| Διάλεξη 9: Στο προηγούμενο μάθημα συζητήσαμε το ζήτημα της προτεραιότητας του Μάρκου έναντι των υπολοίπων Ευαγγελίων. Και είπαμε ότι είναι μια από τις βασικές αρχές της θεωρίας των διοπηγών. Είδαμε όλα τα ζητήματα που συνδέονται με αυτή την προτεραιότητα, όπως είδαμε και τις δυσκολίες τις οποίες αφήνει ανοιχτές ακόμα και αναπάντητες και άλλητες αυτή η υιοθέτηση της προτεραιότητας του Μάρκου. Ωστόσο αυτό που καταλήγει κανείς αυτό εδώ και το συμπέρασμα είναι ότι φαίνεται να είναι η πιο ευολική, αν θέλετε, η πιο ικανοποιητική λύση καθώς στην τελετήρια των θεωριών πάλι τε, κλείνουμε να επιλέγουμε αυτή που είναι απλούστερη και ικανοποιητικότερη όσον αφορά την επίλυση του ζητήματος. Μια πτυχή πολύ ενδιαφέρουσα του συνοπτικού ζητήματος είναι αυτό που ονομάζουμε ιδιαίτερο υλικό στο Ματθέο και στο Λουκά. Για το ιδιαίτερο υλικό στο Μάρκο ήδη μιλήσαμε και είπαμε ότι είναι ένα κομμάτι το οποίο δεν είναι πολύ μεγάλο, είναι πολύ μικρό σε σχέση με το υλικό που βρίσκουμε στους άλλους συνοπτικούς ως ιδιαίτερο. Και φυσικά είχαμε πει και εκεί το τέλος μου φτάνει η έρευνα, γιατί φυσικά δεν μπορούμε να ξέρουμε από πού μπορεί να προέρχεται αυτό, κατά πάσαχνα με τα αποφορικές παραδόσεις. Όταν όμως κοιτάμε τώρα τους δύο συνοπτικούς παρατηρούμε ότι αυτοί έχουν ένα δικό τους εξακολουστό υλικό και ο Ματθέος και ο Λουκάς. Όσον αφορά τον Ματθέο πρόκειται ουσιαστικά για υλικό παράδοσης το οποίο το διαθέτει μόνο εκείνος, όπως σημειώνουμε συνήθως με το κεφαλαίο μη στην έρευνα για να μπορούμε να συνεχίσουμε. Και μάλιστα, και αυτό είναι πάντα ενδιαφέρον με τις ιδιαίτερες αφηγήσεις των δύο Ματθέου και Λουκά, ότι στο ιδιαίτερο υλικό του καθενός ανήκουν ιστορίες, ανήκουν αφηγήσεις που έχουν μια ιδιαίτερη σημασία. Μα ενός χάρη η γνωστή παραβολή των 10 παρθένων, γνωστή ακριβώς γιατί και στη μηνογραφία εκεί, ιδιαίτερα της μεγάλης εβδομάδας, έχει αξιοποιηθεί, βλέπουμε εκεί ότι υπάρχουν... Είναι μία αφήγηση η οποία είναι μόνο στο Μάρκο Ματθέο, είναι όμως εξαιρετικά γνωστή σε όλους μας. Είναι η παραβολή της τελικής κρίσης πάνω, που πρόκειται για μία ιστορία που την έχει μόνο ο Ματθέος. Απομένως το ιδιαίτερο υλικό διασώναζε κάποια στοιχεία, θα πρέπει να πούμε στα συνέχεια, κάποιες αφηγήσεις, που όπως είναι λογικό είναι αυτές που περισσότερο από όλα τονίζουν και δίνουν νόημα στην ιδιαίτερη θεολογία και τις ιδιαίτερες πτυχές της σκέψης του εκάστου του Ευαγγελίου. Και όσον αφορά τον Ματθέο, αυτό το ιδιαίτερο υλικό είναι κυρίως λόγια και παραβολές. Ήδη ανέφερα δύο παραβολές και κοντά σε αυτά βέβαια κανείς μπορεί να αναφέρει και πολλά άλλα. Και εκτός από αυτό το υλικό, το οποίο είναι θα λέγαμε υλικό με κάποια λόγια και παραβολές, είναι άλλο κομμάτι αυτό του υλικού, το οποίο έχει μερικά στοιχεία εξαιρετικά παράδοξα και οι ιστορίες μοιάζουν να αγγίζουν το χώρο του θρηλού. Δηλαδή θα πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, στο ιδιαίτερο υλικό του Ματθέου ανήκει η ιστορία με τους φύλακες, τους φουρούς, έξω από τον τάφο του Ιησού. Όπου εκεί οι φύλακες γίνονται σεισμούς, κατεβαίνουν άγγελοι και αγγελούν τον Ιηθοπροστά από την θήρα του λιμίου και τελικά οι φύλακες φεύγουν τραυμαρμένοι και το κατεξητεύουν με ένα στοιχείο αρκετά παράδοξο αυτό της καφόδου των αγγέλων, αυτό του σεισμού και της σκύλησης του λίθου στοιχεία που προσυμβιάζουν ακριβώς αυτό το ιδιαίτερο υλικό του Ματθέου. Επομένως έχουμε ένα υλικό διπλό παραβολές και λόγια από μια μεριά ιστορίες από την άλλη μεριά που έχουν αυτό το παράδοξο και το υπερφυσικό που είναι χαρακτηριστικό στον Ματθέο. Είναι πολλές φορές δύσκολο στο Ματθέο να γίνει μια διάκριση ανάμεσα σε αυτό που λέμε κύμελο του Ματθέου και στο ιδιαίτερο υλικό και να γίνει μια διάκριση ας πούμε σε αυτό το ιδιαίτερο υλικό και μεταξύ ενός πληρεύτερης εκδοχής ενός κοινού υλικού. Δηλαδή, τι θέλω να πω με αυτό. Δεν ξέρουμε πάντα αν αυτές οι προσθήκες, όπως αντιλαμβανόμαστε του Ματθέου ως μία σημεία, ουσιαστικά είναι δικές του προσθήκες της οποίας θα βάλει σαγλία από το ιδιαίτερο υλικό του ή είναι προσωπικές του παραβάσεις και δεν είναι, δεν είμαστε βέβαιοι, ότι δεν είναι, ας πούμε, η ιστορία αλλά οτιωρωμένη και απλώς οι άλλοι ευαγγελιστές για τους δικούς τους λόγους επιλέγουν να κόψουν ορισμένα κομμάτια και να διατηρήσουν κάποια άλλα. Και αν υποθέσουμε τώρα ότι αυτό το υπιπλέον υλικό κάθε φορά υπάρχει, το επιπλέον αυτός είναι το εξής. Ποιος είναι αυτός που το προσθέτει αυτό το υλικό? Ποιος είναι αυτός που το προσθέτει ο Ματθαίος, υπήρχε μήκος στην παράδοση. Και απλώς ο Ματθαίος το προσθέτει, ποιος ο Ματθαίος είναι αυτός που το επινοεί και αν το επινοεί μέσα από ποιες διαδικασίες και διαργασίες το επινοεί και αν τελικά δεν το επινοεί εκείνος και υπήρχε στην αρχική εκδοχή της αφήγησης την οποία παραθέτει, τελικά οι άλλοι ευαγγελιστές το αφαίρεσαν συνειδητά και αν δεν γιατί. Βλέπετε πολύ σύνθετα τα ερωτήματα, είναι κέρια όμως τα ερωτήματα, χωρίς όμως να μπορούμε να πούμε σήμερα με ικανότητα ότι είναι το ένα ή το άλλο, γιατί ακριβώς για όσον αφορά το ιδιαίτερο υλικό του κάθε ευαγγελιστή δεν έχουμε σχεδόν τίποτα στα χέρια μας, αλλά όλα αυτά έχουν χαθεί μέσα στο χρόνο και πλέον αποτελούν με παρελθόν και μάλιστα με το παρελθόν πολύ δύσκολα, δύσκολο να διερευνηθεί. Τώρα, στη διαφάνεια που βλέπετε βλέπετε ακριβώς έναν κατάλογο του ιδιαίτερου υλικού του Ματθαίου και βλέπετε ότι είναι διάστατο σε όλη την αφήνιση, δεν είναι δηλαδή συγκεντρωμένο σε ένα κομμάτι όμως, αλλά φαίνεται ότι υπάρχει πολλά σημεία. Φυσικά τα δύο πρώτα κεφάλαια του Ματθαίου είναι κείμενα τα οποία ανήκουν στο ιδιαίτερο υλικό του και αφορούν στη γενναλογία και στη γέννηση του Ιησού, ξέρουμε ότι ο Μάρκος δεν έχει τέτοιες αφηγήσεις και ο Λουκάζ ο οποίος έχει αφηγήσεις στη γέννηση έχει δύο διαφορετικές αφηγήσεις. Και στη συνέχεια ένα άλλο κομμάτι το οποίο αποτελεί ιδιαίτερο υλικό του Μάρκου είναι το 11-28 έως 30 όπου Ιησούς καλύει όλους αυτούς που είναι κουρασμένοι να τους αναπαύσει και να τους ξεκουράσει. Ακολουθεί στη συνέχεια στο κεφάλαιο 13 στους τύγους 24 έως 30 πάλι μία παραβολή η παραβολή του Σκορέα αλλά εδώ ο τρόπος που ο Ματθαίος χορουσιάζει την παραβολή του Σκορέα όσο η παραβολή των Ζυζανίων στην αρχή είναι πολύ διαφορετική και δεν υπάρχει στα άλλα μας ευαγγέλια στη συνέχεια έχει την ερμηνεία της παραβολής των Ζυζανίων είναι λογικό και αυτό πάλι ανήκει στο ιδιαίτερο υλικό του και στη συνέχεια έχει μια σειρά από παραβολές για τον κρυμμένο θησαυρό ή για τον καλό μαργαρίτι ή για τη Σαγίνη πέφτει μέσα στη θάλασσα που είναι και στους παραβολές και πάλι και τις οποίες δεν τις βρίσκουμε στους άλλους ευαγγενιστές και στο Ματθαίος 13 και στο Ματθαίος 17 24-27 και αυτό ανήκει και αυτό στο ιδιαίτερο υλικό του Ματθαίου όπου στο 24-27 έχουμε την ιστορία με το δίδραχμο και το φόρο και την καταβολή του φόρου πάλι δεν έχουμε το διαφορά με το θαυμαστό στοιχείο είναι το ψάρι αυτό που Ιησούς λέει στον Πέτρο πήγαινε να ψαρέψεις γιατί έχει σκανδαλιστεί και ανησυχεί μάλλον ανησχύμαλλον ο Πέτρος τι θα γίνει για να πληρώσουν το φόρο και ο Ιησούς για να μην σκανδαλιστούν όλοι οι υπόλοιοι και τον δούλος ένα άνθρωπο ο οποίος δεν συμμορφώνεται στις πιταγιές του νόμου στέλνει τον Πέτρο να ψαρέψει ένα ψάρι και αφού το βρίσκει βρίσκει μέσα στο σκώμα του ένα ασημένο νόμισμα και επομένως εδώ έχουμε βλέπετε το θαυμαστό πάλι αυτό στοιχείο που πόμεντι χαρατρέζει πάρα πολλές φορές το ιδιαίτερο υλικό του Ματθαίου. Και στη συνέχεια στο κεφάλαιο 18 στους τείχους 23 έως 35 έχουμε την παραβολή για τις υπόρρες του Κακού ο Φιλέτη στο 20 κεφάλαιο στους τείχους 1 έως 16 έχουμε πάλι παραβολή η οποία έχει να κάνει με τους εργάτες του Αβελώνα βλέπετε το υλικό είναι κυρίως όπως είπαμε υλικό που έχει να κάνει με παραβολές και λόγια και υπάρχει και το παράδοξο ήδη αναφερθήκαμε σε αυτό θα αναφερθούμε και στη συνέχεια ξανά. Στο κεφάλαιο 20 λοιπόν είπαμε 1 έως 16 είναι η ιστορία των εργατών του Αβελώνα στο κεφάλαιο 21 στους τείχους 28 έως 32 πάλι έχουμε ιδιαίτερο υλικό όπου είναι τα δύο παιδιά η παραβολή των δύο υιών την οποία λέει ο Ιησούς εκεί στους Ιουδαίους ακολουθεί στο κεφάλαιο 25 η παραβολή των 10 παρθένων και στη συνέχεια στους τείχους 31 έως 46 έχουμε την παραβολή της κρίσης για την οποία ήδη μιλήσαμε και ακολουθεί στο Μακθέως 27 δηλαδή παίρνουμε στην αφήγηση του Πάθους. Αφήγηση λοιπόν στο 27 3 έως 10 έχουμε τηνωμαστεί ιστορία με την προδοσία του Ιούδα και το τέλος του Ιούδα που υπάρχει μόνο εδώ και στους τείχους το ίδιο κεφάλαιο 62 έως 66 το ιδιαίτερο υλικό πάλι ανήκει και η ιστορία με την παράκληση από μέρους των Ιουδαίων προς τον Πιλάτου να τους δώσει κουστοδία για φορούς για να φυλάξουν τον Ντάφ και αυτό φυσικά επιβάζει για όσα θα γίνουν στη συνέχεια στο Μακθέως 28 έως 28 είναι ιστορία όπως είπαμε πριν με τους φορούς. Βλέπουμε λοιπόν ένα ιδιαίτερο υλικό που κυρίως είναι παραβολές άγνωσες από τα άλλα Ευαγγέλια, έχει όμως και κάποια περιστατικά, έχει κάποια σύντομα λόγια και κυρίως έχει χάρτες ιστορίες οι οποίες έχουν μέσα τους το θαυμαστό και το παράδοξο στοιχείο. Και θα φέρω τώρα ένα παράδειγμα για να καταλάβουμε μία άλλη περίπτωση μια ιδιαίτερη περίπτωση ιδιαίτερου υλικού του Μακθέου όπου μέσα σε μία αφήγηση την οποία την έχουν και οι τρεις επαγγελιστές υπάρχει ένα κομμάτι το οποίο το έχει μόνο ο Μακθέως και αυτό φυσικά καλεί η συζήτηση που είπαμε πριν αν τελικά εδώ ο Μακθέος ουσιαστικά προσθέτει ο ίδιος κάποιο υλικό ή αν πρόκειται για υλικό το οποίο ουσιαστικά το αγγλίζει ο Μακθέος την ολοκληρωμένη εκδοχή της συγκεκριμένης ιστορίας. Το παράδειγμα είναι με την βάφτιση του Ιησού στη συνάντηση με τον Ιωάννη και την βάφτιση αν προσέξουμε έχω τα τρία παραδείγματα Μακθέος 313-17, Μάρκος 19-11 και Λουκάς 321-22 και μόνο με μία πρώτη ματιά κανείς αντιλαμβάνεται ότι την εκτενέστερη εκδοχή του περιστατικού την έχει ο Μακθέος. Ο Μακθέος λοιπόν προσθέτει κάποιες δύο στίχους τον 14 και 15 στους οποίους δεν τους έχουν οι άλλοι δύο Ευαγγελιστές, δηλαδή λέει διαβάζω χαρακτηρίστικα τότε παραγίνεται ο Ιησούς από της Γαλιλαίας έτω τον Ιορδάνη προς τον Ιωάννη την βαπτιστή είναι υπό αυτού. Ο δε Ιωάννη σε κόλλει αυτό λέγον εγώ χρειάχωρο πόσο βαπτιστή είναι και εσύ έρχει πρός με. Αποποιηθεί ο Ιησούς είπε προς αυτόν αφεσάρτη ούτο γαρ πρέπον εστοί μη πληρώσαι πάσα δικαιοσύ. Τότε αφήσει αυτόν. Και βαπτιστής ο Ιησούς ανέβει ευθύς από την ύδα του σκύλου είναι όχθησαν αυτό οι ουρανοί και είδε το πνεύμα του Θεού καταβαίνουν ως υπεριστερά και ερχόμενον από αυτόν. Και ειδού φωνή εκ των ουρανών λέγωσα ούτος εστιμει ως μοναπτός ενώ ευδόκησε. Εδώ έχουμε την εκτενέστερη ενοχή και εδώ έχουμε και το καινούριο στοιχείο που δεν το βρίσκουμε στους άλλους δύο επαγγελματιστές είναι η συζήτηση του Ιησού με τον Ιωάννη. Ο Ιωάννης εκφράζει σε αντίλησεις του για να βαπτίσει τον Ιησού του λέει ότι εγώ δεν μπορώ να σε βαπτίσω γιατί είσαι ανώτερό μου και ο Ιησούς του ζητάει να προχωρήσει στην βάπτιση. Ούτε ο Μάρκος ούτε ο Λουκάς διασώζουν αυτή τη συζήτηση. Αντίθετο το κάνει ο Ματθαίος και το κάνει έτσι θα λέγαμε μία πάρα πολύ ξεκάθαρα και φυσικά εδώ είναι και το μεγάλο ερώτημα γιατί ενώ φαίνεται και οι τρεις να συμφωνούν στα προστατικά στη σειρά και το λεξιλό για να είναι, ήδη εδώ έχουμε μία απόπλευση. Και αυτό είναι όπως είπα και πριν που δημιουργήθηκε την προκάλεση της συζήτηση κατά πόσο εδώ έχουμε να κάνουμε ίσως με θα λέγαμε μία ιστορία η οποία είναι στην πηρέστερη της εποχή στον Μαθαίο και είναι περισσότερο συμπληρμένη στους άλλους δύο Ευαγγελιστές. Και τέτοιες ιστορίες έχουμε κι άλλες μέσα στον Μαθαίο. Και είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό ότι έχουμε τέτοιες άλλες ιστορίες, δεν είναι το μόνο περιστατικό αυτό που θα μέφερα. Ένα λοιπόν είναι στους κήπους του 14, δηλαδή εδώ έχουμε δρυπή παράδοση και ουσιαστικά τον Μαθαίο να διατηρεί μία εκτενέστερη εκδοχή. Έχουμε λοιπόν στους τείχους 28-31 στο 14 κεφάλαιο, όπου έχουμε την περιγραφή του περηπάτου επάνω στη θάλασσα από τον Ιησού. Έχουμε και το περιστατικό με τον Πέτρο. Ο Πέτρος ζητά από τον Ιησού να του επιτρέψει να περπατήσει κάτι που δεν το έχουμε αλλού. Στο 16 κεφάλαιο στη συνέχεια, βέβαια ξέρουμε ότι αυτό λογικά το συμπεριλαμβάνει ο Μαθαίος γιατί ο Μαθαίος γενικά έχει μία ιδιαίτερη συμπάθεια στον Πέτρο και είναι το Ευαγγέλιο εκείνο το οποίο περισσότερα από όλα προβάλλει το πρόσωπο του Πέτρου, είναι στο μόνο Ευαγγέλιο. Και αυτό τώρα το αναφέρω ως παρένθεση όπου ο Ιησού στην ομολογία του Πέτρου στην Κεσάρια του Φιλίπου λέει ότι εσύ είσαι ο Πέτρος και πάνω σε αυτή την πέτρα θα οικοδομήσω την Εκκλησία μου. Και αντίθετα στην περίπτωση του Μάρκου, παρόλο που ο Μάρκος γενικά θεωρείται, όπως είπαμε στο πρωμήρο μάθημα, ο μαχιστής και ο ελληνευτής του Πέτρου, σημαντικά η εικόνα του Πέτρου δεν είναι και τόσο θετική που και εκεί πάλι αυτό έχει να κάνει με την θεολογία του συγκεκριμένου Ευαγγελίου γιατί ακριβώς το Ευαγγέλιο του Μάρκου τονίζει με ιδιαίτερη έμφαση την αποτυχία των οφουτών και την αδυναμία τους να αναγνωρίσουν τον Ιησού. Εδώ στο Ματέο ο Πέτρος είναι ένα πρόσωπο το οποίο έχει μια ιδιαίτερη θέση και επομένως είναι λοιπόν λοιπόν να διασώζει αυτή την αφήγηση και τον Πέτρο με προπατά πάνω στη θάλασσα, χάνει βέβαια την πίστη του, όμως θα τον σώζει ο Ιησούς. Και επομένως, εδώ έχουμε λοιπόν μία εκτενέστερη εκδοχή του γνωστού περιπάτου του Ιησού πάνω στη θάλασσα, λα έχουμε αυτό το ιδιαίτερο στοιχείο και φυσικά το ερώτημα είναι αν εδώ τελικά έχουμε μία προσθήκη η οποία είναι μία συνειδητή προσθήκη εκ μέρους του Πέτρου και ίσως και του κατασκευασμού, κάτι που ωστόσο δεν φαίνεται να συμβαίνει εδώ, ή αν πρόκειται για μία εκτενέστερη αφήγηση, την πραγματικά εκτενέστερη, την οποία για κάποιο λόγο οι άλλοι δυο Ευαγγελιστές αποφάσισαν να μην διατηρήσουν σε αυτή τη μορφή. Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι στους 16 κεφάλους, στους τύχους 17 έως 19, όπου είναι ακριβώς αυτό που είπαμε ότι εσείς ο Πέτρος και επί ταύτη την Πέτρα οκοδομήσω την Εκκλησία μου, αυτό δεν υπάρχει στους άλλους Ευαγγελιστές, ήδη μίλησα γι' αυτό αρκετά νωρίτερα, και συνεχίζουμε στο κεφάλαιο 21 προς τύχους 14 έως 26, όπου έχουμε τον Ιησού να διώχνει τους εμπόρους από το Ναό και με μία συνέχεια της ιστορίας διαφορετική από αυτή που ξέρουμε από τους άλλους δυο Ευαγγελιστές, όπου εδώ στη συνέχεια προσύνδρου λέει αυτό τυφλή κεχωλία είναι το ιερό και θεράτοψη. Αυτούς έχουμε θεραπεία δηλαδή ανθρώπων, οι δόντες δε οι αρχιερείς και οι γραμματίστες θαυμάσια επίηση και τους παιδάς κράζοντας ειναι το ιερό και λέγοντας σωσανά το Υιώ Δαβί διγανάκτησαν και είπαν αυτό ακούης, ότι ουτι λέγουσιν ουδε Ιησούς λέγεν αυτοίς ναι, ουδέποτε ανέγνωτοτι εξ τόμα τους νυπούν και θυλαζούντον κατεπτήσω ένα και κατε λοιπόν αυτοίς, αυτούς εξήλθεν έξω της πόλης της Βιθανία και ηλίσθη εκεί. Αυτό είναι περιστατικό και το έχουμε άλλο. Έχουμε όλη την άλλη ιστορία και είμαστε μικρές στους 4 ευγενιστές να εκδίξουν τον εμπόρον από τον ναό. Φαίνεται ότι είναι πολύ σημαντικό γεγονός μέσα στην παράδοση για τον Ιησού. Όμως αυτή τη συζήτηση των Φαρισαίων και των γραμματέων με τον Ιησού, τον δοξασμό του από τα παιδιά και τα θαύματα δεν το έχουμε στις άλλες αφηγήσεις. Μια ακόμα τέτοια προστίκη του Μαρθέου έχουμε στο κεφάλαιο 27 και στο στήπο 19 που είναι ακριβώς η πυροφορία που δίνει η γυναίκα του Πιλάτο στον Πιλάτο όσον αφορά το όνειρο που είδε και η παράκληση που είπαν στον άντρα της να μην αντικήσει τον Ιησού και να μην του κάνει κακό γιατί αυτή έχει δει το όνειρο που είδε από βραδίς. Αυτό δεν υπάρχει στους άλλους Ευαγγελιστές και είναι καθαρά προστίκη του Μαρθέου πάλι με αυτό το στοιχείο το υπερφαλτισικό, το εξωτικό, θα λέγαμε έξω από τα δεδομένα τα ανθρώπινα. 27 κεφάλαιο στους στίχους 52-53, είμαστε στο Πάθος, είναι εκεί το παράξενο εκείνο γεγονός που γίνεται ο σεισμός μετά τον θάνατο του Ιησού, ανοίγουν οι πέντρες, ανοίγουν τα μνημεία, σχίζει το καταπέτασμα και βγαίνουν οι νεκροί. Και αυτοί οι νεκροί κυκλοφορούν ανάμεσα στους ζωντανούς ένα πολύ δύσκολο χώρος τον Μαρθέου, δημιουργεί αρκετά προβλήματα ελευθευτικά και αυτό ανήκει πάλι εδώ στην ιστορία του Πάθους ως μια προσθήκη του Μαρθέου πάλι στο χώρο του υπερφυσικού, του δημιουργικού, του θαυμαστού, του παράδοξου, αφού φυσικά δημιουργεί εύλογα την απολύα γιατί συνέβη αυτό το περιστατικό, πολύ δεν περισσότερο τι συνέβη με αυτούς τους νεκρούς στη συνέχεια. Άλλωστε να πω ότι εδώ ίσως ο Μαρθέος το χρησιμοποιεί δηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο προληπτικά το γεγονός της ανάστασης. Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχει ένα ιδιαίτερο υλικό στον Μαρθέο, δύσκολο επαναλαμβάνω να ορίσουμε αν αυτό το υλικό το αντλεί από κάποια πηγή ή κάποια ξεχωριστή πηγή και το προσθέτει στις ιστορίες τις οποίες αφηγείται ή αν, γι' αυτό η κάζιτα ότι είναι μάλλον το πιο πιθανό, ο Μαρθέος γνωρίζει είτε μια διαφορετική εκδοχή των ιστοριών είτε πολύ πιο θερισσότερο γνωρίζει πιο ολοκληρωμένες αυτές τις ιστορίες και γι' αυτό επιλέγει να διατηρήσει μέσα στην αφήγησή του αυτές τις πιο εκτελείς εκδοχές της κάθε ιστορίας. Και γιατί ακριβώς όλα αυτές οι εκτελείς εκδοχές φαίνεται στην προκειμένη περίπτωση ότι εξυπηρετούν τα ενδιαφέροντα του συγγραφέα, τα θεολογικά, είτε τα ενδιαφέροντα του όσον αφορά συγκεκριμένα πρόσωπα μέσα στην ιστορία του αρχαίου αγωνοπριστιανισμού. Όπως έχει ο Μαρθέος αυτό το ιδιαίτερο υλικό, το ίδιο παρατηρούμε και στην περίπτωση του Λουκά. Και στην περίπτωση του Λουκά έχουμε ένα πάρα πολύ μεγάλο υλικό γύρω στον τρίτο του Ευαγγελίου, το οποίο προέρχεται, δεν συμφωνεί με το υλικό των άλλων δύο Ευαγγελιστών, ούτε αγγλείται από την πηγή ιδεολογίων, ούτε από τον ίδιο τομάχο. Είναι λοιπόν ένα ιδιαίτερο υλικό, εγώ δίνω εδώ πέρα και θα δούμε ένα-ένα τα σημεία στα οποία υπάρχει αυτό το ιδιαίτερο υλικό, τα οποία πολλά από αυτά μας είναι εξαιρετικά γνωστά και αγαπητά, καθώς είναι αφηγήσεις τις οποίες δορίζουμε πάρα πολύ καλά, τα δύο πρώτα κεφάλαια του 1 έως 2, έχει να κάνει με αυτό που λέμε προϊστορία του Ιησού, που είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η ιστορία του Ευαγγελισμού της Ελισάβετ για τη γέννηση του Ιωάννη του Βαπτιστή, οι δύο λοιπόν αυτή ευαγγελισμοί, οι γυμνουσίνες και οι δύο γεννήσεις του Ιωάννη και του Ιησού. Στη συνέχεια, στο κεφάλαιο 3, στους τείχους 23 έως 28, έχουμε μια ενδιαφέρουσα πληροφορία που βρίσκουμε μόνο στον Λουκά, ότι ο Ιησούς αρχίζει την πήγη αδράσκου στα 30 του χρόνια και στη συνέχεια έχουμε ένα γενναλογικό του Ιησού, ο οποίος είναι πολύ διαφορετικός από αυτό το γενναλογικό κατάλογο που έχουμε στο κατά Μαθαίον Ευαγγέλιο. Πάει και αυτό ανήκει στο ιδιαίτερο υλικό του συγγραφέα. Στο κεφάλαιο 7, στους τείχους 11 έως 17, θα δούμε πάλι μία άλλη ιστορία η οποία δεν υπάρχει, ένα θάμμα, που είναι το θάμα της αναστάσεως του γιού της χείρας της Ναΐ, που είναι πάλι καθαρά δική του ιστορία, δεν την έχουμε στους άλλους Ευαγγελιστές. Στο κεφάλαιο 8 συνεχίζει ο Ευαγγελιστής με το ιδιαίτερο υλικό του, βλέπετε και εδώ πάλι το υλικό είναι διάστατο, δεν είναι συγκεντρωμένος σε ένα μόνο μέρος, να πούμε ότι πήρε μια συλλογή και την ασωμάτωσε μέσα στη δομή της ιστορίας του, αλλά είναι στοιχεία τα οποία τα βάζει σε διάφορα σημεία της ιστορίας. Το κεφάλαιο 8 στους τύχους 1-3 μιλά για τη Μαρή τη Μαγδανή και μιλά και για τις υπόλοιπες γυναίκες, οι οποίες τον ακολουθούν και οι οποίες πολλές από αυτές έχουν ευεργετηθεί από τον Ιησού με χάμματα. 9 κεφάλαιο στοιχεί 51 έως 56, έχουμε ένα περιστατικό στη Σαμάρια, που δεν το γνωρίζουμε παλού, όπου Ιησούς γίνεται αποδέκτης μιας ευθρότητας εκ μέρους των Σαμαριτών. Για να συνεχίσουμε στο 10 κεφάλαιο στους τύχους 29 έως 42, όπου έχουμε την παραβολή, την πάρα πολύ γνωστή και αγαπητή παραβολή του καλού Σαμαρίτη. Για να συνεχίσεις στη συνέχεια στο στίχο 29, πιο νωρίς είναι η ιστορία με τους εβδομίκοντα, οι οποίοι επιστρέφουν και του μεταφέρνουν την επιτυχία του στο 1720 του Ευαγγενισμού. Στο κεφάλαιο 11 στη συνέχεια έχουμε στους τύχους 5 έως 8 την παραβολή για τον φίλο που επισκέπτεται, τον φίλο του μέσα και μετά τα μεσαάνυχτα, ο φίλος μου που έρχεται τα μεσαάνυχτα. Και στους τύχους 27 έως 28 η φωνή αυτής της γυναίκας, η οποία μακαρίζει τον Ιησού και την κυλία που τον ευάστασε, είναι πάλι χαρακτηριστική παράδοση από τον Λουκάρ. Στο 12 κεφάλαιο στη συνέχεια έχουμε την περιποπή στο 13 έως 21 όπου είναι η παραβολή του Άφνου Πλουσίου. Και στο 13 στη συνέχεια δέχουμε μια σειρά από παραβολές. Στους τύχους 1 έως 19 έχουμε την έκλυση για μετάνοια. Στο 14 κεφάλαιο στους τύχους 1 έως 4 έχουμε την θεραπεία του υδροπηχού κατά την ημέρα του Σαββάτου, παρ' έναν θάνατο που το έχει μόνο ο Λουκάς. Και στο 15 κεφάλαιο στους τύχους 8 έως 32 έχουμε την ιστορία της χαμένης γραχμής και την ιστορία του χαμένου Λιού, πάλι εξαιρετικά αγαπητοί και γνωστοί, δημιουφυλές θα λέγαμε, παραβολοί. Στο 16 κεφάλαιο στους τύχους 19 έως 31 έχουμε την ιστορία με τον πλούσιο και τον πτωχό Λάζαρο. Και στο 17-19 έχουμε λόγους του Ιησού, οι οποίοι ουσιαστικά δεν είναι γνωστοί από τα άλλα λόγια που έχουμε στα άλλα Ευαγγέλια. Στο 18 κεφάλαιο στους τύχους 1 έως 14 είναι η παραβολή του Αδεκοκριτή και στο 19 κεφάλαιο στους τύχους 1 έως 10 είναι η ιστορία του Σαφιέου. Στην συνέχεια στο κεφάλαιο 22, ξαναβρίσκουμε αυτό το ιδιαίτερο υλικό που έχουμε ουσιαστικά ακολουθεί τους άλλους Ευαγγελιστές, στο κεφάλαιο που συμβεί λοιπόν στους τύχους 35 έως 38 έχουμε την άρνηση του Πέτρου, μάθω μου μάλλον την διάψαση επιμέτως του Πέτρου, κι ας δείτε πιθανότητας να προδώσει τον Ιησού, έχουμε μια συζήτηση για το πώς ο Ιησούς έχει αποστείλει τους μαθητές του μέσα στον κόσμο, 23 κεφάλαιο στους τύχους 6 έως 12, το περιστατικό που ο Ιησούς αποστέλεται από τον Πιλάτος στον Ιρόδη και γίνεται αυτό μια αφορμή για να αποφανθεί για την τύχη του ο Ιρόδης και στη συνέχεια το περιστατικό με τον Βαραβά και τέλος στο κεφάλαιο 24 έχουμε εδώ μια πολύ χαρακτηριστική ιστορία που δεν υπάρχει, είναι η ιστορία προς αιμαούς, και ανεχθούμε ότι υπάρχει παράλληλος ο ακτινές τέλος του μαθητού και φυσικά έχουμε στο τέλος και την εμφάνιση του Ιησού στους Αποστόλους. Το ερώτημα λοιπόν βλέπω ότι είναι τεράστιο ετοιλικό και όπως είπα και πριν ένα πολύ μεγάλο μέρος αυτών των αφηγείς, αφηγείς εξαιρετικά αγαπητές ακόμα και σήμερα, παραβολές οι οποίες περισσότερα από όλες ξεχωρίζουν, το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι από πού της βρίσκει ο Λουκάς, από πού αντλεί το όλο αυτό υλικό, έχει κάποιες ιδιαίτερες παραδόσεις, είναι δικές του παρεμβάσεις. Αυτό που σήμερα λέμε είναι ότι γενικά ο Λουκάς δεν συνηθίζει να, επινοεί θα λέγαμε ιστορίες, αλλά ο Λουκάς γενικά έχει μια τάση να αξιοποιεί προηγούμενο υλικό, το οποίο βρίσκει στην παράδοση. Δεν μπορούμε εδώ να του προσάψουμε ότι κατά κάποιον τρόπο παρεμβαίνει θα λέγαμε στην παράδοση και με κάποιον τρόπο συμπαρεμβαίνει στις ιστορίες και με κάποιον τρόπο προσθέτει δικά του στοιχεία. Από αυτό μπορούμε να ρωτήσουμε το ίδιο που ρωτάμε και στην περίπτωση του Ματθαίου. Λύπως έχουμε και εδώ γνώση μιας άλλης εκλογής αυτής της λαβόμενης τριπλής παράδοσης, που είναι η παράδοση που είναι εκείνοι στους τρεις Ευαγγελιστές. Βλέπουμε, υπάρχει και ένα άλλο στοιχείο πολύ ενδιαφέρον, μια ιδιαιτερότητα σε αυτό το ιδιαίτερο υλικό του Λουκά, ότι πολλές φορές ο Λουκάς χρησιμοποιεί μικρό το οποίο το βρίσκουμε στους άλλους τρεις Ευαγγελιστές, αλλά το βαθύμε σε διαφορετικές συνάφειες, δίνοντας έτσι μια διαφορετική ερμηνεία. Ένα παράδειγμα, για αυτό που λέω τώρα, είναι στο κεφάλαιο 4, στους τείχους 16 έως 30. Στο κεφάλαιο 4, στους τείχους 16 έως 30, έχουμε την ιστορία με το κήρυμα του Ιησού στη Ναζάρετ. Το κήρυμα του Ιησού στη Ναζάρετ το γνωρίζουμε και από τους άλλους δύο Ευαγγελιστές, το γνωρίζουμε και από τον Μαρτέο, το γνωρίζουμε και από τον Μάρο. Βέβαια ο καθένας το τοποθετεί σε διαφορετικό σημείο στην αφηγησία του. Εδώ είναι ο Λουκάς ο μόνος ο οποίος επιλέγει να το βάλει στην αρχή της δημόσιας τράσης του Λουσού και είναι σημαντικό, γιατί όπως θα δούμε και όπως γνωρίζει ο κάθε μελεστής του Λουκά, ουσιαστικά πρόκειται για ένα κείμενο το οποίο έχει προγραμματική αξία μέσα στο Καταλικάν Ευαγγέλιο, γιατί ουσιαστικά προδιαγράφει τη σημασία που έχει η έλευση του Ιησού στον κόσμο και το τι ακριβώς σημαίνει για τους ανθρώπους αυτές οι επιπτώσεις της έλευσης του Ιησού. Και επίσης μια διαφορά που υπάρχει πολύ σημαντική είναι ότι μόνο ο Λουκάς ουσιαστικά παραθέτει το τι ακριβώς κήρυξε ο Ιησούς στην Ναζαρέτη. Το ερώτημα είναι εδώ, ο Λουκάς αντί ενέττα από την Παλαιά Διαθήκη ουσιαστικά αξιοποιεί όλο αυτό το υλικό για να φτιάξει το λόγο του Ιησού ή πρόκειται για μια εκτενέστερη εκδοχή της ιστορίας του κηρύμματος του Ιησού στη Ναζαρέτη, την οποία γνωρίζει ο Λουκάς. Αυτό παραμένει οπωσδήποτε ανοιχτό στην έλευση. Ένα άλλο ενδιαφέρον ταξιδευτικό είναι στο 5.1 έως 11, όπου εδώ έχουμε την κλήση των πρώτων μαθητών. Την κλήση των πρώτων μαθητών την βρίσκουμε και στους άλλους δύο Ευαγγελιστές. Όμως εδώ ο Λουκάς έχει μία αφήγηση, εξαιρετικά παράδοξη, έχει να κάνει με ένα θαύμα, το οποίο είναι το θαύμα της θαυμαστής Αλλίας. Ο Ιησούς λέει στους μαθητές που δεν έχουν πιάσει τίποτα να ρίξουν μέσα στην τεκριμένη πλευρά το δίκτη και να πιάνουν κάποια ψάρια αυτό που καλεί το θαυμασμό τους, ο Πέτρος στη συνέχεια του νομολογεί και λέει είσαι έναν άξιος άνθρωπος να είσαι στο πλιάρι όμως ή ούτε καθεξής. Και στη συνέχεια ο Ιησούς τους καλεί να γίνουν μαθητές. Αν πάμε να δούμε την ίδια ιστορία στο Μαρθέως 4 στο 1822, εκεί θα δούμε ότι ο Ιησούς βλέπει τους μαθητές να στείχονται δίπλα στη δάλασσα και να καθαρίζουν τα δίθη και τους καλεί, ουσιάζει δηλαδή αυτό το περιστατικό με τη θαυμαστή Αλία. Αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση του Μάρκου. Εκείνο που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι εν αντίστοιχο περιστατικό θαυμαστής Αλίας έχουμε στο τέλος της αφήγησης του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου όπου ο αναστημένος Ιησούς εμφανίζεται στους μαθητές στη Γαλληλέκια και επαναλαμβάνει το ίδιο θαύμα. Εκεί βέβαια και αυτό θα σας δείξουμε αργότερα εκτενέστερα όταν θα κάνουμε λόγο για τη σχέση του Λουκά με τον Ιωάννη και τον υπόλοιπο συνοπτικό με τον Ιωάννη. Εκεί το θαυμαστό αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι το θαύμα έτσι όπως γίνεται και ότι αναγνωρίζει ο Πέτρος και ο μαθητής που αγαπούσε ο Ιησούς τον Ιησού ως αυτόν ο οποίος βρίσκεται στην όχη και πήγε το θαύμα, προϋποθέτει τη γνώση αυτού του περιστατικού που έχουμε στην αρχή της ιστορίας των μαθητών με τον Ιησού στον κατά Λουκά. Δηλαδή προϋποθέτει ένα διαφορετικό Ευαγγέλιο και αυτό φυσικά έχει προκαλέσει πολλές φορές συζήτηση και δείχνει εδώ ίσως ότι υπάρχει ένα κοινό παραδοσιακό παράδοσης στο οποίο μοιράζονται ο Ιωάννης με τον Λουκά ή η κοινότητα του Ιωάννη γνωρίζει και το Ευαγγέλιο του Λουκά. Αλλά όπως είπα και πριν αυτά είναι θέματα τα οποία μπορεί κανείς να τα συζητήσει εκ των αίστρων. Θα συζητήσουμε μάλλον σε ένα άλλο μάθημα που θα λάβει ακριβώς για τη σχέση των δυόσφαιτων κουπών με τον Ιωάννη. Στο Εύαγγεφάλαιο στους τύπους 36 έως 50 έχουμε την ιστορία με τον Σύμμωνα και την γυναίκα η οποία έρχεται να πλύνει τα πόδια του Ιησού. Το περιστατικό έτσι όπως γίνεται δεν είναι ακριβώς και λέμε με αφορμή αυτό ο Ιησούς και την ιστορία για τους δυο χωριοφυλάτες. Αυτή γνωρίζουμε και από τους άλλους. Τη γνωρίζουμε και από τον Ματέο αλλά όχι με αυτήν ακριβώς την μορφή. Κάτι αντίστοιχο θα βρούμε και στο Μαρθέο και στο Μάρκο αλλά και στον Ιωάννη. Το υπερστατικό αλλά όχι με αυτές τις λεπτομέρειες. Λέμε δηλαδή ότι υπάρχει το κοινό αφηγηματικό πλαίσιο ή γενικά θα πούμε οι αδρές γραμμές είναι κοινές της αφήνυσης. Από και πέρα όμως είναι και πάρα πολλά άλλα πράγματα τα οποία είναι ιδιαίτερα στο Λουκά και όπως είπα και πριν όπως και στην περίπτωση του Ματέου και εδώ τί θέλετε το ερώτημα κατά πόσο εδώ πρόκειται για δική του έμπνευση, δική του επινόηση, παρέμμενες σφυγιές ή αν πρόκειται εδώ για εκτουνέστερες εκδοχές της ίδιας παιδιάς τις οποίες αυτός γνωρίζει γιατί έχει πρόβληση σε κάποια ιδιαίτερη παράδοση. Ακριβώς αυτή η σχέση με τον Λουκά, με τον Ματέου και τον Μάρκο αλλά και τον Ιωάννη είναι αυτή που προκάλεσε, οδήγησε μάλλον στη διατύπωση της θεωρίας που λέγεται η θεωρία του Πρωτολουκά ή η θεωρία του Δεσσαύου Ευαγγελίου, μια θεωρία την οποία εισηγήθηκε στη δεκαετία του 1920 ο Στρίτερ και η οποία όπως βλέπετε σχηματικά είναι εξαιρετικά πολύ πλοκοσχήμα αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρον. Έτσι λοιπόν αυτό που λέει ο Στρίτερ είναι ότι υπάρχει μια παράδοση στην οποία ανήκει το ιδιαίτερο υλικό του Ματέου και από την οποία ουσιαστικά προέρχεται το Βαγγέλη του Ματέου μια επίδραση επίσης μιας δεύτερης πηγής στην οποία εκείνος ονομάζει αντιοχιανή πηγή και ταυτόχρονα στο Ματέο, ο Ματέος συστηρίζεται επίσης και στο Μάρκο. Βλέπετε δεν έχει άμεση σχέση, ο Στρίτερ δεν φαίνεται ενδιαφέρον τόσο πολύ να τονίσει τη σχέση του Ματέου με την πηγή του Λόγιου. Βγαίνοντας τώρα στον Πρωτολουκά, του λέει ότι ο Λουκάς ουσιαστικά μια πρώτη φάση του Βαγγελίου του Λουκά είναι αυτή η οποία σχηματίζεται με τη βάση της πηγής Q και την πηγή L που είναι ακριβώς αυτό που λένε ιδιαίτερο υλικό του Λουκά. Αυτό λοιπόν είναι ο Πρωτολουκάς και από αυτό το Πρωτολουκά θα προκύψει το κανονικό Ευαγγέλιο του Λουκά που έχουμε σήμερα στη Στυριά Δεσίνας. Αυτό όμως πάντα σε συνεχίζει, σε αυτό μάλλον έχουν προσθεθεί και στοιχεία από μία παράδοση που έχει να κάνει με την παιδική ηλικία του Ιησού και αφορά ακριβώς αυτό που ονομάζεται την προϊστορία του Ιησού, όπως επίσης και τη γέννησή του τα πρώτα του χρόνια και κάποια στοιχεία που έχουν να κάνουν με την μητέρα του και γενικότερα με την οικογένειά του. Αυτή λοιπόν η θεωρία του Στρίτες σήμερα δεν γίνεται δεχτή, ότι ακριβώς έχει αρκετά προβλήματα, είναι μια εξαιρετικά πολυπλοκοί θεωρία και παρόλο που γενικά είπαμε ότι σήμερα έχει αρχίσει να απορρίπτεται η λογική ότι το απλούστερο είναι και το ασφαλέστερο, όπως αυτή λόγω της πολυπλοκότητας και των ανοιχτών ζητημάτων που αφήνει και όλων των καινούριων ερωτημάτων που θέτει σήμερα δεν γίνεται, όπως είπα, αποδεχτή από την έρευνα. Να αφέρω όμως, γιατί ακριβώς έχει να κάνει με αυτό το ιδιαίτερο υλικό και δείχνει ακριβώς πώς μέσα στην έρευνα, στην προσπάθεια να λυθεί ακριβώς η δυσκολία, να αρθεί η δυσκολία του ιδιαίτερου υλικού έχουμε τέτοιες λύσεις. Πριστράφοντας λοιπόν στις πηγές του Λουκά, μπορούμε να ακούμε ότι προφανώς ο Λουκάς έχει στη διάθεσή του μια συλλογή παραβολών και λογίων, την οποία δεν γνωρίζουν οι άλλοι συλλογτικοί. Βέβαια εδώ, τα τελευταία χρόνια, έχει ουσιαστικά διατυπωθεί η άποψη οτι ούτως αυτό το υλικό να είναι και στην πηγή του. Γιατί, όπως είπαμε και μιλώντας για την πηγή των λογίων, δεν γορίζουμε τα όρια αυτής της πηγής, αφού ουσιαστικά μπορούμε να οικάσουμε την ύπαρξή της και να μπορούμε να ορίσουμε το εύρωστη, με βάση στο κοινό υλικό του Μαθαίου και του Λουκά. Επομένως δηλαδή δεν είναι και τόσο βέβαιο το τι ακριβώς περιείχει, είναι πολύ πιθανό και είναι εύλογο αυτή η παρατήρηση, ότι μπορεί να περιείχει και υλικό, το οποίο σήμερα απλά δεν το συμπεριέλαβε ο ένας από τους δυο Ευαγγελιστές, γιατί θεωρούσε ότι δεν χρειαζότανε στη δική του αφήγηση ή δεν συνέφαλε με κάποιο τρόπο στον τρόπο που εκείνος είχε οργανώσει την αφήγησή του. Εκτός όμως από την πηγή των λογίων, είναι σίγουρο ότι υπάρχει ένα πλούσιο υλικό μέσα στο καταλουκάν εφαγγέλιο, που μάλλον προέρχεται από τους ύμνους και τις προσευχές αρχαίας εκκλησίας, ένα υλικογραφικό υλικό. Και αυτό κυρίως μπορούμε να το εντοπίσουμε στα πρώτα κεφάλαια του Ευαγγελίου, όπου έχουμε ύμνους όπως τον ύμνο της Παναγίας ή τον ύμνο της Ελισάδρα, που όντως δεν τους βρίσκουμε αυτούς τους ύμνους σε άλλα Ευαγγέλια, στις άλλες Ευαγγελικές αφηγήσεις. Και που μένουν, εδώ μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα υλικό εξαιρετικά ενδιαφέρον, άλλως το Λουκάσι είναι αυτός που περισσότερο από όλα τα Ευαγγέλια περιέχει ύμνους και προσευχές, είναι μια ιδιαίτερη έμφαση σε αυτά τα στοιχεία και είναι πολύ λοιπόν λογικό και αναμενόμενο να συμπεριλαμβάνει μέσα στο κείμενό του και αυτό το υλικό. Και φυσικά υπάρχει ένα σημαντικό κομμάτι που είναι οι παραδόσεις για την παιδική ηλικία του Ιησού, μια σειρά δηλαδή από ιστορίες στις οποίες αφορούν στην οικογένεια του Ιησού, στα περιστατικά που προηγήθηκαν τη σύλληψη του Ιησού, όπως είναι το γενισμός, ή αν θέλετε στα περιστατικά που έχουμε να κάνουμε την περίοδο της εγκυμοσύνης της Μαρής, όπως η συνάντησή της με την Ελισάβετ, ακόμα περιστατικά που έχουμε να κάνουμε τη γέννηση του Ιησού και με τα πρώτα του χρόνια, όπως, ας πούμε, για παράδειγμα, η επίσκεψη στο ναό και τα όσα κυνηγήθηκαν μεταξύ της Παναγίας, του Σημεών και της Άννας, προφήτητος Άμος, ή ακόμα και λίγο αργότερα, στην βεβική ηλικία του Ιησού, αφού η Βουκάς είναι ο μόνος ο οποίος διασώζει πληροφορίες για την επίσκεψη της οικογένειας του Ιησού, για το περιστατικό εκείνο που Ιησού σκάνεται και τον βρίσκουν οι μονείς του ξανά στο ναό να συζητά με τους σοφούς του ναού. Από την αρχαία εκκλησία είχε εντοπιστεί αυτό το υλικό και μάλιστα υπήρχε η άποψη ότι ο Ιησούς, αμπλή απευθείας από την Παναγία, με την οποία θεωρείται ότι έχει ιδιαίτερη στιγμή, χωρίς να θέλουμε να το κλείσουμε τόσο πολύ και να το περιορίσουμε ακριβώς στο πρόσωπο της Μητέρας του Ιησού, μπορούμε να πούμε ότι προφανώς αυτό το υλικό συνδέεται άμεσα με το περιβάλλον της οικογένειας του Ιησού. Άλλωστε γνωρίζουμε ότι πολλά από τα μέλη της οικογένειας του Ιησού υπήρχαν μέλη και της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας και ήταν πολύ λογικότε τις παραδόσεις στη συνέχεια να είχαν ιδιαίτερη αξία μέσα στη ζωή της κοινότητας, αυτός αφορούσαν στα παιδικά χρόνια του Ιησού που ήταν μάλλον μία εκτυχή άγνωστη στους τα περισσότερα μέλη της εκκλησίας και η οποία προκαλούσε μεγάλο ενδιαφέρον, απόδειξε βέβαια αυτό του μεγάλο ενδιαφέρον, που είναι πολύ αργότερα μέσα στην απόκρυφη πλέον παράδοση, θα αναπτυχθεί με ολόκληρη γραμματεία, με Ευαγγέλια της παιδικής ηλικίας του Ιησού, τα οποία ακριβώς έρχονται να συντηρώσουν αυτές τις ιστορίες. Άρα αυτό, απέραμος από αυτό, δείχνουν ακριβώς ότι υπάρχει ένα έντονο ενδιαφέρον στην κοινότητα για τη ζωή του Ιησού στα παιδικά του χρόνια. Και τέλος μπορούμε να πούμε ότι ίσως ο Λουκάς έχει και κάποιο άλλο υλικό, το οποίο το γνωρίζει, το οποίο δεν έχει χρονική τοποθέτηση, δηλαδή δεν είναι δεμένα τα λόγια αυτά ή τα περιστατικά μας συνδεδεμένες συγκεκριμένες χρονικές στη μέση, στη ζωή του Ιησού, γι' αυτό και πολύ ελεύθερα μπορεί να τα πάρει και να τα τοποθετήσει στη συνέχεια στη σειρά που εκείνος κρίνει ή να το εξαργαστεί με τη βοήθεια εκείνο και να ενισχύσει και να αναπτύξει περισσότερο ιστορίες οι οποίες υπάρχουν από τον Μάρκο και να τις υπηρέωσει. Σε κάθε περίπτωση αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι ότι ο Λουκάς λειτουργεί με πάρα πολύ μεγάλη, έχει κάποιες πηγές και το ενδιαφέρον είναι το εξής ότι ο ίδιος ο Λουκάς λέει ήδη στον πρόλογο του Ευαγγελίου του, παραδέχεται ότι υπάρχουν αυτές οι πηγές και εξηγεί περίπου πως εργάστηκε όταν απευθύνεται ήδη στον πρόλογο σε αυτόν τον Θεόφυλλο, τον κράτη στο Θεόφυλλο για τον οποίον ουσιαστικά γράφει το Ευαγγέλιο και λέει «επειδή περπολή επιχείρησαν να τάξασθαι διοίγησιν περπληροφορημένων εν ειμήν πραγμάτων, καθώς παρέδουσαν η μήνη απαρχής αυτοπτε και υπηρέται γενόμενη του λόγου, έδωξε καμή παρικολουθηκότι άν ο θεμπάς είναι χρυμός, κάθε εξήση γράψε κράτη στο Θεόφυλλο ή να επιχειρνώσαι περίοδο κατηχήδης λόγον την ασφάλεια». Εδώ λοιπόν ο ίδιος ομολογεί ότι υπάρχουν αυταγγέλια περνά από εκείνον, υπάρχουν διοίγησες πριν από αυτόν, ότι ο ίδιος δεν είναι αυτοπτες μάρτυρας αλλά ουσιαστικά θα παρουσιάσει δηλαδή μια διοίγηση για όλα αυτά τα οποία ο ίδιος έχει πληροφορίες από τους αυτοπτες μάρτυρες και ότι αυτός ουσιαστικά θα μελετήσει όλο αυτό το υλικό άνθρωπο και θα το γράψει καθεξής με μία σειρά, με μία τάξη. Ουσιαστικά είναι το μόνο Ευαγγέλιο στο οποίο έχουμε πληροφορίες για το πώς ακριβώς δούλεψε με Ευαγγελιστής. Εδώ αυτή η περικοπή έχει δώσει αρκετή προφή για συζήτηση στους ερευνητές. Θα παραπέμψω εδώ σε μία αξιόλογη μελέτη της Φυγείας Διακοπής του Παδημητρίου, η οποία έχει να κάνει ακριβώς με το ανατάξεστε εδώ και με την αφήγηση της του Λουκάκη και με τις πηγές τις οποίες προφανώς την πωνοεί. Βλέπουμε εδώ λοιπόν ότι ο Λουκάς προϋποθέτει πηγές, προϋποθέτει μία διαργασία αυτών των πηρών, αλλά δυστυχώς δεν μας λέει τίποτε άλλο το οποίες είναι αυτές οι πηγές. Και έτσι αυτό που μπορούμε μόνο να πούμε είναι όσα αναφέραμε νωρίτερα για τις πιθανές προελεύσεις αυτού του, θα λέγαμε, του ποικίλου υλικού, το οποίο ιδιαίτερο υλικού βρίσκουμε στο Ματθέο και στο Λουκάκη. Κλείνοντας λοιπόν το σημερινό μάθημα να πούμε ότι ακριβώς προκαλεί εξαιρετικό ενδιαφέρον η ύπαρξη αυτού του ιδιαίτερου υλικού, γιατί ακριβώς βεβαιώνει ότι οι Ευαγγελιστές δεν είναι απλώς αντιγραφείς ο ένας του άλλου ή απλώς μημητές, αλλά είναι δημιουργικοί θεολόγοι οι οποίοι συλλεύουν βέβαια το υλικό της παράδοσης, της κοινότητας από οποία προέρχονται, και προσωπικές υποφανώς εμπειρίες και γνώσεις, και αυτές όλες τις εντάσσουν μέσα στην αφήγη σύγχρος δημιουργικά, δίνοντας ο καθένας τελικά μια εντελώς διαφορετική αφήγηση, που έχει βέβαια πολλά κοινά σημεία με την άλλη, αλλά και πάρα πολλές ιδιαιτερότητες, αφηγηματικές και θεολογικές. |
