| : Η επόμενη εισήγηση έχει τίτλο «Η αξιοποίηση της τεχνολογίας της τεχνητής νοημοσύνης στο πεδίο της επιστημονικής πληροφόρησης». Ο μιλυτές, Ιωάννα Τσιμάρα, επιστήμονας πληροφορικής στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Αγγελική Εικονόμου, βιβλιοθικονόμο στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Ανθή Κατσιρίκου, προϊσταμένη της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Συμβατικά εργαλεία για την ενήχη της πρόσβασης, της συνεχώς αρξανόμενη ανάγκη ανάκτησης πόρων πλήρους κειμένων και πώς εμπλεωθεί η Κυπηρεία, ταξιοποιεί για την αποτελεσματικότερη αναζήτηση και ανάκτηση πληροφορίας στις πηγές της. Θα αναφερθούμε πρώτα σε δύο βασικές εννοίες που θα μας βασχολήσουν λιγότερα. Ο παγκόσμιος ιστος είναι η πρώτη πηγή πληροφόρησης για όλους, δηλαδή φοιτητές, φοιτήτρες, εδευνητές, εδευνήτρες, καθηγητές, καθηγήτρες, επαγγελματίες κάθε κλάδο, ακόμα και τον υπευθύνωση πληροφόρησης όπως είναι η πληροφυκονόμη αλλά και του ευρύτερου κοινού που καθημερινά αναζητά πληροφορίες για εδήσεις, διασκέδαση, διβλία, αγορά προϊόντων κτλ. Το διαδίκτυο διαμοιράζεται τις πληροφορίες μεταξύ απομακρυσμένων συστημάτων και με την ανάπτυσή τους χρησιμοποιούνται εφαρμογές από συμμιχανές ανηγενικής αναζήτησης όπως η Google. Τα αποτελέσματα της αναζήτησης που προκύπτουν εμφανίζονται και ταξινομούνται με συνάθεια ως προς το περιεχόμενο το ερωτήμα τους που πραγματοποιείται μέσω μιας διαδικασίας που συχνά γίνεται με τη μορφή προτάσεων που περιέχουν ρήματα και λέξεις. Καθώς όμως, τέτοιες προτάσεις δεν δείχνουν ρητές κλωσικές επιρρηγραφές, όμως, όταν η ικανή είναι επεξεργασία απεκθείας από τους υπολυπιστές, τα παραγωγ tα παραγωγ tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα tνα αποτέλεσμα η Web3, όπως συχνά αναφέρεται, είναι εμπνευμένος από το όραμα του Tim Berners-Lee, δημιουργού του παγκόσμου ιστού, ο οποίος το φανταζόταν ως ένα πιο εμπέληπτο, ολοκληρωμένο και αυτόματο ιστό. Η καθιέρωση του όρου ανήκει στον ίδιο και στους συνεργάτες του, οι οποίοι στον περιοδικό συναντήχθηκαν μερικά το Μάιο του 2001, αναφέρουν ότι ο συμμετολικός ιστος είναι μια επέκταση του τρέχοντος ιστού, με το οποίο οι πληροφορίες είναι σαφώς καθορισμένη σημασίας, επιτρέποντας καλύτερα στους πολυγιστές και στους ανθρώπους να συνεργάζονται. Ο συμμετολικός ιστος είναι δηλαδή ένας ιστος που μπορεί να περιγράψει τα πράγματα με τρόπο που οι πολυγιστές να μπορούν να καταλάβουν. Όλες οι πληροφοριακές πηγές που βρίσκονται στον παροδοσιακό ιστό, είναι απλά πόρυ πληροφοριών. Υπάρχουν δεδομένα που δημοσιεύονται σε ιστοτόπους, που οι χρήστες απλώς είδαν ή κατέβασαν το περιεχόμενό τους. Είναι ένας ιστος που οι δικοί αποκαλούν μόνο για ανάγνωση ή στατικό ιστο. Αντίθετα, ο GOP3 είναι ένας ιστος σε δεδομένων δεδομένων, μια ενιαία παγκόσμια βάση τα δεδομένων, που επιτρέπει στις μηχανές να κάνουν λογικά συμπεράσματα που δεν έχουν δηλωθεί αιριτά από τον άνθρωπο. Ειδικότερα, με το GOP2, ξεκίνησε η λαπίδραση χρηστών και ιστού, όπου οι άνθρωποι άρχισαν να δημιουργούν μπλοκ εγγωϊκής κοινωνικά δίχτυα, μεταμορφώνοντάς τον σε ένα συμμετέχουν ιστο. Ενώ ο GOP3, μέσω των ιντολογιών, σημασιολογικής αναζήτησης των θησαυρών και των βάσεων νόσων, οδήγησε στην αναζήτηση στις συφραζόμενες έννοιες, στην έκτατορμικευμένη αναζήτηση και στον επαγωγικό συσλογισμό. Ο αξιμοσολογικός ιστος γίνεται έτσι μια τεχνολογία, που επιτρέπει την κοινή χρήση δεδομένων, αναγνώσινο από μηχανές, χρησιμοποιώντας σχήματα δεδομένων και οντολογίες, για να αποδώσει νόημα στο διαδίκτυο και στα δεδομένα. Παράλληλα με την παραπάνω εξέλιξη του διαδικτύου, έχει αναπηθεί και τεχνητή νοημοσύνη, η οποία επιδρά καθοριστικά στην εξέλιξη διαθώρων επιστημών, όπως ιατρική, οικονομία, εκπαίδευση, δυο μηχανεία κτλ. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι νοήμανες πράκτορες, οι μηχανές αιθιούς αναζήτησης, τα συστήματα εξόρυξης δεδομένων και άλλα διάφορα τέτοια συστήματα, αποτελούν τα πιο γνωστά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και τα οποία συνδέουν έμπειρα συστήματα με την ασανθή λογική. Με την εξάπλωση του διαδικτύου και των εγγάλων λόγων πληροφοριών, η τεχνητή νοημοσύνη εισέρχεται επίσης και στις διβιωδίκες μέσω της ρομποτικής, των chatbot, της επεξεργασίας φυσικής κλώσσας, των Big and Big Data. Και αυτό γιατί μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, οι υπηρεσίες ειδρυτηρίας σας είναι πολύ πιο γρήγορες και ακριβείς, η ανάκτηση πληροφοριών προσφέρει ένα ευρύτερο φάσμα απαντήσεων σε ερωτήματα χρηστών. Για παράδειγμα, αναπτύσσονται προϊόντα όπως είναι το Quartelio, που είναι μια πλατφόρμα που έχει συνδέσεις σε πολλά ερευνητικά σημεία και το Juno που θα μιλήσουμε στη συνέχεια, που βρίσκει συνδέσεις που ο ρευνητής ή η ερευνητρια μπορεί να μην έχει υποξιαστεί. Και τέλος, οι βιβλιοθήκες χρησιμοποιούν τη τεχνητή νοημοσύνη μέσω της χρήσης των Chatbots, δηλαδή της παροχής υπηρεσίας πληροφόρησης, μέσω εικονικών βοηθών όπως είναι η Alexa της Amazon. Τώρα θα συνεχίσουμε με το Juno, που είναι μια υπηρεσία που έχουμε αρχίσει πρόσφατα να χρησιμοποιούμε στη Πληροθήκη Πανεπιεσμίου Πειραιώς. Χρησιμοποιώ το Juno, το οποίο είναι ένα ενοιολογικό εργαλείο αναζήτησης που χρησιμοποιεί ανάλυσης πτήρους κειμένου και μηχανική μάθηση για να πτυκοποιήσει τις πληροφορίες και να επιτρέψει τους χρήστες να εξερευνήσουν συνδέσεις μεταξύ ενιών. Η αποστολή του Juno είναι η εξόρυξη γνώσεων την οποία γίνεται μέσω μιας της τεράστιας ποσότητας δεδομένων. Το Juno παρέχει πέντε πλατφόρμες. Έχει τη γνωσιακή αναζήτηση που χρησιμοποιείται στο τομέα της εκπαίδευσης, την πλατφόρμε εξερευνητικών επενδύσεων, το Juno UnRED το οποίο χρησιμοποιείται στο τομέα των εκδόσων, το Juno Biomedical το οποίο χρησιμοποιείται σε τομείς επιστήμης της ζωής και το Juno Government το οποίο ασχολείται με κυβερνητικές πληροφορίες. Εμείς θα ασχοληθούμε εκτενέστερα με το Juno Discover που ασχολείται με τον τομέα της εκπαίδευσης και χρησιμοποιείται από όλες οι βιβλιοθήκες του εξωτερικού. Το Juno Discover το οποίο εκπληκοφόρησε το 2016 έχει σχεδιαστεί για να οδηγεί τους χρήστες να εξερευνήσουν περισσότερες έννοιες και έχει ήδη υιοθετηθεί από μεγάλα ερευνητικά πανεπιστήμια τόσο και από μικρά κολέγια ευστησίπα στη Γερμανία και μικρότερα κολέγια ευστησίπα στη Γερμανία και το ΗΠΑ. Το Juno υπήρθηκε στην Καλυφόρεια το 2016. Το όνομα προήρθε από ένα παιχνίδι με τις λέξεις «you can know». Ναφέρεται επίσης στο δέντρο «you» με τη σημασία του ως δέντρο που ξημολίζει το μετασχηματισμό και την αναγέννηση. Η ιδέα του Juno εμφανίστηκε πρώτη φορά από τον Διευθύνο Σύμβουλο της Juno τον Ράγγερο Γραμμάτικα στο τομέα των βιβλιοπιστημών. Μια ιτερία τότε, βιοτεχνολογία στην Ελβετία, ενδιαφερόταν να διερευνήσει πώς θα μπορούσε να επαναχρησιμοποιήσει. Θα υπάρχουν τα βιολογικά μόρια για να θεραπεύσουν σπάνιες ασθένειες. Το 2013 ο Μάικλ Κέλερ, βλήθηκο νόμος του Πανεπιστημίου του Στάνφορτ, προσέγγισε τον Γραμμάτικα πιστεύοντας ότι η ιδέα θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην ανάπτυξη ενός νέου τρόπου για τους καθηγητές και τους φοιτητές ώστε να βρουν νέες ασθένειες που δεν έχουν ανακαλυφθεί προηγουμένως και να χρησιμοποιήσουν καλύτερα τη συλλογή των βιολοθηκών του Πανεπιστημίου. Μετά το Στάνφορτ, η ιτερία συνειδητοποίησε ότι μπορεί να εφαρμοστεί προς όφελος και άλλων κολεγίων. Το γήνο προσφέρει πολλά ωφέληση εδώ με τις εκπαίδευσεις και τις ερεύνες. Οι εκπαίδευσες είναι η εξατωμή καιύση χρόνου για τη συλλογή δεδομένων, αυτοποίηση μονικά άρθρα, άρθρα περιοδικών και βιβλία. Επίσης, η πρόσβαση σε αυτά γίνεται πολύ πιο εύκολη. Το γήνο δησκάβει χρυσά χαρτογραφή περίπου πάνω από 600 εκατομμύρια σημασιολογικές συνδέσεις ανάμεσα σε έννοιες που εξάγονται από ακαδημαϊκούς πόρους. Αυτές οι συνδέσεις οδηγούν σε περισσότερα από 120 εκατομμύρια επιστημονικά άρθρα, βιβλία και πόρους βάσης δεδομένων. Ο αριθμός των πόρων αρχίζει να σημειωθεί ότι στον οποίο έχουν οι χρήστες, συνεχώς αυξάνεται καθημερινά. Το γιούνω μπορούμε να το δούμε ως ένα ισχυρό συμπλήρωμα στις παραδοσιακές προσεγγίες της Βιωθήκης και την ανακάλυψη νέων πόρων. Ενσωματώνει τις άδειες χρήσης των βουλευτικών, επιτρέποντας τους χρήστες να έχουν την άμεση πρόβληψη στο πλειοσκήμι να τον δημοσιεύσουν. Έτσι οι πλειοθήκες καταφέρουν να υποστηρίξουν περισσότερη επιτυχία όλο το ερευνητικό κομμάτι για τους φυτήτρες και τους ερευνητές, με διεπιμένη αναζήτηση και με πιο πολλά αξιόπιστα δεδομένα. Το γιούνω επίσης διαθέτει δυνατότητα αποτικοποίησης αποθετηρίου στην πλατφόρμα UNO Discover, έτσι ώστε τα πανεπιστήμια να μπορούν να αποτικοποιήσουν τα δικά τους αποθετήρια. Αρκετές πλειοθήκες, είπαμε, χρησιμοποιούνται το γιούνω, χαρακτηριστικά να φέρω κάποιες γνώμεις που βασιλήκαμε και εμείς για την αγορά του. Στην πλειοθήκη, λέει η πλειοθήκη του Harvard, στην πλειοθήκη μας οι μελετητές συχνά μας λένε πως αγαπούν την άμεση πρόσβαση σε διαδικτυακή έρευνα. Χάνουν όμως τις στοιχές αναγκαλύψεις που μπορεί να προσφέρει προευκλάνιση στο τεράστιο όγο των δεδομένων. Επίσης, ο διβητής από τις γλωθήκες των MIT λέει ότι χρησιμοποιούνται το γιούνω γιατί επιδιέχουμε να εμπλέξουμε τη φαντασία της κοινότητας όσον αφορά τους καινοτόμους τρόπους αναγκάλυψης νέων συνδέσεων και νέων ιδεών. Η γλωθήκη τώρα του Πανεπισθήμιου Πειραιός πρόσφατα ξεκίνησε τη χρήση του γιούνω και έχουμε εινοποιήσει ήδη το αριθματικό αποθετήριο Διόνι, το αριθματικό αποθετήριο Πανδόρα, το περιοδικό σπουδέ, καθώς και τις ιδρυματικές βάσεις μας, αλλά και τις βάσεις ανοιχτής πλόσβασης που ήδη χρησιμοποιούσαμε έως τώρα. Στην διαφάνεια αυτή βλέπετε τον οπτικό χαρτί που δημιουργείται με την αναζήτηση των ενιών, δηλαδή έννοιες συνδέονται με άλλες σχετικές έννοιες μέσω ενός διαδραστηκούς του και παρέχονται γραφικά με μια επιπώνηση των σχέσεων μεταξύ τους. Αυτός ο οπτικός χαρτίς επιτρέπει στο χρήστη να δει πόσο στενά συνδέονται οι έννοιες μεταξύ τους. Ο χρήστης αφού συνδεθεί αναζητά τον όρο που θέλει και τα πρώτα αποτελέσματα εμφανίζονται στο κάτω μέρος με τη μορφή λίστας. Πατώντας πάνω σε ένα αποτέλεσμα εμφανίζεται το γνωσιακό χαρτί σε κάθε έννοια. Η εμφάνιση των αποτελεσμάτων δίνει τη δυνατότητα να δούμε τα αποτελέσματα σε μορφή λίστας, σκεκτρωτικά ένα θέμα και τύπο εγγράφου και μια μικρή περιγραφή για το συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα να αποθηκεύσουμε τα αποτελέσματα αυτά να δούμε το ιστορικό το να αναζητήσει όλος μας, καθώς και να εξάγουν αυτό το ιστορικό. Η σύνθεση γίνεται μεταξύ των ενειών, όπως είπαμε. Κάθε αναζήτη συνθέτει εναιλογικά με την προηγούμενη και μας εμφανίζει ένα σύνθετο εναιλογικό χάρτη για τη κάθε έννοια. Τον οποίο βλέπετε εδώ κάνοντας μια αναζήτηση για ένα θέμα οικονομικό είναι μια πλήρως και πολύ μεγάλη ανάπτυξη της έννοιας, ώστε μπορούμε να δρέξουμε στη συνέχεια σε άλλα αποτελέσματα. Και αυτά όσον αφορά τον Γιούνα και πώς έχουμε αξιοποιήσει την τεχνολογία αυτή στη Βιλοθήκη. Κλείνοντας, θα έλεγα εγκατακλείδι ότι η αξιοποίηση των τεχνολογικών, της Βιλοϊκού Ιστού και της Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελούν μια πολύ καλή ευκαιρία για τις και τους Βιλοθικονόμους μας για να οδηγήσουν τους χρήστες μας σε μια αλλαγή στον τρόπο που αντιλαμβάνουν τις Βιλοθήκες μας. Αξιοποιώντας τον εντελώς αυτόν τον νέο τρόπο πρόοδος στη γνώση, προσφέρει αυτή η νέα τεχνολογία, οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να εκπληκτήσουν σημαντικά διαδικτυκά και μαθησιακά περιβάλλοντα και να διαχειριστούν τις πληροφορίες ευρύτερα και εις βάθος. Αλλά, όπως είπε η Μποχκουν Κιν, η Γενική Διεθήτρια Τεχνολογίας Βιλοθικών του University of Rhode Island, όταν ρωτήθηκε στο περιοδικό American Media Press, Μαγιάς του 2018, οι Βιλοθήκες είναι έτοιμες για εξωτομηχανήματα, που ελεπιδρούν άμεσα με ανθρώπους. Υπάρχουν σίγουρα ευκαιρίες για βελτίωση ευσταμμένων περισιών και προγραμμάτων, υπάρχουν όμως και οι προκλήσεις. Όσο περισσότερο βελτιώνει η τεχνητή νοημοσύνη, τόσο περισσότερα πράγματα μεταβιβάζονται σε μηχανήματα. Που ξέρουμε, δηλαδή, για παράδειγμα, ότι τα αποτελέσματα της αναζήτησης είναι δίκαια ή αμερόληπτα. Σίγουρα, συναδελφοί και συναδεύσεις, η τεχνολογία έχει και τις προκλήσεις της, αλλά οι προκλήσεις είναι μέρος της διαδικασίας της εξέλιξης. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, η αποτελεσματικότητα των εργαλείων είναι φανερή και γι' αυτό υιοθετούνται από τις Βιλιοθήκες, εκεί να έχουμε τον έλεγχο και την επαγρύπνηση. Σας ευχαριστούμε πολύ. |
