| : Μέσα στον κόσμο, με το όνομα του Βίλκεν Μπράιχ, γεννήθηκα 24 Μαρτίου, στις εβδομάδες του 2014. Μέσα στον κόσμο, με το όνομα του Βίλκεν Μπράιχ, γεννήθηκα 24 Μαρτίου, στις εβδομάδες του 2015. Μέσα στον κόσμο, με το όνομα του Βίλκεν Μπράιχ, γεννήθηκα 24 Μαρτίου, στις εβδομάδες του 2014. Μέσα στον κόσμο, με το όνομα του Βίλκεν Μπράιχ, γεννήθηκα 24 Μαρτίου, του 1897, στη Βιέννη. Δάσκαλός μου ήταν ο Φρόιντ. Τον πίστεψα, τον αγάπησα, αλλά διαφοροποιήθηκα από τον πνευματικό μου πατέρα. Έτσι γέννησα τη ραϊκική ανάλυση και τη σωματική ψυχοθεραπεία. Ήμουν ο πρώτος που έβαλε το σώμα μέσα στη ψυχοθεραπεία. Αυτά που είπα για την εποχή μου ήταν έξω από τη νόρμα. Γι' αυτό θεωρούμε από τις πιο ριζοσφαστικές προσωπικότητες στην ψυχοανάλυση και έχω αμφισδητηθεί πάρα πολύ. Είμαι εδώ σήμερα για να βοηθήσω κι εγώ με τον τρόπο μου. Είμαι αυτός που μίλησε για την ευαίσθητη και πρόημη σχέση της μητέρας και του βρέφους, που μίλησε για την αξία του αγγίγματος, την ενέργεια, το πόσο σημαντικό είναι να έχουμε σχέσεις με τους άλλους και τα λόγια μου σήμερα νομίζω ότι είναι πιο εφήμερα από ποτέ. Ο δάσκαλος μου έλεγε ότι ο άνθρωπος γεννιέται με το ένστικτο του θανάτου. Εγώ ήρθα να διαφοροποιηθώ και να πω ότι ο άνθρωπος γεννιέται με το ένστικτο της ζωής. Και αυτό ξεκινάει μόλις από τη σύλληψή μας. Καλησπέρα σας. Σήμερα το θέμα μας είναι η νόρμα. Μια νόρμα που επικρατεί σήμερα, τουλάχιστον στη δική μας την οικογένεια, είναι η απόκτηση μιας εξασφαλισμένης ζωής για τα παιδιά. Εσείς τι έχετε να πείτε γι' αυτό? Να τους πείτε ότι δεν υπάρχει εξασφαλισμένη ζωή. Και αν υπάρχει κάπου και κάποτε, να μάθουν οι γονείς στα παιδιά τους να ζουν με τη φράση «όλα εξαρτώνται από σένα». Μια νόρμα σήμερα είναι οι γονείς στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, άμεσα ή έμεσα, από καλή πρόθεση πάντα, από ανησυχία τις περισσότερες φορές, δεν επιτρέπουν να δοκιμάσουν τα παιδιά τους εμπειρία στο φαγητό, «φάε όλο το φαγητό σου, δεν είναι σωστό αυτό που τρως», στην κίνηση «πρόσεχε, πρόσεχε θα πέσεις», στο χώρο, στο χρόνο, «βιάσου γιατί έχουμε να πάμε αγγλικά», και συνηθίζεται μέχρι σήμερα να τους ελέγχουν το πώς θα παίξουν, τι θα φάνε, εάν θα βάλουν κοντομάνικο στη βροχή ή όχι, εσείς τι έχετε να μας πείτε γι' αυτό. Πες τους να αφήσουν τα παιδιά τους να έρθουν σε επαφή με τις πέντε αισθήσεις τους. Συνήθως η νόρμα στη δική μας την οικογένεια είναι να μην εκδηλώνεις τα συναισθήματά σου, γιατί έτσι είσαι περήφανος και δεν δείχνεις τους άλλους ότι είσαι βάλλοντος. Τι είδε έχετε εσείς γι' αυτό? Εντάξει. Παρακαλώ. Να τους πεις ότι ο έρωτας, η εργασία και η ελεύθερη έκφραση συναισθημάτων είναι τα τρία πιο βασικά πράγματα στη ζωή του ανθρώπου. Πες τους ότι εγώ είμαι ευαίσθητος, εγώ είμαι ευαίσθητος, πες τους ότι στην οικογένεια η νόρμα είναι η λογική και το συνέστημα, έτσι μεγαλώνουμε σήμερα, να έχουν πάρει διαζύγιο, δεν χωράνε μαζί. Να τους πεις ότι η λογική και το συνέστημα χωράνε μαζί, μπορούν να πάνε χέρι-χέρι. Και επίσης να τους πεις να μην ξεχνάνε ότι το συνέστημα έχει τη δική του λογική. Πάρα πολλές φορές μέσα στην οικογένεια ακούγεται η φράση «έλα μωρέ τώρα, αυτά πέρασαν, τι τα θυμάσαι αυτά τα παιδικά, περασμένα, ξεχασμένα, δεν είσαι πια παιδί τώρα, έχεις μεγαλώσει». Πες τους ότι η μόνη νόρμα είναι ότι όλοι θα βιώσουμε τα αναπτυξιακά μας στάδια. Από την αρχή μέχρι το τέλος, από την εντομήτρια ζωή, τη στιγμή που θα μας πιάσει η μαμά μας στα χέρια της, την πρώτη στιγμή που θα κάνουμε τα πρώτα μας βήματα, τη στιγμή που θα ενταχθούμε στο σχολείο, μέχρι την ενηλικίωσή μας. Επίσης, πες τους να μην ξεχνάνε ότι κάποτε υπήρξαν και αυτοί παιδιά και αυτό το παιδί που υπήρξε μέσα τους, ζει μέχρι τώρα. Και θα ζει μέχρι να φύγουν από αυτή τη ζωή. Να πει στους γονείς, να αφουγγράζονται αυτό το παιδί, το συνέσθημα δηλαδή που έχουν μέσα τους διαφορετικά, θα έρθουν τα παιδιά τους να τους αναλάβουν ψυχικά. Ασυνείδητα βέβαια. Και όλα αυτά μου είπε και ήρθα να σας πω εγώ σήμερα, εδώ. Ποια είναι η νόρμα, τι είναι η νόρμα στην οικογένεια. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτό που είπα και προγμένως, όλοι θα διανύσουμε τα αναπτυξιακά μας στάδια. Αυτό που διαφέρει στον κάθε έναν από μας είναι πώς τα διήνυσε μέσα στην οικογένειά του. Εγώ σήμερα θα σας πω για τις νόρμες που επικρατούν και για αυτές κατεμέ που θα έπρεπε να επικρατούν. Το μόνο σίγουρο που θέλω να μοιραστώ σήμερα μαζί σας, είναι ότι μια νόρμα, ένα μότο, δεν ξέρω, που θα έπρεπε να μπει και μέσα στο οικογενειακό σύστημα και μέσα στα σχολεία, είναι όχι απλά το να είσαι ο εαυτός σου, το να γίνεις ο εαυτός σου. Ας πάρουμε λίγο το ταξίδι από την αρχή. Για να δούμε πώς δημιουργείται η νόρμα για τον κάθε ένα από μας. Είστε έτοιμοι? Ωραία. Ο άνθρωπος σήμερα έχει φύγει από την εσωτερική του κίνηση. Από την κίνηση προς τον εαυτό του. Αλλά και από την κίνηση προς τον άνθρωπο. Έχει απομακρυθεί από τη φύση του. Για παράδειγμα, μια νόρμα είναι ότι έχουμε απομακρυνθεί ποιοι από το φυσικό το και το. Όλα ή θα είναι στην υπερβολή τους ή θα είναι στο τίποτα. Για να δούμε λοιπόν. Ας πάμε στο πρώτο στάδιο. Στην εδωμήτρια ζωή. Από εδώ που ξεκινά η ζωή μας. Το ξέρετε ότι παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο το πώς θα είναι η ζωή μας μέσα στη μήτρα της μαμάς μας. Μια νόρμα σήμερα είναι... τα παιδιά να γεννιούνται μέσα από τεχνητές διαδικασίες αναπαραγωγής. Έχει αρχίσει να γίνεται νόρμα. Για φανταστείτε... πώς είναι ένα παιδί συναισθηματικά... όταν η ζωή του ξεκινάει να γίνεται. Πώς είναι ένα παιδί συναισθηματικά... όταν η ζωή του ξεκινάει μέσα από την φυσική ένωση δύο ανθρώπων. Τη φυσική ένωση ενός οαρίου και ενός σπερματοζοαρίου. Μέσα από αγκαλιά, ζεστασιά, αγάπη, τριφερότητα. Εκείνη τη στιγμή λένε ότι μέσα στη μήτρα της γυναίκας γίνεται ένα μικρό μπιγ μπανγκ. Μια λάμψ. Αυτή είναι η ενέργειά μας. Με αυτή την ενέργεια θα γεννηθεί ο καθής από εμάς. Και είναι η κινητήριος δύναμη που μας πάει μπροστά. Άραγε τι συναισθηματικούς πόρους μπορεί να έχει ένα παιδί... το οποίο δεν έχει γεννηθεί μέσα από αυτή τη διαδικασία. Σίγουρα δεν είναι η μόνη μεταβλητή που μας καθορίζει. Αλλά αυτή τη στιγμή, σε αυτό το στάδιο που είμαστε και γι' αυτό που μιλάμε... είναι σημαντικό να το αναφέρουμε. Και πάμε στο επόμενο στάδιο. Που νέο το και τόσο. Μαζί με το πρώτο στάδιο... που είναι τη στιγμή που μας παίρνει η μαμά στην αγκαλιά της. Εδώ η νόρμα είναι... εκτός από εξαιρέσεις που η μητέρα μπορεί να έχει κάποια δυσκολία στην υγεία της... οι γυναίκες πια να γεννάνε με κεσαρική. Ένα παιδί που έχει γεννηθεί με φυσικό τρόπο... που αυτό αρχίζει να μην είναι νόρμα πια. Τα πρώτα ερεθίσματά του είναι τελείως διαφορετικά από ένα άλλο παιδί. Και πάλι θα πω ότι σε αυτά τα στάδια φτιάχνουμε τους πρώτους συναισθηματικούς μας πόρους. Ανεξάρτητα μετά το πώς θα επηρεάσει η οικογένεια, το σχολείο... ή οποιοσδήποτε άλλος να αναστρέφεται με το παιδί. Ένα μωρό που έχει γεννηθεί φυσιολογικά... ήδη από την πρώτη δύσκολη στιγμή της ζωής του... γιατί φαντάζομαι μπορεί να έχετε ακούσει γι' αυτό που λέμε το τραύμα της γέννησης... έχει κάνει εμπλοκή μαζί με τη μητέρα αρχικά... και με το παιδί του. Άρα ο πρώτος πόρος που έχει φτιαχτεί είναι ότι μπορώ να εμπλέκομαι στα πράγματα... και να τα καταφέρνω. Σκεφτείτε πως είναι ένα παιδί που για κάποιους λόγους γεννήθηκε με κεσαρική... που ξαφνικά, χράτ, το βγάλανε από την κοιλιά του. Βλέπετε πως είναι ένα παιδί που, για κάποιους λόγους, γεννήθηκε με κεσαρική... το βγάλανε από την κοιλιά της μητέρας του, μέσα από την ηρεμία του... εθνίδια, χωρίς προειδοποίηση, μέσα από τη ζεστασιά και την ασφάλεια. Είναι πολύ πιθανό σε αυτό το παιδί, οι πρώτοι πόροι που θα δημιουργηθούν... να είναι ότι δυσκολεύομαι να εμπλακώ στις επιλογές της ζωής μου... και σε όλα αυτά που στη συνέχεια θα κάνω. Ή είναι πιθανό, κάθε φορά που βρίσκομαι σε μια δύσκολη κατάσταση... ενώ έχω ανάγκη πολύ τη βοήθεια να προσπαθώ συνεχώς να αποδεικνύω... ότι θα τα καταφέρω μόνο εγώ. Και πάλι, δεν είναι η μοναδική μεταβλητή που επηρεάζει το χαρακτήρα μας... αλλά αξίζει να την αναφέρουμε. Σε αυτό το στάδιο, ανεβαίνοντας αυτό το βέλος του χρόνου που θα δείτε σήμερα... η πιο σημαντική στιγμή της ζωής μας είναι όταν η μητέρα μας μας παίρνει αγκαλιά. Είναι τη στιγμή που είτε το μωρό θυλάσει, είτε το μωρό πιεί με το πιπερό... γίνεται ένα με τη μαμά του. Είναι μέσα σε αυτή την κίνηση. Σε αυτή την κίνηση δεν υπάρχει διαχωρισμός. Η αγκαλιά είναι αυτή. Υπάρχει ενότητα, υπάρχει ολότητα. Οπότε ο καθής από εμάς, χωρίς βέβαια να το θυμόμαστε... το πρώτο σχήμα για τον εαυτό μας το έχουμε φτιάξει μέσα από τα μάτια της μητέρας μας. Το πώς καθρεφτιστήκαμε μέσα στα μάτια της. Αυτή τη στιγμή μπορούμε να κάνουμε κάτι. Να γυρίσετε και να δείτε το διπλανό σας. Γυρίστε και να δείτε το διπλανό σας. Μέσα στα μάτια του καθρεφτίζεται το είδωλό σας. Έτσι είναι και με το μωρό. Με τη μόνη διαφορά όμως ότι εμείς όλοι που είμαστε ενήλικες... έχουμε διαχωριστεί από τη μητέρα. Έχουμε περπατήσει, γιατί η κίνηση φέρνει το διαχωρισμό. Ένα μωρό που είναι εδώ και που δεν έχει περπατήσει, δεν είναι διαχωρισμένο... όπως η μητέρα του βλέπει τον εαυτό της, θα κοιτάξει και τον μωρό της. Γι' αυτό βλέπουμε ανθρώπους που είναι πολύ χαρούμενοι, άλλοι που είναι πιο αγχώδεις... που ό,τι και να κάνουν, η πρώτη τους ενέργεια είναι αυτή που τους δόθηκε εκείνη τη στιγμή. Σε αυτό το στάδιο φτιάχνεται η αυτοαξία μας. Όχι η αυτοκτιμήση και η αυτοπεποίθηση, αυτό έρχεται αργότερα. Είναι το εγώ αξίζω. Σε αυτό το στάδιο επίσης... μια νόρμα εδώ, τουλάχιστον στη δική μας συγκογένεια... είναι ο πρώτος σημαντικός άλλος όταν γεννιέται το παιδί... για τη μάνα, είναι η μάνα της ή η πεθερά της. Ενώ σε αυτό το στάδιο πολύ σημαντική είναι η συμβουλή του πατέρα. Σε αυτό το στάδιο επίσης, μια νόρμα εδώ που γίνεται η θρέψη. Εδώ που μαθαίνουμε να θρεφόμαστε... συμβολικά και κυριολεκτικά στη ζωή μας. Εδώ το μαθαίνουμε. Το αν απολαμβάνω το εδώ και τώρα... και δεν ανησυχώ για αυτό που θα έρθει μετά... σε αυτό το στάδιο το μαθαίνουμε όλοι. Βλέπετε, όλοι βλέπετε, όλοι βλέπετε. Αν ανησυχώ για αυτό που θα έρθει μετά, σε αυτό το στάδιο το μαθαίνουμε όλοι. Μια νόρμα που επικρατεί σήμερα... ενώ εδώ πρέπει να μάθουμε την ηρεμία, την απόλαυση, τη θρέψη... είναι ότι την ώρα που θυλάζει ή ταΐζει με τον πιπερό της η μητέρα, το μωρό... ανακατεύονται πάρα πολύ. Γιαγιάδες, παππούδες. Με αποτέλεσμα η νόρμα να είναι ότι η μητέρα δεν επιτρέπεται να είναι... αυτό που νιώθει και αυτό που θέλει. Μία άλλη νόρμα είναι καθώς μεγαλώνει το παιδί σε αυτό το στάδιο... και αρχίζει να μαθαίνει τις ανάγκες του... γιατί η νόρμα, η κανονική είναι ότι εδώ μαθαίνω τις ανάγκες μου. Μία νόρμα είναι η μάνα να κοιτάει τη μάνα της... να συνεννοούνται μεταξύ τους ενώ το μωρό δεν θέλει να φάει άλλο. Ο σύζυγος κάποιες φορές να λέει, έλα μωρέ μην το πιέζεις το παιδί... αλλά αυτή η καταπίεση να συνεχίζεται. Αυτό το παιδί μετά σαν ενήλικας θα είναι αυτός που θα καταπίνει τα πάντα... και θα προσπαθεί να ευχαριστήσει όλους τους υπόλοιπους. Αυτά γίνονται, αυτές είναι οι νόρμες που επικρατούν σε αυτό το στάδιο. Και ας πάμε λίγο πιο μετά. Εδώ μεγαλώνει το παιδί, μεγαλώνει ο άνθρωπος και αποφασίζει να διαχωριστεί. Εδώ κάνει τα πρώτα του βήματα. Φεύγει από την αγκαλιά της μάνας και αρχίζει να καταλαβαίνει το διαχωρισμό. Ότι είναι διαφορετικό και όχι ένα. Και εδώ, κρατήστε το, όσοι από εσάς τους νέους αποφασίσουν να γίνουν γονείς, σε αυτό το στάδιο παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο ο πατέρας. 18 μηνών με τριών ετών, εδώ είναι το πεδίο του πατέρα. Από τη στιγμή που θα αρχίσει να μπουσουλάει το παιδί, κύρια ευθύνη μέσα σε αυτό έχει ο πατέρας. Και έτσι, εδώ το παιδί μεγαλώνει, περπατάει, αρχίζει να κάνει ζημιές, να εξερευνά τον κόσμο. Όσοι είστε εδώ μαμάδες, μπαμπάδες, είναι εκείνο το στάδιο που έχετε δει. Τα παιδιά σας να ανοίγουν τα σιρτάρια, να πηγαίνουν στις μπρίζες, να φωνάζουμε όχι, πρόσεχε. Εδώ η νόρμα κανονικά είναι το παιδί να λέει όχι και εγώ. Γιατί αυτές οι δύο λέξεις είναι αυτές που φέρνουν το διαχωρισμό από εδώ. Όμως αυτό δεν είναι νόρμα για κάθε παιδί. Και δεν το κάνουν όλα τα παιδιά, γιατί τα μάτια που κοιτάνε το παιδί και το στόμα που τους μιλάει εκείνη τη στιγμή είναι διαφορετικό από οικογένεια σε οικογένεια. Και εδώ αλλάζει η αναπτυξιακή νόρμα. Και εδώ μαθαίνουμε τα όρια. Από τη στιγμή που διαχωριζόμαστε από τον άλλον, μαθαίνουμε τα όρια. Γιατί εδώ στην αγκαλιά δεν υπάρχουν όρια, είμαστε ένα. Εδώ αυτό που παρατηρείτε σήμερα και δουλεύοντας τόσα χρόνια με παιδιά και με γονείς, γίνεται το εξής. Ή θα υπάρξουν παιδιά απόλυτα υπεύθυνα, με απόλυτη ευθύνη του υπερεγώ, της κοινωνίας δηλαδή και του νόμου, ή παιδιά παραβατικά, που προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να βρουν το εγώ τους. Γιατί κάποτε δεν τους δόθηκε εδώ, σε αυτό το στάδιο, η συνθήκη να πούν όχι και εγώ. Και βέβαια, όπως είπα και προηγουμένως, σε αυτό το στάδιο, η παντοδυναμία της μητέρας εκτοπίζει το πατέρα. Και αυτό είναι μια νόρμα. Και εδώ μεγαλώνουμε και φτάνουμε στα τρία-πέντε. Εδώ η νόρμα, κανονικά, που θα έπρεπε να είναι, είναι δύο γονείς που αγαπιούνται με απόλυτη ευθύνη εαυτού. Ο καθής μέσα στο εμείς, για τον εαυτό του. Και με αγάπη και σεβασμό προς τον άλλο. Εδώ, τουλάχιστον στη δική μου εμπειρία, οτιδήποτε άλλο, χωρίς αυτό, τελειώνει. Εμπειρία, οτιδήποτε άλλο, χωρίς αυτό, να συμβαίνει. Θυματοποίηση, γκρίνια, που πολλές φορές οδηγείται σε ένα διαζύγιο και σε μια διάσπαση της οικογένειας. Σε αυτό το στάδιο, να θυμάστε ότι φτιάχνουμε την ικανότητά μας του να αγαπώ και να αγαπιέμαι. Ο καθένας αυτή την ικανότητα τη μαθαίνει διαφορετικά μέσα από το σπίτι του. Επίσης, σε αυτό το στάδιο, σύμφωνα με τη βιοκοινωνική θεωρία, κάνουμε την ταύτισή μας με τον φίλο μας. Δηλαδή, αν είμαι κορίτσι, θα ταυτιστώ με τη μαμά μου. Αν είμαι αγόρι, θα ταυτιστώ με τον παπά μου. Και αυτό όλο ολοκληρώνεται στο τέλος της Δεστέρας Δημοτικού. Βέβαια, σε κάθε οικογένεια μπορεί να υπάρξουν διαφορετικές ταυτίσεις. Και αυτή είναι μια νόρμα που θα έπρεπε από όλους μας να είναι σεβαστή και αποδεκτή. Κι εδώ μεγαλώνω και πάω στο σχολείο, που κανονικά η νόρμα θα ήταν το σχολείο να έχει το εβδομήντρο. Το σχολείο να έχει το εβδομήντα της εκατό της ευθύνης μου και το τριάντα η οικογένεια. Εδώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Έχουμε μια άλλη νόρμα. Σε αυτή την ηλικία μαθαίνουμε την κοινωνικοποίηση, το πώς να αναστρεφόμαστε με τους άλλους. Μπορεί και εδώ να έχουμε τα τραύματά μας σε οποιαδήποτε βαθμίδα. Και καθώς περνάν τα χρόνια και φτάνω στην εφηβεία μου, θα πρέπει να κάνω την κυκλοστροφή μου. Είναι έτοιμος και ο κέφαλος να το κάνει αυτό, δηλαδή να αρχίσω να βλέπω τα πράγματα σφαιρικά. Δεν είναι αυτή η νόρμα όμως. Η νόρμα, εδώ τουλάχιστον σε εμάς, είναι να φτιάχνω ένα ιδιοψυχαναστικό τρόπο σκέψης, και μέσα από την οικογένεια, και μέσα από την απομνημόνιυση των μαθημάτων, την απουσία κριτικής σκέψης στο δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα, την έλλειψη σεξουαλικής διαπαιδαγώκησης, την απομόνωση μέσα από την οικογένεια, την διαπαιδαγώκηση, την απομόνωση μέσα από τη χρήση του διαδικτύου, σε συνοδεία με ένα γωνιό που προσπαθεί να τα ρυθμίσει χωρίς βοήθεια, όλα μόνος του. Εδώ φτάσαμε στο τέλος της διαδρομής. Εντομήτρια, στοματικό στάδιο, μυικό, εδώ φτιάχνουμε το θωρακάμες για την κοινωνία, εδώ είναι η εσωτερική μας δύναμη και εδώ είναι η αξία μας. Η ταύτισή μας με τον φίλο μας ή όχι, τον αγαπώ και τον αγαπιέμαι και εδώ η κυκλοστροφή μας. Περιέγραψα τις νόρμες στο δικό μου φτωχό μυαλό, τουλάχιστον από αυτά που έχω δει και αυτό που νομίζω εγώ ότι θα ήταν σημαντικό και χρήσιμο να υπάρχει σαν νόρμα σε όλους μας. Θα κάνω μια σύνδεση με την αρχή της ομιλίας μου ότι το μόνο σίγουρο είναι ότι όλα αυτά τα στάδια, αν έχω να σας πω εγώ κάτι σήμερα, ασυνείδητα ψυχικά τα περνάμε σε όλη μας τη ζωή. Μπορεί να τα έχουμε φύσει πίσω μας με το κατασκευασμένο χρόνο, με αυτό το χρόνο που έχουμε κατασκευάσει, αλλά ψυχικά δεν έχουν φύγει. Και αυτή είναι η μοναδική νόρμο που νομίζω ότι υπάρχει και έχει ο καθής από μας μέσα του. Ο σκοπός της ζωής μας θα ήταν ίσως να πάμε και να θεραπεύσουμε όλα εκείνα τα κομμάτια με ό,τι ελλείμματα έχει φύγει ο καθής από μας και να τα φέρουμε στο εδώ και τώρα, να μη φοβόμαστε να τα βλέπουμε και να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για αυτά. Η συζήτηση για τις νόρμες είναι πραγματικά πάρα πολύ μεγάλη. Θα μπορούσα να κάτσω και να σας μιλήσω με τις ώρες. Το μόνο που θέλω να κρατήσετε και στην καρδιά σας και στη ψυχή σας είναι ότι βλέποντας όλα αυτά πίσω μας, μπορούμε να πάμε και να γίνουμε αυτός μας. Όχι απλά να είμαστε αυτός μας. Να γίνουμε αυτό που βλέπετε εδώ και στην οθόνη. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνο εάν δύο καθένας μας τον εαυτό τους στις τρεις διεστέσεις του χρόνου. Και αυτό θα μπορούσε να είναι η ενήλικη μας νόρμα. Το παρελθόν, το τώρα μας και το μετά μας. Μια άλλη νόρμα, δεν ξέρω, πείτε το πώς θέλετε, θα ήθελα να μοιραστώ εγώ μαζί σας σήμερα και που θα ήταν χρήσιμο να υπάρχει στη ζωή μας. Θα ήταν να ευχαριστούμε και να χωράμε τον εαυτό μας. Για να μπορέσουμε να ευχαριστούμε και να χωράμε και τον άλλον, να συγχωράμε. Γιατί το συγχωρώ είναι σε χωράω. Και μέσα στο εμείς να μπορούμε να διαχωριστούμε με απόλυτο σεβασμό προς τον εαυτό μας και με απόλυτο σεβασμό προς τον άλλον. Γιατί μία νόρμα που επικρατεί σήμερα για αυτό το διαχωρισμό είναι η νόρμα του εγωκεντρισμού. Το στάδιο των δύο-τριών ετών που ο καθένας λέει ένα εγώ και θεωρεί ότι έχει βρει την ύπαρξή του και την ουσία του. Αυτό δεν μπορούμε να το βρούμε. Μόνο την ατομικότητά μας μπορούμε να τη βρούμε μέσα στο εμείς με απόλυτο σεβασμό και απόλυτη αποδοχή προς τον άλλον και προς τον εαυτό μας. Διανείστε λοιπόν το βέλος του χρόνου. Μη φοβάστε να γυρίσετε πίσω και να δείτε από πού ξεκινήσατε. Με αγάπη για τον εαυτό σας. Με αγάπη και συγχώρηση για τον άλλον. Και με την παραδοχή ότι η νόρμα και η απουσία νόρμας φτιάχνουν την ολόκλητα. Δεν θα μπορούσε το ένα χωρίς το άλλο. Φτιάχτε, λοιπόν, τη δική σας νόρμα. Ξεκινήστε από τώρα για να τη μεταλαμπαδεύσετε στα παιδιά σας, που ούτε κι αυτό είναι νόρμα, όποιος εσείς είστε. Και να τα μεταλαμπαδεύσετε στα παιδιά σας, που ούτε κι αυτό είναι νόρμα, όποιος επιθυμεί μπορεί να κάνει, παιδιά. Και κρατήστε μια προτεινόμενη νόρμα στην καρδιά και στο μυαλό, become yourself, αυτό που έχουν γράψει και εδώ τα παιδιά, με αγάπη και αυτογνωσία και σεβασμό προς τον άλλον. Σας ευχαριστώ πολύ. Κλείνοντας, θέλω να ευχαριστήσω όλα αυτά τα παιδιά. Είμαι πάρα πολύ συγκινημένη. Θα σας δώσω ένα χειροκρότημα. Και επειδή είμαι κι εγώ μητέρα τρίων κοριτσιών, θέλω να ευχαριστήσουμε και να δώσουμε ένα χειροκρότημα στους γονείς αυτών των παιδιών. Γιατί αυτοί τα έφτασαν μέχρι εδώ σήμερα. Και κλείνοντας, θέλω να φιερώσω, μου επέτρεψαν τα παιδιά, ό,τι μπορώ να το πω, σε έναν πολύ σημαντικό άνθρωπο, τον Ιωάννη Παρασκεπόπουλο, που δούλεψε εδώ κάποτε μηχανολόγος-μηχανικός, στη Σαναυπηγία της Σύρου. Οφείλω πολλά σε αυτόν. Και σήμερα έχει παίξει πολύ σημαντικό ρόλο, που είμαι εγώ εδώ και μοιράστηκα όλα αυτά μαζί σας. Σας ευχαριστώ πολύ. |
