| : Εντάξει. Αν και η φύση του καλλιτέχνη, ειδικά στην ιδιωτητά μου που είμαι γλίπτης, σε ένα υπόγειο και να φτιάχνουμε έργα επ' αόριστο χρόνο εκεί. Ίσως είναι λίγο αφίσικο για μένα να βρίσκουμε αυτή τη στιγμή πάνω στη σκηνή, να ξέρετε. Και να μιλάω απέναντί σας σε ένα τόσο μεγάλο κοινό και ένα ενδιαφέρον κοινό, που πραγματικά η Πάτρα χαίρομαι που έχει αγκαλιάσει το TEDx και εύχομαι να έχει μια επιτυχία και να προχωρήσει και τα επόμενα χρόνια. Σχετικά με τη τέχνη, με τη τεχνολογία, εγώ θα ήθελα περισσότερο να εσδιαστώ περισσότερο στις αξίες και τέχνη. Γιατί το τελευταίο καιρό, από ό,τι είδατε, πολύ μεγάλοι καλλιτέχνες, διάσημοι καλλιτέχνες, σε παγκόσμιες δημοπρασίες παρουσιάζουν κάποια έργα, που τελευταία στιγμή αυτό το έργο καταστρέφεται μπροστά στα μάτια το έκπληκ του κοινού, ενώ έχει χτυπηθεί στο 1,5 εκατομμύριο δολάρια, άρχισα να φύγει και καταστρέφεται. Από έναν καλλιτέχνη που δεν ξέρουμε καν ουσιαστικά ποιος είναι αυτός ο καλλιτέχνης. Δηλαδή με λίγα λόγια δημιουργούμε μια αξία από το τίποτα. Αυτό έχει να κάνει με την εποχή μας, με την εποχή του digital και δημιουργούμε αξίες εκεί που δεν υπάρχουν αξίες. Γιατί δεν έχει καμία σχέση ουσιαστικά, αιώνια τέχνη, πραγματική τέχνη με τη τέχνη του marketing. Και δυστυχώς ζούμε αυτή την εποχή, να ζούμε στην εποχή η οποία φτιάχνονται πλασματικά αξίες. Ποια η αξία είναι το κινητό μας, είναι τα like που παίρνουμε μέσα από μια φωτογραφία, γιατί μεγαλύτερη αξία έχει η εικόνα, ζούμε στην εποχή της εικόνας και των εντυπώσεων. Δεν θέλουμε να βαθύνουμε τα πράγματα, γιατί δεν θέλουμε πολύ και να σκεφτόμαστε. Δεν χρειάζεται να πολύ σκεφτόμαστε, γιατί έχουμε τόσα άλλα πράγματα να ασχοληθούμε. Έχουμε 5-10 εφαρμογές στο κινητό μας, που πού να έχουμε χρόνο δηλαδή να διαβάσουμε λίγη πίηση, να ασχοληθούμε κάποια άλλα πράγματα. Δεν υπάρχει λόγος πια στην εποχή μας. Σιγά-σιγά ο άνθρωπος μπαίνει σε ένα άλλο κύκλο, γιατί ίσως κάνει κακή χρήση της τεχνολογίας. Γιατί αν δεν κάνει καλή χρήση της τεχνολογίας, αυτή η τεχνολογία θα μας πάει σε ένα επίπεδο. Θα ζήσουμε δηλαδή έναν μεσαίωνα της ανθρωπός, έναν διαφορετικό μεσαίωνα μέσα από τη τεχνολογία. Δηλαδή όλες οι πληροφορίες που παίρνουμε, όλα αυτά τα πράγματα περνάνε μέσα από τη τεχνολογία. Δηλαδή, άρα δεν έχεις πρόσβαση στο πυρήνα της πληροφορίας. Άρα περνάει μέσα από άλλες διαδικασίες και εσύ στο τέλος παίρνεις το αποτέλεσμα. Τέλος πάντων, πλατιάζω πάνω σε αυτό. Ήθελα να εσιαστώ περισσότερο στην τέχνη μου, η οποία η τέχνη αυτή που κάνω δημιουργείται ουσιαστικά από τίποτα. Η αξία δηλαδή που παίρνεις από ένα κουτάκι αναψυκτικών, που βλέπουμε εδώ, βλέπουμε κάποια ποτρέτα ίσως από τη τελευταία δουλειά, τα οποία όλα αυτά είναι κατασκευασμένα από ένα ευτελέσι λυκό, που είναι τα κουτάκια αλουμινείο που είναι πεταμένο στο δρόμο δηλαδή. Το μηδέν το παίρνεις και κάνεις ένα εργοτέχνης. Αυτή ουσιαστικά είναι και η αξία της τέχνης. Δηλαδή δεν έχει τόσο σημασία το υλικό όσο έχει σημασία η ιδέα για να πραγματοποιήσεις ένα εργοτέχνης. Βλέπουμε εδώ κάποια πράγματα που σας δείχνω. Έτσι για να έχετε μία ιδέα περίπου ότι πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί να ευτελέσεις υλικό και να δημιουργείς κάτι εντελώς διαφορετικό. Ίσως είναι και αυτό το challenge δηλαδή με τον εαυτό σου που θες να ξεπεράσεις κάποια πράγματα. Δηλαδή στην εποχή μας θα έλεγα ότι καλό θα ήταν μάλλον να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας. Η μόνη αξία για μένα στη ζωή μου, αυτή που πραγματικά πιστεύω είναι η πιο σημαντική, είναι ο χρόνος, είναι το πώς διαχειριζόμαστε τον προσωπικό μας χρόνο. Μπορεί να αποκτήσεις δόξα, να μπορεί να αποκτήσεις χρήματα, να μπορεί να αποκτήσεις τα πάντα, αλλά το χρόνο τον οποίο έχουμε στη ζωή μας είναι πολύ συγκεκριμένος. Είναι, θα έλεγα, σαν μία τράπεζα όπως λέει, η οποία σε πιστώνει κάθε μέρα κάποιες χιλιάδες δευτερόλεπτα. Αυτά τα δευτερόλεπτα είναι πώς θα τα διαχειριστείς εσύ στην καθημερινότητά σου. Δεν πάνε να πει αυτή η πίστοση που παίρνεις κάθε μέρα ότι θα την έχεις και την άλλη μέρα αυτή την πίστοση. Μπορεί να μην την έχεις. Δηλαδή με λίγα λόγια πρέπει να μάθουμε να ζούμε τις στιγμές. Ακούγεται κάπως αυτό, αλλά ουσιαστικά μόνο αυτό έχουμε. Έχουμε στιγμές οι οποίες είναι τε καλές, τε κακές. Αλλά πόσο μεγάλη σημασία έχει ότι ζούμε, υπάρχουμε. Αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Πολλές φορές εκεί μπαίνει τεχνολογία και ζούμε σε ένα πλασματικό κόσμο. Χάνουμε την αίσθηση του χρόνου, χάνουμε την αίσθηση με τον εαυτό μας. Κοιτάμε όπως έλεγα και εγώ πολλές φορές ότι αυτά τα κινητά είναι σαν τα καθρεφτάκια που έχουν οι Θαγενείς όταν δίνανε οι αποικιοκράτες στην αρχή για να τους ξεγελάσουν, τους δίνανε καθρεφτάκια. Και εμείς σήμερα καθόμαστε και κοιτάμε τα κινητά συνέχεια όλη την ώρα. Αν παρατηρήσετε, όλοι είμαστε έτσι. Ουσιαστικά βλέπουμε το ειδωλό μας. Θα θέλαμε να δούμε κάτι πέρα από εμάς, στους φόβους μας, στις ανασφαλιές μας. Με λίγα λόγια, μας καλύπτει πάρα πολλά πράγματα. Αυτό το μικρό πραγματάκι που έχουμε πάνω μας τελικά μας κάνει τι? Ίσως, να αισθανόμαστε λίγο αθάνατοι. Πολύ ωραίο. Να αισθανόμαστε αθάνατοι και ότι μπορούμε να ξεπεράσουμε τους φόβους μας, αγωνίες μας, τα προβλήματά μας πολλές φορές μέσα από τα στερφαρίσματα, μέσα από τα εκατοντάδες like, μέσα και από τα unlike. Τιδήποτε. Αλλά χάνουμε ένα βασικό στοιχείο. Χάνουμε το στοιχείο το να ζούμε την πραγματικότητα, τη ζωή. Και θα μου πείτε και ποια είναι η πραγματικότητα. Είναι κάτι πολύ αφιερημένο ίσως η πραγματικότητα. Το καθένας την πραγματικότητα ίσως την αντιλαμβάνται μέσα από το δικό του τρόπο. Αλλά κάποια πράγματα, δεδομένα όπως είναι η ζωή μας πρέπει πιστεύω να την ζούμε κάθε μέρα στην ουσία της, στον πυρήνα της. Θα μου πείτε και τι είναι αυτό ουσιαστικά. Ίσως μέσα από την αγάπη θα έλεγα προς τον συνανθρωπό μας. Μέσα από την προσφορά ίσως πάλι στον συνανθρωπό μας. Δηλαδή με λίγα λόγια να ελαχιστοποιήσουμε θα έλεγα το εγώ μας. Γιατί ένα μεγάλο πρόβλημα της σύγχρονης κοινωνίας είναι η εγκοπάθεια. Να θεωρούμε ότι τα πράγματα περιστρέφονται γύρω από εμάς. Εκεί ίσως είναι ένα βασικό πρόβλημα. Και εκεί ίσως έρχεται θα έλεγα η τέχνη. Γιατί μια βασική αξία πιστεύω είναι και η τέχνη. Είναι κάτι διαχρονικό που πάνω στη τέχνη χτιστήκαμε ολόκληροι πολιτισμοί. Και πιστεύω θα εξακολουθήσει η τέχνη να είναι, να το πω, η απάντηση ίσως η λύση. Μπορεί να είναι. Γιατί μέσα από την τέχνη ο άνθρωπος βρίσκει τον εαυτό του. Μέσα από την τέχνη εξυψώνεται. Φτάνει στο επίπεδο πραγματικά αυτό που είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος τι είναι, είναι μια πνευματική οντότητα, έτσι δεν είναι. Δεν είναι μόνο σώμα, χέρια, πόδια, όλα αυτό. Είναι κάτι, έχει πνεύμα μέσα του. Αυτό όμως για να το θεύσεις αυτό το πνεύμα πρέπει να του δίνεις τροφή. Η τροφή, ένα βασικό στατικό είναι η τέχνη. Μιλάω ως καλλιτέχνης τώρα, θα μου πείτε από τη δική μου πλευρά. Εμένα η τέχνη με έχει σώσει στη ζωή μου από πολλά πράγματα. Και ίσως είναι η απάντηση στο υπαρξιακά μου προβλήματα. Γιατί χωρίς να δημιουργήσω, χωρίς να κάνω τέχνη, νομίζω θα είπα και να ζω. Έτσι αλλιώς την αίσθηση αυτή ότι υπάρχεις, δεν υπάρχεις, για μένα υπάρχω, διαμέσου ότι δημιουργώ. Όπως είπα και ο Ντεκάρτε, σκέφτομαι άρα υπάρχω. Ναι, σωστά. Τέλος πάντων. Επιστρέφοντας πάλι, θα έλεγα, στις αξίες και στην τέχνη, θα ήθελα να πω ότι οι πλασματικές αξίες που δημιουργούνται σήμερα από το μάρκετινγκ της τέχνης, έχουμε κατατήσει τους περισσότερους καλλιτέχνες να είναι τεχνίτες, αντί για καλλιτέχνες. Να είναι, θα έλεγα, βιομηχανή παιχνιδιών, για να κανοποιούν τα γούστα κάποιων πολύ πλούσιων δίλερς, επιχειρηματιών, και έτσι να παίζουμε ένα παιχνίδι χρηματιστριακό και εκεί να δημιουργούμε λάθος αξίες. Αξίες πολύ εφήμερες που δεν έχουν καμία βάση. Αυτές οι αξίες τις επικροτούμε και εμείς, που πολλές φορές δεν καταλαβαίνουμε το αντικείμενο, δεν καταλαβαίνουμε τι είναι όλα αυτά τα πράγματα, αλλά λέμε αφού είναι έτσι, εντάξει, το παιδί μας οκ. Αλλά αυτές οι αξίες που δημιουργούνται, δεν είναι σε σωστή βάση, αυτές θα δώσουν στην επόμενη γενιά την βάση για να προχωρήσουν, το οποίο θα είναι μια σαθρή βάση, μια βάση με πύληνα πόδια, που κάποια στιγμή αυτό θα καταρρεύσει. Θέλω να πω ότι εδώ μιλάμε, ακουστήκαν πάρα πολλές απόψεις από το πρωί σας εδώ. Το θέμα είναι ότι έχουμε ένα πρόβλημα όλοι μας γενικά ως άνθρωποι, θυμόμαστε. Ό,τι και να πούμε αυτή τη στιγμή. Όσο εγώ καταρχήν να σας πω κάτι, δεν πιστεύω στις μεγάλες ιδέες, στις ιδέες που μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Για μένα δεν υπάρχουν τόσο μεγάλες ιδέες. Για μένα υπάρχει ο άνθρωπος. Μια βασική αξία είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Και ίσως οι μικρές ιδέες που μπορεί να χτίσεις λιθαράκι, λιθαράκι να χτίσεις κάτι πολύ μεγάλο που ίσως μπορεί να αλλάξει κάποια πράγματα. Πάνω σε αυτό θέλω να σταθώ, ότι μέσα από τις μικρές ιδέες, μέσα από τα μικρά πράγματα της ζωής μας, αλλά να είναι όσο γίνεται το δυνατόν αυθεντικά, γιατί δεν έχουμε μάθει να... Ξεχάσαμε πια, θα έλεγα, το αυθεντικό. Ποιο είναι πια αυθεντικό. Αν μπορέσουμε και ψάξουμε και σκεφτούμε λιγάκι, δηλαδή να αρχίσουμε μέσα μας να αναρωτηθούμε με τον εαυτό μας, να σκεφτούμε ποιο είναι το σωστό, ίσως το λάθος, είναι πολύ βασικό πράγμα να ξεφύγουμε από αυτά. Πόλες φορές και να καούμε και να προβληματιστούμε και να διαλύσουμε τα πάντα από μέσα μας αρχίζει να βρούμε κάποια αυθεντικά πράγματα μέσα μας. Και πάνω σε αυτά να χτίσουμε μια καινούργια βάση. Ίσως είναι και προσωπική του καθενός αυτή η βάση, αλλά είναι μια βάση να ξέρετε η οποία δεν θα σας προδώσει ποτέ, γιατί θα είναι κάτι εντελώς δικό σας και αυθεντικό. Αυτό έχει σημασία, γιατί εγώ ως καλλιτέχνης, άμα δεν είμαι ειλικρινής και αυθεντικός, δεν μπορώ να δημιουργήσω οποιαδήποτε τέχνη, δεν μπορώ δηλαδή να κοροϊδέψω τον κόσμο, αλλά δεν μπορώ να κοροϊδέψω πρώτα απ' όλα τον ίδιο μου τον εαυτό. Αυτό είναι ένα βασικό στοιχείο. Τέλος πάντων, γυρνώ πάλι στα έργα εδώ και βλέπουμε κάποια κομμάτια από κάποια Μουσεία στο εξωτερικό, που έχουν παρουσιαστεί, που βλέπουμε, ας πούμε, από ανευτελέση υλικό, ότι μπορεί να σταθεί ένα έργο μέσα σε ένα χώρο, το οποίο είναι σχεδόν μπαρόκ, σε ένα μεγάλο Μουσείο. Επανέρχομαι πάλι στο θέμα της μνήμης, γιατί είναι ένα πράγμα το οποίο με ενοχλία φάνταστα, ότι ξεχνάμε πολύ εύκολα πράγματα και καταστάσεις, δηλαδή με λίγα λόγια έχουμε αποκτήσει μνήμη ψαριού, που πολλές φορές πιστεύω ότι ακόμα και η ιστορία, που διδάσκεται πια, νομίζω ότι μπορεί να μην έχει κανένα νόημα στην ουσία, γιατί αν η ιστορία επαναλαμβάνεται συνέχεια, χωρίς κανένα δίδαγμα, ποιος ο λόγος να μαθαίνεις για την ιστορία, δηλαδή απλά μόνο από περιέργεια. Σε ένα χρόνο, σε δύο χρόνια, σε τρία χρόνια, εδώ που βρισκόμαστε όλοι, ό,τι έχει υποθεί εδώ πέρα, νομίζω θα έχει ξεχαστεί. Δεν νομίζω ότι θα θυμάται κανείς. Ίσως 1% σαν αυτό που ίσως σας έχει μείνει από κάτι. Γιατί αυτή τη στιγμή ο καθένας μπορεί να σκέφτεται τα δικά του, να σκέφτεται το σπίτι του, να σκέφτεται που θα πάει μετά, το βράδυ κτλ. Ίσως δεν θα σκεφτεί ποτέ, γιατί ξέρετε, θέλουμε να ξεφύγουμε, επαναλαμβάνω πάλι, από τον εαυτό μας. Θέλουμε, φοβόμαστε, να αντιμετωπίσουμε μάλλον τον εαυτό μας, να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας. Ο Φρέσι Μπέκονας, από τους μεγαλύτερους ζωγράφους, τον είχαν ερωτήσει κάποτε και του λένε, πώς μπορεί κάποιος να ζωγραφίζει σαν κι εσάς. Και λέει, κοίτα να δεις, λέει ακόμα και καθαριστριά, μπορεί να ζωγραφίζει σαν κι εμένα, αρκεί να απενεχοποιηθεί από τους φόβους της και τις ανασφαλιές της. Ουσιαστικά, το μυστικό το στοιχείο είναι αυτό, να αποτινάξουμε από πάνω μας, τους φόβους και τις ανασφαλιές μας, να κοιταχτούμε στον καθρέφτη μας, μπροστά γυμνή, εμείς κι ο εαυτός μας, και να δούμε πραγματικά, ποιοι είμαστε. Θα μου πείτε, είναι τεράστιο, είναι πολύ δύσκολο πράγμα αυτό, δεν είναι τόσο απλό πράγμα να γίνει στον καθένα. Προτιμούμε να είμαστε σε μια λανθάνουσα κατάσταση, να μισοκυμόμαστε δηλαδή, σαν μια υπνοτισμένη κατάσταση, θα έλεγα, δια μέσω της τεχνολογίας, δια μέσω όλα αυτά που είπα πριν. Και έτσι, να περνάει η ζωή μας, να περνάει ο χρόνος, να περνάνε όλα ωραία, κλπ. Και κάποια στιγμή, όταν τελειώσει αυτός ο χρόνος, που δεν επιστρέφεται με τίποτα, έχω γνωρίσει ανθρώπους με δισεκατομμύρια κλπ, πάρα πολύ ολόκληρους ανθρώπους, βλέπεις φτάνουν σε μια αλληλεγγύη που δεν μπορεί να εξαγοράσουν το χρόνο. Αυτό είναι το μυστικό δηλαδή, το χρόνο σας να τον σέβεστε και να τον διαχειρίζεσαι σωστά. Δηλαδή, εγώ αυτό σήμερα θέλω να σας πω, τελειώνοντας, ότι να μπορείτε να διαχειρίσετε το χρόνο σας και οι στιγμές της ζωής σας, να είναι αυτές οι οποίες είναι πραγματικά αυτές που θέλετε εσείς προσωπικά. Και όχι αυτό που θα θέλανε κάποιοι άλλοι να ζείτε μέσα από τις ζωές κάποιων άλλων, ίσως μέσα από εικόνες κάποιων άλλων να μπούμε μέσα σε όλο αυτό το παιχνίδι. Μακάρι να μπορέσουμε να φτάσουμε, εύχομαι και με τη βοήθεια της τεχνολογίας, αν τη διαχειριστούμε σωστά, να φτάσουμε κάποια στιγμή στην αυτογνωσία και να φτάσουμε στο επίπεδο να είμαστε άνθρωποι στον πλανήτη Υγεία ως άνθρωποι και όχι ούτε φυλές ούτε χώρες ούτε τίποτα. Να είμαστε οι άνθρωποι, το ανθρώπινο γένος, αυτό το ανθρώπινο γένος. Εγώ πιστεύω ότι το ανθρώπινο γένος και όχι σε καταστάσεις και οτιδήποτε άλλο. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για το χρόνο σας. Και εύχομαι καλή συνέχεια σε οτιδήποτε κάνετε. Σας ευχαριστώ. |
