| Εκκλησιαστικό Δίκαιο ΙΙ (Μεταπτυχιακό): Σε ευχαριστώ. Σε ευχαριστώ. Σε ευχαριστώ. Σε ευχαριστώ. Σε ευχαριστώ. Γεια σας αγαπητές φίλες και φίλοι. Στην 5η διάλεξη του μεταπτυχιακού του Εκκλησιαστικού Δικαίου του πρώτο έτους Ιερνού Εξαμίνου Θα εξετάσουμε και θα σχολιάσουμε την έκθεση του ειδικού εισηγητή για τη θρησκευτική ελευθερία της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ του έτους 2003, η οποία αφορά την επίσκεψή του στην Γεωργία. Και ξεκινάμε με το κεφάλαιο του 3 που αφορά τη νομική θέση της ελευθερίας, θρησκείας ή υπεποίθησης. Και πρώτα την συνταγματική νομική θέση της ελευθερίας, θρησκείας ή υπεποίθησης. Παράγραφος 20. Το Σύνταγμα της Γεωργίας ασχολείται με το ζήτημα της ελευθερίας, θρησκείας και υπεποίθησης με σχετικά γενικούς όρους. Το άρθρο 19 του Συντάγματος της Γεωργίας ορίζει ότι, στην παράγραφο 1 αυτού, κάθε άτομο έχει το δικαίωμα στην ελευθερία λόγου, σκέψης, συνείδησης, θρησκείας και υπεποίθησης. Στην παράγραφο 2 η δίωξη ενός ατόμου για τις σκέψεις, πεποίθησεις ή θρησκεία του απαγορεύεται όπως και ο εξαναγκασμός του να εκφράσει γνώμεις γι' αυτά. Παράγραφος 3, αυτά τα δικαιώματα μπορούν να περιοριστούν, δεν μπορούν να περιοριστούν, εκτός εάν η άσκηση αυτών των δικαιωμάτων παραβιάζει τα δικαιώματα των άλλων ατόμων. Αξίζει να σημειωθεί ότι, αναφέρει ο δικός ηγητής στην παράγραφο 21, πέραν της απαγόρευσης για τη δίωξη που βασίζεται στη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία, οι μόνοι περιορισμοί σε αυτό το δικαίωμα που τίθενται στο Σύνταγμα είναι εκείνοι που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην άσκηση αυτών των δικαιωμάτων αν τα δικαιώματα άλλων ατόμων παραβιάζονταν. Αυτή η τελευταία διάταξη έχει μερικές φορές καταστή ανδικείμενο επίκλησης για να ποινικοποιήσει προσιλητηστικές στάσεις που υιοθετούνται από θρησκευτικές μειονότητες, οι οποίες λέγεται ότι παραβιάζουν την ελευθερία θρησκείας των μελών της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Έτσι, τα όρια που τίθενται στο Σύνταγμα δεν είναι εντελώς όμια με εκείνα που προβλέπονται από το άρθρο 18 του Διεθνού Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, τα οποία σχετίζονται με την εκδήλωση θρησκείας ή κοσμοθεωρίας και είναι αναγκαία για την προστασία της δημόσιας ασφάλειας τάξης ή υγείας. Παράγραφος 22 της έκθεσης. Το Σύνταγμα απαγορεύει επίσης τις διακρίσεις οποιοδήποτε είδους, μεταξύ άλλων για λόγους θρησκευτικού ανήκην. Το άρθρο 14 ορίζει. Καθένας γεννιέται ελεύθερος και είναι ίσως ενώπιον του νόμου, ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα δέρματος, γλώσσα, φύλο, θρησκεία, πολιτικές και άλλες παιπθήσεις, εθνική, εθνοτική και κοινωνική καταγωγή, περιουσία και τίτλο ευγενίας ή χώρο διαμονής. Παράγραφος 23 της έκθεσης. Ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό του Γεωργιανού Συντάγματος είναι ότι ρητά αναγνωρίζει το ρόλο που παίζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στην ιστορία της χώρας. Σύμφωνα με το άρθρο 9, το κράτος αναγνωρίζει την ειδική σημασία της Γεωργιανής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην ιστορία της Γεωργίας, αλλά συγχρόνως διακηρύσει πλήρη ελευθερία θρησκευτικής πεποίθησης και ομολογιών, καθώς και εν εξαρτησία του κράτους από την Εκκλησία. Και από την αναφορά στους παραγράφους 20 έως 23 της έκθεσης του ειδικού εισηγητή, παρατηρούμε ότι ο ειδικός εισηγητής βρίσκει προβληματική τη διάταξη για το περιορισμό της ελευθερίας θρησκείας ή κοσμοθεωρίας, που και αυτό βέβαια δεν είναι ακριβές, διότι οι περιορισμοί αφορούν μόνο την ελευθερία εκδήλωσης θρησκείας ή κοσμοθεωρίας και όχι την ελευθερία της θρησκευτικής ή μη θρησκευτικής συνείδησης ή αλλιώς των θρησκευτικών ή μη θρησκευτικών περιεδίσεων. Βρίσκει προβληματική ο ειδικός εισηγητής τη συνταματική διάταξη για το περιορισμό της ελευθερίας εκδήλωσης θρησκείας και για το λόγο ότι έχει χρησιμοποιηθεί προκειμένου να απαγορευθεί και να ποινοποιηθεί η ελευθερία διδασκαλίας των μη νοτικών θρησκευμάτων, των δικαιωμάτων τα οποία επιδίωκαν να προσελκύσουν στις δικές τους θρησκείες μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Γεωργίας. Διότι αυτή η νομική φράση που χρησιμοποιείται είναι ότι τα δικαιώματα μεταξύ αυτών και της ελευθερίας εκδήλωσης θρησκείας δεν μπορούν να περιοριστούν εκτός εάν η άσχη αυτών των δικαιωμάτων παραβιάζει τα δικαιώματα των άλλων. Δικός ηγητής επισημαίνει ότι υπάρχει ειδική σταγματική αναγνώριση της Γεωργιανής Ορθόδοξης Εκκλησίας ταυτόχρονα με την αναγνώριση της σκεφτικής ελευθερίας και του χωρισμού κράτους εκκλησίας. Και προχωρούμε στην νομοθετική, όπως αναφέρει, νομοθετική νομική θέση της ελευθερίας θρησκείας υπεποίθησης. Παράγραφος 24 της έκθεσης. Εκτός από το Σύνταγμα, η Γεωργία δεν έχει προς το παρόν οποιαδήποτε νομοθεσία που να θεσπίζει ένα νομικό καθεστώς που να διέπει τις θρησκευτικές κοινότητες και τα θρησκεύματα. Ενώ αυτό δεν φαίνεται ένα πρόβλημα για τη Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία εξαιτίας της συνταγματικής συμφωνίας μεταξύ αυτής και του Γεωργιανού κράτους που θα συζητηθεί παρακάτω. Είναι, σύμφωνα με κάποιους που ενημέρωσαν τον ειδικό εισηγητή, ένα πραγματικό πρόβλημα για όλες τις άλλες τις θρησκευτικές κοινότητες που εγκαθιδρήθηκαν στη χώρα, οι οποίες θερούνται ενός νομικού καθεστότος που να τις καθιστά οι κανές να διεξάγουν τις υποθέσεις τους ανεμπόδιστα. Ο ειδικός εισηγητής ενημερώθηκε ότι μερικές θρησκευτικές κοινότητες όπως εκείνες των μαρτύρων του Γεωχωβά έχουν προσπαθήσει να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα. Στην παράγραφο 25 της έκθεσης ο ειδικός εισηγητής έχει όμως ενημερωθεί ότι ένας νόμος για αυτό το θέμα έχει σχεδιαστεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνη στο νομοσχέδιο, το οποίο πρέπει να συζητηθεί στο Κοινοβούλιο, ορίζει ότι με τον όρο ελευθερία θρησκείας υπεπίθεσης, είναι αυτό το οποίο διέπει τις σχέσεις μεταξύ θρησκευτικών κοινοτήτων και του κράτους, το θρησκευτικό εκπαιδευτικό σύστημα, το καθεστώς των θρησκευτικών οργανισμών, τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις που πρέπει να ισχύουν για την καταχωρησή τους, τις σκεφτικές δραστηριότητες και τη θρησκευτική φιλολογία, τα αντικείμενα λατρείας και την περιουσία και το φορολογικό καθεστώς των θρησκευτικών κοινοτήτων και επεπιθύσεων. Δηλαδή αυτός ο νόμος για την ελευθερία της θρησκείας υπεπίθεσης, ρυθμίζει αυτό το νομοσχέδιο, ρυθμίζει αυτά τα θέματα. Ο ειδικός ηγετής έχει ενημερωθεί ότι το νομοσχέδιο έχει υποβληθεί σε μερικούς διεθνείς οργανισμούς για να αξιολογηθεί από αυτούς σε σχέση με τη συμφωνία του με το Διεθνές Δίκιο και πριν αφάτσιε, με πρώτη ανάγνωση δε θέτει μίζωνες δυσκολίες. Παράγραφος 26, ένας νόμος για τα θρησκεύματα υποστηρίζεται καταρχήν από την πλειοψηφία των μελών της κυβέρνησης τη Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία και τις περισσότερες σκεφτικές μειονότητες. Μερικοί σχολιαστές επισήμαναν ότι ενώ ένας τέτοιος νόμος θα μπορούσε αναγκαίως στη θεωρία ήταν πιθανώς αναγκαίως δεδομένης της σημερινής κατάστασης στη Γεωργία. Άλλοι ενημέρωσαν τον ειδικό εισηγητή ότι μερικές απλές τροποποίησεις, για παράδειγμα σε τμήματα του αστικού κώδικα που διέπουν τη νομική προσωπικότητα των θρησκευτικών κοινοτήτων και ενώσεων, θα ήταν αρκετή για να εγγυηθεί τις διάφορες πλευρές της ελευθερίας της θρησκείας. Οπωσδήποτε. Το πρόβλημα φαίνεται να είναι ότι το νομοσχέδιο τι θα λέει όταν τελικά υιοθετηθεί. Εφόσον η Ορθόδοξη Εκκλησία θέλει να της απονεμηθεί ειδικό καθεστώς και αφήνεται πέραν της έκθεσης εφαρμογής του νόμου για τα θρησκεύματα, τα οποία αυτό τα θεωρεί ως σέκτες, ενώ οι θρησκευτικές μειονότητες θα ήθελαν ο νόμος να ορίζει ότι όλα τα θρησκεύματα είναι ίσα. Τονίστηκε ότι ενώ το νομοσχέδιο, όπως είναι τώρα διατυπωμένο, ήταν αποδεκτό όσον αφορά το σεβασμό για τη θρησκευτική ελευθερία, θα μπορούσε να τροποποιηθεί από το Κοινοβούλιο κατά έναν τρόπο ασυμβίβαστο με το Διεθνές Δίκαιο, προκειμένου να κερδίσει η υποστήριξη πολιτικών κομμάτων, μη ευνοϊκά διατεθειμένων εναντί των θρησκευτικών μειονότητων. Όσον αφορά τη θέση της ελευθερίας της θρησκείας ή κοσμοθεωρίας σε νομοθετικό επίπεδο, δηλαδή κάτω του συντάγματος, δεν υπάρχει, αναφέρει ο ειδικός ηγητής, ένας νόμος, που να διέπει σε νομοθετικό επίπεδο την ελευθερία της θρησκείας ή κοσμοθεωρίας και το νομικό καθεστώς των θρησκευμάτων. Μας δίνει την πληροφορία ότι υπάρχει ένα τέτοιο νομοσχέδιο, το οποίο έχει υποβληθεί σε διεθνείς οργανισμούς για να αξιολογήσουν τη συμφωνία του με το Διεθνές Δίκαιο και ότι δεν θέτει με πρώτη ανάγνωση μεγάλες δυσκολίες. Υπέρ ενός τέτοιου νόμου για τα θρησκεύματα τάσσονται τα περισσότερα μέλη της κυβέρνησης, η Γεωργιανή Ορθοδόξη Εκκλησία και οι περισσότερες θρησκευτικές κοινότητες. Κάποιοι, όμως, λένε ότι θα αρκούσε η τροποποίηση ορισμένων τμήματων του αστικού κόδικα που διέπουν τη νομική προσωπικότητα των θρησκευτικών κοινοτήτων και ενώσεων για να εγγυηθεί τις διάφορες πλευρές της θρησκευτικής ελευθερίας. Αλλά επιφυλάσσεται η δικοσύνη της ως προς το τι εντέλει το Κοινοβούλιο θα ψηφίσει ως νόμο για τα θρησκεύματα. Στη συνέχεια, ο ειδικός ιητής προχωρά στο θέμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, παράρρεφος 28 της έκθεσης. Η Ορθοδοξία δεν είναι κρατική θρησκεία με τυπική έννοια, εν τούτης η σημασία της Γεωργιανής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε όλα τα επίπεδα της Γεωργιανής κοινωνίας και η συνταγματική συμφωνία την καθιστούν κρατική θρησκεία de facto. Τα αποτελέσματα μιας πρόσφατης έρευνας από μη κυβερνητική οργάνωση δείχνουν ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ο θεσμός τον οποίο οι Γεωργιανοί εμπιστεύονται περισσότερο πολύ πέραν των πολιτικών οργανισμών, πέραν του να ανήκουν μόνο ως μέλη στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Πολλοί Γεωργιανοί θεωρούν ότι όντας Ορθόδοξη, το να είναι Ορθόδοξη είναι ένα ουσιώδε στοιχείο της Γεωργιανής εθνικής ταυτότητας. Στη συνέχεια, στην παράγραφη 29 της εκθεσίας, το ειδικό συγκεκριτής αναφέρεται στην συνταγματική συμφωνία μεταξύ της Ορθόδοξης Εκκλησίας Γεωργίας και του Γεωργιανού κράτους και αναφέρει «Στις 14 Οκτωβρίου 2002, η Ορθόδοξη Εκκλησία υπέγραψε μια συνταγματική συμφωνία με το Γεωργιανό κράτος. Αυτή η συμφωνία δίνει στην Ορθόδοξη Εκκλησία ειδικό καθεστώς, ορίζει τη σχέση μεταξύ της εκκλησίας και του κράτους, ορίζει την εξουσία της εκκλησίας και καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της, απαλλάσει μέρη του κλήρου από τη στρατιωτική θητεία, θεσπίζει ιερείς για το στρατό και τις φυλακές και προβλέπει ότι ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός πρέπει να διδάσκεται στα δημόσια σχολεία. Όντας συνταγματικού επίπεδο η συμφωνία τίθεται υπεράνω των νόμων και των διεθνών συνθηκών στην ιεραρχία των Γεωργιανών νομικών κανόνων. Αλλά ο ειδικός ηγητής δεν έχει αποκτήσει ακριβή και συνεκτική ενημέρωση για την ακριβή σχέση μεταξύ του συντάγματος και της συμφωνίας. Αν με άλλες λέξεις, η συμφωνία στην ιεραρχία των πηγών του δικαίου βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με το Σύνταγμα ή ακριβώς κάτω από το Σύνταγμα. Παράγραφος 30. Η Συνταγματική Συμφωνία θέτει διάφορα ζητήματα όσον αφορά το καθεστώς των θρησκευτικών μειονωτήτων στη Γεωργία. Δηλαδή, η συμφωνία δεν περιέχει εκ πρώτης όψεως κάποια διάταξη που να παραβιάζει το διεθνές δίκιο για την ελευθερία της θρησκείας ή κοσμοθεωρίας ή να αποδεικνύεται ότι προκαλεί διακρίσεις εκτός σε ορισμένες ειδικές καταστάσεις όπως εκείνη που περιγράφεται παρακάτω. Πράγματι, το σχέδιο αυτής της συμφωνίας υποβλήθηκε σε διεθνή οργανισμό έτσι ώστε να μπορεί αυτός ο διεθνής οργανισμός να αξιολογήσει αν είναι η Συνταγματική Συμφωνία σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο. Οι περισσότερες από τις συσκευτικές μειονότητες της χώρας επιπλέον. Υπήρξε ένα αντικείμενο διαβούλευσης ενώ το τέκστ, το κείμενο ήταν σε σχέδιο και δεν εμφανίστηκαν να έχουν γύρι μίζωνες ενστάσεις. Μερικές ακόμη εξέδωσαν κοινές δηλώσεις με την Ορθόδοξη Εκκλησία υποστηρίζοντας το νέο κείμενο. Επιπλέον, ένας αριθμός ατόμων που ενημέρωσαν τον ειδικό εισηγητή, τόνισαν ότι η κυβέρνηση είπε ότι θα πρέπει να προτείνει σε διάφορες τις σκεφτικές μειονότητες να συνάψουν παρόμοιες συμφωνίες. Αλλά τίποτα δεν έχει γίνει μέχρι τώρα. Πιο πρόσφατα η κυβέρνηση αναφέρθηκε ότι έχει σταματήσει τις συνομιλίες για μια τέτοια συμφωνία με την Καθολική Εκκλησία. Παράγραφος 31. Θεμελιοδέστερα. Έχει υποστηριθεί ότι ήταν λιγότερο το περιεχόμενο της συμφωνίας από ότι αυτή κάθε αυτή η ύπαρξή της που έθεσε ένα πρόβλημα εφόσον οι θρησκευτικές μειονότητες ενώ ήδη στερούνται οποιοδήποτε πραγματικού καθεστότος. Βρέθηκαν οθούμενες ακόμη πιο πέρα προς το περιθώριο ενώ οι εξουσίες και τα δικαιώματα της Ορθόδοξης Εκκλησίας επεκτάθηκαν σε έναν αριθμό τομέων. Στο σημερινό καθεστώς σημερινή κατάσταση μισαλοδοξίας έναντι των θρησκευτικών μειονότητων, η Συμφωνία λέχθηκε να επιτείνει την ανισορροπία μεταξύ των μειονότητων και της Ορθόδοξης Εκκλησίας και να παρέχει περαιτέρω δικαιολόγηση για εκείνους που αντιτίθεται στην ύπαρξη των θρησκευτικών μειονότητων. Παράγραφος 32. Τέλος, η διατύπωση της Συμφωνίας. Δεν επιδέχεται οποιαδήποτε έννοια διηστάμενου μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Αυτό μπορεί να εγείρει προβλήματα όσον αφορά τη Συμφωνία, τη Συνταγματική Συμφωνίας τόσο με το Διεθνές Δίκαιο όσο και με το Σύνταγμα της Γεωργίας. Εδώ, η κατάσταση της Ορθόδοξη Εκκλησίας στη Γεωργία, ένα κίνημα διηστάμενο σε σχέση με την πλειονότητα της Ορθόδοξης Γεωργίας, του Πατριαρχείου Γεωργίας, είναι χαρακτηριστική για καθαρά δογματικούς λόγους. Η Ορθόδοξη Εκκλησία στη Γεωργία δεν έχει αναγνωρίσει την εξουσία του Πατριάρχη από το 1997. Δυνάμει το άρθρο 6, παράγραφος 6 της Συνταγματικής Συμφωνίας όμως. Ύστερα από συμφωνία με την Εκκλησία, δηλαδή το Πατριαρχείο Γεωργίας, το κράτος εκδίδει άδειες για τη χρήση επίσημων συμβόλων και ορολογίας της Εκκλησίας, καθώς και για την παραγωγή, εισαγωγή και διανομή αντικειμένων εκκλησιαστικής λατρείας. Παράγραφος 33 της 6ης. Αυτό σημαίνει ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία στη Γεωργία, δηλαδή το διηστάμενο Ορθόδοξο κίνημα, θα έπρεπε να διασφαλίσει τη συνέναιση της Εκκλησίας του Πατριαρχείου Γεωργίας, που είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Πλειονότητας, το οποίο φαίνεται να είναι ακατανόητο και για τις δύο πλευρές, δηλαδή η διασφάλιση της συνέναισης φαίνεται ακατανόητη και για τις δύο πλευρές. Το άρθρο 6 της Συμφωνίας μπορεί έτσι να παραβιάζει τα δικαιώματα ορισμένων ατόμων, όπως αναγνωρίζει το άρθρο 14 του Συντάγματος που αγγειάται την ισότητα και την απαγόρευση των διακρίσεων και το άρθρο 19 που αγγειάται την ελευθερία της θρησκείας, καθώς και το Διεθνές Δίκαιο γι' αυτό το θέμα. Μια προσφυγή με αυτά τα επιχειρήματα ασκήθηκε στο Συνταγματικό Δικαστήριο, αλλά απορρίφθηκε, κυρίως για λόγους ότι τα δικαιώματα των προσφευγόντων δεν αποδείχθηκε ό,τι έχουν επηρεαστεί αρνητικά από τη Συμφωνία. Ο ειδικός εισηγητής όσον αφορά την Ορθόδοξη Εκκλησία της Γεωργίας, δηλαδή το Πατριαρχείο Γεωργίας, θεωρεί ότι δεν συνεισθητά από άποψη τυπική κρατική εκκλησία, αλλά όμως η σημασία της Γεωργιανής Ορθόδοξης Εκκλησίας, δηλαδή του Πατριαρχείου Γεωργίας, σε όλα τα επίπεδα στη Γεωργιανή κοινωνία και η Συνταγματική Συμφωνία, καθιστούν το Πατριαρχείο Γεωργίας de facto κρατική εκκλησία. Πολλοί Γεωργιανοί επίσης θεωρούν ότι τώρα είναι ο κανείς Ορθόδοξος, είναι ένα ουσιώδι εκτός του ότι συνιστά ιδιότητα μέλους της Εκκλησίας Γεωργίας, του Πατριαρχείου Γεωργίας, αποτελεί και ένα ουσιώδες χαρακτηριστικό της εθνικής ταυτότητας της Γεωργίας. Στη συνέχεια, ο ειδικός εισηγητής ασχολείται με τη Συνταγματική Συμφωνία του 2002, που επεκτείνει τα δικαιώματα του Πατριαρχείου Γεωργίας, ενώ δεν υπάρχει ένα πραγματικό καθεστώς για τα υπόλοιπα θρησκεύματα. Και αυτό είναι κυρίως το πρόβλημα, ότι ενώ δεν υπάρχει έναν καθεστώς πραγματικό και νομικό για τα υπόλοιπα θρησκεύματα, προβλέπεται επέκταση των δικαιωμάτων του Πατριαρχείου Γεωργίας από αυτή τη Συνταγματική Συμφωνία, της οποίας τη θέση στην αρχαία των πηγών του δικαίου δεν μπορούσε να εξακριβώσει ο ειδικός εισηγητής αν είναι στο ίδιο επίπεδο με το Σύνταγμα ή κάτω από το Σύνταγμα. Επισημένει ο ειδικός εισηγητής ότι υποβλήθηκε σε διεθνή οργανισμό, συγκεκριμένα στην Επιτροπή της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, προκειμένου να αξιολογηθεί αν η Συνταγματική Συμφωνία είναι σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο. Πάντως ο ειδικός εισηγητής επισημένει ότι, δεδομένου ότι αποκλεί οποιαδήποτε έννοια διηστάμενου κινήματος ή διηστάμενου ορθοδόξου πιστού έναντι του Πατριαρχείου Γεωργίας, δεδομένου ότι για την χρήση επίσημων συμβόλων και ορολογίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Γεωργία και για την παραγωγή, εισαγωγή, διανομή αντικειμένων λατρείας απαιτεί άδεια, άδειες, κρατικές. Θεωρεί ο ειδικός εισηγητής ότι, τουλάχιστον προς αυτό το σημείο, υπάρχει αντίθεση τραγματικής συμφωνίας με το Σύνταγμα, αν το Σύνταγμα είναι ανώτερο στην ειραιαρχία των πηγών του Δικαίου στη Γεωργία και πάντως είναι ασυμβίβαστη η μη αναγνώριση της ύπαξης διηστάμενων Ορθοδόξων από τη τραγματική συμφωνία με το Διεθνές Δίκαιο Αθροποίων Δικαιωμάτων. Στο σημείο αυτό τελείωσε η πέμπτη διάλεξη του μετατυχιακού του Εκκλησιαστικού Δικαίου πρώτου έτους Ιαρνινό Εξαμίνου. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. |
