| : Υπότιτλοι AUTHORWAVE Κοσμολογικά ερωτήματα Τα κοσμολογικά ερωτήματα γύρω από τη δομή και λειτουργία του κόσμου απασχόλησαν από πολύ νωρίς τη σκέψη των ανθρώπων. Μια ποικιλία κοσμολογικών συστημάτων, που αναπτύχθηκαν σε διαφορετικά μήκη και πλάτη της Γης και σε διαφορετικούς πολιτισμούς, διατρέχει όλη την ιστορία της ανθρωπότητας. Η ιστορία που θα αφηγηθούμε εδώ εκτιλήσεται σε μια εποχή έντονων αμφισβητήσεων, συνταρακτικών αλλαγών και μεγάλων διενέξεων σχετικά με την εικόνα των ανθρώπων για τον κόσμο. Από την εποχή του Αριστοτέλη, τον 4ο αιώνα π.Χ., αλλά και πιο πριν, οι άνθρωποι πίστευαν ότι η Γη βρισκόταν ακίνητη στο κέντρο του κόσμου. Η αντίληψη αυτή συμφωνούσε με τον κοινό νου και την καθημερινή εμπειρία. Στο κοσμολογικό μοντέλο του Αριστοτέλη το σύμπαν ήταν σφαιρικό. Στο γεωμετρικό του κέντρο βρισκόταν ακίνητη η Γη. Την περιέβαλαν ομόκετρες κρυστάλλινες σφαίρες, που κατά τον Αριστοτέλη ήταν τέλειες, άφθαρτες και αιώνιες. Οι κρυστάλλινες σφαίρες περιστρέφονταν γύρω από τη Γη, μεταφέροντας τους προσκολημένους πάνω τους πλανήτες, τον ήλιο, τη σελήνη και τα άστρα που βλέπουμε στο νυχτερινό ουρανό. Η γεωκεντρική θεωρία του Αριστοτέλη θα επηρέαζε τις απόψεις για τον κόσμο για πάρα πολλά χρόνια. Τη βελτίωσαν μάλιστα στη γεωμετρική της περιγραφή και άλλοι μαθηματικοί και αστρονόμενοι. Ο σημαντικότερος από αυτούς ήταν ο Κλάβδιος Πτωλεμαίος, που έζησε τον δεύτερο αιώνα μεταχριστό και τελειοποίησε το γεωκεντρικό σύστημα, το οποίο από την εποχή του Κέπιτα ονομαζόταν «πτωλεμαϊκό». Η πρώτη σαφής αμφισβήτηση της γεωκεντρικής θεωρίας εμφανίζεται με το έργο του Κοπέρνικου «Der Revolutionibus Orbium Coelestium», δηλαδή περί των περιφορών των ουρανίων σφαιρών που δημοσιεύτηκε το 1543. Στο έργο αυτό η Γη παραμερίστηκε από το κέντρο του σύμπαντος και τη θέση της κατέλαβε ο ήλιος και η Γη περιστρεφόταν γύρω του. Αυτός όμως, που έμελλε να συνθλίψει τις κρυστάλλινες σφαίρες του Αριστοτέλη μια για πάντα και να θέσει τη Γη σε κίνηση, ήταν ο Ιταλός φυσικός φιλόσοφος και μαθηματικός Γαλιλαίο Γαλιλαί. Ή, όπως τον λέμε στα ελληνικά, ο Γαλιλαίος. Ο Γαλιλαίος γεννιέται στην Πύζα της Ιταλίας στις 15 Φεβρουαρίου του 1564 από πατέρα μουσικό. Επιβάλλοντας μεγάλες στεροί στον εαυτό του και στα άλλα παιδιά του, ο πατέρας του καταφέρνει να στείλει τον Γαλιλαίος στο σχολείο και αργότερα στο πανεπιστήμιο της Πύζας για να σπουδάσει ιατρική. Την περίοδο εκείνη, ο Γαλιλαίος επισκέπτεται συχνά τον καθεδρικό ναό της Πύζας. Σύμφωνα με το μύθο, σε μια από τις επισκέψεις του συνέβη το εξής περιστατικό. Παρακολουθώντας την εκκλησιαστική λειτουργία, το βλέμμα του πέφτει τυχαία στον Πολυέλεο και παρατηρεί ότι κινείται με ρυθμικές κινήσεις. Αυθόρμητα έτιασε το χέρι του και έκανε σύγκριση του ρυθμού της κίνησης του Πολυελέου με το σφιγμό του, το μόνον τρόπο που διέθεται για να μετρήσει το χρόνο. Οι ταλαντώσεις του Πολυελέου ήταν ισόχρονες, ακόμη και όταν αλλάζει η γωνία ταλάντωσης. Το 1585 ο Γαλιλαίος εγκαταλείπει την Πύζα λόγω έλλειψης χρηματικών πόρων, χωρίς να πάρει πτυχείο ιατρικής. Τον ενδιαφέρον του στρέφεται πλέον στα μαθηματικά. Όπως συνειθιζόταν στην εποχή του, δεν σπουδάζει μαθηματικά στο πανεπιστήμιο, αλλά τα διδάσκεται από τον Στήλιο Ρίτσι, μαθηματικό και μηχανικό στρατού στην αυλή της Φλωρεντίας. Ο Γαλιλαίος ειδικεύεται στη γεωμετρία και στις εφαρμογές της στην αρχιτεκτονική, τη μηχανική, την οχυρωτική και τις εικαστικές τέχνες. Ισχυρή επίδραση ασκεί στο Γαλιλαίο το έργο του Αρχιμίδη. Εκτιμάει ιδιαίτερα τη μαθηματική περιγραφή του για τα φυσικά φαινόμενα. Μια περιγραφή όμως που απέχει πολύ από τα γραπτά του Αριστοτέλη. Ο Γαλιλαίος έδινε διαλέξεις στη Μπίζα, στη Σιένα και την Πάδοβα, τόσο εντός όσο και εκτός το πανεπιστήμιο. Το γεγονός ότι μπορούσε να διδάσκει σε πανεπιστήμια χωρίς να έχει πανεπιστημιακό δίπλωμα, υποδηλώνει ότι τα μαθηματικά θεωρούνταν τεχνικός παρά φιλοσοφικός κλάδος. Την εποχή αυτή η θέση του καθηγητή μαθηματικών στο πανεπιστήμιο ήταν περιθωριακή. Τα μαθηματικά υποτάσσονταν μπροστά στη φιλοσοφία και στη θεολογία. Την ίδια περίοδο ο Γαλιλαίος διάβασε τα έργα του Αρχιμήδη και ενθουσιάστηκε από τις μεθόδους του. Η επίδραση του έργου του Αρχιμήδη τον οδήγησε το 1586 να εκδώσει μια πραγματεία όπου περιγράφει τον υδροστατικό ζυγό. Επρόκειτο για μια συσκευή που υπολόγιζε το ειδικό βάρος των αντικειμένων. Η πραγματεία αυτή έκανε το όνομά του ευρύτερα γνωστό σε ολόκληρη την Ιταλία. Το 1589 δημοσιεύει μια μελέτη σχετικά με το κέντρο βάρους των στερεών σωμάτων, η οποία του χάρισε την τιμητική θέση του καθηγητή μαθηματικών στο πανεπιστήμιο της Πίζας. Ο Γαλιλαίος τότε αρχίζει να ασχολείται με την κινηματική και το 1590 γράφει τον ταιμό του ένα έργο που παραμένει ανέκδοτο. Σε αυτό ανασκευάζει για πρώτη φορά τον ισχυρισμό του Αριστοτέλη ότι σώματα με διαφορετικά βάρη χαρακτηρίζονται και από διαφορετικές ταχύτητες πτώσης. Το 1591 ο πατέρας του Γαλιλαίου πεθαίνει και ο ίδιος αναγκάζεται να επιστρέψει στη Φλωρεντία για να φροντίσει τις τρεις αδερφές του. Επιστρέφει όμως και για έναν ακόμη λόγο. Η διδασκαλία του έρχεται σε αντίθεση με αυτή του Αριστοτέλη και οι εχθροί του έχουν γίνει πιο επιθετικοί, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να παρετηθεί από το πανεπιστήμιο. Τελικά, διορίζεται καθηγητής μαθηματικών στο πανεπιστήμιο της Πάδοβα. Ο διορισμός στο πανεπιστήμιο οφείλει πάρα πολλά στις κοινωνικές σχέσεις πατρονίας που είχε αναπτύξει. Ο Γαλιλαίος είχε έρθει σε επαφή με το σημαντικότερο πάτρονα της Πάδοβας, το Βιτσέντζιο Πινέλη, ο οποίος μέχρι το θάνατό του το 1601 είχε γνωρίσει τον Γαλιλαίος τους Βενετούς πατρικίους. Ανθρώπους δηλαδή που ανήκαν στην ανώτερη κοινωνική τάξη. Η πατρονία υπήρξε ένας διαδεδομένος κοινωνικός θεσμός της πρόημης νεότερης Ευρώπης. Οι πάτρονες ήταν ισχυροί προστάτες που κατείχαν πολιτική εξουσία, αυλές και επικώους. Ο Γαλιλαίος εκμεταλλευόμενος αυτό το θεσμό κατασκεύασε για τον εαυτό του μια νέα κοινωνικοεπαγγελματική ταυτότητα, προώθησε μια νέα μέθοδο στη φυσική φιλοσοφία και προσέλκησε ένα αριστοκρατικό κοινό. Στις αυλές ισχυρών πατρώνων ο Γαλιλαίος θα αποκτούσε υψηλότερη κοινωνική θέση και αξιοπιστία, αντισταθμίζοντας το χάσμα που παραδοσιακά χώριζε τους μαθηματικούς από τους φιλοσόφους. Στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβα συνεχίζει τις έρευνές του για τις κινήσεις. Πραγματοποιεί κυρίως νοητικά και ελάχιστα πραγματικά πειράματα για τις αποδείξεις των οποίων χρησιμοποιεί τη γεωμετρία και την έννοια της αναλογίας. Διατυπώνει την άποψη ότι όλα τα σώματα όταν πέφτουν υπακούν σε μια αρχή που έμεινε γνωστή ως νόμος της ελεύθερης πτώσης των σωμάτων. Ωστόσο, η έννοια του νόμου δεν χρησιμοποιείται ποτέ από τον Γαλιλαίο. Αυτό που προσπάθησε να δείξει ήταν ότι η κίνηση των σωμάτων δεν εξαρτάται από την επιθυμία τους να επιστρέψουν στο φυσικό τους τόπο όπως ισχυρίζονταν οι αριστοτελικοί φιλόσοφοι. Ο Γαλιλαίος ενδιαφέρεται για το πώς συμβαίνουν τα πράγματα και όχι γιατί. Είναι γνωστός ο μύθος σύμφωνα με τον οποίο ο Γαλιλαίος έριξε αντικείμενα διαφορετικού βάρους από τον πύργο της Πίζας για να δείξει ότι για όλα τα σώματα η επιτάχυνση κατά την πτώση είναι ίδια και σταθερή και η διαφορά στον χρόνο πτώσης οφείλεται μόνο στην αντίσταση του αέρα. Σήμερα οι ιστορικοί έχουν αρκετά στοιχεία για να θεωρούν ότι ένα τέτοιο πείραμα δεν έγινε ποτέ παρά μόνο νοητικά. Παράλληλα εξήγησε γιατί μια μπάλα στο χέρι ενός ανθρώπου που κινείται καταλήγει ξανά στο χέρι του όταν πεταχτεί κατακόρυφα προς τα πάνω και γιατί δύο καβαλάριδες που τρέχουν ο ένας δίπλα στον άλλο μπορούν να πετούν ο ένας τον άλλο μπάλες χωρίς αυτές να πέφτουν πολλά μέτρα πίσω τους. Η εξήγηση για τον Γαλιλαίο είχε να κάνει με την αδράνεια, αν και ο ίδιος δεν χρησιμοποίησε αυτή τη λέξη. Η μπάλα επιστρέφει στο χέρι του καβαλάρι γιατί σαν γήινο αντικείμενο συμμετέχει αναπόφευκτα και η ίδια στη διαρκή κίνηση της γης που είναι ομαλή κυκλική. Για τον Γαλιλαίο τα οράνια σώματα κινούνται σε κυκλικές τροχές και χωρίς μεταβολή, γιατί μόνο η κίνηση αυτή βρίσκεται σε αρμονία με την τάξη του κόσμου. Ολόκληρο το σύμπαν για τον Γαλιλαίο είναι ένας κόσμος πλατωνικής τάξης, οργανωμένος τέλει από το Θεό και βασίζεται αναπόφευκτα στο τελειότερο σχήμα, τον κύκλο. Τον Απρίλιο του 1604 ο Γαλιλαίος ήρθε για πρώτη φορά στη σύγκρουση με την Ιερά Εξέταση. Αφρομή γι' αυτό στάθηκε ο Συννιόρ Σιλβέστρο, ένας νεαρός Βενετός που απασχολείτος στην οικογένεια του Γαλιλαίου και κατέθεσε εναντίον του προσάπτοντας δύο σημαντικές κατηγορίες. Η πρώτη ήταν ότι ο Γαλιλαίος είχε στην Πάδοβα ανεπίσημο δεσμό με μια γυναίκα, τη Μαρίνα Γκάμπα, με την οποία είχε αποκτήσει ένα γιο και δύο κόρες. Η δεύτερη κατηγορία σχετιζόταν με μια μεταφυσική ενασχόλησή του. Ο Γαλιλαίος είχε ασχοληθεί συστηματικά με την αστρολογία και υποστήριζε το δόγμα της αστρικής αιτιοκρατίας. Πίστευε δηλαδή ότι κανένας δεν μπορούσε να τραπετεύσει από την επιρροή των αστεριών και ότι μπορούσε να γνωρίζει το μέλλον κάποιου από μια ανάγνωση του αστροδιαγράμματος του. Είχε μάλιστα και κάποιους πλούσιους πελάτες, για τους οποίους έφτιαχνε ζωδιακούς χάρτες. Ο Σιλβέστρο τον κατηγόρησε για δικαιολόγητη μοιρολατρεία στις προβλέψεις του. Ωστόσο, ο τελευταίος αρνήθηκε ότι είχε ακούσει οτιδήποτε ερετικό ή άρνηση της πίστης από τον Γαλιλαίο. Με βάση την μαρτυρία αυτή, η Ιερά Εξέταση διατυπώνει εναντίον του στις 22 Απριλίου του 1604 κατηγορίες ύψης της βαρύτητας. Ο Γαλιλαίος ανακρίνεται ως ερετικός στην Πάδοβα, αλλά η καταγγελία δεν ευσταθεί και δεν φτάνει ποτέ στο Ιερό Γραφείο στη Ρώμη. Λέγεται ότι ο τίτλος του καθηγητή των μαθηματικών στην Πάδοβα, αλλά και οι πολιτικά ισχυροί υποστηρικτές του, τον προστάτεψαν αυτή τη φορά. Το 1608 κάτι πολύ σημαντικό συμβαίνει στην Ευρώπη. Πολλαδοί οπτικοί, συνδυάζοντας φακούς, δρασκευάζουν κάποια όργανα παρατήρησης που κάνουν τα μακρινά αντικείμενα να φαίνονται σαν να είναι κοντά. Τα τηλεσκόπια. Με αυτή την εξέλιξη αλλάζουν την ιστορία της επιστήμης. Το σημαντικό όμως είναι ότι ο Γαλιλαίος ενημερώνεται για την ύπαρξή τους. Προμηθεύεται ένα τηλεσκόπιο και το βελτιώνει τροχίζοντας φακούς και προσαρμόζοντας έναν κύλο και έναν κυρτό φακό σε μολυβένιο σωλήνα. Ο Γαλιλαίος είναι ο πρώτος που στρέφει το τηλεσκόπιο προς τον ουρανό και ανακαλύπτει θαυμαστά πράγματα. Το 1609, λίγους μήνες πριν κάνει τις παρατηρήσεις του ο Γαλιλαίος, πεθαίνει ο Φερδινάνδος ο πρώτος και μεγάλος δούκας της Τοσκάνης γίνεται ο νεαρός πρίγκιπας Κόζιμο ο δεύτερος. Η ενθρόνηση του Κόζιμο παρέχει μεγάλα πλεονεκτήματα στη σταδιοδρομία του Γαλιλαίου. Οι νέες και επίμαχες ιδέες υποστηρίζονται με πάθος από νεαρούς πάτρονες, οι οποίοι επιζητούν επιφανέστερη εικόνα για τον εαυτό τους. Ο Κόζιμο γίνεται ο επίσημος πάτρονας του Γαλιλαίου. Ποιες είναι όμως οι τόσο σημαντικές παρατηρήσεις που κάνει ο Γαλιλαίος με το βελτιωμένο τηλεσκοπιό του στην αυλή των Μεδίκων? Ο Γαλιλαίος παρατηρεί τη Σελήνη και τα τοπία της. Καταφέρνει να μετρήσει τις σκοιές που έριχναν τα σελινιακά βουνά και να υπολογίσει το ύψος τους. Αυτό σημαίνει ότι η Σελήνη δεν διαφέρει ως προς τη μορφολογία του εδάφου στη σαποδηγή και δεν είναι άφθαρτη ή κρυστάλλινη. Καταγράφει επίσης άστρα σε διάφορους αστερισμούς που έως τότε δεν είναι ορατά και διαπιστώνει ότι ο γαλαξίας μας αποτελείται από μυριάδες άστρα. Παρατηρεί επίσης τις φάσεις της Αφροδίτης. Κάθε φορά δηλαδή που πέφτει σκιά του ήλιου στην Αφροδίτη καλύπτει διαφορετικό σημείο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Αφροδίτη κινείται σε τροχιά γύρω από τον ήλιο και όχι γύρω από τη γη όπως πίστευαν μέχρι τότε. Επίσης παρατηρεί και τις κυλίδες του ήλιου οι οποίες περιστρέφονται, κάτι που αποδεικνύει με τη σειρά του ότι ο ήλιος δεν είναι ακίνητος πάνω σε κάποια κρυστάλλινη σφαίρα όπως έλεγε ο Αριστοτέλης και πως τα ουράνια σώματα δέχονται αλλαγές. Σημαντική είναι και η παρατήρηση για τους δακτυλίους του κρόνου οι οποίοι υποδεικνύουν κάτι ανάλογο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ανακάλυψη των δορυφόρων του Δία, τους οποίους ονομάζει «αστέρες των μεδίκων» προς τιμήν της οικογένειας που τον υποστηρίζει στη Φλωρεντία. Οι τέσσερις δορυφόροι, τους οποίους και παρουσιάζει ως πλανήτες, περιστρέφονται γύρω από τον πλανήτη Δία σαν μια μικρογραφία του ηλιακού συστήματος. Η παρατήρηση αυτή είναι καθοριστική σημασίας, καθώς δείχνει ότι υπάρχουν κάποια ουράνια σώματα που δεν περιστρέφονται γύρω από τη Γη, αλλά γύρω από έναν άλλο πλανήτη. Οι παρατηρήσεις αυτές του δίνουν και τη θέση του αρχημαθηματικού και φιλοσόφου δίπλα στο Μέγα Δούκα της Τοσκάνης. Πέρα από το κύρος που του προσδίδουν, οι παρατηρήσεις αυτές πρακτικά υπονομεύουν τον γεωκεντρισμό και ενισχύουν το ηλιοκεντρικό σύστημα του Κοπέρνικου. Οι ουρανοί πλέον έχουν αλλάξει δραματικά. Με την αφιέρωση των δορυφόρων του Δίας στους Μεδίκους, ο Γαλιλαίος οδήγησε τα πράγματα εκεί που ήθελε. Ο Κόσμος τον έθεσε υπό την προστασία του και ο Γαλιλαίος έπρεπε να παράγει ή να ανακαλύπτει πράγματα για να τα προσφέρει ως δώρα προς τον πατρονά του. Ο πραγματικός δημιουργός σε μία αυλή ήταν μόνο ένας, ο ηγεμόνας. Αυτός ήταν που υποστήριζε τους προστατευόμενούς του ώστε να ανακαλύπτουν ή και να συνομιλούν εκ μέρους του. Σε μια εποχή που δεν υπήρχαν εργαστήρια και επιστημονικοί θεσμοί, τα δίκτυα πατρονίας είχαν αναλάβει αυτόν τον ρόλο. Άλλωστε, οι παρατηρήσεις των φάσεων της Αφροδίτης και των δακτυλιών του Κρόνου προέκυψαν μέσα από την πίεση του πατρονά του για νέες παρατηρήσεις. Το 1611 ο Γαλιλαίος επισκέπτεται τη Ρώμη και επιδεικνύει το τηλεσκόπιό του και τις παρατηρήσεις του στις διαπρεπέστερες προσωπικότητες του κολέγγιο Ρωμάνο. Ο ενθουσιασμός είναι τεράστιος. Αξιοσημείωτο είναι ότι ένθερμοι υποστηρικτές των παρατηρήσεις του Γαλιλαίου είναι οι Ισουίτες μαθηματικοί. Γιατί όμως τον υποστηρίζουν οι Ισουίτες? Η απάντηση δεν βρίσκεται στο ότι οι παρατηρήσεις του Γαλιλαίου στηρίζουν το σύστημα του Κοπέρνικου, αλλά στο ότι ενισχύουν το κύρος των μαθηματικών, έναντι των φιλοσόφων. Είναι μια μάχη ακαδημαϊκής νομιμοποίησης μεταξύ φιλοσόφων και μαθηματικών. Οι μαθηματικοί μπορούν πλέον να ισχυριστούν ότι οι μέθοδοι τους έχουν γνωσιακή αξία, αν όχι μεγαλύτεροι, τουλάχιστον εφάμιλλοι με αυτοί των φιλοσόφων. Ενθαρημένος από την κολακευτική υποδοχή που του επιφυλάκτηκε, επιχειρεί να λάβει περισσότερο σαφή θέση για το κοπερνίκιο ηλιοκεντρικό σύστημα. Το 1613 τυπώνονται στη Ρώμη τρεις επιστολές του σχετικές με τις ηλιακές κυλίδες. Η κίνηση των κυλίδων κατά μήκος της επιφάνειας του ήλιου επιβεβαιώνει κατά την άποψη του Γαλιλαίου ότι ο κοπέρνικος είχε δίκιο, ενώ ο πτωλεμαίος που υποστήριζε το γεωκεντρικό σύστημα άδικο. Ο Γαλιλαίος αντιμετωπίζει κάποιους αριστοτελικούς φιλοσόφους ως ανθρώπους που έχουν ανάγκη απομόρφωση διαφορετική από την αριστοτελική. Όπως είναι αναμενόμενο, οι αριστοτελικοί αγανακτούν με την υπόνοια ότι είναι αμόρφωτοι. Στο διάστημα μεταξύ 1611 και 1613 ο Γαλιλαίος είχε μία ακόμα έντονη αντιπαράθεση με τους φιλοσόφους, η οποία αυτή τη φορά αφορούσε στην άνωση. Ο Γαλιλαίος προσέγγιζε την άνωση με μαθηματικούς και μηχανικούς όρους βασιζόμενος στο έργο του Αρχημίδη. Οι αριστοτελικοί φιλόσοφοι υποστήριζαν ότι το θέμα αυτό αποτελεί ζήτημα της φιλοσοφίας και όχι των μαθηματικών. Το πρόβλημα ήταν ότι οι αριστοτελικοί φιλόσοφοι κατείχαν ανώτερη επαγγελματική θέση από τον Γαλιλαίο, τον οποίο εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν ως έναν απλό μαθηματικό. Στο πρόσωπό του έβλεπαν έναν μαθηματικό που προσπαθούσε να τους αφαιρέσει το φιλοσοφικό κύρος, εκμεταλλευόμενος ως επαγγελματικά προνόμια, απέραν από τον τίτλο του φιλοσόφου που είχε αποκτήσει. Ένα ερώτημα, ωστόσο, παραμένει. Γιατί ο Γαλιλαίος διορίζεται ως φιλόσοφος στην αυλή του Δούκα της Τοσκάνης? Ήταν αρκετό το τηλεσκόπιο? Όχι, το τηλεσκόπιο του έδωσε το δικαίωμα να διεκδικήσει αυτή τη θέση. Μήπως ήταν εμφανής η απόδειξη της αλήθειας του συστήματος του Κοπέρνικου μέσα από τις παρατηρήσεις? Και πάλι όχι. Η αυλή των Μεδίκων δεν ήταν επιτροπή που βράβευε όποιον έβρισκε τις αλήθειες του κόσμου. Άλλωστε, ο ίδιος ο Δούκας δεν πίστευε στο Κοπερνίκιο σύστημα. Οι Μέδικοι τον έκαναν φιλόσοφο επειδή ο Γαλιλαίος τους αφιέρωσε τις παρατηρήσεις του και εκείνοι με τη σειρά τους εκτίμησαν τις ανακαλύψεις του ως εξωτικά θεάματα, ως αξιοπερίεργα. Μετά την επιτυχημένη επίσκεψή του στη Ρώμη, οι σκέψεις του Γαλιλαίου γίνονται ιδιαίτερα δημοφιλής πέρα από τα σύνορα των πανεπιστημίων, δημιουργώντας ρεύμα οπαδών. Ακόμη και η συνάντησή του με τον Παπα Παύλο τον Πέμπτο πηγαίνει εξαιρετικά. Η αριστοτελική φιλόσοφοι όμως, έχοντας τραφή εναντίον του, αγωνίζονται να κινήσουν υποψίες για τον Γαλιλαίος στα μάτια των εκκλησιαστικών αρχών. Βασίζονταν, βλέπετε, στην τεράστια αντίθεση που υπήρχε μεταξύ της θεωρίας του Κοπέρνικου, την οποία υπερασπιζόταν ο Γαλιλαίος, και την αριστοτελική θεωρία, την οποία υποστήριζαν οι κληρικοί της Καθολικής Εκκλησίας. Η επίθεση των αριστοτελικών φιλόσοφων τροφοδοτήθηκε από τη σύγκρουση που ήδη είχαν με τον Γαλιλαίο για το θέμα της άνωσης και της κίνησης. Επέμεναν ότι ένας μαθηματικός δεν νομιμοποιείται να τοποθετείται ως προς την κίνηση. Και τι έκαναν? Αρχικά, οι αριστοτελικοί φιλόσοφοι φρόντισαν να εξασφαλίσουν τη συνεργασία των δωμηνικανών ιερωμένων. Αυτοί άρχισαν να εκτοξεύουν στο κήρυγμα τους κατηγορίες εναντίον της ασέβειας των μαθηματικών πάνω στην αστρονομία. Μυστικά, κατήγκυλαν τον Γαλιλαίο στην ιερά εξέταση για βλασφημία. Στις 15 Νοεμβρίου του 1615 η ιερά εξέταση αποφασίζει τη μελέτη των επιστολών του Γαλιλαίου για τις ηλιακές κυλίδες. Ο Γαλιλαίος ανησυχεί σοβαρά και προσπαθεί να αποσοβίσει τον κίνδυνο που βλέπει να έρχεται. Γράφει προς το Μέγα Δούκα και τις αρχές της Ρώμης προσπαθώντας να υπερασπιστεί τις απόψεις του. Το Δεκέμβρο του ίδιου έτους πηγαίνει ξανά στη Ρώμη για να διευρύνει τον κύκλο των ατόμων, ιδιαίτερα στους κόλπους της εκκλησίας, που είναι πεπισμένοι για την ορθότητα των απόψεών του και προσπαθεί να βάλει τέλος τις φήμες που κυκλοφορούν εναντίον του. Όλη αυτή την περίοδο της διαμάχης από το 1613 έως το 1616 ο στόχος του Γαλιλαίου ήταν να διαχωρήσει τα ζητήματα των μαθηματικών και της αστρονομίας από τα θέματα της πίστης. Δεν ήθελε να πείσει την εκκλησία να υιοθετήσει το σύστημα του Κοπέρνικου, αλλά επιθυμούσε να την αφήσει έξω από αυτή τη φιλοσοφική διαμάχη. Ο Γαλιλαίος ήταν πιστός καθολικός και ήθελε να προστατεύσει τον κύριο της εκκλησίας. Προσπαθούσε να πείσει την εκκλησία να μην τοποθετηθεί στη διαμάχη μαθηματικών και φιλοσοφίας, έτσι ώστε να μην εκτεθεί ανεπανόρθωτα. Αρκετοί άνθρωποι της εκκλησίας ήταν στο πλευρό του. Κι ένας από αυτούς ήταν και ο Καρδινάλιος Ρομπέρτο Μπελαρμίνε, ο σημαντικότερος από τους θεολόγους της εκκλησίας. Ο Μπελαρμίνε καλεί στις 26 Φεβρουαρίου του 1616 το Γαλιλαίος στο σπίτι του, όπου παρευρίσκεται και ο γραμματέας της Ιεράς Εξέτασης. Τι υπόθηκε όμως σε αυτή τη συνάντηση? Σύμφωνα με τα πρακτικά της επόμενης συνεδρίας της Ιεράς Εξέτασης, στις 3 Μαρτίου 1616, ο Μπελαρμίνε ενημερώνει την Ιερά Εξέταση ότι ο Γαλιλαίος συμφωνεί με την προφορική εντολή που του δόθηκε να εγκαταλείψει τις απόψεις σχετικά με την κίνηση της Γης. Επίσης, ο Μπελαρμίνε παραδίδει μια επιστολή στο Γαλιλαίο, στην οποία του ζητά να συμμορφωθεί με τις εντολές της Ιεράς Εξέτασης και να μην υποστηρίζει το ηλιοκεντρικό σύστημα ως αληθές. Του ανακοινώνει ότι δεν πρέπει να υποστηρίξει ούτε να υπερασπιστεί την άποψη του Κοπέρνικου. Έχει το δικαίωμα να τη χρησιμοποιήσει μόνο ως μαθηματική υπόθεση. Στο έργο και τις ιδέες του Γαλιλαίου, η Ιερά Εξέταση βλέπει τον κίνδυνο ενός σκανδάλου, το οποίο θα μπορούσε να υπονομεύσει την Καθολική Εκκλησία στη διαμάχη που έχει με τους Πρωτεστάτες. Γι' αυτόν τον λόγο, λοιπόν, κηρύπτει τη θεωρία του Κοπέρνικου ανακριβή και άστοχη και θέτει το βιβλίο του σε προσωρινή απαγόρευση μέχρι σ' ότου διορθωθεί. Το βιβλίο του Κοπέρνικου συμπεριλαμβάνεται στον πίνακα απαγορευμένων βιβλίων, Index Librorum Prohibitorum. Ο Γαλιλαίος, με μεγάλη του έκπληξη, βλέπει ότι η ερμηνεία της βίβλου περνάει από τα χέρια των θεολόγων στα χέρια των φιλοσόφων, οι οποίοι φροντίζουν να κινούν τα κατάλληλα νήματα στην Εκκλησία. Ο Γαλιλαίος ήταν για τους Αριστοτελικούς ένας ξένος που ερχόταν να εισβάλλει στα εδάφη της φιλοσοφίας. Αρνούνταν να αποδεχτούν ως ισοτιμό τους έναν άνθρωπο που απέκτησε τον τίτλο του φιλοσόφου μέσω της αυλικής πατρονίας και όχι μέσω κανονικής εκπαίδευσης στη φιλοσοφία. Όπως ξέρουμε, είχε αποκτήσει τον τίτλο του φιλοσόφου στην αυλή των Μεδίκων και είχε την αμέριστη συμπάθεια και υποστήριξη του Δούκα της Τοσκάνης. Δεν ήταν πλέον ένας ενοχλητικός μαθηματικός που εισέβαλε στα εδάφη της φιλοσοφίας. Έπρεπε επομένως να τον χτυπήσουν διαφορετικά προκειμένου να προστατεύσουν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα. Το έκαναν επικρίνοντας και αντιμετωπίζοντας υποτιμητικά τον τρόπο με τον οποίο έγινε φιλόσοφος. Άφηναν να εννοηθεί ότι δεν είναι κάτι παραπάνω από ένας στοιχοδιώκτης μαθηματικός με πολύ καλές γνωριμίες. Ο Γαλιλαίος επιστρέφει στο σπίτι του στο Μπελοσκουάρντο κοντά στη Φλωρεντία για τα επόμενα 7 χρόνια. Στα τέλη του 1623 δημοσιεύει ένα κείμενο με τον τίτλο «Ιλισαντζιατόρε» στα ελληνικά «ο δοκιμαστής», το οποίο αποτελεί απάντηση και επίθεση σε ένα φυλάδιο του μαθηματικού Οράτσιο Γκράτσι σχετικά με τη φύση των κομιτών. Το κείμενο του Γαλιλαίου υποστηρίζει τη σύγχρονη μέθοδο της φυσικής φιλοσοφίας και πώς μέσα από αυτή μπορούμε να περιγράψουμε τη φυσική δομή του σύμπαντος. Συγχρόνως, επιχειρεί να στερήσει την ομιμότητα της έρευνας της φύσης από αντιπάλους του όπως ο Οράτσιος Γκράτσι. Σε αυτό το βιβλίο περιλαμβάνει και την πιο γνωστή φράση του. «Το βιβλίο της φύσης είναι γραμμένο με μαθηματικούς χαρακτήρες». Πώς τόλμα όμως ο Γαλιλαίος να υποστηρίξει τη νέα φυσική φιλοσοφία, εκείνη τη χρονιά είχε συμβεί κάτι που τον ευνόησε. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, πέθανε ο Πάπας Παύλος V και τον διαδέχτηκε ο Πάπας Ουρβανός VIII, που πριν γίνει Πάπας, ήταν καρδινάλιος και φίλος του Γαλιλαίου. Ο Γαλιλαίος αφιέρωσε το βιβλίο του στον καινούριο Πάπα και εκείνος δέχθηκε την αφιέρωση με ενθουσιασμό. Το 1624, ο Γαλιλαίος πήγε ξανά στη Ρώμη. Με την ελπίδα να πείσει τον Πάπα να ανακαλέσει την απόφαση του 1616, σύμφωνα με την οποία δεν επιτρεπόταν σε κανέναν να υποστηρίξει το ηλιοκεντρικό σύστημα του Κοπέρνικου. Δεν το κατόρθωσε, αλλά εξασφάλισε κάτι εξίσου σημαντικό. Ο Πάπας του έδωσε την άδεια να γράψει σχετικά με τα διαφορετικά συστήματα του κόσμου, το γεωκεντρικό και το ηλιοκεντρικό, με έναν όμως όρο. Θα έπρεπε να τα συζητήσει χωρίς να πάρει θέση και να καταλήξει στο συμπέρασμα που του υπαγόρευσε ο ίδιος ο Πάπας. Ο άνθρωπος δεν είναι δυνατό να αντιληφθεί πως είναι στην πραγματικότητα φτιαγμένος ο κόσμος, γιατί ο Θεός μπορεί να ενεργήσει με τρόπους που ο άνθρωπος δεν μπορεί να διανοηθεί, ούτε έχει τη δυνατότητα να περιορίσει την παντοδυναμία του Θεού. Οι οδηγίες αυτές επιβεβαιώθηκαν και γραπτός από τον επικεφαλής της λογοκρισίας, θεολόγο του Πάπα και φίλου του Γαλιλαίου, Νικολόο Ρικάρδι. Ο Γαλιλαίος επιστρέφει στη Φλωρεντία και ασχολείται τα επόμενα χρόνια με τη συγγραφή του σημαντικού έργου του με τίτλο «Διάλογοι σχετικά με τα δύο κύρια συστήματα του κόσμου» του Πτολεμαίου και του Κοπέρνικου. Το έργο του τυπώνεται στη Φλωρεντία το Φεβρουάριο του 1632 και αποτελεί αντικείμενο πολλών επένων από κάθε σημείο της Ευρωπαϊκής Υπήρου, ως λογοτεχνικό και φιλοσοφικό αριστούργημα. Το βιβλίο αποτελείται από μια σειρά διαλόγων ανάμεσα σε δύο φιλοσόφους, το Σαλβιάτι και το Σιμπλίκιο, ενώ υπάρχει και ένας τρίτος ομιλητής, ο Σαγκρέντο, ο οποίος είναι φαινομενικά ουδέτερος. Ο Σαλβιάτι υποστηρίζει το σύστημα του Κοπέρνικου, ενώ ο Σιμπλίκιο το αριστοτελικό. Ο διάλογος, όμως, δεν είναι ισότιμος, καθώς ο Σιμπλίκιο εμφανίζεται να έχει αρκετά απλοϊκή σκέψη και να μοιάζει ανόητος απέναντι σε έναν ικανό συνομιλητή, όπως ο Σαλβιάτι. Το αποτέλεσμα είναι να διαφαίνεται η ανοτερότητα του συστήματος του Κοπέρνικου το όνομα του Κοπέρνικου. Το αποτέλεσμα είναι να διαφαίνεται η ανοτερότητα του συστήματος του Κοπέρνικου, το οποίο για πολλούς δεν παρουσιάστηκε ως απλή υπόθεση, αλλά ως βεβαιότητα σχετικά με την αληθινή εικόνα του κόσμου. Το καλοκαίρι του 1632 επήλθε η εκκλησιαστική κρίση, η οποία θα είναι και η τελευταία που θα βιώσει ο Γαλιλαίος. Η Ιερά εξέταση τον καλεί σε δίκη στη Ρώμη. Η κλονισμένη υγεία του δεν επιτρέπει ωστόσο την άμεση μετακίνησή του. Ο Πάπας διέταξε να αποσυρθούν οι διάλογοι από την κυκλοφορία και συνέστησε η Δική Επιτροπή για να ερευνήσει τις πιθανές παρατυπίες του Γαλιλαίου. Στον Πάπα είχε γίνει καταγγελία ότι το έργο, παρά τον φαινομενικά ουδέτερο τίτλο του, αποτελούσε κραυγαλέα και απροκάλυπτη υπεράσπιση του συστήματος του Κοπέρνικου. Οι Ισουίδες επέμεναν ότι θα είχε χειρότερο αντίκτυπο από τις διδασκαλίες του Λούθηρου και του Καλβίνου. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, εκείνη την περίοδο είχε κυκλοφορήσει η φήμη για μια συνομοσία με στόχο την ανατροπή του Ουρβανού. Ο Ουρβανός είχε ήδη τη φήμη ενός Πάπα που ήταν ανεκτικός στους ερετικούς και αυτή η φήμη τον αποδυνάμωνε πολιτικά. Επρεπε λοιπόν να αποδείξει ότι ήταν ισχυρός ηγεμόνας. Έτσι, διέταξε τη δίωξη του Γαλιλαίου, παρόλο που ήταν φίλος του, και ανέθεσε το θέμα στην ιερά εξέταση. Στα τέλη Ανωαρίου του 1633, παρά τη μεγάλη ηλικία και την κλονισμένη υγεία του, ο Γαλιλαίος οδηγήθηκε στη Ρώμη για να δικαστεί. Τη 12η Αυριλίου ξεκίνησε η δίκη. Κατά τη διάρκεια της δίκης, οι αντίπαλοι του εμφανίζουν ένα ανυπόγραφο έγγραφο το οποίο μοιάζει να έχει συνταχθεί από το γραμματέα της ιεράς εξέτασης, όταν ο Γαλιλαίος είχε επισκεφθεί τον Μπελαρμίνε το 1616. Να σημειωθεί ότι κάθε έγγραφο που βρίσκεται στα αρχεία της ιεράς εξέτασης πρέπει να είναι υπογεγραμμένο από το αρμόδιο πρόσωπο, προκειμένου να θεωρείται έγκυρο και να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε νόμιμη διαδικασία. Σε αυτό το έγγραφο δίνεται διαταγή στο Γαλιλαίο να εγκαταλείψει την πεποίθηση ότι ο ήλιος είναι ακίνητος και η γη κινείται και από εδώ και στο εξής να μην την πιστεύει, να μην τη διδάσκει και να μην την υπερασπίζεται με οποιονδήποτε τρόπο, προφορικό ή γραπτό. Ο Γαλιλαίος αντιμετωπίζει με μεγάλη έκπληξη αυτή την οδηγία, καθώς ο ίδιος είχε λάβει από τον Καρδινάλιο Μπελαρμίνε μόνο προφορικές οδηγίες. Εδώ υπάρχουν διάφορες εικασίες. Ή το έγγραφο είναι πλαστό για να καταδικάσουν τον Γαλιλαίο ή έχει συνταχθεί για να του δοθεί ως επίσημη εντολή της ιεράς εξέτασης, αλλά τελικά, λόγω του ότι δεν χρειάστηκε, τον τοποθέτησαν στον φάκελο για αργότερα. Δυστυχώς, ο Καρδινάλιος Μπελαρμίνε, του οποίου η μαρτυρία θα ήταν καταλητική, είχε ήδη πεθάνει από το 1621. Ο Γαλιλαίος έχει όμως ακόμα την επιστολή με την οποία ο ίδιος ο Μπελαρμίνε, το Φεβρουάριο του 1616, βεβαίωνε τη συμμόρφωση του Γαλιλαίου με τις προειδοποιήσεις της ιεράς εξέτασης. Η επιστολή του Μπελαρμίνε, σε συνδυασμό με το ανυπόγραφο έγγραφο, οδηγεί τη δίκη σε νομικό αδιέξοδο. Ο Γαλιλαίος υποστηρίζει ότι το βιβλίο του δεν έχει παραβεί την εντολή. Στις 20 Ιουνίου 1633, παίρνει κλήση για ανάκριση με προφορική απειλή βασανιστήριων. Μετά από αφόρητες πιέσεις και απειλές, συντάσει μια απολογία που παραδέχεται τα λάθη του, ώστε να γλυτώσει την καταδίκη. Ο 70χρονος και άρρωστος Γαλιλαίος δέχεται να απαρνηθεί τα πάντα, προκειμένου να αποφύγει το θάνατο. Η καταδίκη του γνωστοποιείται στις 22 Ιουνίου 1633. Κρίνεται ένοχος, γιατί υποστήριξε και δίδαξε το δόγμα του Κοπέρνικου και υποχρεώνεται να ανακαλέσει. Τρεις καρδινάλοι της Ιεράς Εξέτασης, ωστόσο, αρνούνται να προσεπογράψουν την καταδίκη του. Γεγονός πρωτοφανές σε καταδίκη της Ιεράς Εξέτασης, που δείχνει μάλιστα ότι ο Γαλιλαίος έχει αρκετούς υποστηρικτές μέσα στην Εκκλησία. Στην Εκκλησία της Μαρία Σόπρα Μινέρβα, αναθεματίζει και καταδικάζει με βδελυγμία τα προηγούμενα σφάλματά του. Αποκηρήσω, αναθεματίζω και αποστρέφω με τα παραπάνω λάθη και τις ερετικές απόψεις και γενικότερα κάθε άλλο λάθος και ερετική άποψη που έρχεται σε αντίθεση με την Ιερά Εκκλησία και ορκίζομαι ότι στο μέλλον δεν θα εκφράσω, ούτε θα ισχυριστώ ξανά, εγγράφος ή προφορικά, οτιδήποτε μπορεί να δώσει λαβή για μια ανάλογη υποψία που να σχετίζεται με εμένα. Εγώ, ο Γαλιλαίος Γαλιλαίη, αποκηρήσω, ορκίζομαι και δεσμεύομαι ως προς τα παραπάνω και με το ίδιο μου το χέρι υπογράφω αυτό το τεκμήριο της αποκηρυξής μου στη Ρώμη στο μοναστήρι της Μινέρω. Λέγεται ότι με το τέλος της ομολογίας του ψιθύρισε και όμως κινείται. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, αυτή η φράση δεν υπόθηκε. Σε αυτή την περίπτωση, ο κίνδυνος να τεπισήρουν ακόμη μεγαλύτερη τιμωρία θα ήταν σοβαρός. Η φράση αυτή αποτελεί μέρος της προσπάθειας να ηρωοποιηθεί ο Γαλιλαίος. Ένας άνθρωπος που ποτέ δεν έκανε εκπτώσεις στις απόψεις και τις πεποιθήσεις του. Η καταδίκη του προέβλεπε και φυλάκηση. Αλλά το τμήμα αυτό της ποινής του μετατράπηκε αμέσως από τον Πάπα σε ισόβιο κατοίκον περιορισμό. Παρά την καταδίκη, η πνευματική δραστηριότητα του Γαλιλαίου δεν σταμάτησε. Επέστρεψε αρχικά στο σπίτι του Αρχιεπισκόπου της Σιένα, σε ηλικία 70 ετών, άρρωστος, ταλαιπωρημένος σωματικά και ψυχικά, αλλά αποφασισμένος να μην το βάλει κάτω. Από το 1634 έως το 1637 έγραψε το πιο σημαντικό έργο του. Συζητήσεις περί των δύο νέων επιστημών, της μηχανικής και της κίνησης. Σε αυτό ανακεφαλαίωσε τα αποτελέσματα των τελευταίων πειραμάτων του και τις πιο πρόσφατες σκέψεις του στις αρχιές της μηχανικής. Στο έργο αυτό αναπτύσσει λεπτομερός τον περίφημο νόμο της ελεύθερης πτώσης, εγείροντας παράλληλα το θέμα της αδράνειας, αν και ο ίδιος δεν χρησιμοποιεί αυτή τη λέξη, όπου η κίνηση πλέον περιγράφεται με ποσοτική και μαθηματική ακρίβεια και πάβει να είναι μια φιλοσοφική αριστοτελική έννοια. Η βασική ιδέα εδώ είναι η μαθηματική οργάνωση της υπάρχουσας γνώσης με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορεί κάποιος να συνάγει από αυτήν περαιτέρω γνώση. Και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν η γνώση είναι ακριβής. Η φυσική του Γαλιλαίου είναι μια γεωμετρία της κίνησης και η κίνηση υποτάσσεται στους αριθμούς. Αυτή είναι μια άποψη που παραπέμπει τόσο στον Αρχιμήδη όσο και στον Πλάτωνα. Με το Γαλιλαίο πλέον η φυσική φιλοσοφία, πέρα από το γιατί, αναρωτιέται και για το πώς. Ο Γαλιλαίος απαντά με τα μαθηματικά και το πείραμα, έστω και αν έκανε ελάχιστα πειράματα. Όταν τυπώθηκε το συγκεκριμένο βιβλίο, το 1638, ο Γαλιλαίος είχε χάσει οριστικά το φως του. Με την τελευταία του παρατήρηση με το τηλεσκόπιο, το 1637, λίγο πριν χάσει την όρασή του, εντοπίζει τις ημερήσειες και μηνίες ταλαντώσης της Σελήνης γύρω από τον άξονα της. Συνεχίζει την αλληλογραφία του με αμείωτο ενδιαφέρον. Μελετά την εφαρμογή της αρχής του εκκρεμού στα ρολόγια, τα οποία τέθηκαν σε λειτουργία το 1658 από τον Ολανδό Κρίστιαν Χόιχενς. Υπαγορεύει στους μαθητές του Βιτσένζο Βιβιάννη και Ευαγγελίστα Τοριτσέλη τις τελευταίες ιδέες του σχετικά με την κρούση. Όταν τελικά τον βρίσκει ο θάνατος στις 8 Ιανουαρίου του 1642. Τα Χριστούγεννα της ίδιας χρονιάς, λίγο πιο μακριά στην Αγγλία, θα γεννηθεί ένας διανοητής που πάτησε πάνω στους ώμους του Γαλιλαίου και έμελλε να είναι ο πιο σημαντικός φυσικός φιλόσοφος όλων των εποχών, ο Σέρ Ισαάκ Νεύτωνας. Η σταδιοδρομία του Γαλιλαίου συγκροτήθηκε από την αρχή μέχρι το τέλος από την πατρονία και την κουλτούρα μιας μπαρόκαυλής. Ο Γαλιλαίος, όπως και όλοι οι σύγχρονοί του, είχαν διαφορετικές επιδιώξεις από αυτές που έχει σήμερα η επιστήμη. Δεν θριάμβευσαν μέσα από την αναπόφευκτη και αναντήρητη αλήθεια που είχαν τα έργα τους, αλλά μέσα από αγωνιώδεις και εξοδοντικές πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις. Ο Γαλιλαίος εισήγαγε μια νέα μέθοδο στη φυσική φιλοσοφία. Και δεν ήταν εκείνος που προξένησε το ρήγμα ανάμεσα στη θρησκεία και την επιστήμη. Το ρήγμα αυτό ήταν μια επινόηση των καθηγητών φιλοσοφίας, οι οποίοι έθεσαν την Εκκλησία κριτής στο έργο του Γαλιλαίου προκειμένου να διαφυλάξουν τη δική τους κοινωνικο-επαγγελματική και φιλοσοφική πρωτοκαθεδρία. Ο Γαλιλαίος ποτέ δεν ήθελε να συγκρουστεί με την Εκκλησία. Και θα μπορούσαμε να πούμε ότι ποτέ δεν το έκανε. Η διαμάχη ήταν κατασκευασμένη να φαίνεται ως τέτοια. Ο πιστός καθολικός Γαλιλαίος ποτέ δεν θέλησε να αντικαταστήσει τη βίβλο και τις γραφές. Ωστόσο, οι αριστοτελικοί φιλόσοφοι τον κατηγόρησαν ως κάποιον που υπονομεύει τα θεμέλια του χριστιανισμού. Τελικά, η καταδίκη και ομολογία του δεν ήταν ταπείνωση, αλλά δικαίωση και νίκη απέναντι στους εχθρούς του, οι οποίοι ήταν καταδικασμένοι να τον δουν να εκδίδει ακόμη ένα έργο. Και μάλιστα το πιο σημαντικό του. Ο Γαλιλαίος σίγουρα ήξερε να επιλέγει τις μάχες του, με αποτέλεσμα να κερδίσει στο τέλος τον πόλεμο. Στις 31 Οκτωβρίου 1992, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' ζήτησε επίσημα συγνώμη για την καταδίκη του Γαλιλαίου. Απολογήθηκε για το λάθος της καθολικής εκκλησίας και αποκατέστησε το όνομά του. Πέρα από τις συγκρούσεις και τις συμμαχίες, τις πολιτικές και κοινωνικές επιλογές και τις φοβερές ίντριγκες στη ζωή του, ο Γαλιλαίος αποτελεί ένα περίτρανο παράδειγμα μαχητικότητας και επιμονής. Ένας διανοητής που δεν ακολούθησε ποτέ καμία αυθεντία και είχε το φάρος και την τόλμη να προβάλλει τον εαυτό του όπως αυτός ήθελε. Δεν έκανε ποτέ πίσω. Τόλμησε, ρίσκαρε, πολέμησε και στο τέλος έπεσε ηρωικά. Αν ένας άνθρωπος δικαιούται να αποτελεί τη γραμμή εκκίνησης της σύγχρονης επιστήμης, τότε σίγουρα αυτός είναι ο Γαλιλαίος. Το όνομά του κέρδισε την Αθανασία όχι για την αλήθεια των όσων είπε, αλλά για την τόλμη του να μιλήσει σε μια νέα γλώσσα που αρκετοί δεν ήθελα να μάθουν. Το όνομά του κέρδισε την Αθανασία όχι για την αλήθεια των όσων είπε, αλλά για την τόλμη του κέρδισε την αλήθεια των όσων είπε, αλλά για την τόλμη του κέρδισε την αλήθεια των όσων είπε, αλλά για την τόλμη του κέρδισε την αλήθεια των όσων είπε, |
