| Διάλεξη 2: Τρεις παραδόσεις μεταφραστών και μεταφράσεων θα έχουμε μες στην ύλη μας. Το ένα είναι η ελληνική παράδοση. Αυτό ενώνει έτσι κι αλλιώς πάρα πολλούς μεταφραστές από διαφορετικές γλώσσες εργασίας. Ιταλικά, αγγλικά, ελληνικά. Λοιπόν, και το άλλο είναι η αγγλική παράδοση και το άλλο είναι η ιταλική παράδοση. Δεν μπορεί εδώ μέσα να έχουμε κόσμο από το ιταλικό και να μην ασχοληθούμε με την ιταλική παράδοση μεταφράσεων και μεταφραστών. Ξεκινάμε όμως από την εθνική μας γλώσσα. Άρα, ελληνική παράδοση. Δεν θέλω να μεταφράζεις τέλεια σαν να είναι να παραδώσεις μια γραπτή μετάφραση. Θέλω κάθε φορά να διαβάζεις στο νό είμαστε ελληνικά, να μας λες στο νό είμαστε ελληνικά. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται site translation. Site translation είναι η μετάφραση η οποία γίνεται με αφετηρία γραπτό κείμενο και αποδίδεται προφορικά. Είναι για δικαστήρια, είναι όπως τώρα που κάνουμε μάθημα και λοιπά. Ξεκινάμε? Είμαστε μέσα σας. Όχι, όμως θα το ξεκινήσουμε από την αρχή. Για ξεκίνα το. Δεν χρειάζεται. Μην φοβάσαι. Λοιπόν, ιστορικά και πολιτισμικά, την περιοχή στην οποία μιλούσανε τα ελληνικά, κάνανε την Κυρία Ελλάδα, τα νησιά του Αιγαίου, την Κύπρο και μέχρι το 1922 τα παράλυτα της Μικράς Αυσίας. Υπήρχε και άλλη μια γεωγραφικά καθορισμένη περιοχή που μιλούσανε ελληνικά πολύ άνθρωποι. Να θυμίσω ότι είχαμε ελληνική κοινότητα στην Αίγυπτο. Ο Καβάβης έγραψε ποιήματα στην Αίγυπτο, μετέφρασε σαν ελληνόφωνος λογοτέχνης ή της, έστω και μόνο για δικό του λογαριασμό, σίγουρα πολύ περισσότερα από αυτά που ξέρουμε. Γεωγραφικά καθορισμένη γλωσσική μειονότητα με ελληνικά, έχουμε στην Καλαβρία. Τραγουδούσανε ελληνικά, γράφανε ελληνικά στην εκκλησία, θρυνούσανε ελληνικά, χαίρονταν με τραγούδια ελληνικά, χορεύανε χορούς ελληνικούς, μαγειρεύανε ελληνικά φαγητά. Επομένως αυτά όλα είναι καλά που λέει εδώ η ελληνική παράδοση στο βιβλίο της Μπέικερ. Υπάρχει όμως και μια άλλη παράδοση που αυτή τη στιγμή δεν αναφέρεται και πρέπει να την έχουμε υπόψη μας. Επίσης στην ελληνική μεταφραστική παράδοση έχουμε ελληνική γλωσσική κοινότητα και θρησκευτική κοινότητα, που γράφει πάρα πολλά κείμενα ελληνικά, στην Μάλτα. Στην Μάλτα την εποχή της βρετανικής επικοιοκρατίας με βασίλισσα βικτωρία στην Αγγλία. Όπου οι Έλληνες από τη δεύτερη δεκαετία του 19ου αιώνα μέχρι την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα στη Μάλτα παίζανε κυρίαρχο ρόλο σε θέματα εμπορίου, κρασιού σιτιρών, βάμβακος με τάξεις, σε εκτοπλοϊκές εταιρίες με μετοχές που είχανε, σε χρηματιστηριακές πράξεις, γιατί γνωρίζαν από χρηματιστήριο, όπως ακριβώς και οι Ιταλοί. Για παράδειγμα στο Παλέρμο μέχρι την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα υπήρχαν πολύ ισχυρές οικογένειες που επηρεάζανε την οικονομία. Στο Παλέρμο υπήρχανε πολύ ισχυρές οικογένειες οι οποίοι ασχολούνταν αυτοί οι άνθρωποι και με την αρκετά βαριά βιομηχανία της εποχής και με χρηματιστήριο και όλες οι βασιλικές αυλές της Ευρώπης όταν πηγαίναν στη Σικελία περνούσαν από τα σπίτια τους, ιδίως τα σπίτια στην περιοχή που είχανε τα περιβόλια με τα ασπεριδοειδή στο Παλέρμο. Οι πιο πλούσιες οικογένειες ήταν μία Ιταλική και μία, αυτό ενδιαφέρει και σας, Αγγλική του Γουίτακερ. Ο οποίος Γουίτακερ ήταν κι αυτός ένας άνθρωπος που ήξερε καλλιτέχνες από όλη την Ευρώπη, που ήξερε βασιλής από όλη την Ευρώπη και ο οποίος στις αρχές του 20ου αιώνα έπεσε θύμα απαγωγής της μικρής του κόρης από τη μαφία της Σικελίας και του ζητούσαν λίτρα για να την παραδώσουν στην οικογένειά της. Από εκεί και πέρα αρχίζει να αυθύνει η λάμψη στο Παλέρμο, η κοινωνική και η πολιτιστική λάμψη στο Παλέρμο. Ωστόσο προλάβαινε αφού σας είπα ότι καταλαβαίνετε τι σημαίνουν όλα αυτά. Οι βασιλείς από όλη την Ευρώπη, από όλους τους βασιλικούς οικούς της Ευρώπης και οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες πηγαίναν στο Παλέρμο για να κάνουν διακοπές, να κάνουν επισκέψεις, να συμμετέχουν σε χορούς, να ακούσουν καλλιτέχνες, να ακούσουν λογοτέχνες. Αυτές όλες είναι κινήσεις που μέσα έχουν και μετάφραση παιδιά, πάντα έχουν και μετάφραση. Να θυμίσω ότι στο πρώτο μάθημα, δεν ξέρω αν ήταν ένα αγόρι που καθόταν εδώ νομίζω από το αγγλικό που ξεκίνησε πρώτος ή εσύ διάβασες πρώτος Γιάννη, εσύ διάβασες πρώτος. Εσύ ήσουνα για τις Περιστέρες, δηλαδή τις ιέριες που επειδή δεν ξέρανε ελληνικά, οι πελασγοί τις ονομάσανε Περιστέρες γιατί έμοιαζε σαν να ακούνε τραγουδιστά την ομιλία τους. Σύμφωνοι. Και ο συνάδελφός σας που διάβασε στο επόμενο της Πυραμίδες, την κατασκευή των Πυραμίδων, ο Ισίωδος έγραψε για την κατασκευή των Πυραμίδων, κάτι λίγα μας διάβασε, έτσι δεν είναι. Τι γινόταν εκεί και εκεί έχουμε πάλι αναφορά στη μετάφραση, από τη μια ήταν οι Περιστέρες και όπως θυμάστε σας είχα πει ότι όταν έχουμε δυσκολία να καταλάβουμε τι μας λέει ο άλλος, άλλος με κεφαλαίο παιδιά έτσι, όταν έχουμε δυσκολία να καταλάβουμε τι μας λέει ο άλλος, αισθανόμαστε ότι είμαστε σε μια κατάσταση άμυνας, το ξέρετε αυτό, δεν το ξέρετε, φοβόμαστε. Θυμηθείτε μόνο αυτό που σας είχα πει και στο προηγούμενο μάθημα, το μύθο της Βαβέλ. Επομένως τι ρόλο παίζει ο μεταφραστής από την προϊστορία ακόμα, το ρόλο αυτού που μεσολαβεί, το ρόλο αυτού που διερμηνεύει για να μην είναι τόσο αμυντικοί δύο διαφορετικοί άνθρωποι, για να μην είναι τόσο αμυντικές δύο διαφορετικές γλωσσικές κοινότητες, για να μπορούν χωρίς φόβο του λάθους ή της απάτης να συνεννοηθούν. Στο δεύτερο λοιπόν κείμενο που μας διάβαιζε ο άλλος συνάδελφός σας από το αγγλικό, η αναφορά ήταν στις πυραμίδες. Θα το δείτε αυτό και μέσα στο βιβλίο μόλις το πάρετε και το ξεφυλίστε του Δάρκλαις Ρόμπινσον. Στις πυραμίδες υπήρχαν δούλοι που δουλεύανε. Αυτοί οι δούλοι δεν μιλούσαν μόνον αιγυπτιακά, μιλούσανε και εβραϊκά, μιλούσανε και άλλες γλώσσες, γιατί από όπου και αν υπήρχαν οι τιμένοι τι γινότανε. Ξαφνικά γινότανε μηχανισμός για κέρδη του νικητή, έτσι δεν είναι, είτε γιατί θα τους πουλούσε, είτε γιατί θα τους αξιοποιούσε για να κατασκευάσει οικοδομήματα, είτε γιατί θα τους έστελνε να ετοιμάσουνε τη γεωργική παραγωγή κλπ κλπ. Να είναι στα πλοία και να τραβούν το κουπί για να προχωρούν τα πλοία. Λοιπόν, οπότε τι γίνεται, χρειαζόταν διερμηναίας. Αυτός ο διερμηναίας που χρειαζόταν, ήταν ένας διερμηναίας, ένας διαμεσολαβητής τεχνικής μετάγρασης. Τι έκανε, τι μας λέει ο Ιησίωδος ότι έκανε. Ήταν συνέχεια εκεί και περιέγραφε τι γινόταν για να κατασκευαστεί η πυραμίδα. Επομένως έδινε και τεχνικές οδηγίες. Όταν οι αρχιμάστορες δίναν οδηγίες, αυτός έπρεπε να τις μεταφράζει σε άλλη γλώσσα στόχο. Άρα έχουμε μεταφραστές αιώνες πριν το φανταστούμε ότι υπάρχει αυτό το επάγγελμα. Ονομαζόντουσαν διερμηνείς. Ξαφνικά ονομάζονται μεταφραστές τον δωδέκατο αιώνα. Μέχρι τότε ήταν διερμηνείς. Λοιπόν, συνεχίζουμε. Οι απηγίες και οι επεκτάσεις που έγιναν τον 6ο και τον 7ο αιώνα π.Χ. είχασαν αποτέλεσμα να συμπεριφερθεί στην περιοχή και διάφορες άλλες περιοχές γύρω από το Μαύρο Φάλασσα και περιοχές της Νότιας Γαλλίας και της Νότιας Ιταλίας ή μεγάλη Ελλάδα. Όπου κοινότητες που μιλούν λιγμικά υπάρχουν μέχρι και σήμερα. Σε όλο τον ελληνιστικό κόσμο, τα ελληνικά έκανε λίγμα φράγκα σε περιόδου και η γλώσσα, το πολιτισμό και τις εκφέδευσαν. Ωραία. Αυτό το ξέρετε. Για παράδειγμα, θα ήθελα να σας πω για να δείτε πόσο σημαντικό είναι να είναι μια γλώσσα λίγμα φράγκα. Αυτή τη στιγμή η λίγμα φράγκα είναι η αγγλική. Το ξέρουμε αυτό. Τι γίνεται? Αυτή η γλώσσα γίνεται μηχανισμός για τη διάχυση πολιτισμών. Όχι μόνο του αγγλικού και άλλων. Για παράδειγμα, πώς οι καθηγητές σας εδώ σε αυτό το πανεπιστήμιο, από το αγγλικό, από το ιταλικό κλπ, πώς οι καθηγητές σας γράφουν άρθρα σε συνέδρια κατευθείαν στην αγγλική γλώσσα. Έτσι δεν είναι. Το έχετε δει αυτό. Δεν μπορεί. Α, κι αν δεν το είδατε ακόμα θα το δείτε κάποια στιγμή. Αυτό γιατί γίνεται. Γιατί δεν χρειάζεται άλλη μεσολάβηση. Γιατί μπορεί να φτάσει ξαφνικά ένας άνθρωπος και ο λόγος του στον άλλο. Χωρίς τη μεσολάβηση κανενός. Επομένως πάντα υπάρχει ανάγκη να μπορούμε να επικοινωνούμε. Έτσι. Η λίγμα φράγκα λοιπόν που ήταν τότε τα ελληνικά, χωρίς μετάφραση ξαφνικά μας έδωσε την Καινή Διαθήκη. Ελληνιστικά ήταν γραμμένοι, στην ελληνιστική ήταν γραμμένοι, τα Ευαγγέλια, η πράξη των Αποστόλων, οι επιστολές των Αποστόλων. Ελληνικά ήταν γραμμένα. Λίγμα φράγκα λοιπόν. Δεν χρειαζόταν διαμεσολαβητής. Ωστόσο, χρειαζόταν διαμεσολάβηση για να μπορέσει να διαβάσει όποιος ήθελε, όταν η λίγμα φράγκα ήταν η ελληνική, η ελληνιστική, την Παλαιά Διαθήκη. Και τι έγινε η μετάφραση των 70. Έτσι δεν είναι. Τι είναι η μετάφραση των 70. Όταν ανοίξουμε την Αγία Γραφή, όταν ανοίξουμε τη βίβλο, υπάρχουν κεφάλαια τα οποία είναι γραμμένα στην εβραϊκή και εμείς τα παραλαμβάνουμε μεταφρασμένα στην ελληνική. Συνήθως η μετάφραση είναι αυτή η αρχική μετάφραση των 70. Κατανοητό. Και εκεί επάνω γίνονται άλλες μεταφράσεις μετά στα ελληνικά standards σήμερα ή σε άλλες γλώσσες. Για να δούμε. Το ελληνιστικό ατολικό κομμάτι της Ρωμαϊκής Ακτοκρατορίας ιορθέτησε τα ελληνικά σε την επίσημη γλώσσα του και η κατάσταση παρέμεινε έτσι καθόλου τη Βυζαντινή περίοδο. Κατά τη διάρκεια των 400 χρόνων της Ανδρικής Κυριαρχίας, ήταν η γλώσσα σε συνδυασμό με τη θρησκεία οι δυο παράγοντες που κράτησαν τον εθνικό χαρακτήρα ζωντανό. Έπειτα με τον πόλεμο του 1821, η περιοχή που ανήκε στην Ελλάδα επεκτάθηκε, συμπεριέλαβε τα Ιωρανισιά, τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, την Κρήτη και τα νησιά, τη Θράκη και τον Λοδεκάνη. Ιστορική, κοινωνική και πολιτική παράγοντας οδήγησε σε μία έντονη και λιβδονένη μετανάσταση και σε μία μεγάλη εντοιχτή διασπορά. Και συγκεκριμένα, πάρα πολλές κοινότητες που μιλούσαν ελληνικά, η αποκωδικοποίηση της γραμμικής β τα 1952 θεωρήθηκε μία αρχική μορφή των ελληνικών και απομένως αυτό το γεγονός έδωσε στην ελληνική γλώσσα. Λοιπόν, εδώ είμαστε τώρα ξανά στην έννοια της μετάφρασης. Διάβασέ το προσεκτικά, ακούτε προσεκτικά, διάβασέ το. Η αποκωδικοποίηση της γραμμικής β τα 1952 θεωρήθηκε μία αποέλληνα οξύ την ελληνικό. Μπράβο. Λοιπόν, ξαφνικά η γραμμική β τι ήτανε. Δεν καταλαβαίνουμε τι έγραφε αν δεν το είχαν αποκωδικοποιήσει συγκεκριμένοι αρχαιολόγοι, έτσι. Λοιπόν, τι ήταν, ήταν μία μετάφραση, παιδιά. Ήταν μία μετάφραση. Μία μετάφραση μίας γλώσσας που δεν ήταν πια ζωντανή, αλλά ήταν μία μετάφραση. Η οποία αρχικώς στηρίχτηκε προφανώς στη μορφολογία που έβλεπε αυτός που έκανε τη μετάφραση. Επομένως τι γίνεται με τη μετάφραση. Οι ιστορίες μεταφραστών και μεταφράσεων στην ουσία ανοίγουνε και πόρτες πολιτισμών. Και έτσι μπορέσαμε να βρούμε ότι όντως η γραμμική β από πίσω είχε πρόημη ελληνική γλώσσα. Για να δούμε. Βίνοντας έτσι στην ελληνική γλώσσα μία ιστορία 3,5 χιλιάδες χρόνια. Αυτό το γεγονός αποτελεί μια διάσταστη ζωντανή παράδοση με την έννοια ότι οι πλευρές από όλα τα βασικά στάδια της παράδοσης αυτής έχουν επιβιώσει και υπάρχουν στη μοτέρνη γλώσσα. Έτσι η γλώσσα των έρθους του ομύρου, των βιαστικών ελληνικών 4-15 αιώνα μπρος του, των ελληνικών της Καινής Διαθήκης, των ξεγνών ελληνικών από τέτοια δεκατοντάδες αιώνα και η διάσημη γλώσσα της λαϊκής λογοτεχνίας στην 4-5 χρόνια της τελικής κυριαρχίας είναι σε διάφορους βαθμούς ακόμα προσιτά στους Έλληνες σήμερα. Μπράβο. Το ξέρετε και απ' το σχολείο αυτό, δηλαδή μπορεί να προσπαθείτε να καταλάβετε τα νοήματα σε ένα δημοτικό τραγούδι, αλλά τα καταλαβαίνετε σε μεγάλο βαθμό, έτσι δεν είναι. Μπορείτε να καταλάβετε τα νοήματα σε μια ομιλία του μεγάλου βασιλείου, αν τη διαβάσετε θα σας φέρω επίτηδες για να το δείτε. Όχι όλα, αλλά σε μεγάλο βαθμό ναι. Πιο πολύ μπορεί να δυσκολευτείτε να καταλάβετε βυζαντινά ελληνικά όταν μιλούν για θέματα θεολογικά και φιλοσοφικά της εποχής, όχι γιατί δεν θα καταλαβαίνετε τι ελληνικά βλέπετε, αλλά γιατί δεν γνωρίζετε την ιστορία των ιδεών εκείνης της στιγμής που γράφονταν, άρα σας λείπουνε οντολογίας για να τα καταλάβετε. Άρα τι γίνεται, βλέπουμε εδώ, φανταστείτε ένα κέρμα, κάθε κέρμα δεν έχει μια χαραγμένη μορφή από τη μια μεριά και μία τιμή από την άλλη. Για να δω, τα λέω σωστά. Λοιπόν, ναι, μπράβο, έχει μία τιμή και έχει μία μορφή, ένα μνημείο, οτιδήποτε. Ωραία, αυτό τι σημαίνει, αυτό σημαίνει ότι και η μετάφραση έχει δύο όψεις, το νόμιζμα της μετάφρασης έχει δύο όψεις. Η μία όψη με τη μορφή έχει να κάνει όντως με τη γλώσσα, η άλλη όψη με την τιμή, όπως το νόμιζμα από μία όψη έχει μία μορφή και από την άλλη όψη έχει πενήντα σεντ, ένα ευρώ, δέκα ευρώ. Λοιπόν, η άλλη όψη έχει να κάνει με τον πολιτισμό. Γι' αυτό και ακόμα και όταν μπορούμε να καταλάβουμε ακόμα και σήμερα, γιατί υπάρχει μια συνέχεια μορφολογική στα ελληνικά, δεν μπορούμε όμως να καταλάβουμε τα πάντα στα βυζαντινά ελληνικά για παράδειγμα, γιατί δεν γνωρίζουμε καλά τον πολιτισμό εκείνης εποχής. Άρα μας λείπουν πράγματα, μας λείπουν κλειδιά. Αν στην γραμμική β η αποκοδικοποίηση έγινε από τις μορφές προς τις έννοιες, εδώ τώρα έχουμε άλλο πρόβλημα. Εδώ τώρα έχουμε μπροστά μας σχήμα και αμορφές και έννοιες, αλλά δεν έχουμε τουλάχιστον κυκλοπεδικά, δεν κατέχουμε όλες τις έννοιες εκείνης της εποχής. Να σας πω ένα άλλο παράδειγμα και θα επιμείνω πολύ σε αυτό το παράδειγμα. Παιδιά όταν πηγαίνετε εκκλησία δεν ακούτε βυζαντινά ελληνικά. Χοντρικά όμως σίγουρα καταλαβαίνετε τι γίνεται, έτσι δεν είναι. Ενδεχομένως μερικά πράγματα δεν τα καταλαβαίνετε όπως δεν τα καταλαβαίνω κι εγώ, εάν δεν ξέρω το συμβολισμό τους, εάν δεν ξέρω δηλαδή το ινιολογικό τους φορτίο, αν δεν ξέρω δηλαδή τι ρόλο παίζουν. Καταλαβαίνετε? Ωραία. Λοιπόν, πάμε. Αυτά τα ελληνικά ιδέα ήταν προσβάσιμα στους Έλληνες σήμερα με έναν τρόπο που τα αντυρωσταξιονικά ήταν μεσέδικα, δεν είναι προσβάσιμα στους Έλληνες στους ελληνικούς. Με την γέννηση του σύγχρονου έθνους και με την ανάπτυξη μιας εθνικής συνείδησης, η ερώτηση της γλώσσας έγινε εθνικό ζήτημα. Το ζήτημα, το ζήτημα, το ζήτημα. Αυτό που έγινε γνωστό σαν το ερώτημα της γλώσσας στα μοντέρα σύγχρονα ελληνικά, ήταν κατά βάση μια διαφωνία για... Το ζήτημα είναι, δημοτική καθαρέυουσα, το ζήτημα, το γλωσσικό ζήτημα. Το γλωσσικό ζήτημα. Ήταν μία διαφωνία για το σπίτι με τη θυμητή μορφή του γραπτού λόγου. Αυτή η διαφωνία εξελίχθηκε σε διαγωνισμό ανάμεσα στο δημοφιλή προφορικό λόγος, και στις υποστηρικτές της, από μια πλευρά, από την άλλη σε αυτούς που υποστήριζαν μία πιο εξαγνισμένη μορφή γλώσσας, την καθαρέυουσα. Η δεύτερη ήταν μία γλώσσα καθαρισμένη από ξένες, κυρίως τουρκικές λέξεις, και αφήνουσε ένα συγκροσμό ανάμεσα στη δημοτική και στα αρχαία ελληνικά. Αυτή παράξενε τη γλωσσία, δηλαδή η συνύπαρξη δύο τετέρων μέσα στη γλώσσα, και ένα εθνικό και πολιτικό ζήτημα διωπέρασε την εκπαίδευση, την τέχνη, τη λογοτεχνία, και όχι μόνο ως το ζήτημα της μετάφτασης, συχνά διβούσε σε δύο συγκρούσεις. Κακός χαμός! Κακός χαμός! Έχει καμία σύγκρουση εδώ για να την ακούσουμε? Όχι. Δεν έχει. Λοιπόν, θέλω όποιος ενδιαφέρεται να ψάξει να βρει τον πρώτο τόμο από τη μεταρρύθμιση που δεν έγινε. Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε. Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση δηλαδή που δεν έγινε. Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε. Ξάξτε να βρείτε αυτό το βιβλίο του Δημαρά, όποιος θέλει, και ψάξτε να βρείτε τι κακός χαμός έγινε με τα επεισόδια για το Ευαγγέλιο. Αν θα πρέπει το Ευαγγέλιο να είναι μεταφρασμένο ή αν θα πρέπει να είναι στην ελληνιστική γλώσσα. Βέβαια αυτές οι συζητήσεις συνεχίζουν και σήμερα. Και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που προτιμούν την καθαρεύουσα και άλλοι που προτιμούν την δημοτική. Στην πραγματικότητα είναι μικτά τα πράγματα. Εγώ νομίζω ότι στην πραγματικότητα ο τρόπος που μιλούμε και ο τρόπος που γράφουμε εξαρτάται από το πώς εκπαιδευτήκαμε, τι μας είπαν στο σχολείο, τι συνηθίσαμε να κάνουμε, τι βιβλία διαβάζουμε και στην πραγματικότητα κάπου ανακατεύονται αυτά τα δύο τώρα πλέον. Δεν υπάρχουν δηλαδή μόνο ο ένας από μια μεριά κι άλλος από την άλλη. Υπάρχει και κάποια μεσαία περιοχή που καταλαμβάνουν οι περισσότεροι αυτή την περιοχή και δεν μπορείς να πεις με απόλυτο τρόπο ότι αυτός είναι μόνο δημοτικιστής ή αυτός είναι μόνο καθαρευούς χιάνος. Περδεύονται. Το 1976 τελικά η δημοτική καθιερώθηκε ως επίσημη λόγος της εκπαίδευσης και καταβάση και του κράτους. Ωραία. Και το τέλειωσες. Μπράβο. Μπράβο. Γιατί τώρα δεν έδωσαν σημασία στη μετάφραση. Πάντοτε δεν υπάρχει ισοζύγιο. Στις περισσότερες περιπτώσεις κάποιος έχει βαρύτερη σημασία όταν μιλάει τη γλώσσα του από ότι όταν δεν τη μιλάει. Δηλαδή υπήρχε μια εποχή που η ελληνική ήταν λιγκοφράγκα. Οπότε οι Έλληνες δεν μάθανε ξένες γλώσσες. Μάθαν άλλοι αντί γι' αυτούς. Σήμερα αυτό συμβαίνει με τα Αγγλικά. Δεν υπάρχουν πολλές εκδόσεις μεταφράσεων λογοτεχνίας προς την Αγγλική. Δεν εισάγουν δηλαδή μεταφράσεις... όχι, κανό λάθος, συγγνώμη. Δεν υπάρχουν πολλές εξαγωγές μεταφρασμένης Αγγλικής λογοτεχνίας. Γιατί η Αγγλική λογοτεχνία που λιέται έτσι όπως είναι στο ορίτζιναλ σε όλον τον κόσμο. Δεν υπάρχει συζήτηση της πρακτικής ή της διαδικασίας μετάφρασης σε όλη την αρχαία ελληνική λογοτεχνία. Γιατί δεν υπάρχει συζήτηση, γιατί έτσι κι αλλιώς υπήρχε η άποψη ότι το λογοτεχνικό κείμενο είναι ένα κείμενο έργο τέχνης και ότι το έργο τέχνης για να σεβαστείς τον δημιουργό του και τη φιλοσοφία μέσα από την οποία το δημιούργησε δεν πρέπει να το αλλιώσεις καθόλου. Και επειδή υπάρχει πάντα η μορφή και το περιεχόμενο, μορφή και περιεχόμενο τους απασχολούσε με διαφορετική βαρύτα το καθένα αυτή εκείνη την εποχή δίνανε μεγαλύτερο βάρος στη μορφή. Άρα τι κάνανε, ποιο είναι το μορφολογικό στοιχείο που βλέπαν μπροστά τους, οι λέξεις. Θέλανε κατά λέξη μετάφραση να γίνεται. Συνήθως θέλανε να γίνεται κατά λέξη μετάφραση. Αν τις βρείτε όμως που χρησιμοποιήθηκαν και οι ελληνικοί μεταφραστές, για παράδειγμα ένας από τους πιο παλιούς τύπους μετάφρασης του ελληνικού κόσμου σίγουρα θα πρέπει να ήταν η μετάφραση της λέξης του λόγου του Απόλλωνα και αυτούς που ταξιδέπανε από ξένες χώρες για να συμβεί. Μπράβο. Ο λόγος του Απόλλωνα από ποιον εκφέρονταν, από τους μάντις έτσι δεν είναι, ήταν προφητείες στο βωμό. Λοιπόν, στο μαντίο των Δελφών όταν πηγαίνανε ξένοι και δίνανε και λεφτά εκεί και δώραμε μεγάλη αξία για να πάρουνε την προφητεία εκεί υπήρχανε διερμηνείς για να τους πούνε την προφητεία. Ομιλίως υπάρχει αποδείξη ότι οι Έλληνες εμπιώσου που είχαν πρόσβαση στα ελληνικά κείμενα, επιθανόνταν σε ελληνική μετάφραση. Συμφώνουμε με τον Κακριβή, οι αρχαίοι Έλληνες ήταν σαν τακρυζόντους άκρυρους κάποια πριν. Δεν μάθαιναν ξένες γλώσσες αλλά περίμεναν τους άλλους να μάθουν τις δικές τους. Ούτε ήθελαν να πηγαίνουν σε άλλα ή σε ένα γλωσσοβιτικά στοιχεία να επηρεάσουν την οδανική ανάπτυξη της ελληνικής γλώσσας. Αυτή η κατάσταση συνεχίστηκε και στην ελληνική περίοδο. Άρα όσο ήταν ισχυροί, όσο αισθανόντουσαν ισχυροί, δεν μάθαιναν ξένες γλώσσες. Ωστόσο κάποια εποχή που δεν αισθανόντουσαν ισχυροί και προσπαθούσαν να μάθουν από την Αίγυπτο, από τους Φοίνικες και λοιπά, μιλούσαν εκείνα στις γλώσσες στο παρελθόν και από εκεί οπωσδήποτε μιλούσαν τις γλώσσες και μάθανε στοιχεία των πολιτισμών της Αιγύπτου. Για παράδειγμα οι ιατρικοί πρώτα ήξεραν οι Αιγύπτοι και ύστερα οι Έλληνες. Όλο αυτό με τις ταριχέψεις έχει φοβερές γνώσεις ανατομίας. Η κατάσταση συνεχίστηκε στην αρχή του περίοδου όταν η ανάγκη για μετάφραση ειδιστοποιήθηκε πουλιώνως ότι τα ελληνικά ήταν η οικοφράγκα που τότε επολιτισμένουν πόσο. Υπόσχεσαν στις πρώτες δεκαετίες μετά Χριστόν οι δύο κύριες πρωτοβουλίες στην προεδρύνη σκέψη στη μετάφραση σε άλλες χώρες. Οδομαστικά η ανάγκη των αρχαίων ελληνικών κειμένων και της Κινής Διαθήκης ήταν εμφανή στην Ελλάδα. Από τη στιγμή που τα αυτοιτικά κείμενα ήταν προς βάση μας τους Έλληνες αναγνώσεις σε αυτό το στάδιο. Δηλαδή και τα κείμενα των ελλήνων φιλοσόφων και τα λογοτεχνικά κείμενα των αρχαίων ελλήνων συγγραφέων και η Κινή Διαθήκη δεν χρειάστηκε ποτέ να μεταφραστούνε στους πρώτους αιώνες μετά Χριστόν. Γιατί έτσι κι αλλιώς όποιοι διάβαζαν αυτά τα κείμενα τα καταλάβαιναν. Σκεφτείτε ότι μέχρι την πτώση της Κορίνθου στους Ρωμαίους είναι σίγουρο ότι όλοι οι Έλληνες που δεν ήταν δούλοι εκπαιδεύαν τα παιδιά τους σαν να ήταν αναγνωστικό στο σχολείο στα Ομιρικά έπει. Οι πρώτες ανοχωρές στην μετάφραση στο ελληνικό κείμενο έρχονται από την πρώην της Ελληνικής περίοδος και αφορούν την μετάφραση των δικαστικών κειμένων. Ακούστε το. Η διέρεση της ερωμακής αυτοκρατορίας από τον διοκληκιανό σε Ανατολική και Διωτική είχε μία άθεση διωλή στο δωματικό δικαίωση του εναμολίγου. Δηλαδή ενωλίγεις στα δικαστήρια μιλούσαν λατινικά, οι δικηγόροι μιλούσαν λατινικά, οι δικαστές μιλούσαν λατινικά. Οι λεφτάδες όμως που είχαν πλέον διαφορές και πηγαίναν στα δικαστήρια ήταν ελληνόφωνοι. Αυτοί λοιπόν οι ελληνόφωνοι για να μπορούν να ελέγξουν τι λέγεται για τις υποθέσεις τους στα δικαστήρια, τι λένε οι δικηγόροι τους, τι λένε οι δικαστές, τι λένε οι αντίπαλοι τους, θέλαν μετάφραση γιατί όλα ήταν στα λατινικά υπομένα και αυτοί θέλαν να τα ακούνε στα ελληνιστικά. Και τότε ήταν εκεί που βγήκαν και τα πρώτα λεξικά στον κόσμο και ήταν νομικής ορολογίας. Μετά συνέχισε. Η Ανατολική Επτοκρατορία περιέχει λαούς που μιλούσαν ελληνικά ή λαούς που τουλάχιστον καταλάβανα ελληνικά. Αυτό σημαίνει ότι οι νόμοι και τα διατάγματα που ήταν κραμένα στα λατινικά ήταν μη προσβάσιμα στο μεγαλύτερο μέρος του πολιτισμού. Από την αρχή του 5ου αιώνα υπήρξε μια συστηματική προσπάθεια στα σχολεία της Βυριντού και της Κωνσταντινόπολης να είναι τα λατινικά, να είναι μάλιστα η ορολογία, η λατινική δικαστική σε ελληνικά. Αυτό σημαίνει τα πρώτα λεξικά, τα πρώτα ειδικά λεξικά. Εδώ οι καθηγητές του νόμου γνωστοί ως αντικείς ορες. Ήταν οι καθηγητές νομικείς. Έκαναν μια σημαντική συμσφορά, δρούξαν και ως διαδικαστικής και ως καθηγητές μετάφρασης. Θα έκαναν το λεκτικό κύβερο προσβάσιμος οδηγητές οι οποίοι μιλούσανε ελληνικά. Παρέχοντάς τους λεπτομελείς εισαγωγές στα ελληνικά και ειδικότερα στο ελληνικό κομμάτι. Αυτό παρ' όλα αυτά η μετάφραση λέξη προς λέξη έπηρε τη μορφή της ανάδυσης ή της εξήγησης του κειμένου για καλύτερη κατανοήση του θέματος που τους μακριτέται. Εδώ έχουμε το πρόβλημα ξανά το κακό που κυνηγάει πάντα τη θεωρία της μετάφρασης. Αυτοί που εκπαιδεύονταν στα νομικά παίρναν τα κείμενα των νόμων και στην αρχή τα μεταφράζαν λέξη προς λέξη. Θέλω αυτό να το καταλάβετε γιατί γίνεται. Είτε μεταφράζεται από τα ιταλικά στα ελληνικά είτε μεταφράζεται από τα αγγλικά στα ελληνικά. Θέλω όλοι να θυμηθείτε τον εαυτό σας, να θυμηθείτε τη μεταφραστική σας εμπειρία. Όταν μεταφράζουμε, στην ώρα που μεταφράζουμε δηλαδή σε αυτό που στη θεωρία της μετάφρασης ονομάζεται διαδικασία μετάφρασης και τα χρόνια είναι και μεταφραστική πράξη, τι γίνεται. Υπάρχουν στιγμές που αισθανόμαστε πολύ θολωμένοι γλωσσικά. Να σας πω το εξής, σας έτυχε ποτέ να γράφετε εξετάσεις και να λέτε διαβάζετε διαβάζετε διαβάζετε και μετά κάποια στιγμή πριν να πάτε να δώσετε λέτε δεν θυμάμαι τίποτα σας έτυχε ποτέ αυτό. Και μετά έχετε τις ερωτήσεις και πετάτε κυριολακτικά πετάτε. Λοιπόν ένα αυτό και το δεύτερο όσοι έχετε μεταφράσει μια δυο τρεις φορούλες σίγουρα θα ξέρετε ότι η πρώτη αυθόρμητη κίνηση άμυνας που κάνει ο κάθε μεταφραστής και εγώ μαζί παιδιά και εγώ μαζί. Λοιπόν τι είναι παίρνει το κείμενο για μετάφραση και στην αρχή πως το κάνει άμυνα στο ποδόσφαιρο έχετε δει πως κάνουν άμυνα δοκιμάζουν τον αντίπαλο παίρνει στο κείμενο με το δάχτυλο σου κυριολακτικά ψάχνεις την κάθε λέξη όχι γιατί θες να μεταφράσεις και τα λέξη γιατί πρέπει να δεις τι δεν καταλαβαίνεις και μετά όταν μεταφράζεις το πρώτο πράγμα που κάνεις όταν μεταφράζεις είναι ένας Έλληνο-Αγγλικός ή Έλληνο-Ιταλικός χειλός το νιώθετε εκείνο το πράγμα σαν ένας πολτός που δεν είναι ούτε ελληνικά ούτε ιταλικά ούτε αγγλικά ούτε ελληνικά δεν το έχετε νιώσει αυτό το πράγμα οπότε είναι φυσιολογικό μόνο που τότε επειδή δεν περιγράψαν επιστημονικά τη συμπεριφορά του μεταφραστή με κάποιες σταθερές αρχές δεν το μελέτησαν αυτό το πράγμα λοιπόν αυτό το να ψάχνω με το δάχτυλο λέξη λέξη αν δεν με οδηγήσει κάποιος σε ένα άλλο στάδιο του να ψάχνω τα νοήματα κομμάτι κομμάτι θα μου βγει και στη μετάφραση το καταλαβαίνουμε και επίσης υπήρχε αυτή η στάση ότι αφού είναι έργο τέχνης τα ομερικά έπι είναι έργο τέχνης το Ευαγγέλιο ο Θεός τους φώτισε και το γράψανε πως να το πειράξω εγώ αν δεν το πειράξεις δεν πρέπει να το καταλάβει ο άλλος που του το στέλνεις σε μετάφραση να το πειράξεις με ποια έννοια όχι να το αλλειώσεις να στηριχτεί στα νοήματα αν δεν στηριχτεί στα νοήματα και στηριχτεί στις μορφές θα δώσεις λάθος στον στόχο μετά το κείμενο στόχος θα είναι λάθος άρα είναι τα προβλήματα που μας βασανίζουν όταν μεταφράζουμε είναι πολύ παλιά έτσι τα είχαν κι άλλοι να παρηγοριόμαστε τα είχαν αιώνες χιλιάδες χρόνια πριν τα ίδια μια ζωή τα ίδια έλα μετά με τη βοήθεια αυτών των λεπτομερών εις αυτής εγωγών οι μαθητές θα προστατούσανε την μεταφράση του ελληνικού κείμενου εάν το κείμενο ήταν πάρα πολύ δύσκολο αυτό ήταν γνωστό σαν να μεταφράζεις κατά πόδα άρα τι γινότανε όταν οι φοιτητές που σπουδάζανε στις νομικές σχολές είχαν δυσκολίες να κατανοήσουν το original που ήταν γραμμένο λατινικά οι καθηγητές νομικοίς που ήταν και καθηγητές μετάφρασης για τους ίδιους φοιτητές κάθε λέξη όπου κολλούσε ο φοιτητής και δεν καταλάβαινε λατινικά τι σήμενε ο καθηγητής του της νομικής και της μετάφρασης την λέξη εκείνη μόνον του την έδινε με το ισοδύναμό της αυτό ήδη είναι λάθος δεν κάνετε ας πούμε χρήση λεξικού όταν μεταφράζετε δεν σας έτυχε να κάνετε χρήση λεξικού όταν μεταφράζετε όταν λοιπόν κάνετε χρήση λεξικού αν φτάνετε ας πούμε σε ένα λήμμα σε εκείνο το λήμμα έχει πέντε ερμηνείες για μία λέξη που συναντάται στο πρωτότυπο σας έτυχε ποτέ βιαστικά να πάρετε είτε γιατί νομίζετε ότι και το πρώτο καλό είναι είτε γιατί κάνατε λάθος υπολογισμούς είτε γιατί το παράδειγμα που μερικά λεξικά σωστά έχουν παραδείγματα χρήσεως σας μπέρδεψε σας έτυχε ποτέ να πάρετε μία άλλη ερμηνεία από αυτή που στα συμφραζόμενα χωρά δεν μπορεί σας έτυχε άρα καταλαβαίνετε ότι δεν μπορούμε να στηριχτούμε σε ελάχιστη μονάδα τη λέξη θα στηριχτούμε σε ελάχιστη μονάδα το νόημα για τη μετάφραση η ελάχιστη μας μονάδα είναι εννοιολογική και οντολογική δεν είναι λεξιλογική γι αυτό και μπορούμε να έχουμε ισοδυναμίες που δεν είναι μία λέξη στα ελληνικά και μία λέξη στα αγγλικά μία λέξη στα ιταλικά και μία λέξη στα ελληνικά θέλω αυτό το κομμάτι να το δείτε θεωρητικά δηλαδή είναι μια στιγμή στην ιστορία της μετάφρασης που όμως εμείς πρέπει να τη δούμε θεωρητικά παιδιά σας παρακαλώ σκεφτείτε το εξής θέλω τη βοήθεια των φοιτητών του αγγλικού προς τους φοιτές του ιταλικού και μετά θέλω και από σας το ίδιο θέλω να μου πείτε κάτι που είναι τουλάχιστον φτιαγμένο με δύο λέξεις στα αγγλικά και με μία λέξη στα ελληνικά κάτι δηλαδή που είναι δομημένο με δύο χωριστές λέει αγγλικό είσαι όχι εγώ θέλω από το αγγλικό τώρα μετά θα πες το πες το αυτό είναι άλλο πράγμα αυτό είναι πολυσημεία εγώ είπα κάτι που να εκφράζεται ως νόημα πλήρες με δύο λέξεις τα αγγλικά τρεις λέξεις τα αγγλικά μία φράση τα αγγλικά και μία λέξη στα ελληνικά πες το μπράβο το είδατε αυτό η νοηματική μονάδα η σημασιολογική μονάδα είναι μία αν δηλαδή είχαμε μία ζυγαριά τι βάζεις εδώ βάλε κάτι εδώ βάλε μπράβο τι βάζεις εδώ όχι πρέπει να βάλεις τα δυο αγγλικά από εδώ για να σου δώσουν στο ζύγιο από εκεί εδώ έβαλες περικοπές εδώ τι θα βάλεις όχι πρέπει αυτό που μου είπες πριν για περικοπές δυο δυο λέξεις δε χρησιμοποίησες άρα τι βάλεις από εδώ εδώ έχεις βάλει αυτό όσα κιλά έχει αυτό νοήματος εδώ τόσα κιλά νοήματος έχει λέξει περικοπές άρα τι έγινε η ζυγαριά ισορόπησε μανίφικο ρε τόρε μεγαλοπρεπής πρύτανης και τι έγινε από εδώ πρύτανης ισορόπησε η ζυγαριά ισορόπησε τι είναι επομένως οι ισοδυναμίες ισοζύγιο νοηματικό Ωραία να το ξεμπερδέψουμε εδώ είμαστε για να το ξεμπερδέψουμε τι σε μπερδεύει δεν μπορείς να μεταφράζεις με τη λέξη με τα νοήματα αυτό είναι με τα νοήματα στο τέλος πρέπει να πάρεις ένα κείμενο αν ένα κείμενο έχει ένα νόημα α σε μία γλώσσα πρέπει πάλι νόημα α να πάει στην άλλη γλώσσα αν αυτά ήταν σε ζυγαριά η ζυγαριά έχετε δει ποτέ σε παλιό μανάβικο ζυγαριές με δύο καλαδάκια πρέπει να ισορροπήσουν να γίνει μηδέντο ισοζύγιο να μην υπάρχει δηλαδή από πουθενά γλωσσική ένταση να μην υπάρχει τένσιον τενσιώνε εντάξει να μην υπάρχει τενσιώνε ιντερλιγγουίστικα να μην υπάρχει ιντερλιγγουίστικ τένσιον το καταλαβαίνετε αυτό γιατί έχουμε ένταση διαγλωσσική όταν μεταφράζουμε αυτό που πάθαιναν και οι φοιτητές νομικών οι φοιτητές νομικών γιατί είχαν ένταση διαγλωσσική πρώτα πρώτα γιατί δεν ξέραν ελληνικά τα νοήματα που διαβάζαν στα λατινικά αφού δεν ήταν νομικοί σπουδάζανε μαθαίνανε άρα είχαν άγνοια του νομικού κόσμου στη μητρική τους και απ την άλλη τους διέφυγαν και κάποιες μορφές κάποιες λέξεις δεν τις ξέρανε έτσι δεν είναι κάποιες λατινικές λέξεις δεν τις ξέρανε Τι κάνανε οι καθηγητές τους προσπαθούσαν να δημιουργήσουν ισοζύγιο με λέξεις τους εξηγιώναν δηλαδή να μεταφράζουν κατά λέξη κατανοητό μετά αυτό ήταν γνωστό σαν να μεταφράζεις κατά πρόγραμμα έτσι το λέγανε αυτό που σήμερα λέμε μετάφραση κατά λέξη έτσι το λέγανε συνέχισε κατά πρόγραμμα αυτό σχεδιασμένες να στοχεύουν στην εμπλήρ κατά μόνο του κειμένου η δουλειά των αντικείσορων ήταν γνωστή σε μας μόνο από τις γνώσεις των ερωτητών αυτοί εαυτόι τους δεν άφηναν γραμμένα κείμενα στις χώρους τους ήταν από πτές τις σημειώσεις πουρματιτές από στα περισσότερα Σημειώσεις πάντοτε έχουμε συνηθίσει να κρατάμε Σημειώσεις πάντα κρατάμε δηλαδή εσείς τώρα κάποιοι εδώ μέσα κρατάτε σημειώσεις έτσι δεν είναι ένας άλλος τρόπος να κρατηθούν σημειώσεις είναι η βιντοληψία που γίνεται τώρα Τι είναι αυτή η βιντοληψία σημειώσεις είναι πάλι στο τέλος όταν θα το δούνε άνθρωποι ο οποίοι δεν είναι φοιτητές εδώ μέσα και θα επιλέγουν πλατφόρμες εκτός πανεπιστημίου για να παρακολουθήσουν αυτό το μάθημα Στην ουσία την αναπαραγωγή του μαθήματος με σημειώσεις θα τις βλέπουν αν τώρα η σημείωση δηλαδή η καταγραφή η κωδικοποίηση όσων έχουν υποθεί εδώ μέσα σε σας γίνεται με γραπτό σημείωμα εδώ γίνεται οπτικοακουστικά δεν σας ενδιαφέρει αυτό Στη ζωή την εκπαιδευτική υπάρχει μία παράδοση θέλω να σκεφτείτε λίγο τη γαλοπούλα πως γεμίζουμε τη γαλοπούλα ή την κόρτα τα Χριστούγεννα Με ένα στάνταρ τρόπο ετοιμάζουμε το πουλερικό με ένα στάνταρ τρόπο το αλατίζουμε το πιπερώνουμε με ένα στάνταρ τρόπο το ψήνουμε έτσι δεν είναι αν μέσα θα βάλουμε ψωμάκια και κιμάν μέσα θα βάλουμε καρυδάκια και ψωμάκια αν μέσα θα βάλουμε λουκάνικα και μανιτάρια αν μέσα βάλουμε άλλα πράγματα της οικοταριά του και μαϊδανούς και κρεμμύδια και ριζάκια και να βάλουμε στο τέλος δεν θα το ράψουμε το πουλερικό για να μην φύγει το υλικό του δεν θα χρειαστεί να του βάλουμε το θερμόμετρο ή αν δεν έχουμε θερμόμετρο θα περιμένουμε πότε το δέρμα εκεί που είναι τα πόδια του πουλερικού θα ανοίξει άρα έχει ψηθεί μέχρι μέσα θέλω να πω στον πολιτισμό μας τον γαστρονομικό έχουμε μια κουλτούρα πως γεμίζουμε τη γαλοπούλα έτσι δεν είναι αυτό το πράγμα έχει να κάνει και με τον πολιτισμό τον μεταφραστικό έχει να κάνει και με τον πολιτισμό τον εκπαιδευτικό στον εκπαιδευτικό πολιτισμό ακόμα μέχρι σήμερα δεν έχει σταματήσει να έχει κύρος η πράξη του να κρατώ σημειώσεις όταν πάμε για εξετάσεις τι γίνεται ψάχνουμε κάποιον που ξέρουμε ότι κρατάει καλές σημειώσεις και του λέμε σε παρακαλώ άσε με να κάνω φωτοτυπίες τι σημαίνει αυτό στην ουσία είναι η πρόσβαση σε αυτό που είναι το εκπαιδευτικό υλικό εδώ μέσα επειδή δεν ζούμε πια στον δεύτερο αιώνα ή στον πέπτο αιώνα μετά τη γέννηση του Χριστού τι συμβαίνει αισθανόμαστε ότι είμαστε περισσότερο διαδραστικοί βλέπετε μιλούν φοιτητές μιλούν δάσκαλοι ξανα αλλάζει φορά η συζήτηση και λοιπά και λοιπά και τότε το σύνθημα για να γίνει μια εκπαιδευτική πράξη το δίναν οι μαθητές ακουμπούσαν με το δάχτυλο λέξη λέξη το κείμενο και ρωτούσαν τι δεν καταλάβαιναν πάντοτε ήταν διαδραστικό απλώς τότε δεν συζητιόταν τόσο καθαρά ότι είναι διαδραστικό σήμερα ακόμα και και θεωρητικά έχει ξεκαθαριστεί ότι είναι διαδραστικό ότι δεν μπορεί να υπάρχει μαθητής χωρίς δάσκαλο και δάσκαλος χωρίς μαθητή αλλά πάντοτε παραλαμβάνουμε τη διαδικασία της εκπαίδευσης άρα και ό,τι συμβαίνει στη διαδικασία αυτή ως περιεχόμενο με κάποιον τρόπο σημειώσεων έτσι μετά Ήταν από αυτές τις σημειώσεις που οι μαθητές έκαναν στα παιδιτώρια ή ανάμεσα στις γραμμές των κοινών τα πρώτα δικαστικά λεξικά που έδωσαν η επιλογή από την ενέομνη Αυτό όπως είχανε τα βιβλία τα λατινικά τα χειρόγραφα κάθε φορά που συναντούσαν γιατί ο καθένας συναντούσε άλλες λέξεις που δεν καταλάβαινε να σας το εξηγήσω αλλιώς Ξέρεις αγγλικά το είδα πριν και εσύ ξέρεις αγγλικά το είδα πριν και εσύ ξέρεις αγγλικά το είδα προχθές Αποκλείεται να ξέρουν τα ίδια αγγλικά και αποκλείεται να εκφράζουν τα ίδια αγγλικά γιατί έτσι για ελλιώς είμαστε απολύτως μοναδικοί όλοι μας είναι απολύτως μοναδικοί στα ελληνικά τους είναι απολύτως μοναδικοί στην εγκυκλοπαίδια τους Τι σε όλο αυτό το φορτίο πληροφοριών που ο καθένας έχει μέσα το οργανωμένο αποκλείεται λοιπόν να μιλούνε ούτε ελληνικά ούτε αγγλικά με τον ιδιοτρόπο αποκλείεται ακόμα και αν είναι όλοι καλοί ομιλητές των αγγλικών και εγώ σας λέω ότι είναι και καλοί μεταφραστές το ζήτημα είναι ότι αυτή η ιδιαιτερότητα που τώρα την εντοπίζουμε σε τρεις ευτυχείς καλούς μεταφραστές εδώ και καλούς ομιλητές των αγγλικών εννοείται ότι θα την συναντήσουμε σε όλους μας και σε εμένα και σε όλους εσάς Άρα τι γινότανε όπως είχαν τα χειρόγραφα βιβλία οι φοιτητές που σπουδάζανε νομικά και ήταν γραμμένα λατινικά γιατί είπαμε ότι στα δικαστήρια ακόμα η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία επηρέαζε τα πράγματα και αν και είχε γίνει ο διαχωρισμός Ανατολικής και Δυτικής και στην Ανατολική τα δικαστήρια λατινικά μιλούσανε γλώσσα εργασίας είχαν τα λατινικά τι γίνεται ο κάθε φοιτητής που σπουδάζε νομικά στην Ανατολική Αυτοκρατορία δεν μπορεί να είχε τον κάθε άλλο ακόμα και στην ίδια τάξη ακόμα και του ίδιου δασκάλου φοιτητές. Άρα τι γινότανε ο καθένας σημείωνε στο περιθώριό του τις λέξεις που ο ίδιος δεν καταλάβαινε και βέβαια όταν ο δάσκαλός του όταν ο καθηγητής νομικής του έλεγε ελληνικά πια με ποιον όρο το αποδίδει ο καθένας κρατούσε τα δικά του. Σας έτυχε ποτέ να πάρετε μια φωτοτυπία για να μεταφράσετε. Ο καθένας σας πάνω από την αγγλική λέξη δε θα βάλει την ελληνική ισοδύναμη. Στα χειρόγραφα δεν μπορεί να γίνει αυτό ανάμεσα σε δύο σειρές γιατί είναι πικνά. Στα περιθώρια γίνεται. Ποιοι είναι οι Έλληνες Άγιοι των Μεταφραστών. Για την Καθολική Εκκλησία και για τους Δυτικούς ο Άγιος Ιερόνυμος. Για τους Έλληνες, τους Ορθόνιους και τους Ιερόνιους. Ο Κύριλος και ο Μεθώδιος. Και πηγαίνω πάντοτε πολύ συγκινημένη στην Εκκλησία του Κυρίλου και Μεθωδίου. Κάθε χρόνο στη γιορτή τους γιατί πραγματικά με συγκινεί ιδιαίτερα και μου δίνει πάρα πολύ θάρρος και χαρά. Το παράδειγμα των Μεταφραστών που κατάφεραν και δημιούργησαν τις βάσεις για τη γραπτή γλώσσα των Σλάβων. Το θεωρώ πάρα πολύ σημαντικό. Μετά από αυτό το κείμενο είχε μεγάλη σημασία σε όλη την περιοχή. Μετά από αυτό τα κείμενα που μεταπράστηκαν από τους αντικείς ωρές και συμειώθηκαν από τους μαθητές, βοήθησαν με... μαθητές τους να λέμε. Θα σας το πω αυτό, αυτό έχει να κάνει με τη θεωρία της μετάφρασης παιδιά. Όταν μεταφράζουμε πρέπει να είμαστε λίγο περισσότερο φιλικοί με τον τελικό παραλείπτη της μετάφρασης. Ασφαλώς και εδώ γράφει μαθητές, αλλά είναι οι μαθητές τους. Εάν δεν κάνεις δηλαδή αυτή την αναφορά τόσο στενή, αν δεν την ορίσεις τόσο στενά, ξαφνικά μπορεί κάποιος αναγνώστης να πελαγώσει εδώ. Συμειώθηκαν από τους μαθητές τους, βοήθησαν στην εξάγωση των αντικείων ειδαιών και δικαστικών και πολιτικών, πέρα από τα περισσότερα της νέας Ρώμης. Ποια είναι η νέα Ρώμη? Η Κωνσταντινούπολη. Γιατί κάθε φορά αυτός που έχει τη δύναμη, τα όπλα και τα κανόνια ορίζει και την ονοματολογία. Όταν ακόμα ήταν όλο αυτό Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, δεν μπορούσε να έχει άλλο όνομα παρά να είναι πάλι η αντικατοπτρισμός της Ρώμης, γιατί αλλιώς έβαζε σε κίνδυνο τη σταθερότητα της Αυτοκρατορίας. Απόδειξη από τις πραγματικές περιπτώσεις και στην ιδιωτμία. Δεν ακουγόταν καλά. Με συγχωρείς θα σε βάλω να το ξαναδιαβάσεις, γιατί κάποιοι ανέβαναν, κατέβαναν στα έδρανα, οπότε δεν ακούστηκες καλά. Πες το. Απόδειξη από σοβαρό ενδιαφέρον στη μετάπτραση και ή στην ιδιωτμία, παρόλα αυτά, δεν βγαίνει από τις αρχές του ελληνικού διεκοπτισμού, από την περίοδο του ελληνικού διεκοπτισμού, και την ανάπτυξη της εθνικής περιπάνειας στα χρόνια που οδηγούν στον βούλυμο της Αναξαντισίας, ενάντια του Ελληνικού, το 2021. Και ακόμα και τότε αυτό το ενδιαφέρον παρέχει με αυστηρό μέσα στα περιθώρια των ευρύτερων εθνικών θεμάτων, που μπορούσαν την γλώσσα και την εκπαίδευση στους ελληνικούς ανθρώπους μέσα στα περιθώρια της νέας ελληνικής πολιτείας, της νέας ελληνικής πολιτείας. Λοιπόν, τώρα γιατί δεν υπήρχαν αυτές οι αποδείξεις μεταφράσεων, αυτό πρέπει να σας το πω για να το κατανοήσετε. Λοιπόν, στην αρχαιότητα, πριν από την πτώση της Κορίνθου στα χέρια των Ρωμαίων, δηλαδή πριν κατακτήθη από τους Ρωμαίους η Κόρινθος, αναγνωστικό για την εκπαίδευση των αριστοκρατών της Αθήνας, τι ήτανε, τα ομυρικά έπει. Και μετά φωνάζανε οι πολύ πλούσιοι και οι πολύ ισχυροί φιλοσόφους να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους. Στο Βυζάντιο τα θεολογικά κείμενα στην ουσία ήτανε το πιο σίγουρο αναγνωστικό για τη μόρφωση των Ελλήνων, έτσι, τα θεολογικά κείμενα, τα θρησκευτικά κείμενα. Λοιπόν και ξαφνικά το 1453, δεν υπάρχει πια Βυζάντιο, από το 1453 και μέχρι το διαφωτισμό έχουμε στην αρχή θρησκευτικό λόγο που πάλι γίνεται η βάση για να γράφουν και να κάνουν ανάγνωση οι Έλληνες. Υπήρχαν τα δικαιώματα που είχε πάρει ο Πατριάρχης γύρω από τη θρησκευτική κοινότητα και η θρησκευτική κοινότητα που μπορούσε να είναι η ίδια με τη γλωσσική κοινότητα και θα έπρεπε να μπορούνε να διαβάζουνε τα θρησκευτικά κείμενα από τα βιβλία που αυτοί οι ίδιοι χρησιμοποιούνε στη γλώσσα που οι ίδιοι χρησιμοποιούνε κλπ κλπ. Μέσα στις εκκλησίες έτσι κι αλλιώς κρατιόταν και οι λιξερχικές πράξεις και αυτά όλα που γίνονται σήμερα στους δήμους, στα αρχεία κλπ. Και με τα θρησκευτικά κείμενα που δεν ήταν μόνο το Ευαγγέλιο, που δεν ήταν μόνο η βίβλος, που δεν ήταν μόνο πατερικά κείμενα αλλά ήταν και φυλάδες βίων αγίων. Φυλάδες. Τι ήταν αυτές οι φυλάδες. Όπως σήμερα έχουμε παιδιά τις εφημερίδες, όπως σήμερα έχουμε τα μπλογ. Ιστορίες διάφορες που δεν είναι ο δικός μου ρόλος να τις αξιολογήσω, αισθάνομαι ότι ανήκω στην θρησκευτική μας κοινότητα. Δεν αισθάνομαι όμως τόσο προετοιμασμένη, τόσο ικανή για να αξιολογήσω όλα αυτά τις φυλάδες που κυκλοφορούσαν με βίους αγίων από το Μεσαίωνα μέχρι το διαφωτισμό. Ωστόσο εκεί μέσα μπλέχτηκαν στοιχεία πραγματικά και ενδεχομένως και στοιχεία μυθικά, έτσι δεν είναι. Ήταν φυλάδες οι οποίες κυκλοφορούσαν σε όλη την Οθωμανική αυτοκρατορία όπου υπήρχαν ελληνόφωνοι και ήταν τα αναγνωστικά τους στην πραγματικότητα. Και κάποια στιγμή φτάνουμε στο διαφωτισμό και υποχωρεί ο θρησκευτικός λόγος. Υποχωρεί ο θρησκευτικός λόγος γιατί έχουμε ποια τυπογραφία, γιατί αρχίζουν να μεταφράζουν και να ψευδομεταφράζουν έργα του διαφωτισμού, ευρωπαϊκά έργα του διαφωτισμού. Και ξαφνικά αρχίζουν οι άνθρωποι ιδίως ακολουθώντας τους δρόμους των Μουλαριών, οι εμπορικοί δρόμοι των Μουλαριών. Τι είναι αυτό. Πηγαίνανε πραγματευτάδες στη Βενετία, πηγαίνανε πραγματευτάδες στη Βιέννη, πηγαίνανε πραγματευτάδες στο Βουκουρέστη, πηγαίνανε τεχνίτες από τη Δυτική Ελλάδα στο Βουκουρέστη, στη Σόφια, στην Αδριανούπολη, στην Κωνσταντινούπολη. Τι να κάνουνε. Κτίστες, πραγματευτάδες που πουλούσαν κρόκο, έμποροι και ξαφνικά αυτοί οι δρόμοι τους οδηγούσαν εκεί που υπήρχε τυπογραφία, εκεί που βγαίνανε βιβλία. Ξαναβγήκε ο θρησκευτικός λόγος ο ελληνικός στα τυπογραφία και τι άλλο όμως βγήκε. Και ελληνικές μεταφράσεις από λόγους πια που μετά το 1453 βρέθηκαν στη Δυτική Ευρώπη και τι έγινε. Και ξαναγύρισαν αυτά τα κείμενα πίσω στα σπίτια πλουσίων εμπόρων πια. Όπως ας πούμε αν πάτε στην Κουβεντάριο Βιβλιοθήκη θα δείτε ότι υπάρχουν και ελληνικές μεταφράσεις ιταλικών έργων του 16ου και του 17ου αιώνα. Κοζάνη παρακαλώ. Κοζάνη. Και υπάρχουν και πρωτότυπα έργα όπως η Βαβυλωνία που καμιά φορά τη βλέπετε στο θέατρο και γελάτε και σας αρέσει πολύ και λοιπά και λοιπά που άμα καθίστε και διαβάσετε ταυτόχρονα μέσα στην Κουβεντάριο ιταλικά έργα εκείνης της εποχής θα καταλάβετε τους δρόμους των μουλαριών και τους δρόμους των εμπόρων που ακολούθησε η Βαβυλωνία για να φτάσει στο τέλος στην ελληνική γλώσσα. Νομίζουμε ότι είναι ένα πρωτότυπο ορίτσινα από παρθενογέννηση θεατρικό έργο. Οι δρόμοι των μεταφραστών λοιπόν είναι αυτοί. Η ιστορία μεταφράσεων και ιστορία μεταφραστών. Συνέχισε. Όχι δεν θα πας παρακάτω γιατί θα τους τρελάνουμε. Τώρα πρέπει να κάνουμε θεωρία. Δώσε μου λίγο το βιβλίο. Το πήρα, το πήρα. Λοιπόν, θέλω να σας πω κάτι που θα πρέπει να το θυμάστε πάντα για να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε. Καταρχήν, πείτε μου τι ώρα είναι. Ωραία. Λοιπόν, καταρχήν θα ήθελα να θυμάστε ότι σήμερα πια δύο πολύ μεγάλοι μελετητές της μεταφράσης και γνώστες της ιστορίας των μεταφράσεων, ο Χόλμς και ο Τούρι, έχουν οριοθετήσει Χόλμς. Ο Χόλμς και ο Τούρι. Δύο πολύ μεγάλοι λοιπόν μελετητές της θεωρίας της μεταφράσης και της πράξης της μεταφράσης όπως και της ιστορίας των πολλαπλών μεταφράσεων, ιδίως ο Τούρι, ο οποίος από εκεί έβγαλε και τα περισσότερα συμπεράσματά του για την περιγραφική μεταφρασεολογία, ορίσανε την περιοχή των μεταφραστικών σπουδών. Και ο τρόπος που την ορίσανε από τότε που περιγράψανε τη χαρτογράφηση μέχρι σήμερα, δεν έχει αμφισβητηθεί από κανέναν. Λοιπόν, η θεωρία της μετάφρασης είναι γενική και εφαρμοσμένη. Σας θυμίζει τίποτα αυτό, γενική γλωσσολογία και εφαρμοσμένη γλωσσολογία. Η θεωρία τώρα της μετάφρασης όταν είναι γενική είναι θεωρητική και περιγραφική. Όταν είναι θεωρητική χωρίζεται παιδιά σε μελέτη του μέσου. Τι είναι το μέσον. Διαβάζατε κείμενο τώρα και κφέρατε την μετάφραση με προφορικό λόγο. Όταν είναι το μέσον επομένως με το οποίο δεχθήκαμε τη μετάφραση, πως την προσλάβαμε ακουστικά. Εάν γράφατε τη μετάφραση, το μέσον τι θα ήτανε γραπτό. Κάποια στιγμή είσαι πολύ καλή μεταφράστρια, πολύ καλή. Ωστόσο κάποια στιγμή έτσι όπως έκανε side translation προφορικό, εγώ θα έκανα πιο πολλά λάθη. Λοιπόν, όπως έκανε side translation κάποια στιγμή είπε, οι άνθρωποι Έλληνες. Αυτό το πράγμα είναι γιατί επιτρέπεται αυτό το λάθος, όλοι καταλάβαμε τι ενούς ενούς Έλληνες. Επιτρέπεται αυτό το λάθος και δεν χαλάει καθόλου το προφίλ της το μεταφραστικό για αυτόν τον τύπο κειμένων που τώρα μετάφρασε. Γιατί? Ήταν προφορικό, ήταν ακουστικό το κανάλι, ήταν προφορικό το έργο. Αν το κανάλι είναι γραπτό, οπτικό, αν ήταν γραπτό το έργο και το κανάλι οπτικό δηλαδή διάβαζα τη μετάφραση, όποιος διαβάζει τη μετάφραση έχει άλλο time effort το αποτέλεσμα. Τι σημαίνει αυτό? Άλλη προσπάθεια χρόνου. Η προσπάθεια χρόνου δηλαδή όταν μεταφράζει κανείς με τη διαδικασία side translation είναι ακαρία, είναι στιγμία. Δεν μπορεί να πλένεις πιάτα και να σου σπάσει μέσα στο νεροχήτη. Μπορεί. Δεν είναι εύκολο να σου σπάσει να το βάλεις στο πλυντήριο γιατί έχει άλλο time effort. Το καταλαβαίνετε αυτό. Δεν είναι ίδιο πράγμα όταν το κανάλι είναι ακουστικό και όταν το κανάλι είναι οπτικό. Γιατί όταν έχουμε time effort χαλαρό, όταν δηλαδή είμαστε στο γραπτό λόγο, πόσες φορές μπαίνουμε και βγαίνουμε στο αποτέλεσμα για να το διορθώσουμε. Η μετάφραση παιδιά είναι μια πράξη, θα το δούμε και αυτό σε λίγο, είναι μια πράξη open-ended. Τι θα πει open-ended. Ανοιχτή και κλειστή. Ανοιχτή και κλειστή. Ανοίγει και κλείνει. Γιατί. Γιατί κάθε φορά που λέμε τώρα την τελειώσαμε, όταν θα την ξαναδιαβάσουμε, ξανανοίγει. Σας έτυχε ποτέ να διορθώσετε τις μεταφράσεις σας. Σταματάει πουθενά αυτό το πράγμα. Δεν σταματάει. Γιατί. Μα αυτός είναι ο πλούτος της γλώσσας. Επομένως, κάθε φορά που το μέσον με το οποίο προσλαμβάνουμε τη μετάφραση είναι άλλο, άρα και το μέσον που χρησιμοποιεί στη διαδικασία του ο μεταφραστής για να αποτυπώσει τη μετάφραση είναι άλλο. Τι έχουμε. Έχουμε άλλη σχέση της πράξης με το χρόνο. Το καταλαβαίνετε αυτό. Να βάλω τα γυαλιά μου να σε βλέπω. Ναι, πες το. Στο σκήνι μην το παρακολουθούμε. Τι έχουμε γυαλιά μας. Θα μπορούμε να πούμε εμείς που είδε Έλληνες να προσθέσουμε εμείς να μετατάσουμε κάποτε σαλιό. Έλληνες. Σκέτο. Έφτανε. Αυτή είδε τον Greek people εκείνη την ώρα και εκείνη την ώρα επειδή το κείμενο ήταν πολύ ισχυρό στον πολιτισμό της γιατί είναι φοιτήτρια του Αγγλικού έκανε έναν ξενισμό, έδωσε μεγαλύτερο βάρος πολιτισμικός στο Αγγλικό κείμενο και ξαφνικά θέλησε να μεταφράσει κατά λέξη. Και άσχετα από αυτό τώρα. Μπορεί να δε μιλάει η λέξη, να δε κάνει κάποιος άλλος με το τι δεν θέλω. Όχι είναι πολύ καλή μεταφράστηρα. Θα δεις τι βάθμα θα παρεις στο τέλος. Θα συναντήσουμε κάθε τέτοιο τελείωμα. Πρέπει αυτολυξή. Δεν μπορούμε να φτώσουμε αυτή την... Νοηματικές μονάδες θα μεταφράζεις. Νοηματικές μονάδες θα μεταφράζεις. Ωστόσο εμείς αυτή τη στιγμή συζητούμε το μέσον και πως το μέσον έχει να κάνει με τα αντικείμενα που μελετά η θεωρητική μεταφρασιολογία. Το μέσον. Ένα είναι το μέσον. Τι μέσον. Της πρόσληψης και της παράδοσης του μεταφραστικού έργου. Έτσι το μέσον. Το δεύτερο η περιοχή. Παιδιά η περιοχή. Τι ακούσατε να λέω πριν. Ή έχω τρεις καλούς μεταφραστές ήδη. Αλλά αυτοί οι τρεις καλούς μεταφραστές τι κάνουνε. Είναι καλή στα κείμενα που μεταφράσανε. Προσέξτετε πόσο σφιχτά το είπα. Είναι καλή στα κείμενα που μεταφράσανε. Γιατί υπάρχει περιορισμός στα παιδεία. Τα γνωστικά παιδεία. Ό,τι δεν ξέρεις στη μητρική σου δεν μπορείς να το μεταφράσεις ποτέ από ξένη γλώσσα προς τη μητρική σου. Αν δεν είμαι αστρονόμος δεν μπορώ να μεταφράσω αστρονομία. Αν δεν είμαι θεολόγος δεν μπορώ να μεταφράσω θεολογία. Αγγλικά εσφαλώς θέλω να πιστεύω ότι πέντε αγγλικά τα ξέρω. Δεν μπορώ να μεταφράσω όμως τι να σας πω τώρα την ιστορία της Αγγλίας του δέκα του πέμπτου αιώνα. Γιατί δεν γνωρίζω εκεί τους θεσμούς. Αν εσείς κάνετε πολλά πράγματα από εκείνους τους θεσμούς σίγουρα ξέρετε καλύτερα από εμένα να χειριστείτε αυτό το θέμα. Καταλαβαίνετε τι λέω. Μπορεί να ξέρετε ιταλικά. Αν δεν ξέρετε όμως τι γίνεται την εποχή των δήμων όταν οι πρώτοι αστεία έμποροι δημιουργούνται και κάνουν τα κομμούνι στην Ιταλία. Δέκατος τρίτος, δέκατος τέταρτος αιώνας. Δεν μπορείτε αυτά να τα μεταφράσετε ελληνικά. Δηλαδή σύγχρονο το ιστορικό κύριο είναι στενά. Δεν μπορείς χωρίς γνώσης ιστορίας να μεταφράσεις. Δεν γίνεται. Αδύνατον. Ουσιαστικά μόνο η γλώσσα είναι... Όχι. Είπαμε το νόμισμα έχει κορώνα και γράμματα. Δεν γίνεται. Δεν μπορείς να ξεφύγεις από τον πολιτισμό. Δεν μπορείς να μεταφράσεις για παράδειγμα ένα κείμενο που μιλάει για τους πλανήτες ή τους απλανείς αστέρες της εποχής του 11ου αιώνα για παράδειγμα. Δεν μπορείς να το μεταφράσεις με όρους του 20ου αιώνα. Δεν μπορείς να μεταφράσεις την περιγραφή του πώς προσλαμβάνει ο ανθρώπινος νους τον λόγο σε ένα κείμενο ας πούμε του Βεζάλιους του 10ου των σταυροφοριών και αυτό να το κάνεις με σημερινή ψυχογλωσσολογία και σημερινή νευρογλωσσολογία ως προς την ορολογία σου. Δεν γίνεται. Δεν μπορεί να μεταφράσεις με όρους ανθρωπίνων δικαιωμάτων ένα κείμενο ας πούμε τον Λυσία Υπεραδυνάτου. Δεν μπορείς. Δεν γίνεται. Να διαβάσεις όσο θέλεις. Όταν δεν συμπίπτουν οι εποχές και τα πολιτισμικά πλαίσια, ό,τι και να διαβάσεις, δεν θα είναι σωστή η μετάφραση. Την καλύτερη μετάφραση ας πούμε την έκανε για τη Θεία Κομοδία μέχρι σήμερα στα ελληνικά γράμματα ο Καζαντζάκης. Γιατί? Γιατί ο Καζαντζάκης πήγε σε καθολικά σχολεία και έμαθε απ' έξω μεσεωνικά έργα ιταλικά όπως έμαθε απ' έξω και τον ερωτόκριτο κλπ κλπ. Και τι έκανε? Όταν χρειάστηκε να μεταφράσει τη Θεία Κομοδία, κατάφερε και μετάφρασε 33.000 στίχους, ούτε έναν στίχο παραπάνω μοναδικός, χωρίς να χάσει πουθενά τις συλλαβές ούτε μία φορά. Τι έκανε? Μιμήφηκε αυτά που μάθαινε στο σχολείο του από την Μεσαιονική Κριτική Λογοτεχνία και μπόρεσε και έβγαλε μια κομοδία της εποχής των υποτών λες και τη ζούσαμε στην Κρήτη. Έκανε την τέλεια μετάφραση, γιατί τη φύτεψε στην ίδια ιστορική περίοδο και στην ίδια πολιτισμική περίοδο στην Αλληλυνική Γλώσσα. Λοιπόν, το άλλο που μελετά τώρα η θεωρητική μεταφρασιολογία, θεωρητική μεταφρασιολογία, translation studies. Μπορεί να τη λέτε αν δεν θέλετε μεταφρασιολογία, μπορεί να τη λέτε θεωρία της μετάφρασης, το ίδιο πράγμα είναι. Text type τώρα, είναι περιορισμί στον κειμενικό τύπο. Ναι, δεν μπορεί να μεταφράσει στον πάτερ ημών μεροκόρους, έτσι δεν είναι, δεν γίνεται. Εδώ έχουμε πρόβλημα να αποφασίσουμε αν θέλουμε ή δεν θέλουμε να μεταφράσουμε τη θεία λειτουργία. Και τι λέμε, να τη μεταφράσουμε μόνον όταν θα θέλουμε για λόγους κατήχησης σε αλλοδαπούς που δεν ξέρουν την ιστορία της ελληνικής γλώσσας και ελληνικά παλιότερον περιόδων και ελληνιστικά ελληνικά, να τους κάνουμε να έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στο κείμενο, έτσι δεν είναι. Ένα άλλο θέμα που μελετά η θεωρητική μεταφρασιολογία είναι ο περιορισμός του χρόνου. Δεν μπορεί αυτά που τώρα μας μεταφράσανε όσα παιδιά μας μεταφράσανε και ένα άλλο παλικάρι που έφυγε πριν λίγο και είχε μεταφράσει και εκείνο την προηγούμενη φορά, δεν είναι δυνατόν το μεταφραστικό αποτάλεσμα που είδαμε παράδειγμα σήμερα που είστε όλοι μπροστά, να το έχουμε αν λέγαμε στα κορίτσια, το παίρνεις τώρα, το αρχίζεις τώρα και σε 10 λεπτά το έχεις τελειώσει. Το καταλαβαίνετε αυτό, γιατί η πίεση του χρόνου δεν σου επιτρέπει να κάνεις στο νοητικό σου λεξικό πολλές επιλογές. Δεν είναι το ίδιο πράγμα να πάρεις μια μετάφραση για μία βδομάδα, για τρεις ώρες, για μία μέρα, για 10 λεπτά. Εδώ μπορείς να μελετήσεις όταν υπάρχει ο περιορισμός του χρόνου, μπορείς να μελετήσεις πάρα πολύ καλά τον νευρολογικό μέρος της μεταφραστικής συμπεριφοράς. Και ένα άλλο ζήτημα που υπάρχει είναι ο περιορισμός του προβλήματος. Τα μεταφραστικά προβλήματα παιδιά είναι καθολικά. Τι είναι δηλαδή? Δεν έχουν διάκριση γλώσσας, δεν έχουν διάκριση μεταφραστήτα. Τα μεταφραστικά προβλήματα είναι καθολικά. Στον καθένα από εμάς τα μεταφραστικά προβλήματα εκφράζονται σαν δυσκολίες. Γιατί? Μα δεν είναι ο καθένας από εμάς μοναδικά πλούσιος στη γλώσσα που χρησιμοποιεί. Άρα αποκλείεται αυτή η μοναδικότητα να μην βγάλει για κάθε μεταφραστικό πρόβλημα άλλες δυσκολίες σε εμένα, άλλες στο Γιάννη, άλλες στα δυο κορίτσια. Συμφωνούμε? Αυτά όλα λοιπόν για τη θεωρητική μεταφρασιολογία. Πάμε τώρα στην περιγραφική μεταφρασιολογία. Αυτά τώρα που είπαμε το τρίτο μπορείτε να το αναλάβετε γιατί το άνθρωπο καλά. Τεξ τάιπ, το κειμενικό είδος. Μετά το περιορισμό στα ταινία που είπαμε. Αυτό είναι το τεξ τάιπ, το κειμενικό είδος. Δεν μπορεί να διαβάσεις ας πούμε, δεν μπορεί να μεταφράσεις το Ευαγγέλιο ως μη θρησκευτικό κείμενο. Δεν μπορεί να μεταφράσεις ένα κείμενο μαθηματικών ως μη μαθηματικό κείμενο. Να σας πω ένα παράδειγμα. Όταν έχουμε ας πούμε ένα τραγούδι. Για παράδειγμα τα μεταγλωτισμένα. Η Wall Disney δεν βγάζει αγγλικές παραγωγές με τραγούδια. Δεν έχει συνέχεια μέσα και κινούμενα σκίτσα και τραγουδάκια και λοιπά και λοιπά. Φαντάζεστε παιδιά ότι αυτή η μετάφραση όταν πιέχουμε το τραγούδι στα ελληνικά δεν έχει πάντα τις ίδιες λέξεις και τα ίδια νοήματα στις δύο γλώσσες. Και ξέρετε γιατί. Γιατί πρέπει να ακολουθήσει το τέμπο. Πρέπει να ακολουθήσει δηλαδή τη σύνθεση που υπάρχει πίσω από το τραγούδι. Που είναι η βάση του τραγουδιού. Επομένως το κειμενικό είδος έχει δεσμεύσει το μεταφραστή χίλιες φορές βαθύτερα από ό,τι νομίζει ο καθένας από εμάς. Κατανοητό. Λοιπόν πάμε τώρα στην περιγραφική μεταφρασιολογία. Η περιγραφική μεταφρασιολογία σε αντίθεση με την γενική μεταφρασιολογία εξετάζει τα μεταφραστικά προϊόντα. Εξετάζει τη μεταφραστική διαδικασία. Εξετάζει τις λειτουργίες της μετάφρασης. Δεν θα ήθελα τώρα να μπούμε γιατί αυτή η χαρτογράφηση θα μας παιδέψει και την άλλη βδομάδα. Δεν θα ήθελα να μπούμε αλλού πριν να σταματήσουμε τώρα το μάθημα. Θέλω να μου πείτε σε αυτό που διαβάσαμε σήμερα για τους νομικούς υπάρχει κάποια από πίσω λειτουργία ανήκει αυτή η ιστορία στην περιγραφική μεταφρασιολογία. Αυτό που διαβάσαμε έχει στοιχεία μέσα λειτουργιών. Περιγράφονται λειτουργίες σε αυτό που διαβάσαμε. Ναι ή όχι. Ε πως δεν περιγράφονται. Πως δεν περιγράφονται. Αυτά τα κείμενα δεν ήταν κείμενα που μπαίνανε μέσα στα δικαστήρια που δεν τα καταλαβαίναν άλλοι και που μεταφράστηκαν ακριβώς για να μπορέσουν να ερμηνευτούν σε αυτούς που δεν τα καταλαβαίνανε. Οι φοιτητές των νομικών σχολών δεν γράφανε το γλωσσάρι τους μέσα στα βιβλία τους για να μπορέσουν να το αποκωδικοποιήσουν. Όλα αυτά δεν ήταν η πληροφορική αναφορική λειτουργία των αναφορικών κειμένων που ξέρουμε και σήμερα από τον Γιάκομσον. Αυτά δεν ήτανε. Ε, βέβαια κάποιο σκοπό. Δεν είπαμε ότι αποκλείεται να κρατήσουμε όλες τις ίδιες οι μοιώσεις. Δεν είπαμε ότι αποκλείεται όλοι να έχουμε τις ίδιες άγνωσες λέξεις. Και το process oriented είχαμε καθόλου διαδικασία εδώ πέρα. Μέχρι τώρα είδαμε κάτι για διαδικασία. Ναι. Πού? Ότι το κάνανε λέξη προς λέξη. Ότι το κάνανε λέξη προς λέξη. Παραπόδα δεν ήταν, καταπόδα. Λοιπόν, αποκειμενικά οι ίδιοι τι είδαμε? Ιστορικά. Ιστορικά, ο Ισίωδος. Δεν ήταν ιστορικά εκείνα τα κείμενα. Ναι, ναι και ο Ιερόδοτος τους προηγούμε να τους παρακολουθήσουν. Ναι. Λοιπόν, επομένως έχετε καταλάβει πως θα δουλεύουμε. Ναι. Τώρα που θα πάρετε τα βιβλία, από την άλλη βδομάδα εδώ μέσα στην τάξη θα μοιραστούμε κείμενα. Για να είμαστε σίγουροι ότι ο καθένας θα πάρει ένα κείμενο. Μερικά που είναι μεγάλα θα τα μοιραστείτε πολλοί άνθρωποι μαζί. Θα διαβάζετε τα κείμενα και θα κοιτάζουμε μέσα από την θεωρία που σήμερα ισχύει. Πώς χαρτογραφούνται αυτά τα κείμενα στο σύμπαν της μετάφρασης. Για σήμερα έχουμε τελειώσει επομένως. Σας ευχαριστώ πολύ. |
