| : INTRO Γεια σας! Ονομάζομαι Δημήτρης Λετσικάκης, Country Manager της Revolut στην Ελλάδα. Ευχαριστώ όλοι που ήσαστε σήμερα μαζί μας. Η δική μου παρουσία ήταν λίγο διαφορετική και θα σας πάω σε μία αναδρομή για το χρήμα. Ξέρω, δεν είναι και τόσο πολύ σέξι, δεν είναι YouTube, δεν είναι έτσι αθόνιον management, αλλά είναι, ελπίζω, λίγο διαφωτιστικό για το πώς έχουμε φτάσει στη σημερινή κατάσταση με τις τράπεζες, με το χρήμα που μας αγχώνει. Ξέρετε, όταν οι ΑΣΔΕΚΙ είχαν κατακτηθεί από τους Ισπανούς, είχαν μια τεράστια πορεία, είχαν βρει πάρα πολύ παράλογη αυτή τη μανία που είχαν οι κατακτητές τους, με ένα λαμπερό κίτρινο μέταλο, το οποίο το ονόμαζαν χρυσό. Και δεν μπορούσαν να το καταλάβουν, γιατί υπήρχε μέχρι τότε η ανταλλακτική κοινωνία. Αν ήθελες να αγοράσεις κάτι, απλά αντάλλαζες μια κατσί, καμένα βόδι και όλα καλά. Έτσι, λοιπόν, όταν όμως άρχισαν οι πόλεις να μεγαλώνουν, εμφανίστηκε η εξειδίκευση. Και η εξειδίκευση δημιούργησε ένα άλλο πρόβλημα. Το πρόβλημα του πώς ένας γιατρός θα αγοράσει κάτι από έναν γεωργό και πώς θα τον πληρώσει, με τι είδους υπηρεσία. Ξέρετε, μια οικονομία που βασίζεται σε χάρες και υποχρεώσεις, πάβει να λειτουργεί όταν προσπαθούν να συνεργαστούν αγνωστοί. Έτσι, λοιπόν, όσο οι πόλεις μεγάλωναν, υπήρχε ένα πρόβλημα για το πώς θα συνεννοηθούν μεταξύ τους για τις αγοροπολησίες. Σε μια οικονομία αντιπραγματισμού, οι άνθρωποι πρέπει καθημερινά να μαθαίνουν τις τιμές των προϊόντων, κάθε μέρα, γιατί είναι διαφορετικές. Άρα, λοιπόν, ο έξυπνος άνθρωπος επινόησε ένα πράγμα που λέγεται χρήμα, το οποίο είχε δύο βασικές αρχές. Η οικουμενική μετατρεψιμότητα και η οικουμενική εμπιστοσύνη. Κρατήστε το εμπιστοσύνη. Λοιπόν, το πρώτο νόμισμα που εμφανίστηκε ποτέ στην ιστορία του ανθρώπου ήταν το ασημένιο σέκελ. Μεσοποταμία 3000 π.Χ., παρακαλώ. Οι Χριστιανοί, λοιπόν, έκοβαν το δικό τους νόμισμα και μάλιστα έβαζαν πάνω το σταυρό, ευχαριστώντας κατά κάποιο τρόπο το Θεό, ο οποίος ευλόγησε με τις δυνάμεις του την κατάκτηση των απίστων. Λίγο αργότερα, όταν ήρθανε και οι Μωμεθανείς στο προσκήνιο, είπανε κι αυτοί λίγο να διαφοροποιηθούνε, πήρανε το στρογγυλό το νόμισμα και το κάνανε τετράγωνο. Φυσικά, έπρεπε να κάνουν differentiation. Λοιπόν, και το τετράγωνο, όμως, αυτό το νόμισμα, είχε πάνω τον Μωάμεθ, που ήταν ο supreme leader, και φυσικά ο Μωάμεθ ήτανε ο μοναδικός, βεβαίως, βεβαίως, προφήτης. Και, ξέρετε, υπήρχε μια τρομερή ανεκτικότητα. Δηλαδή, οι Μουσουλμάνοι δεν λέγαν όχι στο χρήμα των Χριστιανών και τουμπαλιν, παρόλο που σφαζόντουσαν. Άρα, λοιπόν, έχουμε ακούσει πάρα πολλές φορές το ρητό, ότι η αρχή όλων των κακών είναι το χρήμα. Είναι, όμως, έτσι ή τελικά αποτελεί το απόγειο της ανθρώπινης ανεκτικότητας. Η θρησκεία, ξέρετε, μας ζητάει να έχουμε πίστη στο Θεό. Το χρήμα, όμως, μας ζητάει να έχουμε πίστη ότι οι άλλοι άνθρωποι πιστεύουν σε κάτι. Άρα, λοιπόν, όλοι θέλουν χρήματα, γιατί χρήματα θέλουν και όλοι οι υπόλοιποι. Λοιπόν, το χρήμα δημιουργήθηκε πολλές φορές και σε πολλά διαφορετικά μέρη. Δηλαδή, στην Κίνα είχαμε κοχύλι και ήταν ένα είδος χρήματος. Ή ακόμα και στο απέσσιο Άουσβιτς, οι κρατούμενοι εκεί είχαν μια άλλης μορφή χρήματος, που ήταν το τσιγάρο. Για να κάνεις μια χάρη, έπρεπε να δώσεις δυο τσιγάρα. Απίστευτο. Η ανάπτυξη, λοιπόν, του χρήματος δεν απαιτούσε τεχνολογικές καινοτομίες. Ήταν μια διανοητική επανάσταση. Μια νέα διηποκειμενική πραγματικότητα που υπάρχει μόνο στην κοινή φαντασία των ανθρώπων. Το χρήμα, λοιπόν, δεν είναι κέρματα και χαρτονομίσματα. Είναι οτιδήποτε είναι πρόθυμο να χρησιμοποιήσουν οι άνθρωποι και αντιπροσωπεύει συστηματικά την αξία άλλων πραγμάτων με σκοπό την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών. Έτσι, λοιπόν, το χρήμα αποτελεί έναν εύκολο και γρήγορο τρόπο σύγκρισης της αξίας, λύνοντας τα προβλήματα που είπαμε προηγουμένως. Πάμε λίγο πιο στη σημερινή εποχή. Το ξέρετε ότι πάνω από το 90% του χρήματος στον πλανήτη μας, το οποίο υπολογίζεται περίπου αυτή τη στιγμή στα 53 εκατομμύρια με τα 3 εκατομμύρια δολάρια, δεν υπάρχει. Βρίσκεται στους ψηφιακούς servers. Άρα αυτό μας δίνει τη βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται για μια υλική πραγματικότητα, παρά μια ψυχολογική κατασκευή. Λειτουργεί μετατρέποντας την ύλη σε πνεύμα με έναν έτσι μαγικό, αλχημικό τρόπο. Τώρα αρχίζει και γίνεται λίγο πιο σέξι, έτσι. Είναι πιο οικουμενικό και το πιο αποτελεσματικό σύστημα αμοιβαίας εμπιστοσύνης που έχει επινοήσει ποτέ ο άνθρωπος. Ο κέριος ρόλος της εμπιστοσύνης εξηγεί γιατί τα οικονομικά συστήματα είναι τόσο πολύ πλεγμένα με τα κοινωνικά συστήματα των ανθρώπων. Έτσι, λοιπόν, στα νομίσματα, όταν είχαμε έναν βασιλιά πάνω στο νόμισμα, όταν κάποιος τολμούσε να κάνει παραχάραξη, δεν ήταν ένα απλό πτέσμα, δεν ήταν μια απλή απάτη, ήταν παραβίαση της ηγεμονίας. Έτσι, λοιπόν, οι άνθρωποι στο σημερινό πλέον κόσμο συμφώνησαν να αντιπροσωπεύουν φανταστικά αγαθά, όσο δεν υπάρχει το 90% όπως είπαμε, αγαθά που δεν υπάρχουν στο παρόν. Και πηγαίνοντας λίγο παρακάτω, δημιούργησαν και έναν άλλο νέο είδος χρήματος που το ονομάζουμε σήμερα πίστοση. Και παλιότερα υπήρχε η πίστοση, οι Εβραίοι ήταν οι μάστερς αυτού το είδος και είχαν διακριθεί για τις ικανότητές τους. Και ξέρετε όμως στο παρελθόν, ήταν πάρα πολύ δύσκολο να δώσεις δάνειο. Γιατί υπήρχε η πεποίθηση ότι τη στιγμή που θα δώσεις τα λεφτά, αύριο μεθαύριο τα πράγματα θα είναι πολύ πιο δύσκολα, οπότε μπορείς να μην τα πάρεις ποτέ πίσω. Βέβαια, όταν ήρθε η τεχνολογία να αλλάξει λίγο τα πράγματα και υπήρχε περισσότερη ασιοδοξία, ο κόσμος άρχισε να ανοίγεται, πάρε δάνεια κόσμο. Έτσι λοιπόν, φύγαμε από την πεποίθηση ότι η πίτα παραμένει ίδια για όλους και φανταστείτε ότι υπήρχε η πεποίθηση ότι είναι αμαρτία να γίνω πλούσιος, το λέει και η Γραφή άλλωστε, γιατί αν εγώ πάρω περισσότερα χρήματα από αυτά που μου αναλογούν, θα τα πάρω από τον διπλανό μου. Άρα προκαλώ κακό. Έτσι λοιπόν, η πίστοση είναι η διαφορά ανάμεσα στην πίτα του σήμερα και στην πίτα του αύριο, που όπως είπαμε, με την ασιοδοξία μας θέλουμε να μεγαλώσει. Αυτό το οικονομικό σύστημα ήρθε να το καθιερώσει λίγο περισσότερο ο Άνταμ Σμιθ το 1776 με το πλούτο των εθνών, όπου λίγο πολύ υπονόησε ότι η εγωιστική τάση των ανθρώπων να αυξάνουν τα κέρδη τους είναι η βάση του συλλογικού πλούτου. Και μάλιστα ο Άνταμ Σμιθ πήγε λίγο παρακάτω, λέγοντας ότι η απληστία, προσέξτε, είναι καλή. Γιατί όσο εγώ προσπαθώ να γίνω πλουσιότερος, ωφελώ τους πάντες, γιατί μεγαλώνω την πίτα. Άρα ο δικός μου εγωισμός τελικά γίνεται αλλητροϊσμός. Περίεργα, έτσι, δηλαδή τώρα αρχίζουν και μπερδεύονται τα πράγματα. Και ακόμα περισσότερο μπερδεύονται όταν αρχίζουμε και σκεφτόμαστε το τραπεζικό μας σύστημα, που διακινεί όλο αυτό το χρήμα. Γιατί όμως τράπεζα, από πού βγαίνει. Ξέρετε, όταν υπήρχαν αυτή οι ράβδοι χρυσού παλιά, έπρεπε κάποιος να αναλάβει το άχαρο ρόλο να πάρει μια ράβδο χρυσού, να την αφήσει πάνω στο τραπέζι, τράπεζα, έτσι, και κάποιος να τη σπάσει και να πάρει τα νομισματάκια που είναι τα πιο καθημερινά για τις αγορές. Τα ψηλά, με άλλα λόγια. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και στα λατινικά από τον πάνκο, που άφηναν οι Ιταλοί τα εμπορεύματά τους και τα αλλάζαν. Pankos, bank, banca, bank, έτσι, για το σημερινό. Όμως, σε αυτό το ταξίδι, οι τράπεζες λίγο είχαν αρχίσει να μαζεύουν υπερβολική δυναμή. Έτσι, οι πρώτες τράπεζες φανταστείτε ότι ήταν, ξέρω, κάτι σαν το Άγιο Όρος, που γενικότερα ήταν ναοί, οι οποίοι ήταν πάρα πολύ καλά προστατευμένοι. Άρα, ήταν οι μοναδικά εκτίσματα τα οποία δεν επιτεθόντουσαν ληστές, σε νορμάλες συνθήκες. Και γι' αυτό αρχίσαν να γίνονται και πάρα πολύ πλούσιοι, όσοι ήταν μέσα στους ναούς. Και όλο αυτό το πράγμα, όσο μεγαλώναν οι κοινωνίες μας, άρχισε να γίνεται όλο και πιο περίπλοκο. Οι τράπεζες άρχισαν να επινοούνε διάφορα περίπλοκα προϊόντα, για να μεγαλώνουν συνεχώς την φούσκα, την πίτα θα έλεγα, αλλά τέλος πάντων καταλαβαίνετε πού το πάω. Και όλο αυτό το πράγμα δημιουργούσε μια πολύ διαφορετική συνθήκη από αυτή που είχε πραγματικά ιδρυθεί η Τράπεζα Ιαρχική. Και όλο αυτό το πράγμα άρχισε να γίνεται ακόμα χειρότερο, όταν πάνω εκεί άρχισαν να μπαίνουνε διάφορες υπηρεσίες, οι οποίες πραγματικά δεν κοστίζουν τίποτα, αλλά παρόλα αυτά οι τράπεζες χρεώνουν υπέροχα ποσά. Γιατί, αν το καλοσκεφτούμε, όπως είπαμε, όλο το χρήμα είναι σε servers. Άρα εγώ, αν στείλω τα λεφτά στη Ιαπωνία, γιατί να πρέπει να χρεωθώ κάτι τη στιγμή που μεταφέρω bits and bytes. Έτσι, λοιπόν, τη στιγμή που παίρνω τη γιαγιά μου στην Αυστραλία, τη θεία μου, να της μιλήσω μέσα στο WhatsApp και να μην χρεώνουμε τίποτα πλέον στον ΟΤΕ, γιατί να μην έχουμε το ίδιο σύστημα και στον τραπεζικό τομέα, να στείλω ένα έμβασμα και να φτάσει την ίδια και όλα στιγμή και να μην πρέπει να πληρώσω τίποτα. Φανταστείτε ότι είναι πιο γρήγορο να πάρει ένας άνθρωπος σήμερα, τη βαλίτσα γεμάτη με μετρητά από τα Χανιά, να μεταπεβιβιαστεί σε άλλο αεροπλάνο στην Αθήνα, να πάει στη Νέα Υόρκη να βρει τον φίλο του να του δώσει τη βαλίτσα με τα δολάρια, από το να κάνει ένα έμβασμα από μια τράπεζα εδώ εκεί, το 2018. Είναι κουφό, είναι απίστευτο. Άρα, λοιπόν, βλέπουμε ότι όλο αυτό το σύστημα, το οποίο είχε φτιάξει ο φανταστικός αυτός ο άνθρωπος, ήταν λίγο πολύ διεθαρμένο. Θα σας πω και μια άλλη ιστορία. 1821, η περίφημη Ελληνική Επανάσταση. Λόρδος Βίρον ήταν ένας εξέχον διανοούμενος Άγγλος, ο οποίος είχε έρθει και είχε έμπρακτα ποστιρίξει την Ελληνική Επανάσταση και είχε δημιουργήσει έτσι ένα awareness στις κύκλες του Λονδίνου. Οι κυρες οι καπιταλιστές ήταν έτσι λίγο έξυπνοι και δημιούργησαν ανταλλάξημα επαναστατικά ομόλογα ελληνικά στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, η οποία από πληρωμή τους θα γινόταν μόνο αν η Ελληνική Επανάσταση ήταν επιτυχημένη. Χαμός. Όταν, λοιπόν, ξεκίνησε η Επανάσταση, όλα πήγαν καλά, μέχρι που οι Τούρκοι άρχισαν να αντεπιτήθονται και να παίρνουν το πάνω χέρι. Και, φυσικά, επειδή ήταν στο χρηματιστήριο τα ομόλογα, άρχισαν να πέφτουνε, γιατί άμα χάσουνε οι Έλληνες, χάνουνε όλη τα λεφτά τους. Άρα τι κάνανε, συγκεντρωθήκαν όλοι μαζί και είπαν, θα φτιάξουμε ένα πανίσχυρο διεθνή στόλο, θα κατατροπώσουμε τους Τούρκους, όπως και έγινε στην αυμαχία του Ναυαρίνου, που ήταν καθοριστικής σημασίας, και έτσι, λοιπόν, το νεοσύστατο ελληνικό έθνος κέρδισε την ελευθερία του. Υπήρχε, όμως, κόστος με ένα τεράστιο χρέος που δεν είχε τρόπο να ξεπληρώσει, ούτε τώρα το έχουμε, αλλά, τέλος πάντων, αυτό είναι αλλού παπα Ευαγγέλιο, αλλά ταιριάζει με αυτό που βλέπετε πάνω. Άρα, λοιπόν, πώς μπορούμε, εν έτη 2018, να φανταστούμε τη ζωή μας απαλλαγμένη από όλο αυτό το βάρος, που μας δημιουργεί η λέξη χρήμα, κατευθείαν ασύγκριο, εφορία, τράπεζα, θα μπω μέσα, από πού θα μου τα πάρουν, από πού θα μου φύγουνε όλο αυτό το άγχος, πώς θα μπορέσουμε να σπάσουμε αυτό το δεσμό και να, ειδικά τη στιγμή που ζούμε σε έναν κόσμο, που με 0,01 σέντς, που μας έλεγε πριν ο φίλος μας, θα μπορείς να ταξιδεύσεις, αλλά όταν πας εκεί, θα πρέπει να πληρώσεις τη μετατροπή του συναλλάγματος, ειδικά άμα είσαι σε χώρα εκτός ευρώ, για πάλι κατανοητές λόγους. Πώς, λοιπόν, θα χρησιμοποιήσουμε επίσης τη τεχνολογία με έναν τρόπο πιο σύγχρονο και όχι του 1980 με MS-DOS και Windows 95, που πραγματικά είναι τεχνολογίας ο παρενθόντος. Τη στιγμή που έχουμε το bitcoin, που είναι μια εντελώς decentralized τεχνολογία, αποκεντρωμένη, δεν έχει μια κεντρική τράπεζα που ορίζει τα δεδομένα. Έτσι, αυτά είναι εντελώς μελλοντικά πράγματα, τα οποία όμως έχουν αρχίσει και εφαρμόζονται. Μια τράπεζα, λοιπόν, που είναι ανοιχτή 24 ώρες το 24 ώρο. Εντάξει, θα μου πείτε, με το e-banking γίνεται λίγο πολύ αυτό, αλλά και όμως υπάρχουν πολλά πράγματα, τα οποία δεν μπορείς να κάνεις ακόμα. Γιατί να μην τα κάνεις με το κινητό σου, τη στιγμή που το έχεις μαζί σου 24 ώρες το 24 ώρο. Και μάλιστα να πάμε και σε ένα βήμα παραπάνω και να έχεις, ας πούμε, μια υπηρεσία concierge. Τι σημαίνει αυτό? Το TEDx χανιά είναι, για παράδειγμα, sold out και δεν έχεις βρει τα εισιτήρια, μέσω του concierge θα μπορούσες να βρεις εισιτήρια με το πάτημα ένας κουμπιού. Υπάρχουν σήμερα τέτοιες υπηρεσίες από τις λεγόμενες fintech εταιρείες, όπως είναι και η Revolut. Τι κάνεις μέσω μιας τέτοιας υπηρεσίας, έχεις μια ψηφιακή τράπεζα μπλε στο κινητό σου, δεν χρειάζεται καν να πας σε φυσικό κατάσταμα, γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει. Είναι ένας εντελώς διαφορετικός τρόπος, ο οποίος βασίζεται στην τεχνολογία. Άρα, λοιπόν, το ρεζουμέτις όλης υπόθεσης είναι ότι οι τράπεζες, όπως τις ξέρουμε, εγώ προσωπικά πιστεύω ότι θα πάψουν να υπάρχουν τα επόμενα 5 με 10 χρόνια. Είναι ένα game over πραγματικά, γιατί υπάρχει η εξέλιξη της τεχνολογίας σε όλα τα επίπεδα, που δεν μας επιτρέπει να μείνουμε στο παρελθόν. Ξέρετε, το Netflix δεν ήταν αυτό που κατήργησε τα βιντεοκλάπς. Δεν ξέρω αν έχουνε μείνει βιντεοκλάπς στα Χανιά, πάντως στην Αθήνα δεν βρίσκω πουθενά. Τα έκλεισε η αναμονή του να περιμένεις να βρεις ταινία και να πρέπει να την πληρώσεις και 2 ευρώ κάθε φορά. Το Uber δεν σκοτώνει τα ταξί. Τα σκοτώνουν οι κακές υπηρεσίες και οι ακριβές χρεώσεις διπλοβάρδιες, οι διπλές αξίες το βράδυ. Η Apple δεν σκοτώνει τη μουσική βιομηχανία, την σκότωσε το γεγονός ότι έπρεπε να αγοράσεις έναν δίσκο με 15 τραγούδια το σημείο που ήθελες να ακούσεις μόνο ένα. Και η Amazon δεν σκοτώνει σήμερα τους retailers, τους σκοτώνει το απέσσιο customer service το οποίο έχει. Ή το Airbnb δεν σκοτώνει τα ξενοδοχεία, τους σκοτώνει η έλλειψη των δωματίων και ο περιορισμός στις επιλογές των τιμών. Αυτά ήθελα να σας πω σήμερα. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. Ευχαριστούμε πολύ. |
