| : Σε συνέχεια ακολουθεί το σεμινάριο του S.E.A.A.V. με τίτλο «Η πνευματική διοκτησία στην ενιαία ψηφιακή αγορά» με συγκύτριες την κυρία Πανωρέας Φιλιοπούλου, δικηγόρος LLM, νομικός σύμβουλος της Χιέλληγκ, και η κυρία Αλία Ολανδέζου από το Γραφείο Ελεκτρονικών Πηγών της Χιέλληγκ. Η κυρία Ολανδέζου παίρνει τον λόγο. Καλησπέρα σε όλους. Θα ήθελα αρχικά να ευχαριστήσω το Μετσόβιο Πολυτεχνείο και τη Σταυρούλα, τη Ρούλα, την Κουρήτη, την εξαιρετική συνάδελφο για την διοργάνωση του συνεδρίου και φέτος, παρά τις αντίξοες συνθήκες που όλοι ζούμε. Και θα σας κάνω μια σύντομη παρουσίαση φέτος διαφορετική από τις άλλες χρονιές, οι οποίες θα είναι πολύ επιγραμματικά τι κινήσεις έχει κάνει ο S.E.A.A.V. απ' όλα αυτά τα πρόσφυγες, αν κάτι κινήσεις έχει κάνει ο S.E.A.A.V. αυτό το χρόνο που μας πέρασε, σε επίπεδο, όχι μόνο ηλεκτρονικών πηγών και προσκτήσεων, αλλά σε επίπεδο διαβουλεύσεων, σεμιναρίων και κάποιων παρεμβάσεων όσον αφορά τη νομοθεσία. Και στη συνέχεια θεωρήσαμε πολύ χρήσιμο να έχουμε αυτό το σεμινάριο από τη νομική μας Σύμβουλου την κυρία Πανωρέα Σπηλιοπούλου, την οποία την ευχαριστούμε ιδιαίτερος γι' αυτό. Η κυρία Σπηλιοπούλου θα μας κάνει μια ενημέρωση σχετικά με την υποδιαβούλευση οδηγία για το Digital Single Market, που πρόκειται να ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο στα μέσα της επόμενης χρονιάς. Και συγκεκριμέρα θα μας μιλήσει για το άρθρο 5 που αφορά στην εξαίρεση για την αναπαραγωγή και για τη χρήση σε ψηφιακές πλατφόρμες. Πάρα πολύ σύντομα, λοιπόν, να σας πω τι κάναμε σε σχέση με τη χρήση μας. Εννοείται ότι η χρήση μας πάλι ξεπερνούσαν είτε στα ηλεκτρονικά περιοδικά, πάνω τα 6 εκατομμύρια η χρήση των ηλεκτρονικών περιοδικών. Τα downloads, αντίστοιχα και τα βιβλία, αγγίζεσαν περίπου τα 3 εκατομμύρια τα downloads των βιβλίων. Τώρα, μέσα στο 2020, και προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις συνθήκες που προκάλεσε η πανδημία, προσπαθήσαμε και καταρτήσαμε ένα σχέδιο κάποιες οδηγίες αναφορικά με τη χρήση των ηλεκτρονικών πηγών. Η στόχευσή μας είναι πάντα η ανοιχτή πρόσβαση στον ΣΕΑΒ και συγκεκριμένα στην Επιτροπή των Ηλεκτρονικών Πηγών. Άρα, έχουμε παράξει έντυπο υλικό, το οποίο το έχουμε στείλει στις βιβλιοθήκες για την ανοιχτή πρόσβαση. Ξεκίνησε να λειτουργεί το παράδειγμα της επιστημονικής επικοινώνησης στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Περισσότερα θα ακούσετε και πάρα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία από την συνάδελφα, από την κυρία Σαλαμούρα από το Πανεπιστήμιο. Βεβαίως, ο ΣΕΑΒ δούλεψε σε κάποιες προτάσεις σε συνεργασία με τους διευθυντές των βιβλιοθήκων των Ακαδημαϊκών για το πώς θα εξυπηρετηθεί το κοινό στην περίοδο της πανδημίας. Πραγματοποιήθηκαν κάποια webinars τα οποία λάβαμε μέρος είτε σε συνεργασία με το ερευνητικό κέντρο Αθηνά που έχουν να κάνουν τα research data management είτε μάλλον πάλι σε συνεργασία με το Αθηνά που έχει να κάνει με τη διαχείριση των ερευνητικών δεδομένων. Ο αντιπρόεδρος του ΣΕΑΒ, ο κ. Γιάννης Κλαψόπουλος συμμετείχε στην διαδικτυακή συζήτηση αναφορικά με τις εξαιρέσεις των έργων λόγου στις ψηφιακές εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Είχαμε κάποιες παρεμβάσεις στη διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων αναφορικά με την ΑΜΕΛΥΜ για τη σωστή χρήση των ηλεκτρονικών μαθημάτων. Περισσότερα θα σας πει και η κ. Κακάλι στη δική της παρουσίαση. Η διαβούλευση πάλι με τον ΟΠΙ και με τον ΟΣΔΕΛ αναφορικά πάλι με την εξαίρεση προκειμένου να μπορούν να χρησιμοποιούν τα πανεπιστήμια στις ηλεκτρονικές τους πλατφόρμες υλικό προκειμένου να ενισχύσουν την διδασκαλία. Αναφορικά με τις ηλεκτρονικές μας πηγές, εμπλουτίσαμε περίπου με 30.000 ηλεκτρονικά βιβλία για ένα μικρό βέβαια διάστημα την πλατφόρμα μας προκειμένου να ανταποκριθούμε στο έτημα των φοιτητών οι οποίοι δεν είχαν παραλάβει καν τα συγγράμματα του Ευδόκου στο προηγούμενο ξάμηνο όχι ότι το έχουν παραλάβει βέβαια σε αυτό προκειμένου λοιπόν να ενισχύσουμε τις εκπαιδευτικές ανάγκες, τα στατιστικά χρήσης προφανώς, τα μάρκρουτα που είναι διαθέσιμα για όλα τα ακαδημαϊκά ιδρύματα μια σειρά από πράγματα και από υποδομές η οποία είτε έχει να κάνει με τη χορήγηση δόης στα ιδρύματα είτε έχει να κάνει με τα orkid και με τη διασύνθεσή τους με τα καταθετηρία ερευνητικών δεδομένων συμμετείχαμε σε συνέδρια, εμπλουτίζουμε και ευελτιώνουμε τη μηχανή μας, υποστηρίζουμε όλες τις υπηρεσίες από τα ιδρύματα ή τις ανάγκες που έχουν σε σχέση με τις δικές μας υπηρεσίες και τις ηλεκτρονικές πηγές και συμμετέχουμε φυσικά, συμμετείχαμε στη Συμβουλευτική Επιτροπή, η οποία ορίστηκε από τη Γενική Γραμματεία Ερεύνας και Τεχνολογίας και είναι ήδη στον αέρα και πρόκειται να μπει σε διαβούλευση το εθνικό πλάνο για την ανοιχτή επιστήμη και πρόκειται να ψηφιστεί και σε νόμο αυτό. Συμμετείχε ως εαύ σε αυτή τη διαβούλευση με τις δικές του ιδέες και με τις δικές του εφαρμογές αν μπορώ να πω. Εξακολουθούμε να συμμετέχουμε στο European University Association, στο High Level Group on Big Deals όπου συμμετέχουμε σε αυτή την Επιτροπή για την πορεία και την πορεία των διαπραγματεύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Και εξακολουθούμε να έχουμε μια άριστη συνεργασία με το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά είτε για το κομμάτι της ανοιχτής πρόσβασης είτε για το κομμάτι των ερευνητικών δεδομένων και της υποδομής που υποστηρίζει ως εαύ για όλα τα ιδρύματα του. Αυτό το σύντομο ήταν από εμένα. Στη συνέχεια θα πάρει την οθόνη of the stage, το screen, η πανωραία Σπηλιοπούλου η οποία θα μας πει κάποια πολύ ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με το Digital Single Market και την εφαρμογή που θα έχει, πώς θα είναι η επόμενη ημέρα για εμάς που εργαζόμαστε στις βιβλιοθήκες. Ευχαριστώ πάρα πολύ Λία και ευχαριστώ και όλους τους διοργανωτές για την ευκαιρία που μου δίνουν να μιλήσω για ένα τόσο επίκαιρο θέμα που είναι η πνευματική ιδιοκτησία στην ενιαία ψηφιακή αγορά με αφορμή και την τελευταία οδηγία που έχει βγει την 7-19 του 2019 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Λοιπόν, η πνευματική ιδιοκτησία είναι η γνωστή DSM Directive ή Copyright DSM Directive, δηλαδή είναι τόσο σημαντική που έχει πάρει το Digital Single Market αρχικά μια ολόκληρη οδηγία μόνο για την πνευματική ιδιοκτησία. Και ξεκινάμε. Λοιπόν, για να φτάσουμε σε αυτή την οδηγία υπήρχαν πάρα πολλές πολύ πρόδρομοι, πάρα πολλές communications και papers της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το 2008 ήταν το πρώτο, το Green Paper, το Copyright in the Knowledge Economy, που μίλησε για την πέπτη ελευθερία, η ελευθερία διακίνησης μόνος είναι η πέμπτη ελευθερία και μίλησε για εξαιρέσεις που πρέπει να συμβάλουν προς όφελος των αρχείων, των βιβλιοθυκών, για εκπαιδευτικούς σκοπούς και έρευνα, για εντύπω ανάπηρους και για περιεχόμενο που δημιουργείται από χρήστες. Μετά πάμε στο 2015 σε μια πολύ σημαντική communication για το Digital Single Market Strategy for Europe. Εκεί μίλησε για πρώτη φορά για διασυνοριακή πρόσβαση και φορητότητα με μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου, εναρμόνηση εξαιρέσεων στα κράτη-μέλη, γιατί αυτό είναι το σημαντικό, να πετύχουμε ομογενοποίηση των εξαιρέσεων για να μπορεί να γίνει και πιο εύκολη διακίνηση της γνώσης, εκπαίδευση, εξόρυξη δεδομένων και κειμένων για προώθηση και νοτομίας. Μετά πάμε το 2015 πάλι σε μια άλλη communication towards a more modern copyright framework and more European copyright framework. Εδώ στοχεύουμε στη πνευματική ιδιοκτησία για εκπαίδευση, έρευνα, διατήρηση πολιτιστικής κυρονομιάς, εξόρυξη κειμένων και δεδομένων, διδασκαλία, διατήρηση αποφορής πολιτιστικής κυρονομιάς, εξαποστάσεις ο ανάγνωστης και ξέρεις του πανωράματος. Και πάμε και το 2016 σε ακόμα μια communication promoting a fair, efficient and competitive European copyright based economy in the digital secret market που μίλησε για υποχρεωτικές εξαιρέσεις για διδασκαλία, διατήρηση πολιτιστικής κυρονομιάς, εξόρυξη κειμένων, δεδομένων και για άλλα θέματα. Είπη για τα άλλα θέματα, δεν θα μιλήσω τώρα, γιατί περιμένω και ονομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, γιατί όλες οι εξαιρέσεις θα τύχουν εξοελόγηση και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, γιατί άλλα κράτη τις εφαρμόζουν, άλλα όχι. Και έτσι, βλέποντας και τους αριθμούς και τις διαπιστώσεις από το EU Copyright Fact Sheet, ότι 72% από τους χρήστες του ίντερνετ διαβάζουν online τα νέα και τις εφημερίδες, 56% ακούν μουσική, 66% παρακολουθούν βίντεο από εμπορικές υπηρεσίες, και 42% παρακολουθούν τηλεόραση μέσω ίντερνετ, και ότι η διομηχανία του Copyright είναι πάρα πολύ μεγάλη, έχοντας 11,65 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, συνεισφέροντας 915 δις ευρώ 6,8 του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ, ο νομοθέτης είπε ότι πρέπει κάτι να κάνω, πρέπει να αλλάξω. Και πώς πρέπει να αλλάξουμε όλοι αυτό το νομοθετικό πλαίσιο, μεταξύ των δημιουργών, των δικαιωμάτων της πνευματικής ιδιοκτησίας και των υπολοίπων στόχων, που είναι της δημόσιας πολιτικής, όπως η εκπαίδευση, η έρευνα, η καινοτομία, ισότομη απρόσβαση στον οτόπο με αναπηρία στον ψηφιακό περιβάλλον. Και έτσι ήρθε να σταματήσει το προαιρετικό χαρακτήρα των εξαιρέσεων που ήταν στις προηγούμενες οδηγίες και να ξεκινήσει με ένα νέο δρόμο στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας εκπαίδευσης και της διατήρησης ψηφιακής κληρονομιάς. Έτσι, από ό,τι θα δούμε από τα communications και τις προηγούμενες τάσεις που υπήρχαν, τι διασώθηκε? Διασώθηκε η εξόρυξη κειμένων και δεδομένων, η δρασκαλία σε ψηφιακό και διασορριακό περιβάλλον, η ψηφιακή διατήρηση πολιτικής κληρονομιάς. Τι ξεχάστηκε, θα επανέρτη, πιστεύουμε, η εξαίρεση πανοράματος που πρέπει λίγο να αποσαφανιστεί αυτό το δικαίωμα, το e-lending από βιβλιοθήκες, το περιεχόμενο που δημιουργείται, user-generated content, το λέμε, από χρήστες, το έχει ορίσει και ο SAS ένα paper του πολύ καλά και λέει ότι περιεχόμενο, το οποίο είναι διαθέσιμο στο κοινό μέσω του διαδικτύου, έχει απαιτήσει έναν ορισμένο όγκο δημιουργικής προσπάθειας και δημιουργείται εκτός του πλαισίου επαγγελματικών μεθόδων εργασίας και πρακτικών. Και επίσης, η απομακρυσμένη πρόσβαση σε ψηφιακά έργα και συλλογές για ερευνητικούς σκοπούς, όχι για διατήρηση, θα το δούμε πιο κάτω αυτό. Άρα, αυτά έχουν μείνει στην άκρη και θα τα δούμε, πιστεύω, σε μια επόμενη οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Άρα, ήρθε η οδηγία 2019 του 790 και έχουμε όλα τα κράτη έως 7 Ιουνίου του 2021 να αντινεσωματώσουμε στο εθνικό μας δίκαιο. Λοιπόν, μέσα σε αυτή την οδηγία υπάρχουν κάποιες υποχρεωτικές εξαιρέσεις για όλα τα κράτη. Δηλαδή, αρχίζουν να αιμογενοποιείται το δίκαιο όλων των κρατών μελών για να είναι εύκολη η διακίνηση, γιατί πάντα ο στόχος αυτός είναι το ευρωπαϊκό νημοθέτη, να υπάρχει ελεύθερη διακίνηση γνώσης. Ελεύθερη διακίνηση γνώσης, όπως υπάρχει για ανθρώπους, για εμπορεύματα κλπ. Και σε αυτό το διάστημα της πανδημίας, η διακίνηση της γνώσης, έχει φανεί ότι είναι ακόμα πιο σημαντική. Άρα, έχουμε στα άρθρα 3, 4, 5, 6 και 14 υποχρεωτικές εξαιρέσεις. Υπάρχουν και εξαιρέσεις των εξαιρέσεων, αλλά ας πούμε ότι είναι υποχρεωτικές εξαιρέσεις για όλα τα κράτη. Θα πάμε να τα δούμε ένα-ένα. Λοιπόν, εξόρυξη κειμένων και δεδομένων. Και την DM για σκοπούς επιστημονικής έρευνας. Εκεί τι προβλέπεται, λοιπόν, ότι μπορούν τα κράτη-μέλη να προβλέπουν εξαίρεση. Τι σημαίνει εξαίρεση? Εξαίρεση σημαίνει να μπορείς να χρησιμοποιείς έργο δημιουργού χωρίς την αδειά του και χωρίς αμοιβή. Αυτό να είναι πολύ ξεκάθαρο. Άρα, μπορεί να γίνει εξόρυξη κειμένων και δεδομένων από ερευνητικούς οργανισμούς και ιδρύματα πολιτιστικής κοιρονομιάς με σκοπό τη διεξαγωγή για τις σκοπούς της επιστημονικής έρευνας και μόνο, της εξόρυξη κειμένων και δεδομένων από έργα ή άλλα αντικείμενα προστασίας, υλικώς τα οποία έχουν νόμιμη πρόσβαση. Πρέπει να έχουν νόμιμη πρόσβαση. Τα αντίγραφα των έργων μπορεί να αποθηκεύονται, δεν μας λέει για πόσο καιρό, με κατάλληλο επίπεδο ασφαλείας. Αυτό είναι το πρόβλημα των αποτελεσμάτων της έρευνας. Και συνεχίζει ότι οι δικαιούχοι επιτρέπεται να εφαρμόζουν μέτρα με σκοπό την εξασφάλιση της ασφάλειας και της αικαιριότητας των δικτύων και των βάσεων δεδομένων που φιλοξενούνται τα έργα και θα πρέπει τα ελόγω μέτρα να μην είναι, να μην υπερβαίνουν, να μην πιο αναλογικά είναι αναγκαία για την επίτευξη του στόχου και θα πρέπει τα κράτη-μέλη να ενθαρρύνουν τους δικαιούχους να καθορίσουν κοινά αποδεκτές βέρτηστες πρακτικές. Πάρα πολύ ωραία αυτά που μας λέει η οδηγία. Μια πολύ καθαρή εξαίρεση για επιστημονική έρευνα. Άρα πρέπει να είναι για αναπαραγωγές και εξαγωγές νομίμως προσβάσιμων έργων και άλλου υλικού. Από όλους δεν έχει εξα... Αυτό είναι ναι. Άρα έχουμε και έρχεται και το άρθρο 4. Συγγνώμη, θα πω και αυτό πρώτο και μετά θα πάω στα συμπεράσματα. Έχουμε και το άρθρο 4 που είναι εξαίρεση ή περιορισμός όσον αφορά την εξόρκυση κειμένων και δεδομένων. Είναι τώρα για εξαίρεση για text and data mining από όλους, όχι μόνο από ερευνητικούς οργανισμούς. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Βέβαια, εδώ βάζει κάποιους περιορισμούς. Για αυτό λέει εξαίρεση ή περιορισμός στο άρθρο. Για όσο διάστημα είναι νεγέο και δεν έχει ρετά περιοριστεί από τους δικαιούχους το δικαίωμα αυτό. Δηλαδή, άμα βάλει πάνω κάποιος ένα κείμενο, σημαίνει ότι δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει εκτός από την ερευνητική κοινότητα επιμένων, για να κάνει text and data mining. Και έρχομαι εδώ τώρα στα συμπεράσματα. Είναι πάρα πολύ θετικό ότι υπάρχει αυτή η εξαίρεση. Γιατί αυτό είναι το βασικό εργαλείο του text and data mining, της τέχνη της νοημοσύνης, AI, της σκηνοτομίας, ανακάλυψης νέων τετάσεων, της ψηφιακής οικονομίας. Πάρα πολύ καλό. Τι εννοεί με ερευνητικούς οργανισμούς και ιδρύματα πολιτιστικής πυρονομιάς, είναι η δύο εξαιρέσεις μας. Η ερευνητική οργανισμή είναι το πανεπιστήμιο μαζί με τις βιβλιοθήκες του. Άρα εμείς ως βιβλιοθήκες μπορούμε να κάνουμε, εσείς ως βιβλιοθήκες και ως πανεπιστήμια, μπορούμε να κάνουμε text and data mining. Ερευνητικό ίδρυμα ή άλλη οντότητα που διαξάγει έρευνα ή εκτελεί εκπαιδευτικές δραστηριότητες σε μη κερδοσκοπική βάση, στο πλαίσιο αποστολής δημοσίου συμφέροντος. Αυτό φαίνεται αν παίρνει κάποια δημόσια χρηματοδότηση για να το κάνει. Οι ιδρύματα πολιτιστικής πυρονομιάς, μπορούν να είναι μία προσιτή στο κοινοβιβλιοθήκο, όχι ακαδημαϊκή ή μουσείο, η βασική, οι leaders στο πρόγραμμα, ας πούμε. Δυστυχώς δεν είναι δικαιούχη εταιρείες σκηνοτομίας, δηλαδή και start-ups και εσείς. Αυτοί υπάγονται μόνο στο άρθρο 4, που μπορεί να θέσουν πολλούς περιορισμούς η δικαιούχη κι άρα να μην είναι ουσιαστικά, να μην βγαίνει τόσο μεγάλη αξία από όλο αυτό. Καλύπτει πρόσβαση σε περιχώρημα που διατίθεται νομίμως μέσω συνδρομών ή άλλων αδειών, αλλά και που είναι ελεύθερος στο διαδίκτυο. Τώρα τι θα γίνει αν δεν υπάρχει νόμιμη πρόσβαση, δεν λέει τίποτα, δεν μπορείς να κάνεις κάτι. Τα κράτη-μέλη θα αποφασίσουν ποιος και πώς θα αποθηκεύει με κατάλληλο πίπεδο ασφαλείας τα αντίγραφα. Αυτό λέει μέσα η οδηγία, το λέει στις αιτιολογικές της σκέψεις, στην αιτιολογική σκέψη. Ή να αφήνει μια ελευθερία στα κράτη, θα δούμε πώς θα ενσωματωθεί αυτό. Οι δικαίουχοι θα πρέπει να επιτρέπεται να εφαρμόζουν μέτρα όταν υπάρχει κίνδυνος, να τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια και η ακαιριότητα των συστημάτων ή των βάσεων εδομένων τους. Πάλι και αυτό έχει μια σάθια, θα δούμε και αυτό πώς θα ενσωματωθεί. Ελπίζουμε όμως στην αναλογία και στην ισορροπία των δικαιωμάτων να μην επιτρέψει κανένας νομοθέτης, κανένα κράτος, η ασφάλεια αυτή των δικαιούχων, να υπονομεύσει το δικαίωμα στο text data mining και τα κράτη-μέλη δεν θα πρέπει να προβλέψουν αποζημίωση των δικαιούχων. Το δεν θα πρέπει, που λέει η οδηγία, ελπίζουμε ότι θα γίνει για όλα τα κράτη, δεν θα προβλέψουν, γιατί δεν ξέρω γιατί γράφτηκε δεν θα πρέπει. Λοιπόν, έχω μας τώρα στο άρθρο 5, που είναι το πιο σημαντικό για εμάς και το text data mining βέβαια είναι πολύ σημαντικό, γιατί αυτό αυξάνει πολύ την καινοτομία και την ψηφιακή οικονομία. Λοιπόν, το δεν είναι καινούριο στο άρθρο 5, δηλαδή για τη χρήση των έργων για διδακτικές δραστηριότητες. Έχουμε ήδη στον 2121 μια εξαίρεση για αναπαραγωγή για διδασκαλία, στο άρθρο 21, που λέει ότι μπορεί να γίνει για τη διδασκαλία, τις εξετάσεις χρήσης, αναπαραγωγή νομίμως δημοσιευμένου υλικού. Αρκεί να δικαιολογείται από το επιδιοκόμενο σκοπό, να είναι σύμφωνη η χρήση με τα χρυστά είδη και να μην εμποδίζει την κανονική εκμετάλλευση του έργου. Και φυσικά να έχουν πάντα την ένδειξη πηγής και των ενομάτων δημιουργού και εκδότη. Ωραία, εντάξει, όλα αυτά τα ξέρουμε, μας έχουν προβληματίσει, τα έχουμε συζητήσει πάρα πολλές φορές, αλλά ξέρουμε επίσης ότι αυτό, έτσι όπως ήταν γραμμένο τότε, ήταν μόνο και την αναλογική αναπαραγωγή. Τα ψηφιακά τι γινότανε, γι' αυτό ήρθε ο νομοθέτης τώρα, η Επιτροπή, και είπε, ωραία, ερχόμαστε για την ψηφιακή χρήση. Πάμε, εδώ είναι το άρθρο ολόκληρο. Για ψηφιακή χρήση μπορούμε να χρησιμοποιούμε, για χάρη μόνο παραδείγματος, κάτι διδασκαλία και στον βαθμό που δικαιολογείται από τον επιδιοκόμενο μη εμπορικό σκοπό, εφόσον η λόγοχρήση στο ψηφιακό περιβάλλον του έργου γίνεται υπό την ευθύνη εκπαιδευτικού ιδρύματος μέσω ασφαλούς ηλεκτρονικού περιβάλλοντος και έχουμε και αναφορά πηγής. Θα τα συζητήσουμε τι σημαίνουν όλα αυτά. Μπορούν όμως τα κράτη, και δέχομα στην εξαίρεση της εξαίρεσης, να πούν ότι αυτό δεν εφαρμόζεται, γιατί θα εφαρμόσουμε ή θα εφαρμόζεται μόνο σε σχέση με ορισμένες χρήσεις ήδη έργων και δεν θα το εφαρμόσουμε, γιατί εμείς θα έχουμε κατάλληλες άδειες, εύκολα διαθέσιμες στην αγορά. Ή θα είναι υλικό, που είναι μόνο για την αγορά της εκπαίδευσης ή παρτιτούρες, τα οποία αυτό το υλικό, ειδικά αυτό το υλικό, δεν θα το δώσουμε ελεύθερο. Άρα δεν θα εφαρμοστεί εξαίρεση. Άρα δίνει μια μεγάλη ελευθερία και πάλι στους νομοθέτες στα κατημέλη να ενσωματώσουν αυτή την εξαίρεση πραγματικά ως εξαίρεση ή με τη δυνατότητα διών τέλος πάντων. Δηλαδή, να πρέπει τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αγοράζουν μια άντια για να κάνουν τη χρήση αυτής της εξαίρεσης. Το μέσο ασφαλών ηλεκτρονικών περιβαλλοντών σημαίνει πάντα ότι μπορεί να είναι και ότι θα υπάρχει ένα password σε κάθε φοιτητή ή σε κάθε καθηγητή που θα μπαίνει μέσα για να κάνει το μάθημά του. Και αυτό που δίνει πάρα πολύ καλά ο σκοπός της οδηγίας ήτανε να είναι αυτό που υπηρεσχύει το δίκαιο του κράτους μέλους όπου είναι εγκατεστημένο το εκπαιδευτικό ίδρυμα. Οπότε αυτό δίνει τη δυνατότητα ανεξαρτήτως τι προβλέπει η κάθε χώρα. Άπαξ και το Πανεπιστήμιο είναι στην Ελλάδα και έχουμε προβλέψει πλήρη εξαίρεση, το οποίο ελπίζω, ανεξάρτητος από πού παρακολουθεί ο φοιτητής, να εφαρμόζεται αυτό που ισχύει στην Ελλάδα. Βέβαια λέει και στο τέλος ότι τα κράτια μέλη μπορούν να προβλέπουν δίκαιο αποζημίωση για τους δικαιούχους. Δεν έχουμε ξαναδείκια στην 2121. Τι σημαίνει και τι θα προβλέψει ο Έλληνας νομοθέτης θα το δούμε. Και αν θα προβλέψει δίκαιο αποζημίωση γιατί όλα αυτά και στην Ελλάδα ειδικά που υπάρχουν τα δημόσια πανεπιστήμια, επιβαρύνουν πολύ το κρατικό προϋπολογισμό. Άρα, όπως είπαμε, δυνατόιτα νοημοποίηση της εξαποστάσεως εκπαίδευσης και υπερισχύει ο νόμος του κράτους μέλους, ο οποίος είναι το πανεπιστήμιο. Τι σημαίνει εκπαιδευτικό ίδρυμα, σωστά, αυτό που να το πούμε. Δεν το λέει μέσα η οδηγία, δεν δίνει ορισμό απόσδυνη στο ερευνητικό ίδρυμα και στο πολιτικής κυρονομιάς, αλλά από τις θεολογικές σκέψεις λέμε ότι είναι πρώτο βάθμιμα, δεύτερο βάθμιμα επαγγελματική και τριτοβάθμιμα εκπαίδευση. Η οργανωτική διάθεση και τα μέσα χρηματοδότηση του εκπαιδευτικού ιδρύματος δεν θα πρέπει να αποτελούν τον αποφασιστικό παράγοντα ως προς τον καθορισμό του μη εμπορικού χαρακτήριου συνταστεριότητας. Δεν είναι μόνο τα δημόσια πανεπιστήμια και όχι τα ιδιωτικά και ακόμα και οι ιδιωτικοί φορείς που προσφέρουν προεκπαίδευση μέσα σε ένας ασφαλές περιβάλλον μπορούν να χρησιμοποιούν την εξαίρεση αυτή. Και τι λέει όμως αυτό που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν το λέει μέσα η συγκεκριμένη οδηγία, αλλά υπάρχουν άλλες ανακοινώσεις, λέει ότι τα MOOCs εξερούνται. Γιατί εξερούνται, γιατί είναι ανοιχτά μαθήματα που μπορεί ο καθένας να συμμετέχει και δεν υπάρχει ασφαλές ηλεκτρονικό περιβάλλον. Για μένα αυτό είναι αρκετά προβληματικό, θα πιστεύω, γιατί ήδη αυτό είναι το μέλλον της εκπαίδευσης και τα MOOCs. Άρα και την αποζημίωση είναι αρνητικό, όπως είπαμε, ότι κάθε κράτος μέλος θα αποφασίσει αν θα δώσει και τι θα δώσει. Και θα πρέπει και τα κάτι, λέει η οδηγία, είναι ελεύθερο να αποφασίσουν, εάν θα ορίσουν τι σημαίνει το χάριν παραδείγμα τους άλλο μεγάλο. Μπορείς να είναι από ένα βιβλίο πέντε σελίδων να είναι δύο παράγραφοι, όλα αυτά είναι ένα μεγάλο θέμα. Και εκεί που λέει ότι μπορεί να μην εφαρμόσει, εξαίρεσαν να δώσουν άδειες εύκολα διαθέσιμες. Τι σημαίνει εύκολα διαθέσιμες, available. Είναι θέματα που πρέπει να προσδιοριστούν και ίσως ακόμα δημιουργούν μια ανασφάλεια δικαίου, κάτι που ο κοινοτικός νομοθέτης δεν θέλει, αλλά δεν μπορούσε να τα αποφύγει. Εχόμαστε στο επόμενο άρθρο, στο άρθρο για τη διατήρηση της πολιτιστικής κυρονομιάς και αυτό είναι μια μεγάλη εξαίρεση, που εδώ δίνεται δυνατότητα στα ιδρύματα πολιτιστικής κυρονομιάς, έχουμε δει τον ορισμό στο text and data mining, να δημιουργούν αντίγραφα έργου ή άλλων δικημένων που βρίσκεται μόνοι μας στις συλλογές τους, σε οποιαδήποτε μορφή ή μέσο, για τους σκοπούς της διατήρησης των ελόγων έργων. Άρα, χωρίς καμία άδεια, ένα πολιτιστικό ίδρυμα κάνει αντίγραφο. Άρα, για όλα τα κράτη-μέλη, εδώ δεν υπάρχει εξαίρεση, θα ισχύει σε αυτό, αλλά δυστυχώς μόνο για διατήρηση, δεν προβλέπτε για άλλου δημοσίου σκοπού δράσης. Ας αφές αν είναι για όλα τα έργα ή μόνο για αυτά που κινδυνεύουν να καταστραφούν, δεν είναι σαφές. Δεν είναι σαφές ακόμα τι σημαίνει μέσα, το λέει καλά η οδηγία δητός, ότι υπάρχει δυνατότητα συνδρομής άλλων πολιτιστικών ίδρυματων και άλλων τρίτων μερών για τη δημιουργία του αντιγράφου γιατί μπορεί ένας φορέος να μην έχει το καπάστημα να το κάνει. Αλλά και πάλι δεν ξεκαθαρίζει πολύ αυτού του είδους τη σχέση, αλλά δίνει τη δυνατότητα. Και επίσης, ίδρυματα πολιτιστικής κοινωνομίας, όπως είπαμε ορισμός είναι προσιτή στο κοινό βιβλιοθήκη ή μουσείο, αλλά έχουμε δει σε άλλες οδηγίες ότι για το ίδρυμα πολιτιστικής κοινωνομίας υπάρχουν και άλλοι ορισμοί, λίγο πιο διευρυμένοι. Οπότε θα δούμε πώς θα ενσωματωθεί ακριβώς. Αλλά αυτή είναι μια αρκετά καθαρή εξαίρεση. Και ακόμα στο άρθρο 7, το ίδρυμα, το ελληνικό όπως λέω, και θα δείτε γιατί το λέω το ελληνικό, στο άρθρο 7 λέει ότι υπάρχουν αυτές οι εξαίρες και δεν μπορεί με καμία σύμβαση που μπορεί να υπογράψει ένα πανεπιστήμιο με κάποια φορέα δικαιούχων να μην υπάρχεται στην εξαίρεση του text data mining για επιστημονική έρευνα. Άρα αυτό υπερισχύει, δεν μπορεί καμία σύμβαση να το καταστρατηγήσει, να το κάνει να μην εφαρμόζεται και να μην το κάνει να μην το κάνει να μην το κάνει να μην το κάνει. Άρα αυτός το παραπέμπει σε παραγράφους 2, το άρθρο 5 παράγραφος 5, το οποίο είναι το δικαίωμα της ελληνικής διαιστηριότητας και διεδιατήσης πολιτικής κυρονομιάς. Και και την παράγραφος 2, που παραπέμπει σε νόμους στην προηγούμενη οδηγία, το άρθρο 5 παράγραφος 5, όταν θέλει ο νομοθέτης να κρύψει αυτό που θέλει να πει, παραπέμπει στο άρθρο 5 παράγραφος 5 της οδηγίας 2.129, οι εξαιρέεις εφαρμόζονται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις οι οποίες δεν αντίκηται στην ικανονική εκμετάλλευση του έργου ή άλλο προστατευόμενο αντικαίωμένο και δεν θύγουν αδικαιολόγητα τα ένομα συμφέροντα του δικαιούχου, το γνωστό 3-step test. Οπότε όλα αυτά καλές είναι εξαιρέεις, αλλά άμα αντίκηται στο 3-step test, δεν ισχύουν. Και επίσης παραπέμπει και σε ένα άλλο άρθρο και εκεί τι λέει αυτό το άρθρο, τεχνολογικά μέτρα μπορεί να αφαρμοστούν ακόμα και για τις υποχροντικές εξαιρέσεις. Πρέπει να δούμε και πώς αυτό το άρθρο 7 θα ενσωματωθεί μέσα σε εθνικές νομοθεσίες που εισάγει έξτρα εξαιρέσεις. Ως μια άλλη εξαίρεση που θα ήθελα να αναφερθούμε είναι τα έργα εικαστικών τεχνών που έχουν καταστήκει κοινό κτήμα. Και τα κράτη-μέλη προβλέπουν ότι όταν έχει λήξει διάρκεια προστασίας ενός έργου εικαστικών τεχνών, κάθε υλικό που προκύπτει από πράξη αναπαραγωγής του εν λόγου έργου δεν υπόκειται σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή σε γενικά δικαιώματα, εκτός αν αυτή η πράξη αναπαραγωγής έχει καταστήκει ή έχει τέτοια πρωτοτυπία που δεν μπορείς να μου πεις ότι είναι μια καινούργια πνευματική δημιουργία. Πολύ ωρξωστό είναι αυτό. Πολύ καλό γιατί έτσι η γνώση και η τέχνη προωθείται, αλλά μέσα στην οδηγία λέει και το άλλο, όλα τα αναωτέρωτα θα πρέπει να εμποδίζουν τα ιδρύματα πολιτιστικής πυρονομιάς να απολούν αναπαραγωγές όπως τα χειδρομικές κάρτες. Όπως το καταλαβαίνει ο καθένας. Έχουμε και στο άρθρο 8 που έχει μια πολύ ωραία εξαίρεση που είναι εξαίρεση, μάλλον είναι αδειοδότηση κι αν δεν υπάρχει δυνατότητα αδειοδότησης γίνεται εξαίρεση. Άρα το default είναι η αδειοδότηση. Και αυτά είναι για τα αντικείμενα, τα μη διαθέσιμα στο εμπόριο και τη χρήση αυτών από ιδρύματα πολιτιστικής πυρονομιάς και από ιδρύματα πολιτιστικής πυρονομιάς. Τι σημαίνει μη διαθέσιμα στο εμπόριο, είναι τα έργα που υπόκειται ακόμα στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας αλλά ή το ίδιο ο δημιουργός ή το εκδότηστο έχει αποφασίσει να μην το ξαναεκδόσει, να μην προβεί πάλι σε πόλη σε αυτού, έχει μείνει κάπου και δεν θέλουν να το ξανακμεταλλευτούν. Έχουν τα ιδρύματα πολιτιστικής πυρονομιάς, κυρίως οι βιβλιοθήκες μπορούν να παρουσιάσουν online τα μη διαθέσιμα στο εμπόριο έργα χωρίς να κάνουν καμία εκκαθάριση των δικαιωμάτων ανά έργο, αρκεί όμως να έχουν να ζητήσει αν υπάρχει από ένα αντιπροσωπευτικό οργανισμό συλλογικής διαχείρισης η δυνατότητα να εκδοθεί μια άδεια για αυτό, δηλαδή να πληρώσουν ένα ποσό για την εκκαθάριση των δικαιωμάτων. Αν δεν υπάρχει μπορούν να αποφεληθούν τις εξαίρεσες που θα ανεβάσουν χωρίς να πληρώσουν χωρίς άδεια και χωρίς αμμυδή. Η Ευρωπαϊνά έχει ένα πάρα πολύ ωραίο σχηματάκι για να σκεφτεί κάποιος τίσημος πώς θα διαχειριστώ ένα μη διαθέσιμο στο εμπόριο αντικείμενο έργο και λέει easy to collection είναι εκτός μη διαθέσιμου στο εμπόριο. Αν νό, δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι, πρέπει να πάμε, δεν μπορούμε να το βάλουμε online. Αν ναι, πάμε δεξιά, υπάρχει ο οργανισμός συλλογικής διαχείρισης αντιπροσωπευτικός. Υπάρχει, πάμε να πάρουμε άδεια, δεν υπάρχει. Μπορούμε να το κάνουμε online χωρίς εκμεταλλευόμενη την εξέρεση. Αλλιώς με τον οργανισμό συλλογικής διαχείρισης, θα πρέπει να υπογράψουμε μια σύμβαση και να το κάνουμε να γίνει διαθέσιμο από εκεί, μέσω αυτής της διαδικασίας. Τώρα θέλω να πάω και στο άρθρο 15, το οποίο έχει γίνει πάρα πολύ μεγάλη συζήτηση γι' αυτό και το επόμενο, το άρθρο 15 και το άρθρο 17, που αφορά στην προστασία των εκδόσων τύπου σχετικά με επιγραμμικές χρήσεις. Αυτό ήταν ένα καινούριο δικαίωμα προς όφελος των εκδοτών τύπου των εγκατεστημένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μόνο για αυτούς. Και αυτό γιατί γίνεται για την ενίσχυση του τύπου, λόγω του ότι πλέον δεν κυκλοφορούν τόσα αντίτυπα, τόσες εφημερίδες κλπ. Γιατί αυτοί όμως ένιωσαν την υπήξη, η ανάγκη να προστατευθούν, γιατί υπήρχαν όλοι αυτοί τα news aggregators, που συνέλεγαν τις εδήσεις σε ένα εξωδικό τους site και έτσι αυτοί έχανε το κοινό τους και δεν μπορούσαν ούτε να διοδοτήσουν τους news aggregators. Και έτσι αποφασίστηκε να εισαχθεί αυτό το νέο δικαίωμα το οποίο αφορά μόνος οι δημοσιογραφικές εκδόσεις, εφημερίδες, περιοδικά, γενικού ή ειδικού ενδιαφέροντο, συνδρομητικά περιοδικά, ιδιοσεογραφικοί ιστοτόμοι, καθώς και φωτογραφίες και βίντεο. Δεν καλύπτονται, και αυτό μας ενδιαφέρει, περιοδικές εκδόσεις που εκδίδονται για πιστημονικούς ή ακαδημιουαϊκούς σκοπούς, δηλαδή τα πιστημονικά περιοδικά. Δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, αυτό το δικαίωμα των εκδοτών γι' αυτά. Τα blogs ή οι περισυνδέσμοι, αρκεί να μην έχουν κείμενο, δηλαδή που στα news aggregators πολλές φορές είχαμε δει να έχει ένα link, αλλά από κάτω να περιγράφεται έχει αυτό το link. Δεν μιλάει για αυτοί τους περισυνδέσμους, μιλάει όταν απλώς είναι μια παράθεση ενός link. Υπάρχει μια μεγάλη ζήτηση σύντομα απόσπασμα, θα δούμε πώς αυτό θα ερμηνευθεί. Και η δυνατότητα του δημιουργού να εκμεταλλεύονται τα έργα του σε μη αποκλειστικές άδειες. Ακόμα κι αν ένας δημιουργός έχει δώσει στον εκδότη το έργο του, το κείμενό του, αν δεν έχει δώσει αποκλειστική άδεια μπορεί ακόμα να συνεχίζεται να το εκμεταλλεύεται. Άρα, σωστικά, είναι ένα B2B δικαίωμα. Είναι οι εκδότες, αδειοδοτούν τους παρόχους υπηρεσιών της κοινωνίας πληροφορίας. Τους news aggregator, ας πούμε. Τα crowd emails λένε ότι πρέπει να προβλέψουν όμως ότι θα παίρνει ο εκδότης ένα ποσοστό και θα αδειοδοτεί, θα παίρνει μια αμοιβή. Από αυτήν την αμοιβή θα πρέπει να παίρνουν και ένα κατάλληλο μερίδιο των εσώδων και η δημιουργή. Δηλαδή, αυτοί που έφτιαξαν τα κείμενα του εκδότη. Όλα αυτά θα πρέπει να χτιστεί αυτή η ολική κατασκευή. Πώς θα αδειοδοτηθούν και λοιπά. Και το δικαίωμα διαρκεί για δύο έτη από τη δημοσίευση με αρχή, όμως, στην 1η Μανουαρίου του επόμενου έτους. Δηλαδή, σωστικά, μπορεί να είναι και δυόμιση και δύο έτη και 11 μήνες. Και το άλλο πολύ συζητημένο άρθρο, το άρθρο 17 για τη χρήση προστατευόμενου περιεχομένου από παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών ανταλλαγής περιεχομένων. Έχουμε την ευθύνη των διαδικτυακών παρόχων υπηρεσιών περιεχομένων ως SSP. Λοιπόν, τι λέει αυτό το άρθρο. Ότι αυτοί οι διαδικτυακοί πάροχοι υπηρεσιών περιεχομένων ευθύνονται για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων για τα αρχαία που ανεβάζουν οι χρήστες τους. Ας σκεφτούμε το TikTok. Εκτός αν οι πάροχοι αποκτήσουν άδεια χρήσης αυτού του περιεχομένου ή λάβουν ορισμένα μέτρα που αποσκοπούσουν την αποτροπή της διαθεσιμότητας τέτοιου περιεχομένου στους πλατφόρμες τους. Το YouTube, το Instagram, όλα αυτά. Τι είναι αυτά τα μέτρα. Και εκεί υπάρχει, έχει γίνει ήδη πολύ μεγάλη συζήτηση και σε ακαδημαϊκό, αλλά και σε πρακτικό επίπεδο. Υπάρχουν μηχανές ειδικές φιλτραρίσματος. Αλλά έλα που αυτές οι μηχανές έχουν αδυναμία να αναγνωρίσουν πάντα, αν όντως εκείνη τη στιγμή παραβιάζεται πνευματικό δικαίωμα ή κάτι άλλο γίνεται. Και έτσι υπάρχει μεγάλη συζήτηση αν περιορίζεται η ελευθερία της έκφρασης και τι πρέπει να γίνει για το κράτος μέλος να την εξασφαλίσει αυτή. Η οδηγία κάνει μια προσπάθεια και λέει στα κράτη μέλη ότι πρέπει να βρείτε τρόπους και στους παρόχους ώστε να μην παραβιάζεται η ελευθερία της έκφρασης, να δείτε τη δυνατότητα να παράξουν περιεχόμενο, να αναδημοσιεύσουν περιεχόμενο οι χρήστες. Αρκεί αυτό να είναι βέβαια για παράθυση αποσπασμάτων, κριτική, σχολιασμό, χρήση για γελιογραφία, παροδία ή μίμηση. Αυτό που ο ευρωπαϊκός νομοθέτης φοβάται είναι μην κατηγορηθεί γιατί μόλις από αυτή την προσπάθεια προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων και των δημιουργών να μην κατηγορηθεί ότι φτάνουμε στο επίπεδο της λογοκρισίας. Θρειάζεται μια ισορροπία. Γι' αυτό και λέει στα κράτη μέλη ότι σε κάθε περίπτωση ο ένας χρήστης ανεβάζει ένα περιεχόμενο στο YouTube γιατί βάζει αυτό το μαγικό φίλτρο που είναι μηχάνημα, είναι αλγόριθμι, κρίνει ότι παραβιάζεται πνευματική ιδιοκτησία εκτός ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να γίνεται εκείνη την ώρα μια κριτική, ένα σχολιασμός. Θα πρέπει να υπάρχει ένας άμεσος μηχανισμός υποβόλησης κατεγγελιών και επανόρθωσης ώστε να μην παραβιάζεται για πολύ το δικαίωμα αυτό του ανθρώπου να εκφραστεί. Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστούμε πάρα πολύ και την κυρία Λοντέζου και την κυρία Σπηλιοπούλου για την κατατοπιστική παρουσιάσή σας. Φαντάζομαι ότι θα τις έχουμε διαθέσιμες τις παρουσιάσεις σας. Ωραία, γιατί πολλοί συνάδελφοι θα θέλουν να έχουν πρόσβαση σε όλα αυτά τα στοιχεία που μας παρουσιάσατε. Με την κυρία Λοντέζου θα είμαστε και στη συνεδρία αργότερα που θα είναι όλοι σηγητές. Η κυρία Σπηλιοπούλου δεν θα είναι παρούσα αλλά οποιαδήποτε απορία ερώτηση υπάρχει μπορεί να σταλεί στο email του συνεδρίου που θα το προωθήσουμε εμείς στην κυρία Σπηλιοπούλου. Θέλω να σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για την παρουσία σας και για την παρουσιασή σας φυσικά. Και εμείς θα συνεχίσουμε με την επόμενη εισήγηση. |
