Γλώσσα - Πτώσεις - Β' - Γ' Δημοτικού Επ. 58 /

: [♪ Μουσική Γεια σας και καλώς ήρθατε σε ακόμα ένα μάθημα μας. Σήμερα θα δούμε τα ουσιαστικά... και πώς αυτά κλείνονται μέσα στον λόγο μας. Πάμε να θυμηθούμε πρώτα τι είναι τα ουσιαστικά. Όταν σκέφτεσαι ουσιαστικό, μπορείς να ανοίγεις την παλάμη σου... και να λες. Ουσιαστικό είναι ένα πρόσωπο, ένα...

Πλήρης περιγραφή

Λεπτομέρειες βιβλιογραφικής εγγραφής
Γλώσσα:el
Φορέας:Υπουργείο Παιδείας
Μορφή:Video
Είδος:Ανοικτά μαθήματα
Συλλογή: /
Ημερομηνία έκδοσης: Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων 2020
Θέματα:
Διαθέσιμο Online:https://www.youtube.com/watch?v=NjcZ5Fl29PM&list=PLvLZ8duymN1Bdag3D9ibNaERK3A-nG3pI
Απομαγνητοφώνηση
: [♪ Μουσική Γεια σας και καλώς ήρθατε σε ακόμα ένα μάθημα μας. Σήμερα θα δούμε τα ουσιαστικά... και πώς αυτά κλείνονται μέσα στον λόγο μας. Πάμε να θυμηθούμε πρώτα τι είναι τα ουσιαστικά. Όταν σκέφτεσαι ουσιαστικό, μπορείς να ανοίγεις την παλάμη σου... και να λες. Ουσιαστικό είναι ένα πρόσωπο, ένα ζώο, ένα πράγμα, ότι βλέπω και ότι πιάνω. Πάμε γρήγορα. Πρόσωπο, ζώο, πράγμα, ότι βλέπω και ότι πιάνω. Αυτά είναι τα ουσιαστικά. Τα οποία, όμως, μέσα στη ροή του λόγου μας, αλλάζουν μορφή. Γιατί μπορεί να πούμε το όνομά μας, με ένα ουσιαστικό. Μπορεί να φωνάξουμε ένα άλλο. Μπορεί να δείξουμε ένα τρίτο. Έτσι λοιπόν αλλάζει ο τρόπος που τα εκφέρουμε, που τα λέμε. Αυτός ο τρόπος ονομάζεται κλήση. Ένα ουσιαστικό κλείνεται μέσα στον λόγο. Δηλαδή αλλάζει μορφή, ανάλογα με το τι θέλουμε να πούμε. Πάμε λοιπόν για κλήση ουσιαστικών. Οι μορφές αυτές που παίρνει το ουσιαστικό έχουν και αυτές ονομά. Ε, τι χωρίς όνομα θα έμεναν. Ονομάζονται πτώσεις. Οι πτώσεις της νέας ελληνικής γλώσσας είναι τέσσερις και ονομάζονται. Ονομαστική, γενική, αιτιατική και κλητική. Με βάση αυτές τις πτώσεις όλα τα ουσιαστικά μπορούν να αλλάξουν μορφή μέσα στον λόγο μας. Εκτός όμως από τις πτώσεις έχουμε και τους αριθμούς. Άλλο το μιλάμε για ένα και άλλο το για πολλά. Οι δύο αριθμοί της ελληνικής γλώσσας είναι ο ενικός και ο πληθυντικός. Πάμε λοιπόν να πάρουμε ένα ουσιαστικό αρσενικό με το άρθρο ο μπροστά του. Το οριστικό, το συγκεκριμένο άρθρο ο μπροστά του. Που μου αρέσει πάρα πολύ και τον είδα καθώς ερχόμουν εδώ για να σας συναντήσω. Ο κήπος. Όταν λέμε το όνομα ενός ουσιαστικού μιλάμε σε πτώση ονομαστική. Ο κήπος. Ποιος είναι αυτός? Είναι ο κήπος του σχολείου, του σπιτιού μου, του πάρκου. Στη γενική πτώση λέμε σε ποιον ανήκει κάτι. Αν λοιπόν μας ρωτήσουν αυτά τα λιλούδια σε ποιον ανήκουν. Α, είναι του κήπου μου. Τα έκοψα πριν λίγο. Σε ποιον ανήκει είναι του κήπου μου. Και έρχεται η ώρα να τον δείξουμε. Αχ, κοίτα, κοίτα αυτόν τον κήπο. Δεν είναι πολύ όμορφος. Τον κήπο. Ονομαστική λέω το όνομα. Γενική λέω ποιά νου είναι. Ετιατική δείχνω. Και κλητική φωνάζω από μακριά. Ε, αν έχω τα νεύρα μου, μαλώνω. Αχ βρε κήπε, ξεράθηκες, ούτε να λιλούδι δεν έχεις. Κήπε. Η κλητική πτώση, επειδή είναι λίγο εκνευρισμένη, δεν έχει άρθρο. Τι κάναμε, πήραμε το ουσιαστικό κήπος και το τοποθετήσαμε στις τέσσερις πτώσεις. Το συνοδεύσαμε από το οριστικό άρθρο ο για την αρσενικό. Αν ήταν θηλυκό θα του βάζαμε το η. Αν ήταν δέτερο θα του βάζαμε το το. Ο ή το. Ο κήπος του κήπου τον κήπο κήπε χωρίς άρθρο. Και μόλις τελείωσε ο ενικός αριθμός. Και αν αυτοί γίνουν πολλοί, αλλάζουμε στρατόπεδο, πάμε στον πληθυντικό. Και λέμε ποιο είναι το όνομά τους, τι είναι αυτοί. Α είναι η κήπη μου. Θυμιζώ πληθυντικός αριθμός, ο μικρόν Ι. Η κήπη είναι ανθισμένη τώρα την άνοιξη. Μπορεί και όχι. Ποιον, από πού τα κόψες αυτά τα λουλούδια, σε ποιον ανήκουν. Α είναι των κήπων γενική πληθυντικού πάντα με ω. Ω στο άρθρο, ω και στην κατάληξη. Και ήρθε η ώρα να τους δείξουμε ποιους τους κήπους. Του απέναντι σπιτιού. Είναι πολλοί, κοίτα τους, τους κήπους. Και αχ βρε κήπη! Ανθίστε σας παρακαλώ να ομορφύνεται τον κόσμο. Ονομαστική, λέω το όνομα. Γενική, λέω σε ποιον ανήκει. Ετιατική, δείχνω. Κλητική, μα λέω να φωνάζω από μακριά. Αυτό ήταν ένα αρσενικό ουσιαστικό σε ως. Πριν τα σβήσω να σου πω ότι όπως στον κήπο μπορείς να κλείνεις τα ουσιαστικά. Ο σκύλος, ο οδηγός, ο γιατρός, ο άνθρωπος και όλα όσα έχουν την ίδια κατάληξη. Επανέρχομαι με τα θηλυκά. Έφυγε ο ενικός, τον συμπληρώνω. Πάμε λοιπόν να μιλήσουμε για ένα θηλυκό ουσιαστικό. Ποιο να είναι αυτό, ποιο να είναι αυτό, για να ακούσω. Κανένας εθελοντής, όχι. Θα πάρω ένα δικό μου. Τι να επιλέξω, να επιλέξω την σκεπή του σπιτιού. Που είχε τον κήπο για τον οποίο μιλούσαμε προηγουμένως. Ποιο είναι το όνομά της, η σκεπή. Ποια νύση είναι τα κεραμμύδια. Α, της σκεπής. Και πώς θα τη δείξουμε. Κοίταξε εκεί ψηλά τη σκεπή του σπιτιού μου. Κλητική. Αχ βρε σκεπή. Χάλασες απ' τον αέρα. Προχωράμε στον πληθυντικό αριθμό. Έγιναν πολλές. Ποιες? Μα φυσικά, οι σκεπές. Πολλές. Ο, μικρόν, γιότα. Γενική, τι άρθρο είπαμε, διατηρεί το ίδιο ανεξάρτητα αν είναι αρσενικό, θηλυκό ή ουδέτερο. Τον με ω, φυσικά. Τον σκεπών, το χρώμα. Είναι κεραμμυδί, απ' τα κεραμμύδια μάλλον. Τις δείχνουμε ποιες τις σκεπές. Αυτό το τίς για να ξεχωρίσει από του ενικού αριθμού, θα του βάλουμε γιότα. Τις σκεπές. Αχ βρε σκεπές, χωρίς άρθρο. Έκμεταλευτείκαμε το οριστικό άρθρο ή το κλείναμε παρέα με το ουσιαστικό. Ήπαν θυμίζω, λέω το όνομα, λέω σ' όποιον ο Νίκης, λέω αυτό που δείχνω και μαλώνω. Τι μας έμεινε, για το αρσενικό μιλήσαμε. Για το θηλυκό μιλήσαμε. Ε, μήπως να μιλήσουμε και για το ουδέτερο. Η σκεπή, η γραμμή, οι γνώμοι, κλείνονται κατά αυτόν τον τρόπο. Και πάμε στα ουδέτερα. Πριν μου έφυγε ο ενικός, τώρα μου έφυγε ο πληθυντικός. Δίκαια πράγματα, τον συμπληρώνω. Ένα ουδέτερο ουσιαστικό, που μάλλον ταιριάζει στον κήπο που είχε τη σκεπή για την οποία μιλούσαμε πριν, το λουλούδι. Ποιο είναι το όνομα του ουσιαστικού? Το λουλούδι. Και πάμε να κλείνουμε το λουλούδι σε όλες τις πτώσεις ενικού και πληθυντικού αριθμού. Το λουλούδι. Του λουλουδιού η μυρωδιά είναι εξαιρετική. Μουτζουρίτσα. Του λουλουδιού. Το δείχνουμε ποιο το λουλούδι φυσικά. Και το μιλάμε, αχ βρε λουλούδι, τι ωραία που μυρίζεις. Τι παρατηρείς? Έχουμε μία αγάπη λίγο μεγαλύτερη για τα ουδέτερα, γιατί είναι ακριβώς ίδια σε ονομαστική, αιτιατική και κλητική. Και το μόνο που ελλάζει είναι η γενική πτώση. Και να σου πω και κάτι. Το ίδιο γίνεται και στον πληθυντικό αριθμό. Πάμε να τα κάνουμε πολλά. Ποια? Τα λουλούδια. Σε ποιούσανε οικονομυρωδιές. Α, οι μυρωδιές είναι των λουλουδιών μου. Τα δείχνουμε ποια τα λουλούδια. Και τα μαλώνουμε ποια αχ βρε λουλούδια. Και στον πληθυντικό αριθμό λοιπόν, ονομαστική, αιτιατική και κλητική δεν έχουν καμία διαφορά. Το μόνο που αλλάζει είναι η γενική πτώση ω και στο άρθρο και στην κατάληξη. Και αφού μιλήσαμε για αρσενικά και θηλυκά και ουδέτερα ουσιαστικά, να σου πω μερικά πράγματα που πρέπει να προσέξεις. Υπάρχουν μερικά αρσενικά ουσιαστικά, όπως για παράδειγμα ο βαρκάρης, ο φούρναρης, ο ψαράς, που στον πληθυντικό αριθμό παίρνουν μία παραπάνω συλλαβούλα. Ο βαρκάρης ή πολύ ποιοι οι βαρκάριδες. Πάμε να συλλαβίσουμε. Βαρακαρις, τρισύλλαβο. Βαρα, το ρ, μαζί με το βα, γιατί από ρ και κ δεν ξεκινά η ελληνική λέξη. Καριδές. Αυτά τα ουσιαστικά που παίρνουν μία παραπάνω συλλαβή στον πληθυντικό αριθμό ονομάζονται... άνυσοσύλλαβα, γιατί δεν έχουν ίσες αλλά έχουν άνυσες συλλαβές στον πληθυντικό και στον ονομικό αριθμό. Εκτός από αρσενικά μπορεί να είναι και θηλυκά, όπως για παράδειγμα η μαμά. Μα, μα, δισύλλαβο. Μα, μαδες, τρισύλλαβο. Αλλά και ουδέτερα. Μα, θη, μα, τρισύλλαβο. Μα, θη, μα, τα. Τέτρα σύλλαβο, πολυσύλλαβο. Ανυσοσύλλαβα λοιπόν τα ουσιαστικά που παίρνουν μία παραπάνω συλλαβή στον πληθυντικό αριθμό. Μετά τα ανυσοσύλλαβα συνεχίζουμε με βασικά πράγματα που πρέπει να προσέξουμε στην ορθογραφία των ουσιαστικών. Οπότε, αντίωση αυτά και πάμε. Γνωρίζεις καλά ότι στον πληθυντικό αριθμό χρησιμοποιούμε πολύ πολύ συχνά, συνέχεια, το όμικρον γιώτα. Όμικρον γιώτα γιατί? Γιατί οι πολλοί, έχεις μάθει απ' την πρώτη, γράφονται με όμικρον γιώτα. Όταν μιλάμε όμως για θηλυκά ουσιαστικά, όπως για παράδειγμα η γνώση, η τάξη, στον πληθυντικό αριθμό, θα παρούν φυσικά ως άρθρο το όμικρον γιώτα. Οι καταλήξεις τους όμως θα γραφούν διαφορετικά. Μία, η γνώση. Όταν είναι πολλές μαζεμένες, είναι ποιες, οι γνώσεις. Για να ξεχωρίσει λοιπόν το θηλυκό απ' το αρσενικό, στην κατάληξη και μόνο, γράφω ει. Η τάξη, μία, θηλυκό, η, όταν γίνουν πολλές, άρθρο με όμικρον γιώτα και κατάληξη τάξης με ει. Αυτό για το θηλυκό και να σε πάω και λίγο στο ουδέτερο, λέμε το δάσος ή λέμε το μέγεθος. Στον πληθυντικό αριθμό, δεν θα πάρουν ομικρογιώτα γιατί είναι ουδέτερα, θα μιλήσουμε για τα δάση. Τα οποία θα γραφούν με η και για τα μεγέθη, πώς θα γραφεί, είναι ουδέτερο, άρα η και όχι ει. Τα μεγέθη λοιπόν με η. Τι είπαμε, τα θηλυκά, όπως η γνώση, η τάξη, που στον πληθυντικό έχουν κατάληξη εις, παίρνουν ει. Ενώ τα ουδέτερα, που λίγουν σε ως, όπως το δάσος, το άλσος, το μήκος, κάνουν πληθυντικό με η. Διαφορετικά πράγματα που πρέπει να θυμάμαι σε σχέση με την ορθογραφία. Και κάπου εδώ θα σας αφήσω. Εύχομαι να ήμουν κάτω τοπιστική. Πάρτε χαρτί και μολύβι και ξεκινήστε την εξάσκηση και εμείς θα τα ξαναπούμε πολύ πολύ σύντομα. Να είστε όλοι καλά! Γεια σας!