| : Τα πρόπατα σκεβάσαντα την 25η Μαρτίου η γεγονότα, ως και τα απορρεύσαντα εξ' αυτής, παρέχουν πλούσιον από θρησκευτικής, εθνικής, ηθικής, ανθρωπιστικής και πολιτιστικής απόψεως υλικών, το οποίο δίνανται να εξέρουν οι ομιληταί χωρίς να υποθάλπουν συναισθήματα εχθροπαθίας και μίσους. Επί τη βάση της αυτής γενικής αρχής, πρέπει να επιλέγονται και κατά των εορτασμών χρησιμοποιούμεν ποιητικές, οραματικές και μουσικές συνθέσεις. Επ' πουδενή λόγο επιτρέπεται η υπόθαλψη μίσους κατά του τουρκικού λαού, ως της σήμερον προασπίζει τα πολιτιστικά ιδεόδη υπέρ των οποίων ο ελληνικός λαός αγωνίζεται. Από το 1954 και ένα χρόνο μετά έχουμε τα Σεπτεμβριανά, την λειξιαρχική πράξη θανάτου των πλούσιων Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και των νησιών Ήμβρου και Δενέδου. Η Συνθήκη της Λοζάνης και το άρθρο 14 μιλούσε επίσης για την αμοιδεότητα αυτών που παρέμειναν των Ελλήνων που παρέμειναν στην Κωνσταντινούπολη και των Μουσουλμάνων όχι Τούρκων που παρέμειναν στη Δυτική Θράτη. Και αυτή την ισορροπία τη θέλαμε γιατί θέλαμε να μην είναι το οικουμενικό πατριαρχείο γυμνό. Πρέπει να έχει δηλαδή τον πληθυσμό που να μπορεί στις εκκλησίες όταν ανοίγουν για τις θείες λειτουργίες να υπάρχουν 5-10 άνθρωποι. Γιατί σήμερα δεν υπάρχουν και αυτοί. Απόμειναν 2,5 χιλιάδες και οι περισσότεροι είναι υπερήλικες. Η αμοιδεότητα όταν το 1955 γίνονταν τα γεγονότα τα Σεπτεμβριανά θα μπορούσε η Ελλάδα να εφαρμόσει το νόμο της αμοιδεότητας. Δεν το έκανε και καλά έκανε γιατί δεν είμαστε Τούρκοι εμείς. Αυτή είναι η διαφορά. Αυτή η πολιτική που σας λέω, η πολιτική της τουρκυλίας ή η τουρκοφοβία των πολιτικών μας επικρατεί ως τις μέρες μας. Γεύτηκα και εγώ αυτή την πολιτική στα χρόνια που ενώ μου έδωσαν εντολή να συγκεντρώσω τα ντοκουμέντα που στοιχειοθετούν το έγκλημα της γενοκτονίας και όταν παρουσιάστηκε όλο το υλικό είδαν ότι θα πρέπει αυτό μου πρότεινα να μου δώσουν 50 εκατομμύρια. Ο Πρόεδρος Συμβουλής μου έδινε 50 εκατομμύρια δραχμές για να τα βγάλω ο μόνος μου. Αλλά θεώρησα ότι είναι προσβολή απέναντι στους νεκρούς μας θα πάρω αυτά τα χρήματα και να βγάλω τους τόμους μόνος μου είπα ή θα βγουν από ένα ελληνικό κοινοβούλιο γιατί αν στον αγώνα μας δεν έχουμε το ελληνικό κοινοβούλιο στο πλευρό μας, εμείς τι αγώνα περιμένουμε και τι δικαίωση περιμένουμε να έχουμε. Και το λέω αυτό γιατί και ο Πολυχρόνης ο Ενεπεκίδης, ο πρώτος που ασχολήθηκε με το θέμα της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, όταν δούλευε στα αρχεία της Βιέννης και τότε είχε γνωριμία και θα λέγα στενή επαφή με τον Κούρτ Βαλτχάιμ, ο οποίος ήταν εκείνη την περίοδο υπουργός εξωτερικών της Αυστρίας και αργότερα έγινε γενικός γραμματείας του ΟΗΕ και μετά έγινε και πρόεδρος της Αυστρίας. Πολυχρόνης ενεπεγείδησε μια συνέντευξή του γράφη. Όταν το 1958, καθώς πραγματοποιούσα την έρευνα στα επίσημα αυστριακά αρχεία που μόλις είχαν παραδοθεί στους ερευνητές και είχα συναντήσει πλήθος εγγράφων που αφορούσαν τις βιοπραγιές κατά του ελληνικού πληθυσμού, ο τότε υπουργός εξωτερικών της Αυστρίας, Κούρτ Βαλτχάιμ, με ενημέρωσε ότι δύο επιφανείς Έλληνες πολιτικοί με παρέμβαση τους ζητούσαν την απαγόρευση της έρευνας. Αυτή, το αποκαλύπτω τώρα, ήταν ο τότε υπουργός εξωτερικών Εβάγγελος Αβέρωφ και ο Παναγιώτης Πιπινέλης. Το σκεπτικό ήταν ότι η δημοσίευση αυτών των στοιχείων στην Ελλάδα θα μπορούσε να προκαλέσει εμπλοκή στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις. Το θέμα της γενοκτονίας, που ξεκίνησε μετά το 1944, ο Πολωνό Εβραίος Λέμκιν είναι αυτός που πρώτος ασχολήθηκε με την ποινικοποίηση των εγκλημάτων γενοκτονίας. Ο ίδιος μας λέει ότι παρευρίσκετο το 1921 στο δικαστήριο στο Βερνήνο, όταν ο Τετλικιάν, ένας Αρμένιος που εκτέλεσε τον υπουργό εσωτερικών της Τουρκίας τον Ταλάτ για τη δολοφονία 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων, στο δικαστήριο αυτό ο Αρμένιος είπε εγώ δεν ξεκίνησα με κριτήρια απλά για τη δολοφονία, έκανα το χρέος μου απέναντι στους νεκρούς μας, που υπεύθυνος για τη διαταγή ο ίδιος ο Ταλάτ Πασάς την έδωσε και δείξε το έγγραφο της απόφασης του υπουργού εσωτερικών των νεότουρκων να μην μείνει ούτε ένα ζωντανός Αρμένιος και το δικαστήριο αθώσε τον Αρμένιο δολοφόνο. Και με αφορμή τα γεγονότα εκείνα λέει, θέλω να γραφτεί κάτι επίσημο που να υπάρχει και πράγματι αποφασίστηκε και το 1948 πλέον καθιερώθηκε η αναγνώριση του εγκλήματος της γενοκτονίας, πότε όταν έχουμε θανάτωση μελών της ομάδας, όταν έχουμε πρόκληση σοβαρών σωματικών ή διανοητικών βλαβών σε μέλη της ομάδας, όταν έχουμε σκόπιμη επιβολή συνθηκών διαβίωσης στην ομάδα υπολογισμένων να επιφέρουν την φυσική καταστροφή ολοκλήρου η εν μέρι, όταν επιβολεί μέτρο με σκοπό την παρεμπόδιση των γεννήσεων μέσα στην ομάδα και πέμπτον όταν με τα βίας γίνεται μεταφορά παιδιών της ομάδας σε μια άλλη ομάδα. Αυτές είναι οι περιπτώσεις οι οποίες μας δείχνουν ξεκάθαρα πότε και πώς γίνανε όλα αυτά τα εγκλήματα. 2015, 100 χρόνια από τη γενοκτονία των Αρμενιών και εμείς θέλουμε το 2019 με τα εκατοντά χρόνια να κάνουμε το ίδιο ότι κάνανε οι Αρμένοι σε όλον τον κόσμο, να κάνουμε διεθνείς συνέδρια και εκδηλώσεις παντού της αναγνώρισης γενοκτονίας. Στην Γερμανία, στο Βερολίνο, κύριος ο μιλητής ήταν ο Πρόεδρος της Γερμανικής Δημοκρατίας, ο Ιωάχιμ Κάου. Ο οποίος, στην εισήγησή του, παραδέχθηκε όχι μόνο ότι έγινε το έγκλημα της γενοκτονίας σε βάρος των Αρμενίων από τους νεοτουρκούς, αλλά παραδέχθηκε ότι έγινε το έγκλημα σε συνεργασία με τους συμμάχους των νεοτουρκών που ήταν οι Γερμανοί. Παραδέχθηκε ότι συνευθύνει στο έγκλημα αυτό, έχουν και ήδη οι Γερμανοί, και μάλιστα χρησιμοποίησε ένα έγγραφο από τα πολλά που υπάρχουν στην αρχαία του Υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας. Και λέει το 1915, και το παρουσίασε, είναι το έγγραφο με το οποίο ο Γερμανός Πρέσβης Πλαβιτσίνη, στέλνει τηλεγράφημα στο Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας, στο Βερολίνο, και λέει «Οι νεοτουρκοί εξαφανίζουν όλους τους Αρμενίους, δεν αφήνουν ούτε έναν ζωντανό. Εμείς τι στάση θα κρατήσουμε από εδώ και πέρα». Και η απάντηση του Χόλβεκ, του αρχικαγγελάριου της εποχής εκείνης στην Γερμανία, ήταν «Είμαστε στην καρδιά του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, οι Γερμανοί είναι συμμαχοί μας και ως συμμαχοί θα πρέπει να τους στηρίξουμε, γιατί έχουμε απόλυτη ανάγκη τον υπόγειο και υπέργειο πλούτο, δηλαδή για να μπορούμε να έχουμε τα μέτρα των Αρμενίων». Αυτό το ντοκουμέντο παρουσίασε ο Ιωάχη Μκαούκ και ήταν, θα έλεγα, ό,τι καλύτερο ακούστηκε από μια χώρα η οποία έχει λερωμένη τη φωλιά της και στον πρώτο και δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αλλά έχει και στον τρίτο οικονομικό πόλεμο που γίνεται στις μέρες μας. Πριν από 16 μήνες είχαμε κάνει στο Βερολίνο, στο Humboldt Universität, εκεί που δίδαξε ο Einstein, ένα συνέδριο. Το συνέδριο αυτό αναφερόταν στην γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και ο οργανωτής του συνέδριου ήταν το Πανεπιστήμιο του Μπόχουμ. Δέστε τώρα πολιτική ενός Γερμανικού Πανεπιστήμιου. Δεν κάνει το συνέδριο στο Πανεπιστήμιο του Μπόχουμ και στην πόλη Μπόχουμ, αλλά θέλοντας να δώσει μια διάσταση διαφορετική ώστε να γνωστοποιηθεί και το έγκλημα, όχι μόνο των Αρμήνων αλλά και των Ελλήνων και των Ασυρίων, ζητά να φιλοξενηθεί στην επίσημη αίθουσα του Humboldt Universität και εκεί έγινε ένα διήμερο συνέδριο, στο οποίο πήραν μέρος αρκετοί επιστήμενες από όλον τον πλανήτη. Αμερική, Ιταλία, Γαλλία, Ουκρανία, Ρωσία, Αρμενία, από την Ελλάδα ήμασταν τρεις, τέσσερις. Εκεί αυτός που μας εντυπωσίασε ήταν ο πρόεδρος του κόμματος των Πρασίνων της ΒΑΤΙ Βιτεμβέργης. Η ΒΑΤΙ Βιτεμβέργη είναι μεγαλύτερη από όλη την Ελλάδα, ένα από τα κρατίδια της Γερμανίας και η Πράσινη σε αυτό το κρατίδιο είναι το πρώτο κόμμα. Πρόεδρος των Πρασίνων στην ΒΑΤΙ Βιτεμβέργη είναι ο τουρκικής καταγωγής Τζέμ Εζδεμίρ που ήρθε και μίλησε για τη γενοκτονία και μπήκε αλληλέγγιος στον αγώνα μας. Είναι από τις μεγάλες νίκες που πετύχαμε την τελευταία διετία. Διετία, όποιος μπορεί να παρακολουθήσει τον Ντευρική Καραντενής μια ιστοσελίδα του Ταμέρ Τσιλιγγύρ, από τη Λιβερά του Πόντου είναι ο Ταμέρ Τσιλιγγύρ, μια εξαιρετική προσωπικότητα που φιλοξενήθηκε 11 χρόνια στις φυλακές της Τουρκίας, τον κάνε ένα φυτό και κατόρθωσε η αδερφή του κάποια στιγμή να τον βγάλει και σήμερα ζήσει στη Βασιλεία της Ελβετίας. Έχει γράψει ένα καταπληκτικό, ό,τι καλύτερο βιβλίο γράφτηκε για τη γενοκτονία, αφήνω τα δικά μου, είναι αυτό το βιβλίο του Ταμέρ Τσιλιγγύρ για τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Μέσα από τις τουρκικές πηγές και κάποιες πηγές που τον βοηθήσαμε να έχει και από τη δική μας πλευρά. Και έχει σήμερα και κάνει συνέδρια και στις 20 Μαΐου θα είναι ο πρωτοπόρος στην πορεία που κάνουνε τα ποντιακά σωματεία της Βατς Βιντεβέργης στη Σουτκάρδη ως ένα μνημείο μνήμης που έχουνε δένει ένα άγνωσο στρατιώτης εκεί για να καταθέσουν εκεί τα στεφάνια και εκεί θα μιλήσει ο Ταμέρ Τσιλιγγύρ. Είναι οι νίκες που έχουμε θα έλεγα και αυτές οι νίκες εμφανίζονται και σε άλλους χώρους. Σήμερα είναι φυλακισμένος ο δήμαρχος του Τιαρπακίρ αλλά πριν από 4 χρόνια είχε στήσει ένα μνημείο στο Τιαρπακίρ στο οποίο μνημείο έχουνε γραφτεί στα αγγλικά, τουρκικά, κουρδικά, αρμενικά, αραμέικά και αραδικά. Γράφτηκε η φράση σε μια μαρμάρινη πλάκα μεγάλη «Μοιραστήκαμε τους πόνους για να μην τους ξαναζήσουμε». Και ένας ποντιόφωνος από την περιοχή Ώφεος του Πόντου που ζούσε στον Τιαρπακίρ πήγε στον δήμαρχο και του λέει «Δήμαρχέ μου, ο αρχαιότερος λαός της περιοχής ήταν οι Έλληνες. Γράψαμε σε αυτές τις γλώσσες και δεν στα ελληνικά». Και ζήτησε συγγνώμη ο δήμαρχος και ζήτησε από εμάς στα Ποντιακά να γράψουμε ακριβώς το ίδιο που γράφτηκε σε όλες τις γλώσσες και έτσι στην μαρμάρινη πλάκα γράφει «Μοιρέστα με τα πόνε μου για να μην αλλομίαν ζούματα». Ο αγώνας για την διεθνή αναγνώριση και θα έλεγα το πιο θετικό και ενθαρρυτικό είναι ότι ο Άνταμ Τζόντς, καθηγητής πολιτικών επιστημών, είναι ο υπεύθυνος της Διεθνούς Ένωσης Επιστημώνων Ερευνητών Γενοκτονίας στην Αμερική και στο συνέδριο που έγινε εκεί με ένα πολύ μεγάλο ποσοστό όλοι οι συνέδροι αναγνώρισαν τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Κάποιοι που είχαν επιφυλάξει ήταν γιατί δεν είχαμε πολλά βιβλία στα Αγγλικά. Αυτό μ' ανάγκασε το βιβλίο που βλέπετε στα Ελληνικά και έφερα μερικά εδώ να το μεταφράσω αμέσως στα Αγγλικά και έτσι υπάρχει για να δίνουμε ένα βιβλίο μεγάλο με λεπτομέρειες για τη γενοκτονία. Κάτι που αυτό δεν θα έπρεπε να το κάνω εγώ, θα έπρεπε να το κάνουν πρώτον οι ομοσπονδίες εκεί. Εδώ οι ομοσπονδίες των Ποτιακών Σωματιών, αλλά πάνω απ' όλα έπρεπε να κάνει το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Το Ελληνικό Κοινοβούλιο το μόνο που έκανε όταν έβγαλα τους 14 στόμους και συγκρούστηκα τότε με τον Πρόεδρο της Βουλής τον Κακλαμάνη, είναι ο μόνος όπως όμως που μου ζήτησε συγγνώμη. Και μου ζήτησε αντί για τους 14 να βγάλουμε έναν τόμο τον οποίο θα μεταφράσει και σε έξι γλώσσες ώστε αμέσως αυτός ο τόμος να μοιραστεί σε όλες τις πρεσβείες, σε όλα τα διεθνή συνέδρια, σε όλους τους ερευνητικούς χώρους που ασχολούνται με θέματα γενοκτονιών. Πράγματι ήταν το τελευταίο διάστημα, το οχτάμιντο, το τελευταίο που ήταν τότε το ΠΑΣΟΚ στα πράγματα. Έβγαλε στα ελληνικά το βιβλίο το 2004, το μετέφρασε ο ίδιος σε έξι γλώσσες, αλλά ήρθαν μετά όλες οι άλλες κυβερνήσεις που επίσης καταχώνιασαν το βιβλίο, ένα βιβλίο που πέτασε από εξαμελή επιστημονική επιτροπή ιστορικών και διεθνολόγων. Δεν ήταν ένα βιβλίο που το έγραψε, μπορεί να λέει και πράγματα που είναι επικίνδυνα. Δηλαδή πέτασε την αξιολόγηση με άριστα από όλους τους άλλους συναδέλφους, που ήταν οι περισσότεροι άγνωστοι σε μένα. Όμως, ακριβώς επειδή πιάστηκαν πάλι από την World Pride και από την Τουρκία, το βιβλίο δεν έπρεπε να βγει. Και αυτή την πίεση δέχτηκε, θα έλεγα, και ο τελευταίος πρωθυπουργός ο Τσίπρας, που λέει «καταργήστε την αναγνώριση της γενοκτονίας», δέχτηκε ένα τέτοιο μεμωράμ. Τι είναι η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, έτσι πολύ συνοκτικά. Σας είπα ότι για μένα τα πιο σημαντικά έγγραφα είναι τα έγγραφα, τα γερμανικά και τα αυστριακά πρώτα, γιατί είναι συμμαχικά έγγραφα των νεότουρκων, δεν είναι σύμμαχοι μας, είναι σύμμαχοι των νεότουρκων, δεν αναφέρομαι μόνο στα ελληνικά, δεν αναφέρομαι στα αγγλικά ή γαλλικά ή του Βατικανού, και κυρίως μετά τα έγγραφα τα τουρκικά, τα οθωμανικά. Το τι λένε αυτοί. Και πως αξιολογούν μερικές φορές, θέλοντας να πούμε, ή να ιρροποιήσουν μερικούς από τους τσέτες όπως το Πάλος Μάν, λένε ότι έκανε μέσα σε καζάνια, έβραζε τους χριστιανούς, ζωντανούς, και αυτή η μαρτυρία υπάρχει και από τον Σεζάη Βαλτσί, έναν αιγητή του Πανεπιστημίου της Τουρκίας. Δεν θέλω να πω περισσότερα για αυτόν, γιατί μπορεί να πάθηκε καμιά ζημιά ο άνθρωπος. Στο συνέδριο που πήρα και εγώ μέρος στο Βερολίνο, το θέμα μου ήταν η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και η συμμετοχή της Γερμανίας στο έγκλημα της γενοκτονίας, μέσα από τις δικές τους πηγές, μέσα από τα γερμανικά και αυστριακά έγγραφα. Και έτσι, μέσα από αυτό το αρχαϊκό υλικό, που είχα συγκεντρώσει όταν δούλευα στη Βιέννη και στο Βερολίνο, περισσότερο όμως στην Βόνη, διότι το αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας βρίσκονταν στην Βόνη, το ότι υπήρχαν τα δύο κράτη, η Ανατολική και Δυτική Γερμανία, και έτσι χρειάστηκε να δουλέψω και στην Βόνη, όπου ήταν το πολιτικό αρχείο, και στο Βερολίνο, όπου ήταν στην Ανατολική Γερμανία το οικονομικό αρχείο. Στις 16 Ιουλίου του 1916, ο Γερμανός πρόξενος της Σαμσούντας, της Σαμισσού, ο Κίκχοφ, έγραφε στο Υπουργείο Εξωτερικών του Βερολίνου, και διαβάζω ένα απόσπασμα, καταλέξει απόσπασμα από το τηλεγράφι μου αυτό, «Από αξιόπισθες πύγες, ολόκληρος ο ελληνικός πληθυσμός της Σινόπης και της παραλιακής περιοχής της επαρχίας Κασταμονής, έχει εξοριστεί». Εξωρία και εξολόθερση είναι στα τουρκικά, οι ίδια έμνοια, γιατί όποιος δεν δολοφονείται, πεθαίνει ως επιτοπλίστον από τις αρρώστιες και την πείνα. Αν πάμε τώρα εμείς, σε αυτό το νόμο της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, που έχει καταγραφεί από τον Λέμκιν, θα δούμε ότι όλες αυτές οι περιπτώσεις, που λέει πότε είναι ένα έγκλημα γενοκτονίας, θα τις βρούμε εδώ μέσα και σε αυτό το έγγραφο, όπως και σε πολλά άλλα έγγραφα. Αυτό το πράγμα, εξωρία και εξολόθερση, στα τουρκικά είναι οι ίδια έμνοια. Και Κίδης, σε ένα από τα δικά του άρθρα, το αποκάλεσε ότι αυτό που διέπραξαν οι Τούρκοι σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου, ήταν ένα auschwitz-ein-rohi. Τι σημαίνει auschwitz-ein-rohi? Ότι όσοι πήγαν στο auschwitz, ήταν τυχεροί, γιατί μέσα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, από τη ζωή πέρασαν στην αθανασία, στο θάνατο, στην άλλη ζωή. Δεν κράτησε το μαρτύριό τους μεγάλο διάστημα. Αυτό που διαπράττουν οι νεότουρκοι σε βάρος των Ελλήνων του Πόντου και νωρίτερα σε ένα μεγάλο βαθμό και σε βάρος των Αρμενίων, είναι ότι έχουμε ένα auschwitz, αλλά είναι αυτό το auschwitz-ein-ginisi. Δηλαδή, θέλουν να πούμε οι νεότουρκοι, εμείς δεν τους ακουμπήσαμε, δεν ακουμπήσαμε πάνω τους. Αυτοί στο δρόμο καθώς τους στέλναμε εξωρία, πέφτανε και πεθαίνανε και χάνονταν. Καταλαβαίνετε δηλαδή, όταν για μήνες χωρίς τροφή, στέλνεις από ένα μέρος και λες, από την Τρίπολη θα τους πάμε στην περιοχή της Αμάσιας, θα τους πάμε στην περιοχή του Ερζερού, μετά θα τους πάμε στο Διαρπακίρ, σίγουρα στη διάρκεια της πορείας, ελάχιστοι θα μείνουν ζωντανοί. Οπότε αυτό είναι ένα auschwitz-ein-rohi και όλες αυτές τις διαδικασίες θα δούμε καλύτερα πότε και πώς γίνονταν. Γιατί δεν γίνονταν οι πορείες αυτές, παράδειγμα καλοκαίρι, όπου θα μπορούσανε ακόμη και με αγριόχορτα να επιζήσουνε πολλοί από αυτούς που στέλνονταν εξωρία. Οι εξωρίες προγραμματίζονταν πάντα την διάρκεια του χειμώνα. Και φαίνεται ξεκάθαρα, πιστεύω ότι υπάρχει το βιβλίο «Οι Τρίπολοις του Πόντου» της Τατιάνας Χρύς τη Μιλία στην Βιβλιοθήκη. Βλέπετε εσείς τον κόπο να πάρει το βιβλίο αυτό να το διαβάσετε. Το βιβλίο αυτό στηρίζεται στις μαρτυρίες ενός πρόσφυγα από την Κερασούντα του Δημητριάδη, που ήταν από τους ελάχιστοι που επέζησε από την Τρίπολη του Πόντου και έφτασε στην Ελλάδα, και κατέγραψε τις μαρτυρίες του. Τι μας λέει. 1916, ο Ρωσικός Στρατός είναι ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Η Τσαρική Ρωσία, Γαλλία και Γερμανία είναι οι σύμμαχοι της Αντάντ. Και από την άλλη είναι οι κεντρικές δυνάμεις, Αυστροουγγαρία, Βουλγαρία, Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οπότε, οι σύμμαχοι μας, Άγγλοι και Γάλλοι, προσπαθούν από τα Δαρβανέλια να περιορίσουν τους νεότουρκους και ο Ρωσικός Στρατός ξεκίνησε από τον Ανατολικό Πόντο και ο Συνταγματάρχης Λιάχοβς, στις 16 Απριλίου του 1916, κατέλαβε τον Ανατολικό Πόντο. Για 18 μήνες ο Ανατολικός Πόντος βρίσκοντας στα χέρια Ελλήνων και Ρώσων και θα έλεγα ότι την διοίκηση την είχαν αναθέσει στον Μητροπολίτη, τραπεζώντας το Χρύσανθο και σε κάποιους δημογέροντες, οι οποίοι δείξανε τον σεβασμό όχι μόνο απέναντι στους Έλληνες και τους Αρμενίους αλλά και στους Μουσουλμάνους που δεν επέτρεψαν κανέναν, οι Αρμενοί ειδικά να εφαρμόσουν μέτρα αντιπίνων για τα εγκλήματα που είχαν διαπράξει οι συγγενείς τους στους νόπιους Αρμενίους του Ανατολικού Πόντου. Ο Στρατός Ρωσικός στρατοπέδευσε στο Χαρσιόδη ποταμό που χωρίζει τον Ανατολικό Πόντο από τον Δυτικό όπου στο Δυτικό οργιάζει ο Τοπάλος Μάν και οι Τσέτες άλλων μικρών ομάδων. Και οι νεότουργοι αποφασίζουν ότι θα πρέπει τους Έλληνες που είναι δίπλα στο ποτάμι στο Χαρσιόδη να τους εκτοπίσουμε γιατί υπάρχει περίπτωση ως Χριστιανοί να παίξουν το παιχνίδι των Ρώσων στρατιωτών και να προχωρήσουν την κατάληψη και του Δυτικού Πόντου. Για αυτό λένε θα τους εξορίσουμε αλλά πότε όταν θα πέσει το πρώτο χιόνι. Τον Απρίλιο του 2016 είναι οι Ρώσοι στο Χαρσιόδη και οι νεότουργοι περιμένουν και στις 9 Δεκεμβρίου όταν έπεσε το χιόνι αποφασίζουν να εκτοπίσουν τον πληθυσμό. 25 μέρες κράτησε το μαρτύριο της διαδρομής των τριπολιτών προς το Λευκό Θάνατο. Στις 9 Δεκεμβρίου ανακοινώθηκε επίσημα στους εκτοπισμένους και ορίστηκε ως τόπος διαμονής τους ένα αρμενικό χωριό τον Πιρκ που είχε 500 οικογένειας τους οποίους είχαν σφάξει όλους και δεν υπήρχε κανείς να τους στάψει. Και όλα τα πτώματα γίναν βορά των άγριων θηρίων των τσακαλιών σε εκείνη την περιοχή. Σε αυτόν τον χώρο έπρεπε να εγκατασταθούν οι Έλληνες της περιοχής Τρίπολης για να έρθει το τελικό αποτέλεσμα που ήταν ο αφανισμός τους. Το κλίμα του χωριού δεν μας φάνηκε καλό γιατί το νερό ήταν γλυφό και άνωστο και δεν μπορούσαν να το πιούν ούτε και οι άρρωστοι με τα καμένα χείλια του Πειρετού. Όμως η ανάγκη να είμαστε μαζί κοντά κοντά για να αντικρίζουμε τη μοίρα μας έκανε να κατοικήσουμε όλοι στον Πιρκ. Στον Πιρκ που στάθηκε το απέραντο νεκροταφείο χιλιάδων χριστιανών. Στον Πιρκ που σαν να συλλογιστούμε βλέπουμε ένα τεράστιο ξύλινο σταυρό. Στον Πιρκ που αφήσαμε ό,τι είχαμε πιο αγαπημένο πατεράδες γέρους και τριφερά παιδιά, τις μάνες μας και τις γυναίκες, δίχως νερά μέσα σε αυτή τη διαρκή ακαθαρσία. Όλοι είμαστε γεωμάτοι ψύρα και αυτή η προεστήκη η πιο καθαρή μας. Δεν μπορούσαμε να εξαλείψουμε τη φοβερή του την πληγή. Έτσι με το συνοστισμό, με τη βρώμα, με την ψύρα, ετοιμάζαμε τις φοβερές επιδημίες που δεν αργίσανε να χτυπήσουνε την πόρτα μας. Πρώτη η δισεντερία, έπειτα ο τύφος, στο τέλος η πανούκλα. Ο λευκός θάνατος που είχανε τόσο καλά ετοιμάσει οι Τούρκοι, έπαιρνε και έπαιρνε καθημερινά δεκάδες δεκάδες χριστιανών. Τρεις μήνες είχανε περάσει από τη μαύρη ώρα που μπήκαμε στον Μπίρκ, έμπαιρνε ο Μάρτ της μήνας και από τους 13.000 που είχαμε ξεκινήσει, δεν μέναμε πια παρά 800 αδύναμοι και ανήκανε για κάθε δουλειά. Οι 800 όμως είναι το 1917. Δεν είναι το 1923. Ως το 1923 θα μείνουν ζωντανοί μόνο 300 άτομα που θα έρθουν και οι περισσότεροι στην καληθέα, πριν φτιάξουν ένα σπιτάκι για τον εαυτό τους, φτιάξανε στην πλατεία Δαβάκη το μνημείο της γενοκτονίας της μνήμης. Και αυτοί οι φτωχοί τριπολίτες, όχι οι πλούσιοι τραπεζούντιοι, αργυροπολίτες και άλλοι των αστικών πόλεων, ήρθαν και φτιάξανε και στην Παναγία Σουμελά ένα μικρό σπιτάκι, το σπιτάκι της Τρίπολης του Πόντου εδώ, για να έρχονται οι τρίτοι και οι τέταρτοι και οι πέμπτοι γενιά αργότερα και να θυμούνται ότι αυτό το σπιτάκι το φτιάξανε οι λίγοι επιζώντες και εδώ μέσα υπάρχει όλη η μνήμη, αυτό που είπε η Ζόγια είναι δύναμη και είναι η υποχρέωση όλων μας να θυμόμαστε. Έγγραφα που είναι συγκλονιστικά, σας είπα, γερμανικά και αυστριακά, θα μου επιτρέψει να διαβάσω και ένα από τα αυστριακά έγγραφα, που τηλεγραφικά περιγράφει την περίοδο των εκτοπίσεων «Την τύχη των Ελλήνων της περιοχής Αμισσού» που λέει, «Κατά λέξη διαβάζω το τηλεγράφημα. 11 Δεκεμβρίου 1916, λεηλατήθηκαν πέντε ελληνικά χωριά, κατόπιν καήκαν, οι κάτοικοι εκτοπίστηκαν. 12 Δεκεμβρίου, στα περιχωριά καίγονται και χωριά. 14 Δεκεμβρίου, ολόκληρα χωριά καίγονται μαζί με τα σχολεία και τις εκκλησίες. 17 Δεκεμβρίου, στην περιφέρεια Σαμψούντας έκαψαν 11 χωριά. Η λεηλασία συνεχίζεται, οι χωρικοί κακοποιούνται. 31 Δεκεμβρίου, 18 περίπου χωριά καήκαν εξ ολοκλήρου. 15 εν μέρη, 60 γυναίκες βιάστηκαν, λεηλάτησαν ακόμη και εκκλησίες». Ξέρετε, μερικές φορές λέω ότι υπάρχει μια πολιτική από πολλούς συναδέλφους επίσης, αναθεωρητές της ιστορίας, και σαφώς η ιστορία, δεν υπάρχει μία αλήθεια για την ιστορία, υπό να έχει η πολλαπλή ανάγνωση της ιστορίας που μπορεί ο καθένας να αξιοποιήσει τα ντοκουμέντα, αρκεί να μην θέλει να υποκρύψει και να μην λάβει υπόψη κάποια άλλα ντοκουμέντα για να μπορεί να περάσει την δική του ιδεολογία, η οποία ταυτίζεται με την κρατούσα πολιτική κατάσταση. Η φίλη μου η Ρεπούση τα έβαλε όχι μόνο με τους Πόντιους αλλά και με το Ζάλογκο του Πόντου. Συγγνώμη, το Ζάλογκο της Πίνδου, αλλά δεν υπάρχει μόνο το Ζάλογκο της Πίνδου, υπάρχει και το Ζάλογκο του Πόντου. Αυτό το έγγραφο μπορεί η ίδια η κυρία Ρεπούση πολύ εύκολα να το βρει στα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας γιατί από την Αγία Πετρούπολη το 16 στάλθηκε το έγγραφο αυτό στο Υπουργείο Εξωτερικών και σήμερα στους ειδικούς φαγγέλους που υπάρχουν στα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών, υπάρχει ένας φάγγελος που λέει «Διωγμή Ελλήνων του Πόντου». Εκεί μέσα υπάρχει και αυτό το έγγραφο το οποίο μεταξύ άλλο μας λέει στην περιοχή Κουνάκας του Πόντου. Κουνάκα λοιδές έχει πάρα πολλούς στα χωριά της Κοζάνης εδώ δίπλα μας. Ο τετράλωφος παράδειγμα. Εκεί θα δούμε ότι 26 γυναίκες και νεάνοιδες είναι αποφύγωση την ατήμωση. «Έρυψανε αυτάς εις την από ταμών κείμενων παρά το χωρίον γέφυρα και παρά τα προσπαθία που προσωτηρίαν τον επνίγησα». Είναι επίσημο ντοκουμέντο του Υπουργείου εξωτερικών της Ελλάδας που στάλθηκε από την Ελληνική Πρεσβεία, που ενημερώθηκε η Ελληνική Πρεσβεία τι έγινε στην περιοχή της Μονής Βαζελόνος όταν μετά την ρωσική κατοχή οι Τούρκοι διώχνουν τους πληθυσμούς τους ελληνικούς και φοβούμενοι αυτές τις φαγές κρύβονται στα μοναστήρια και σε άλλες σπηλιές όπως είναι η σπηλιά της Κουνάκας στο Αργοτσάλ. Γι' αυτό έχει γράψει ένα καταπληκτικό τραγούδι ο Αραμαντανίδης, ο Γιώργος. Θα μπορούσα να πω πολλά για τα εγκλήματα αυτά αλλά θεωρώ ότι το πιο σημαντικό ντοκουμέντο που βρήκα στα αρχαία του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας είναι ένας μεγάλος φάκελος όπου τότε με βοήθησε ένας εξαιρετικός υπάλληλος του Υπουργείου Εξωτερικών που ήταν από την Αριδαία και με έβλεπε ως κοντοχωριανό του και μου λέει μην ψάχνεις μόνο μέσα στους επίσημους φακέλους ψάξε και μέσα στο σωρό γιατί εκεί μπορεί να βρεις χρυσάφι. Και πράγματι εκεί βρήκα περίπου 78 σελίδες στα αραβικά που αυτό το κείμενο ένας τουρκομαθής αραβολόγος το έχει μεταφράσει και στα ελληνικά και ήταν το υλικό που ήθελε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην Λοζάνη να το χρησιμοποιήσει για να έχουμε καλύτερη αντιμετώπιση από τους αντιπροσώπους της συνθήκης της Λοζάνης που εκεί πήραν μέρος πάνω από 15 αντιπρόσωποι διαφόρων κρατών. Είναι το αρχείο του Ντζεμάλνου Σχέτ. Ο Ντζεμάλνου Σχέτ ήταν ο φρούραρχος της Κωνσταντινούπολης δικηγόρος και νομικός σύμβουλος του Σουλτάνου. Όταν το 1919 ο Κεμάλ με εντολή των συμμάχων μας των Άγγλων οι οποίοι τον φοβούνται μέσα στην Κωνσταντινούπολη και θέλουν να τον έχουν μακριά τον στέλνουν να επιβάλλει την τάξη στον Πόντο και να τιμωρήσει τους Τούρκους σέντες που σφάζουν τους Έλληνες με αυτό το σκεπτικό πήγε ο Κεμάλ, αυτή την εντολή πήρε. Αυτός κάνει ακριβώς τα αντίθετα. Δεν κάνει μόνο αυτό, αλλά αμέσως μετά κάνει συνέδρια και κάνει μια δεύτερη κυβέρνηση. Κάνει μια δεύτερη κυβέρνηση μετά τα συνέδρια στο Ερζερού, στη Σεβάστια, κάνει την κυβέρνηση στην Άγγυρα. Και από το 1920 έως το 1923 που τελειώνει ο κύκλος των ελληνο-τουρκικών διενέξεων στην Μικρασία υπάρχουν δύο κυβερνήσεις τουρκικές. Η κυβέρνηση του Κεμάλ στην Άγγυρα και η εγκάθετη κυβέρνηση του Σουλτάνου στην Κωνσταντινούπολη ο οποίος είναι θα έλεγα δέσμιος των Άγγλων και των Γάλλων Συμμάχων μας. Είναι θα λέγαμε σε ένα χρυσό κλουβί ο ίδιος. Σε αυτήν την περίοδο όμως η κυβέρνηση του Σουλτάνου και συγκεκριμένα ο Τζεμάλ Νουσχετ παρακολουθεί τις κινήσεις του κεμαλικού στρατού και βλέπει τον κεμαλικό στρατό τα εγκλήματα που διαπράττει κυρίως στην περιοχή του Ατά Παζάρ. Έχουμε πάρα πολλούς μικρασιάτες από την περιοχή της Νίκεας εδώ από τα χωριά της Νικομίδιας και είναι συγκλονιστικά τα ντοκουμέντα του Τζεμάλ Νουσχετ για τα εγκλήματα που διέπρατε ο κεμαλικός στρατός εκεί. Αλλά δε στέκεται μόνο εκεί. Με τους ανθρώπους που είχε σε όλη τη μικρασία καταγράφει ποια άλλα εγκλήματα διέπραξε ο κεμαλικός στρατός από τις 78 σελίδες. Για μένα είναι το πιο συγκλονιστικό ντοκουμέντο. Δυστυχώς τα χρήματα ξαντλήθηκαν. Πλέον ως συνταξιούχος είναι πολύ δύσκολο και τον εαυτό μου να κοιτάξω. Δεν μπορώ πλέον αυτό που έκανα ως τώρα να βγάζω μόνος μου τα βιβλία. Δεν μπορώ. Θέλω μόλις ετοιμάσω αυτό το βιβλίο να βρεθεί ένας χορηγός και να αναλάβει την έκδοση και να αναλάβει και τα έσοδα αυτής της έκδοσης γιατί θα είναι ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο για τη διεθνή μας αναγνώριση γιατί θα είναι στην αραβική γραφή, στην τουρκική σημερινή διότι αυτό το βιβλίο από την αραβική γραφή η αγροτική τράπεζα της Τουρκίας το έχει από την αραβική γραφή μεταφέρει στην λατινική γραφή και γι' αυτό μπορέσαμε και να το μεταφράσουμε και θα το έχουμε και στα ελληνικά που το έχουμε. Σας διαβάζω ένα μικρό απόσπασμα. Τι λέει μέσα σ' αυτές τις 78 σελίδες. Ο Μουσταφά Κεμάλ προς διατήρηση των τσετών διατηρώ και τη γλώσσα της μετάφρασης του 1922 «Επρεπε εγώ όπως ετοιμάσει έδαφος δράσεως δι' αυτάς κι ώστε ούτων έβρετον της περιφερίας του πόντου. Εγενικές σφαγές, αρπαγές και εξοντώσεις στην περιφέρει αντάφτην ήρχισαν από τον Φεβουράριον και διήρκισαν μέχρι τον Αύγουστον. Εσφαγές, αύτε και εκτοπισμοί εξετελέστησαν ήμοι επισήμως της συμμετοχή και στρατιωτικών και πολιτικών υπαλλήλων. Επειδή δεν υπεριφέρει αυτή το πολύ εκτενής και πλουσία εις την καταστροφή της έλαβον μέρος άτομα εξόλων των τάξεων. Έξι χιλιάδες των Ελλήνων κατοίκων της Μπάφρας, αποκλειστείς εντός των εκκλησιών τους λαμαλίκτους ουλούντερες της Παναγιάς και του Γιοκτασσού, παρεδόθησαν ιστοπήρ και εντός αυτών εκαΐσαν όλοι, γέροντες, άνδρες, γυναίκες και παιδεία. Ουδήσες όθι. Μερικές εκ των γυναικών οδηγήθησαν ιστο εσωτερικών υπό των τσετών και αφού εισέλγησαν επ' αυτόν, τα σεθανάτωσαν. Εκείνη τέ περιουσία και τα χρήματα των Ελλήνων κατοίκων της Μπάφρας ελεηλατήθησαν. Μετά το φρικόδες του το έργον, οι τσέτα εισήλθον εις τον δήμονα Λατσάμ, που παρέταξαν εις γραμμήν τους 2.500 χριστιανούς κατοίκους και παρασύραντας αυτούς εις τους πρόποδας των ωραίων τους εθανάτωσαν όλους. Εκ των 25.000 Ελλήνων της περιφερίας Μπάφρας-Λατσάμ, 90% εξοτώθησαν. Οι δέκτοπισθέντες εθανατώθησαν ιστο εσωτερικών. Όταν ήρθαμε και εμείς εδώ, δεν υπήρχε μόνο η αντιπαλότητα ανάμεσα σε ντόπιους και πρόσφυγες, αλλά υπήρχε μια αντιπαλότητα ανάμεσα σε τουρκόφωνους πρόσφυγες και ελληνόφωνους πρόσφυγες. Δηλαδή οι τουρκόφωνοι πρόσφυγες δέχτηκαν μια διπλή θα έλεγα τραυματική συμπεριφορά. Οι ελάχιστοι που επέζησαν είναι αυτοί που βγήκαν αντάρτες στα βουνά. Οι ελάχιστοι που επέζησαν πέντρωσαν οι ψυχές τους. Και όταν ήρθαν εδώ και είχαν και πρόβλημα επικοινωνίας γλωσσικό, αυτόν τον πληθυσμό που ήταν εβάλλωτος στον κρατικό μηχανισμό, μπόρεσε ο κρατικός μηχανισμός της εποχής εκείνης να τον εκμεταλλευθεί. Δεν υπήρχε, παράδειγμα, μέχρι το 60, Μπάφραλις, Τουρκόφωνος, Σαμσούντα ή όποια άλλη περιοχή που να μην ανήκει στα δεξιά κόμματα της Ελλάδας. Γιατί? Γιατί τους εκμεταλλεύθηκε το ίδιο το αθηναϊκό κράτος λέγοντας εσείς που πολεμήσατε για του Χριστού την πίστη θα γίνετε τώρα κουμνηστές άθεοι εδώ. Και κατόρθωσαν μέσα να τους εγκλωβίσουν. Το λέω αυτό γιατί έχω την μαρτυρία. Η Νέα Μπάφρα Σερώνι είναι ένα χωριό που έχει υποστεί τους διωγμούς από το Κιούπκιο ή το χωριό του Πρωθυπουργού, του Κωνσταντίνου Καραμαλή. Και μάλιστα στους προτεργάντες ήταν και ο πατέρας του Εθνάρχη, ο Γιώργιος Καραμαλής. Η μαρτυρία είναι καταγραμμένη και όποιος θέλει μπορεί να το δει και στο μνήμη μου σε λένε πόντο. Όταν ο ιστορικός Γιώργιος Αντωνιάδης από τη Νέα Μπάφρα, ένας δεξιός νεοδημοκράτης, λέει εγώ είμαι δεξιός νεοδημοκράτης αλλά η αλήθεια πρέπει να λέγεται, τότε συμμετείχε και ήταν από τους πρωταγωνιστές και ο πατέρας του Εθνάρχη μας. Ήτανε άλλα χρόνια, δεν θέλω να συνεχίσω σε αυτό το πνεύμα. Αλλά δεχτήκανε, θα έλεγα, το στίγμα και από εμάς τους πρόσφυγες αυτοί, διότι ποτέ δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε γιατί δεν μιλάνε ελληνικά. Έπρεπε να περάσουν χρόνια για να μάθουμε γιατί οι άνθρωποι ανακαστήκανε να ξεχάσουν ή πιέστηκαν να ξεχάσουν τη γλώσσα τους. Από την ελληνική πολιτεία, ξέρετε, μια και τώρα ετοιμάζεται να γράψει και καινούργια βιβλία, θα ήμουν πολύ ευχαριστημένος εάν μέσα στα κεφάλαια της ιστορίες είχε μόνο ένα έγγραφο, την επιστολή που έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης και την υπογράψαν όλοι οι Έλληνες διανούμενοι, την οποία στείλανε σε όλους τους διανούμενους της Αμερικής και της Ευρώπης. Αυτή η επιστολή είναι, θα έλεγα, περισσεύη για να μπορούμε να πούμε ναι, υπάρχει ο σεβασμός στην ιστορία μας και στη μνήμη και ότι με αυτή την επιστολή πλέον εδώ, είμαστε και εμείς παρόντες στην σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Γιατί όσο δεν υπάρχει, δεν παραμένει, δεν είναι ιστορία του ελληνισμού, είναι ιστορία του Αθηναϊκού κράτους, είναι ιστορία των Ελλήνων μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιόδου. Την επιστολή σας τη διαβάζω γιατί αξίζει το κόπο. Ο Νίκος Καζαντζάκης είναι ο σωτήρας των Ελλήνων του Καυκάσου. Στις 24 και 27 Μαΐου έχω δύο εκδηλώσεις με τους φίλους του Νίκου Καζαντζάκη. Φέτος είναι το έτος Καζαντζάκη και είναι υπό την αιγεδάκια του Προέδρου της Δημοκρατίας. Και έχουμε πάνω από 20 εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στην Ευρώπη για τον Νίκο Καζαντζάκη και το έργο του. Και έχω μιλώ για τη συμμετοχή του ως Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Περιθάλψου στον Καυκάσο που πήγε και περιέσωσε του καρσλίδες. Και το λέω πάρα πολλές φορές εδώ. Και το λέω απέναντι και μάλιστα σε ένα συνέδριο βρίσκονταν και τρεις μητροπολίτες. Και είπα είναι καιρός να αποκατασταθεί δεν είχε γίνει αφορισμός ποτέ του Καζαντζάκη αλλά να αποκατασταθεί ο Νίκος Καζαντζάκης και στον κόσμο τον θρησκευόμενο. Γιατί χάρις αυτόν σώθηκε ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνισμού του Καρσκ και τους λέω ότι μαζί με την εικόνα της Παναγίας που φέρατε να έχετε και μια εικόνα του Καζαντζάκη. Γιατί χάρις αυτόν, όχι στην Βενιζελική πολιτική σωθήκατε. Διότι και ο Βενιζέλος εκείνη την περίοδο τους πούλησε. Είναι μέσα από πηγές που σύντομα θα βγει ένα ειδικό βιβλίο για τον Καζαντζάκη και τους Έλληνες του Καυκάσου. Και επειδή τους γνώρισε ο Καζαντζάκης γιατί επισκέφτηκε το Βατούμτος, ο Χουμ, μέχρι την Αρμενία πέρος από την Τραπεζούντα γνώρισε όλους τους δικούς μας όταν έμαθε ότι στις 21 Σεπτευρία του 1921 στην πλατεία της Αμάσιας καταδικάστηκαν όλοι οι πνευματικοί μας άνθρωποι, όλοι οι οικονομικοί παράγοντες, οι μητροπολίτες σε θάνατο, τότε έγραψε αυτή την επιστολή και την έστειλε στην Ευρώπη και στην Αμερική σε ανθρώπους που γνώριζε και θα δούμε τι κάναν αυτοί. Με τα βαθυτά της συγκινήσεως, οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες της Ελλάδος απευθύνονται προς τους διανοημένους του υπεπολητησμένου κόσμου, όπως γνωστοποιήσουν εις αυτούς την τραγωδίαν χιλιάδων οικογένειών του ελληνικού πόντου. Ξηρά, εξυκρευωμένα και αναβισβήτητα τα γεγονότα είναι τα εξής. Οι Τούρκοι εφώνευσαν όλους ανεξαιρέτητους τους κατοίκους της πόλεως Μερζεφούντος, αφού την ελεηλάτησαν και την επυρπόλησαν. Τους προσπαθήσαντας να διασωθούν ετουφέγγισαν και θανάτουσαν καταλαβώντας στ' ασδιόδους. Μετετόπησαν όλων τον άρραιο αναπληθυσμόν των πόλεων Τρυπόλεως, Κερασούντος, Ορδούς, Ινώης, Αμισού και Μπάφρας και καθοδόν κατέσφαξαν τους πλήτσους τους εξαυτών. Έκλεισαν εντός του ναού του χωρίου Έλεσλαι, Σουλούτερε, 535 Έλληνας και τους κατέσφαξαν διασωθέντων μόνον τεσσάρων. Πρώτους έσφαξαν εφτά ιερείς διαπελέκειος πρωτιστήρας του ναού. Απιγχώνησαν εν αμασία 168 Προκρίτους, Αμισού και Μπάφρας. Εβίασαν, όλασαν εξαιρέτως τας γυναίκας σας παρθένους και τα παιδιά των Αννοπόλεων. Τας ωραιοτέρας νεαπαρθένους και νέους έκλεισαν εις τα Χαρέμια. Πλείς τα βρέφη εφώνευσαν, σφενδονίζοντες αυτά κατά των τείχων. Η υπογεγραμμένη θέτουση ήταν οτερό υπόψιν των διανοημένων της Ευρώπης και της Αμερικής, θεωρούντες ότι όχι μόνο τα γεγονότα τα αυτά αλλά και η ανοχή αυτών αποτελεί υπέρθος της ανθρωπότητος. Αθήνα 22 Ναεμβρίου 1921 Άννηνος, Μαρκοσαβιέρης, Βλαθογιάννης, Βόκος, Γρυπάρης, Δούζας, Δροσίνης, Ζάχος, Θεοδοροπούλου Άβρα, Θεοτόκης, Ιακοβίδης, Καζαντζάκης, Γαλάτια, Καζαντζάκη, Καμπάνης, Καμπούρογλου, Καρολίδης, Κόκκινος, Κορομιλάς, Μαλακάσης, Μαλέας, Μέναδρος, Νικολούδης, Νιρβάνας, Ξενόπουλος, Παλαμάς, Παπαντονίου, Παράσχος, Πασαγιάννης, Πολίτης, Πόψι, Κελιανός, Κύπης, Στρατίγης, Ταγκόμπλος, Σοκόμπλος, Θηλύρας, Χατζιδάκης, Χατζόμπλος, Χόρνς, Βο Αυτά τα γεωνότα πράγματι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο και ξέρω μου ότι γίνανε διαδηλώσεις στη Νέα Υόρκη, όπου στη Νέα Υόρκη και από τον εθνικό κήρυκα και τις εφημερίδες της Ατλανδής μαθαίνουμε ότι πάνω από 6.000 συμμετείχαν σε αυτή τη διαδείλωση, στην οποία πήραμε έως και έξι Αμερικανοί Γερουσιαστές. Στο Βρετανικό Κοινοβούλιο ένας φιλέλληνας βουλευτής ο Κόννορ κάνει επερώτηση στον αρμόδιο Υφυπουργό εξωτερικών για την περιοχή του Καυκάσου εκεί τον Χαμψουόρθ και του λέει «Οι Έλληνες είναι σύμμαχή μας». Εμείς τρία χρόνια πολεμούσαμε στα Δαρκανία και δεν μπορούσαμε να νικήσουμε το Γκέμπενγκ και το Πρέσλαου, δύο πολεμικά πλοία που προσέφερε η Γερμανία στους νεοτουρκούς. Και το 17 όταν πήρε μέρος ο Βενιζέλος, γιατί ως τότε είχαμε και εδώ το πρόβλημα με τις δύο κυβερνήσεις, την Βασιλική στην Αθήνα και την Βενιζελική της Τριανδρείας στη Θεσσαλονίκη, λέει «Δεν είναι ενδροπή τώρα εμείς να μη στηρίζουμε τους σύμμαχους μας, αφού βλέπετε ότι έχουμε στρατό στη Μοσούλη, γιατί δεν πηγαίνει λίγο πιο πάνω εκεί που είναι το θέατρο των εγκλημάτων». Και η κοινική απάντηση του Χαμσγόρθ είναι «Στη Μοσούλη υπάρχει πετρέλαιο, πιο πάνω υπάρχει αίμα και αυτό το αίμα μπορεί να είναι και για εμάς, για τους δικούς μας στρατιώτες, γιατί το να συμμετέχεις σε μια τέτοια πολεμική σύγκρουση σίγουρα θα έχεις και ο ίδιος θύμα». Ως έτσι δεν το καταλαβαίνω, γιατί είχα την εντύπωση όλα αυτά τα χρόνια που δούλευα, γιατί στο 14ο δεν έχω βάλει τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της Αμερικής του Σέι Τι Πάρτμετ. Αυτά δούλεψα πολύ αργά και δεν μπορούσα να δουλεύω γιατί είναι 38 καρούλια, είναι πάνω από 28.000 σελίδες, αλλά μια έτσι επιδερμική ανάγνωση που έκανα, κράτησα κάποια στοιχεία γιατί θα βγάλουν πολύ αξιόλογο υλικό και αυτά τα ντοκουμέντα μου. Θα σταθώ μόνο σε ένα αυτό που είναι το πιο συγκλονιστικό. Είπατε οι αρμοστές της Αγγλίας και της Γαλλίας και της Βρετανίας στην Κωνσταντινούπολη, επειδή γίνονται γνώστες των εγκλημάτων που διαπράττει ο κεμαλικός στρατός από τις ελληνικές κοινότητες, από την Εκκλησία, από τους ιεραποστόλους, από άλλες πηγές, αλλά γίνονται μάρτυρες και των εγκλημάτων που διαπράττει ο ελληνικός στρατός από την κεμαλική πλευρά, διότι κάνουν τα εγκλήματα και αμέσως στέλνουν και επιστολές διαμαρτυρίας, όχι ότι δεν γίνανε και από τον ελληνικό στρατό αντίστοιχες βαρβαρότητες. Θα πρέπει να λέμε και κάποιες αλήθειες. Υπάρχουν οι πηγές, είναι συγκλονιστικές και αυτές οι πηγές. Και έτσι διαμαρτύρονται και οι κεμαλικοί για τα εγκλήματα που διαπράττει ο ελληνικός στρατός. Σκέφτονται, είπατε οι αρμοστές, να κάνουμε μια ανακριτική επιτροπή, η οποία ανακριτική επιτροπή, να κάνει μια επιτόπια έρευνα στις περιοχές όπου γίνονται τα εγκλήματα αυτά και μήπως από αυτή τη διαδικασία κατορθώσουμε να πετύχουμε την πάυση των εγκληματικών αυτών πράξεων. Γι' αυτό λέει πρέπει να κοιτάξουμε ο Πρόεδρος της Ανακριτικής Επιτροπής να είναι μια κορυφαία προσωπικότητα. Και γι' αυτό απενθήθηκαν στον Υπουργό Εξωτερικών της Αμερικής, μια ουδέτερη χώρα, τον Χιούζ, στείλανε ένα ειπώμνια και λένε αυτό και αυτό σκεφτόμαστε. Θέλουμε να μας προτείνεται έναν ακαδημαϊκό, μια κορυφαία προσωπικότητα, έναν άνθρωπο που ασχολήθηκε και με ανθρώπινα δικαιώματα που είναι γνωστός, ώστε να αναλάβει να είναι Πρόεδρος αυτής της Επιτροπής. Ζητούμε από σας να προτείνετε κάποιον. Παίρνει το έγγραφο αυτό ο Υπουργός Εξωτερικών ο Χιούζ, το μέλετα, το αξιοποιεί ο ίδιος, τους συμφέρει να πάρουν μέρος ή δεν τους συμφέρει, ήδη μυρίστηκαν το πετρέλαιο της Μοσούλης και οι Αμερικανοί και έχουν πλέον όνειρα για την συγκεκριμένη περιοχή. Είναι συγκλονιστικό το υπόμνημα, το οχτασέληδο υπόμνημα επίσης του Υπουργού Εξωτερικών της Αμερικής το Χιούζ, προς τον Πρόεδρο της Αμερικής τον Χάρντινγκ, στον οποίο το έγγραφο του λέει αν πάρουμε μέρος ποιά είναι τα θετικά και τα αντικά, αν δεν πάρουμε μέρος ποιά είναι τα θετικά και τα αντικά. Από το οχτασέληδο μια παράγραφο διαβάζω και θέλω να σας κλείσω γιατί νομίζω ότι σας κούρασα. Η άρνησή μας να συμμετάσουμε στην έρευνα θα έχει πιθανόν τις παρακάτω επιπτώσεις. Θα προσβάλλουμε ένα μεγάλο μέρος Αμερικανών που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον για τους Χριστιανούς της μικρασίας. Θα ήταν δύσκολο να τους εξηγήσουμε ικανοποιητικά την άρνησή μας αφού δεν μας ζητήθηκε να κάνουμε τίποτε παραπάνω από το να συμμετάσουμε για να εξεκριβώσουμε τα γεγονότα. Θα πιστέψουν εύκολα την κατηγορία ότι η άρνηση αυτή ήταν μέχρι ενός σημείου η αιτία των επακόλουθων δυσκολιών. Θα είναι ακόμα πιο δύσκολο να εξηγήσουμε τη στάση μας λαμβάντας υπόψη τη συνεχή επιμονή μας στην προστασία των εμπορικών μας εμφερόντων στην Εγκύση Ανατολή. Φυσικά θα υποθεί ότι ήμασταν περισσότερο συνήγοροι του Αμερικάνικου ενδιαφέροντος για το πετρέλαιο παρά για τις χριστιανικές ζωές. Είναι έγγραφο από τα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της Αμερικής 1921 και 100 χρόνια μετά συνεχίζουν να ενδιαφέρονται περισσότερο για το πετρέλαιο παρά για τις ανθρώπινες ζωές των λαών της περιοχής αυτής. Σας είπα ότι για μένα τα πιο συγκλοντιστικά δοκιμέντα είναι καιρμανικά, αυστριακά αλλά και τα τουρκικά. Και το θέμα είναι ότι μπορούν όλα οι συνάδελφοι ιστορικοί διεθνολόγοι σε συνέδρες να πούνε ότι Φωτιάδης και εσύ πλαστωγραφούν και είναι αυτά ψεύτικα. Αλλά τι μπορούν να πούνε για τα πρακτικά του κεμαλικού κοινοβουλίου. Εκεί δεν μπορούν να πούν ότι συμμετέχουμε και εκείνοι εμείς διότι το 1921-22 μέσα στα πρακτικά του κοινοβουλίου στην Άγγυρα, που αποφασίζουν για τον εκτοπισμό και τον αφανισμό των Ελλήνων, υπάρχουν βουλευτές του κεμαλικού, όχι του Σουλτανικού. Στον Σουλτανικό υπήρχαν πολλοί του κεμαλικού κοινοβουλίου, που είναι αντίθετοι με τα εγκληματικά γενοκτονικά μέτρα. Και μάλιστα υπάρχει ένας βουλευτής της Προύσας, ο Εμήμ Πέης, ο οποίος στις 21 Αυγούστου του 1922, μέσα στο κεμαλικό κοινοβούλιο, καταγγέλει αυτούς που διαφωνούν με τα μέτρα της εθνοκάθαρσης, γενοκτονίας, γιατί εκεί πέκτηκε το εθνοκάθαρση, δεν είναι μια αδύνατη καταγραφή των εγκλημάτων. Απλώς με την εθνοκάθαρση θέλω να ξέρετε ότι δεν μπορεί να διωχτούν ποινικά, αν πούμε και αυτό το θέλουν οι Τούρκοι. Ναι, πες ότι κάνουμε εθνοκάθαρση, να μην προχωρήσουμε σε ποινικά δικαστήρια. Μόνο με τη λέξη γενοκτονία μπορούμε να προχωρήσουμε. Και λέει ο Εμίν Μπέις ότι αυτοί οι βουλευτές εδώ μέσα είναι οπαδοί του ποντιακού ιδεόδους και έχουν στις φλεύες τους βρώμικο αίμα που σημαίνει ότι είναι κρυπτοχριστιανοί ή είναι χριστιανοί και παρουσιάζονται ως... Ωστόσο, παρά την πρότασή του, υπάρχουν κάποιοι βουλευτές μέσα τους οποίους είναι και ο βουλευτής της Συνόπης, ένας άνθρωπος που έζησε μαζί με τους Έλληνες και είδε ότι από το 16 ήδη τους είχαν αφανίσει όλους όπως μας είπε και ο Κίκχοφ ο Γερμανός Πρόξενος ότι εξωρία και εξωλόθρευση είναι η ίδια έννοια, δηλαδή είναι θάνατος. Ο Χακί Χαμή Μπέις, διαβάζω ένα πόσπασμα κατά λέξη από το Κεμαλικό Κοινοβούλιο πρακτικά που έχουν ευγή πριν από 12 χρόνια σε τέσσερις τόμους αυτά τα πρακτικά της τριετίας του Κεμάλ. Το πρόσωπό μας θα είναι αιώνια κυλιδομένο εξαιτίας των εκτοπίσεων. Εάν οι εκτοπισμοί γίνονται προκειμένου να δολοφονηθούν ανθρώπινες ψυχές τότε κύριε αυτό είναι άκρως αποτρόπιο ζήτημα. Μας εντροπιάζει ενώπιον του σύμπατος κόσμου γιατί τότε η κυβέρνηση δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Τα είδα με τα δικά μου μάτια. Μετά παίρνει το λόγο ο βουλευτής του Καθιά Καλύπ και μεταξύ άλλων λέει Κύριοι να είστε βέβαιοι ότι ό,τι κακό έχει αναφυεί, έχει αναφυεί από τις έκτακτες εξουσίες που παρασχέθηκαν. Δεν αντιλαμβάνομαι εκείνο που θα ανορθώσει μια χώρα είναι οι νόμοι και εκείνο που θα την καταστρέψει η παρονομία. Έκτακτες εξουσίες σημαίνουν απολύτως κατά το κέφι του καθενός να κρεμά και να σφάζει ανθρώπους, να καταστρέφει πόλεις, να κρεμίζει τα σπίτια που βρίσκει μπροστά του, να εγκαταλείπει το σύμπατο σε μια καταστροφή. Γιατί τα άτομα που ασχολούνται με την καταστολή για να μην δώσουν λογαριασμό για εκείνους που κλέβουν πυρπολούν τα σπίτια. Με πρόφαση των εκτοπισμών των ποντίων κατέστρεψαν το βίος και τα πράγματα των χωριών. Θέλω όλοι να είναι μάρτυρες ότι εγώ δεν σύμφωνο με τον εκτοπισμό κανενός. Η εξωρία είναι μια βόμβα για τη χώρα, είναι τρομερό. Πόσα χρόνια μετά θα τα πληρώσουμε τους εγκληματίες να τους επιλέξουν τα δικαστήρια όπως και τους αθώους. Μετά παίρνει το λόγο ο βουλευτής της Μερσίνας ο Σαλαχετίν Μπέις, και ο οποίος μεταξύ άλλων διαβάζει ένα μικρό απόσπασμα. Μήπως είναι αυτή η επιθυμία της αθροσυνέλευσης να μην απομείνει κανένας μη Μουσουλμάνος, να εξοριστεί και ο τελευταίος και αφανιστεί. Σε μια τέτοια περίπτωση πως θα ζήσουμε μέσα στον κόσμο. Θα με συγχωρέσετε αλλά η διευθέτηση αυτού του προβλήματος αποτελεί τον εθνικό μας βίο. Κύριοι μία κυβέρνηση, μία κυβέρνηση ισλαμική, μία κυβέρνηση ωσμανική, ό,τι θέλετε πείτε, μία κυβέρνηση τουρκική, είναι κυβέρνηση όλων των υπηκών που τελούν υπό τις εντολές τους, ανεξαρτήτως θρησκείας φίλου θρησκευτικού δάγματος. Ή μήπως είναι κυβέρνηση μόνο των Μουσουλμάνων. Θα απονέμει ήση δικαιοσύνη. Και στο σημείο αυτό τον διακόπτει ο βουλευτής της Κεσάριας ο Σμαν Μπέις και το λέει «Είναι πολιτική λεηλασίας καταστροφής». Και ξαναπαίρνει τον λόγο Σαλαχιατίν Μπέις και λέει «Ποιος αμαύρουται το δυστυχισμένο το έθνος και θα διερωτηθεί σε ποιανού άραγε έθνους στην ιστορία μπορούν να τιμώνται και να επενούνται οι φόνοι». Αυτά είναι για μένα τα πιο συγκλονιστικά ντοκουμέντα που μπορώ να αξιοποιήσω και από την πλευρά ας πούμε των Οθωμανικών εγγράφων που έχω στα χέρια μου. «Συγχωρέστε με, είπε κάποτε ο Μπεν Κουριού, αλλά ποτέ μη ξεχάσετε. Η μνήμη δεν είναι παρελθόν, είναι σπόρος της σκέψης και του καρπού. Είναι θεμέλιο της ζωής». Είναι μια φράση που δανείστηκα από τον Αργύρη Σφουντούρη που επέζησε της σφαγής του δίστωμου. Η άλλωση της μνήμης είναι το τελευταίο στάδιο της εθνικής επιβίωσής μας. Είναι ένα βήμα πριν την εθνική αυτοκτονία μας. Για αυτό, όταν η μνήμη αλώνεται συνειδητά από σκοτεινά κέντρα αποφάσεων και διαστρεβλώνεται η αληθινή ιστορία, τότε επιβάλλεται η ποινικοποίησή της. Επιβάλλεται η διαρκής μνήμη γιατί δικαιώνει από τίμια τα θύματα και τους απογόνους, αλλά και γιατί δημιουργεί προϋποθέσεις για να μη γνωρίσει η ανθρωπότητα στο μέλλον τραγικά φαινόμενα. Θέλουμε μια φιλία με όλους τους δημοκρατικούς λαούς. Όμως ποτέ δεν θα συμβιβαστούμε με κατακτητές και σταυροτίδες. Δε θα μετατραπούμε, μας συμβουλεύει ο Βάσος Λησαρίδης, μια κορυφαία πολιτική προσωπικότητα της Κύπρου, σε εθελούσιους ραγιάδες και ομοτράπεζους με τους κατακτητές και τους βιαστές. Σήμερα η Τουρκία απαιτεί ανταμοιδή για το έγκλημά της κατά της Κύπρου, όπως ο Ταλάτ Πασάς απαιτούσε το 2015 και το 2016 να εισπράξει από τους Αρμένιους και τους Έλληνες του πόντου τις ασφάλειες ζωής των απαγχονισμένων. Ο συνάδελφός μου στην Κερασούντα που τον επισκέφτηκα και συνεργαστήκα μες στο διβλίο για τον καπετάν Γεώργη, τον ισόβιο δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης, μου είπε ότι η δεύτερη πλουσιότερη οικογένεια στην Κερασούντα είναι η οικογένεια του Βαρκάρη Τωπάλος Μάν. Γι' αυτό όλοι πρέπει να είμαστε πόντι γιατί όλοι είμαστε Έλληνες, Κύπριοι, Πελοποννήσιοι, Θεσσαλείοι, Ιππηρώτες, Θρακιώτες, Μικρασιάτες. Αν δεν αγωνιστούμε όλοι μαζί για τη διεθνή αναγνώριση θα μας κυνηγάει όχι μόνο εθνικά και συναισθηματικά αλλά και διδακτικά η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Σας ευχαριστώ. Θα ήθελα να σας δείξω απλώς για να καταλάβετε τι κάνουν οι Τούρκοι και τι δεν κάνουμε εμείς. Ίσως μια άλλη φορά θα έπρεπε έτσι. Έχω εδώ μια φωτογραφία του 2012. Έχουν στη μεγάλη γιορτή που κάνουν 19 Μαΐου στη Σαμψούντα, διότι 19 Μαΐου επιβάστηκε ο Κεμάλ στην Σαμψούντα για να επιβάλλει τα μέτρα της εθνοκάθαρσης του. Εκεί κατασκευάσανε μια σημαία 1919 μέτρα, την οποία σημαία κρατούσαν 10.000 μαθητές. Βλέπετε εδώ η φωτογραφία. 10.000 μαθητές κρατούσανε τη σημαία μπροστά στους επίσημους. Τι είναι οι 19 Μαΐου για τους Τούρκους και τι δεν είναι για εμάς. Θα μου επιτρέψετε μόνο να σας δείξω μια φωτοτυπία από ένα παλαιό βιβλίο πρακτικής αρθματικής, πώς μαθαίνουν τα παιδιά στο τουρκικό δημοτικό σχολείο πρόσθεση και αφαίρηση. Θυμάμαι από τα δικά μου χρόνια ότι παίζαμε με κάτι μανταρίνια και μήλα και δεν ξέρω, τέτοια. Δέστε τι λένε οι ασκήσεις εδώ. Ο Ατατούρκ στις 15 Μαΐου επιβιβάστηκε στο καράδι Μπάντιρμα, αναχώρησε από την Κωνσταντινούπολη, έφτασε στη Σαμψούντα μετά από τέσσερις μέρες. Πόσες Μαΐου ο Ατατούρκ έφτασε στη Σαμψούντα? Δέστε τώρα, κάποιοι θα πούνε, εντάξει, χρησιμοποιεί τον... Σήμερα εμείς οι εκπαιδευτικοί λέμε ότι χρησιμοποιεί την πρακτική αρθυμητική για να περάσει μέσα από την πρακτική αρθυμητική στην ιστορία και να πει μετά τα παιδιά, και τι έγινε στις 19 Μαΐου. Είχα 20 λίρες, στις 19 Μαΐου αγόρασα σημαίες για 12 λίρες, πόσες λίρες μου έμειναν. Έτσι είναι όλες οι ασκήσεις. Κάποτε μου είπε έναν σημένος τέλεχος της πολιτικής μας, ότι κάποια ώρα θα αναζητήσουνε τους 14 στόμους η πολιτεία και θα τους αξιοποιήσει, θα πει η ώρα. Και νομίζω ότι ήδη ξεκίνησαν κάτι τέτοιο. Θα ήθελα να πω μόνο ένα βράγμα, ότι σ' αντίθεση με την ελληνική πολιτεία αυτή που τα αξιοποίησε πολύ καλά, είναι η Τουρκία. Γιατί το 2002 ο Υπουργός Παιδείας της Τουρκίας ζήτησε από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση να προσθεθούν έξι μαθήματα, ως θέμα του έχουν μόνο το ποντιακό ζήτημα. Για να μπορέσουμε, λέει, να απαντούμε από εδώ και πέρα στις ανιστόρητες καταγραφές των Ελλήνων περί γενοκτονίας. Σας διαβάζω μόνο έτσι να πάρετε μια γεύση να δείτε τι λέει στο βιβλίο «Επαναστατική ιστορία της Τουρκικής Δημοκρατίας και Ατατουρκισμός» και είναι η διδακτική στόχη. Είναι τα πρόσθετα μαθήματα που μπήκανε, ένα από τα έξι. «Κατανόηση των δραστηριοτήτων για την πραγματοποίηση των ισχυρισμών περί πόντου κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου». Επιμέρου στόχη. «Να αποκαλυφθούν οι δραστηριότητες των ποντιακών συμμωριών κατά τον Πρώτο Παγκοσμιο Πόλεμο». Δεύτερο. «Να διευκρινιστεί ο σκοπός της υποστήριξης των ποντιακών συμμωριών κατά τον Πρώτο Παγκοσμιο Πόλεμο και της δυνάμης της Αντάντης». «Να αποκαλυφθεί τρίτον η συνεργασία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των εξαρτώμενων από αυτών εκκλησιών με τις ποντιακές συμμωρίες». Τέταρτο. Εξηγηθούν τα μέτρα που έλαβε η Οθωμανική Κυβέρνηση ενάντια των ποντιακών συμμωριών κατά τον Πρώτο Παγκοσμιο Πόλεμο και μέσως μετά «Κατανόηση των δραστηριοτήτων για την πραγματοποιήση των ισχυρισμών περί πόντου μετά τη συνθήκη ανακοχής του Μούδρου» και αναφέρεται στη δημοκρατία του πόντου και πολλά άλλα. Όμως, σαντίθεση με τον ελλαδικό χώρο, στη σημερινή μικρασία έχουμε πολλούς, πάρα πολλούς φίλους, αγωνιστές και ανθρώπους που στηρίζουν τον αγώνα μας για τη διεθνία αναγνώριση. Ένας από αυτούς μεταφράζει και σε λίγους μήνες πιστεύω θα είναι το βιβλίο μου και στα τουρκικά έτοιμο. Ένας άνθρωπος που φυλακίστηκε αλλά αντέχει ακόμη και το ξύλο και τις φυλακίσεις και πιστεύω ότι σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα είναι ολοκληρωμένο. Ο Σαήτ Σετίνογλ ήταν ο κεντρικός ομιλητής πέρσι της Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματίων Συμπλατείας της Αγίας Σοφίας, ο Τούρκος Διανούμενος, τον οποίο θα έχω εδώ πρώτη Μαΐου για τρεις μέρες. Υπερβίνερ Πίλη Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας. Έχει γράψει ένα καταπληκτικό βιβλίο. Πιστεύω ότι υπάρχει στην βιβλιοθήκη. Αν δεν υπάρχει θα φροντίσω να σας το φέρω εγώ. Το βιβλίο είναι στα τουρκικά και μεταφράστηκε από τις εκδόσεις Τσουκάτου με τον τίτλο «Η νιώβη θρυνούσε για τη μικρασία». Και θα έλεγα, η ίδια μιλάει για 353.000 θύματα Ελλήνων του πόντου. Τουρκάλα. Υπάρχει το βιβλίο. Χαίρομαι πολύ. Είναι ένα βιβλίο που να το προτείνετε στα παιδιά, να το διαβάζουν. Είναι ένα βιβλίο που γράφτηκε από μια καθηγητρία κοινωνιολογίας. Και, ας πούμε, όταν έραξαν ο κορυφαίος καθηγητής στο Πρίνστον τώρα, που έχει γράψει αρκετά βιβλία για τις γενοκτονίες Αρμενίων και Ελλήνων του πόντου, και πάρα πολλοί άλλοι. Σε αυτό το βιβλίο μου, τώρα δεν το κάνω προπαγάνδα για να πάρει κανείς, έχω τα ονόματα και την δράση περίπου 15 διανοούμενου, είναι αλληλεγγύη στον αγώνα μας, γιατί θέλουν, λέει, μέσα από αυτή τη διαδικασία, να μην έχουν την ενοχή για τα εγκλήματα που διέπραξαν οι παππούδες τους σε βάρος των αυτόχθων λαών της Μικράς Ασίας. Είμαι στη διάθεσή σας, αν θέλει κάποιος να ρωτήσει κάτι. Ναι. Ε, δεν υπάρχει σύμπνευα, αυτή είναι αλήθεια. Και σε άλλες χώρες, να μην νομίζουμε ότι είμαστε μόνο εμείς που δεν έχουμε αυτή τη σύμπνευα, δεν υπάρχει σύμπνευα και σε άλλους. Απλώς, σε στρατοκρατικά καθεστώτα, όπως είναι η Τουρκία, κυρίως η Τουρκία του Ερδογάντ, τώρα, εκεί υπάρχει η γνώμη του ενός. Υπάρχει η γνώμη του κεφαλιού του, αν ονειρεύεται κάτι τέτοιο. Και το θέμα είναι ότι οι πόντιοι λέμε, απιστερνέας, οι Τουρκοίς καλαφορισμένοι είμαστε. Ο ίδιος έχει ποντιακή καταγωγή και είναι από την ποταμιά της Εριζούντας του Πόντου. Και η κάτοικη, όταν πήγε στο χωριό του, τον καλωσόρισαν, καλώς ήρθες στην ποταμιά, δεν χρησιμοποίησαν το τουρκικό όνομα. Και τότε οι Κρίζιλοι, που τώρα το συστήριξαν, είπανε ποιον έχουμε εδώ, πρωθυπουργό, αυτόν που έχει βρώμικο αίμα. Ναι. Δεν αναφερθήκατε για τους κρυπτοχριστιανούς. Σήμερα ήταν για τη γενοκτονία. Άμα πιάναμε και τους κρυπτοχριστιανούς, θα εντούνανε με αδάκες, έτοιμοι είναι. Ήθελα να κρατήσω το ακροατήριο μου και ευχαριστώ πολύ, γιατί βλέπω ότι σεβαστήκατε την πολυλογία μου, αλλά φρόντισα να είμαι, όσο γίνεται πιο περιεκτικός με τις πηγές, να δώσω κάποια πράγματα, γιατί δεν φρόντισα να μιλήσω έτσι λογοτεχνικά ή θεωρητικά. Κάθε τι που έλεγα, ήθελα να το στηρίξω σε κάποια πηγή. Θα ήθελα να μας πείτε με λίγα λόγια το ρόλο της Σοβιετικής Ένωσης πάνω σε αυτό το... Γιατί και συνορεύει... Ναι, είναι ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια. Ο 13ο τόμος από τους 14 είναι τα αρχεία του Υπουργιού Εξωτερικών της Ρωσίας και το προσωπικό αρχείο του Λένι. Ήταν η περίοδος που χάρησε τον Γαβριελ Ποπόφ, το δήμαρχο της Μόσχα, στον ελληνικής καταγωγής και φίλο μου, με τη δυνατότητα να μπω μέσα στα αρχεία και να μπορέσω να συγκεντρώσω. Και είχε δώσει και κατευθύσεις ώστε να μου δώσουν υλικό. Και έτσι μπορώ να πω ότι γνωρίζουμε... Ως το 1917 όλα τα έγγραφα είναι υπέρ των Ελλήνων. Και γι' αυτό και όταν έρχεται και ο ρωσικός στρατός το 16η στην Τραπεζούντα, όχι μόνο παραχωρεί την διοίκηση στους Έλληνες, στον Χρύσαδο το Μητροπολίτη, και μάλιστα ο υπεύθυνος του στρατού του Ανατολικού Πόντου κάνει επερρώτηση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο της Μόσχας. Τώρα που είμαστε στον Πόντο και έχουμε τον δικό μας Μητροπολίτη στην εκκλησία, ποιον Μητροπολίτη πρέπει να αναφέρουμε και ανού το όνομα πρέπει να αναφέρουμε. Και βλέπουμε ότι όταν πήγαμε στον Πόντο, έκαναν όλες τις δικές μας κορδιά και είπαν του Χρύσαδου. Εκεί η περιοχή είμαστε εμείς, δεν είναι δική μας περιοχή, είναι των Ελλήνων που αγωνίζονται για τη δημοκρατία του Πόντου. Και ήταν όλα με λιγάλα. Τα πράγματα όμως διαφοροποιούνται μετά μέσα από τα πολιτικά λάθη, γιατί μερικές φορές κατηγορούμε ως αντιβενιζελικός και λέω δεν είμαι αντιβενιζελικός. Υπήρχε κάτι πιο καλύτερο, αλλά ο Βενιζέλος της Ελλάδας είναι ένας πολύ μικρός πολιτικός για τον οικουμενικό ελληνισμό. Εκεί έπαιξε το παιχνίδι των συμμάχων. Δεν μπόρεσε να κρατήσει τα γκέμνια και να πει ως εδώ. Γιατί με την Αντάρτα, Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία ως συμμαχία, έχουν και άλλες εμπορικές και οικονομικές διαπραγματεύσεις. Και οι Γάλλοι επενδύουν δισεκατομμύρια, ειδικά στην Κριμαία και την περιοχή της Οδυσσού. Είναι το ομορφότερο κομμάτι της Ρωσίας, η Κριμαία αυτή η περιοχή. Και όταν επικρατεί ο Λέννην, με την επανάσταση λέει, εγώ εκεί επενδύσαν τα δισεκατομμύρια με σκόπο, στα επόμενα χρόνια να μπορέσουν να έχουν τα κέρδη που θα καρπόνονταν από τα κτίρια και γενικά τα έργα που έχουν φτιάξει. Έρχεται ο Λέννην και λέει, εγώ δεν αναγνωρίζω τα χρέη των τζαρικών. Ουσιαστικά χάνονται τα χρήματα των Γάλλων που επενδύσαν εκεί. Και έτσι οι Γάλλοι συμμετέχουν στον εμφύλιο πόλεμο της Ρωσίας, για οικονομικούς λόγους που έχουν ήδη, για να μπορέσουν να πετύχουν αν νικηθεί ο Λέννην, θα μπορούν να κρατήσουν τις τεράστιες περιουσίες που έχουν στην περιοχή εκεί. Εμάς με την έολη υπόσχεση ότι θα μας ενισχύσουν στις δίκαιες διεκδικής που έχουμε στο μικρασιατικό χώρο, ο Βενιζέλος πέφτει στην παγίδα των Γάλλων και στέλνει 23.300 Έλληνες στρατιώτες το 19, στην Κριμαία το 19. Όταν το 19 αν έστελνε χίλιους στρατιώτες στην Κριμαία να πολεμήσουν τους Ρώσους που πολεμούσαν με τους Ρώσους. Το πιο λυπηροπιο είναι ότι τους στείλαμε πού, σε μια περιοχή που ο ελληνισμός χρωστούσε χάριτες στην ομόθρησκη Ρωσία, γιατί κάθε φορά που διώκονταν ο ελληνισμός και από τα Γεωπελαγίτικα νησιά, αλλά κυρίως από τη Μικρά Ασία, ιδιαίτερα από τον Πόντο, καταφεύγαν σε η ομόθρησκη Ρωσία. Το 1917, στο συνέδριο που γίνεται στο Σαγαρόκτη της Ρωσίας, αποκαλύπτεται ότι ο ελληνικός πληθυσμός, με βάση της αποφάσης των 32 προξένων και υποπροξένων που έχουμε στην Ρωσία, ο ελληνικός πληθυσμός ήταν 750.000. Προσέξτε, 1917, 750.000 Έλληνες, όταν στην Ελλάδα ο ελληνισμός είναι 3.800.000. Άρα δεν είναι μικρός ο αρισμός των 750.000. Και εμείς στέλνουμε τον στρατό μας μέσα σε αυτόν τον χώρο, όπου αυτός ο ελληνισμός θεωρείται αμφίβολης στην ομιμοφροσύνης και σε αυτήν την περίοδο χάθηκαν πάνω από 200.000 Έλληνες, 200.000 Έλληνες κατά διάρκεια του εμφυλίου και από τους Μπολτσεβίκους και από τους Τσαρικούς, αλλά ακόμη και από τους Αναρχικούς του Μαχνώ. Στον εμφύλιο όταν γινάει κανένας δεν σκέφτεται το δίκιο του αλλού, είδαν ότι στα πλούσια χωριά των Ελλήνων των παραλιακών περιοχών χρειάζονταν για το στρατό τους, είτε οι Μπολτσεβίκοι είτε οι Τσαρικοί τροφές. Τα κτίματα και τα ζώα και οι τροφές και οτιδήποτε είχαν οι Έλληνες, φαγώθηκαν κατά την διάρκεια του εμφυλίου και πολλοί κατηγορήθηκαν ότι πήραν το μέρος του ενός ή του άλλου και έτσι την πλήρωσαν ακριβά. Αυτό το κεφάλαιο είναι που δεν θα πρέπει ποτέ το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, δεν θα τολμήσουν ποτέ να βάλουν τέτοια κεφάλαια, γιατί αν βάλουμε αυτά τα κεφάλαια θα πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε, θα πρέπει σε κάθε χωριό και σε κάθε πόλη να υπάρχουν και σε κάθε συνεκισμό δρόμοι με τα ονόματα όλων αυτών των μεγάλων πολιτικών μας. Τα ντοκουμέντα είναι συγκλονιστικά. Αποτέλεσμα, ο Λένιν όταν επικράτησε και σ' αντίθεση με την κομμουνιστική ηγεσία του Νοβοροσίσκη, που έρχεται σε επαφή με τους Έλληνες και τους λένε, αν μας αναγνωρίζετε εμείς είμαστε έτοιμοι να σας δώσουμε οπλισμό, να πάτε να συνεχίσετε τον αγώνα για την κατάκτηση των εδαφών που θέλετε ακόμη το 17 και υπάρχει στα αρχεία του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας, το έχω γιατί θα χρησιμοποιηθεί τώρα για ένα κεφάλαιο καινούριο που γράφω, το έγγραφο που λέει ότι είναι έτοιμοι οι Μπολτσεβίκοι να μας βοηθήσουν αρκεί και εμείς το ελάχιστο που ζητούν από μας είναι να αναγνωρίσουμε την επανάστασή τους. Και εμείς λέμε θα είμαστε η τελευταία χώρα που θα αναγνωρίζει, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε πρώτα όλες οι συμμαχικές και μετά εμείς. Μας προφταίνει ο Κεμάλ, ο οποίος θα πρέπει να πούμε ότι ήταν ένας πολύ μεγάλος και έξυπνος στρατηγός. Αυτό δεν μπορούμε να του το αντισβητήσουμε. Απλώς, σε αντίθεση με τον Μέγα Λέξανδρο που ήταν επίσης μεγάλος και γενναίος, δεν διέπρατε γενοκτονίες, επιμιξίες έκανε ως την Τουρκμενία και συμφιλίωση των λαών, ενώ αυτός εφάρμοσε τα μέτρα γενοκτονίας σε βάρος των Ελλήνων, γι' αυτό δεν μπορεί να είναι κορυφαία πολιτική προσωπικότητα όπως θέλουν. Ο Κεμάλ όμως ήρθε σε επαφή με τον Λένι και από τη στιγμή που ήθελε μια αναγνώριση, πέτυχε αυτό το πολύ διπλωματικό παιχνίδι που με την αναγνώριση να ζει 10 δισεκατομμύρια χρυσές λίρες συν τεράστιο πολεμικό υλικό. Ο τόμος 14 είναι όλο αυτό το ρωσικό υλικό που παραχώρησαν οι Μπολτσεβίκοι στον Κεμάλ, διότι σύμφωνα με τον βιογράφο του τον Άρμστον, ως το 21 ο ίδιος κοιμόταν με τις σαρβίλες του δεμένες γιατί φοβόταν και ο εξαντλημένος στρατός του που δεν είχε ούτε ρούχα. Αν δεν υπήρχε η τεράστια οικονομική και στρατιωτική βοήθεια των Πολιτσεβίκων, δεν θα μπορούσε να είχε κάνει ούτε ένα βήμα. Το παιχνίδι χάθηκε μετά από αυτή τη συνθήκη και κάποτε πρέπει να μάθουμε να λέμε, γιατί μας πρόδωσαν οι σύμμαχοι μας Γάλλοι και κάποια σάπια όπλα που είχαν συγγυλικία τα παραχώρησαν στον Κεμάλ, αλλά ουσιαστικά η στρατιωτική βοήθεια ήρθε από τη Σοβιετική Ένωση και παίχτηκε εκεί το παιχνίδι. Είμαι στη διάθεσή σας η επόμενη φορά να είναι αυτό το θέμα. Είναι χαρά να ακούσω, ναι. Να σας ευχαριστήσουμε κύριε Φωτιάδη για την τόσο εμπεριστατωμένη αφήγηση αυτών των τραγικών σελίδων της ιστορίας μας. Και ήθελα να σας ρωτήσω εσείς που αντλείτε στοιχεία από αυτούσιες πηγές ιστορικές και από διάφορα μέρη, έχετε διαπιστώσει ότι πίσω από κάθε καταστροφή της πατρίδας μας υπάρχει μια μεγάλη προδοσία από μέρους των Ελλήνων πολιτικών και μήπως συνεχίζεται... Ευχαριστώ. Εντάξει. Εκεί θα πρέπει πρώτα να αναλάβουμε ήδη τις ευθύνες μας. Ποιοι είναι αυτοί οι μεγάλοι πολιτικοί, ποιοι τους ψηφίζουν αυτούς τους μεγάλους πολιτικούς. Θα πρέπει πρώτα τις δικές μας ευθύνες και μετά θα πρέπει να φτάσουμε και σε αυτούς. Είναι ένα θέμα που θέλω να μην το σχολιάσω. Να ακούσω όμως κάτι ήθελε η κυρία εδώ. Επικαλεστήκατε κάτι γερμανικά έγγραφα όσον αφορά τη γενοκτονία. Η Γερμανική Βουλή την αναγνώρισε τη γενοκτονία των Ποντίων. Η Γερμανική Βουλή πέρσι για πρώτη φορά αναγνώρισε την γενοκτονία των Αρμενιών και των λοιπόν χριστιανικών λαών. Και αυτό γιατί. Εδώ μπορώ να πω. Την Βουλή, πρώτη φορά, αναγνώρισε την γενοκτονία των Αρμενιών και των λοιπόν χριστιανικών λαών. Και αυτό γιατί. Εδώ μπορώ να πω. Την συνειδητή απουσία της ελληνικής πολιτείας. Πριν απαντήσετε να σας πω κάτι. Επικαλεστήκατε και τον Αργύρη Σφουδούρη. Ο οποίος έκανε μεγάλο αγώνα να αναγνωριστεί η σφαγή του διστόμου. Οι Γερμανοί τις ειδικές τους καταστροφές δεν τις αναγνώρισαν. Αλλά αναγνωρίζουν άλλων λαών. Πώς το βλέπετε αυτό και βασίζεται στα έγγραφα των Γερμανών. Εγώ σας είπα τι έκανε ο Πρόεδρος της Γερμανικής Δημοκρατίας, ένα. Δεύτερον, για πρώτη φορά, με πρόταση του Τζέμες Δεμίρ, του αρχηγού του κόμματος των Παρασίνων, της Βατζηβιτεβέργης, ζητείται η αναγνώριση της γενοκτονίας. Και εκεί, στην αναγνώριση της γενοκτονίας, οι Αρμενοί πηγαίνουν με τους υπουργούς εξωτερικών και τους πρεσβευτές και όλους, και υπάρχουν έξω πάνω από 1.500 Αρμενοί. Και θυμάσαι πήγε ένα πουλμαν με ποντίους από την Ομοσπονδία έξω από το Κοινοβούλο και συλλέγει. Άρα και το ότι βάλανε και το λυπή Χριστιανίνη υπέρ αρκετό, δεν πήγε ούτε ο Πρέσβης ούτε ο Πρόξενος. Και αυτό γιατί σας είπα ότι υπάρχει μια λογική τουρκοφοβία, ακόμη και σήμερα, και το βλέπουμε. Θα θέλα όμως να πω ότι εμείς είμαστε σε ένα πολύ καλό δρόμο. Σε αντίθεση και με όλη την αυστηρή κριτική που κάνω απέναντι στα κόμματα, θα πρέπει να σταθώ με πολύ σεβασμό απέναντι στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας μας, τον Παυλόπουλο, στον οποίο κάποια στιγμή, όταν θέλησε να στηρίξει τον αγώνα μας και του χάρισα το 14ο, από εκεί και πέρα δημιουργήθηκε μια πολύ ζεστή σχέση και πρωτοστάτησε ώστε το Μουσείο που είχα πέρσι 19 Μαΐου στο Σύνταγμα της Αθήνας να μην προστάρεις ώστε να μου παραχωρηθεί στο Στρατόπεδο Παύλου Μελά τώρα ένα κτίριο για να κάνω το Μουσείο και Αρευνικό Κέντρο της Γενοκτονίας. Αυτό είναι το όνειρό μου. Εκεί θα υπάρχει όλη η πρικατομπενήντα χρόνων που συγκέντρωσα γιατί ο πολιτισμός δεν ανήκει στα άτομα, θα πρέπει να μπει και πιστεύω ότι εφόσον έχουμε και το χώρο μας, γιατί μέχρι τώρα μας λείπει ο χώρος. Είναι χίλιοι Εβραίοι στη Θεσσαλονίκη και έχουνε δύο Μουσεία και ο Μπουτάρης κατόρθουσε τώρα να μην προσπαθήσει. Και ο Μπουτάρης κατόρθουσε τώρα να πάρει 10 εκατομμύρια από τους Γερμανούς και άλλα 10 από το Ίδρυμα Νιάρχου για να κάνουν ένα μεγάλο Μουσείο στη Θεσσαλονίκη. Και εμείς για πρώτη φορά πετύχαμε και εδώ δεν θα πρέπει να πω ότι και ο Καμένος συνέβαλε. Ήτανε η πρόταση του Προέδρου που έκανε στον Καμένο και δέχθηκε και στη συνέντευξη που είχε στην διεθνή έκθεση ανακοίνωσε ότι στο χώρο του στρατοπέδου θα γίνει το Μουσείο Γεννακτονίας του Φωτιάδη, το οποίο ανακοίνωσε και ο Τσίπρας και ο Καμένος και στην παραχώρηση του στρατοπέδου στο Δήμος Παύλου Μελά πριν από ένα μήνα. Την ημέρα που έκανα εγχείρηση εγώ, μια εγχείρηση που είχα, μια περιπέτεια. Και έτσι τώρα ετοιμάζουμε αυτό το χώρο που είναι εκκρανίου τόπος, το στρατόπεδο γιατί είναι τελείως ρημαγμένο, αλλά είναι ο ιδανικότερος χώρος γιατί εκεί μέσα υπάρχει τραυματική εμπειρία, εκεί μέσα η γερμανική κατοχή, εκεί μέσα ο δημοκρατικός στρατός φυλακίστηκε, εκεί μέσα έχουν υποστεί τα πάρδινα όλοι οι δικοί μας και αυτός ο τραυματικός χώρος του στρατοπέδου προσφέρεται να γίνει ένα μουσείο και της εθνικής αντίστασης αλλά και της διανοκτονίας των Ελλήνων και των Μικρασιαντών και γιατί όχι και των Θραγκοτών και όλων των άλλων Ελλήνων. Να είστε καλά. Σας ευχαριστώ. |
