά φάβλα που είναι στην Αθήμενα, φάβλα που ενώ υπάρχει από το 2013, πολύ πρόσφατα μπήκε στη λίστα των φάβλων στην Παμπόζυνα. Τα παιδιά που το τέχουν ασχολούνται περισσότερο με αιτητεκτονική και με αγιεκτονικοσυριασμό. Υπάρχουν διάφορα ελαστήρια που μπορείτε να παρατολουθήσει. Νομίζω θα έδωσα αυτό το ελαστήριο που έχει σχέση με αρντουίνο, μόπλε και τετρονικά. Αυτό που έχει πολύ ωραίο αντίκτυπο αυτή τη στιγμή είναι ένα πρότυπο που κάναμε με ένα κερανίστα, ο οποίος δεν μπορούσε να βγάλει πολλά από τα αέρα που έκανε και ήθελαν να διαστατικώσουν του καλού του και τον βοήθησαν λοιπόν να βελτισοποιήσει την παραγωγή του εύκολης όμως να αλλάξουν το τελικό αποτέλεσμα. Υπήρχαν πολλά και διαφορετικά αποτελέσματα. Κάτι που ίσως είναι ωραίο στο παράδειγμα να το δείτε στα Φάβελες μπορούν να βοηθήσουν και από μένα καλλιτέχνες και δεν χρειάζεται να γίνουμε μαζικά την παραγωγή. Ναι, μπορείς να φτιάξεις μέχρι, ας πούμε, 50, αλλά θα τα σκέψεις το εγκαλείο και όχι το τελικό αποτέλεσμα. Σ' αυτή τη λογική είναι ένα πρότζεπτ που βλέπω σήμερα με τον Μπένο που είναι από το Περούκ, που λέει για το ποιομηχανία της ΑΠΟΜΙΔΕ, που συμβουλεύουν με εταιρείες για το πώς θα μπορούσαν να βελτισοποιήσουν όλη την παραγωγή του στον τρόπο που βουλεύουν κατά γράφει τρόπο. Ο Μπένο αυτή τη στιγμή στη Βορστόλη και μιλάει για το πρότζεπτ μου, λέει σημαίνει για παραδείγματα από το Περούκ. Ένα άλλο πρότζεπτ που με ενδιαφέρει είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο mobilepapilla, αυτή τη στιγμή που συμβαίνει, η Βούσκα, αυτή αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο Βέβιο. Και κάτι άλλο που ήθελα, αφού έχουμε ένα τέτοιο κοινό σήμερα μαζί μας, έχω κάποιες συνδέσεις, έχω συζητήσει με τον Αλέγκο και τον Μανώλη για ένα network στην Ελλάδα. Πιστεύω ότι ήδη πηγαίνουν σιγά σιγά πολλά εργασίδια, πολλά πάντως. Το κάθε ένα είναι διαφορετικό και αυτό είναι πολύ ωραίο. Το κάθε ένα είναι στη δική τουφορία και το δικό του φιλμό, τα λοιπά, είναι πολύ ωραίο πιστεύω να πάρει γραμμή μια τέτοια κατάσταση σε μια πλασφόρμα συζητήσεων. Να μπορεί ο καθένας να ξέρει ποιος είναι ο άλλος, τι κάνει, όπως το κάνουμε σήμερα. Να μπορούμε λοιπόν να έχουμε μια πλασφόρμα που να συμμουλούμαστε μεταξύ μας και να βρισκόμαστε κιόλας. Επειδή είδαμε ότι η θεματική έχει να κάνει με πόλεις και με ανθεκτικές πόλες κιόλας, υπάρχει σχετικό με τα φάλλαξ και μάλλον η ιδέα που ξεκίνησε από τα φάλλαξ είναι τα φαψίκης. Βρισκόμαστε για πόλεις οι οποίες παράγουν αυτό που μπορούν οι ίδιες να προσφέρουν, αυτό που χρειάζονται να παράγουν. Αυτή τη στιγμή είναι η 28η η πόλη στον κόσμο και μέχρι το 2024 έχουμε δηλαδή ακόμα 35 χρονιά, 21 μέρες κλπ. Ο στόχος είναι να μπορούν αυτές οι πόλεις οι οποίες έχουν βγει από το challenge, ας το πούμε, σε αυτή την πρόκληση, να παράγουν αυτά τα αποτελέσματα. Θα ήταν πολύ ώρα να πάρουμε στην Ελλάδα κάτι τέτοιο, ίσως για λευσή να μπορούν να είναι τέτοια πόλη. Είναι φιχτό, όχι δύσκολο, αλλά είναι φιχτό. Και θα τα πούμε πάλι το 2019 με τις δουλειές που θα μας παρουσιάσει λόγω αυτά από μένα. Ευχαριστούμε πολύ. Μιλήσαμε για εκπαίδευση, μιλήσαμε για κοινότητα, μιλήσαμε για εκπαίδευση και τέχνη, μιλήσαμε για αγροτικές εργασίες. Μου άρεσε πάρα πολύ αυτό το εργαλείο που φτιάξαμε. Θα ήθελα να, εγώ θα κάνω κάποιες ερωτήσεις σιγά σιγά για να συγκεντρώσουμε κάποια πράγματα, αλλά θα ήθελα να ρωτήσω λίγο τον κόσμο που βρίσκεται εδώ μαζί μας, αν θέλουν να κάνουν κάποιες ερωτήσεις στους παρουσίασαν. Έχουμε κάποια ερώτηση? Θέλω να κάνω, νομίζω δύο ερώτησες. Αυτή είναι η βουσιακή ανάπτυξη των Fab Labs και της όλης λογικής της ψυχικής κατασκευής στα τελευταία χρόνια. Μόνο και μόνο από την άπτυξη των Fab Labs παγκοσμίως είναι φοβερό. Νομίζω ότι αυτό έχει, αν πούμε πόσα άτομα σχολούνται και μπαίνουν μέσα σε ένα Fab Lab, σε σχέση με τ' άτομα που μπαίνουν στο ίντερνετ και σε ψυχιακές πλατφόρμες και δεν πατήσουν πολλές τους Fab Labs. Και ασχολούνται με αυτό το πράγμα είναι ασύλληπτο. Δηλαδή η κοινότητα των ενθουσιαστικών είναι σε ένα σπίτι μέσα και φτιάχνουν πράγματα και είναι τεράστια. Θέλω να πάω τώρα στο επόμενο βήμα, το οποίο λέει ότι μιλάμε για έναν κοινωνικό χωρό που λέει τη Fab Lab, γιατί μιλάμε και για τις τέσσερα. Αλλά όταν είχαμε δει ότι είναι μία skypie, είχαμε δει στο σπίτι μέσα, που ξέρω εγώ που σκέφτομαι κάτι να φτιάξουμε και το φτιάχνουν δίπλα στην καφετιέρα. Και λοιπόν φεύγει το εργαλείο από το Fab Lab, που δεν είναι κοινωνικό εργαλείο, αλλά μπαίνει στο σπίτι μέσα και γίνεται ατομικό. Δηλαδή η Fab είναι κοινό. Και πάμε λοιπόν, αυτό είναι η ερώτηση του πώς αλλάζει αυτό το κοινωνικό μοντέλο, αυτό το οποίο οραματιζόμαστε σαν Fab Lab. Και πάμε στο ηθικό. Γιατί πριν από κάποια χρόνια ένας Αμερικάνος σχεδίασε το πρώτο όπλο 3D Printing. Γρήγορα απαγορεύτηκε η χρήση του, γιατί προσπαθούσε να το διατέσσει στην Ιανική του Αθώνα. Και το επιτρέπεται μας. Μελάβουμε ένα δικαστικό αγώνα για αυτά, αλλά τα ηθικά ερωτήματα δεν πάω να υπάρχουν. Ότι κατά πόσο πρέπει τα πάντα να είναι ανητά. Στα περιπτώπια. Και αυτό είναι το πρώτο ερώτημα. Το δεύτερο ερώτημα αφορά το σύστημα της πόλης, που λέμε η πόλη η οποία το παράγει, είναι αυτόνομη. Θα πάω και στο παράδειγμα της αρχαίας Ελλάδας, που έκανε αυτόνομες πόλης-κράτη, αυτούς είναι τουλάχιστον να μην έρθουν έτσι. Λοιπόν, ο κόσμος εξελίχθηκε για να την δυναμώνει πάρα πολύ, κυρίως και μετά στο εμπόριο. Αξιόμαντα λάσσουμε λοιπόν αντικείμενα, ταξιδεύαμε, κυρίως με άξονα αυτό. Όταν λοιπόν κάθε πόλη κατεστήθηκε αυτό της αυτόνομος. Και ας πούμε ότι υπάρχει κύκλαιο ενταγωνισμός ανάμεσα στις αυτόνομες πόλεις. Μετά όπως πάμε σε μια κλειστή πόλη, ποιος έχει εξελίχθηκε μια κλειστή πόλη. Αυτό είναι το πίσω. Αλλά όπως βλέπετε... Και βλέπετε... Αλλά δεν ξέρω σε ποιος είναι. Εσείς, εσείς. Ποιος θα είναι. Έχετε όλες τις δυο λοιπάκες. Εγώ σαν καθηγωϊκός που πατάω στους δυο. Αλλά και εγώ σγευτό διότι... Εγώ δεν πιστεύω ότι στο μέλλον ο καθένας θα φτιάχνει τα πάντα στο σπίτι του, όπως λες. Αυτό το σενάριο δεν πιστεύω ότι θα έρθει τότε. Πιστεύω ότι για να φτιάξεις πράγματα πρέπει να θες πάρα πολύ να φτιάξεις πράγματα. Πιστεύω ότι θα έχεις ένα κομμάτι στο οποίο σε ένα προσωπικά συνελπίδι να ασχοληθείς με αυτό που φτιάχνεις. Σίγουρα θεωρώ καλό όταν φτιάχνεις πράγματα, αν εσύ θες να το κάνεις, χωρίς να σημαίνω ότι είναι κακό πάλι για να βάλεις θέση. Δεν πιστεύω ότι θα πας τόσο πολύ στο προσωπικό. Αυτό που προσπαθούν να κάνουν οι χώροι είναι το πώς να κάνουμε πράγματα μαζί. Δεν πιστεύω ότι έχεις ένα χώρο που θα πας να φτιάξεις στο προσωπικό σου αντικείμενο και θα φύγεις μετά. Είναι το ότι σου αρέσει να συνειδημιουργείς και πρέπει να δουλεύεις πολύ περισσότερο σαν χώρους έρευνας και ανάπτυξης, παρά σαν ένα χώρο παραγωγής, γιατί δεν είναι ένα σχόλιο παραγωγής. Λέω ότι μπορεί να φτιάξουμε σχεδόν οτιδήποτε. Δεν μπορούμε να φτιάξουμε τα πάντα, αλλά σχεδόν οτιδήποτε με κάποιο τρόπο και εκείνοι που γινόμαστε δημιουργικοί, γιατί όπως λέγαμε για κάποιους συγκεκριγμένους δεν υπάρχει μία λύση, υπάρχουν πάρα πολλές, με κάποιο τρόπο μια από αυτές τις θυμίσεις με κάποιους που ξεπετέχουν θα την βρουν και θα φτιάξουμε κάτι. Η εκπαίδευση, εδώ έρχεται και η εκπαίδευση, θέλει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο. Στο να μην φτάσεις να έχεις έναν τέτοιο μηχάνημα σπίτι σου και να δεις έναν δυστωπικό μέλλον που κάπου στο online θα βρεις τις πράγματα, θα τα κατεβάζεις, θα τα φτιάχνεις. Γιατί είναι δυστωπικό. Γιατί είναι δυστωπικό. Μου αρέσει πολύ. Μπορεί να είναι και ουτοπικό. Γιατί οδηγείται σε προσέπτομες. Ακριβώς. Αλλά μπορεί να γίνει και πολύ δυστωπικό. Και εκεί είναι μάλλον που θα ήταν καλό να συμμετεί και στο επόμενο Future of Call που θα κάνουμε, για να εννοώ και οποιες τίποτε, για να δει όντως το θες αυτό το μέλλον ή θες κάτι άλλο. Τι είναι αυτό το μέλλον. Γιατί μπορεί να σου αρέσει. Θα είναι σίγουρα τρομερή ευκολία να μπορείς να φτιάχνεις πράγματα δίπλα στο γραφείο ζουμί στην κουζίνα σου. Αλλά τι σημαίνει αυτό και πώς μπορεί να γίνει. Και αν το θέλουμε, ok. Τι είναι τα προβλήματα, τι είναι τα ζητήματα που πρέπει να λύσουμε. Τώρα, σχετικά με τα όπλα, είναι τελείως προσωπικό αυτό που θα πω. Αλλά μας ενοχλεί που ένα όπλο μπορεί να είναι ανοιχτό και μπορεί οποιος τίποτα να το εκτυπώσει. Αλλά δεν μιλάμε για το ότι πουλούνται όπλα αυτή τη στιγμή από μεγάλες εταιρείες. Αλλά πάλι το πρόβλημα δεν είναι η ανοιχτή κληροφορία του όπλου που βρίσκεται εκεί. Είναι το ότι πουλούνται όπλα και ότι χρησιμοποιούνται όπλα από κάποιους. Αλλά πάλι η εκπαίδευση είναι το μεγάλο ζήτημα εδώ. Κι ας μόνο η εκπαίδευση, αλλά και η πολιτικότητα στην οποία ακολουθήσει. Είναι όλες τις οποίες πρέπει να βάλεις πάνω σε αυτές τις πράγματα. Θα κάνω και εγώ δυσκολία. Μου άρεσε μια φορά που θα ακούσει ότι έφτυγαν οι εκτυπωτές και μπορούσε να έχει γραφεί ένα σπίτι που δεν είναι εκτυπωτή. Τους απλούλου. Δεν γίναν όλοι συγγραφείς. Επομένως, το ότι καλύτερα έχουμε φύγει πριν και πάχουμε όλοι στο σπίτι, μα τι σημαίνει ότι θα γίνουν όλοι κατασκευαστές. Μου έλεγαν όμως, ας είχε κόσμος και στα σπιτιακού. Ας έλεγαν όμως, πηγαίνουν και στα φαμβλά. Και μπορεί αυτό το σπίτι στο σπίτι του να επικοινωνήσει ξυφιακά με τον υπόλοιπο κοινωνικά. Άλλωσε κάθε χρητικότητα. Εγώ χρησιμοποιώ όλες τις φαρμογές του και φτιάξω τον τελευταίο γενικός του ξυφιακό περιβάλλοντας πάντα. Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ. Μπορεί να με χρήσεις ενός ψυχαραψώνου φυλτή σχεδίου, γιατί το κοινό στο σπίτι του είναι για να το βλέπεις. Δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Το όνομα είναι μορφή περιπωλική, δηλαδή άνετα. Και με τις κλειστές και με κλειστές πόλησε να σκόλει επίσης, ότι μπροστά στα τεράστια προβλήματα, πρόβληματα περιβαλλοντικά, θα μπορούσε να είναι κλειστές οι πόλεις με την έννοια της ροήσης υλικών και ενέργειας, δηλαδή ανοιχτές με την ορθή της φυλοφορίας. Να ταξιδεύουμε φυσικά όλοι οι δόντρας, όπως ο νεκτικάς περάπτωσης στη Βουλή, και να επικοινωνούμε ψυχιακά και να παίχνουμε συλλεβασμίσματα, αλλά η παραγωγή να είναι ελευθερική. Βάλει, θα μπορούσε σε ένα σενάριο που βασίζεται στον ανταγωγισμό και με μόνο άσχονα το κέρδος, να πηγήσεις αυτό που λες, δηλαδή να κλείσεις την ορθία της πόλης. Δεν είναι ανοιχτή, όχι. Απλά θα έχουμε λίγο περισσότερη φανότητα να τη κλειτώσουμε ό,τι θέλει. Από όλα τα μηχανήματα που μπορεί να υπάρχουν, αυτό δεν είναι αυτό το οποίο εγώ θα μπορεί να βάθω. Ξέρω γνωρίς ότι τελικά αυτή τη στιγμή, μέχρι τώρα, που πιο πολύ από όλα είναι πλαστικά. Παίξει όχι τόσο τα ιδιαίκρα θετικοπιά, αλλά και πάλι είναι δύσκολα. Αυτό όμως που βλέπω πολύ αισιοδοξά είναι ότι εδώ και κάποιο καιρό πάρα πολύ νέοι θέλουν να φτιάχνουν το δικό τους εργαλείο. Και έτσι το FabLab είναι απλά μια πλασπόρμα όπου μπορεί κανείς να πάρει και τα μέγευσε. Αντίστοιχα και να φτιάξει το δικό του εργαλείο, χωρίς να χρειάζεται να το γονάζει. Αυτό, λοιπόν, σαν εμβιλογή, ψυχολογικά πάντα εμβιλώντας, είναι τρομερό που το πάρεις. Δηλαδή, είναι τρομερό που έχω την εμβιλογή να το έχω στο σπίτι μου και να μην χρειάζεται να πάω κάπου. Ή μπορεί να έχω νοικοπλήθεια, ή μπορεί να μην έχω χαρακτήρα και μπορεί να μην μ' αρέσει αυτό. Ή μπορεί να είναι ασχημένα από κάποιον άλλο και άραγμα είναι δύσκολο. Ναι, τα FabLabs είναι χώροι συγκέντρωσης ιδεών και ανθρώπων και τίποτα. Αλλά από την άλλη, η ιδέα του Νίρκλαις και του Φερδότανου που ξεκίνησε αυτό, σαν το βλόδι του ομιλία που έκανε πάνω σε αυτά, ζούμε στη Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση και η κατάσταση πάει προς εκεί που θέλει. Ότι ο καθένας θα μπορεί να έχει στο σπίτι του ένα μήνυμα εργαστήριο, ένα μήνυμα factory. Και τα FabLabs είναι κάπου στη μέση, γιατί αυτή τη στιγμή δεν απαρτάσεις. Αλλά αυτά είναι κριστάκια. Μπορεί να πάει πολύ καλά. Υπάρχει το πρόβλημα οικονομικό. Αλλά όποιος θέλει κάθε FabLab και κάθε κοινότητα και κάθε μέρος του πλανήτη, δεν είναι οικονομικό. Οπότε θα δούμε πολλά οικονομικά μέρη. Μπορώ να σου πω ότι το προηγούμενο μεγάλο σόχο της ανθρωπότητας ήταν στο πέρασμα του 19ου στον 20ο αιώνα, όταν εμφανίστηκαν πληροφορίες πολύ πιο εξωγήμενες απ' ό,τι είχαμε σημερινές. Να σου πω μόνο ότι όταν βγήκε το τηλέφωνο, και τότε που μιλούσες με κάποια παιδιά, θα μπήκε τεράστια δουλετή. Οι ανθρώποι μου λέγανε, τελείωσε ο δημόσιο χώρος, πέθαναμε, καθόμασταν στο τίτλος του μέρος. Γιατί εγώ έτσι δεν μπορούσα να μιλήσω. Αν μπορούσα να πάω στο τίτλος και να μιλήσω, δεν θα βγω έξω. Άρα σταμάτησαν, πέθαναμε, οι τύποτοι μου πίστευσαν. Οι ακτινογραφίες. Υπήρχαν άνθρωποι που λέγανε ότι με φωτογραφίσεις, είσαι πεθαμένος, δεν τη βλέπεις αυτό που θα μιλήσεις. Δηλαδή, κάποιος ευρώπωπος φωτογραφίζει το έδωμα του Θεού, ότι θα έρθει τώρα κάτω. Η τεχνολογία όταν εμφανίζεται, δημιουργεί πάρα πολλές φορές μια πιθανότητα για το μέλλον, η οποία είναι ένα παράδοξο. Βλέπεις, η τεχνολογία μπορεί να είναι μυστηριωδός, δεν ακολουθούμε όλα τα υπόλοιπα. Σαν μεγάλος φαντοσάιφακι ενιώθουμε. Σαν άνθρωπος μεγάλος δεν μπορούμε τον άνθρωπο. Δεν νοηθώ πόσο μου ξενίζει, όταν έχω αυτή τη δυνατότητα και κάθομαι και πυροβολιένει σε ένα χράκο. Δεν χρειάζομαι να έχω αυτή τη φυσική ενέργεια. Και για να πάω στην τοχατικότητα, ένας πολιτισμός που έχει τη δυνατότητα να ελείνει στην ένδυση του διαγραφεριακού, πιθανότατα με βαρέσει, μην μπει στο γέρο. Τέλος πάντων, για να πω όμως ερώτημα, πρέπει να πω ότι αυτή η τεχνολογία λοιπόν, καταρχήν πιστεύω ότι λογικά θα βρει μια πολίτευση. Δηλαδή, λέμε πολλά πράγματα για να φτάσουμε την ανθοφιά μας στον τοπιστέμο. Έχουμε ανάγκη να κοινωνικοποιηθούμε, ανάγκη να φύγουμε έξω. Συμφωνώ πολύ με ό,τι υπόθηκε, ότι αυτή η χώρα, αυτή τη στιγμή ακόμα, θα τορμήσω εγώ να πω παρόλου, που λέμε πάμε, είναι περιστοριακή χώρα. Είναι άνθρωποι που πάλι ας τορμήσουν λεξινέτς, αδερφούν όλοι, με την έννοια, θέλουν να συνεχίσουν, μιλάνε μεταξύ τους, να τα αλλάσουν, είναι πραγματικά communities, τα οποία είναι φυσικά, δηλαδή δεν είναι, θέλουν να είναι μαζά. Θέλουν δηλαδή, ο ένας στηρίζει τον άλλον, γιατί ακόμα υπάρχει όλη αυτή η θεωρία του tipping point, δηλαδή σε ποιο σημείο ο κάποιος θεωρείς τεστιενοτόμη, περίπου, εξαφρικά είναι η καθημερινότητα. Ο λόγος που σου λέω είναι την εποχή, φαντάζω ότι χάλαω, γιατί εξαφρικά έχω αυτοκίνητο, και είναι ιδρυβικό, ok, είναι πολύ καλό, είναι το περιβάλλον πάλι, αλλά δεν αλλάζει κάτι. Ο στρατιπρίντερ, ας πούμε, είναι κάτι που συσχυάται πάρα πολλά χρόνια, επίσης ομαλογοτσιστικά πάρα πολύ και ο στρατιπρίντερ, για διάφορους λόγους δεν είμαστε εκείνοι. Στρατιπρίντερ είναι σπάνια, είναι πολύ λίγα τα πράγματα που όντως εντάστηται στην εργασία. Συνήθως είναι, μην πω σε τι μπορεί να σου πω, είναι κάτι που πρέπει να ανήτησε κάτι άλλο για να έχει λογική σου. Δηλαδή, μας δώθηκαν πολύ ωραία παραδείγματα, είναι ένα χέρι και φτιάχνω τα πάθη σου. Από μόνο του, κυρίως θα κάνει και για τους μεγγουσματικούς, δηλαδή να σου πω, το μέγεθός του είναι ο προβολός ακόμα. Επίσης, ο χειρισμός της ενέργειας, δηλαδή, ας πούμε, εμείς, ας πούμε, δουλεύουμε πολύ με upside. Το upside γαλός κακός, λέμε, επενδύουμε πολλά, όντως η απόδοση της ημιουσίας, πιο πολύ πολιτικό, παραουσιαστικό. Δεν έχουμε φτάσει σε αυτά τα σημεία. Τι νομίζω, και όλες αυτές οι προσπάθειες πάνε. Οπότε, για να πάω γρήγορα, θα πάτησε για να μην πω πολλά, μα ξέρεις ότι εκείνη η εποχή, αυτό που θα τη χαρητηρίζει, είναι η νεκτή παγματικότητα. Ο ένας μηχάνημα στο σπίτι, αλλά το δευτόχρονο να φτάσεις στο λάμπ, να δεις με τους άλλους. Πιθανότατα. Πιθανότατα δεν θα αναπλάει, γιατί πάλι σου λέω, αν έχεις ένα πριντερ δίπλα στην καρδιά σου, να ξέρεις ότι την πόλεμη κουασά. Ναι, το κάνει καλά. Δηλαδή, θέλω να σου πω, γιατί θα είναι κάτι πιο άμεσο. Δηλαδή, δεν θα έχει... Μπορεί να λειτουργεί σε ένα άλλο επίπεδο. Κοινότητας, κομμιούνιτι. Γιατί να έχουν όλοι από ένα μηχάνημα, αν θέλω να κάνω κάτι σε μεγάλος. Δηλαδή, ένας άλλος χρησιμοποιεί κάτι που λέει. Το τι ενέργεια χρησιμοποιεί. Το τι ρισώσεις χρησιμοποιεί. Δηλαδή, κανένας... Μπορεί να είναι δίπλα, όπως το λέει, με το μηχάνημα δίπλα που πολύ ωραία στα έργα είναι. Σημαίνει ότι έχουν ένα ντουλάπα από πίσω με υλικό. Δηλαδή, και από την πόλεμο τι να είναι. Άρα, θέλω να σου πω, τι κάνει. Σου πασάρει μια εικόνα, η οποία όμως δεν είναι... Δηλαδή, αυτή τη στιγμή που αυτό το πράγμα να χλιάζεται κάτι και μέχρι να μπορεί να παίρνει τα απόσταση του σπιτιού μου για να τα δει. Όντως, τότε μπορεί να το έχω. Απλά θα μου βγάζει κάποια χρυστικά πράγματα που χρειάζεται, αλλά αν ανήκω σε μια δημιουργική κατάσταση θα είναι κάπου άλλο. Οι πόλεις όμως καλώς και ακόμα θα οδευνούν σε ένα τέτοιο σύστημα. Γιατί παγματικά αλλάζει. Δηλαδή, αυτής είναι η disruptive technology. Γιατί αλλάζουν τα δεδομένα. Άλλαζουν, υπάρχουν αυτά που τους δω. Η χειρονοία καλώς και χωρίς ταξική. Υπάρχουν κάποιοι που ελέγχουν το πώς τυπλοφορούν οι πόλεις, το πώς διαλέμονται και ποιος ανήκει σε ποια κατηγορία. Αυτό το πράγμα γίνεται έτσι άλλο. Δηλαδή, σας πάρω για το... για το στρετιπλή, δεν ξέρω από πού το βρήκαν οι στρετιπλή. Μου λέω, όταν μας πω με τι μας πω, 600 χιλιάδες ευρώ ακούμε. Ήταν ο πρώτος επεμβολικοί. Τόσο ήταν όλα. Ήταν κάτι που πραγματικά... το open source έκανε το στρετιπλή. Δηλαδή, ξεφυλικά μπορείς να πάρεις και να το φτιάχνεις μόνος. Τα έχουν όντως μόνος. Δεν είναι κάτι τελείως τελείως τελείως. Δηλαδή, δεν είναι. Είναι μια δημοδογία που πια τα κομνιούν. Έχουν διανύμη του λεωφόδου έως την Ελλήνη. Οπότε αυτό, και σαν user βέβαια, διότι όμως υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι. Το θέμα είναι, όμως, ότι αν δεν είναι το σήμερα, δηλαδή δεν χρειάζεσαι πια τα φαβολά κέντρα που μαζεύονται ή άνθρωποι που ασχολούνται, που είναι λιγότεροι από τους άλλους, σε κάποια φορά, όταν αυτό γίνει standard, θα έχει σε κάθε περιοχή. Αλλά, όντως, δηλαδή, το να μπει σε κάθε σχολείο, το να έχει κάθε community center, να έχει μια τέτοια δομή, αυτό είναι κάτι που θα το δούμε για πολλούς λόγους. Πώς θα αλλάξουμε κοινωνικά, κοινωνικό είναι το ερώτημα, δηλαδή. Και σε ποιόν βαθμό θα κάνει δυσράπτα το status quo της οικονομίας, ώστε να αποφασίσει κάποιος ότι θα κλείσει την πόλη όντως για να πει ότι αυτά είναι φανταστικά. Ή θα μπει σε μια άλλο εκπαιδευτείο και να ενωθεί και θα έχουμε και τα δύο, γιατί ιστορικά είδαμε και τα δύο και θα κλείσουν. Θα σου πάρω το τίμα από εδώ, για να ξανακάνω μια ερώτηση που είπες. Ερχόμαστε στην Ελλάδα τότε, πού βρίσκονται τότε στιγμή τα εργαστήρια αυτά, δεν τα λέω χαβλάξι, Μέικρες Πέιτσι, γιατί μπορεί να είναι όλο και δίπλα. Πού βρίσκονται αυτά τα εργαστήρια στην Ελλάδα, έχουμε αρκετά, μπορούμε να έχουμε αρκετά. Είναι όλες οι πόλεις έτοιμες, πρέπει να είναι έτοιμες ή μπορεί το εργαστήριο να γίνει οπουδήποτε. Όλο αυτό μαζί, για να καταλήξουμε λίγο στο τελικά αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, θέλουμε να αναπτυχθεί περισσότερο το θενόμενο. Θα μπορούσε να κινηθεί έτσι μαζικά σε όλες τις πόλεις εξίσου, σε όλους τους τόπους εξίσου, ή έχει να κάνει με μία υπάρχουσα κοινότητα, μία υπάρχουσα ιδέα. Στα Γιάρεν αυτήν την υπάρχουν δυο-τρία διαφορετικού τύπου και διαφορετικά ομάδες. Πώς έγινε αυτό? Είχε δυνατά την υποκίνηση από κάθε δήμο? Αρκετά ανοιχτή ερώτηση, το ξέρω, αλλά... Αν αρχίσω, οπότε το βασικό... Θα είναι τωματικά ιδιαίτερα, σύντομα. Θα πω πρώτον ότι ό,τι πάει να εγκλησθεί, αν υπάρχει περιβολή, κανένας δεν θέλει να γεννήσει το κομμάτι και να ξαναρκώσει. Άρα, οτιδήποτε υπάρχει, χωρίς τίτλο κόντεξ απλά, αν βρήκαμε αυτή η ψηρία, αν είναι κάτι, δεν είναι στο μέλλον που θεωρείτε. Δεν δουλέπει, για μένα δηλαδή, ούτε. Και το δεύτερο είναι ότι πρέπει να δουλέψει, εγώ θα σας πω, με οργανική εξέλιξη, δηλαδή σαν να είναι ένας οργανισμός, να το δείσουμε με δύο ομάδες, μάτι κάτι να χρησιμοποιήσεις. Πρέπει, δηλαδή, κάτι να αναφυξεί, να δημιουργήσει την κρίσιμη μάτρα. Και αυτό λέω ότι ακόμα υπάρχει περιβολή. Είναι ομάδες, είναι δυναμικές. Αυτές οι ομάδες επηρεάζουν, δηλαδή θα υπάρχουν τα σημεία θεωρητικά, δηλαδή η δία υπόλοιπος θα το κοιτάει, κανονικά. Αν υπάρχει υπέρ προσφορά, θα πεθάνουν πολλά, δηλαδή θα τελείσουν, δηλαδή αν φτιαχτούν με οικονομικούς τελείως όρους δεν θα δουλέψουν. Αυτή τη στιγμή ο ενθουσιασμός τα χρειάει. Αυτή όμως που ανήκουν δημιουργεί μια κακή, δημιουργούν εικόνα οράς, η οποία θα καθυστερήσει την ένθανα. Αλλά όχι πρέπει να γίνει με πόλους. Αυτή η πόλη, θα υπάρχει η κρίση με μάζα των ενθουσιαστών, να δημιουργούν δίκτυο με ένας πόλος να στηρίσει τον άλλον, να κάνουν δράσεις μη τοπικές, μη πέροχο, το ότι πας σε μια εκτός περιοχή και κάνεις κάτι ξανά. Δηλαδή του λέει, μπορώ να το κάνω με τις ανθρώπινες, δεν έχω μέτρα να σε επιβάλλω, έγινε κάτι, σου άρεσε, το σκέφτησες, ας οριμάσεις την ιδέα, άρα δεν κάθεσαι, αλλά συγγνώνα με, θέλει να ζητήσει. Θα πω μερικά παραλήμματα πάνω σε αυτό, γιατί συμφωνώ πολύ με αυτό, το ότι δεν έχουν να κυνηθεί πολύ ώρα να μην κάνουν αυτό. Αυτό που έγινε στην Κορέα, είναι ότι έδωσε η κυβέρνηση πάρα πολλά χρήματα, να φύγουν πάρα πολλά φάγουλες. Και πριν από κάποια χρόνια, όντως, στη δήκανη φάγουλες πάρα πολλά χρήματα, κουβερά μηχανήματα, το προσωπικό δεν ήταν τόσο καλά εκπαιδευμένο, ας το πούμε, και αυτό το πράγμα. Με αποτέλεσμα, να μην δώσει αυτόν τον θουσιασμό προς τα έξω, και να κλείσει το περισσότερο. Κάποια είναι αυτή τη στιγμή άδεια, δεν λειτουργούν καλά, ή μόνο δεν λειτουργούν καθόλου. Οπότε, βλέπουμε αυτό το μοντέλο να υπάρχει. Δηλαδή, αν δεν υπάρχει ζήτηση από αυτό, από το τόσο, ξέρεις τι, να κάνουμε αυτό το πράγμα, γιατί είδα ότι υπάρχει εκεί και γίνονται φταίκες στα πράγματα. Αλλά να το κάνουμε για το δικό μας, για να έχει το δικό μας τοπικό χαρακτήρα. Να μην είναι απλά ένα copy-paste κάπου αλλού. Και συνήθως, όταν αυτό επιβάλλεται, όπως λέει ο οχιστής, είναι ότι επιβάλλεται σαν μια πλασμόδα που είναι δέκα μαζί. Και αυτό είναι λάθος, γιατί όταν μιλάμε για τη μαζική παραμονή, μιλάμε ότι το καθένα είναι διαφορετικό. Και το άλλο παράδειγμα είναι η Βραζιλία, που είναι λίγο καλύτερη η κατάσταση. Μιλήσαμε με μια μάνατζερα από το ΣΑΟΚ άλλο, την Αλήν, η οποία είναι η μία από τις δέκα ή δώδεκα, νομίζω, με φάβλαγκ μάνατζερς στο ΣΑΟΚ αυτή τη στιγμή. Πάλι η κυβέρνηση για το σχέδιο είναι με αυτό. Συμβαίνει το εξής, κάποιες από τα φάβλαγκ πηγαίνουν πολύ καλά, και σε πολύ πραγματικά σημεία και πολύ κοντά στην πανεπιστήμια, κάποιοι άλλοι πηγαίνουν από τόλου κοντά. Καλά διμένε με το κοινούνι. Ακριβώς. Δεν είναι ευκολικά. Ενώ κάθε τόπο θελήθηκε. Ενώ κάποιον έκανε μία φάβλαγκ. Και καλό πράγμα να φτιάχνεται ανθρώπους της περιοχής, επειδή. Είναι αυτό ένα παράδειγμα, που δεν έχω θεωρηθεί, θα τελειώσω εδώ, που κάνει η έκπληκτος του GROUND, θα γίνει εκεί το φάβλαγκ το συνέδριο. Μία από τους υπαίχνους λοιπόν της κοινότητας των φάβλαγκ της Αγίκου, έλεγε την εξής ιστορία, ότι ξέρετε, ξεκινήσαμε το φάβλαγκ Κάιω από κάποια χρόνια, από εκεί γίνανε Σπίνοφ και γίνανε κάποια άλλα φάβλαγκ, το φάβλαγκ της Αγίκου τα πρώτα μετά το φάβλαγκ Κάιω, και μετά πήραν τα mobile φάβλαγκ και πήγαμε σε διάφορες περιοχές, και προσπαθούσαν να στήσουν άλλα φάβλαγκς ενώ πήγαιναν. Ήταν εγώ από τους στουδές που σκέφτομαι το VR. Ήταν ωραίο αυτό να το παρέχει κανείς την ενημέρωση. Είναι η πέδοψη κάποιου τέτοιου πράγματος. Και να πεις κάτι σε αυτή τη μέρα, και δεν χρειάζεται να είσαι και εσύ εκεί, θα την χαρακτηρέσεις σε εντοπικό νεοτροπική ομάδα, θα την χρειάζεται σε αυτά τα πράγματα που χρειάζεται. Δεν χρειάζεται την πρώτη φορά που το έκανα, έπρεπε να το κάνω τρεις φορές για να δω τελικά πώς θα δώσουν την πληροφορία ή θα σε δώσουν τον ενθουσιασμό στον κόσμο που χρειάζεται. Αυτό το παράδειγμα που παίρνω κάποια μηχανήματα και τα πηγαίνω και κάνω πράγματα μαζί και ξαναπέχω, έχει βγει πολύ ωραία. Γιατί μετά από κάποιο διάστημα, σε καλούς. Και σου λένε, μπορείς να ξαναέρχεις. Και είναι ωραίο, γιατί στο τέλος εγώ μη ξαναπιέμεις και ξαναβλέπεις αυτά τα παιδιά. Και ξέρεις ότι τα παιδιά τους λείψουν. Άρα καταλήγουμε όμως ότι είναι ένα εκπαίδευσης, σιγά σιγά, που είναι βρήκε η έννοια. Καλλιέργειας. Καλλιέργειας του νεύματος, ας πούμε, της κατασκευής. Ώστε να δημιουργήσει κάθε κοινότητα, αυτό δικιάζεται. Σίγουρα είναι θέμα εκπαίδευσης, καλλιέργειας όλο αυτό που λέμε ξαναβάλει κοινότητας, δηλαδή τι θα είναι αυτό το πάγκο, πώς θα λειτουργεί, ποιος το ανοίγει, για ποιον λόγο. Είναι κάτι που έχει έναν εγκαιδευτικό χαρακτήρα, το τρέχουν κάποιοι με αυτός αυτό σκοπό να κάνουν σεμινάριες για παιδί ξεμιλήκων. Δεν ξέρω, είναι μια ομάδα που θέλει να δρέχει τον χώρο, να φτιάχνει πράγματα δικά της εκεί, και να είναι χώρος και σε άλλους. Σίγουρα αυτοί που θα βρίσκονται στον χώρο, αυτοί που θα φτιάχνουν το χώρο. Αλλά το πόσα φάμελα μπορούν να υπάρξουν, πώς θα τα χρησιμοποιήσουν, έχουν βρει ένα βιώσιμο μοντέλο για αυτά, το χρειάζονται. Είναι επίσης πολύ σημαντικό, επειδή λέμε ότι σε αυτούς τους χώρους κάνουμε πράγματα μαζί. Να γράψουμε λίγο την τετροπημιχανική πανάσταση, που υπόφηκε οι εκτυπωτές, για παράδειγμα, και πολλά από αυτά τα μηχανήματα που είδαμε. Φτάσαμε στο σημείο να μιλάμε για την τετροπημιχανική πανάσταση, όταν γίνανε κοινός τόπος, όταν γίνανε κτήμα χωλών, πέσανε πάρα πολλές πατέδες, κοινότητα τα πήγε, άρχισε να τα αναπτύσσει παγκοσμίως, και άρχισε να τα βλέπει σε δικαστήρια, σπίτια, καθένας που λέει μπορεί να φτιάξει το δικό του. Άρα η τέταρτη τετροπημιχανική πανάσταση, μπορείς να πεις ότι υπάρχει πληροφορία σε σχέση με το ψηφιακό, από μόνο ότι το ψηφιακό δεν είναι. Το βοήθησε πάρα πολύ η πληροφορία, το βοήθησε πάρα πολύ το κίνημα και όλη η κοινότητα. Και αν το θέσεις και πιο γενικά βλέπω, στρεφόμαστε σε ένα μοντέλο που προσπαθούμε να κάνουμε πράγματα μαζί. Ήδη μιλάμε για όλα τα προβλήματα που έχει ο πλανήτης, μιλάμε για προβλήματα που βρίσκουμε στην παραγωγή, για τον καπιταλισμό, δεν ξέρω για τι για δύο πράγματα, ακόμα και η τέχνη αλλάζει, γίνεται ποιο σημασία, όλο αυτό αλλάζει, ψάχνουμε να βρούμε γενικότερα νέα μοντέλα, νέα μοντέλα που είναι πιο βιώσιμα, πιο παραβολικά για τον αυτοί και τον άνθρωπο, οπότε γενικότερα δεν ξέρω, νομίζω ότι είμαστε όλοι κάποιοι σε θετική προσοχή. Δεν θέλω να είμαι θετικός, δηλαδή πιστεύω ότι κάποια στιγμή μπορεί να βρούμε μία άλλη μέσα σε όλο αυτό το τράσιο. Εγώ θα ήθελα να πω, τι κερδίστα ένα FabLab πετυχημένα, γιατί το άρχισα και υπόθεκε, δηλαδή, έχει να κάνουμε τη συμμετοχή, ότι υπάρχει κόσμος μέσα με την παραγωγή, ότι παράγεται κάτι που είναι πρωθόντυπο, δηλαδή, θέλω να πω, προσπαθώ να το καταλάβω, ή κάτι που μπορεί να αξιοποιηθεί μετά από πολλούς, δηλαδή, ότι μπορεί να δημιουργηθεί κάτι και να αξιοποιηθεί από πολλούς. Να αποδείξω, παντάζομαι, παντάζομαι ότι και αυτό το ίδιο μπορεί να αποδείξει και από τα μικρή σπέσεις, δεν χρειάζεται να είναι σκεκτή με ένα Fab. Είστε εγώ πως, επειδή ακριβώς υπάρχουν τόσα πολλά, και επειδή καλό θα είναι, και αυτή τη στιγμή ακόμα γίνεται, το καφέ είναι τουρικό του και δεν υπάρχει παρατήρα, με το πού είναι, ποιος το τρέχει και σε ποιος το πεθύμεται, αυτό είναι τούτος. Δηλαδή, ότι το κάθε Fab, λοιπόν, έχει δημιουργηθεί στους τόπους του, έχει ένα όραμα, ας πούμε, μπορεί να είναι παιδευτικό, μπορεί να είναι ότι θα δημιουργήσει κάτι, αυτό. Να του πω αλλιώς, εγώ, γιατί χρειάζεται να είναι πετυχημένο να το κάνει, για τη διωσιμοτητά του. Ναι, είναι αυτό. Αν θεωρείς πετυχημένο κάτι το οποίο εξακολουθεί, είναι υπάρχει εκεί και λειτουργεί, είναι κακτυχημένο. Αν θες να μηίσεις με όλους καινοτομίας, γιατί καινοτομία, μιλάμε. Αυτό δε θέλω να μάθω. Πώς μπορεί να είναι βιώσιμο να βρει ένα τέτοιο σημείο χώρος. Μπορεί να είναι βιώσιμο, αν συμμετέχουν πολύ, αλλά δεν παρατηράνε κάτι, απλά συμμετέχουν και ανταλάβουν γνώση. Αν έχουμε ένα χώρος που μπορεί να έχει ευλογικότητα και με ασφάλιση αυτές, είναι πετυχημένος, αν καταφέχει να αλλάξει τη λογιτροπία στο πρωτοβουλί. Μπορεί να αλλάζει το κόσμο και να μην είναι υποφυγημένο. Και να μην είναι τι θα υπάρχει. Μην είναι πετυχημένο, αλλά μπορεί να είναι βιώσιμο σε ό,τι φάσεις. Αργότερα είναι αυτό να μας ξαναχωρνάξουν ή να ξανατύνουν, αν καταφέχει να αλλάξει. Αν θέλω να έχεις φιλμένο, εγώ θα σου πω, αν το δεις με οικονομικούς όρους, γιατί το να λες πετυχημένο είναι η φιλμότητα ή φορέας αλλαγής. Αν θέλεις φορέας αλλαγής στη λογιτροπία, επεντύπωση ειδικά, θεωρώ ότι είναι αυτό. Και θεωρώ ότι είναι πιο σημαντικό το βιώσιμο. Όχι ότι βιώσιμο δεν είναι. Απλώς θεωρώ ότι όταν είναι μεταμορφητικό, φαθύνει βιώσιμο. Απλά μπορεί να γίνει πιο αργά από κάποιο άλλο. Θα στηρίζει από τον ενθουσιασμό, γιατί αυτοί που θέλουν, πώς θα το θεωρούν. Στα θεωρητικά, θεωρητικά ιατρία. Πλέον κανένας. Πιστεύουν σε κάποιον. Τελεχώνουν το αγώνα μου και πιστεύουν. Πολύ εξαστάμουν πιο. Άλλοι κάνουν άλλες δουλειές και πάνε εκεί τα απογελούμε. Και θέλουν τον άλλο. Για αυτό λέω ότι βιώσιμο είναι το διομελέτα. Όταν καταφέρει να κάνει δημοκρασία σε κάποια φάση. Και βρέθηκε πρόσφατα σε μια περίβιωσιμότητα σ' εργαστηρίων. Και τα περισσότερα έχουν αλλάξει μοντέλο λειτουργίας δύο βιντες φορές μέσα στα χρόνια του. Γιατί αλλάζουν τα κοινά τους, αλλάζουν τα πράγματα που κάνουν. Έχουν δίκιο ιδότητα. Και δεν είναι απαραίτητο ότι κάτι ξεκινάει κάποιο τρόπος. Ένα παράδειγμα στο Μέγεθ Περστιβούμου Αθηνάς. Στις δημιουργίες της πυραλλαγής μπορείς να λειτουργείς με πράγματα. Αυτό τώρα να σου πω. Δηλαδή εσύ είπα Ραψάκη δουλεύει με πάρα πολύ με πράγματα. Και φέρετε πράγματα. Το που λέγαμε πριν με τους πόρους. Φέρε και τα μετασχημα και πιστεύω ότι πρέπει να απολύσσεις ό, και να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. και πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις και τα μηχανήματά σου. |
