| 20ο μάθημα με την κ. Βούλγαρη: Γεια σας και πάλι, στο προηγούμενο webinar είχαμε μιλήσει για τη διαδικασία της ψυχολογικής αξιολόγησης και την αξιολογήση της νοημοσύνης, εστιάζοντας στην κλίμακα WISC-V. Σήμερα θα σας περιγράψω σύντομα ένα ενδοατομικό προφίλ ενός μαθητή που αξιολογήθηκε στην κλίμακα και πώς τα δεδομένα από το τεστ αποτυπώνονται σε μία ψυχολογική έκθεση. Επειδή είναι μία πολύ μεγάλη τεχνική διαδικασία η βαθμολόγηση, να πω εδώ ότι για την χωρίγηση και ερμηνεία των νοομετρικών κλιμάκων του Wexler γενικά, απαιτείται άδεια άσκησης επαγγέλματος ψυχολόγου καθώς και ειδική εκπαίδευση και γνώση γενικότερα σχετικά με την ψυχομετρία και τις αναπτυξιακές γιατραχές και την εξελικτική ψυχολογία. Ο στόχος μας είναι να κατανοήσουμε βασικά σημεία ενός προφίλ και τα δεδομένα όπως αποτυπώνονται σε κείμενα ονοματεύσουν. Σε καμία περίπτωση η διαδικασία που κάνουμε και δεν απαιτεί και δεν εγγυάται ότι θα γνωρίζετε όλες αυτές τις πληροφορίες σε σχέση με το εργαλείο. Την προηγούμενη εισήγηση παρουσιάσαμε τις κλιμακές, εδώ είναι οι συντομογραφίες τους, το σχεδιοκύβων, οι ομοιότητες, οι νύτρες, η μνήμη αριθμών, η κωδικοποίηση, το λεξιλόγιο, τα γραφήματα βάρους, η οπτική γρίφη, η μνήμη εικόνων, η αναζήτηση συμβόλων, οι πληροφορίες, η συρωθέτηση γραμμάτων αριθμών, η ακύρωση, η κατανόηση και η αριθμητική. Στη διπλανή στήλη βλέπετε πώς μας λέει το τέστ ότι πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτές τις κλιμακές. Οι πρώτες 7 είναι οι βασικές από τις οποίες προκύπτει και ο γενικός δίκτης νοημοσύνης. Είναι οι κύριες από τις οποίες προκύπτει ο γενικός δίκτης. Οι άλλες 3, η οπτική γρίφη, η μνήμη εικόνων και η αναζήτηση συμβόλων είναι κύριες. Και δηλαδή τις αξιοποιούμε για να βγάλουμε κάποιους σημαντικούς δίκτες όπως θα δούμε παρακάτω, αλλά δεν προκύπτει από αυτές ο δίκτης νοημοσύνης. Οι άλλες 5 είναι δευτερεύουσες, δηλαδή τις χρησιμοποιούμε είτε για να βγάλουμε συμπληρωματικούς δίκτες, ανάλογα με τις πληροφορίες που έχουμε για κάθε παιδί, αλλά δεν αξιοποιούνται στην πιο βασική ανάλυση, αν θέλετε, τους πρώτους βασικούς δίκτες. Ανάλογα με το ιστορικό και με το έτημα, καλό είναι να χρησιμοποιήσω μία ή περισσότερες από αυτές, ή και όλες ανάλογα με το πώς το κρίνω. Αν έχω, για παράδειγμα, κατανούη, έχω ένα έτημα για σημαντικές δυσκολίες στα μαθηματικά, είναι καλό να χορηγήσω την κλίμακα της αριθμητικής. Σε μαθητές με αυτισμό ή με γενικότερα δυσκολίες εσωτερικεύσης των κοινωνικών κανόνων, χρήσιμη είναι η κλίμακα της κοινωνικής κατανόησης, για παράδειγμα. Κάθε κλίμακα προσφέρει ένα διαφορετικό πλούτο πληροφοριών, που θα πρέπει μετά ως κλινικός να το σηγήσω να επιλέξω ποια είναι πιο σημαντική, πιο χρήσιμη για μένα αυτή τη στιγμή, σε σχέση με τις υπόλοιπες και δεδομένου του χρόνου που έχω στη διάθεσή μου. Πριν ξεκινήσω, αυτό είναι αντίγραφο από το τεστ που βλέπετε, όπως είπαμε σημειώνω την ακριβή ηλικία του παιδιού, με έτος, μέρα και μήνα. Έχω λοιπόν σε αυτή την περίπτωση, αφαιρώντας ένα μαθητή που θα δούμε παρακάτω, 11 χρονών, 8 μηνών και 10 ημερών. Αυτό μου δείχνει και σε ποιον πει να καθά να τρέξω για να μετατρέψω τις αρχικές τιμές σε τυπικές. Έστω δηλαδή ότι στο σχέδιο κύβων ο αρχικός βαθμός μου είναι 27, αυτό μου δίνει τυπικό βαθμό 10. Έστω ότι στις μήτρες ο αρχικός βαθμός μου είναι 17, αυτό μου δίνει τυπικό βαθμό 9 για αυτή την ηλικία. Έστω ότι στα γραφήματα βάρος ο αρχικός βαθμός μου είναι 21, μου δίνει 10 τυπικό βαθμό. Σε αυτό τον πίνακα λοιπόν ανατρέχω, μηχανικά κάνω αυτό που λέει το τεστ, μετατρέπω τους αρχικούς βαθμούς σε τυπικούς. Βλέπετε εδώ ένα διάγραμμα, ένα συνοπτικό φύλλο βαθμολόγησης συμπληρωμένο, είναι η αρχική βαθμή για όλες τις κλίμακες και η τυπική. Τους γράφω άλλη μία φορά σε αυτή τη στήλη και εδώ μου δίνει το τεστ αθρίσματα πάλι αρχικών βαθμών που θα μετατρέψω σε τυπικούς. Δηλαδή, τους πέντε παράγονται στους βασικούς που μετράει το WISC, λεκτική κατανόηση όπως είχαμε δει στην προηγούμενη παρουσίαση. Οπτικοχορική αντίληψη, ρέων συλλογισμός, εργαζόμενη μνήμη και ταχύτητα επεξεργασίας. Και ένα άθροισμα για τη συνολική κλίμακα, είναι οι πρώτες 7 που δίνουν το γενικό δίκτυ. Αυτό το αποτυπώνω και σε αυτό το διάγραμμα. Εδώ που έχω το 10 είναι ο μέσος όρος. Βλέπετε ότι εδώ είναι σκιασμένο, είναι το σημείο που θα θέλαμε από αυτό το σημείο και λίγο πάνω λίγο κάτω να είναι οι επιδόσεις των μαθητών που αξιολογούμε για να έχουμε μία υπική αναμενωμένη νοητική λειτουργία. Βλέπετε εδώ για το συγκεκριμένο προφίλ έχω κάποιες ικανότητες που είναι κοντά στο μεσό όρο, από το 9 ως το 11, έχω και κάποια κομμάτια στα οποία η επίδοσή μου είναι χαμηλότερη. Το καταγράφω γιατί θα το δούμε και στη συνέχεια. Στη συνέχεια μετατρέπω τους αρχικούς βαθμούς στους δίκτες μου, στους σύνθετους δίκτες. Είχα λεκτική κατανοήση 20, ανατρέχω σε ένα συγκεκριμένο πίνακα που υπάρχει επίσης στον οδηγό και μου λέει ότι ο τυπικός βαθμός, ο σύνθετος δίκτης είναι 100. Τι σημαίνει αυτό το 100, ότι η επίδοση του παιδιού είναι αντίστοιχη με το 50% των συνομιλίκων του, σε ένα μέσο φυσιολογικό επίπεδο δηλαδή, όπως θα δούμε παρακάτω. Μας δίνει επίσης μια άλλη ένδειξη εδώ το τεστ, το διάστημα εμπιστοσύνης. Μπορώ να επιλέξω 90% ή 95%, τι σημαίνει διάστημα εμπιστοσύνης. Όσο σωστά και τυπικά και με οδηγίες αφιείς και όσο κοντά σε αυτό που προτείνει ο κατασκευαστής, μπορώ να προσπαθώ να κάνω τη διαδικασία της αξιολόγησης, πάντοτε υπάρχει, είναι πιθανό, να υπάρχει μια πιθανότητα σφάλματος. Όπως σε όλες τις μετρήσεις, ακόμα και στις εργαστριακές, ακόμα και στις ιατρικές εξετάσεις που κάνουμε, υπάρχει αυτό το περιθώριο. Σκεφτείτε ένα πολύ πιο απλό παράδειγμα, ακόμα και μια μέτρηση βάρους, δεν είναι κάθε μέρα ακριβώς η ίδια έτσι, πόσο μάλλον τέτοιου τύπου αξιολογούμενες ικανότητες που σίγουρα επηρεάζονται και από εξωγενείς παράγοντες. Μας δίνει λοιπόν αυτό το διάστημα εμπιστοσύνης, ένα εύρος τιμών, στο οποίο κατά πιθανότητα 90 ή 95% τοποθετείται ο εκάς τότε δίκτης. Εγώ έχω επιλέξει εδώ το 95%, θέλω να είμαι πιο σίγουρη, πιο αυστηρή, τι μου λέει λοιπόν, ότι εγώ βρήκα δίκτη 100% και η επίδοση αυτού του παιδιού είναι κατά 95% ανάμεσα στο 91%, το λιγότερο και το 109%. Ομοίως στο δίκτυο οπτικοχορικής αντίληψης έχω σύνθετο δίκτυ 103%, μια επίδοση αντίστοιχη με το 55% των συνομιλήκων και είναι σε ένα διάστημα από 94% ως 112%. Ωραίων συλλογισμός είναι 103% στο 58% των συνομιλήκων και είμαστε ανάμεσα στο 97% και το 111%. Η εργαζόμενη μνήμη είναι 76% αντίστοιχη με το 5% των συνομιλήκων και είναι ανάμεσα στο 70% και το 86%. Αυτά πάλι δεν τα υπολογίζω μόνη μου, τα βρίσκω από συγκεκριμένους πίνακες. Η ταχύτητα επεξεργασίας 83% αντίστοιχη με το 13% ανάμεσα στο 75% και το 95% και ο γενικός δίκτυς 94% αντίστοιχος με το 34% των συνομιλήκων αυτού του παιδιού, ανάμεσα στο 88% και στο 100%. Ήδη με το μάτι και από τη στήλη του εκατοστημωρίου που μας δείχνει πού τοποθετεί το μαθητή σε σχέση με το μέσο όρο των συνομιλήκων έχω μία πρώτη πληροφορία. Δηλαδή, στη λακτική κατανόηση, στην οπτικοχορική δήλειψη και στο ρέοντα συλλογισμό έχω μία επίδοση περίπου στο 50% με 58%-60% των συνομιλήκων. Στις άλλους δύο δίκτες έχω στο 13% και στο 5% σημαντικά χαμηλότερα. Επειδή όμως δεν μιλάμε με νούμερα συνήθως κατά την ουσία ή δεν λένε κάτι στην ουσία οι αριθμοί, πάμε να δούμε αυτά οι δίκτες τι επίπεδα νοητικής λειτουργίας προσδιορίζουν. Το WISC-V ξεκινάει με χαμηλότερη τιμή που μετράει το δίκτη 40 που είναι η μέτρια νοητική αναπηρία και το μέγιστο είναι, αν θυμάμαι καλά, το 140 που είναι η ανώτατη νοημοσύνη. Κάτω από το 20 ή και στο 20-39 θεωρούμε ότι έχω τόσο σοβαρές δυσκολίες σε βασικές γνωστικές διεργασίες, αντιληπτικές ικανότητες που δεν είναι εφικτό να αξιολογηθούν με ένα σταθμισμένο τεστ που απαιτεί να ακολουθεί σε κανείς οδηγίες. Πιο πάνω έχω την ίππια νοητική αναπηρία, την οριακή νοημοσύνη που το άτομο θεωρούμε ότι είναι στα πολύ χαμηλά επίπεδα για την ηλικία του, έχω την ίππια νοητική αναπηρία, την οριακή νοημοσύνη που το άτομο θεωρούμε ότι είναι στα πολύ χαμηλά επίπεδα για την ηλικία του, και μετά έχω, όταν είμαι πάνω από το 90% την ανώτερη και ανώτατη νοημοσύνη, αν είμαι πάνω από το 99% αν θυμάμαι καλά. Με βάση αυτές τις κατηγοριοποιήσεις, τι έχω εδώ, έχω ένα δίκτυ λεκτικής κατανοήσης 100, το 100 είναι στη μέση φυσιολογική νοημοσύνη, ένα δίκτυ οπτικοχορικής αντίληψης 103, και αυτό είναι στη μέση φυσιολογική νοημοσύνη, ένα δίκτυ ρεοντοσυλλογισμού πάλι 103, και αυτό είναι στη μέση φυσιολογική νοημοσύνη. Μετά έχω ένα δίκτυ εργαζόμενης μνήμης 76, το οποίο είναι στην οριακή νοημοσύνη, είναι σημαντικά χαμηλότερα δηλαδή, και ένα δίκτυ ταχύτητες επεξεργασίας 83, που είναι στη χαμηλή φυσιολογική νοημοσύνη, με βάση το πινακάκι μου. Τέλος έχω το συνολικό δίκτυ που είναι στο 94, από το 90 έως το 109, είμαστε στη μέση φυσιολογική νοημοσύνη. Για να καταλάβετε λίγο αυτή η αριθμή τελικά τι σημαίνει. Έχω λοιπόν ένα μαθητή που έχει ένα μέσο φυσιολογικό νοητικό δυναμικό, και στους επιμέρους δίκτες μου τα πηγαίνει με αυτόν τον τρόπο. Αυτό το αποτυπώνω και σε αυτό το διαγράμμα που βλέπετε. Έχω αυτήν την πράσινη γραμμή που δείχνει το 100 και τοποθετώ τους αριθμούς στο διάγραμμα. Το βλέπω αυτό που σας είπα πριν λίγο και οπτικά. Και τώρα το τεστ αυτή είναι, ήδη με το μάτι στο συγκεκριμένο παράδειγμα, έχω δει κάποιες τάσεις, έχω μια ένδειξη για τις δυνατότητες και τις δυσκολίες αυτού του παιδιού, που επιτρέπει όμως το τεστ να το υπολογίσω και ακόμη πιο αναλυτικά και συστηματικά. Στην περίπτωση αυτή έχω δώσει και τις 10 κλίμακες, επομένως αντί να επιλέξω το Γενικό Δίκτυ Νοημοσύνης μπορώ να βγάλω αυτόν εδώ το δίκτυ, το Μεσό όρο Πρωτογενών Δικτών, ο οποίος βέβαια είναι πολύ κοντά στο Γενικό Δίκτυ που ήταν 1994, είναι 1993. Όλους λοιπόν τους δίκτες μου, το Αδίκτυ Λεκτικής Κατανόησης, Οπτικοχορικής Αντιλήψης, Ρέοντο Συλλογισμού, Εργαζόμενες Μυμίες και Ταχύτες Επεξεργασίας, το συγκρίνω με αυτούς με αυτό το Μεσό Όρο το 1993 και βγάζω μια διαφορά. Με το μάτι, λίγα πράγματα μπορώ να καταλάβω για το αν αυτή η διαφορά που βλέπω είναι σημαντική. Και αν είναι σημαντική, πόσο σπάνια ή συχνή είναι. Έχει λοιπόν το τεστ κάποια πινακάκια στα οποία ανατρέχω, στα οποία μπορώ να επιλέξω αυτή τη στήλη που βλέπετε, να της εμπληρώσω την κρίσιμη τιμή. Για να επιλέξω κρίσιμη τιμή διαλέγω επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας, όπως οποιαδήποτε ερευνητική ανάλυση. Και μου δίνει τη δυνατότητα να επιλέξω ανάλογα με το συνολικό μου δείγμα, με τα χίλια τόσα παιδιά που συμμετείχαν στη στάθμιση, ή με το επίπεδο ικανότητας, με τα παιδιά που έχουν γενικό δίκτυ στο Μέσο Φυσιολογικό επίπεδο στο παράδειγμά μου. Στα επίπεδα στατιστικής σημαντικότητας μπορώ να επιλέξω είτε κάτι πάρα πολύ γενικό, το 0,15, είτε πάρα πολύ αυστηρό, 0,01. Συνήθως, για να είμαστε σχετικά αυστηροί, επιλέγουμε το 0,05, αλλά ανάλογα με το τι θέλει να δει κάθε κλινικός, μπορεί να επιλέξει κάποιο άλλο επίπεδο. Τι μου λέει, λοιπόν, αυτό το επίπεδο που διάλεξα, ότι ανάμεσα στο δίκτυ ελλεικτικής κατανόησης και στο μέσο όρο του αυτού του παιδιού, για να είναι μια διαφορά σημαντική, πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 8,79 για παιδιά αυτής της ηλικίας. Για το δίκτυ οπτικοχορικής αντίληψης πρέπει να είναι 8,76, για το δίκτυ ρέοντος συλλογισμού 7,42, για το δίκτυ εργαζόμενης μνήμης 8,12 και ταχύριτας επεξεργασίας 9,26. Πάω, λοιπόν, εφόσον αυτά τα σημειώσω και συγκρίνω τις διαφορές που έχω με την κρίσιμη τιμή μου. Εδώ βλέπω το 7 είναι μικρότερο, άρα δεν ασχολούμαι περισσότερο. Ο δίκτυς οπτικοχορικής αντίληψης είναι μεγαλύτερος, το ίδιο και ο δίκτυς ρέοντος συλλογισμού. Αφού είναι μεγαλύτερος, λοιπόν, το πρόσημό μου είναι θετικό, σημειώνω ότι γι' αυτό το πεδίο αυτό είναι μια δυνατότητα, ένα δυνατότου σημείο. Ο δίκτυς εργαζόμενης μνήμης είναι μίον 17 και ταχύριτας επεξεργασίας μίον 10. Άρα, έχω πάλι στατιστική σημαντικότητα σε σχέση με την κρίσιμη τιμή και είναι μία αδυναμία. Πολύ ωραία. Έχω λοιπόν γι' αυτό το πεδίο ένα δίκτυς το μεσό όρο, δύο που είναι δυνατότητες και δύο που είναι αδυναμίες. Το επόμενο ερώτημα, πως αυτό που παρατηρώ είναι κάτι τελικά σπάνιο ή είναι κάτι τυπικό, γιατί όλοι μας οι άνθρωποι αν εξεταστούμε πιθανώς ενδοατομικά έχουμε διαφορές. Αυτό μου το δείχνει η τιμή βάσης. Δηλαδή, μου άμα επιτρέπει να υπολογίσω πως αυτή η στατιστικά σημαντική διαφορά στην επίδοση είναι και σπάνια. Θεωρούμε σπάνιες τις διαφορές που εμφανίζονται σε ποσοστό 10 ή μικρότερο. Βλέπετε εδώ λοιπόν ότι ο δείκτης οπτικοχορικής αντιληψίας είναι ένα δύνατο σημείο, το οποίο είναι αρκετά ασύνηθες σε σχέση με το δείχνωμα σταθμίσεις. Και ο δείκτης ταχύτητας επεξεργασίας είναι ένα αδύνατο σημείο, αλλά σχετικά συχνό, σχετικά συχνά εμφανιζόμενο. Αν το είπα λάβος πριν. Και έχω το δείκτη ρεόντου συλλογισμού που είναι ένα δυνατό σημείο και εμφανίζεται σε ένα 10%, είναι αρκετά σπάνιο. Και έχω και το δείκτη εργαζόμενες μνήμης που είναι μια αδυναμία και είναι πολύ σπάνια, στο 2%. Αυτά όλα τα κρατάω σαν σημαντικές ενδείξεις. Έχω έναν ομιγυνές προφίλ, δύο δείκτες που έχουν σημαντική διαφορά αλλά όχι σπάνια και δύο που έχουν μικρότερη και πολύ μεγαλύτερη σπανιότητα. Κάτι αντίστοιχο μπορώ να κάνω βγάζοντας και το μέσο όρο του παιδιού στις σταθμισμένες τιμές στις 10 κυρίες κλίμακες. Γράφω λοιπόν την επιδοσία του με βάση το διάγραμμα που έβλεπα πριν και το μέσο όρο του ήταν 88 διά 18,8. Υπολογίζω τη διαφορά και με βάση πάλι τις κρίσιμες τιμές μπορώ να δω αν αυτή η διαφορά σε επίπεδο ποια κλίμακας, προσέξτε όχι δικτών, είναι στατιστικά σημαντική, είναι δυνατό ή αδύνατο σημείο και αν είναι σπάνια. Εδώ έχω λιγότερα δεδομένα όπως βλέπετε σε κάποια δεν προχωράω περιτέρω, η επίδοση στα γραφήματα βάρους είναι ένα δυνατό σημείο που εμφανίζεται στο 15%, όχι κάτι ιδιαίτερα σπάνιο και η μνήμη αριθμών είναι μια αδυναμία, η οποία είναι σπάνια εμφανίζεται σε ένα 5%. Το έλλειμμα που έβλεπα πριν στην εργαζόμενη μνήμη προκύπτει κυρίως από τη μνήμη αριθμών, όχι από τη μνήμη εικόνων. Όλα τα υπόλοιπα, η επίδοση στις υπόλοιπες κλίμακες είναι αρκετά κοντά στο μέσο όρο το προσωπικό του συγκεκριμένου παιδιού. Άλλη δυνατότητα που μου δίνει το τεστ θα συγκρίνω τους πρωτογενείς δίκτες μεταξύ τους. Πάλι με τον ίδιο τρόπο υπολογίζω τις διαφορές τους, πάλι έχω επιλέξει το επίπεδο ικανότητας και το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας 0.05, υπολογίζω τις διαφορές, υπολογίζω τις κρίσιμες τιμές και βλέπω μια άλλη οπτική στην εικόνα μου, ποιοι είναι στατιστικά σημαντικοί και πόσο σπάνι είναι. Βλέπετε εδώ τα ναι είναι τα σημαντικά, τα όχι δεν προχωρά ο περιτέρω. Έχω ο δίκτης λεκτικής κατανοήσεις και ταχύτες επεξεργασίας, είναι η διαφορά τους στατιστικά σημαντική αλλά εμφανίζεται σε 1.15%. Ο δίκτης οπτικοχωρικής αντιληψής και ταχύτες επεξεργασίας εμφανίζεται σε 1.10.4, οριακά σπάνιο. Ο δίκτης ρέοντος συλλογισμού και ταχύτες επεξεργασίας σε 1.9.7, σπάνιο. Και έχω και άλλες τρεις μετρήσεις που έχουν την εργαζόμενη μνήμη μέσα που είναι αρκετά σπάνιες, δηλαδή δίκτης λεκτικής κατανοήσεις και εργαζόμενη μνήμη στο 4.8. Δίκτης οπτικοχωρικής αντιληψής και εργαζόμενη μνήμη στο 2.6 του δίγματος. Και δίκτης ρέοντος συλλογισμού και εργαζόμενη μνήμη 1.1. Το κρατάω και αυτό. Και τώρα θα γυρίσω σε ένα προηγούμενο πινακάκι για να βοηθήσω να το κατανοήσετε. Όπως βλέπετε, τους πρωτογενείς μας δίκτες τους απαρτίζουν συγκεκριμένες υποκλήμακες. Δηλαδή, οι ομοιώτες και το λεξελόγιο, τη λεκτική κατανοήση, τα σχεδία κύβων και οπτική κρύφη, την οπτικοχωρική αντίληψη, οι μήτρες και τα γραφήματα πάντως, το ρέοντα συλλογισμό. Η μνήμη αριθμών και μνήμη εικόνων, την εργαζόμενη μνήμη και ταχύτητα, με συγχωρείτε, και η κωδικοποίηση και αναζήτηση συμβόλων, την ταχύτητα επεξεργασίας. Μου δίνει τότε τη δυνατότητα να συγκρίνω και τα επιμέρους κομμάτια που απαρτίζουν κάθε δίκτη, μεταξύ τους, να δω αν σε αυτό το επίπεδο έχω ομοιογένεια. Θα μπορούσα, για παράδειγμα, στο δίκτυ λεκτικής κατανοήσης, να έχω πολύ πολύ καλύτερη επιδοσή στις ομοιότητες σε σχέση με το λεξελόγιο. Παράδειγμα, ή ανάμεσα στα σχεδιακύβων και στους οπτικούς γρύφους. Αυτό καλό είναι να προσπαθήσω, αν παρατηρηθεί, να το ερμηνεύσω. Πάλι υπολογίζω τη διαφορά, όπως βλέπετε, πάλι βρίσκω την κρίσιμη τιμία, να τρέχονται στο σωστό πίνακα. Σε αυτή την περίπτωση δεν μου βγαίνει κανένας τίποτα στατιστικά σημαντικό, άρα σε αυτό το επίπεδο έχω μια σχετική ομοιογένεια. Να σας φέρω ένα παράδειγμα του τι θα μπορούσε να μου δείχνει αυτή η επιδοσή. Αν είχαμε κάποια στατιστικά σημαντική διαφοροποιήσει. Αν, ας πούμε, ένα παιδί είχε πολύ χαμηλότερη επίδοση στο σχέδιο κύβων σε σχέση με τους οπτικούς γρύφους και ήταν, ας πούμε, στους οπτικούς γρύφους που θυμίζω απαιτούν νοερή επεξεργασία, ενώ στους κύβους πρέπει το παιδί να χρησιμοποιήσει στα χέρια του, θα μπορούσα να διερευνήσω περισσότερο κινητικές δυσκολίες. Παράδειγμα, γι' αυτό έχει ένα νόημα να το μελετήσω. Θα πω εδώ σύντομα γιατί έχει άλλες δύο σελίδες, φανταστείτε, ανάλυση το τεστ και πάρα πάρα πολλούς επιμέρους δίκτες και πληροφορίες. Δεν θα ήθελα να σας κουράσω με πολύ περισσότερες τεχνικές λεπτομέρειες. Θα θέλα να μείνουμε στο ότι μας επιτρέπει να υπολογίσω, όπως βλέπετε, με πάρα πολλές αναλύσεις επιμέρους στατιστικά σημαντικές διαφοροποιήσεις. Και αν κάποιος έχει κάποιο ειδικό ενδιαφέρον γι' αυτό το ζήτημα, πολύ ευχαρίστως να του δώσω και παραπάνω πληροφορίες. Να πω ότι κάτι σημαντικό είναι ότι μπορώ να, σας το είχα αναφερεί και καθώς περιέγραφα τις κλίμακες, να περιγράψω διαφοροποιήσεις που μπορεί να έχει το παιδί ανάμεσα και στην ίδια εξαταζόμενη ικανότητα. Για παράδειγμα, στα σχέδια κύβων συνολικά και στα σχέδια κύβων χωρίς χρόνο ή στα σχέδια κύβων με μερική βαθμολογία, που δεν ολοκληρώνει μεν όλο το σχέδιο, ώστε να βαθμολογηθεί με άριστα, αλλά έχει καταφέρει να τοποθετήσει κάποιους κύβους σωστά. Ή στην εργαζόμενη μνήμη την ακουστική, που περιλαμβάνει μηχανική αντίστροφη και αύξουσα επανάληψη, μπορώ να δω πόσο καλά τα ί πήγε σε κάθε επιμέρους τομέα και αντίστοιχα να βρω πολύ πολύ στοχευμένα το έλλειμμα που βρίσκεται. Σε ένα βασικό επίπεδο λοιπόν, η ανάλυσή μου αφορά να προσδιορίσω νοητική λειτουργία. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε ένα μαθητή με μέσο φυσιολογικό νοητικό επίπεδο. Και στη συνέχεια πρέπει να βρω, να περιγράψω δυνατότητες και δυσκολίες και να ερμηνεύσω σημαντικές διαφορές με βάση τους πρωτογενείς, τους βοηθητικούς και τις τιμές βάσης, εφόσον απαιτείται κάτι τέτοιο. Δεν προχωράμε πάντα σε τόση ανάλυση, γιατί πολλές φορές ήδη από το ενθοατομικό διάγραμμα ή την εικόνα, ή από αυτό, έχω μια σαφή αντίληψη των δυνατοτήτων και των δυσκολιών. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που χρειάζεται να προβώ σε πιο σύνθετη ανάλυση, για να διατυπώσω κάποια ερμηνεία. Το σημαντικό, γιατί ήδη με γυμνό μάτι, όπως βλέπετε εδώ, μπορώ να δω με βάση το μεσό όρο πού θα έπρεπε να βρίσκεται το παιδί και πού βρίσκεται, πού βλέπουμε ελλείμματα. Το τεστ μου δίνει τη δυνατότητα αυτά τα ελλείμματα να υπολογίσω πόσο είναι στατιστικά σημαντικά και σπάνια. Γιατί ξαναλέω, όλοι αν εξεταστούμε, όλοι έχουμε δυνατά σημεία και αδυναμίες. Ακόμα και όσοι θεωρούμαστε τυπικοί. Τώρα, πώς θα ερμηνεύσω. Δεν ερμηνεύω μόνο με βάση αυτό που βλέπω εκείνη τη στιγμή. Φυσικά, κατά τη διαδικασία της χορήγησης, είμαι πολύ προσεκτικός ώστε να καταγράφω όσο πιο πολλά πράγματα μπορώ και για το επίπεδο συγκέντρωσης και για πιθανή παρορρομητικότητα και για ανάγκη επανάληψης και για δυσφορία και για λύπη συγκέντρωση, οτιδήποτε βλέπω στη συμπεριφορά του παιδιού. Το συνδυάζω και με το τι μετράει κάθε κλίμακα και πώς ομαδοποιούνται μεταξύ τους με βάση διαφορετικούς ερευνητές αλλά και πληροφορίες που έχω γι' αυτό το παιδί για τη γενικότερη λειτουργία του για τις γενικότερες επιδόσεις του, για το ιστορικό του. Όλα αυτά είναι πάρα πολύ σημαντικά για να προβώ σε μια ερμηνεία και κανένα τεστ όσο καλό και να ναι, ακόμα και με όλες αυτές τις πλούσιες πληροφορίες που μας δίνει, δεν μπορεί να ερμηνευτεί σε ένα κενό. Εξετάζω λοιπόν δύνατα και δυσκολία, δυνατά σημεία και δυσκολίες ώστε να σχεδιάσω παρέμβαση, αξιοποιώντας φυσικά και τις άλλες ειδικότητες και το ιστορικό, όπως είπαμε, αλλά και την εκπαιδευτική έξιολόγηση το πώς το παίγει αυτό το παιδί στην ανάγνωση, στην παραγωγή κειμένου, στα μαθηματικά. Όλα πρέπει να λυφθούν υπόψη. Κι εφόσον έχω ολοκληρώσει με όλα αυτά θα σας δείξω σύντομα τι πρέπει να περιλαμβάνει μια ψυχολογική έκθεση με βάση το συγκεκριμένο παράδειγμα που είδαμε. Αρχικά ξεκινάω με την πηγή της παραπομπής και το αίτημα της αξιολόγησης. Για ποιο λόγο αυτό το παιδί, αυτή η γονής, ζητούν αξιολόγηση για το παιδί τους. Για μαθησιακές δυσκολίες, για προβλήματα συμπεριφοράς, για πιθανή υποστήριξη με παράλληλη στήριξη από εκπαιδευτικό, για φίτηση σε ειδικό πλαίσιο μπορεί να είναι πολύ λόγι. Παίρνουμε πρώτα πληροφορίες από την κλινική συνέντευξη. Ονομαζόμαστε με το παιδί, ρωτάμε πληροφορίες για τη καθημερινή ζωή και τη λειτουργικότητα του, αλλά και τους γονείς και οποιον άλλο κρίνουμε σημαντικό. Βλέπουμε πώς συμπεριφέρεται σε μια διαδικασία αξιολόγησης που είναι τυπική και δομημένη και πώς αριλεπιδρά μαζί μας. Είναι πρόθυμος, είναι αρνητικός, είναι αποσιρημένος, είναι πολύ δυστακτικός, έχει άγκος, όλα αυτά είναι πολύ σημαντικά. Και μετά αναφέρουμε ποια τεστ κάναμε, πώς πήραμε το δεδομένα μας. Μόνο με συνέντευξη, με το ρέιβεν, με το βουίσκ, με κάποιο κριτήριο άτυπο, με κάποια ερωτηματολόγια. Εφόσον έχω χορηγήσει ένα τεστ νοημοσίων, εις θα προσδιορίσω το επίπεδο νοητικής λειτουργίας, όχι ποσοτικά, δηλαδή αν είναι 90 ή 70, με αναφορά στο επίπεδο νοητικής λειτουργίας, αν είναι μέσο φυσιολογικό, αν είναι χαμηλό φυσιολογικό, αν είναι ανώτερο φυσιολογικό. Θα αναλύσουμε στη συνέχεια το προφίλ του παιδιού και θα προτείνουμε κατάλληλη υποστήριξη. Ένα παράδειγμα, που σχετίζεται με το γουίσκ που είδατε προηγουμένως. Ήρθε ένα παιδί με τους γονείς του, με έτοιμα διερεύνηση δυσκολιών μάθησης. Και χορηγήθηκε το γουίσκ. Ήταν ένα παιδί πολύ θετικό και συνεργάσιμο, επικοινωνιακό, ευγενικό, έχει αλλάξει πρόσφατα σχολείο, μου λέει, και έχει ενταχθεί ικανοποιητικά, έχει καλά σχέση με την οικογένεια, το ίδιο θεωρεί ότι δυσκολεύεται στην ιστορία, μελετά με τη μητέρα του και υποστηρίζεται με ιδιαίτερα μαθήματα. Γενικότερα είναι ένα παιδί καλά προσαρμοσμένο, δεν έχουμε ούτε από το ιστορικό, ούτε από τις αναφορές του παιδιού ή των εκπαιδευτικών, κάποια δυσκολία ψυχοκοινωνική. Τώρα, πώς ήταν κατά την αξιολόγηση. Πολυπρόθυμος, συνεργάσιμος, με γρήγορο ρυθμό, εύκολη αντίλουψη των οδηγιών, καλή συγκέντρωση, κίνητρο, θέλει δηλαδή να προσπαθήσει και να τα πάει καλά, με ρωτάει αν το είπα αυτό σωστά, αν είναι αυτό το σωστό που έκανα και είπε απαρορμητικώς, στην προσπάθεια να με ευχαριστήσει να ανταποκριθεί σωστά και γρήγορα. Το πρώτο επίπεδο έχω ένα μαθητή που λειτουργεί νοητικά σε μέσοφυσιολογικό επίπεδο. Με βάση το διάγραμμα μου όμως έχω ανομοιογενώς ανεπτυγμένες ικανότητες που τοποθετούνται σε τυπικά κάποιες ή ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το μεσόρο των συνομιλήκων του. Τι παρατηρούμε τώρα σε δίκτες και υποκλήμακες. Ξεκινάμε περιγράφοντας από το πιο θετικό, συνήθως αυτή είναι η οργάνωση που ακολουθούμε, δηλαδή στο κομμάτι με τη μεγαλύτερη δυσκολία για το συγκεκριμένο παιδί. Έχει τις καλύτερες επιδόσεις του, πολύ ικανοποιητικές, στο δίκτυο οπτικοχορικής αντίληψης, που αξιολογεί την οπτικοχορική επεξεργασία. Και εδώ περιγράφω που τα καταφέρνει λοιπόν πολύ καλά να καταλάβει τα μέρη που απαρτίζουν να όλο και να το ανασυνθέσει, να δησιμεί λεκτικές έννοιες, να αντιληφθεί χωρικές σχέσεις και το ίδιο καλά τα πηγαίνει και νωέρα. Θυμίζω, προκύπτει από τις κλίμακες των σχεδίων κύβους και τους οπτικούς γρίφους. Ομοίως, τα πηγαίνει, έχει αναμενόμενες επιδόσεις για την ηλικία του, σε έργα που παρουσιάζονται μέσα τους ακουστικείς λεκτικείς διόδου, που απαιτεύουν γλωσσική λεκτική ανταπόκριση, οδίκτης λεκτικής κατανόησης. Τα πήγε καλά και στις ομοιότητες, και στο λεξιλόγιο, και στην κοινωνική κατανόηση που χορηγήθηκε, παρόλο που ήταν δευτερεύουσα, και στις πληροφορίες. Έχουμε, λοιπόν, ικανότητα για νοητική ευελιξία, λογική εφαιρετική σκέψη, απόδοση της σημασίας των λέξεων, και ικανοποιητικές γενικές και κυκλοπαιδικές γνώσεις. Πολύ ωραία! Επίσης, ιραιούσα νοημοσύνη, οδίκτης ραιώντος συλλογισμού, όπως αξιολογείται με οπτικά ερεθίσματα, είναι πολύ ικανοποιητικός. Γιατί προσδιορίζω ότι ο απτικός ερεθίσματος θα το εξηγήσω λίγο παρακάτω. Καταλαβαίνει, λοιπόν, το παιδί στις μήτρες και στα γραφήματα βάρους, τα πήγε πολύ καλά, έχει καλή ικανότητα οπτικοαντιληπτικής επεξεργασίας, μη λεκτικό συλλογισμό, καταλαβαίνει σχέσεις μέρους όλου, ποσότητες που είναι σε οπτικό ερεθίσμα πολύ καλά. Αλλά έχουμε δυσκολία στην τρίτη κλίμακα, που απαρτίζει αυτόν τον δίκτη, στην αριθμητική. Θυμίζω, είναι μια δευτερεύωσα κλίμακα, που δεν τη χρησιμοποιούμε για να βγάλουμε το γενικό δίκτη, αλλά παρόλα αυτά σημαντική. Έχει δυσκολίες λοιπόν, αν θέλετε αυτοθυμιστούμε. Η επίδοση του βλέπετε εδώ στην αριθμητική, εδώ είμαστε στο ρέοντα συλλογισμό, έχω μήτρες 10, γραφήματα βάρους 11, μια χαρά, και αριθμητική 5. Λοιπόν, δυσκολίες τους νοερούς συλλογισμούς, οι οποίες, κατά τη γνώμη βέβαια τη δική μου, και με βάση και τότε, επηρεάζονται και από δυσκολίες στην εργαζόμενη μνήμη. Θα το δούμε παρακάτω. Ο επόμενος δίκτης, που έχουμε επιδόσει σε χαμηλά φυσιολογικά επίπεδα, σε σχέση με το μέσο όρο των συνομιληκών, αλλά πιο χαμηλά από το προσωπικό του μέσο όρο, θυμίζω, δίκτης ταχύτητας επεξεργασίας, κωδικοποίηση και σύμβολα, είχε στατιστικά σημαντικές διαφοροποίησεις από άλλους πρωτογενείς δίκτες, που συζητήσαμε. Οι δυσκολίες είναι ύπιες, για οπτική διάκριση, ταχύτητα, οπτική μνήμη και διαχωρισμό, και επίδοση είναι ομοιογενείς στην κωδικοποίηση και τα σύμβολα. Και τώρα έχουμε τις πιο σημαντικές δυσκολίες του μαθητή, θυμίζω, ήταν σε οριακό επίπεδο, αλλά εδώ γράφω οι χαμηλότερες επιδόσεις του ενδοατομικά στην εργαζόμενη μνήμη. Ως προς την οπτική εργαζόμενη μνήμη είναι ύπιες, δηλαδή, αν ο μέσος όρος των συνομιληκών είναι 10, αν θυμάμαι καλά, η τιμή είναι 7. Είναι μια τυπική απόπληξη κάτω από το μέσο όρο. Πιο σοβαρές δυσκολίες έχω στην ακουστική εργαζόμενη μνήμη. Και τώρα το προσδιορίζω ακόμη περισσότερο, με βάση, όπως σας είχα αναφέρει, πινακάκια που μου δείχνουν σταθμισμένη τιμή για τη μηχανική ανάκληση, για την αντίστροφη και για την αύξουσα επανάληψη, καθώς και έχω χωριγήσει και την κλίμακα σειροθέτηση γραμμάτων αριθμών που είναι δευτερεύουσα, δεν είναι απαραίτητο να τη χωριγήσω, αλλά και αυτή μου επιβεβαιώνει το ίδιο συμπέρασμα. Τι μπορώ να πω, λοιπόν, εδώ. Έχει υπείες δυσκολίες στη μηχανική ανάκληψη, το πιο μηχανιστικό τμήμα δηλαδή, αλλά σε αυτά που απαιτούν πιο συνθετή επεξεργασία, σειροθετική αύξουσα και ακουστική διάκριση και διαχωρισμός με βάση πιο σύνθετα κριτήρια, δυσκολεύεται πολύ πιο πολύ. Είμαστε περίπου δύο τυπικές αποκλήσεις κάτω από το μεσό όρο. Έχω, λοιπόν, αυτό το ενδοοτομικό προφίλ. Και πώς θα κλείσω. Α, συνεχίζω λίγο ακόμα. Ότι οι επιδόσεις στην ταχύτητα επεξεργασίας και την εργαζόμενη μνήμη είναι χαμηλότερες σημαντικά σε σχέση με το μέσο όρο αυτού του παιδιού και επίσης έχω στατιστικά σημαντικές και σπάνιες διαφορές σε σχέση με την επίδοση μαθητών αντίστοιχες νοητικής λειτουργίας, του δείγματος τάθμισης. Όταν κάτι που παρατηρώ είναι σπάνιο, αρκετές φορές, είναι κάτι που μου δείχνει ότι είναι πιθανό να έχω κάποια πιο ειδική δυσκολία. Αυξάνουν οι πιθανότητες χωρίς να μπορώ να προσδιορίσω πάντα που εμπίπτει αυτό, ότι όμως έχω πιο πολλά πράγματα που είναι καλό να διερευνήσω. Και κλείνουμε εδώ με μία πρόταση. Εφόσον έχουμε ελλείμματα στην εργαζόμενη μνημική τεχύτη επιξεργασίας, η όποια εκπαιδευτική παρέμβαση θα πρέπει αυτά να τα λάβω υπόψη, να δίνεται στο παιδί πιο πολλής χρόνος, να έχουμε επαναλήψεις των οδηγιών, ότι κατανοεί τι πρέπει να κάνει και το έχει συγκρατήσει, και μεριζεται μία δραστηριότητα σε βήματα. Όλα αυτά είναι σημαντικά για την υποστήριξή του. Αν είχα ένα παιδί πολύ αγχωμένο, για παράδειγμα, θα μπορούσα να προτείνω και τεχνικές για τη διαχείριση του άγχους. Αν είχα με καταθελεπτικά συμπτώματα, θα προτείνω όταν φυσικά ψυχοθεραπεία ή κάποια άλλη παρέμβαση. Αυτά είχα να σας πω σε γενικές γραμμές, πώς ολοκληρώνεται, λοιπόν, σε ένα πρώτο επίπεδο, η ανάλυση ενός νοητικού προφίλ και πώς γράφουμε μία έκθεση. Αν έχετε απορίες ή θέλετε παραπάνω διευκρινίσεις, είμαι στη διάθεσή σας. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου σε αυτό το email. Ελπίζω να σας έδωσα μια καλή γεύση για το Whisk και για τις δυνατότητες που μας δίνει και για το πώς αποκωδικοποιώ ένα κείμενο που λαμβάνω, μια γνωμάτευση ή έκθεση. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. |
