| Γονεϊκότητα και Μαθησιακά Επιτεύγματα: Λοιπόν, καλησπέρα σας. Εσείς φτάσαμε στην πρώτη και τελευταία εβδομάδα μαθημάτων και στην τελευταία θεματική ενόητα του μαθήματος. Σήμερα θα ασχοληθούμε με μια ενόητα, η οποία θα μας δίνει την ευκαιρία του μαθήματος. Αυτή είναι η ευκαιρία του μαθήματος. Αυτή είναι η ευκαιρία του μαθήματος. Αυτή είναι η ευκαιρία του μαθήματος. Αυτή είναι η ευκαιρία του μαθήματος. Στην τελευταία θεματική ενόητα του μαθήματος, σήμερα θα ασχοληθούμε με μια ενόητα, η οποία ανήκει στην τομή, θα λέγαμε, της αναπτυξιακής, εξελιχτικής ψυχολογίας και της εκπαιδευτικής ψυχολογίας, εκπαιδευτικής πάβλα σχολικής, γιατί θα αναφερθούμε με το κομμάτι των γονέων, με την γονικότητα ή γονεϊκότητα, αλλά την εμπλοκή των γονέων στη σχολική ζωή των παιδιών και με τα ακαδημαϊκά επιτεύματα των παιδιών, δηλαδή στην αναπτυξιακή ψυχολογία, έχετε κουβεντιάσει ευρύτερα το ρόλο της συμβολής των γονέων στην ανάπτυξη των παιδιών. Εμείς, όμως, θα ασχοληθούμε με εκείνη τη θεματική, με εκείνες τις διαστάσεις της γονικής συμπεριφοράς, των γονικών πεπιθύσεων, πρακτικών και λοιπά, που συνδέονται με τα ακαδημαϊκά επιτεύματα των παιδιών. Και σας είπα, εξαρχής, ότι βρίσκεται στην τομή, έτσι, μεταξύ των δύο κλάδων. Ωραία. Λοιπόν, να ξεκινήσουμε από κάποια εισαγωγικά στοιχεία. Καταρχήν, το ενδιαφέρον αυτό είναι ιδιαίτερα ζωηρό τις τελευταίες δεκαετίες στη διεθνή βιβλιογραφία, για πολλούς λόγους, στους οποίους θα δούμε και παρακάτω. Το παιδί βρίσκεται, κινείται σε δύο πλαίσια. Βεβαίως, μεγαλώνει αρχικά στην οικογένειά του. Κάποια στιγμή περνά στο πιο οργανωμένο πλαίσιο του σχολείου. Κινείται και στα δύο πλαίσια, έτσι. Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και στο πλαίσιο της οικογένειας, αλλά και στο πλαίσιο του σχολείου, αυτό το οποίο επιδιώκουν και οι μεν και οι δε είναι το καλό του παιδιού, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό το καλό του παιδιού. Έτσι. Όμως, η λογική που σήμερα υιοθετείται είναι ότι τα δυο αυτά πλαίσια, οι δυο αυτή θεσμοί, δεν μπορούν να κινούνται ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλον. Δεν μπορεί να κινούνται, όπως θα λέγαμε, πολύ χαρακτηριστικά σε δυο παράλληλες ράγες που να μη συναντιώνται ποτέ. Έχουν συναντιώνται, καταρχήν, στο ίδιο το παιδί. Άρα, κατεπέκταση, από τη στιγμή που το παιδί κινείται και στα δύο πλαίσια, τα δύο πλαίσια θα πρέπει να συνεργάζονται και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Αυτή είναι μια πιο συστημική οπτική, όπως λέμε, και μάλιστα σήμερα όλο αυτό το σχήμα που βλέπετε, οικογένεια, σχολείο και κοινός άξονα στο παιδί, θα μπορούσαμε να το εντάξουμε και στην ευρύτερη τοπική κοινότητα ή στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Άρα, λοιπόν, έχουμε δυναμικές αλληλεπιδράσεις όλων αυτών με τους οποίους κάποια σχέση έχει το παιδί και υπό αυτήν την έννοια θα πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους, έτσι. Τώρα, στην ιστορικά αν το δει κανείς, διάφορες θεωρητικές προσεγγίσεις διατυπώθηκαν για τη σχέση της οικογένειας ή την απουσία σχέσης της οικογένειας και του σχολείου από το ότι πρόκειται για δυό ανεξάρτητους θεσμούς, ότι δηλαδή η οικογένεια έχει την ευθύνη να μεγαλώνει τα παιδιά της, το σχολείο έχει την ευθύνη να διδάσκει και να μορφώνει τα παιδιά. Απολύτως διακριτές οι λειτουργίες του κάθε θεσμού, άρα μιλάμε για δυό ανεξάρτητους θεσμούς. Η οικογένεια θα κάνει τη δική τους δουλειά και το σχολείο θα κάνει τη δική του δουλειά. Στην πορεία περνάμε σε μια έτσι διαφοροποιημένη προσέγγιση, σύμφωνο με την οποία η δράση του κάθε θεσμού θεωρείται χρονικά προσδιορισμένη, δηλαδή ναι μεν είναι δυο ανεξάρτητοι θεσμοί, αλλά κατεξοχήν η οικογένεια έχει το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης μέχρι το παιδί να πάει σχολείο και στην πορεία μετά, όταν ξεκινάει το παιδί σχολείο, το σχολείο εμφανίζεται ως ένα σημαντικό πλαίσιο δράσης, το οποίο επίσης έχει τη δική του δράση, χωρίς όμως να μιλούν ακόμη για δράση στο πλαίσιο μιας συνεργασίας ή αλληλεπίδρασης. Αυτό βελτιώνεται στην πορεία και έχουμε την οικογένεια και το σχολείο ως δύο συστήματα, τα οποία δρούν και ανεξάρτητα αλλά και σε συνεργασία μεταξύ τους και το οποίο ως προσέγγιση πριν από κάποια χρόνια ήταν λίγο πολύ αποδεκτό. Σήμερα όμως έχουμε περάσει στην επόμενη προσέγγιση, η οποία είναι η επικρατέστερη, ότι δηλαδή οικογένεια, σχολείο και τοπική κοινότητα, στην οποία ανήκουν η οικογένεια και το σχολείο που φυτά το παιδί, βρίσκεται σε μια διαρκή αλληλεπίδραση με σημείο τομής στο παιδί. Η προσέγγιση, δηλαδή, είναι πολύ πιο συστημική, ότι το παιδί κινείται σε διαφορετικά πλαίσια και όλα αυτά τα πλαίσια, στα οποία κινείται το παιδί, με κάποιον τρόπο οφείλουν να συνεργάζονται, γιατί σαφώς αλληλεπιδρούν, είναι αλληλεπιδρώντα τα συστήματα και ως τέτοια θα πρέπει να τα λαμβάνουμε υπόψη μας. Και ότι παρεμβάσεις που γίνονται στην οικογένεια μπορεί να επηρεάσουν το σχολείο και φυσικά το παιδί κινείται σε όλους αυτούς τους χώρους, κ.ο.κ. Τώρα, εμείς, όπως είπαμε, η συζήτηση στο πλαίσιο του μαθήματος αυτού θα εστιαστεί κυρίως στο κομμάτι που αφορά την συμβολή των γονέων στη σχολική επιτυχία και τα μαθησιακά επιτεύματα των παιδιών και ένα κομμάτι που είναι έτσι πιο εφαρμοσμένο και πάει πολύ προς τη σχολική ψυχολογία στη σχέση και τη διασύνδεση του σχολείου με την οικογένεια. Σήμερα θα αναφερθούμε σε αυτό, θα δούμε κάποιες εργασίες δικές σας και την άλλη εβδομάδα θα ολοκληρώσουμε με τη δεύτερη ενότητα σε αυτή τη θεματική και θα ολοκληρώσουμε με τις άλλες εργασίες. Λοιπόν, για να δούμε κάποια γενικά στοιχεία, κατ' αρχήν. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Θα πρέπει να ορίσουμε κατ' αρχήν τι σημαίνει η γονεϊκότητα ή η γονικότητα θα το δείτε στην ελληνική γλώσσα. Ο αγγλικός όρος είναι «parenting», με ό,τι σημαίνει αυτό που είναι αυτό που λέμε εκεί. Δηλαδή, τι είναι η γονικότητα ή η γονεϊκότητα, ένα σύστημα πεπιθύσεων και στάσεων αλλά και πρακτικών συμπεριφοράς των γονέων. Άρα, λοιπόν, δεν είναι ένα πράγμα η γονεϊκότητα, δεν είναι μόνον οι συμπεριφορές τις οποίες παρατηρούμε από πλευράς γονέα προς τα παιδιά, αλλά ούτως ή άλλως οι συμπεριφορές δεν είναι ενεξάρτητες και ξεκρέμαστες, εισαγωγικά, θα λέγαμε, από μόνες τους. Γιατί οι συμπεριφορές έχουν πίσω τους τι? Ένα σύστημα αντιλήψεων, πεπιθύσεων, στάσεων, αξιών για διάφορα πράγματα. Οπότε, όταν λέμε γονεϊκότητα, εννοούμε όλο το «set» αυτό. Δηλαδή, πεπιθύσεις, αντιλήψεις, πεπιθύσεις, αξίες, στάσεις, έτσι. Ό,τι υποστηρίζουν, ό,τι πιστεύουν οι γονείς για το ρόλο τους ως γονέα, έτσι, για τη συμβολή τους στην ανάπτυξη των παιδιών και πώς αυτό μεταφράζεται στη συνέχεια σε επίπεδο πρακτικών συμπεριφοράς. Εσείς αυτά τα είδατε μέσα από τα γονεϊκά σχήματα στην εξελικτική ψυχολογία της Μπομπριτ, για το αυταρχικό, το επιτρεπτικό και το καθεξής. Αυτές, τώρα, οι πεπιθύσεις, οι στάσεις και η πρακτική συμπεριφοράς των γονέων αφορούν ποικίλα πράγματα. Εδώ σας έχω κάποια. Μπορούμε να προσθέσουμε κι άλλα, όπως, για παράδειγμα, το βαθμό ανταπόκρισης των γονέων στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του παιδιού. Πόσο, δηλαδή, οι γονείς κατανοούν τις ανάγκες, τις οποίες ιδιαιτερότητες μπορεί να έχει ένα παιδί και πώς ανταποκρίνονται και στηρίζουν το παιδί σε αυτές τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες. Φυσικά, αφορούν την έκφραση συναισθημάτων και τη δασκαλία συμπεριφορών. Ειδικά, αυτό για την έκφραση συναισθημάτων, ξέρετε, παραπέμπει και σε διάφορες απόψεις. Και εσείς θα έχετε ακούσει, ενδεχομένως, τους γονείς σας ή άλλους γονείς ή τους παππούδες σας, γιατί αυτά αλλάζουν τα συστήματα πεποιθήσεων και πρακτικών συμπεριφοράς των γονέων, αλλάζουν στον χρόνο, έτσι δεν είναι, δηλαδή, οι ειδικοί μας γονείς μας μεγάλωσαν με διαφορετικούς, έτσι, με ένα διαφορετικό σύστημα πεποιθήσεων για τη σχέση με το παιδί, για τις πρακτικές ανατροφής και λοιπά, από ότι οι ειδικοί σας γονείς που είναι νεότεροι, έτσι, δεν είναι. Και όλα αυτά θα δούμε για ποιο λόγο αλλάζουν στον χρόνο. Ειδικά για την έκφραση συναισθημάτων, έχετε κάποια, έχετε ακούσει κάτι, μπορείτε να το φέρετε στο νου σας και διαφορετικές, δηλαδή, αντιλήψεις γονέων για το αν οι γονείς οφείλουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους προς το παιδί ή όχι, παραπέμπει έτσι, σας παραπέμπει κάπου, αυτό. Υπάρχουν γονείς οι οποίοι πιστεύουν ότι οι γονείς πρέπει να εκφράζουν τα συναισθήματά τους προς τα παιδιά τους, να είναι σαφήση η έκφραση των συναισθημάτων προς τα παιδιά τους. Υπάρχουν άλλοι γονείς, έτσι λίγο πιο, ενδεχομένως αντανακρούν παλαιότερες αντιλήψεις, οι οποίοι υποστηρίζουν τι. Ότι αν εκφράσουμε τα συναισθήματά μας στα παιδιά μπορεί να τα κακομάθουμε, άρα λοιπόν θα πρέπει να μην είμαστε πολύ διαχειδικοί με τα παιδιά στα πλαίσια του, γιατί να συντηρούμε κάποιους κανόνες και λοιπά. Αυτές οι πεπηθήσεις τώρα για το ρόλο της έκφρασης συναισθημάτων του γονέα προς τα παιδιά επηρεάζουν και τις πρακτικές τους, προφανώς. Αυτό είναι ένα παράδειγμα για το πώς αυτό το σύστημα αποτελεί ένα συνεκτικό σύστημα. Αντιλήψεις, πεπηθήσεις, στάσεις, συμπεριφορές. Ενήλικες που εμπλέκονται, εν πάση περιπτώσει, στην ανατροφή των παιδιών, αυτό είναι γεγονός. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει μόνον ότι αυτά κατά αυτά τα περιστατικά έχουν αυξηθεί, απλώς σήμερα ανακοινώνονται και δημοσιοποιούνται και περισσότερο πότε στο παρελθόν. Δηλαδή, και τις δύο διαστάσεις θα πρέπει να τις έχουμε υπόψη μας, έτσι δεν είναι. Ότι το πολιτιστικό πλαίσιο, το πολιτισμικό πλαίσιο επηρεάζει αναμφισβήτητα. Από απλά πράγματα αυτό, ότι για παράδειγμα, εδώ οι Έλληνες γονείς προκειμένου να προστατεύσουν την υγεία των παιδιών τους, τα κουκουλώνουν έξω στο χειμώνα και τα κρατούν μέσα στο σπίτι, που δεν έχουμε και τόσο ισχυρό χειμώνα, και οι Σκανδιναβοί τα βγάζουν έξω στο χιόνι και παίζουν, έτσι. Από απλά καθημερινά πράγματα μέχρι και πιο σοβαρές αποφάσεις που πρέπει να πάρουν για το πώς θα μεγαλώσουν τα παιδιά τους, έτσι δεν είναι. Τον διδασκαλία συμπεριφορών, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι γονείς διδάσκουν συμπεριφορές και διδάσκουν συμπεριφορές και με την ίδια τους συμπεριφορά και με το λόγο τους βεβαίως, έτσι. Ο λόγος υποτίθεται ότι έχει και ένα διδακτικό χαρακτήρα. Επιχειρεί να επηρεάσει τα παιδιά στον τρόπο με τον οποίο θα διαμορφώσουν, θα συγκροτήσουν συγκεκριμένες συμπεριφορές για ποικίλα πράγματα. Επίσης, επηρεάζει το αν οι γονείς, δηλαδή το σύστημα αυτός των επιθύσεων παίζει ρόλο στο αν οι γονείς, για παράδειγμα, επιλέγουν στο να δίνουν επεξηγήσεις στα παιδιά τους ή δεν επιλέγουν να δίνουν επεξηγήσεις, έτσι δηλαδή ότι εγώ το λέω αυτό και επειδή με γονιώσεις θα πρέπει να το υπακούσεις ή το λέω αυτό γιατί αυτό έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, οι κίνδυνοι είναι περισσότεροι και εξηγούμε, εν πάση περιπτώση, γιατί υποστηρίζουμε κάτι ως γονείς, έτσι. Και βέβαια, οι γονείς, τα σχήματα, δηλαδή, που περιλαμβάνουν τόσο πεποιθήσεις και αντιλήψεις όσο και πρακτικές συμπεριφοράς, φυσικά συνδέονται με στρατηγικές ελέγχους της συμπεριφοράς των παιδιών και βεβαίως συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων της πιθαρχίας, έτσι που είναι πολύ σημαντικό. Σε αυτά τα πέντε σημεία μπορούμε να προσθέσουμε άλλα πέντε και άλλα πέντε. Είναι πάρα πολλά τα ζητήματα στα οποία οι γονεϊκές πεποιθήσεις και οι πρακτικές συμπεριφοράς επηρεάζουν συμπεριφορές των παιδιών και αντίστοιχα διαμορφούμενες αντιλήψεις των ίδιων των παιδιών, έτσι. Τώρα να δούμε, αυτό που είπαμε στην αρχή, γιατί τα τελευταία χρόνια υπάρχει έτσι αυτό το μεγάλο ενδιαφέρον για τη συμβολή των γονέων και στην ανάπτυξη. Βέβαια στην ανάπτυξη υπήρχε πάντα η ψυχολογία είχε ενδιαφερθεί και όχι μόνο για τη συμβολή των γονέων, αλλά ειδικά στο κομμάτι της σχολικής εκπαίδευσης, στο κομμάτι της σχολικής ζωής των παιδιών και των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Αυτό το αυξημένο ενδιαφέρον για τη συμβολή των γονέων μπορεί να εξηγηθεί με αναφορά σε τουλάχιστον τρεις λόγους. Ο πρώτος είναι η αναβάθμιση του μορφωτικού επίπεδου των γονέων. Πώς αντιλαμβάνεστε αυτόν τον παράγοντα ότι επηρεάζει το βαθμό εμπλοκής των γονέων στην σχολική ζωή των παιδιών. Γιατί, επειδή ακριβώς έχει αναβαθμιστεί το μορφωτικό επίπεδο των γονιών, οι γονείς ασχολούνται και περισσότερο. Οι γονείς, καθώς έχει αυξηθεί, έχει βελτιωθεί, έχει αναβαθμιστεί το μορφωτικό επίπεδο των γονέων, αυτό συνεπάγεται τι άλλο, ότι αποδίδουν οι γονείς τι? Δίνουν μεγάλη αξία στη μόρφωση από την παλαιότερα. Άρα, λοιπόν, η αναβαθμίση του μορφωτικού επίπεδου των γονέων συνδέεται με μεγαλύτερη αποδιδόμενη εκτίμηση αξία στην σχολική μάθηση, τη σχολική επιτυχία, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτή. Βεβαίως, οι μορφωμένοι γονείς εμπλέκονται περισσότερο, γιατί αποδίδουν μεγαλύτερη αξία στη μάθηση και τη σχολική επιτυχία. Επίσης, εμπλέκονται περισσότερο, γιατί θεωρούν και τους εαυτούς τους πιο ικανούς να εμβλακούν, επειδή, ακριβώς, έχουν αυξημένο μορφωτικό επίπεδο. Βεβαίως, έτσι, παλιότερα, οι γονείς δεν γνώριζαν. Τα παιδιά συνέχιζαν το σχολείο, αλλά οι γονείς ήταν αδύναμοι να βοηθήσουν. Αυτό το οποίο μπορούσαν να κάνουν, και σίγουρα είχε πολύ μεγάλη επίδραση, ήταν η στήριξη συναισθηματικής στα παιδιά, αλλά η ουσιαστική στο κομμάτι το μαθησιακό υστερούσε. Αυτό δεν σημαίνει, και θα το δούμε παρακάτω, ότι οι συμμορφωμένοι γονείς, όταν εμπλέκονται, επί της ουσίας, στα μαθησιακά καθήκοντα των παιδιών, εμπλέκονται αναγκαστικά με λειτουργικούς και προσαρμοστικούς τρόπους. Αυτό είναι ένα θέμα το οποίο είναι αρκετά ευαίσθητο και θα το συζητήσουμε στη συνέχεια. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι οι μεγάλες αλλαγές στη δομή της οικογένειας. Τα τελευταία χρόνια ζούμε πολύ μεγάλες αλλαγές ως προς τη διάσταση αυτή τη δομή της οικογένειας. Έχουμε νέες συμφορφές γονεϊκότητας, πολλαπλές, και θα πρέπει, κατά συνέπεια, τι να κάνουμε ως επιστήμονες, ως ερευνητές, να διερευνήσουμε τι πράγμα, παιδιά. Είπε η συμφτήτριά σας ότι να δούμε πώς διαφορετικές μορφές γονεϊκότητας, διαφορετικές οικογένειες, μπορεί να λειτουργήσουν με διαφορετικό τρόπο στο παραγωμένο αποτέλεσμα, δηλαδή αν διαφορετικοί τύποι οικογένειας μπορεί να έχουν διαφορετικές συνέπειες. Ζούμε πραγματικά σε μια εποχή που η έννοια της οικογένειας επαναπροσδιορίζεται πολλαπλώς και πραγματικά είναι ανοιχτό το πεδίο μπροστά για έρευνα στον τομέα αυτό, να δούμε τι συμβαίνει. Επίσης, ένας τρίτος παράγοντας είναι οι μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές, οι οποίες επηρεάζουν τη λειτουργία της οικογένειας και κατεπέκταση τα παιδιά που ζουν μέσα σε μια οικογένεια. Επίσης, την τελευταία δεκαετία ζούμε την έννοια της παγκοσμιοποίησης. Ποτέ άλλοτε ο κόσμος δεν ήταν τόσο κοντά όσο είναι σήμερα, δεν είναι? Δηλαδή, μπορούμε να φτάσουμε στην άκρη του κόσμου με τη χρήση των νέων τεχνολογιών πάρα πολύ γρήγορα, να έχουμε πάρα πολλές πληροφορίες, να δούμε πώς ζουν οι άλλοι άνθρωποι εκεί, να έχουμε πλήθος πληροφοριών για χίλια θέματα. Άρα, λοιπόν, ο κόσμος πια είναι πολύ μικρός σήμερα. Άρα, αυτό το πράγμα πρέπει να το λάβουμε υπόψη μας και ξέρουμε έτσι και μπορούμε να δούμε και διαφορετικές πεποιθήσεις και πρακτικές συμπεριφοράς που είπαν και οι συμφιτιάς σας νωρίτερα και σε διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια. Οι νέες τεχνολογίες έχουν βοηθήσει πολύ σε αυτό το κομμάτι της παγκοσμιοποίησης, αλλά κι όχι μόνον. Οι νέες τεχνολογίες έχουν οδηγήσει σε πολύ μεγάλες κοινωνικοοικονομικές αλλαγές και επηρεάζουν τη λειτουργία της οικογένειας. Παλιότερα, οι γονείς ανησυχούσαν όταν τα παιδιά τους αργούσαν να γυρίσουν το βράδυ απ' έξω, έτσι, δεν είναι? Όταν ήταν έξω και δεν ξέρω εσείς αν το προλάβετε αυτό, έτσι. Με βάση περιπτώση, τα δικά μας τα χρόνια αυτό ήταν ένα μίζον θέμα. Τι ώρα θα επιστρέφουμε απ' το σπίτι, έτσι, και πόσο αυτό μπορούσε να συνδέεται με την ανησυχία των γονέων και με το βαθμό άσκησης ελέγχου και λοιπά, φυσικά, έτσι. Σήμερα μπορεί οι γονείς και τα παιδιά να είναι σε διπλανά δωμάτια, έτσι, και οι γονείς να κοιμούνται ήσυχοι και το παιδί δίπλα μέσω των νέων τεχνολογιών αντιμετωπίζει ποικίλους κινδύνους να βρίσκεται όχι στο δωμάτιό του αλλά στην άλλη άκρη του κόσμου, έτσι. Και οι νέες τεχνολογίες, δηλαδή, έχουν οδηγήσει και σε έναν επαναπροσδιορισμό ποικίλων πραγμάτων, στη σχέση γονιών, παιδιού, ανατροφής, εμπλοκής γονέα κ.τ.κ., έτσι. Και βέβαια η οικονομική κρίση, η χώρα μας πλήτεται πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια, το ξέρουμε όλοι. Όταν η οικογένεια πλήτεται πάρα πολύ από την οικονομική κρίση, έτσι, και έχει σοβαρά προβλήματα διαβίωσης, τι συνέπειες αυτό μπορεί να έχει στο σύστημα πεπιθύσεων και γονεϊκών πρακτικών προς τα παιδιά. Υπάρχει την περίπτωση μιας οικογένειας που και οι δυο γονείς είναι άνεργοι και έχουν χάσει τη δουλειά τους. Και έχουνε σοβαρές δυσκολίες να τα φέρουν βόλτα και να εξασφαλίζουν τα προστοζίεν για την οικογένεια. Αυτό πως μπορεί να συνδεθεί με την εμπλοκή των γονέων στη σχολική ζωή των παιδιών κτ.κ. Σκεφτείτε λίγο και θεωρίες που έχετε διδαχθεί σε άλλα μαθήματα, τι θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν. Εύη, τι ήθελες να πεις. Δραστηριότητες, διότι αυτά πλέον θα είναι πολυτέλεια στην οικογένεια, έτσι, προφανώς. Τι είναι τα πρώτα παιδιά σας και οι πρώτοι συνέπειες μιας οικογένειας. Η Εύη έθεσε δύο ζητήματα. Ένα είναι το ψυχολογικό. Ότι οι γονείς, λόγω της κατάστασης αυτής, έχουν διάφορες ψυχολογικές συνέπειες, συναισθήματα, αγωνίες, άγχη. Βάλετε η αίσθηση αποτελεσματικότητας του ρόλου τους ως γονέων, που είναι πολύ σημαντικό. Η έννοια της γονικής αυτοαποτελεσματικότητας, το να μπορώ να συντηρήσω την οικογένειά μου και να προσφέρω στα παιδιά μου, να είμαι αποτελεσματικός στα παιδιά μου, που είναι πολύ σημαντικό. Και το άλλο είναι οι πρακτικοί λόγοι, ότι προφανώς, όταν υπάρχουν οικονομικές δυσκολίες, περικόπτονται δραστηριότητες που τα παιδιά συνήθιζαν να κάνουν, στήριξης στις ακαδημαϊκές τους επιδιώξεις και το καθεξής. Πολύ ωραία, ναι. Πάρα πολύ σωστά, ότι η ανέχεια φέρνει και δυσκολίες ενδοοικογενειακές. Και τέτοιου είδους δυσκολίες μπορεί να έχουν επιπτώσεις και στη λειτουργικότητα του παιδιού, και την ακαδημαϊκή δηλαδή λειτουργικότητα του παιδιού. Γιατί για αυτήν εμείς συζητάμε, προφανώς και στους υπόλοιπους τομείς λειτουργικότητας του παιδιού, αλλά σίγουρα και αυτή. Και επίσης, για να συμπληρώσω λίγο και αυτό το πρώτο που είπαμε για τους γονείς, έχοντας οι γονείς τέτοιου είδους αγωνίες, προβληματισμούς, άγχη, το ενδιαφέρον τους και ο βαθμός εμπλοκής τους στην σχολική ζωή των παιδιών, αποσύρεται, περιορίζεται, διότι έχουν άλλες προτεραιότητες. Ποια θεωρία εδώ θα μπορούσε να μας διευκολύνει αρκετά από τις βασικές θεωρίες για την ικανοποίηση αναγκών? Μπράβο, έτσι. Όταν διακυβεύεται η ικανοποίηση βασικών θεμελιωδών αναγκών, αν θυμάστε, οι αισθητικές ανάγκες που συνδέονται με τη γνώση, την κατανόηση, την προσωπική ανάπτυξη και λοιπά, είναι μετά την ικανοποίηση των βασικών βιολογικών αναγκών και την αίσθηση της ασφάλειας. Εδώ αυτά διακυβεύονται και άρα δεν μπορούμε να πάμε παραπάνω. Έτσι. Ωραία. Άρα λοιπόν καταλάβαμε γιατί σήμερα υπάρχει τόσο έντονο ενδιαφέρον για την γονεϊκότητα και την εμπλοκή γενικά των γονέων στην σχολική ζωή των παιδιών και τα ακαδημαϊκά τους επιτεύματα. Βέβαια, το ερώτημα που σας έχω εδώ είναι προφανώς ρητορικό. Δηλαδή, θα πρέπει να ξεφύγουμε από αυτό το επίπεδο ότι πόσο τελικά μεγάλο ρόλο παίζουν οι γονείς στην ανάπτυξη των παιδιών. Προφανώς πολύ μεγάλο. Το ερώτημα είναι ρητορικό. Αυτό το οποίο εμείς, ως ερευνητές, ως ψυχολόγοι, θα πρέπει να... Αυτό στο οποίο θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας είναι με ποιους τρόπους και στα πλαίσια ποιών συγκεκριμένων συνθηκών μπορούν να συμβάλουν οι γονείς στην ανάπτυξη των παιδιών. Δηλαδή, το γενικό ερώτημα του αν συμβάλουν οι γονείς, δεν υπάρχει. Δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι η απάντηση είναι καταφατική. Αυτό το οποίο εμάς μας ενδιαφέρει είναι να ξέρουμε με ποιους τρόπους εν τέλει μπορούν να συμβάλουν θετικά, έτσι και κάτω από ποιες συνθήκες. Άρα, η δική μας δουλειά είναι να εστιάσουμε στους τρόπους και στις συνθήκες κάτω από τις οποίες οι γονείς μπορεί να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και να στηρίξουν τα παιδιά τους και τα ακαδημαϊκά τους επιτεύματα. Επιπλέον, αυτό που ξέρουμε, και από πάρα πολλούς κλάσους ψυχολογίας, είναι ότι το δίκτυο των παραγόντων που συμμετέχουν στην ανάπτυξη του παιδιού είναι πολύπλοκο. Δεν είναι μόνο οι γονείς, είναι και το παιδί το οποίο επίσης αναπτύσσεται και συνδιαμορφώνεται η πορεία της ανάπτυξής του από ένα πλήθος παραγόντων. Άρα, έχω ένα σύνθετο ατομικό σύστημα αυτό του παιδιού, ένα σύνθετο και σύνθετα πλαίσια, σύνθετες μορφές πλαισίου, όπως είναι και η οικογένεια και βεβαίως και το σχολείο που έχουμε μιλήσει σε όλα τα προηγούμενα μαθήματα γι' αυτό. Έτσι. Εμείς, βέβαια, εδώ θα μείνουμε σε αυτήν την ενόητα, γιατί η έρευνα για τους γονείς έχει βεβαίως πολλά πράγματα να μας πει για τη συμβολή των γονέων στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, για την ιωθέτηση επικίνδυνων συμπεριφορών κατά την εφηβεία ιδιαίτερος, αλλά εμείς θα μείνουμε σε αυτό το κομμάτι, της σχολικής επίτευξης, της συμβολής των γονέων, στη γνωστική ανάπτυξη και τα γενικότερα επιτεύματα των παιδιών. Ωραία. Οπότε, ξεκινάμε αυτό το κομμάτι. Στην αγγλική βιωγραφία υπάρχει ένας όρος τον οποίο θα συναντήσετε που ονομάζεται parental involvement. Στα ελληνικά τον αποδίδουμε ως γονεϊκή εμπλοκή ή γονεϊκή συμμετοχή θα μπορούσαμε να το πούμε. Η χρήση της ελληνικής λέξης εμπλοκή πολλές φορές μας παραπέμπει σε κάτι λίγο περίεργο, γιατί λέμε εμπλοκή έχει μια αρνητική χρειά ως έννοια. Στην δική μας, όμως, επιστημονική βιβλιογραφία, όταν λέμε γονεϊκή εμπλοκή, στην πραγματικότητα εννοούμε αυτό το πράγμα, την ενασχόληση των γονέων με τη σχολική ζωή των παιδιών. Πόσο εμπλέκονται, αν το δούμε ως ρήμα, πόσο εμπλέκονται οι γονείς στη σχολική ζωή των παιδιών, με σκοπό βεβαίως τη βελτίωση των μαθησιακών τους αποτελεσμάτων και τη μελλοντική τους επιτυχία. Άρα, λοιπόν, μπορείτε να το δείτε, είτε ως γονεϊκή εμπλοκή, είτε ως γονεϊκή συμμετοχή. Και σας δώσω και έναν άλλο αντίστοιχο ορισμό. Υπάρχει μια γενική συμφωνία μεταξύ των ερευνητών για το τι είναι το parental involvement. Είναι η συμμετοχή των γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία και τις μαθησιακές εμπειρίες των παιδιών. Άρα, λοιπόν, το να ασχολούνται οι γονείς με τη σχολική ζωή των παιδιών είναι αυτό που ονομάζουμε γονεϊκή εμπλοκή ή γονεϊκή συμμετοχή, με στόχο βεβαίως στην καλυτέρευση των αποτελεσμάτων των παιδιών. Τώρα, στην βιβλιογραφία, υπάρχουν διάφορα μοντέλα για τη γονεϊκή εμπλοκή. Πιο γενικά, πιο εξειδικευμένα, επέλεξα το μοντέλο της Grolnik, γιατί νομίζω ότι είναι αρκετά αναλυτικό και δίνει πολύ καλά συγκεκριμένες μορφές εμπλοκής. Ένα άλλο πολύ δημοφιλές μοντέλο στη βιβλιογραφία και με μεγάλη συμβολή της ίδιας ερευνήτριας στον χώρο είναι αυτό της Hoover-Dempsey, η οποία διαχωρίζει τη γονεϊκή εμπλοκή στη γονεϊκή εμπλοκή στο σχολείο και στη γονεϊκή εμπλοκή στο σπίτι, δηλαδή πόσο οι γονείς, ανάλογα με τον τόπο δηλαδή, με το πλαίσιο στο οποίο εστιάζεται η εμπλοκή των γονέων, αν έχει σχέση με το σχολείο ή αν γίνεται στο σπίτι. Εν πάση περιπτώση, εμείς θα δούμε αυτήν την διάκριση, που είναι πιο πολύ διάκριση περιεχομένου και όχι τοπολογικού χαρακτήρα. Σύμφωνα λοιπόν με το μοντέλο αυτό, η εμπλοκή των γονέων διακρίνεται σε τρεις μορφές. Στην σχολική, στην προσωπική και στη γνωστική διανοητική εμπλοκή. Θα δούμε την κάθε μια από αυτές χωριστά. Η σχολική εμπλοκή έχει κυρίως συμπεριφορικά χαρακτηριστικά, δράσεις δηλαδή, συμπεριφορές. Η προσωπική εμπλοκή έχει κυρίως συναισθηματικό χαρακτήρα. Και η γνωστική διανοητική μπορεί να έχει και τα δύο χαρακτηριστικά, όπως θα δούμε παρακάτω. Για να δούμε λίγο τη σχολική εμπλοκή. Η σχολική εμπλοκή αναφέρεται στις συμπεριφορές των γονέων, ως προς τη συμμετοχή τους και στο σχολείο και στο σπίτι. Ό,τι έχει σχέση με το σχολείο και είναι κυρίως μαθησιακού χαρακτήρα. Δηλαδή, στο σχολείο παρακολουθούν τις συναντήσεις με τους εκπαιδευτικούς και παίρνουν μέρος δραστηριότητες στο σχολείο. Αυτή είναι μία συμπεριφορά των γονιών, σχολικού τύπου. Πάνε στο σχολείο όταν τους καλούν οι εκπαιδευτικοί ή όταν έχουν όρες συνεργασίας και το καθεξής. Θα δώσουμε και άλλα παραδείγματα. Η άλλη μορφή της σχολικής εμπλοκής είναι το να εμπλέκονται οι γονείς στις σχολικές δραστηριότητες του παιδιού στο σπίτι. Δηλαδή, η βοήθεια στις σχολικές εργασίες, στην κατοίκον δηλαδή σχολική εργασία. Ο όρος είναι parental involvement in students' homework και έχουμε και εργασία γι' αυτό και θα κάνουμε και ειδική αναφορά. Και για να δούμε περισσότερα παραδείγματα τώρα της σχολικής εμπλοκής. Επικοινωνία με τους εκπαιδευτικούς. Κάθε μορφή επικοινωνίας με τους εκπαιδευτικούς αποτελεί παράδειγμα σχολικής εμπλοκής. Είτε είναι προσωπική το να πάνε οι γονείς και να μιλήσουν με τους εκπαιδευτικούς, είτε όταν τους καλούν οι εκπαιδευτικοί ή όταν πάνε με ειδική τους βούληση. Τηλεφωνική, όταν ο γονέας εργάζεται του είναι πολύ δύσκολο, αλλά ωστόσο θέλει να επικοινωνεί με τον εκπαιδευτικό του παιδιού του και καταλήγουν τηλεφωνικά να έχουν μια επικοινωνία γραπτή και βέβαια και ηλεκτρονική στο βαθμό που σήμερα τα σχολεία υποστηρίζονται από τέτοιου είδους δυνατότητες. Ακόμη στο ελληνικό σχολείο ηλεκτρονική επικοινωνία είναι σχετικά περιορισμένη, αλλά όμως τείνει να διευρύνεται. Ενημερώει τα για τις δραστηριότητες μάθησης στην τάξη. Το να γνωρίζει δηλαδή ο γονιός τι γίνεται στην τάξη, ποιες είναι οι μαθησιακές δραστηριότητες, τι έκαναν σήμερα στα μαθηματικά, τι έκαναν στα θρησκευτικά ή στη γλώσσα, που σημαίνει ότι έχει ένα ενδιαφέρον και ρωτάει, μαθαίνει, που βρίσκονται, τι κάνανε. Παροχή βοήθειας, όπως είπαμε, στις σχολικές εργασίες και καθοδήγηση. Μεγάλο κεφάλαιο, θα το δούμε και μετά. Και η Μαρία με την Θαμαή, εκεί έχουν και μια εργασία. Το να βοηθούν οι γονείς στις ασκήσεις που έχουν για την επόμενη μέρα, στις εργασίες που έχουν να κάνουν και να καθοδηγούν τα παιδιά τους. Το να μην παρέχουν ουσιαστική βοήθεια, αλλά να έχουν, όμως, μια εποπτεία της σχολικής εργασίας. Δηλαδή, να ξέρουν, για παράδειγμα, αν το παιδί πάει διαβασμένο την επόμενη μέρα, χωρίς να ξέρουν λεπτομέρειες. Να είναι ενήμεροι ή να φροντίζουν να είναι, να θέλουν να είναι ενήμεροι, για την πρόοδο, τις δυνατότητες και τις δυσκολίες των παιδιών. Πράγμα το οποίο προκύπτει και από την επικοινωνία με τους εκπαιδευτικούς. Να έχουν, δηλαδή, μια στενή συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς, να ξέρουν το παιδί, ποιο είναι το προφίλ δυνατοτήτων, αδυναμιών, προτιμήσεων κλπ. Συμμετοχή, πιο συμπεριφορικά τώρα, σε δραστηριότητες και εκδηλώσεις του σχολείου. Ξέρετε το να συμμετέχουν οι γονείς της δραστηριότητας και της εκδηλώσεις του σχολείου. Περνάει και ένα πολύ σημαντικό μήνυμα στα παιδιά. Ποιο είναι αυτό? Ότι εμείς, ως γονείς σου, ενδιαφερόμαστε ότι το σχολείο, το δικό σου, είναι σημαντικό και για εμάς. Και ενδιαφερόμαστε και δεν είμαστε παντελώς αδιάφοροι. Το ότι είναι μια ένδειξη, δηλαδή, συνεργασίας, το ότι εγώ παρίσταμαι στις εκδηλώσεις του σχολείου, δείχνει και την αξία που αποδίδω στο σχολείο και ότι αυτό κάνει. Συμμετοχή σε κοινές συνεδριάσεις γονέων εκπαιδευτικών, συμμετοχή σε ομάδες ή συλλόγους γονέων. Συμμετοχή, είπαμε, σε ομάδες ή συλλόγους γονέων. Εντάξει, αυτό θέλει και αρκετό χρόνο από πλευράς των γονέων. Και όλοι δεν μπορούν να παρέχουν τόσο πολύ χρόνο. Ή εθελοντική συμμετοχή σε θέματα που αφορούν λειτουργικά ζητήματα του σχολείου, π.χ. το σχολικό κτήριο. Κι άλλες φορές έχουμε δώσει τέτοια παραδείγματα, το να συμμετέχουν οι γονείς σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με τη βελτίωση του σχολικού κτήριου. Έτσι, με τη βελτίωση, τη διαμόρφωση του προαύλου χώρου κλπ, δίνουν και πάλι το μήνυμα οι γονείς ότι το σχολείο είναι σημαντικό και για αυτούς και ότι ενδιαφέρονται το σχολείο στο οποίο πάει το παιδί τους να είναι ένας χώρος που το ίδιο να νιώθει καλά, να μαθαίνει πράγματα, να περνάει τη μέρα του με ευχαρίστηση. Τώρα, για να πω κάτι προκαταβολικά και να μην θεωρηθεί ότι ένας γονιός θα πρέπει να τα κάνει όλα αυτά, δεν χρειάζεται ένας γονιός να τα κάνει όλα αυτά. Δυο πράγματα κάνει από αυτά φτάνουν αρκεί να τα κάνει με λειτουργικούς τρόπους. Αυτές είναι οι εναλλακτικές μορφές της σχολικής εμπλοκής. Ότι μπορεί ένας γονιός να δείχνει το ενδιαφέρον του και να εμπλέκεται στη σχολική ζωή των παιδιών με επικύλους τρόπους. Δεν μπορούν όλοι οι γονείς να είναι σε ομάδες της συλλόγου σχολείων γονέων. Μπορούν όμως να επικοινωνούν με τους εκπαιδευτικούς, έτσι δεν είναι. Να έχουν μια εικόνα της πρόοδου του παιδιού και να ενδιαφέρονται. Μπορούν να πηγαίνουν στις δραστηριότητες και τις εκδηλώσεις. Κάποιοι δεν μπορούν να πάνε σε όλες για λόγους επαγγελματικούς, αλλά θα φρόντιζαν να πάνε έστω σε μία-δύο το χρόνο να δώσουν αυτό το μήνυμα. Έτσι, εδώ έχουμε φτάσει στο αντίθετο. Ξέρετε, όχι μόνο να μην πηγαίνουν οι γονείς σε εκδηλώσεις του σχολείου, αλλά και όταν πρέπει και τα παιδιά να πάνε, τι γίνεται, δεν πάνε ούτε καν τα παιδιά. Και οι γονείς λένε, δεν πειράζει, κοιμήσου ας μην πάσουμε στην εκδηλώσεις του σχολείου, το οποίο δεν είναι το μήνυμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Οι εκδηλώσεις του σχολείου, ότι τα παιδιά πρέπει να έχουν αυτό το αίσθημα, το ανήκει στο σχολείο και ο γονιός πρέπει να μοιράζεται αυτήν την αίσθηση. Έτσι. Καμιά ερώτηση μέχρι εδώ, παιδιά? Ωραία. Λοιπόν, πάμε τώρα στη γνωστική διανοητική εμπλοκή. Η έκθεση του παιδιού σε διανοητικές ενασχολήσεις και προκλητικά σε εισαγωγικά ερεθίσματα. Ερεθίσματα, δηλαδή, που προκαλούν τη σκέψη μας να δουλέψει, που βάζουν το μυαλό μας να δουλέψει. Ό,τι έχει σχέση με το βιβλίο. Για παράδειγμα, συζήτηση θεμάτων της επικαιρότητας ή οτιδήποτε, είναι μορφές γνωστικής διανοητικής εμπλοκής. Οι γονείς, μεταξύ των πολλών άλλων ευθυνών που έχουν, είναι και η έκθεση των παιδιών σε τέτοιου είδους ενασχολήσεις, ώστε να διευρύνουν τις ορίζοντες του παιδιού, να τους δίνουν ερεθίσματα που να προκαλούν τη σκέψη του παιδιού, να την τραβούν προς τα πάνω. Τι άλλα, λοιπόν, παραδείγματα μπορούμε να έχουμε της γνωστικής διανοητικής εμπλοκής. Όπως είπα και πριν, ό,τι έχει σχέση με βιβλίο, είτε είναι λογοτεχνικό, είτε είναι βιβλίο γνώσεων, είναι προς αυτήν την κατεύθυνση. Δράσεις. Οι γονείς να διαβάζουν στα παιδιά τους από μικρά. Έχουμε και τέτοια εργασία, την οποία θα παρουσιάσουμε. Να κάνουν δώρα βιβλία. Να συζητούν με τα παιδιά τους για τα βιβλία τα οποία διάβασαν. Πολύ σημαντικό επίσης για πολλούς λόγους. Αλλά και η σχέση των ίδιων των γονέων με τα βιβλία και την επικαιρόητα. Αυτά είναι πάρα πολύ σημαντικά παραδείγματα γνωστικής διανοητικής εμπλοκής. Και όλα έχει βρεθεί από ερευνητικά εδρύματα, ότι συνδέονται θετικά με τα μαθησιακά επιτεύματα των παιδιών. Έχετε να κάνετε κάποια σχόλια γι' αυτό, γιατί αυτό είναι ένα θέμα, το οποίο πολύ συχνά γενικώς συζητείτε και στα μέσα, αλλά και η βιβλιογραφία είναι αρκετά πλούσια. Τι λέτε. Όταν οι γονείς διαβάζουν στα παιδιά τους από μικρά, αυτό τι φαντάζεστε, γιατί είναι καλό, γιατί το προτείνει η βιβλιογραφία και θα το προτείνετε κι εσείς αύριο μεθαύριο σε γονείς τους οποίους... Ορίστε. Φώναζε λίγο. Δεν και τα παιδιά θα θα πείσουν πιο διάβασμα και θα ήταν μοναδικές. Ναι, πολύ σωστά. Θα είναι μια διάσταση της καθημερινότητας η ανάγνωση του βιβλίου και ότι είναι σημαντικό, έτσι. Ωραία. Άλλο, ναι. Εμπλουτίζεται το λεξιλόγιο. Εμπλουτίζεται το λεξιλόγιο τους. Καταρχήν η ανάγνωση των βιβλίων συνδέεται με τη γλωσσική ανάπτυξη, έτσι, και όχι μόνο, γενικότερα. Και το λεξιλόγιο, και η έκφραση, και τι άλλο, και η φαντασία, ειδικά αυτό αν συνδυαστεί με το να συζητάμε και τα βιβλία που διαβάζουμε με τα παιδιά, έτσι. Τι άλλο επίσης, ναι. Είχε η πρώτη ειδοχή με το σχολείο τα έκανε. Σωστό. Δεν είχε να μάθει το άγχος. Σωστό, έτσι, ότι το διάβασμα και το βιβλίο δεν είναι κάτι που είναι άσχημο, ναι. Είχε να μάθει το σχολείο τα έκανε. Βεβαίως, μαθαίνει, αποκτά γνώσεις. Πολύ ωραία. Άλλο. Νομίζω το είπε και η συμφυτιτρία σε αυτό, είναι σωστά, βέβαια, Εύη. Πολύ σωστά. Με το παιδί και συμβάλλει στην οικοδόμηση μιας συναισθηματικής σχέσης του παιδιού με το γονέα. Ξέρετε, μία φορά είχα ακούσει μία μητέρα, της οποίας ο γιος είχε μεγαλώσει, ήταν πια δευτέρα δημοτικού, ήξερα να διαβάζει μια χαρά. Ήδια είχε πολλές επαγγελματικές υποχρεώσεις. Κάποια στιγμή είχα με βρεθεί, μα μου λέει, παιδί μου, δεν μπορώ πια, διάβασα. Του διάβασα τόσο πολύ όταν ήταν μικρός και δεν ήξερε να διαβάζει και τώρα εξακολουθεί να επιμένει να θέλει να του διαβάζω το βράδυ οπωσδήποτε. Και εγώ, μου λέει, είμαι πολύ κουρασμένη και δεν αντέχω και του λέω, τώρα διάβαζε μόνος, αφού ξέρεις να διαβάζεις. Τι θα λέγατε σε αυτό. Το παιδί δεν ήταν ότι δεν ήξερε να διαβάσει. Χρόνο με τη μητέρα του ήθελε περισσότερο και επειδή το είχε αυτό συνδέσει με συγκεκριμένες ρουτίνες και λοιπά, έτσι, ήταν κάτι σημαντικό, το είχε αντιληφθεί ως μια σημαντική στιγμή στην καθημερινόητά του, την οποία δεν ήθελα να την αποχωριστεί. Δεν ήταν ότι δεν ήξερε να διαβάζει το εβιβλίο, ήταν και ο χρόνος και η συναισθηματική σχέση που είχε οικοδομήσει με τη μητέρα κατά την ανάγνωση του εβιβλίου, έτσι. Τώρα, αυτό για το ότι οι γονείς διαβάζουν στα παιδιά από μικρά, που είπαμε ότι βοηθάει στη γλωστική ανάπτυξη, επίσης είπαμε ότι βοηθάει που, στην κατανόηση, στην απόκτηση γνώσεων, έτσι. Γι' αυτό και αποτελεί και μορφή γνωστικής διανοητικής εμπλοκής. Δεν ξέρω αν μαζί είχαμε αναφερθεί κάποιες στιγμές σε μία κίνηση που είχε γίνει πριν από χρόνια στην Αμερική, όταν η Χίλαρι Κλίντον ήταν πρώτη κυρία, εν πάση περιπτώσει. Τώρα μπορεί να είναι και η επόμενη Πρόεδρος της Αμερικής, βέβαια, αλλά όταν ήταν σύζυγος του Κλίντον, μία πατημένη ακόμη τότε, έτσι. Λοιπόν, ξέρετε ότι οι πρώτες κυρίες αναλαμβάνουν πάντα μια μεγάλη καμπάνια. Η Μισέλλα έχει αυτό το θέμα της καταπολέμψης της παιδικής παχυσαρκίας. Η Χίλαρι, λοιπόν, τότε, είχε κάνει μια πολύ μεγάλη καμπάνια να περάσει την ανάγνωση του βιβλίου από πολύ μικρή ηλικία. Ότι οι γονείς να διαβάζουν στα παιδιά τους από μικρή ηλικία. Και αυτό γιατί, γιατί η Αμερική είναι μια αχανής χώρα, πάρα πολλές πολιτείες, πολύ μεγάλες αποκλήσεις ως προς το μορφωτικό επίπεδο, κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο και λοιπά, με πολύ υψηλά ποσοστά σχολικής διαρροής και εγκατάληψης προ- ή μεσα-εγκατάληψη του σχολείου και λοιπά. Και έκανε, λοιπόν, ηγήθηκε η ίδια μιας πολύ μεγάλης καμπάνιας για το πώς θα πρέπει να αρχίσουν οι γονείς να διαβάζουν στα παιδιά τους από πολύ μικρή ηλικία. Και ξέρετε τώρα στην Αμερική, αυτά πιάνουν αρκετά. Δεν ξέρω ότι οι μακροπρόθεσμες έτσι συνέπειες είχε το πρόγραμμα αυτό, αλλά το γεγονός γιατί το έκαναν αυτό, γιατί ακριβώς όλη η βιβλιογραφία δείχνει ότι όταν τα παιδιά αποκτήσουν μια καλή σχέση με τα βιβλία από πολύ μικρά, αυτό αποτελεί ισχυρό προγνωστικό παράγοντα για καλή, έτσι, καλάματισιακά αποτελέσματα στην πορεία. Λοιπόν, εκπαιδευτικά παιχνίδια. Ό,τι μπορεί να είναι αυτό, είτε επί τραπέζια, είτε παιχνίδια που είναι στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, αλλά έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Από κοινού αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο. Τι περίεργο συμβαίνει σε αυτό σήμερα... Με συγχωρείτε. Από κοινού αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο όταν τα παιδιά είναι πολύ μικρά και δεν ξέρουν πότε οι γονείς μπορούν να τα βοηθήσουν. Συνήθως, όμως, τι συμβαίνει σήμερα. Είναι αναλφάβητη, είναι ο ηλεκτρονικός αναλφαβητισμός. Άρα, λοιπόν, σήμερα οι ρόλοι λίγο σε αυτήν τη σχέση έχουν ανατραπεί, έχουν αντιστραφεί, μάλλον, και το παιδί είναι αυτό που ξέρει περισσότερα σε σχέση με το γονέα. Αυτό, όμως, δεν επηρεάζει αυτήν τη μορφή γονεϊκής εμπλοκής διότι θα μπορούσε ο ίδιος ο γονέας να καθίσει δίπλα στο παιδί και να του πει δείξε μου, μάθε μου να κάνουμε πράγματα μαζί στον υπολογιστή. Όπως, επίσης, σε αυτήν τη διαδικασία της αναζήτησης πληροφοριών στο διαδίκτυο να δώσουν και κάποιους κανόνες για το πώς αναζητούμε πληροφορίες. Γιατί, ξέρετε, στο διαδίκτυο οι πληροφορίες είναι πάρα πολλές σήμερα και τα παιδιά με τι θα πρέπει να είναι, δεν είναι τόσο αυτή καθαυτή η πληροφορία αλλά που θα πρέπει να εστιάσουμε στην πηγή και στον τρόπο αναζήτησης της πληροφορίας και στην αξιολόγηση της πληροφορίας, έτσι κυκλοφορούν τόσες πολλές πληροφορίες και πάρα πολλές από αυτές είναι αναξιόπιστες, είναι λανθασμένες, έτσι δεν είναι διασταυρωμένες κλπ. Άρα αυτό συνδέεται και με την αυτορυθμιζόμενη μάθηση που λέγαμε στα αρκετά μαθήματα νωρίτερα. Άρα λοιπόν η έμφαση πρέπει να είναι στην απόκτηση εκ μέρους των παιδιών δεξιοτήτων αξιολόγησης των πληροφοριών και αναζήτησης έτσι με κριτήρια. Και επειδή πολλές φορές το σχολείο ιστερεί σε αυτό δυστυχώς, δηλαδή οι δάσκαλοι πάρα πολλές φορές τι λένε, βρείτε πληροφορίες στο ίντερνετ. Αυτό είναι μια οδηγία πλήρης από πλευρά στο εκπαιδευτικού. Όχι, τι θα πει, βρείτε, στέλνουν ένα παιδί έτσι εν λευκό, ψάξτε πληροφορίες. Την άλλη μέρα τι μπορεί να συμβεί, αυτό που θα βρουν είναι από το Wikipedia και τα 20 από τα 25 παιδιά να έχουν το ίδιο πράγμα, το έχουν φέρει. Τις περισσότερες φορές μπορεί τα ίδια τα παιδιά να μην το έχουν διαβάσει κιόλας καν, να το πήραν με copy-paste να το εκτύπωσαν, έτσι. Λοιπόν, εάν αντιληφθούν οι γονείς ότι καει τέτοιο συμβαίνει από πλευρά σχολείου, τότε έρχεται ο δικός τους ρόλος, η δική τους ευθύνη, να συμπληρώσουν αυτό το οποίο δεν έχει συμβεί. Και εκεί θα πρέπει να συνεργαστούν με το παιδί, να το καθοδηγήσουν το παιδί, έτσι, για το πώς θα ψάχνει πληροφορίες, είναι πιο χρονοβόρα η διαδικασία, έτσι. Δεν υπάρχει αμφιβολία, αλλά βοηθάει, έτσι. Ενθάρινση και στήριξη εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Στο βαθμό που υπάρχει η οικονομική δυνατότητα και δεν έχουμε προβλήματα όπως, έτσι, τα παραδείγματα που δώσαμε νωρίτερα. Είναι, προφανώς, οι γονείς ενθαρρύνουν και στήριζουν εξωσχολικές δραστηριότητες που βάζουν τα παιδιά σε μια διαδικασία, έτσι, γνωστικής αναζήτησης, προβληματισμού και λοιπά. Θα μπορούσε να είναι εξωσχολικές δραστηριότητες που έχουν, έτσι, έναν πιο ακαδημαϊκό χαρακτήρα. Δεν εξέρω από εδώ τις αθλητικές δραστηριότητες, γιατί και οι αθλητικές δραστηριότητες, πέρα από ότι ψυχαγουγούν, εστιάζονται στην κίνηση και στην δράση, έχουν και γνωστικά στοιχεία μέσα. Όπως, για πείτε μου, για σκεφτείτε λίγο. Ναι. Βεβαίως, σωστά. Τι άλλο, ναι. Την επιμονή, την στοχοθέτηση, ναι. Την πειθαρχία και τους κανόνες. Βεβαίως, κανόνες που έχουν σχέση με το «έφαγονίζεσαι» και λοιπά. Και, επίσης, και καθαρά γνωστικά, ο Φέλης, ξέρετε. Ένα παιδί, το οποίο πάει μπάσκετ, για παράδειγμα, έτσι, στην καλαθοσφαίρηση. Βέβαια, και όλα τα αθλήματα έχουν κανόνες και λοιπά, απλώς, μου είναι πιο προσφυλές το παράδειγμα της καλαθοσφαίρησης, γιατί είναι και αυτή η διάσταση του χρόνου. Σε πολύ λίγο χρόνο, ένα παιδί θα πρέπει να μάθει να κινείται σε πάρα πολλά επίπεδα και να αντιλαμβάνεται και να εφαρμόζει πολλούς κανόνες, τη σχετική του θέση απ' το καλάθι, τη σχετική του θέση με τον αντίπαλο, να μην κάνει φάουλ, να έχει το χρόνο υπόψη του. Όλα αυτά είναι παράλληλη επεξεργασία πληροφοριών γνωστικών. Οπότε, και αυτό που θεωρούμε αθλητική δραστηριότητα, έχει πολλά γνωστικά στοιχεία μέσα, στα οποία διευκολύνουμε το παιδί να καλλιεργήσει τη σκέψη του. Φυσικά, δραστηριότητες που έχουν σχέση με το σκάκι, προφανώς είναι μια ακαδημαϊκή δραστηριότητα που έχει... Ποιο? Το σκάκι, ναι, ναι, ναι. Πάρα πολύ, πάρα πολύ, έτσι. Οι λέσχες ανάγνωσης που τώρα είναι της μόδας σε δράσεις φιλεναγνωσίας, που γίνονται στα σχολεία και λοιπά. Αυτά είναι πράγματα που είναι προς αυτήν την κατεύθυνση της γνωστικής διανοητικής εμπλοκής. Επισκέψεις σε μουσεία, θέατρα, συναυλίες, βιβλιοθήκες, στα πλαίσια αυτής της προσωπικής ανάπτυξης και της πολιτισμικής ενημερότητας. Συζήτηση για θέματα της επικαιρόητας, πολύ σημαντικό. Τα παιδιά εκτίθανται σε πάρα πολλά ερεθίσματα. Καλό είναι να συζητούν οι γονείς μαζί τους για όλα αυτά τα θέματα της επικαιρόητας, διότι αν δεν τα συζητήσουν οι γονείς με τα παιδιά, τα παιδιά θα τα ακούσουν την επόμενη μέρα στο σχολείο. Θα τα ακούσουν διαστρεβλωμένα ή θα τα ακούσουν με τον τρόπο που κάποιοι άλλοι γονείς θα έχουν συζητήσει στα παιδιά τους και θα διαφωνούν οι ίδιοι με την επεξεργασία αυτή. Οπότε, είναι επιβάλλεται οι γονείς να συζητούν για τα παιδιά τους και να είναι ενημερωμένα, αλλά και αυτό τα εξηγειώνει με την πραγματικότητα τους, βάζει να σκέφτονται σε πολλαπλά επίπεδα και είναι μορφή γνωστικής εμπλοκής. Συζήτηση επίσης για τηλεοπτικά προγράμματα, και αυτό σημαντικό. Γιατί, βέβαιος με τον έλεγχο για το ποια τηλεοπτικά προγράμματα είναι αυτά τα οποία βλέπουν τα παιδιά, αλλά το να συζητώ, καταρχήν τι όφελος μπορεί να έχει το να συζητώ για τηλεοπτικά προγράμματα και ας βάλουμε και τα θέματα της επικαιρότητας, άλλα πέρα από αυτά που είπαμε και πριν. Εάν οι γονείς κατευθύνουν προς αυτήν την... δηλαδή δημιουργούν προϋποθέσεις κριτικής συζήτησης. Είπε η συμφτήτριά σας ότι τα παιδιά ασκούνται στην κριτική σκέψη. Εάν η συζήτηση με τους γονείς είναι προς αυτήν την κατεύθυνση, βεβαίως. Καταρχήν, υπάρχει επίσης κοινός χρόνος. Πάντα αυτήν την διάσταση δεν θα την ξεχνάτε. Το μοίρασμα του χρόνου γονέα παιδιού είναι πάρα πολύ σημαντική διάσταση. Και μάλιστα, εδώ έχουμε το χρόνο να μοιράζεται σε μια συζήτηση ισότιμη. Δηλαδή συνομιλώνουμε το παιδί για κάτι που του αρέσει στην τηλεόραση και του λέω ότι είναι αυτό το οποίος αρέσει, εκφράζεται συναισθήματά του. Το βάζουμε να σκεφτεί να πει τους λόγους γιατί προτιμάει αυτό, ας πούμε, από κάτι άλλο, τι είναι αυτό που του αρέσει ή οτιδήποτε. Οπότε πέρα από τις θέματα της επικαιρότητας το εξηγιώνουμε και με πιο δύσκολες κοινωνικές έννοιες. Άρα, λοιπόν, τα οφέλη είναι πολλαπλά. Κατανοούμε, λοιπόν, γιατί αποτελούν αυτά παραδείγματα γνωστικής διανοητικής εμπλοκής. Και εδώ, επίσης, θα ήθελα να επισημάνω ότι δεν χρειάζεται όλα αυτά να τα κάνει ένας γονιός, για να θεωρούμε ότι είναι ένας υποδειγματικός γονιός. Λίγα πράγματα, αν κάνει, φτάνουν, αρκεί να τα κάνει προς τη σωστή κατεύθυνση, έτσι. Λοιπόν, πάμε τώρα στην προσωπική εμπλοκή, που είναι, όπως είπαμε, έχει συναισθηματικό περισσότερο χαρακτήρα. Η προσωπική εμπλοκή εστιάζεται στο ενδιαφέρον του γονέα για το πώς περνά το παιδί του στο σχολείο και, γενικά, τη θετική στάση την οποία μοιράζεται με το παιδί του για το σχολείο και για τη μάθηση. Το παιδί στο σχολείο δεν μαθαίνει μόνον, περνάει και πολύ χρόνο, τι? Με φίλους, με συμμαθητές, με ενήλικες και λοιπά. Άρα, λοιπόν, δεν είναι μόνον ο γονιός ενδιαφέρεται όχι μόνο για το τι βαθμούς πήρε στα διαγωνίσματα ή αν είπε μάθημα και πόσα μπράβο μπορεί να το είπε ο δάσκαλος ή η δασκάλα, αλλά ενδιαφέρεται και για το αν είχε μια καλή μέρα, αν πέρασε καλά, αν το στεναχώρησε κάτι, έτσι. Οι γονείς, λοιπόν, ρωτούν τα παιδιά τους πώς πέρασαν τη μέρα τους στο σχολείο και όχι τι έκανες στα μαθήματα αμέσως, θα το μάθουν και αυτό, στην πορεία. Έτσι, αλλά δεν χρειάζεται να είναι το πρώτο πράγμα το οποίο θα ρωτήσουν γιατί εκεί πάμε στα μηνύματα που λέγαμε για την επίδοση στα άλλα μαθήματα και λοιπά, έτσι. Τυχόν δυσκολίες ή προβλήματα που αντιμετώπισαν στο σχολείο, αλλά και γενικώς μεταδίδουν θετικά μηνύματα για την αξία της μάθησης και ότι το σχολείο είναι ένας σημαντικός χώρος, είναι ένας χώρος που μαθαίνουμε και μαθαίνουμε πάρα πολλά πράγματα, έτσι. Ένα παιδί, αν το ρωτήσουμε πώς πέρασαν τη μέρα τους στο σχολείο, είναι πολύ πιθανό ένα μικρό παιδί να πει πώς αγγόλα έβαλε, για παράδειγμα, στο διάλειμμα που έπαιξε. Και είναι απόλυτα θεμητό, έτσι. Εγώ έμαθα πάρα πολλά πράγματα για το ποδόσφαιρο το παιδισμό από τους δύο μου γιους. Δεν φανταζόμουν ότι θα γνώριζα τόσους πολλούς ποδοσφαιριστές και τόσα πολλά πράγματα για το ποδόσφαιρο. Αλλά μαθαίνουμε, έτσι. Λοιπόν, αλλά αυτό ήταν πάρα πολύ χαρακτήστικο. Κάθε φορά που τους έπαιρνα από το σχολείο και τους ρωτούσα, και οι δυο, μα και οι δυο, έτσι, το πρώτο πράγμα το οποίο μου έλεγαν, ήταν πώς πέρασαν στο διάλειμμα και τι έκανα με το ποδόσφαιρο και πώς αγγόλα έβαλαν και λοιπά. Θαυμάσια, οπότε έπρεπε κι εγώ να ανταποκριθώ, κάτι έπρεπε να μάθω κι εγώ γι' αυτά, έτσι. Λοιπόν, και μετά, βεβαίως και για τα μαθησιακά στα πλαίσια του, έχουμε και μια ενημερόιτα για το τι συμβαίνει και λοιπά, αλλά όχι όμως η προσωπική εμπλοκή είναι αυτό το νιάξιμο για το αν το παιδί μου περνάει καλά στο σχολείο. Αν τον στεναχώρησαν οι φίλοι του ή όχι, για παράδειγμα, που είναι σημαντικό, έτσι. Για να δώσουμε, λοιπόν, κι άλλα παραδείγματα. Ενδιαφέρον και ενθουσιασμός για το τι μαθαίνει το παιδί στο σχολείο. Μπορεί ένα παιδί να πει ότι σήμερα κάναμε αυτό το πράγμα και συζητήσαμε και εκείνη την ώρα είναι καλό να εκφράσει ο γονιός τη χαρά του, τον ενθουσιασμό του, πολύ ωραίο μου ακούγεται, τι έμαθες, δηλαδή να μπει σε μια τέτοια διαδικασία, ανεξαρτήτως της επίδοσης, έτσι, ανεξαρτήτως της επίδοσης, το τονίζω αυτό, δημιουργεί επίσης υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τη μάθηση, οι γονείς να μοιράζονται έτσι τις προσπάθειες του παιδιού να μαθαίνει και να δημιουργούν ένα υποστηρικτικό περιβάλλοντος. Αυτό δεν σημαίνει. Η δημιουργία υποστηρικτικού περιβάλλοντος σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι το σπίτι θα πρέπει να είναι εκκλησία και να βγαίνει από την καθημερινότητα, από την καθημερινή ρουτίνα, όταν ένα παιδί έχει, ας πούμε, για παράδειγμα, διαγώνισμα την επόμενη μέρα, έτσι. Σημαίνει ότι η οικογένεια συνεχίζει την καθημερινότητά της με σεβασμό προς τη δραστηριότητα του παιδιού, του παρέχει το χώρο, το κλαίσιο κλπ. Δεν χρειάζεται, όταν ξέρω ότι διαβάζει, εγώ να έχω τέρμα τα ηχεία στο σπίτι, έτσι. Αυτό είναι άλλο από το να καταντήσω, να θεωρώ, ξέρετε πολλές φορές μιλάς με ένα γονιό και σου λέει έχουμε διαγώνισμα αύριο. Μα δεν έχει διαγώνισμα η οικογένεια, το παιδί έχει διαγώνισμα, έτσι. Αυτό το πρώτο πληθυντικό είναι κάτι το οποίο είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό στους γονείς και είναι κάτι το οποίο πρέπει να αποβληθεί. Γιατί σκεφτείτε και όλο αυτό που λέγαμε και για την αυτορυθμιζόμενη μάθηση. Μιλώντας το πρώτο πληθυντικό, η ρύθμιση της πορείας του παιδιού προς τη μάθηση δεν πάει στο ίδιο που θέλουμε να έχει τον έλεγχο και την ευθύνη, αλλά μεταβιβάζεται στην οικογένεια. Η οικογένεια είναι εκεί για να στηρίζει συναισθηματικά, να στηρίζει πρακτικά με τους τρόπους που έχει, έτσι, αλλά όχι να μπαίνει στη θέση του παιδιού και να το επιβάλλεται. Κοιτάξτε να δείτε, η αλήθεια είναι ότι οι Έλληνες γονείς είμαστε λίγο περισσότερο υπερβολικοί σε αυτό. Τώρα δεν μπορώ να ξέρω τι γίνεται σε όλες τις χώρες, αλλά σε πάρα πολλές άλλες χώρες δεν υπάρχει αυτού του βαθμού η εμπλοκή και με αυτόν τον τρόπο η εμπλοκή. Αλλά δεν μπορώ να πω ότι ξέρω και τι γίνεται ακριβώς. Για παράδειγμα, στο σκανδιναβικό μοντέλο δεν υπάρχει αυτού του τύπου η γονεϊκή εμπλοκή. Υπάρχει το άλλο, το πιο υπάρχει το κομμάτι της εποπτείας, αλλά βέβαια ξέρετε ότι οι Έλληνες γονείς εμπλέκονται με επικύλους τρόπους που θα τα δούμε παρακάτω. Είναι συνάρτηση και της δουλειάς που γίνεται στο ελληνικό σχολείο. Γιατί τι είπαμε, ότι η οικογένεια και το σχολείο συνεργάζονται, το παιδί κινείται και στα δύο πλαίσια. Και αν σκεφτούμε αυτό που είπαμε για την αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου των γονέων, με γονείς υψηλού μορφωτικού επιπέδου, έχουν και υψηλότερες προσδοκίες τι? Από το μέσο σχολείο στο οποίο πάει το παιδί τους. Το σχολείο έχει διάφορα προβλήματα σήμερα και όχι μόνο εξαιτίας οικονομικής κρίσης, γιατί το ελληνικό σχολείο είχε προβλήματα και προ κρίσης, έτσι, για άλλους λόγους, σε συνδυασμό με την απαξίωση για τη δουλειά του εκπαιδευτικού και γενικότερα για το σχολείο. Όλα αυτά είναι ζητήματα τα οποία επηρεάζουν το βαθμό που ο Έλληνας γονιός εμπλέκεται και με τους τρόπους με τους οποίους εμπλέκεται. Δεν ξέρω αν συμφωνείτε που είστε και σύμβουλος εσείς. Παρακαλώ, σας έδωσα το λόγο άλλωστε. Αυτό νομίζω μπορεί να μας το πει η Μαρία, έτσι, γιατί δεν είμαι σίγουρη ότι αυτό που λέτε συμβαίνει σε όλη τη Γερμανία. Αυτό θα πρέπει να σας πω γίνεται και στην Αμερική, δηλαδή τα παιδιά τα οποία θέλουν να φοιτήσουν σε υψηλές θέσεις της αξιολογήσεις. Αυξάνει συνεχώς αυτή η συνήθεια του να κάνουν τα παιδιά τα ελληνικά φροντιστήρια θα λέγαμε, έτσι, φροντιστήριο για να πετύχουν τους βαθμούς ώστε να εξασφαλίσουν την εισοδό τους σε ένα τόπ πανεπιστήμιο της Αμερικής. Λοιπόν, η στάση των γονέων ως προς την αξία της μάθησης, τα παιδιά λαμβάνουν μηνύματα πόσο σημαντική είναι η μάθηση και η σχολική επιτυχία για τους γονείς. Οπότε, όταν οι γονείς αποδίδουν αξία στη μάθηση και στο σχολείο ως θεσμό και τα παιδιά μαθαίνουν να θεωρούν τη μάθηση σημαντικό πράγμα, να την αξιολογούν ως κάτι πολύ σημαντικό στη ζωή τους και ότι το σχολείο επίσης αποτελεί ένα θεσμό τον οποίο σεβόμαστε και αγαπάμε γιατί ακριβώς έχει αυτά τα χαρακτηριστικά. Παροχή κινήτρων μάθησης, βεβαίως και για όλους τους λόγους για τα μαθήματα που κάναμε στις προηγούμενες εβδομάδες. Η έμφαση από κλεβράς των γονέων θα πρέπει να είναι που στα εσωτερικά ή στα εξωτερικά κινήτρα, παιδιά. Στα εσωτερικά, μόλις τις ποικίλες εκφάνσεις κινήτρων στις οποίες αναφερθήκαμε στο πλαίσιο της ενότητας να περιορίζονται οι απτές αμοιβές, ειδικά με την πρόοδο της ηλικίας. Προσδοκίες σχετικά με τη σχολική επίτευξη. Αυτό είναι επίσης ένα πολύ σημαντικό σημείο προσωπικής εμπλοκής. Οι γονείς πρέπει να έχουν προσδοκίες για τα παιδιά τους. Το να είναι ρεαλιστικές όμως οι προσδοκίες είναι το κρίσιμο σημείο. Γιατί, εάν ένας γονιός έχει πολύ χαμηλές προσδοκίες ή δεν έχει προσδοκίες, δεν περνάει στα παιδιά του τα μηνύματα εμπιστοσύνης ότι μπορούν να τα καταφέρουν. Το να έχω ως γονιός προσδοκίες από τα παιδιά μου σημαίνει ότι πιστεύω ότι μπορείς να τα καταφέρεις σε κάποια πράγματα και γι' αυτό έχω αυτές τις προσδοκίες. Όταν όμως έχω υπερβολικές προσδοκίες, μη ρεαλιστικές προσδοκίες, που σημαίνει τι για να έχω μη ρεαλιστικές προσδοκίες, τι έχει συμβεί. Κάτι δεν έχει πάει καλά εντωμεταξύ, ποιο είναι αυτό που δεν έχει πάει καλά και εγώ ως γονιός έχω μη ρεαλιστικές, υπερβολικές προσδοκίες. Και άρα δεν ξέρει τι, το δικό του παιδί. Δεν είναι ενήμερος ο γονιός έτσι για τις δυνατότητες, τις αδυναμίες, τις προτιμήσεις του δικού του παιδιού, με αποτέλεσμα να βάζει τα δικά του κριτήρια μπροστά και όχι τα κριτήρια του παιδιού, έτσι. Άρα λοιπόν οι γονείς θέλουμε να έχουν προσδοκίες για τα παιδιά τους, απλώς αυτές να είναι ρεαλιστικές στα πλαίσια των δυνατοτήτων του παιδιού, γιατί έτσι περνούν και τα μηνύματα εμπιστοσύνη στην ικανότητα του παιδιού και στο τι μπορεί να καταφέρει. Επίσης οι γονείς μοιράζονται τους μελλοντικούς τους στόχους σχετικά με τις σπουδές και το επάγγελμα στο βαθμό που δεν παρεμβαίνουν όμως. Είναι προφανές ότι θα έχουν στόχους σχετικά με τις σπουδές και το επάγγελμα των παιδιών, αρκεί όμως να μην είναι παρεμβατική. Συζητώ με το παιδί για τους στόχους και εγώ μπορεί να εκφράσω, αν με ρωτήσει και θέλει και να το συζητήσουμε, τι θα ήθελα, αλλά κυρίως ως γονιός ακούω το παιδί μου, έτσι. Ακούω το παιδί μου τι θέλει και προσπαθώ να το στηρίξω προς αυτές τις επιλογές. Εάν έχω πηγές πληροφόρησης και βλέπω ότι το παιδί μου δεν είναι καλά ενημερωμένο γι' αυτό το οποίο σκέφτεται να κάνει, θα πρέπει να το στηρίξω, να του δώσω πληροφορίες, να το παραπέμψω κάπου, να δει ότι μήπως αυτή η επιλογή έχει κάποια ρίσκα μεγαλύτερα ή έχει κάποια χαρακτηριστικά χύψη και βλέπω ότι δεν τα ξέρει, εκεί θα το στηρίξω. Δεν θα του πω ότι αυτό δεν κάνει για σένα, αυτό νομίζω ότι είναι για σένα και τελείωσε, έτσι. Ενδιαφέρον επίσης για το πώς περνά το παιδί στα διαλήματα, είπαμε ότι έχει συναισθηματικό χαρακτήρα η προσωπική εμπλοκή. Είναι πολύ σημαντικό ο γονιός να ενδιαφέρεται για το σύνολο της παρουσίας και του χρόνου του παιδιού στο σχολείο, όχι μόνο για το κομμάτι που αφορά τα μαθήματα, την επίδοση, τους βαθμούς, τα διαγωνίσματα κλπ. Το παιδί περνάει πολύ χρόνο στα διαλήματα, συνεργάζεται, παίζει, συναναστρέφεται με συνομιλίκους, με μεγαλύτερους, με μικρότερους. Ενδιαφερόμαστε για το πώς περνά το χρόνο του εκεί. Επίσης ενδιαφερόμαστε βεβαίως για τις σχέσεις του με τους συμμαθητές και τις συμμαθήτρες. Πολύ σημαντικό, έτσι, ο γονιός πρέπει να είναι, ειδικά στις μικρές ηλικίες βεβαίως και αργότερα, έτσι. Ο γονιός πρέπει να έχει και ευηκόνους, αλλά και να προβλέπει, να υποψιάζεται, έτσι, και για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να ξέρει, να κερδίσει την εμπιστοσύνη του παιδιού, να συζητά το παιδί μαζί του για τους φίλους του, έτσι, ξαφνικά. Ξέρετε, κάποιοι γονείς μπορεί να μην έχουν ενδιαφερθεί όσα το παιδί ήταν μικρότερο για αυτά τα πράγματα και ξαφνικά στην εφηβία, επειδή αρχίζουν και παρατηρούν διάφορα πράγματα και τη στάση αυτονομίας του παιδιού τους, αρχίζουν να θέλουν να συζητούν με το παιδί περισσότερο. Ξαφνικά δεν οικοδομείται έτσι αυτή η σχέση εμπιστοσύνης. Πολύ περισσότερο στην εφηβία που το παιδί απομακρύνεται από την οικογένεια, δεν είναι η κατάλληλ χρονική στιγμή που θα οικοδομείσεις αυτή τη σχέση, για τους λόγους που ξέρουν όλοι, γιατί οι αναπτυξιακές ανάγκες αλλάζουν και έπρεπε αυτό το πράγμα να έχει γίνει νωρίτερα. Λοιπόν, νομίζω ότι έχετε κάτι που θέλετε να σχολιάσετε, κάποια απορία. Μπορούμε να συνεχίσουμε. Ολοκληρώσαμε την προηγούμενη ώρα με τις διαφορετικές μορφές γονεϊκής εμπλοκής, σύμφωνα με τις απόψεις του μοντέλο της Grolnick. Και έτσι μιλήσαμε για τη σχολική εμπλοκή, τη γνωστική εμπλοκή και την προσωπική εμπλοκή συμμετοχή των γονέων στη σχολική ζωή των παιδιών. Και τώρα θα πούμε μερικά πράγματα για μια ιδιαίτερη, έτσι, μορφή της σχολικής εμπλοκής, σύμφωνα με αυτά που λέγαμε νωρίτερα, που αφορά την εμπλοκή, τη συμμετοχή των γονέων στην κατοίκων σχολική εργασία του παιδιού. Δηλαδή, στις σχολικές εργασίες που το παιδί έχει στο σπίτι για την επόμενη μέρα. Έτσι, αυτό τώρα αποτελεί ένα θέμα που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διεθνή βιωγραφία. Και επειδή ακριβώς για τους λόγους που είπαμε νωρίτερα, γιατί εξαιτίας των αβαθμισμένου μορφωτικού επιπέδου των γονέων, έτσι και της μεγάλης αξίας που αποδίδουν στη μάθηση και στη σχολική επιτυχία, οι γονείς τείνουν να εμπλέκονται όλο και περισσότερο. Και όπως είπαμε νωρίτερα, θέλουμε τους γονείς να ενδιαφέρονται. Θέλουμε τους γονείς να εμπλέκονται, απλώς τους θέλουμε με λειτουργικούς τρόπους. Το κομμάτι που αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς εμπλέκονται στη σχολική εργασία του παιδιού στο σπίτι είναι ενεβέστο ζήτημα, γιατί μας έχει δείξει η έρευνα ότι πολλές φορές ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς συμμετέχουν είναι δυσλειτουργικός αντί να είναι λειτουργικός. Τι μας έχει πει η έρευνα μέχρι τώρα. Και μάλιστα για το θέμα αυτό, την επόμενη εβδομάδα θα παρουσιάσουν η Μαρία και η Θωμαή μια ερευνητική εργασία που έχουμε κάνει εδώ με ελληνικά δεδομένα και έχουμε και μια άλλη σύντομη εργασία από τα έντυπα αυτά με τις οδηγίες του ΝΑΣΠ. Για να δούμε λίγο η διεθνής βιβλιογραφία τι λέει για τους εναλλακτικούς τύπους της γονεϊκής εμπλελογίας κατά τη σχολική εργασία των παιδιών στο σπίτι. Ένας πρώτος τύπος είναι αυτό που ονομάζεται υποστήριξη της αυτονομίας του παιδιού, δηλαδή οτόνομι σαπόρτ ο αγγλικός όρος. Στην πραγματικότητα οι γονείς τι κάνουν, ενθαρρύνουν την ανεξάρτητη λύση προβλημάτων από τα ίδια τα παιδιά, διευκολύνουν τα παιδιά να καλλιεργούν δεξιόιδες αυτορύθμισης και όχι αιτερορύθμισης, προάγουν στα παιδιά την αίσθηση της προσωπικής ευθύνης για την εργασία τους στο σπίτι και παρέχουν συναισθηματική στήριξη. Η μορφή στήριξης που παρέχουν οι γονείς, κατεξοχήν, σύμφωνα, οι γονείς οι οποίοι εμπλέκονται με αυτόν τον τρόπο, είναι η συναισθηματική στήριξη, η προαγωγή της αυτονομίας του παιδιού και της καλλιέργειας των δεξιωτήτων αυτορύθμισης. Γενικά το παιδί είναι το κυρίαρχο στοιχείο σε αυτόν τον τύπο εμπλοκής. Δεν είναι ο γονιός ο οποίος αναλαμβάνει τη σχολική εργασία του παιδιού. Λοιπόν, γι' αυτό μιλάμε για την υποστήριξη της αυτονομίας του παιδιού και βέβαια θα πρέπει να πω ότι αυτός ο τύπος γοναιικής εμπλοκής είναι αυτός ο οποίος συστηματικά έχει συνδεθεί με τα καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα, όπως μπορείτε να φανταστείτε. Αυτά τώρα που λέμε, καταλαβαίνετε ότι είναι πολύ σημαντικές πληροφορίες για συμβουλευτικοί γονέων. Ένας δεύτερος τύπος είναι η παροχή άμεσης βοήθειας. Όταν είναι αυτό που ονομάζεται direct help, έτσι δηλαδή όταν ζητάει το παιδί βοήθεια, ο γονιός τύνει να και είναι έτσι περιεχωμένο βοήθεια, μαθησιακού τύπου, ο γονιός τύνει να την δώσει. Συνήθως φαίνεται ότι πολλές φορές ξεφεύγει από το πλαίσιο στο οποίο θα θέλαμε ο γονιός να κινηθεί και περνάει σε υπερβολική παροχή βοήθειας, δηλαδή λέει περισσότερα από όσα θα έπρεπε να πει ώστε να αφήσει ένα περιθώριο αυτονομίας στο ίδιο το παιδί, οπότε περνάει σε παροχή αρκετής βοήθειας και αρχίζει ο γονέας να διδάσκει στην πραγματικότητα το παιδί. Θεωρείται ένας σχετικά μικτός τύπος, γιατί εξαφτάται ακριβώς από το πόση βοήθεια δίνει ο γονέας. Εάν δώσει τη βοήθεια την οποία χρειάζεται το παιδί για να ξεκολλήσει και να προχωρήσει, έτσι, έχει καλώς. Εάν όμως προχωρήσει και δώσει περισσότερη βοήθεια χωρίς να αφήσει περιθώριε, έτσι, αυτονομιές δράσεις στο ίδιο το παιδί, τότε οι συνέπειες είναι αρνητικές, έτσι. Ένας άλλος τύπος της γοναιικής εμπλοκής είναι πιο έτσι επιφανειακός, έχει σχέση με την οργάνωση της κατοίκων σχολικής εργασίας, δηλαδή δεν πάει στο περιεχόμενο αυτής καθαυτής εμπλοκής με την σχολική εργασία. Τι σημαίνει η οργάνωση της κατοίκων σχολικής εργασίας, ότι οι γονείς βάζουν κανόνες, ότι γυρίζεις από το σχολείο, τρως, ξεκουράζεσαι, κάποια στιγμή ξεκινάς, κλπ. Θέδουν λοιπόν κανόνες, περιορίζουν τα διασπαστικά ερεθίσματα, δηλαδή οργανώνουν με έναν τρόπο διευκολυντικό για το παιδί την επιτέλεση των σχολικών του καθηκόντων και παρέχουν ενίσχυση όταν οι κανόνες εφαρμόζονται. Στην πραγματικότητα είναι συμπεριφορικό αυτό, θέτουν το πλαίσιο, τι θα πρέπει να κάνει το παιδί. Στις μικρές ηλικίες θα πρέπει να πω ότι βοηθάει το παιδί όταν ανακαλύπτει δεξιόητες μάθησης ακόμη. Είναι σημαντικό οι γονείς να το διευκολύνουν να οργανώσει το πλαίσιο λειτουργίας του. Και βέβαια παρέχουν ενίσχυση όταν οι κανόνες εφαρμόζονται σε μια προσπάθεια να θεσπιστούν αυτοί οι κανόνες. Οι κανόνες μάλλον οι οποίοι θεσπίστηκαν να υιοθετηθούν και από το ίδιο το παιδί στην πορεία. Και βέβαια με σταδιακή απόσταση της παρεχόμενης ενίσχυσης από ένα σημείο και μετά, που τα έχουμε πει στη συμπεριφορική προσέγγιση. Θα πρέπει να πω ότι όσο επιφανιακώς και να φαίνεται αυτός ο τύπος εμπλοκίες, είπα και πριν, στις μικρές ηλικίες είναι πολύ σημαντικός, επίσης είναι πολύ σημαντικός τύπος εμπλοκίες στα παιδιά που έχουν κάποιες δυσκολίες. Δυσκολία διαχείρισης του χρόνου, παιδιά με διάσπαση προσοχής. Γενικά είναι ένας τύπος ο οποίος σε ιδιαίτερες συνθήκες, σε ιδιαίτερες περιπτώσεις των παιδιών μπορεί να είναι αποτελεσματικός. Καταρχήν είναι πολύ χρήσιμος, χρειάζεται. Έλεγχος. Εκεί στην πραγματικότητα μιλάμε για το τύπο της εμπλοκίες κατά τον οποίο οι γονείς ελέγχουν, έχουν εποπτεία ότι το παιδί ολοκληρώνει τη σχολική του εργασία. Όταν όμως ο έλεγχος υπερέχει της εποπτείας, και έχει πιο πολλοί ελεγκτικά στοιχεία, τότε τι είναι να συνδέεται με αρνητικές συνέπειες. Δηλαδή, όταν ο γονιός ξεφεύγει, σας λέω και η Παύλα εποπτεία, αλλά ξεφεύγει στην πραγματικότητα από την εποπτεία και περνάει το μήνυμα του ελέγχου, ότι εγώ θέλω να είμαι σίγουρη ότι αύριο θα πας διαβασμένη στο σχολείο, και περνάει το μήνυμα ότι εγώ πρέπει να είμαι σίγουρη γιατί δεν σου έχω εμπιστοσύνη πως θα πας την επόμενη μέρα στο σχολείο, οπότε είναι περισσότερο ελεγκτικός ο τύπος και γι' αυτό συνδέεται με αρνητικές συνέπειες συσχετίζεται. Και η παρεμβολή είναι οχύριστος, είναι ο χειρότερος τύπος εμπλοκής, είναι πίτα ευρήματα στη διεθνή βιβλιογραφία και στην πραγματικότητα μιλάμε για παροχή μη κατάλληλης βοήθειας και ως μη κατάλληλη βοήθεια ορίζεται η υπερβολική βοήθεια η οποία ξεπερνάει ακόμη και την άμεση βοήθεια που είπαμε πριν, δεν μιλάμε για την αρκετή βοήθεια, μιλάμε για το να κάνει ο γονιός την εργασία του παιδιού. Μιλάμε γι' αυτό το πράγμα, το οποίο δεν σας παραξενεύει βέβαια, το έχετε ακούσει, εύχομαι να μην είχατε εμπειρίες τέτοιες. Γιατί είναι μη κατάλληλη, γιατί στην πραγματικότητα το να κάνει, να αναλαμβάνει ο γονέας την ευθύνη της συλλοποίησης σχολικής εργασίας του παιδιού, μιας εργασίας, μιας άσκησης ή οτιδήποτε, στην πραγματικότητα μεταθέτει την ευθύνη της μαθησιακής πορείας του παιδιού από το ίδιο το παιδί που εμείς θέλουμε να είναι εκεί, στον γονέα και μιλάμε για αυτορύθμιση ή για ετερορύθμιση. Για ετερορύθμιση. Βλέπετε πώς κλείνουν και όλα τα θέματα τα οποία έχουμε συζητήσει κατά τη διάρκεια του εξαμίνου. Παρακαλώ. Interference είναι ο αγγλικός όρος. Κοιτάξτε να δείτε τα παιδιά, μαθησιακές δυσκολίες, το συζητήσαμε αρκετά πέρσι στη σχολική ψυχολογία. Ο λόγος για τον οποίο οι γονείς... Οι γονείς νοιάζονται για τα παιδιά που έχουν δυσκολίες, γιατί έχουν ένα ιστορικό αποτυχίο, έχουν μια δυσκολία να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τις οποίες έχουν και οι γονείς υπερεμπλέκονται. Όταν όμως ο γονιός, ένα παιδί που έχει μαθησιακές δυσκολίες, περνάει στη φάση του να κάνει ογονέα στην εργασία του παιδιού, το όφελος εν τέλει για το παιδί που έχει δυσκολίες είναι ποιο. Και ο στόχος του γονιού ποιος είναι όταν το κάνει αυτό. Δηλαδή ο γονέας έχει την επιθυμία το παιδί του να πάει έτοιμο, προετοιμασμένο την επόμενη μέρα. Η εκπαιδευτικός του παιδιού γνωρίζει ότι το παιδί έχει συγκεκριμένες δυσκολίες. Έχει. Το να πάει την επόμενη μέρα μία εργασία τέλεια φτιαγμένη από το γονέα. Η εκπαιδευτικός υπάρχει περίπτωση να μην αντιληφθεί ότι αυτή η εργασία δεν είναι δουλειά του παιδιού και ότι είναι δουλειά κάποιου άλλου. Όχι. Άρα, εκεί από σκοπή ο γονιός είναι λάθος χειρισμός. Τι άλλο μπορεί να έχει συμβεί. Τι άλλο κακό κάνεις αυτή την περίπτωση σε ένα παιδί το οποίο έχει δυσκολίες. Και τι θα έπρεπε στη θέση του να κάνει. Και με τα μηνύματα εμπιστοσύνης. Διότι στην πραγματικότητα ο γονιός τη μήνυμα περνάει και φέρνει να πας αύριο έτοιμο στο σχολείο, ανεξαρτήτως το αν είσαι θα έχεις μάθει, έχεις σημειώσει πρόοδο, έχεις βελτιωθεί, έχεις καταλάβει ή όχι. Το οποίο είναι τελείως εκτός. Καταρχήν μαθαίνει και επαναπάβεται. Επίσης, πολλές φορές είχα δει ένα χέρι. Ναι, ναι. Πολύ σωστά, δίνει έμφαση στο αποτέλεσμα. Το οποίο όμως αποτέλεσμα για το παιδί δεν έχει καμία αξία γιατί το ίδιο δεν συμμετέχει και δεν έχει αξία για κανένα. Γιατί και στο σχολείο δεν ξέρουν τι γίνεται. Βεβαίως το σχολείο θα πρέπει, και επειδή τα βλέπουμε σε μια πιο ολιστική οπτική, το σχολείο από την άλλη θα πρέπει να στηρίξει ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες δίνοντάς του ενισχυτικό υλικό, διαγράμματα, ανάλογα με την ιδιαιτερό ιδέα που έχει το παιδί, έτσι, οπότε και μέσα από μια συνεργασία καλή, που θα το δούμε παρακάτω, του σχολείου με το γονέα, τα πράγματα θα μπουν σε μια καλύτερη σειρά, έτσι, γιατί αυτό θα ήταν ένα παράδειγμα ελπούς επικοινωνίας ή κακής επικοινωνίας του σχολείου με την οικογένεια στην περίπτωση ενός παιδιού με μαθησιακές δυσκολίες, έτσι δεν έβει. Βεβαίως, βεβαίως, βεβαίως. Και μια δυσκολία, πώς να το πω, αλληλοκατανόησης ή επικοινωνίας μάλλον, έτσι, επικοινωνίας, όπου ο γονιός προσπαθεί να ξεγελάσει τον εκπαιδευτικό, αλλά ο εκπαιδευτικός δεν θα καταλάβει την πρώτη φορά, δεν θα καταλάβει την δεύτερη, στην πορεία είναι χρόνο να το έχει το παιδί. Ναι, είναι και λάθος τα μηνύματα, οπότε υπάρχει εκεί μια ελπίση ή στρεβλή επικοινωνία και το παιδί είναι στη μέση. Μου επιτρέψτε στα παιδιά με δυσκολίες. Υπάρχει μια τάση παθητικόητας ούτως ή άλλως, που το είχαμε πει και πριν στη σχολική ψυχολογία, δηλαδή έχουν αυτήν την παθητική τάση προς τη μάθηση, η οποία συνδέεται με το ιστορικό αποτυχείον, με τα χαμηλά αισθήματα εμπιστοσύνης προς το ναι αυτό που έχουν, οπότε όταν ο γονιός υπερεμπλέκεται και παρεμβαίνει με αυτήν την αίνουμορφη, πραγματικότητα ενισχύει την ήδη υπάρχουσα παθητικότητα του παιδιού. Πολλές φορές αυτό το οποίο συμβαίνει όταν έχουμε ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες, η σύσταση που κάνουμε είναι συνήθως αν μπορεί να μην είναι ο γονέας αυτός ο οποίος συνεργάζεται με το παιδί στη σχολική εργασία. Και αυτό γιατί επειδή κατά την αλληλεπίδραση του γονέα με το παιδί στη σχολική εργασία στο σπίτι, δεν είναι μόνο το γνωστικό μαθησιακό κομμάτι, είναι το συναισθηματικό και το θυμικό κομμάτι. Ο γονιός θεναχωριέται πάρα πολύ γιατί βλέπει ότι το παιδί του δυσκολεύεται. Το παίρνει, μπορεί να το πάρει και ως μία μη ικανοποίηση των προσδοκιών που είχε από το παιδί. Αρχίζει η θυμική διάσταση της αλληλεπίδρασης να χαλάει και πολλές φορές μπορεί να έχει άσχημη κατάληξη αυτή η αλληλεπίδραση. Και γι' αυτό συνήθως όταν έχουν προηγηθεί τέτοιου είδους περιστατικά γονέα παιδιού καλό είναι να απομακρύνεται ο γονιός από την εμπλοκή αυτή και στο βαθμό που υπάρχει δυνατότητα να είναι κάποιος άλλος αυτός ο οποίος θα βοηθήσει το παιδί. Γιατί ο γονιός έχει και ματέωση προσδοκιών, ειδικά όταν είναι στην αρχή και βλέπει ότι το παιδί του δεν τα καταφέρνει. Οπότε αυτό είναι μία διάσταση πολύ ευαίσθητη, την οποία πάντα πρέπει να την έχουμε υπόψη μας. Αυτό που λέτε έχει άμεση σχέση με πάρα πολλά από τις ποικίλες ενότητες που συζητήσαμε στις προηγούμενες εβδομάδες. Και σαφέστατα νομίζω και κάποια άλλη στιγμή το αναφέραμε ότι το σχολείο και ο εκπαιδευτικός της τάξης πρέπει να μιλήσει στους γονείς και να τους εξηγήσει τι προσδοκίες έχει από τους ίδιους διότι ο κάθε γονιός μεταφέρει τις δικές του εμπειρίες σε σχέση με το πώς ζητάει το παιδί του να μάθει. Οπότε στην πραγματικότητα μπορεί... και νομίζω σας είχα δώσει ένα παράδειγμα τώρα που το συζητάμε στην αυτορυθμιζόμενη μάθηση. Μπορεί ένας εκπαιδευτικός να υιοθετεί πιο καινοτόμες διδακτικές πρακτικές στη σχολική τάξη, να θέλει τα παιδιά να μην αποστηθίζουν, να έχουν μια πιο ενεργητική στάση απέναντι σε αυτά, να δίνουν έμφαση στην κατανόηση. Το λάθος του ποιό είναι όμως ότι δεν το έχει πει στους γονείς των μαθητών αυτό το πράγμα. Ποτέλασμα, όταν αναθέτει τις εργασίες για το σπίτι, ο γονιός δεν ξέρει τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η εργασία εκεί και σου λέει, κρατάει το βιβλίο και σου λέει, πες μου. Και το παιδί στο σπίτι έχει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του γονέα που θέλουν αποστήθηση και που είναι ασύγβατοι ως πρακτικοί με το τι ζητάει ο εκπαιδευτικός. Αυτό είναι το θέμα της ελειπούς ή της στρεβλής επικοινωνίας μεταξύ σχολείου οικογένειας που είναι η δεύτερη ενόητα και θα τη συζητήσουμε στην επόμενη εβδομάδα. Θα συμφωνήσω μαζί σας, όχι ακριβώς παρένθεση, με μία επισήμανση. Εάν, επειδή αυτό που λέτε είναι το ιδεατό και ποιος δεν θα το ήθελε, ο εκπαιδευτικός αν περιμένει να γίνουν ευνοϊκές όλες αυτές οι συνθήκες για να αρχίσει να δουλεύει αντίστοιχα, τότε θα χαθεί και η δυνητική ωφέλεια που η δική του προσωπική δουλειά μπορεί να έχει σε πέντε, σε δέκα, σε δεκαπέντε μαθητές που θα έχει αυτή τη χρονιά. Τι θέλω να πω, δηλαδή. Ότι, προφανώς, αν ίσχεαν αυτές οι προϋποθέσεις που είπατε, θα είχαμε και διαφορετικά ακαδημαϊκά αποτελέσματα. Δεν θα ήμασταν τέταρτες από το τέλος της διεθνής αξιολογήσεις του ΟΣΑ κλπ. Προφανώς, έτσι. Αυτό δεν θα πρέπει να αποθαρρύνει, όμως, και τον κάθε εκπαιδευτικό που δουλεύουν αυτούς τους τρόπους και που χάνονται μέσα στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται το εκπαιδευτικό σύστημα. Διότι και οι μικροί, ελάχιστη ωφέλεια που μπορεί να έχουν στην ομάδα μαθητών που έχουν αυτή τη χρονιά είναι μεγάλο κέρδος από το να μην υπήρχε. Σωστό, σωστό. Έχει απόλυτο δίκη η συμφτητριά σας. Η ευθύνη της μητέρας υπέρ πολλαπλασιάζεται από την αντίδραση της εκπαιδευτικού η οποία αν ήθελε να ενισχύσει το παιδί θα μπορούσε να το ενισχύσει με διαφορετικούς τρόπους και όχι τονίζοντας μία λανθασμένη παντελώς πρακτική η οποία δεν έπρεπε να συνεχιστεί και εν τέλει και οι γονείς, και η μητέρα και η δασκάλα έτηναν προς το αντίθετο αποτέλεσμα. Το παιδί να μην αποκτήσει ποτέ αυτονομία, έτσι, σκέψη ενεργητική, ενεργητική εμπλοκή κλπ. Και ξέρετε πολλές φορές, αυτό πάντα να το θυμάστε, την πρόθεση του γονιού δεν μπορούμε να την αμφισβητήσουμε, η πρόθεση του γονιού σε κάθε περίπτωση είναι αγαθή. Ο τρόπος και τα μέσα με τα οποία χρησιμοποιεί και υλοποιεί τις προθέσεις είναι αυτά τα οποία συνήθως μπορεί να λειτουργήσουν αρνητικά και εκεί εμείς θα πρέπει να παρέμβουμε. Όταν έχουμε ένα γονιό απέναντί μας δεν μπορούμε να αμφιβάλλουμε για την πρόθεσή του, έτσι. Οι γνώσεις του όμως και οι πρακτικές, αυτές είναι που πρέπει εμείς να παρέμβουμε και ουσιαστικά να του πούμε ότι η πρόθεσή σας μπορεί να υλοποιηθεί πολύ καλύτερα με αυτούς τους τρόπους. Θα πρέπει να το στηρίξουμε με... Φυσικά, φυσικά. Οι συνέπειες τώρα της γονεϊκής εμπλοκής, από όλα αυτά που είπαμε, για τις συμμορφές αυτής της εμπλοκής στο homework θα κουβεντιάσουμε γιατί έχουμε και δυο εργασίες και την άλλη φορά θα γίνει πολύ ωραία συζήτηση. Οι συνέπειες γενικά της γονεϊκής εμπλοκής, μάλλον η διεθνής βιβλιογραφία για τις συνέπειες της γονεϊκής εμπλοκής είναι αρκετά συνεπής. Δηλαδή, μας έχει δώσει συνεπή ευρήματα για τη μεγάλη συμβολή της στη σχολική επιτυχία των παιδιών. Με άλλα λόγια, τι σημαίνει αυτό το πράγμα, ότι θέλουμε τους γονείς να συμμετέχουν στη σχολική ζωή των παιδιών. Θέλουμε τους γονείς να εμπλέκονται. Το πώς είναι αυτό που μας ενδιαφέρει βέβαια. Και μάλιστα, ότι όταν η γονεϊκή εμπλοκή ξεκινάει από την προσχολική ηλικία, από πολύ μικρά δηλαδή, όταν τα παιδιά είναι πολύ μικρά, τότε έχει μακροπρόθεσμενες θετικές συνέπειες στα μαθησιακά επιτεύγματα του παιδιού. Θυμηθείτε και την καμπάνια που σας έλεγα νωρίτερα για την Χίλλαρη Κλίντον, έτσι. Και έχουμε πραγματικά ερευνητικά ευρήματα από διαχρονικές έρευνες που το δείχνουν αυτό. Γενικώς τώρα θα δείτε, έχουμε εδώ δύο διαφάνειες, οι οποίες δείχνουν από πάρα πολλές έρευνες, ποιες είναι οι θετικές αυτές συνέπειες της γονεϊκής εμπλοκής. Καταρχήν, καλή σχολική επίδοση, μότι σημαίνει αυτό. Επιτυχημένη εκπαιδευτική σταδιοδρομία. Καλή σχολική παρουσία και συμπεριφορά, με την έννοια ότι το παιδί νιώθει καλά μέσα στο σχολείο, έτσι σέβεται τους κανόνες κλπ. Πιο θετικές αντιλήψεις για το κλίμα της τάξης και του σχολείου. Υψηλότερο προσανατολισμό προς τη σχολική εργασία, δηλαδή είναι προσανατολισμένος στο να είναι συνεπές, να κάνει τα καθήκοντά του κλπ. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη μάθηση. Υψηλότερες πεπιθύσεις επάρκειας, υψηλότερα κίνητρα δηλαδή. Καλύτερες δεξιότητες αυτορύθμισης. Οι έρευνες τα έχουν δείξει αυτά, έτσι. Αυξημένη προσωπική ευθύνη για τη μάθηση. Υιοθέτηση στόχων μάθησης. Επιμονή στις ακαδημαϊκές δυσκολίες και δεν τα παρατάνε. Εστίματα ικανοποίησης από τη σχολική εργασία που είναι σημαντικό. Η θυμική διάστηση πολλές φορές έχουμε αναφερθεί σε αυτή. Και επίσης έτσι σε επίπεδο επιδημιολογικό έχουμε μειωμένες πιθανότητες επανάληψης της σχολικής τάξης. Σε περίπτωση δηλαδή που οι γονείς ασχολούνται, εμπλέκονται στη σχολική ζωή των παιδιών. Η σχολική τάξη και χαμηλότερα ποσοστά σχολικής διαρροής. Βλέπουμε ένα πλήθος θετικών συνοηπιών που είναι αποτέλεσμα της γονεϊκής εμπλοκής. Ή συμμεταβάλλονται, γιατί τα ευρύματα βέβαια είναι συσχετιστικά. Δεν είναι σχέση αιτίας αποτελέσματος. Δεν είναι η γονεϊκή εμπλοκή αιτία για όλα αυτά. Απλώς, όταν οι γονείς εμπλέκονται στη σχολική ζωή των παιδιών, δίνουν αξία στη μάθηση και όλα αυτά που λέγαμε, με λειτουργικούς τρόπους, τότε οι πιθανότητες να έχουμε όλα αυτά τα θετικά ευρύματα σε σχέση με τα ακαδημαϊκά επιτεύματα του παιδιού, είναι αυξημένες. Είναι σχέση συμμεταβολής, συσχέτισης όπως είπαμε. Ωστόσο όμως, πότε συμβαίνουν αυτά, αυτό είναι το σημαντικό. Αυτά συμβαίνουν, όλα αυτά τα θετικά δηλαδή συμβαίνουν, μόνον όταν οι συμπεριφορές των γονέων, παρακαλώ να το υπογραμμίστε, ερμηνεύονται από τα παιδιά ως υποστηρικτικές των δικών τους προσπαθειών. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό. Όταν δηλαδή ο γονιός με την παρέμβασή του δεν υπονομεύει αυτό το αίσθημα του ότι εγώ μπορώ να τα καταφέρω και προσπαθώ προς αυτή την κατεύθυνση και δεν μπαίνει το μήνυμα της χαμηλής εμπιστοσύνης, τότε έχουμε όλες αυτές τις θετικές συσχετίσεις με τη μάθηση. Άρα λοιπόν μόνον όταν το παιδί εκλαμβάνει από την πλευρά του γονιού του που συμμετέχει στη σχολική ζωή ότι ο γονιός συμμετέχει υποστηρικτικά στη δική του προσπάθεια, στο δικό του αγώνα και δεν είναι εκεί για να αντικαταστήσει το δικό του αγώνα, να υποκαταστήσει. Όταν οι συμπεριφορές των γονέων ερμηνεύονται από τα παιδιά ως αμφισβήτηση ή υπονομεύση της δικής τους προσπάθειας και ως ένδειξη χαμηλής εμπιστοσύνης, μειωμένης εμπιστοσύνης αυτά τα οποία τα παιδιά μπορούν να καταφέρουν, τότε όλα αυτά τα θετικά που είπαμε πριν γίνονται αρνητικές συσχετίσεις. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, θα πρέπει να το θυμάστε, ποιο είναι το συμπέρασμα από αυτό. Το συμπέρασμα είναι ότι θέλουμε τους γονείς να εμπλέκονται, θέλουμε τους γονείς να συμμετέχουν αλλά με λειτουργικούς τρόπους, με τους τρόπους που είπαμε, όχι με τους τρόπους οι οποίοι υπονομεύουν στην πραγματικότητα, αυτό το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης, του ελέγχου της πορείας της μάθησης, του αίσθηματος της επάρκειας, όταν αυτά είναι τα μηνύματα τα οποία παίρνουν τα παιδιά από τους γονείς τους, τότε όλες αυτές οι θετικές συσχετίσεις έρονται και οι συσχετίσεις σκαθεί σαν ταρνητικές. Αυτό είναι σημαντικό. Παρακαλώ, ναι. Όχι, δεν είναι, ξέρετε, είναι διαφορετικά, δεν είναι, εμείς κρίνουμε με τα δικά μας κριτήρια τις προθέσεις των γονέων. Για τον γονιό μπορεί να έχει χαμηλή αξία στη μάθηση και να θεωρεί ότι το καλό του παιδιού δεν είναι μέσα από την πρόοδο την ακαδημαϊκή. Οπότε για τον ίδιο η πρόθεση προς τον παιδί, δηλαδή, πρέπει λίγο να μπαίνουμε στη θέση του γονιού. Δεν μιλάμε για τον γονεϊκό στυλ των νιγκλέκτη, έτσι, των απορριπτικών ή των αδιάφορων γονέων. Προφανώς, εκεί, ένας γονιός που είναι αδιάφορος, αδιαφορεί και για τα σχολικά ζητήματα. Δεν υπάρχει αμφιβολία. Θυμάστε, πέρσι, επειδή τα μαθήματα, ξέρετε, δεν είναι ασύνδετα μεταξύ τους. Πέρσι, στη σχολική ψυχολογία, όταν κουβεντιάσαμε για την ψυχική ανθεκτικότητα, θυμάστε ότι είχαμε πει ότι το σχολείο μπορεί να έρθει και να λειτουργήσει ως ένα πλαίσιο ενδυνάμωσης της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών, όταν η οικογένεια λειτουργεί ελληματικά. Ένα παράδειγμα είναι αυτό το οποίο είπατε μόλις. Αυτό συνέβαινε, εξαιτίας της χαμηλότερης, της μειωμένης αξίας προς τη μάθηση. Σήμερα δίνουμε πολύ μεγάλη έμφαση στην πραγματικότητα. Πολύ μεγάλη έμφαση στην αξία της σχολικής μάθησης, της ακαδημαϊκής επιτυχίας. Και όλο αυτό, βέβαια, επηρεάζει τους τρόπους με τους οποίους εμπλέκονται και οι γονείς στο σπίτι. Καμιά ερώτηση ή κάποια άλλη παρατήρηση που θέλετε μέχρι εδώ? Την επόμενη ενόητα της σχέσης σχολείου-οικογένειας, που αρκετά πράγματα τα κάναμε έτσι, μίξης, και στην σημερινή μας συζήτηση. Θα ήθελα τώρα την Κωνσταντίνα και την Χρυσαφένια να μας παρουσιάσουν την πρώτη εργασία. Όλοι τα κορίτσια θα παρουσιάσουν μια εργασία από τον τόμο του National Association for School Psychologists, που έχει διάφορες οδηγίες εφαρμογής. Οπότε είναι πολύ αμερικάνικο το στυλ, με την έννοια του τι θα πρέπει να κάνουν, από μήτε γάμα δέλτα, έτσι. Οπότε τα κορίτσια θα μας πούν οδηγίες που έχει ο Εθνικός Σύλλογος Σχολικών Ψυχολόγων της Αμερικής για γονείς, σε σχέση με τη διαχείριση της σχολικής εργασίας στο σπίτι. Ωραία, κορίτσια. Καλησπέρα από εμάς, αγαπητοί συνάδελποι, αν και λίγοι σήμερα. Αγαπητοί κυρία γονίδα. Το άρθρο μας, ουσιαστικά, συνηστά έναν οδηγό για τους γονείς, επισημαίνοντας αποτελεσματικούς τρόπους, για να βοηθήσουν τα παιδιά τους στη μελέτη στο σπίτι. Αρχικά, παρά τα νομιόμεφα αποτελέσματα των ερευνών έχουν εξαχθεί κάποια κοινά συμπεράσματα, τα οποία είναι ότι τα παιδιά που βρίσκονται στο δημοτικό σχολείο και οι πρακτικές που ακολουθούν για τη μελέτη στο σπίτι έχουνε ελάχιστη επίδραση στη σχολική τους επίτευξη και όσο ανεβαίνουν οι βαθμίδες, αυτό αυξάνεται. Δηλαδή στο γυμνάσιο υπάρχουν κάποια αισθητικές επιδράσεις, ενώ στο ΛΟΚ υπάρχει ξεκάθαρη θετική σχέση ανάμεσα στις πρακτικές της μελέτης στο σπίτι με την σχολική επίτευξη. Είναι γενικά αποδεκτό ότι η ενασχόληση με τη σχολική συνεργασία έχει πολλά θετικά αποτελέσματα, πολλές θετικές συνέπειες. Και πιο συγκεκριμένα, συντήνει στην ανάληψη ευθύνης από την πλευρά του παιδιού, του μαθητή, του δημιουργεί ένα αίσθημα ανεξαρτησίας ότι αναλαμβάνει ο ίδιος την ευθύνη για τις εργασίες του και έχει την επιλογή και μετά μπορεί να εφίσταται και τις συνέπειες των επιλογών του για τις σχολικές εργασίες. Επίσης από αυτά συνήθειες που το βοηθούν γενικότερα στη σχολική ζωή και στη μετέπειτα ζωή του, όπως είναι η αποτελεσματική επίλυση προβλημάτων, η λήψη αποφάσεων, ο σχεδιασμός και η οργάνωση εργασιών και του χρόνου. Όσον αφορά τις στρατηγικές οργάνωσεις... Συγγνώμη, αυτά βέβαια για να επιτεχθούν πρέπει να ισχύουν οι προϋποθέσεις που λέγαμε. Γιατί αν είναι δυσλειτουργική η εμπλοκή των γονέων, τότε όλα αυτά που μόλις είπε η Χρυσαφένια ακυρώνονται. Ένας γενικός κανόνας που προτείνει το άρθρο είναι ότι σε όσο μικρότερη τάξη βρίσκεται το παιδί, θα πρέπει και ισχύει αυτό και αφιερώνει στα σχολικά μαθήματα. Και ο κανόνας των 10 λεπτών που αναφέρουμε είναι ότι όσο ανεβαίνει η τάξη των παιδιών αυξάνεται και κατά 10 λεπτά το διάβασμα, το οποίο βέβαια δεν ξέρουμε κατά πόσο υφίσταται στις τελενικά πλαίσια, κάτι που έχουμε σημειώσει και παρακάτω. Και εξαρτάται από τι αυτό το πράγμα, γι' αυτό σας είπα ότι πρέπει κανείς να τα δει με μία επιφύλαξη. Από τι εξαρτάται? Και από τις εργασίες που έχει. Εμείς είμαστε ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο φορτώνει, δεν ασδιεύεται. Οπότε είναι σημαντικό να καθιερωθούν συνήθειες οι οποίες αφορούν το διάβασμα του παιδιού στο σπίτι, ώστε να αποκτήσει μία αίσθηση τάξης. Συγκεκριμένα τώρα, οι συνήθειες αυτές είναι αρχικά να μαζί, από κοινού, οι γονείς και το παιδί, να αποφασίσουν ποιο θα είναι το συγκεκριμένο δωμάτιο, ο χώρος του σπιτιού, όπου θα γίνεται συστηματικά το διάβασμα, γιατί το κάθε παιδί μπορεί να θέλει κάτι διαφορετικό και θα πρέπει να συζητήσουν τα θετικά και τα αρνητικά της κάθε επιλογής, αν δηλαδή υπάρχουν διασπαστικά ερεθίσματα στο ένα ή στο άλλο δωμάτιο. Επίσης, θα πρέπει να είναι επαρκής εξοπλισμός στο χώρο αυτό, όταν υπάρχουν όλα όσα χρειάζεται το παιδί, μολύβια, φωτοτυπίες, οτιδήποτε, όχι όμως να είναι υπερβολικά εξοπλισμένος και με αποτέλεσμα ίσως να διασπά τη προσοχή του. Ειδικά στις παιδιά τα οποία έχουν και μια δυσκολία ως προσδέπη, μια οδηγία που δίνουμε είναι ότι δεν θα πρέπει να είναι πολύ φορτωμένο το γραφείο και το δωμάτιο, γιατί τα ερεθίσματα αυτά λειτουργούν διασπαστικά. Επίσης, τα ελάχιστα, τα πλέον απαραίτητα είναι η βασική οδηγία. Επίσης, θα πρέπει ο χρόνος να είναι συγκεκριμένος, δηλαδή κάθε μέρα την ίδια ώρα και να μην είναι πολύ αργά το βράδυ, γιατί έχει βρεθεί ότι είναι περισσότερο κουρασμένα τα παιδιά και δεν αποδίδουν γενικά στην πλειονότητα. Τι βοήθεια έχει, Σταφένια, το να είναι την ίδια ώρα και τι λέτε και εσείς, παιδιά, έτσι για να το κάνουν και λίγο πιο διαδραστικό και πιο εύκολο και πιο εύκολο και πιο εύκολο και πιο εύκολο και πιο εύκολο. Υπάρχει η αίσθηση τάξης και ότι έχει στο νου του το παιδί ότι έχει αυτή την υποχρέωση κάθε μέρα. Την αίσθηση του καθήκοντος. Η υποχρέωση, καμιά φορά, έχει και μια... Και αυτή η αίσθηση της ρουτίνας διευκολύνει το παιδί στην υλοποίηση των πραγμάτων. Ναι, και στο καλύτερο προγραμματισμό. Επίσης, θα πρέπει να καθορίζεται το διάβασμα του παιδιού, να λυθούν όλες οι απορίες του ώστε να μην φανεί, κατά τη διάρκεια, αν κάνει κάποιο λάθος ότι ήταν αποτυχία του παιδιού. Μπορεί να ήταν αποτυχία λόγω ελπούς κατανόησης να συνέβει κάτι οπότε δεν θα το προσάψουμε στο παιδί. Τώρα στη συνέχεια μιλάμε για τις στρατηγικές οι οποίες περιλαμβάνουν κίνητρα για το διάβασμα του παιδιού. Για κάποια παιδιά η υψηλή βαθμολογία μπορεί να αποτελέσει κίνητρο στο να ασχοληθούν με τα καθήκοντα που έχουν από το σχολείο ώστε να πάρουν ένα καλό βαθμό. Για άλλα παιδιά όμως ο υψηλός βαθμός δεν αποτελεί κίνητρο οπότε θα πρέπει να επιστρατεύσουμε άλλα μέσα για να βοηθήσουμε τα παιδιά να αυξήσουν τα μαθησιακά αποτελέσματα. Τώρα οι στρατηγικές αυτές χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Είναι οι απλές και οι σύνθετες. Οι απλές αφορούν ουσιαστικά στην υπενθύμηση και σημείες δραστικής δραστηριότητας όταν το παιδί τελειώσει τα καθήκοντά του. Δηλαδή, το παιδί έχει κάτι να περιμένει αφού τελειώσει την εργασία του. Αυτό μπορεί να είναι διαφορετικό για κάθε παιδί το ότι θα μιλήσει με ένα φίλο του στο τηλέφωνο θα δει την αγαπημένη εκπομπή στην τηλεόραση ή κάτι άλλο. Ειδικά στα μικρά παιδιά. Οι αφίβους δεν είναι ετεροριθμιζόμενο αυτό αλλά στα μικρά παιδιά όμως η σειρά πρέπει να είναι αυτή. Το έχουμε συζητήσει και στην περιφορική προσέγγιση ότι πρώτα ολοκληρώνεται κάτι και μετά ακολουθεί αυτό ως επιβράβευση, ως ενίσχυση και αυξάνει τις πιθανότητες να το συνεχίζει και τις άλλες φορές. Έτσι λέει, να ολοκληρώνει αυτό που πρέπει να κάνει και μετά να βλέπει τηλεόραση και να κάνει περισσότερο το αγαπημένο του παιχνίδι. Οι σύνθετες απαιτούν μεγαλύτερο σχεδιασμό και οργάνωση από πλευρά των γονέων. Ουσιαστικά θα πρέπει να δημιουργείται ένα σύστημα πόντων. Κάθε φορά που το παιδί επιτυγχάνει έναν στόχο που οτίθεται από κοινού με τους γονείς, θα λαμβάνει πόντους και αυτοί οι πόντες θα του δώσουν κάποια επιβράβευση στο τέλος. Και αυτό είναι συμπεριφορικό. Είμαστε στα εξωτερικά κίνητρα. Θα μπορούσε να υπάρχει ένα χαρτόνι ή κάτι, μια σελίδα σε σχήματα χωρίς ενίσχυσης. 10 φορές όταν θα γίνει αυτό, τότε θα ακολουθήσει η ενίσχυση. Και φυσικά για όλους τους στόχους δεν δίνονται... δηλαδή όσο μεγαλύτερη και πιο απαιτητική είναι μια εργασία, περισσότερη επιβράβευση λαμβάνει το παιδί. Και επίσης όσο περισσότερο συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων τα παιδιά, είναι πιο ρεαλιστικούς στόχους και είναι και πιο ρεαλιστικές επιβραβεύσεις που δέχονται. Ναι. Τώρα, εδώ μιλάμε για την τακτική των διαβάτων. Ναι, υπάρχουν παιδιά τα οποία και κατά τη διάρκεια του διαβάσματος, πριν ολοκληρωθεί δηλαδή μια εργασία, χρειάζονται εν επιβράβευση για να συνεχίσουν... Ναι, να συνεχίσουν το διάβασμα. Από πού εξαρτάται αυτό, θυμάστε? Είναι... Πείτε στην αρχή του εξαμήνου, εκεί στα συμπεριφορικά, από πού εξαρτάται. Το πρόγραμμα έχει σχέση, εγώ. Έχει σχέση, βέβαια. Είναι το πρόγραμμα χορήγησης ενίσχυσης. Έχουμε και κάποιες μεταβλητές ατομικές που φαίνεται ότι επηρεάζουν τον τρόπο χορήγησης. Όταν ένα παιδί βλέπουμε ότι δεν είναι ασφαλές για τη δουλειά την οποία παράγει και νιώθει μια αβεβαιότητα, μια διστακτικότητα στο να προχωρήσει, ή θα πρέπει σταδιακά να του δώσουμε ενίσχυση για να του δώσουμε το μήνυμα ότι προχωράει καλά, να νιώσει περισσότερο ασφαλές και στην πορεία να φτάσει προς το στόχο. Είναι το στάδιακό διαμόρφωση της συμπεριφοράς αυτό. Θα πρέπει να γνωστοποιείται στο παιδί το πότε θα κάνει διάλειμμα και πολύ συγκεκριμένο. Δηλαδή, αν θα κάνει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ή αφού ολοκληρώσει μια συγκεκριμένη εργασία, αφού επιτεχθεί ένα συγκεκριμένο στόχος. Θα πρέπει να διευκρινίσετε και πόσο θα διαρκέσει το διάλειμμα και τι θα γίνει στη διάρκεια του διαλείμματος αυτούς. Πώς θα εξοποιηθεί ο χρόνος του διαλείμματος. Εδώ παραθέτουμε έτσι όπως το έχει το άρθρο. Ένα ενδεικτικό πρόγραμμα που θα συμπληρώσουν οι γονείς μαζί με το παιδί από κοινού. Για αυτά που μιλήσαμε και προηγουμένως. Ποια θα είναι τα υλικά που θα χρειαστούν. Για το διάλειμμα. Πόση ώρα θα διαρκέσει. Πότε θα αρχίσει κλπ. Τώρα, για τα παιδιά τα οποία αντιστέκονται ακόμη περισσότερο στις εργασίες στο σπίτι, θα πρέπει να αφήνετε ένα πεδίο ελευθερίας για να επιλέξει με ποια σειρά θα κάνει τις εργασίες του και ποιο θα είναι το πρόγραμμα που θα ακολουθήσει. Αυτό βοηθά και στη μείωση των εντάσων μεταξύ παιδιών και γονέων αλλά και στην μεγαλύτερη κινητοποίηση των παιδιών. Γιατί αυξάνει το αίσθημα της ελευθερίας, της αυτονομίας. Το ρωτάμε, δεν του επιβάλλουμε ότι θα κάνεις αυτά πρώτα. Τώρα παραθέτουμε εδώ τα βήματα όπως τα παρουσιάζει το άρθρο για το πώς θα αναπτυχθούν οι στρατηγίες αυτές που θα παρέχουν κίνητρα στα παιδιά. Το πρώτο βήμα και το πιο σημαντικό είναι η ακριβή περιγραφή της προβληματικής συμπεριφοράς. Το παιδί και ο γονέας θα πρέπει από κοινού να αποφασίσουν ποια είναι η συμπεριφορά που δυσκολεύει το παιδί στο διάβασμά του. Και είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ζαφήνια. Όπως λέμε και εδώ πέρα, θα πρέπει να διευκρινιστεί αν το παιδί διασπάται η προσοχή του και να δούμε σε ποιο βαθμό γίνεται αυτό για να ελέγξουμε αν υπάρχει πρόβλημα διάσπαση προσοχής ή απλά είναι μια δυσκολία άλλη, αν κάνει λάθεια προσεξίας ή αν αφήνει την τελευταία στιγμή για να κάνει τα μαθήματά του. Ξέρετε, αυτό που είπε τώρα, Χρυσαφανία, είναι πολύ σημαντικό. Να υπάρχει συμφωνία σε αυτό που το παιδί θεωρεί, αν θεωρεί το παιδί ότι το δυσκολεύει κάτι στη σχολική εργασία και σε αυτό που ο γονιός θεωρεί ότι είναι η πηγή δυσκολίας για το παιδί. Οπότε αυτό θα συμβεί μέσα από την αλληλεπίδραση, από την επικοινωνία και λοιπά. Έλα, Κασταδίνα. Προχωράμε στο δεύτερο βήμα. Το δεύτερο βήμα είναι ο καθορισμός των στόχων. Είναι σημαντικό να συνδέεται άμεσα με την προβληματική συμπεριφορά ο καθορισμός των στόχων. Δηλαδή, να λέμε πρέπει να γράφω στο τραδιό μου τα μαθήματα που έχω κάθε μέρα και για κάθε μάθημα ξεχωριστά. Ξεκινάω εγκαίρως να συγχωρούμαι με τις εργασίες μου στο σπίτι όχι δεν προλαβαίνω να κάνω τις εργασίες μου. Προς την συμπεριφορά στόχο να είναι η εκπαίδευση. Το τρίτο βήμα φορά τις πιθανές ανταμοιβές και τιμωρίες που πρέπει να έχει το παιδί. Εδώ είναι πολύ αποτελεσματικό να υπάρχει μεγάλη ποικιλία επιβραβεύσεων για να μπορεί να πηλάει και στο παιδί και να αργέται να το πούμε σε εισαγωγικά ή να μην είναι τόσο ηλικιστική να σταματάει. Και το παιδί πρέπει να κερδίζει πόντους κάθε φορά που ένα στόχος επιτυγχάνεται και οι βαθμοί αυτοί συντελούν στο να πάρει μια ανταμοιβή. Για παράδειγμα, στη λίστα αυτή είναι πολύ καλό να συμπεριλαμβάνονται και μικρές ανταμοιβές, βραχυπρόθεσμες δηλαδή, και μεγαλύτερες ανταμοιβές. Και πριν να υπάρχουν και τιμωρίες, βέβαια, μπορούμε να μιλήσουμε με τη μορφή απώλειας πόντων, ανώδηνα. Παραδείγματα είναι μια μικρή ανταμοιβή μέρες που λέμε ότι όταν τελειώσουν τα μαθήματα… Η απώλεια πόντων, ποια μορφή τιμωρίας είναι, θυμάστε? Για να κάνουμε και λίγο φρεσκάρισμα. Τιμωρία από μάκρηση, έτσι? Μια μικρή ανταμοιβή μέρες μπορεί να είναι όταν τελειώσουν τα μαθήματα μου, θα δω την αγαπημένη μου εκπομπή. Στο επόμενο διαγώνισμα στα μαθηματικά θα αγοράσω κάτι που θέλω. Όλο video games έχουν ως παραδείγματα στις οδηγίες. Ναι, το είχε πολύ και το art. Το ξέρω, το ξέρω. Ήταν η εύκολη λύση. Το ξέρω. Εντάξει, εδώ σκεφτείτε ότι απευθύνεται… Είπαμε πολλές φορές ότι η Αμερική είναι μια χανής χώρα, έχει πολύ μεγάλο εύρος του μορφωτικό επίπεδο των γονέων. Έτσι, και πάντα μέλημα του Εθνικού Συλλόγου Σχολικών Ψυχολόγων για χαίουν τη γνώση όσο πιο απλά γίνεται. Οπότε, στην προσπάθειά τους να πιάσουν και τους γονείς χαμηλού μορφωτικού επίπεδου, κυρίως τους Ισπανόφωνους κλπ, βλέπετε ότι καταλήγουν σε πολύ συγκεκριμένες οδηγίες. Και μάλιστα, χωρίς να σας ανταποφθύνω το ερώτημα, από αυτά τα οποία διαβάσατε, θα την κάνω στο τέλος, δεν πρέπει να το συζητάμε. Η θεωρητική προσέγγιση, είναι ποια είναι η θεωρητική προσέγγιση, είναι ποια είναι η θεωρητική προσέγγιση, είναι ποια είναι η θεωρητική προσέγγιση, είναι ποια είναι η θεωρητική προσέγγιση, είναι συμπεριφορική, είναι γνωστική, είναι συμπεριφορική. Γιατί αυτή δουλεύει πολύ στους γονείς χαμηλού μορφωτικού επίπεδου. Το να πεις, να κινηθείς πολύ σε επίπεδο γνωστικών, στρατηγικών κλπ, θα τους έχεις χάσει, γιατί δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Δεν υπάρχει λόγος που κινούνται σε αυτό το επίπεδο. Το κάνουν σκοπίμως, είναι επιλογή τους αυτό το πράγμα και να πιάσουν όσο τα δυνατόν μεγαλύτερη γκάμα γονέων ή γονέων κυρίως. Για αυτά που συζητάμε. Όσον αφορά το τρίτο βήμα να πούμε κάτι ακόμα. Ότι είναι πολύ σημαντικό γονές να ελέγξουν αν το παιδί τιμωρείται περισσότερο από όσο επιβραβεύεται. Είναι συνηθισμένο να λέμε ότι όταν ένα παιδί τιμωρεί τόσο περισσότερο φταίει το σύστημα που χρησιμοποιούμε και όχι τόσο ο μαθητής. Και πρέπει να το ελέγξουμε αυτό. Είναι πολύ σημαντικό να πούμε ότι αν ο γονιός δυσκολεύεται στο σχεδιασμό μπορεί να πεθυθεί σε ένα σχολικό ψυχολόγο για να του δώσει περισσότερες οδηγίες. Και αυτό ξέρετε από που προκύπτει. Θυμάστε που είχαμε πει τότε ότι πάρα πολλές φορές, και αυτό συμβαίνει και στο σχολείο και από την πλευρά των εκπαιδευτικών, αλλά και από την πλευρά των γονιών στο σπίτι, ότι τις θετικές συμπεριφορές, τις επιθυμητές συμπεριφορές, τίρμα τις θεωρούμε αυτονόητες και δεν τις ενισχύουμε. Ενώ συνήθως αυτό που μας ενοχλεί και κάνουμε παρατηρήσεις ή τιμωρούμε είναι οι συμπεριφορές οι μη επιθυμητές ή ανεπιθύμητες. Και ο εκπαιδευτικός στο σχολείο και ο γονιός στο σπίτι, με αποτέλεσμα να καταλήγουμε σε περισσότερες τιμωρίες και λιγότερες ενισχύσεις. Αλλά στην πραγματικότητα οι ενισχύσεις είναι αυτές οι οποίες πρέπει να υπερέχουν σε αριθμό και συχνότητα μέσα από την ενδυνάμωση των θετικών συμπεριφορών που δεν είναι καθόλου αυτονόητες. Και εδώ βάλαμε και ένα παράδειγμα πάλι που είχε το άρθρο από ένα planning sheet, που λέει ας με περιγράφουμε τη συμπεριφορά, θέτουμε το στόχο πολύ συγκεκριμένα, θα είναι καθημερινός εβδομαδίως ή πιο μακροπρόθεσμα. Και το τέταρτο βήμα έχει να κάνουμε ένα συμβόλο εργασιών. Το συμβόλο αυτών εργασιών πρέπει να ορίζει ακριβώς τι συμφωνεί το παιδί να κάνει και ποιος είναι ο ρόλος και οι ευθύνες που θα έχουν οι γονείς σε αυτό. Ο σκοπός είναι να μειωθούν οι εντάσεις ανάμεσα στους γονείς, γιατί πολλές φορές στην ώρα αυτή του διαβάσματος δημιουργούνται πάρα πολλές εντάσεις στους γονείς και τα παιδιά. Πολύ σημαντικό είναι εδώ ο ρόλος που έχει ο έπαινος και η πανατροφοδότηση όταν τηρείται το συμβόλαιο και όταν λειτουργούν όλα βάσει ευτού. Πρέπει όμως το συμβόλαιο να είναι εφικτό και εφαρμόσιμο. Δηλαδή κάποιοι γονείς οι οποίοι εργάζονται όλη τη μέρη απόγευματινες ώρες δεν μπορούν να θέσουν στο παιδί να κάνει τα μαθήματα μέσα μετά το σχολείο και να το έλεγξουν άμεσα αυτό. Εάν γίνεται δηλαδή και αν τηρείται ή όχι. Και ένα παράδειγμα ενός συμβολαίου εργασίας είναι το παρακάτω που λέει ο μαθητής συμφορεί να κάνει τα τάδε πράγματα και το συμπληρώνουν οι γονείς μαζί με τα παιδιά. Ξέρετε αυτό γίνεται σε μια προσπάθεια να μπορέσεις να κρατήσεις τους γονείς στον τάσκ σε αυτή τη διαδικασία του να ασχοληθούν με την σχολική ζωή και την εκπαίδευση των παιδιών τους ότι αυτό τους απασχολεί σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό. Γιατί εδώ στο δικό μας πλαίσιο φανταστείτε να υπήρχε ένα τέτοιο συμβόλιο που το έδινε ο εκπαιδευτικός στο γονέα. Είναι λίγο υπερβολικό. Γιατί εδώ κιόλας δεν έχουμε το πρόβλημα του να μην εμπλέκονται οι γονείς. Εδώ έχουμε το πρόβλημα της υπερεμπλοκής των γονέων. Εκτός από τους ακριές περιπτώσεις, βέβαια, της αδιαφορίας. Θέλω να πούμε ότι όλα τα προγράμματα αυτά σπάνια λειτουργούν με την πρώτη εφαρμογή. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να κοιτάνε ξανά και ξανά όλη αυτή την στρατηγική για να δουν αν μπορεί να λειτουργήσει και να την προσαρμόσουν στο παιδί το δικό τους. Αν το παιδί μπορεί να συνηθίσει ένα συμβόλο και να αντιδρά βάσει κάποιον συγκεκριμένο τρακτικό, το αλλάζουμε για να διορθώσουμε κάποια άλλη ενδεχομένη συμπεριφορά που μπορεί να είναι προβληματική, να έχει πρόβλημα με βάση περιπτώση. Και μπορεί να αλλάξει και όλο το συμβόλο από την αρχή, αν όλες τις συμπεριφορές διορθωθούν. Και αυτό είναι και ένας μακροπρόθυμος στόχος που θέτουν οι γονείς μαζί με τα παιδιά τους. Χάγματα από την πρώτη στιγμή δεν γίνονται. Αυτό ακριβώς. Και μπορεί να χρειαστεί να ξαναγραφεί το συμβόλο, όπως είπαμε, γιατί το παιδί μπορεί να κάνει λαθασμένες συμπεριφορές που έκανε παλαιότερα. Όσον αφορά τα αδέρφια, γιατί δεν υπάρχει μόνο παιδί στην οικογένεια, υπάρχουν πολλά συνήθως και τύνουν οι γονείς να εστιάζουν περισσότερο στο παιδί που έχει την προβληματική συμπεριφορά σε σαγωγικά φυσικά και το προβλέπουν περισσότερο όταν κάνει κάτι καλό και γνωρούν έτσι τα υπόλοιπα παιδιά. Σε αυτό, όταν εξηγηθεί στα περισσότερα αδέρφια, η κατάσταση αυτή είναι κατανοητή. Όμως, αν υπάρχουν προβλήματα, μπορούν να γίνουν τα ακόλουφα για να αποφευγούν οι συμπεριφορές αυτές. Όπως, παραδείγματος χάρη, να οργανώνεται ένα παρόμοιο σύστημα και για τα υπόλοιπα αδέρφια. Γιατί όλοι έχουν συμπεριφορές που χρειζούν βελτίωσες και μπορούν να τις αλλάξουν. Επίσης, μπορεί να γίνει μια άτυπη συμφωνία, άτυπη ενώ όσον αφορά το συμβόλιο που μας πήρε, που είναι πιο οργανωμένο, ας πούμε, και δεν νιώθουν έτσι παραμελημένα τα παιδιά. Και το τελευταίο είναι το παιδί που έχει μπει σε αυτό το συμβόλιο και που λειτουργεί βάση των πόντων, να εξαργυρώνει τους πόντους σε κάτι που να θέλει όλη την οικογένειά σου, να φάνε στο αγαπημένο σου εστιατόριο όλοι μαζί. Ναι, αυτό το να τηρούνται οι ανταμοιβές που υπόσχονται οι γονείς είναι βασικό στοιχείο, έτσι. Τώρα, όσον αφορά την υπεραιτέρου υποστήριξη, όλες αυτές τις συμβουλές είναι χρήσιμο να προσαρμόσουν και στην κάθε ηλικία του παιδιού. Ας πούμε, για παράδειγμα, στο δημοτικό πρέπει να είναι γονείς, όπως το γνωρίζουμε όλοι, πιο κοντά στα παιδιά και να επεμβαίνουν περισσότερο στην εκπαιδευτική διαδικασία, όσον αφορά το συνεργασίες στο σπίτι. Στο γυμνάσιο, που είναι μια μεταβατική περίοδος, πρέπει οι γονείς εκεί να ξαναθεωρίσουν τον ρόλο τους, ας πούμε, στο πώς θα πρέπει να επεμβαίνουν ή όχι στα μαθήματα στο σπίτι. Και στο Λούκιο, εντάξει, είναι επικοδομητικό, οι γονείς να υποχωρούν λίγο και να αφήνουν περισσότερο τον έλεγχο στα παιδιά. Εδώ, ένα τύπο που είχε περιετέρωτο άρθρο ήταν ένα, για οποιοδήποτε πρόβλημα συμβουλευόμαι στο σχολικό ψυχολόγο. Εντάξει, εκεί τον έχουν το σχολικό ψυχολόγο, πιο εύκολο προσπάθει μου. Εδώ, για να τον έχει το σχολικό ψυχολόγο, θα πρέπει να τον ψάξεις στις δημόσια υπηρεσίες ή θα πρέπει να τον πληρώσεις ιδιωτικά. Μας προλάβατε. Κάτι θα λέγαμε τέτοιο. Εμβάση περιπτώσει. Και εδώ έχουμε πει κάποια πράγματα, εσάς πώς σας φάνηκε το άρθρο να μας πείτε. Προβλημάτησε κάτι και τους φοιτητές σας, όλη αυτή την τακτική. Κάτι έχουμε σημειώσει κι εμείς. Το πρώτο, το είπαμε ήδη, όσον αφορά την τακτική των 10 λεπτών, ότι δεν είναι, ας πούμε, πολύ εφαρμόσυμος στο ελληνικά δεδομένα. Το γεγονός ότι στην 1η δημοτικού διαβάζει το παιδί 10 λεπτά, στην 2η δημοτικού 20 λεπτά, στην 3η δημοτικού 30 λεπτά, είναι κάτι το οποίο είναι πολύ δύσκολο εφαρμοσύσει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Και γιατί προωθείται περισσότερο η δουλειά στο σπίτι από τα παιδιά. Δεν είναι τόσο, ας πούμε, στις ΗΠΠ, σχολάνε πιο αργά τα παιδιά το απόγευμα και κάνουν τα μαθήματα στο σπίτι. Και κάνουν τα μαθήματα στο σχολείο. Ωραία, εδώ δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα. Μετά έχουμε βάλει πώς είναι... Και στην πραγματικότητα εδώ κάτι που πρέπει να τονίσουμε είναι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Βασίζεται στη δουλειά την οποία γίνεται στο σπίτι. Δηλαδή, θεωρεί τη δουλειά που θα γίνει στο σπίτι συμπλήρωμα της δουλειάς στο σχολείο. Δεν είναι απλώς εμπέδοση, έτσι, λίγα πράγματα. Βασίζεται στο ότι συμπληρώνει, δηλαδή, η δουλειά που γίνεται στο σπίτι, τη δουλειά που γίνεται στο σχολείο. Το οποίο είναι μια λανθασμένη οπτική, βέβαια, έτσι. Το επόμενο είναι κάτι που θύξαμε και στο μάθημα την ώρα της παράδοσης, το πόσο αποτελεσματικό είναι τόσο μεγάλο το βαθμό συμπλοκής των γονέων και πόσο αυτό πρέπει να είναι υποδιαπραγμάτευση, ας πούμε. Το τρίτο που έχουμε θύξει είναι αυτό που είπαμε για τους σχολικούς ψυχολόγους, ότι στις ΗΠΑ είναι διαιθέσιμοι στη σχολεία, οι γονείς απευθύνονται ποιαδήποτε στιγμή. Εδώ είναι και λίγο στίγμα, ίσως, το να επηρεθεί κάποιος σχολικός ψυχολόγος, το παιδί παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες ή κάτι πέρεται… Αρχίζει, έρεται όμως αυτό το στερό, όπως ξέρετε τελευταία, καλό για μας. Γιατί σε συνάχτησαν και με το αναβαθμισμένο ομορφωτικό επίπεδο των γονέων και με όλα αυτά τα οποία λέγαμε, οπότε αρχίζει σιγά σιγά και έρεται, όχι ότι δεν υφίσταται. Το επόμενο που θέλουμε να θύξουμε είναι το συμβόλιο εργασιών που είπαμε, ότι υπάρχει κίνδυνος εκεί να επιβληφθούν οι γονείς περισσότερο από όσο χρειάζεται και από όσο είναι σημαντικό. Και το τελευταίο που θέλουμε να αναφέρουμε, όμως γιατί πολύ το κράξαμε λίγο την εργασία μας, ότι είναι πολύ καλός οδηγός αυτός και εμείς το είδαμε έτσι για νέους γονείς, για γονείς που δεν είναι τόσο εξικειωμένοι με τα σύγχρονα σχολικά δεδομένα, ότι μπορεί να δώσει μια καλή βάση για να ξεκινήσουν και τα παιδιά από την πρώτη δημοτικού ή από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Έχει δίκιο η Κωνσταντίνα σε αυτό που είπε, γιατί παρά την αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου, δεν σημαίνει ότι όλοι οι γονείς είναι εξικειωμένοι με τα ψυχοπεδαγωγικά αυτά. Και γιατί θα έπρεπε ένας μηχανικός ή κάποιος να ξέρει. Οπότε στην πραγματικότητα τι κάνει, μεταφέρει τις δικές του εμπειρίες, όπως ο ίδιος νομίζει ή αυτά που ακούει η ίδια βάζει σε διάφορα περιοδικά ευρίας κατανάλωσης και λοιπά. Και πολλές φορές ξέρουμε ότι μπορεί να μεταφέρει και θυμικά χαρακτηριστικά, δηλαδή την άρνηση ή τη δυσφορία που έχει ένας γονέας για τα μαθηματικά, μπορεί να την περάσει όταν ασχολείται και στο ίδιο το παιδί για το ότι άμα ξυκνάει με μια δυσφορία για το ότι θα κάνουν μαθηματικά ή πόσο δύσκολα είναι αυτά και βάζει και μεταφέρει τη δική του διάθεση προς το μάθημα στο ίδιο το παιδί. Οπότε το να μην βάζει κανόνες, λειτουργίας, ρουτίνες και λοιπά, όλα αυτά όντως. Έχετε δίκιο, κορίτσια, θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά ωφέλημα σε νέους γονείς, πάντα όμως με την επισήμανση έτσι της προσαρμογής στο πλαίσιο, δηλαδή έτσι με τους περιορισμούς αυτούς. Και κυρίως καθώς προχωράει με την πρόοδο της ηλικίας, τα συμπεριφορικά στοιχεία τι να κάνουν να περιορίζονται. Έτσι, για να είμαστε συνεπείς και με όλα αυτά που λέμε. Αυτά δεν έχουμε να πούμε κάτι άλλα. Εμείς ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας. Πολύ ωραία, ευχαριστούμε κορίτσια. Λοιπόν, και καλή επιτυχία στη Χρυσαφένια στο προφίσανση. Λοιπόν, συνεχίζουμε τώρα με την Ανδριάνα και την Χριστίνα. Καλησπέρα σας. Ο τίτλος του άρθρου μας είναι Ολοκληροί σχολείο και εμπλοκής στη μάθηση, πληροφορίες και σταθερικές γεγονείς. Ξεκινώντας, θα σας αναφερθούμε από αποτελέσματα ερευνών τα οποία έχουν δείξει ότι ο συνδυασμός ψηλών κινήτρων και εμπλοκής στη μάθηση οδηγεί σε μειωμένες πιθανότητες εγκατάστασης. Αλλά και αυξημένες πιθανότητες σχολικής επιτυχίας. Ωστόσο, βλέπουμε ότι με την πάροδο των χρόνων τα ποσοστά της σχολικής διαρροής αυξάνονται καθώς το ενδιαφέρον κάποιων μαθητών με την πάροδο της σχολικής ζωής μειώνεται ιδιαίτερα κατά του Ινάσου και του Λίκη. Γι' αυτό, σημαντικός είναι ο ρόλος των γονών και των εκπαιδευτικών να εντοπίζουν αυτά τα παιδιά τα οποία έχουν κίνδυνο εγκαταλείψει το σχολείο και να βοηθήσουν την επανένταξή τους. Αν μου επιτρέψεις, Ανδριάνα, γενικός η έρευνα για την ανάπτυξη των κινήτρων δείχνει ότι τα παιδιά, και νομίζω το είχαμε συζητήσει, τα παιδιά κατά τη μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο είναι πιο ευάλωτα ως προς το προφύλι των κινήτρων τους. Δηλαδή, αποδυναμώνονται τα κινητρά τους. Και εκεί είναι και αυτή η μεταβατική φάση και χρειάζεται υποστήριξη και ενδυνάμωση των κινήτρων. Αρχικά να ορίσουμε τη μαθητική εμπλοκή. Ως μαθητική εμπλοκή ορίζουμε τη συμμετοχή σχολικής δραστηριότης, τη ταύτηση με το σχολείο και την αποδείχη των αξιών τους. Όρος engagement, έτσι? Θα πρέπει να πω ότι όρος engagement, αυτός ορός της εμπλοκής, αν το πούμε έτσι στα ελληνικά, είναι φοβερά δημοφιλής τα τελευταία χρόνια στη βιβλιογραφία. Και ενώ υπήρχε από παλιότερα, έχει τώρα μια διετία-τριετία που επανήλθε πολύ δυναμικά. Η συμμετοχή περιλαμβάνει συμπεριφορές όπως συμμόρφωση με τους κανόνους της σχολής και της τάξης, προθυμία του παιδιού να έρχεται στα μαθήματα, προσοχή προς τον δάσκαλο, αλλά και συμμετοχή στην τάξη. Η ταύτηση περιλαμβάνει το αίσθημα του ανήκη, τη δημιουργία κοινωνικών δεσμών με τους μαθητές, την απόκτηση σχέσεων με τους εκπαιδευτικούς, το αίσθημα ασφάλειας στο σχολείο, αλλά και τον βαθμό στο οποίο ο μαθητής εκτιμά τη σχολική επιτυχία. Ταύτηση σημαίνει ότι ο μαθητής να ταυτίζει τον εαυτό του με το σχολικό πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται. Να νιώθει καλά και να έχει αυτήν την αίσθηση του ανήκη πρέπει να έχει καλές σχέσεις με τους συνομιλήκους του, να νιώθει ασφαλές στο σχολείο και βέβαια η σχολική επιτυχία είναι μια βασική διάσταση σε όλο αυτό. Συνεχίζουμε ότι είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τις τέσσερες ώψεις της μαθητικής εμπλοκής. Η ακαδημαϊκή, δηλαδή πόσο χρόνο ξοδεύει ο μαθητής στις ασκήσεις και πόσους επέντους έχει κερδίσει. Η γνωστική, αν επικεντρώνεται και πώς σκέφτεται ο τρόπος σκέψης για τις ασκήσεις, πόσο πρέπει να εξεργάζει πληροφορίες και αν υπάρχει αυτορυθμιζόμενη μάθηση. Η συμπεριφορική, δηλαδή η συμμετοχή του μαθήση τάξη και σε εξωσχολικές δραστηριότητες. Και η ψυχολογική, αν υπάρχει το αίσθημα ταύτησης και ιδιότητας μέρος του σχολείου, αλλά και καλά σχέση με τους συνομιλήκους. Εμπλοκή και διαδικασία εγκατάληψης του σχολού. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι η εγκατάληψη του σχολού, η σχολική διάρροη, δεν πρέπει να θεωρείται ως ένα απομονωμένο γεγονός, αλλά ως μια διαδικασία από μάκρυση του σχολείου, που ξεκινά συχνά και από το δημοτικό. Η συμμετοχή στο σχολείο μέσα από την παρακολούθηση μαθημάτων και εκπώνων σχολικών εργασιών, αλλά και τη συμμετοχή σε εξωσχολικές δραστηριότητες αυτή η θετική σχολική εμπειρία οδηγεί και σε θετική ταύτηση με τη σχολή, δηλαδή οι μαθητές έχουν το αίσθημα του ανήκειν και μοιράζονται κοινες αξίες με συμμαθητές και εκπαιδευτικούς. Αντιθέτως, οι ομάδες κινδύνων για σχολική διαρροή χαρακτηρίζονται από απεμπλοκή από το σχολείο, συχνά υπάρχει έλλειψη ενδιαφερόντων, χαμηλές προσδοκίες ολοκλήρωσης του σχολείου, χαμηλές μαθημολογίες, αποβολές και μη παρακολούντας μαθημάτων και μη ολοκλήρωσης σχολικών εργασιών. Η ομάδα υψηλότερου κινδύνου είναι τα παιδιά τα οποία έχουνε μείνει στην ίδια τάξη καθώς οι μαθητές αυτοί νιώθουν μεγαλύτεροι και είναι μεγαλύτεροι από τους μαθητές τους και ότι η τάξη δεν ανταποκρίνεται στις ανωτεξιακές τους ανάγκες επομένως αποθαρρύνονται και απομακρύνονται. Βέβαια στο δημοτικό απαγορεύεται η επανάληψη της τάξης παρά μόνο για ειδικούς λόγους και με τις συνένειες του γονέα, έτσι, στο γυμνάσιο αυτά. Ας περάσουμε στο ρόλο των γονέων, ο οποίος είναι καθοριστικός για τη στάση που έχει το παιδί απέναντι στη μάθηση και τη σχολική επίτεξη. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την πρόοδο του μαθητή. Η οικογενειακή στήριξη και η εμπλοκή περιλαμβάνει υπαρροχή βοήθεια στο διάβασμα, ύπαρξη υψηλών προσδοκιών, τακτική κινητοποίηση και συμμετοχία του πλευρά των γονέων. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την πρόοδο του μαθητή. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την πρόοδο του μαθητή. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την πρόοδο του μαθητή. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την πρόοδο του μαθητή. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την πρόοδο του μαθητή. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την πρόοδο του μαθητή. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την πρόοδο του μαθητή. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την πρόοδο του μαθητή. Οι ολοκλήρες του σχολείου εξαρτάται συχνά και από το κατά πόσον οι γονείς στηρίζουν τη μάθηση και την προοδότητα. ότι οι καθηγητές και οι γονείς, όπως προαναφέρθηκε πριν, έχουν διαφορετικές προσδοκίες, αλλά να υπάρχει μια συνέπεια ως προς τη μελέτη. Να κάνουμε ένα σχόλιο. Γυρίσα λίγο πίσω, Χριστίνα, σε παρακαλώ. Εκεί που λέει να δείξουν ότι η επιμονή και η προσπάθεια είναι τα κλειδιά της επιτυχίας. Εδώ με την προσπάθεια, τι θα πρέπει... Στα μηνύματα τα οποία περνάει ο γονιός, θυμάστε αυτά που είχαμε πει για τη σχέση της έννοιας της προσπάθειας σε σχέση με την έννοια της ικανότητας. Το μήνυμα δεν θα πρέπει να είναι στην προσπάθεια ως κίνηση για να καλύψει τη μειωμένη ικανότητα. Η προσπάθεια αυτή καθ' αυτή ως έχουσα αξία για τη μελλοντική επιτυχία. Δηλαδή, όταν τονίζουμε την αξία της προσπάθειας, δεν θα πρέπει να υπονοούμε ότι η προσπάθεια έρχεται να αναπληρώσει τη δική σου μειωμένη ικανότητα. Γιατί αυτό είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα. Επίσης, οι γονείς πρέπει να ενδιαφέρονται για τη μάθηση και όταν βοηθούν τα παιδιά τους να σκέφτονται φωναχτάιτζευτα, να μην έχουν έτοιμο το αποτέλεσμα, αλλά να καταλάβουμε ποιο τρόπο είναι τα προβλήματα. Επίσης, οι προσδοκίες πρέπει να είναι ρεαλιστικές και ξεκάθαρες, ούτε πολύ αυστηρές, αλλά ούτε και πολύ ελαστικές, να γίνουν μια σύνδεση σχετικά με την επίδοση και την επιτυχία, αλλά ταυτόχρονα να δίνεται βάση τόσο στην προσπάθεια όσο και στο αποτέλεσμα. Δεν πάνε να πει ότι ένας καλός βαθμός είναι αρκετός, πρέπει να υπάρχει και προσπάθεια και να ξέρει και το παιδί πώς να το πετύχει αυτό το βαθμό. Επίσης, πρέπει να υπάρχει συνεργασία με τον εκπαιδευτικό, έτσι ώστε το παιδί να δέχεται κοινά μηνύματα και προσδοκίες όσον αφορά το σχολείο, όσον αφορά την επιτύρηση, πρέπει να υπάρχει ένα συνεχής μοτίβο επίβλεψης, που είναι κατάλληλη και για την ηλικία του παιδιού και για τη δυνατότητα του, αλλά βέβαια δεν αρκεί μόνο αυτό, αλλά και τα κίντρα, όπως αναφέραμε προηγουμένως. Πρέπει να θεσπιστεί ένα πρόγραμμα διαβάσματος ύπνου και φαγητού, το οποίο να είναι συγκεκριμένο κάθε μέρα για να έχει το παιδί μια αίσθηση τάξης και προγράμματος, να μπαίνουν όρες στην τηλεόριση και τις εξωσχολικές δραστηριότητες, που δεν έχουν να κάνουν με τη μελέτη και το διάβασμα. Θα συμπείρωνε κανείς τώρα όρια όχι μόνο στην τηλεόριση, όρια βασικά στον υπολογιστή και σε όλους τους τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, γιατί σήμερα αυτό είναι το πρόβλημα. Δεν είναι η τηλεόραση για τους εφήβους, έτσι, και για τα μικρά παιδιά σε πολύ μεγάλο βαθμό, έτσι. Οι επιτώσεις είναι λογικές όταν το παιδί δεν αποβεί καλά, να μην υπάρχουν υπερβολικές ασφαλτικώσεις και συνέπειες. Και επίσης υπάρχει ένα γενικότερο ενδιαφέρον για την προγω του παιδιού. Οι γονείς πρέπει επίσης να γνωρίζουν τι συμβαίνει στο σχολείο, να δημιουργηθεί στην ουσία μια κοινότητα που συμμετέχει και η οικογένεια αλλά και το σχολείο. Αυτό έχει θετικό δίκτυπο σχετικά με τα στάσεις και τις συμπεριφορές του παιδιού. Πρέπει οι γονείς να ενδιαφέρονται και για την προσπάθεια και για την πρόοδο, να το επιβραβεύουν για τυχόν βελτίωση. Ας πούμε, αναφέρουμε στο άρθρο ότι αν υπάρχει μια αύξηση 10% σε 1 τέσσερα, να το δίνουν έναν καλά 5. Και να ξέρουν ότι το παιδί μπορεί να ζητήσει βοηθειότητα που είναι απαραίτητη και από τον καθηγητή και από τον ιδιωταγωνέανα. Μην φοβάται να πει αυτό που χρειάζεται. Επίσης, είναι σημαντικό να είναι και το σπίτι ένα ζεστό περιβάλλον και σταθερό. Ένα περιβάλλον μάθησης, δηλαδή. Διαχρονικά, να είναι η εκπαίδευση μια προτεραιότητα της οικογένειας, όχι μόνο την περίοδο των εξετάσεων ή κάποιου διαγωνίσματος. Και βέβαια, στην ελεύθερη ώρα του παιδιού, να υπερτερούν οι εκπαίδευτικές δραστηριότητες εναντί της τηλεόρασης και των παιχνιδιών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα βγάζουμε τελείως. Εδώ να συμπληρώσω ότι η τηλεόραση θα πρέπει να παύσει να αποτελεί προτεραιότητα για τις οικογένειες. Γιατί πολλές φορές γίνεται κατάχρηση της τηλεόρασης από την οικογένεια και σκεφτεί τις διαδικασίες μίμησης, παρατήρησης κλπ. Οπότε, πάρτε την περίπτωση μιας μητέρας, η οποία κάνει παρατηρήσεις να περιορίσει την τηλεόραση ή το να είναι στο Facebook ή στον υπολογιστή. Και η ίδια περνάει πάρα πολλές ώρες. Οπότε, όποια παρέναιση καθίσταται παντελώς αναποτελεσματική. Επιπλέον, πρέπει να υπάρχει ένα ήσυχο μέρος στο σπίτι που να είναι κατάλληλο για διάβοσμα. Αν δεν υπάρχει κάποιο γραφείο, τουλάχιστον το παιδί να έχει ένα μέρος που θα μπορεί να κάτσει να διαβάσει και θα υπάρχουν και εργαλεία παραπομπής. Όλα αυτά, έτσι, μέσα σε ένα πλαίσιο, με όρια, έτσι. Γιατί, εντάξει, και όταν δεν υπάρχει, δεν εξαρτάται η πρόοδος ενός παιδιού, δεν θα εξαρτηθεί απ' το αν το παιδί έχει δικό του δωμάτιο ή δεν έχει. Είναι ένα πολύ παραγωντικό φαινόμενο, είναι πάρα πολύ παράγοντες, απλώς είναι στα πλαίσια των καλών πρακτικών, των καλών συστάσεων, αυτό, έτσι. Πρέπει να υπάρχει ένα ήσυχο μέρος, δηλαδή να μην υπάρχει και τηλεόραση από δίπλα, και επίσης να ενθαρρύνει το παιδί να διαβάζει λογοτεχνικά βιβλία, που είναι μια σφαιρική καλλιέργεια. Τέλος, πρέπει οι γονείς διαχρονικά να δίνουν επιμονή και συνέπεια και να δείχνουν ότι η εκπαίδευση είναι πρωτεραιότητα και για την οικογένεια και για το παιδί και για το μέλλον του, βέβαια. Να υπάρχει αφοσίωση στην πρόοδο του παιδιού, αν εξαρτήτως καλής κακής επίδοσης, ένας κακός μαθητής, αδύναμος μαθητής, μπορεί να βελτιωθεί και να γίνει ακόμα και καλός. Βεβαίως, φυσικά. Γιατί, τι είπαμε, η προσπάθεια. Το παιδί δεν πρέπει να πάρει κοιλίνα από τη μάθηση, το αυτό νόητο είναι ότι οι γονείς πρέπει κάθε μέρα να βεβαιώνονται ότι το παιδί τους πηγαίνει στο σχολείο. Αυτό στην Αμερική είναι θέμα, το να ξέρουν οι γονείς ότι τα παιδιά τους είναι στο σχολείο, έτσι. Σε εμάς θέλουμε να πιστεύουμε ότι απέχουμε ακόμη από αυτή την κατάσταση. Και βέβαια να υπάρχει αυτό το συνεχείς μοτύβιο υποστήριξης που περιλαμβάνει και τους γονείς, και τους καθηγητές, και τους σχολικούς ψυχολόγους και γενικά ο τερατεκπαιδευτικός προσωπικός. Ευχαριστούμε πολύ. Έχετε κάποια... θέλετε να κάνετε εσείς κάποια ερώτηση στα παιδιά? Όχι, εσείς όχι. Εσείς έχετε να κάνετε κάποιες ερωτήσεις στα κορίτσια. Όλα. Όλα. Μα δεν είναι χωριστά. Πολλά από τα πράγματα τα οποία λέμε έχουν πολλαπλά οφθέλη ή αντίστροφα, αν δεν είναι πολλαπλέ στις αρνητικές συνέπειες. Αυτά δεν είναι αρνητικό, όπως θα το σημαίνετε. Πολύ ωραία. Αλλά είναι πιο γενικό, έτσι. Αυτά, είπαμε, επειδή είναι του συλλόγου σχολικών ψυχολογών, είναι οδηγίες. Είπαμε ότι οι εργασίες θα δώσουν το πιο εφαρμοσμένο. Είναι εκπαιδευτική ψυχολογία, θεωρία και εφαρμογές. Θα δώσουμε, αν και συζητάμε, εφαρμογές στο πλαίσιο του μαθήματος πολλές, αλλά οι εργασίες έχουν έναν πιο εφαρμοσμένο χαρακτήρα, σαφώς. Καταρρύντα. Μα δεν ήθελα να πω ότι θα το ρίχνω. Εγώ είναι βεβαιωμένη. Ας έτσι θα γίνουμε μετά από τρία εβδομάδα, όταν δεν νόμιζα. Βεβαίως. Δεν υπάρχει αμφιβολία, φυσικά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ρόλος της οικογένειας και η θεώρηση της οικογένειας επηρεάζει οι γονείς. Είναι, κατεξοχή, τα μέλη της οικογένειας σχέση με τα παιδιά. Άρα, είναι προφανώς συμβαίνει αυτό που λες και πολύ ωραία επισημάθηκε. Κωνσταντίνα, ναι. Εντάξει. Μπορούμε, όμως, να πάρουμε ιδέες και να τις προσαρμόσουμε, έτσι, έτσι? Ευχαριστούμε πολύ, κορίτσια. Λοιπόν, σας ευχαριστώ κι εγώ τους τελευταίους έναπομοιναντες αυτό το μάθημα. Θα τα πούμε την επόμενη εβδομάδα με την τελευταία μας συνάντηση. Καλώς απόγευμα για σήμερα. |
