| : Ευχαριστούμε πάρα πολύ που ήμαστε. Θα θέλαμε αρχικά να ευχαριστήσουμε τον κ. Κακούλια για την εμπιστοποίηση που είχε για το συγκεκριμένο θέμα που για μας είναι πάρα πολύ σημαντικό. Και, βέβαια, τον κ. Δήμακο που θα βρίσκεται σήμερα μαζί μας. Δεν θέλουμε να παραγγελίσουμε και να ευχαριστήσουμε το πέμπτο δημοτικό σχολείο, το οποίο σημαίνει βασιλιά μας. Θα ξεκινήσει την ομιλία και η βιβλία στην οποία βασιλιάδει, μιλώντας σας για το τι είναι το σχολική βία. Και θα σας περιγράψει το προφίλ του παιδί και του παιδιού Δήμακος. Ευχαριστώ πολύ. Καλησπέρα κ. Μαρίνα. Για να ξεκινήσουμε να πούμε τι είναι το σχολική βία, αν και ενδιαφέρομαι αυτό που είπε ο Δήμακος, ότι το ξέρω και από το παράδεισμα. Και είναι αλήθεια και να πούμε τι είναι το σχολική βία από πρώτα, να πούμε τι είναι η βία δοτικά. Η βία είναι κάτι το οποίο παρατηρούνταν πάντα. Παρατηρούνταν πάντα, γιατί βίος και βία είναι δύο της ομόλυβας. Όπου υπάρχει τη ζωή, υπάρχει και βία. Είτε αυτό είναι αθετικό, είτε αυτό είναι αθετικό. Αυτό που οφείλουμε να δούμε είναι τους τρόπους με τους οποίους παρουσιάζεται η βία. Ποιες μορφές είναι αυτές. Σε μια πανάσταση, για παράδειγμα, υπάρχει βία, αλλά είναι μαζική βία, δημιουργική ή ενδοσκοπική. Συγκεκριμένη περίπτωση σήμερα, μιλάμε για την ενδοσχολική βία, που είναι ένα φαινόμενο που λέμε καταπληκτέρα. Ένα φαινόμενο που παλαιολογικά δεν κάναμε τίποτα γι' αυτό. Μιλάμε όμως, έχουμε η μέρα ενάντια στην ενδοσχολική βία. Κάποιοι βασικοί ορισμοί για το τι είναι βία, γενικά, το κοιμώσεις στο σχολείο όλα αυτά, γενικά στον κόσμο, αφορούν την ενταγωνική χρήση της δύναμης, μια συνέχεια, μια συγκρήτεια της χρήσης της, χωρίς να ώστε να είναι σημαντικό της δύναμης. Ένα φαινόμενο που έχει ενδιαφέρον να δούμε ότι χρησιμοποιείται για την δύναμη. Τι σημαίνει αυτό? Σημαίνει ότι για να έχω βία πρέπει να πιστεύω την δύναμη που μπορώ να δω να σχίσω στο κάτω. Ένας δεύτερος ορισμός οφορά τις δικίλες για διαφορετικές διαθέσεις, πράσεις, συμπεριφορές, από την επιθυμία καταστροφής αντικειμένων, την ατυχία ή την προσβολή, έως ακόμη και της αξιοαγικής αποποίησης. Και ένας δεύτερος ορισμός για τη βία αφορά θερμέρνας θεωρίων και της ατοχής, της γυρνουργίας ενός συστήματος. Σε αυτό το ορισμό είναι καλό να κρατήσουμε ότι κάποιοι άνθρωποι υπερβαίνουν τα όρια και τότε είναι παχίζει να υπάρχει η βία. Σε περίπτωση που ξεπερνιούνται τα όρια, χρησιμοποιώντας τη δύναμη ένας άνθρωπος σου τα φέρνει να μοδερνανώνει ένα όλο αυτό το σύστημα. Αυτό είναι αυτό που συμβαίνει όταν ασκοβεί. Για να υπάρχει η ομορφία πρέπει να υπάρχει δύο μέρη. Στο μυαλό μας έχουμε πάντα έναν άνθρωπο που δράει, έναν άνθρωπο που τυπά, έναν άνθρωπο που χρησιμοποιεί με κάποιο τρόπο τη βία. Αυτός είναι ο δράστης. Αυτό που έχει ενδιαφέρον να δούμε σε κάθε περίπτωση βίας είναι αν αυτός ο δράστης τράχνει σκόπιμα. Αν γνωρίζει ότι γίνεται τέτοια βράδυ βία πρώτα από όλα. Τι σημαίνει αυτό? Πάρνουμε κάποιες περιπτώσεις και θα δούμε ποιο σκίπνουν ένας στην εθνοσχολική βία που για τους ανθρώπους είναι βία ή μία. Για να υπάρχει σκοπίος δράστης πρέπει να υπάρχει και ένας παραλύπτης. Κάποιος που είναι εκεί και δέχεται αυτή τη βία. Για αυτός ο παραλύπτης είναι καλό να δούμε τι δική μας πλευρά, για οποίο λόγο βρίσκεται εκεί. Για να παραμένει δηλαδή στη θέση όπου δέχεται αυτή τη βία. Τι σημαίνει αυτό? Είναι εκεί γιατί δεν του έρχεται να κάνει κάτι άλλο. Είναι εκεί γιατί κάποιος του το επιβάλλει. Είναι γιατί δεν του επιτρέπεται να μην είναι εκεί. Είναι εκεί σε μια αγραία περίπτωση. Γιατί επιθυμείνε λέγεται και εκείνος με αυτόν τον τρόπο στη βία συνθήκης. Τα μηνύματα βίας όλο ένα γίνονται και περισσότερα. Δεν θέλαμε να πω πάρα πολλά για την εποχή και τα θέματα της κρίσης. Δεν φαντάζομαι όλοι σας. Όμως όσο περνάει ο καιρός, όλα τα μέση πληθαίνουν από στοιχεία βίας. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι τα βίας παίρνουμε μέσα από τους τίτλους των εθνημερίδων, όπου φανταζόμαστε ότι με τον καιρό γίνονται όλο και πιο βιενικοί τίτλοι. Από το μοσολόγος, πιο βιέρεση λέξεις. Από την οθόνα της τηλεόρασης, με διαφορετικούς τρόπους. Μέσα από τις ειδήσεις, μέσα όμως και από ταινίες, που τα παιδιά βλέπουν όλα αυτά τις σκηνές. Ένας άλλος τρόπος είναι τα βιντεοπαιχνίδια που παίζουν τα παιδιά, που πολλοί γονείς συνεχώς και ρωτάζεται πρέπει ποτέ δύο να παίζουν αυτά τα παιχνίδια ή προκάλεται παραπάνω βία. Οι διεθνείς ειδήσεις μας δίνουν άλλους τρόπους βίας. Μας δείχνουν μια βία αρκετά διαφορετική σε σχέση με αυτήν που ζούμε στην Ελλάδα. Βλέπουμε πολέμους, βλέπουμε συγκρήγεις που είναι αρκετά διαφορετικές. Συνέχιστε, εντός σας και η κοκέρια δίνει τέτοιες εικόνες. Μπορεί να μην είναι η δικιά μας οικογένεια, η οικογένεια που ανοίγουμε. Μπορεί να είναι διπλανήδα και γειτονική. Ακόμα και κάτι μέσα στη γειτονιά μας. Το σχολείο δημοσιοκυνωνία πραγμάτων μεταβολίζει όλες αυτές τις εικόνες. Και με κάθε τρόπο μπορεί και αυτό να εικορπώσει στοιχεία βίας. Η θεωρία χωρίζει τις βίαιες πράσεις σε τρεις κατηγορίες. Πρώτη αφορά την έκκληλη και του φανεριώψευής. Ίσως μανιχτός. Μανιχτός που όλοι να καταλάβουν ότι είναι βίαιο. Τι είναι αυτό. Είναι σύλλο, μοιές. Αυτό που προκαλέσουμε από το πόνο και ο κλάβος. Το στόχος του είναι μόνο αυτός. Η δεύτερη περίπτωση. Η δεύτερη περίπτωση είναι λίγο πιο δυάκρυτη. Γιατί αφορά τη καλυμμένη ουσία της βίας. Η οποία παρατηρείται από όταν χρησιμοποιώ αλληλεκτικά σχόλια. Ήβρεις. Φτήμες για κάποιον άνθρωπο. Και με αυτό τον τρόπο τεκάνω και προκαλώ βία. Με έναν πιο ένιωσιν τρόπο. Έναν πιο δύσκολο τρόπο να ανεξέλθει το άνθρωπο. Η τρίτη περίπτωση είναι η πιο δύσκολη να φανεί. Να την καταλάβουμε περίγυρος. Είναι όταν μια ομάδα ανθρώπων απλά αποφασίζει να περιδρομίσει ένα άτομο. Όταν κάποιος το βάζουμε στο περιθώριο τον αφήνουμε στην άγρη. Με αυτό τον τρόπο δεν τον φέρνουμε κοντά μας. Δεν το βάζουμε στις ομάδες μας. Αυτή η άψη της βίας είναι η πιο δύσκολη στο να την δουλέψουμε. Γιατί είναι κάτι που μπορεί να κρύπει πολλά πίσω. Έχει ενδιαφέρον για μένα να κρατήσει τη φράση. Γιατί οι άνθρωποι που ασθούν βία, είτε ενήλικες είτε παιδιά, το κάνουν για κάποιο λόγο. Το κάνουν γιατί δεν έχουν μάθει ή δεν μπορούν στο πλαίσιο που βρίσκονται, να βράσουν διαφορετικό τρόπο. Είναι άνθρωποι που δεν μπορούν να μιλήσουν και να εξηγήσουν. Είναι αυτό που συμβαίνει μέσα τους. Είναι άνθρωποι που ο μόνος τρόπος που έχουν να εκφραστούν είναι οι πράξεις. Και ίσως και μόνος τρόπος να χανούν. Απλά για τα θεωρία δεν θα ήθελα να κουράσω πολύ. Απλά θέλω να πω ότι η βία και η εξαιτικότητα, στη δικιά μας θεωρία, των πιστημών και των ψυχολόγων, διαφορίζονται. Γιατί ένα λαμπανανθρώπινο φαινόμενο είναι κάτι που σε όλες οι κοινωνίες χαρακτηρίζεται με τον ίδιο πληθυμός τρόπο. Και η επιθετικότητα του είναι ένα πολύ συγκεκριμένο φαινόμενο. Είναι ένα φαινόμενο που, ανάλογα με την κοινωνία στην οποία ζούμε, διαφορεύουμε διαφορετικά. Δίνω πλάγια να δει δε δει ορισμούς. Η επιθετικότητα στέλνει περίπτωση αφορά την απειλή προσωπικού χώρου. Και ο προσωπικός χώρος είναι κάτι που ορίζει και κοινωνικοπολιτισμικά. Αυτό σημαίνει ότι σε κάποιες κοινωνίες, η επιθετικότητα είναι διαφορετική από τις κάποιες άλλες. Αντιθέτωση βία είναι κάτι που σε όλες τις κοινωνίες χαρακτηρίζεται παντού και πάντα το ίδιο. Να σπεράσουμε, όμως, σιγά σιγά, στα θέματα του σχολείου και τα οποία έχουμε εδώ. Για να μιλήσουμε για το φαινόμενο της δηματοποίησης εκ φοβισμού στο σχολείο. Το φαινόμενο πουλ, όπως είναι ο στόχος και ο σβήνος του. Αφορά τις βίαιες και τις τέτοιες πράξεις που ασκούνται παρκολυμμένα από ένα παιδί ή από ομάδα παιδιών, είναι αντίοδο ενός άλλου παιδιού, με στόχο να τον προκαλέσουν σωματικό ή και ψυχικό πόνο, τελικά να τον υποτάξουν. Σημαντικό για εμάς, όταν σκεφτόμασταν να κάνουμε αυτή την ομιλία, ήταν να γίνει σαφές σε όλους σας το τι είναι το σχολείο και τι δεν είναι. Και θα θέλαμε να κρατήσουμε από αυτό το νομισμό τις πράξεις που είναι παρκολυμμένες και που έχουν ένα στόχος. Υπάρχει πάντα ένα στόχος όταν ασκείται το σχολείο. Και ο στόχος είναι η κοταγή ενός τέτοιου στόχου. Υπάρχουν δύο είδοι για το σχολικοεκδουλισμό. Στην πρώτου περίπτωση, τα πράγματα είναι πιο εύκολα και για την ομάδα των παιδιών και για τους δασκάλους και για τους ίδιους τους γονείς, ώστε να δούμε ότι παρατηρήθηκαν τέτοιου φαινόδου. Αφορά την άμεση βία, όπως την είδαμε και στην αρχή. Αφορά της κριτώσης, δηλαδή, που ένα παιδί ή μια ομάδα παιδιών ασκεί άμεση επίθεση σε έναν παιδιστόχο. Στην δεύτερη περίπτωση της συντελεστικής αθλητικότητας, όπως λέγεται, τα πράγματα είναι λίγο πιο δύσκολα για τις διάρκειτες, γιατί μιλάμε πάλι για μια ένταση αθλητικότητα. Μιλάμε για τον παιδί που, είτε από ένα άλλο παιδί ή από μια ομάδα παιδιών, τελικά οτανυθορομείται. Σε εκείνες τις περιπτώσεις, δεν είναι πολύ σαφές γιατί αποκλείρει τον παιδί από την ομάδα. Και ο δάσκαλος και η γονή, είναι λίγο πιο δύσκολο να ψάξουν αυτά τα έννοια που ένα παιδί καταλήγει να είναι μόνος του. Όπως είπαμε και πριν, στο γενικό σχήμα της βίας, για να επάρξει και το σχολική βίας, θα πρέπει να επάρξει πάλι ένας δράστης, ένας παραλίγτης. Θα πρέπει να επάρξει, δηλαδή, το παιδί που θα σκίσει αυτή τη μορφή βίας, το οποίο για κάποιο λόγο βιώνει τον εαυτό του σωματικά, ή ψυχικά, πιο δυνατό από τα λαμπαδιά. Προσέξτε, δεν είναι απαραίτητο αυτό να ισχύει. Έχουμε σύμφωνα στο μυαλό μας, το παιδί που χτυπάει, είναι το μεγαλό, σώματικό, δυνατό, παιδί της τάξης. Στα όμορφα, δεν είναι απαραίτητο σαν σχήμα. Το παιδί, αυτό έχει σημασία, και θα ψάξουμε λίγο το τι συμβαίνει σε αυτό το παιδί, νιώθει ότι για κάποιο λόγο υπερέχει, ή θα πρέπει να υπερέχει. Και είναι περισσότερο σαν βίωμα, παρά τόσο η πραγματικότητα. Σε κάποιες επιβιώσεις βλέπουμε αυτά τα δύο που είναι ένα συμπίκτου, αλλά δεν είναι πάντα έτσι. Από την άλλη πλαγράφη, είναι το παιδί θύμα, το παιδί που το ασκείται, η βία. Σε αυτή την περίοδοση, και πάλι το παιδί νιώθει τον εαυτό του πιο ευάλλα, νιώθει ότι είναι αδύναμο, και δεν μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του, και πάλι όπως δεν σημαίνει ότι τα πράγματα είναι μόνο έτσι, μπορεί να είναι και ανάλογα. Έχουν γίνει πάρα πολλές έρευνες και φτιάχνουμε το προφίλ του παιδιού, που προκαλεί του σχολικού επιχορησμού. Και έχει πολύ ενδιαφέρον, και όσο έχουν γίνει είναι αντιφαντικές μεταξύ τους. Δεν καταλήγουν ποτέ σε ένα συγκεκριμένο προφίλ. Κάποια γενικά χαρτενιστικά του παιδιού, που ασκεί τη βία στο σχολείο, είναι ότι σωματικά ή ψυχικά νιώθει πιο δυνατό. Κάποιες έρευνες το δείχνουν πιο επιθετικό, πιο παραγωγητικό, πιο κυριαρχικό και πιο δημοφιλές, ενώ άλλες το δείχνουν να μας καλέσουν ξανθυμένο. Δύο συνθήκες που κάνουν τα διαφορετικές σημεία από την άλλη. Πρόσφατες έρευνες μιλούν για μια ισχυρωτική δυσκολία στην οικογένεια του παιδιού, που προκάλεται. Κάτι που ισχύει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις του παιδιού είναι ότι έχουν μια δυσκολία να εγκαθούν στην ομάδα, δυσκολία να νιώσουν ότι είναι μέρας της ομάδας, δυσκολία να αντιμετωπίσουν ασφαλές σχέσεις και να πιστέψουν ότι βρίσκονται σε μία παρέα που είναι σαφαιρή. Υπάρχουν κάποιες συσκεκρισμοί, οι οποίοι βρίσκονται στην ομάδα, υπάρχουν κάποιες συσκεκρισμοί σε σχέση με αυτά τα παιδιά και το γεγονός ότι παίρνουν λίγο χαμηλότερους βαθμούς ή ότι δεν ασκουλούνται τόσο πολύ για τα βαθύματα στο σπίτι. Αυτό όμως το πρέπει να ξέρουμε αν είναι το τετράγωτο ή το αποτέλεσμα που είναι να ισχύουν και από τις δύο βαθμίες. Η αυτοεκτίμηση τους φαίνεται να είναι λίγο χαμηλότερη. Αυτό που για εμένα έχει σημασία και ίσως με κρατήσει καπό όλα αυτά, γιατί νομίζω ότι καταλαβαίνετε και εσείς ότι δεν βγαίνει κάποιο προφίλ, όσο να μπορούμε να έχουμε στο μυαλό μας ότι αυτό το παιδί θα είναι το παιδί που θα ασκήσει βίας ή κάποιο άλλο. Είναι ότι τα παιδιά αυτά συνειδούσαν με την αίσθηση ότι αν έχω κάποιο πρόβλημα θα το λύσω μόνος μου. Και ότι δεν θα ζητήσω βοήθεια από κανένα. Γιατί ή εγώ μπορώ να τα κάνω όλα μόνος μου ή δεν υπάρχει κανένας να με βοηθήσει. Τα παιδιά αυτά έχουν την αντίληψη και κρατήστε τη λέξη ότι οι γονείς τους δεν τους προσφέρουν αγάπη και φροντίδα με τον τρόπο που θα ήθελα. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς τους δεν δίνουν αγάπη και φροντίδα. Ξέρετε, τα παιδιά αυτά νιώθουν ότι δεν τους δίνεται με τον τρόπο που αυτά θα ήθελα. Και τέλος έχω την αντίληψη ότι οι γονείς τους δεν είναι αρκετά δίκαιοι μαζί τους. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για τρεις λόγους. Μπορεί να συμβαίνει γιατί είτε τα τιμώνουν παραπάνω από όσο είπαν πιστεύουν ότι θα έπρεπε είτε γιατί μια φορά θα τιμωρούν μια φορά δεν θα τιμωρούν για την ίδια δράση είτε γιατί θα τιμωρούν για πράγματα που φαίνονται μεγάλα σε αυτά λίγο και για άλλα πράγματα που τους φαίνονται πιο σοβαρά πολύ. Νιώθουν λοιπόν μια αντίφραση και μια ασυνένταση σε σχέση με την τιμωρία από το σπίτι τους. Κάποια στατιστικά στοιχεία για τον εκποδισμό και αφορούν ότι ένα στα πέντε παιδιά δηλώνεται ότι έχει βιώσει αντιτέχειες του σχολείου. Αυτό δεν είναι ένα μεγάλο αλωσοστό όμως καλό να καθίσετε ότι δεν είναι σαφές ακόμα και στα παιδιά ότι είναι πραγματικά εκποδισμός. Μπορεί λοιπόν να στατιστικά και πάλι να είναι λίγο διαφορετικά. Το φαινόμενο αυτό έχει μια δυνατοειδή πορεία. Ξεκινάει στον διαφογείο έγωνα και στις πρώτες τάξεις του δημοτικού παρουσιάζει μια αυθήνουσα πορεία στο τέλος του δημοτικού και στο γυμνάσιο και ξεκινάει πάλι στο λίγο με νέους τρόπους εκποδισμός που θα αναφερθούμε στη συνέχεια. Και μετά χαλαρώνει. Υπάρχει μια οφείλεια ότι τα πόδια εμπλέγονται περισσότερο σε τέτοιες υπερφορές. Εμπλέγονται περισσότερο στο άμεσο πουλί. Εμπλέγονται περισσότερο σε αυτό που παρατηρούμε. Εμπλέγονται περισσότερο δηλαδή σε δικότητας, σε χτυπήματα και σε πράγματα που μπορούμε όλοι να παρατηρήσουμε και έχουν συμβεί. Σε τέτοιού τους υπερφορές τα πόδια έχουν περισσότερο θέλητες. Η αλήθεια όμως είναι ότι και τα κορίτσια εμπλέγονται συστηματικά σε συντήρια σχολικού εκποδισμού με ένα πιο έδωστο τρόπο βέβαια. Αυτό που λένε διάφρατος αφιβλάδη είναι αυτά που τελικά αποκλείουν ένα άλλο κορίτσι ή αγόρι από την τάξη γιατί απλά το χαρατηρήσει κάποιος. Είναι το φαινόμενο που λέγαμε το πιο κρυφό, το πιο καλυμμένο με το σχολικό εκποδισμό. Κάποια παραδείγματα συμπεριφοράς θεματοποίησης αφορούν πρώτα απ' όλα πως είπαμε όλες τις μορφές ομαδικής βίας, τη κλωμή και καταστροφή των προσωπικών αντικειμένων του παιδιού, λεκτικές συμπεριφορές, την υποβάθμιση των ικανοτήτων και την επίταξή των ενδεχμάτων του παιδιού. Στο σχεδριμμένο και ενδιαφέρον την υποβάθμιση είδα έξω που κάναμε ένα σχολείο για το σχολικό εκποδισμό και ήταν μια ζωγραφικά που έλεγε «το δικό σου σπίτι είναι χαζό, όχι το δικός είναι σαν τον κούρτσι». Και τα δύο σπίτια ήταν μια χαρά, πολύ ωραία ζωγραφική στιγμή. Λεάξτε με κριστικό συμφυμάδιο αντίον του παιδιού σε τείχους ή σε άλλα μέρη που μπορούν να τα δουν τα άλλα παιδιά. Αυτό είναι το έλεγξη της κοινωνικής καταγωγής και της εμφάνισης του παιδιού, ο αποκλεισμός από ομαδικές δραστηριότητες, η φορελία του παιδιού για τον τρόπο που δίνεται, η προσπάθεια της επιβολής στο παιδί ώστε να συμπεριφερθεί με τρόπο που δεν θέλει. Όλες αυτές τις συμπεριφορές μπορούν να παρουσιάζονται τακομονωμένες και δεδομένες. Ένα τελευταίο σε σχέση με τη θεωρία για το πώς παρατηρείται με τον σχολικός αρθοβισμός φορά το πού παρατηρείται. Έχει μεγάλη διαφορά όταν τα παιδί έχει υποστηρίξει που λοιπόν είναι στη τάξη. Είναι μια συνθήκη που την αντιμετωπίζει συστηματικά αλλά μόνο εντός του κλαισίου της τάξης. Είναι διαφορετικό αν συμβαίνει μόνο στο διάλογο που δούνει και είναι κάτι που θα το αντιμετωπίσει σε κάθε διάλειμμα. Είναι διαφορετικό αν συμβαίνει και μετά το σχολείο στη διαδρομή για το σπίτι. Αν τον παιδί αναγκάζεται να αλλάξει διαδρομές και να φτάσει τη λευκά στο σπίτι του. Τις περισσότερες φορές παρουσιάζεται περισσότερο σε πλαίσια που δεν είναι παρόν ένας δάσκαλος. Απλά έχει μεγάλη διαφορά αν τη σημαίνει μόνο σε ένα πλαίσιο και αν τη σημαίνει παντού. Και μπορούμε να θεραστούμε πόσο ευφυάλλοντος μπορεί να είναι η ζωή του σπαιδιού αν από το πρωί μέχρι το μεσημέρι θα γυρίσει η στιγμή να είναι κάτι τέτοιο. Θεωρώ ότι όλοι σας ως ενήλικες κάτι θα έχετε θυμηθεί για τα δικά σας πέντε χρόνια. Βλέπουμε ότι η βία στο σχολείο δεν είναι κάτι που το μεγαλύνει όλα τώρα. Τώρα απλά έχουμε εφαρμόσουν αυτά. |
