| Διάλεξη 7: Υπότιτλοι AUTHORWAVE Γεια σας, αγαπητές φίλες και φίλοι. Στην 7η διάλεξη του Μεταπτυχιακού του Εκκλησιαστικού Δικαίου με Γενική Θεματική Οδηγίες για την εξέταση της νομοθεσίας των κρατών για τη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία, οι οποίες ετοιμάστηκαν από το πάνελο ειδικών για τη θρησκευτική ελευθερία του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών, το Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη, σε συνεργασία με την Επιτροπή της Βενετίας, δηλαδή με την Επιτροπή για τη Δημοκρατία Μέσω του Δικαίου του Συμβούλιου της Ευρώπης. Αυτές οι οδηγίες έχουν προετοιμαστεί το 2004. Αλλά όμως, όταν εμφανίζονται τα διάρκεια των δημοκρατών, γιατί έφαγαν τα διάρκεια των διεθνών, αλλά όμως, ως προς τους μέρους τους οι οποίες αφορούν τη νομική προσωπικότητα των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών κοινοτήτων αναθεωρήθηκαν και επικοιροποιήθηκαν το 2014. Στην αρχή ας δούμε qui es sont les touts για τους διεθνείς κανόνες που χρησιμοποιήθηκαν από τα δύο αυτά επιστημονικά όργανα. Και είναι καταρχήν οι διεθνείς συμβάσεις των ΗΠΑ, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΟΑΣΕ, δηλαδή ποια χρησιμοποιήθηκαν. Το Διεθνές Σύμφωνο για ατομικά και πολιτικά δικαιώματα του 1966, το Διεθνές Σύμφωνο για οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα του 1966, η Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπινών Δικαιωμάτων του 1948, συναφείς υποχρεώσεις από άλλες διεθνείς συμβάσεις, η Διακήρυξη για την Απάλληψη όλων των μορφών μισαλλοδοξίας και διακρίσεων που βασιλούνται στη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία του 1981 έτους, το Γενικό Σχόλιο Αριθμός 22 της Επιτροπής Συμφώνων για ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, οι εκθέσεις των ειδικών εισηγητών της Επιτροπής Ανθρωπινων Δικαιωμάτων του ΥΕ, άλλα έγγραφα των ΗΠΑ και των εξειδικευμένων υπηρεσιών τους από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Τι κείμενα χρησιμοποιήθηκαν, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρωπινων Δικαιωμάτων και Θεμελιωδών Ελευθεριών του 1950, άλλα έγγραφα του Σύμβουλιου της Ευρώπης, αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστήριου Ανθρωπινων Δικαιωμάτων, από τον ΟΑΣΕ χρησιμοποιήθηκαν, από τις δύο αυτές επιστημονικές επιτροπές, οι δεσμεύσεις και τα καταλληκτικά έγγραφα της διαδικασίας του ΟΑΣΕ, ειδικά το έγγραφο της συνάντησης συνεχείας της Βιέννης του 1989. Η Ρευθερία της Θρησκείας ή Κοσμοθεωρίας, νόμοι που αφορούν τη δομή των θρησκευτικών κοινοτήτων. Οι προηγούμενες νομοθετικές αναλύσεις του Πάνελ, ειδικών της σκεφτικής ελευθερίας του ΟΑΣΕ. Οι συστάσεις του Υπατοαρμοστή Εθνικών Μιονωτήτων του ΟΑΣΕ και άλλα έγγραφα του ΟΑΣΕ. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης οι βέλτιστες πρακτικές των κρατών ως παραδείγματα διαφωτιστικά των καλών πρακτικών και επιστημονικά συγγράμματα αναγνωρισμένων επιστημών. Και στην αρχή των οδηγιών αυτών υπάρχει ένα κεφάλαιο που αναφέρεται με τον τίτλο «Ουσιαστικά ζητήματα που τυπικά ανακύπτουν στη νομοθεσία». Και ένα τμήμα αναφέρεται με τον τίτλο «Προκαταρακτικά ζητήματα εξέτασης». Και αυτά τα προκαταρακτικά ζητήματα εξέτασης είναι τα εξής. Αν η νομοθεσία είναι αναγκαία. Πρώτον, ζήτημα. Δεύτερον, ο ορισμός της θρησκείας. Για τα περισσότερα ή σχεδόν όλα ήδη έχουμε μιλήσει σε προηγούμενες διαλέξεις του μεταπτυχιακού του εκκλησιαστικού δικού. Ο ορισμός της θρησκείας. Τρίτον, θρησκεία ή πεποίθηση. Η σύγκριση αυτών των δύο όρων. Τέταρτον, ο θρησκευτικός εκστρεμισμός. Πέμπτον, προκαταρακτικό ζήτημα που μπορεί να ανακύψει στην εξέταση των νομοθεσιών των κρατών. Η διασύνδεση των κανόνων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έκτον, προκαταρακτικό ζήτημα. Το περιθώριο εκτιμήσεως. Στη συνέχεια δίνεται ένα δεύτερο τμήμα αυτού του δεύτερου κεφαλαίου με τον τίτλο Ουσιαστικά ζητήματα που τυπικά μπορεί να κύψει στην νομοθεσία και αυτό το τμήμα το δεύτερο επιγράφεται βασικές αξίες που είναι στο υπόβαθρο των διεθνών κανόνων για την ελευθερία της θρησκείας ή της κοσμοθεωρίας. Πρώτη βασική αξία, εσωτερική ελευθερία, forum intern, ελευθερία της συνειδήσεως δηλαδή. Δεύτερον, εξωτερική ελευθερία, forum externum. Τρίτον, ισότητα και απαγόρευση των διακρίσεων. Τρίτη βασική αξία, ισότητα και απαγόρευση των διακρίσεων. Τέταρτη, ουδετερότητα και αμεροληψία του κράτους σε θέματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Πέμπτον, μη καταναγκασμός. Έκτο, τα δικαιώματα των γονέων και των κηδαιμόνων. Δέκτη βασική αξία. Εύδομη βασική αξία, άνοχη και σεβασμός. Όγδοη, δικαίωμα του συνεταιρίζεστη. Ένατη, δικαίωμα σε αποτελεσματικά ένδικα μέσα. Με βάστα άρθρα 6 παράγραφος 1 και 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Αθροπίνων Δικαιωμάτων. Ποια άλλα ουσιώδη ζητήματα που μπορούν να κύψουν τυπικά κατά την εξέταση των νομοθεσιών των κρατών. Θρησκεία και εκπαίρευση, περιλαμβανομένη στη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης. Μεταξύ των πιο συνηθισμένων ζητημάτων αυτής της κατηγορίας είναι τα δικαιώματα των γονέων που σχετίζονται με την εκπαίδευση των παιδιών τους. Δεύτερον, η κρατική επιχορίγηση της θρησκευτικής εκπαίδευσης, τόσο στα κρατικά και τα κοινωντικά σχολεία όσο και στα θρησκευτικά και άλλα ιδιωτικά σχολεία. Τρίτο ζήτημα αυτής της κατηγορίας, θρησκευτική, ηθική ή ουμανιστική εκπαίδευση σε κρατικά και κοινωντικά σχολεία. Τέταρτο ζήτημα, κρατική άδεια ιδιωτικών, θρησκευτικών ή φιλοσοφικών σχολείων. Πέμπτο ζήτημα, ζητήματα που αφορούν την πρόσληψη και την απόλυση δασκάλων και άλλου σχολικού προσωπικού για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Έκτο ζήτημα αυτής της κατηγορίας, θρησκευτικά σύμβολα σε κρατικά σχολεία. Άλλο ζήτημα, βασικό ζήτημα που μπορεί να ανακύψει κατά την εξέταση των νομοθεσιών των κρατών για τη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία, είναι η αυτονομία ή αυτοκαθορισμός των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών οργανισμών. Ένα πέμπτο ζήτημα είναι οι κληρικοί και οι θρησκευτικοί ηγέτες. Σε αυτό τον τομέα, μεταξύ των πιο κοινών ζητημάτων, είναι τα ακόλουθα. Πρώτον, τα κρατικά προνόμια προς τους κληρικούς. Δεύτερον, η κοινωνική ασφάλιση και η φορολογική νόμι που αφορούν τους κληρικούς. Τρίτον, περιορισμοί και ανικανότητες για πολιτικές δραστηριότητες των κληρικών. Έκτο ζήτημα που μπορεί να ανακύψει κατά την εξέταση των νομοθεσιών των κρατών. Εννοείται από αυτές τις δύο επιτροπές, δηλαδή την Επιτροπή της Βενετίας ή το Πάνη Λιδικών για τη θρησκευτική ελευθερία του ΑΣΕ, από τις οποίες μπορεί να ζητηθούν γλωμοδοτήσεις για νομοσχέδια ή νόμους κρατών που ρυθμίζουν θέματα των δικαιοδοσίας του κράτους σε σχέση με τα θρησκεύματα ή τους κοσμοθεωρητικούς οργανισμούς, ώστε να γνωμοδοτήσουν η μία ή η άλλη Επιτροπή ή και οι δύο για τη συμφωνία ή μη συμφωνία των νομοσχεδίων ή των νόμων των κρατών που αφορούν θέματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Έχω λοιπόν τέτοιο ζήτημα βασικό που μπορεί να κύψει κατά την εξέταση της νομοθεσίας των κρατών σε θέματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας, είναι οι νόμοι που διέπουν την καταχώρηση των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών οργανισμών, όταν λέμε καταχώρηση εννοούμε την απόκτηση νομικής προσωπικότητας. Είναι γνωστό ήδη από το δίκαιο του αστικού κώδικα που αφορά τα σωματεία ότι στην Ελλάδα για να αποκτήσει νομική προσωπικότητα ένα σωματείο θα πρέπει να γίνει μία έτη στο δικαστήριο, τώρα είναι το Μονομελές Πρωτοδικείο Ορμόδιο, για να αναγνωρίσει το σωματείο, αλλά δεν τελειώνει εκεί η νομική προσωπικότητα, δεν αποκτάται με την αναγνώριση με δικαστική απόδοση σωματείου, δεν αποκτάται η νομική προσωπικότητα, πρέπει να συνεχιστεί η διαδικασία και να ολοκληρωθεί μέχρι την εγγραφή του σωματείου στο ειδικό βιβλίο σωματείων και με την εγγραφή του στο ειδικό βιβλίο σωματείων που τηρείται στον Πρωτοδικείο, την εγγραφή του, δηλαδή την καταχώρησή του στο ειδικό βιβλίο σωματείων. Έτσι αποκτάται η νομική προσωπικότητα. Αυτή είναι λοιπόν η έννοια καταχώρηση, νόμοι που διέπουν την καταχώρηση, δηλαδή την απόξη νομικής προσωπικότητας από τους θρησκευτικούς ή κοσμοθεωρητικούς οργανισμούς. Στο ζήτημα αυτό, δηλαδή στο έκτο ζήτημα, νόμοι που διέπουν την καταχώρηση των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών οργανισμών, μετά την παρουσίαση των εδιειών του 2004 που κάνουμε τώρα, των εδιών που προτιμάστηκαν από τις δύο επιστημονικές επιτροπές, το πάνελ ειδικών για τη σκεφτική ελευθερία του ΑΣΕ και από την Επιτροπή της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης. Θα εντοπίσω με τις παρουσιάσεις και τις αναλύσεις που κάνουμε στα πλαίσια των διαλέξεων, σε αυτό το ειδικό θέμα. Στους νόμους που διέπουν την καταχώρηση των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών οργανισμών, με βάση την αναθεώρηση αυτού του κεφαλαίου από τις δύο επιστημονικές επιτροπές που έγινε το 2014. Αλλά τώρα όμως, σε αυτή τη διάλειξη, παρουσιάζουμε το περιεχόμενο των οδηγιών του 2004. Με βάση την αναθεώρηση του 2014, δεν θύχθηκαν οι οδηγίες του 2004, εξακολουθούν να ισχύουν. Απλώς αναθεωρήθηκε το κεφάλαιο ΣΥΚΜΑΤΑΦ, που αφορά τους νόμους που διέπουν την καταχώρηση των θρησκευτικών οργανισμών. Και σε αυτό θα αναφερθούμε στη συνέχεια των διαλέξεων. Κατ' επιλογή θα αναφερθούμε σε αυτό, διότι δεν είναι δυνατόν να αναφερθούμε σε όλα τα θέματα. Κατ' επιλογή να επιλέγουμε ένα θέμα φλέγων, για το οποίο υπήρξε μάλιστα αναθεώρηση αυτού του κεφαλαίου και επικαιροποίησή του από τις δύο επιστημονικές επιτροπές του ΩΣΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Μετά το έκτο κεφάλαιο που αναφέρεται στις οδηγίες του 2004, έκτο κεφάλαιο νόμι, ωσαν βασικό ζήτημα που μπορεί τυπικά να ανακύψει κατά την εξέταση ενός νόμου ή ενός νομοσχεδί, ενός κράτους από τη μία ή την άλλη επιστημονική επιτροπή προκειμένου να γνωμοδοτήσουν, για τη συμφωνία του νόμου και του νομοσχεδίου ενός κράτους με τους διεθνείς τάντρας, με τους διεθνείς κανόνες για τη θρησκεία και την κοσμοθεωρία. Μετά το έκτο κεφάλαιο των οδηγιών του 2004, πάμε στο άλλο κεφάλαιο, στο έβδομο κεφάλαιο που αφορά τις διατάξεις των περιορισμών. Και γι' αυτά έχουμε μιλήσει σε προηγούμενες διαλέξεις. Όγδο κεφάλαιο, άλλοδαπά ζητήματα, όπως είναι οι βίζες και όπως είναι οι μεταφορές κεφαλαίων. Ένα άλλο ζήτημα που μπορεί να κύψει κατά την εξέταση της νομοθεσίας των κρατών για θέματα θρησκείας και κοσμοθεωρίας είναι το ζήτημα του προσιλητησμού και της ιραποστολικής δραστηριότητας. Ένα ένα το είναι η χρηματοδότηση των θρησκευτικών ή κοσμοθεωρητικών ομάδων, δηλαδή η γενική οικονομική δραστηριότητά τους. Μεταξύ των πιο σημαντικών ζητημάτων αυτής της κατηγορίας, της γενικής οικονομικής δραστηριότητάς τους είναι το επιτρεπτό της αποδοχής δώρων και η ικανότητα λήψεως κεφαλαίων. Ένα ζήτημα ειδικότερο. Ένα δεύτερο ζήτημα ειδικότερο είναι οι φορολογικές απαλλαγές. Ένα τρίτο ζήτημα είναι το φορολογικό σύστημα για την εξεύρεση κεφαλαίων. Δηλαδή να χρησιμοποιηθεί το κρατικό φορολογικό σύστημα για να εισπραχθούν από τους πιστούς των διαφόρων θρησκευμάτων οι συνδρομές τους προς τα οικεία θρησκεύματα. Ένα τέταρτο μερικότερο ζήτημα της γενικής οικονομικής δραστηριότητας είναι η κρατική χρηματοδότηση θρησκευμάτων ή κοινοτήτων μη πιστευόντων. Ένα δέκατο ζήτημα είναι που μπορεί να ανακύψει κατά την εξέταση των νομοθυσιών των κρατών σε θέματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Είναι ειδικά ζητήματα φυλακών, στρατού, νοσοκομείων και άλλων κρατικών υπηρεσιών. Ένα ενδέκατο ζήτημα είναι οι απαλλαγές από νόμους γενικής εφαρμογής. Με τέτοια ζητήματα, μερικότερα αυτής της κατηγορίας, δηλαδή της κατηγορίας απαλλαγές από νόμους γενικής εφαρμογής, αντίρρηση συνειδήσεως στη στρατιωτική θητεία, είναι το φαγητό και ιδίαιτα σε σχέση με το φαγητό αναθρίσκεμα σε διάφορες κρατικές υπηρεσίες, σχολεία, νοσοκομεία, φυλακές, στρατός. Άλλο ζήτημα είναι οι μέρες θρησκευτικών δραστηριοτήτων. Ένα άλλο ζήτημα είναι η ιατρική μεταχείριση. Ένα άλλο ζήτημα από νόμους γενικής εφαρμογής είναι το θέμα της ιατρικής μεταχείρισης, όπως είναι το ζήτημα για τους μάρτυρες του Ιεχωβά, οι οποίοι αρνούνται τη μετάγκη σιέματος. Άλλα ζητήματα τώρα που μπορούν να κύψουν από μια ευρεία επικοιλία νόμων είναι οι ποινικοί και οι διοικητικοί νόμοι και οι ποινές. Δηλαδή σοβαρά πρόστιμα οι φυλακήσεις για παραβιάσεις νόμων που σχετίζονται με τη θρησκεία και τις δραστηριότητες πίστης. Ένα άλλο ζήτημα είναι το θέμα της εθνικής ασφάλειας και της τρομοκρατίας. Θα θέλαμε να σημειωθεί ότι στα πλαίσια της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΥΕ έχει οριστεί από αυτή την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ένας ειδικός εισηγητής, όπως έχει οριστεί και ένας ειδικός εισηγητής για τη θρησκευτική ελευθερία, έχει οριστεί και ένας ειδικός εισηγητής για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την τρομοκρατία. Είναι γνωστό το ζήτημα το οποίο απασχολεί τη διεθνή κοινότητα και το οποίο προέρχεται από την τρομοκρατία του ρίζοσπαστικού, σουνητικού Ισλάμ και τα θέματα της αντιτρομοκρατίας. Εδώ πρέπει να γίνει μια διάκριση. Δεν πρέπει να υπάρχει η Ισλαμοφοβία, βέβαιος, διότι ο Ισλάμ είναι μία θρησκεία και απολαμβάνει το θρησκευτικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Άλλο το θέμα αυτό και άλλο το θέμα αν ορισμένα ακραία στοιχεία του ρίζοσπαστικού, σουνητικού Ισλάμ επιδιώκουν να αναπτύσσουν τρομοκρατικές δραστηριότητες είτε με συλλογικές διαδικασίες όπως αυτή που αναπτύσσει στα πλαίσια του λεγόμενου Ισλαμικού κράτους που είναι ένα de facto κράτος και έχει καταλάβει ένα μέρος του Ιράκ και ένα μέρος της Συρίας και προσπαθεί να επιβάλλει μέσω τζιχάτ, δηλαδή μέσω πολέμου και υποταγής των μη αποδεκτών από αυτό είτε μουσουλμάνων είτε μη μουσουλμάνων χαρακτηριζομένων ως αθέων είτε δηλαδή να επιβληθείς αυτούς η υποταγή τους σε αυτές τις κατηγορίες στο Ισλάμ είτε η φυσική τους εξόνδοση. Άλλο είναι το θέμα λοιπόν του Ισλάμ ως θρησκεία και απολαμβάνιση θρησκευτικών δικαιωμάτων και άλλο είναι το θέμα των εκστραμιστών σουνιτών τζιχαντιστών των οποίων η δραστηριότητα δεν καλύπτεται απ' τη θρησκευτική ελευθερία διότι συνιστά τρομοκρατική δραστηριότητα. Δηλαδή αναπτύσσεται και δεν καλύπτεται η πολεμική διάδοση του ριζοσπαστικού σουνιτικού Ισλάμ, δεν καλύπτεται από τη θρησκευτική ελευθερία, δηλαδή ο τζιχαντισμός δεν καλύπτεται από τη θρησκευτική ελευθερία, μπορεί να αποτελεί κόμμα πίστης αλλά η συγκεκριμένη εκδήλωση αυτής της πεποίθησης στην πράξη δεν καλύπτεται από την ελευθερία εκδήλωσης θρησκείας δηλαδή από τη θρησκευτική ελευθερία, διότι είναι αντίθετη με τους περιορισμούς της ελευθερίας εκδήλωσης θρησκείας, πρώτον είναι αντίθετη με τους περιορισμούς δημόσια ασφάλεια, δημόσια τάξη, δικαιώματα και ελευθερίες των άλλων και επίσης είναι αντίθετη και με την απαγόρευση κατάχρησης δικαιώματος που προβλέπεται από το Άρθο 17 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που απαγορεύει την κατάχρηση ανθρώπινου δικαιώματος προστατευμένο από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Συνεπώς, το Ισλάμ είναι μία θρησκεία και απολαμβάνει το θρησκευτικό ανθρωπινό δικαιωμάτων με βάση το Διεθνές Δικαιοθροπίδιο Δικαιωμάτων και τα συντάματα δημόσια των κρατών. Άλλα, η εφαρμογή στην πράξη του τζιχαντισμού, δηλαδή πολεμική διάδοση του ρίζοσπαστικού Σουιντικού Ισλάμ, δεν καλύπτεται από τη θρησκευτική ελευθερία στην ιστά τρομοκρατική δραστηριότητα και ο κράτος έχει εξουσία να λαμβάνει αντιτρομοκρατικά μέτρα εναντίον αυτής της μη προστατευμένης, κατά την άποψη των τζιχαντιστών, εκδήλωσης θρησκείας. Ένα άλλο ζήτημα είναι το ζήτημα της χρήσης γης, των ζωνών γης, διότι κάποια κράτη το συνδέουν αυτό το ζήτημα με την καταχώρηση, δηλαδή με την απόκτηση νομικής προσωπικότητας. Αν και δεν μπορεί να σχετίζεται το θέμα της απόλαυσης των θρησκευτικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων με το ζήτημα της απόκτησης νομικής προσωπικότητας. Όσα θρησκεύματα θέλουν μπορούν να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα, όσα δεν θέλουν να αποκτήσουν μπορούν να μην αποκτήσουν. Είτε έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα, είτε δεν έχουν αποκτήσει νομική προσωπικότητα, απολαμβάνουν των θρησκευτικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Βέβαια, είναι ορισμένα δικαιώματα που συνδέονται με την απόκτηση νομικής προσωπικότητας στην πράξη. Γι' αυτό τα περισσότερα θρησκεύματα προτιμούν να αποκτούν νομική προσωπικότητα. Όσα θρησκεύματα δεν επιθυμούν να αποκτούν, τότε δεν μπορούν να υποχρεωθούν από το κράτος προκειμένου να ασκήσουν τα σκεφτικά ανθρωπινά δικαιωματά τους. Δεν μπορούν να υποχρεωθούν να αποκτήσουν νομική προσωπικότητα. Άλλα ζητήματα που ανακύπτουν κατά την εξέταση των νομοθεσιών των κρατών από αυτές τις δύο επιστημονικές επιτροπές είναι τα ζητήματα των διαφορών που προκύπτουν από τη θρησκευτική περιουσία. Ένα άλλο ζήτημα είναι οι πολιτικές δραστηριότητες των θρησκευτικών οργανισμών. Ένα άλλο είναι τα θέματα που σχετίζονται με θέματα οικογενειακού δικαίου. Ένα άλλο ζήτημα είναι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε σχέση με τα θρησκεύματα. Ένα άλλο ζήτημα είναι το ζήτημα της εργασίας των εργαζομένων σε θρησκευτικούς οικογενειακούς οργανισμούς. Και ένα άλλο ζήτημα είναι τα κοιμητήρια. Εδώ ολοκληρώνουμε την έβδομη διάλεξη μεταπτυχιακού του εκκλησιαστικού δικαίου με θέμα οδηγίες για την εξέταση νομοθεσίας των κρατών σε θέματα θρησκείας και κοσμοθεωρίας. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. |
