| : Υπάρχουν και τι μύθεις όλοι αφορά τους σεισμούς και στον ελλαδικό χώρο, ειδικά στην Ελλάδα, και πραγματικά είναι κρίμα να σκεφτούμε ότι η Ελλάδα ουσιαστικά είναι ένα παγκόσμιο εργαστήριο μελέτης των σεισμών και δυστυχώς στην εκπαιδευτική διαδικασία το τμήμα της Γεωλογίας και των Φυσικών Κηδίνων γενικότερα βρίσκεται σε μια κατάσταση η οποία είναι, θα έλεγα, πολύ χαμηλή επιπέτωση σχέση με το τι θα έπρεπε να είναι. Οι γνώσεις αυτές δεν πρέπει να είναι σε σχολεία, υπήρχε και παλιά μάθημα Γεωλογίας στο οποίο καταβλήθηκε και έχουμε το εξής υποσιακό, χώρες της βόρειας Ευρώπης να μελετάνε τα θενόμανα στην Ελλάδα και μέσα από τη δευτεροβάθημα και τη δευτεροβάθημα εκπαίδεση σε αντίθεση με την Ελλάδα το μάθημα αυτό πλέον δεν υπάρχει. Ξεκινώντας πάμε σε ένα σχήμα το οποίο ουσιαστικά είναι το πρώτο σχήμα που βρήκα όταν μπήκα στην Αγία στο Ευρωβήμα και είχε να κάνει με τις δυστυχές καταστροφές. Ήταν ακριβώς στις αρχές του 2000, είχε βγει μία στατιστική για τα προηγούμενα 50 χρόνια η οποία ουσιαστικά αυτό που έδειχνε είναι ότι οικονομικές ζημιές από το 1950 μέχρι το 2000, δηλαδή το δεύτερο μισό του ερώνα σε τιμές από κυνηθωρισμού, δηλαδή οι τιμές αυτές είναι συγκρίσιμες, ότι έχουν αξηθεί δραμαντικά. Βλέπετε εδώ υπάρχει ένα πικ του 1995 όπου είχαμε ζημία σε 157 δισεκατομμύρων ελλαριών και αυτός σας κάνει το γεγονός από το σεισμό του Κόβε στην Ιαπωνία. Ήταν ένας πολύ ισχυρός σεισμός, μη αναμενόμενος, κατέστρεψε το Κόβε και είχε ως αποτέλεσμα να καταρρέψουν οι περισσότερες ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εταιρείες της Ιαπωνίας. Οπότε δημιούργησε ένα δεδικασμένο, πολύ επικίνδυνο που ξεπερνούσε πλέον τα όρια πάνω στα οποία θα μπορούσε η υγειο-ανασφαλιστική κοινότητα να ανταπεξέλει. Και είχε ενδιαφέρον, διότι πριν από δύο μήνες συνειδητοποιήσαμε ότι το 2011 είναι η χειρότερη χρονιά στην ιστορία των φυσικών καταστροφών, με τιμές οι οποίες φτάσαν 465 δισεκατομμύρια δολάρια. Και βέβαια φύλλεται κυρίως στο σεισμό της Ιαπωνίας. Και με όλα τα επακόλουφα της υπερημικής καταστροφής. Τώρα, αν πάμε και δούμε πόσο τον αριθμόσο και τις ζημιές θα δούμε ότι, αν συγκρίζουμε τις δεκαετίες του 50 με τις δεκαετίες του 90, ο αριθμός των φυσικών καταστροφών από 20 π. 82, δηλαδή ουσιαστικά τετραπλασιάστηκε, και οι οικονομικοί ζημιές, ουσιαστικά από 38 δισεκατομμύρια δολάρια, σε τιμές πάντα συγκρίσιμες, έφτασε στα 535, δηλαδή 14 φορές υψηλότερα. Αυτό όπως καταλαβαίνουμε είναι μια δραματική αλλαγή, και το ερώτημα είναι τι άλλαξα, τι συνέβη. Το συνολόγος έχει να κάνει με τη φύση ή όχι. Δεν έχει να κάνει με τη φύση. Η φύση έχει αισθαθερούς ρυθμός πάνω κάτω. Δεν είναι ότι αυξήθηκαν οι σεισμοί δραματικά. Αυτό που αν θεωρήσουμε ότι μπορεί να αυξήθηκε λίγο είναι αν θεωρήσουμε την κλιματική αλλαγή ως ένα παράγοντα, ότι μπορεί να αυξήθηκαν οι τυφώνες τα τελευταία 10-15 χρονιά, όπως το έχουμε παρατηρήσει. Ο λόγος που αυξήθηκαν τόσο οι κίνδυνοι όσο και οι ζημιές, οφείλεται σε αυτό που λέμε vulnerability, δηλαδή τροτότητα. Αυτό γιατί ο πληθυσμός, ο παγκόσμιος, αφενός αυξήθηκε δραματικά τελευταία 50 χρόνια και αφεντέρου έγινε πολύ πιο ευάλωτος, διδιάξουσε τις οικείες του σε χωριά, πήγε σε μεγάλες πόλεις με προβλήματα, καινούιες κατασκευές και σε περιοχές οι οποίες χαρακτηρούνται και από όλοι ψηλό ως το κίνδυνο. Αν πάμε τώρα και τους δούμε τις καταστροφές ανακατηγορίας θα δείτε ότι ο μεγαλύτερος αριθμός αφορά τυφώνες και ανεμοστρόβιλους, μετά έρχονται οι σεισμοί και μετά έρχονται οι πλημμύρες πολύ κοντά. Όταν όμως το δούμε αυτό σε ανθρώπινα θύματα, εκεί θα δούμε ότι ουσιαστικά οι σεισμοί αποκαλούν τα μισά θύματα σε αντίθεση με τις πλημμύρες που είναι το 7% και αν το δούμε σε οικονομικό κόστος θα δούμε ότι πάλι οι σεισμοί έχουν το μεγαλύτερο κομμάτι. Τώρα βέβαια μέσα στους σεισμούς, γιατί υπάρχει αυτό το κίνδυνος που είναι άδες, λέγονται ότι οι θεστιακές εκκρήτησες δεν είναι αμελιτέα επίπτωση. Το ίσιο συμβαίνει και με τις κατολιστήσεις, απλά έπρεπε να σκεφτείμε ότι μέσα στους σεισμούς υπάρχουν και πολλές κατολιστήσεις και κύματα του ΝΑΜ, τα οποία ουσιαστικά είναι δευτερογενείς επιτώσεις από το σεισμό. Πάμε στη θεωρία των οικονομικών πλακών, αλλά πριν πάμε εδώ θα ήθελα να σας δείξω ένα βιντεάκι το οποίο έχει ενδιαφέρον. Και είναι ένα βίντεο το οποίο ουσιαστικά μας δείχνει ποια είναι η σεισμικότητα κατά το 2011. Και αυτό που έχει ενδιαφέρον εδώ σε αυτό το σχήμα αφορά το μέλλον, το σεισμό ουσιαστικά το μετράμε, το ένα είναι το μέγεθος και το άλλο είναι η ένταση. Και το πρόβλημα είναι ότι αυτούς τους δύο παραμένους τους μπερδεύουμε και πρώτα απ' όλα τους μπερδεύουν οι δημοσιογράφοι, οι οποίοι τους κάνουν μονίμως λάθος. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ τους. Πολύ μεγάλη, το μέγεθος είναι φυσικό μέγεθος. Έχει μονάδες, το μετράμε σε τζαού, ενέργεια. Η ένταση είναι τα μακροσυσμικά αποτελέσματα του σεισμού. Δεν έχει μονάδες, έχουμε μια κλίμακα δοκιαβάρθμια, η οποία βασίζεται αφενός στην αισθητότητα του σεισμού απ' τους ανθρώπους και αφετέρου στις σημείες που έχει προκαλέσει. Αυτό σημαίνει ότι ένας σεισμός που ήταν κλίμακας 1-2 πολύ χαμηλός, οι άνθρωποι δεν τον καταλαβαίνουν, παραποσιαστικά μόνο οι σεισμογράφοι. Από το 3 με 4, στο 3 κάποιοι καταλαβαίνουν το σεισμό, στο 4 πολύ περισσότεροι, στο 5 όλοι. Και από τη στιγμή που πάμε, ανεβαίνουμε στο 6, στο 6 έχουμε και αρχίζουμε να έχουμε εκτός του σπίτι να πέφτουνε πράγματα, στο 7 να έχουμε ρογμές σε τείχους, στο 8 να φύγουνε καμινάδες και τυχοποιείες σε αδύναμες κατασκευές, στο 9 να έχουμε πλέον ζημίες ακόμα και σε κατασκευές οι οποίες είναι αντισυσμικά σχεδιασμένες. Μετά όταν μπαίνουμε στο 10 πλέον οι καταστροφές είναι πολύ μεγάλες, στο 11 είναι πλήση καταστροφή και στο 12 ακόμα και τα θεμέλια που λέμε έχουν πλέον καταστραφεί. Αυτή είναι η διαβάθμιση. Δεν έχει μονάδες και ουσιαστικά η ένταση αφορά αποτελέσματα του σεισμού, ενώ το μέγεθος έχει να κάνει με την ενέργεια. Γι' αυτό και όταν λέμε ένας σεισμός μπορεί να έχει το ίδιο μέγεθος, αλλά έχει πολύ διαφορετική ένταση. Γιατί? Γιατί οι κατασκευές στην μια περίπτωση να είναι πολύ κατακτηκτικές. Δηλαδή μπορεί να έχουμε σεισμό 7 ρίστερ στην Ιαπωνία και να έχουμε ένταση όπως έχουμε συνήθως 7 με 8 και να έχουμε ένταση με έγεθος 7 ρίστερ με τα ίδια χαρακτηριστικά της σεισμικής πυκής και να έχουμε ένταση 10 στην Ινδία. Και ένας άλλος μύθος που υπάρχει σε σχέση με το μέγεθος έχει να κάνει με τα νούμερα. Δεν τη συνειδητοποιούμε ποτέ ότι ένα σεισμός 6 και ένα σεισμός 7 ρίστερ έχουν τεράστια διαφορά μεταξύ τους. Η κλίμακα του μεγέθους είναι λογαρυθμική. Αυτό τι σημαίνει, σημαίνει ότι όπως βλέπετε εδώ ένα σεισμός 5, ένα σεισμός 6, εικονικό είναι αυτό, δεν είναι οδηγότητα. Κάθε φορά που αλλάζουμε μία μονάδα του μεγέθους η ενέργεια που εκλείεται είναι 32 φορές μεγαλύτερη σχεδόν. Άρα τι σημαίνει αυτό, σημαίνει ότι ένα σεισμός 7 ρίστερ προκαλεί την ίδια έκλειση ενέργειας όσο 32 σεισμοί έξυρει. Για αυτό και όταν αναφερόμαστε το σεισμό της Αθήνας που ήταν 5,9 και τον θεωρούμε ως σεισμό, εντάξει είχαμε 140 θύματα, τον θεωρούμε ως ένα πολύ σημαντικό σεισμό, δεν είναι σημαντικό σεισμός, είναι ένα χαμηλό μέγεθος, μέτριος χαμηλό. Και στατιστικά στην Ελλάδα έχουμε δύο τέτοιους σεισμούς και πάνω το χρόνο. Εντάξει. Και ένας άλλος νύθος που ακούτε πολύ συχνά και από τις δημοσιογραφές, πάλι που είναι λάθος, αλλά καμιά φορά και από συναδέλφους, ότι έχουμε μία μικροσυσμική δραστηριότητα και λέμε ότι, τι συμβαίνει, η ενέργεια εκλείεται και εκτονώνεται η περιοχή. Όχι, δεν εκτονώνεται, δεν εκτονώνεται διότι άμα έχουμε ένα σεισμό 7 ρίστερ για να εκτονωθεί η ενέργεια με μικροσυσμού, πρέπει να έχω 1000 σεισμούς 5 ρίστερ. Για να κατέβω δύο μονάδες, χρειάζομαι 1000 σεισμούς. Δεν τους έχω, δεν θα τους έχω με 1000 σεισμούς, έτσι. Άρα αυτό είναι ένα κλασικό παράδειγμα άγνοιας σε πολύ μεγάλο βαθμό και δεν ισχύει. Εντάξει. Και αυτό επαναλαμβάνω ότι ισχύει διότι η κλίμακα του μηγεθόνου είναι λογαρυθμική. Λοιπόν, τώρα αν δούμε εδώ, σε αυτό το πολύ ενέφερο βιντεάκι, έχουμε τα μεγέθη και εδώ μη σας λέω ουσιαστικά ποιο είναι το βάθος που έχει γίνει ο κάθε σεισμός παγκόσμια. Βλέπετε ότι ξεκινάει από την επιφάνεια και έχουμε σεισμούς βάθους που φτάνουν μέχρι και τα 700 χιλιόμετρα βάθος. Και εδώ ξεκινάει το 2014 για βλέπω τις σεισμούς και αυτό που είχε ενδιαφέρον είναι να βλέπετε εδώ την καταμέτρη των σεισμών και ουσιαστικά όλοι αυτοί οι σεισμοί παραμένουν το ήχνος τους πάνω στο χάρτη. Και θα δείτε ότι κοιτάξτε την βιοθυντικά μας, βλέπετε τίποτα. Φανταζόμαστε ότι όντως η Ελλάδα είναι μια φορά από τις ψηλότερες, αλλά δεν είναι τόσο ψηλή. Κοιτάξτε εδώ τι γίνεται. Και εδώ δεν είναι τυχαίο. Εδώ μέσα σε ένα μήνα έχουμε αρχίσει και τι βλέπουμε. Τα σημάδια από την πλάκα, τεκτονική πλάκα του Ελληνικού. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό εδώ ονομάζεται The Ring of Fire, το δαχλί της φωτιάς. Γιατί φυσικά εδώ, γύρω από τον Ελληνικό και κυρίως αυτό εδώ το μήμα, έχουμε ένα τώρα ιδανικά τέτοιο στο ελληνικό τόξο. Και εδώ βλέπετε τους αριθμούς, πώς αψάνονται καθημερινά. Τι είναι αυτό, ξέρετε? Είναι ο σεισμός που έγινε στην Ιαγωνία πέρσι και κοιτάξτε πόσους μετασυσμούς συνέχεια δημιουργεί στην σεισμή και κοιτάξτε πόσο έχει αυξηθεί απότομα ο αριθμός των σεισμών. Δηλαδή αυτός ο σεισμός ήταν τόσο μεγάλος που προκάλεσε χιλιάδες μετασυσμούς που έχουν φύγει βλέπετε από την κανονική κλήση παγκόσμια. Έτσι. Και βλέπετε συνεχίζει. Βλέπετε αυτοί οι άνθρωποι που ζουν στην Ιαγωνία πόσες χιλιάδες σεισμούς και πόσο τροματικό ήταν αυτό που τέρασαν όταν σκεφτείτε ότι ένα σεισμός 9 ρίχτερ ουσιαστικά έχει γύρω στους 1000, αν πάρουμε ενεργειακά, 1000 σεισμούς της στάσης των 7 ρίχτερ. Ή 32.000 σεισμούς 6 ρίχτερ όπως ήταν και της Αθήνας. Για να καταλάβουμε γιατί ενέργεια μιλάμε. Τώρα θα το προχωρήσω λίγο και αυτό που θα δούμε εδώ είναι ευσιαστικά τα μεγέθη τα πεδιάρκια του χρόνου και βλέπετε το έχουμε ένα πίκ που ήταν ο σεισμός της Ιαπωνίας, ήταν στα 9 ρίχτερ. Ο μεγαλύτερος σεισμός που έχουμε καταγράψει είναι στην τελεοχή της Χιλής ξέρουμε ότι ήταν γύρω στα 9,5, το 1960. Και εδώ βλέπετε προβολή τον επικέντρο στον χάρτη. Και τι είναι αυτό που βλέπουμε πολύ καθαρά, ότι οι σεισμοί δεν γίνονται τυχαία, είναι πολύ ετοπισμένοι. Και εδώ κοιτάξτε ο ρυθμός των σεισμών άνω των 6 ρίχτερ. Εδώ είχαμε 35 σεισμούς άνω των 6 ρίχτερ την ημέρα που έγινε ο μεγάλος σεισμός στην Ιαπωνία. Το ίδιο για τους σεισμούς 4,5. Κοιτάξτε πάνω από 400 σεισμούς σε μια μέρα. Άρα τι έχουμε, έχουμε και χωρική και χρονική ανισορροπία. Δηλαδή η σεισμικότητα είναι σταθερή. Και την βλέπετε αυτό στη διάρκεια όπως χρόνου. Σκεφτείτε ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και σε συχνότητες δεκαετίας και πενταετίας. Εδώ είναι ο αριθμός των σεισμών άνω των 6 ρίχτερ κατευθείαν του χρόνου. Και βλέπετε εδώ πάλι ένα μεγάλο άλμα. Συνολικά, δηλαδή, περίπου είχαμε 205 σεισμούς στη Γη άνω των 6 ρίχτερ. Και αν βάλουμε σεισμούς άνω των 4,5, κοιτάξτε πάλι εδώ, μιλάμε για περίπου 9.300 σεισμούς. Άρα, η σεισμικότητα μας βοηθάει, διότι ουσιαστικά μας έχει απεικονήσει, ποιά είναι το αριθμό των πλακών. Στη Γεωλογία, η Μεγάλη Πανάσταση έγινε τη δεκαετία του 60, όταν ακριβώς συντοπίσαμε ότι η Γη αποτελείται από τεκτονικές πλάκες, ουσιαστικά είναι κάποια πάζη, τα οποία κινούνται μεταξύ τους. Αυτά τα πάζη, λοιπόν, τα οποία συσχετίζονται πολλές φορές με υπήρους και οκεανούς, όχι πάντα ακριβώς. Κάνουμε τρεις κινήσεις. Ήτοι κινούνται η μία παράλληλα με την άλλη. Σε αυτήν την περίπτωση έχουμε μεγάλα ρίγματα οριζόντας ολύστισης, το πιο γνωστό από τα οποία είναι το ρίγμα του Αγίου Ανδρέα στην Γεωλογία. Ήτοι έχουμε απόκλειση τεκτονικών πλακών. Σε αυτήν την περίπτωση έχουμε μαγμα το οποίο ανέρχεται από την ασθενόσφαιρα και δημιουργεί ένα νέο οκεανό. Δηλαδή έχουμε απόκλειση τεκτονικών πλακών, η περιοχή μετεκτύνεται ανοίγει. Και τι έχουμε? Την δημιουργία μοιάζει μεσοκένειας ράχης, όπως είναι στο Αθλανδικό. Με το μοναδικό χερσαίο τμήμα της, το νησί της Βλανδίας. Επού είχαμε και τα υφέστια που βγάλανε τις συγκρίξεις φέτος και είχαμε κουβλήματα στις αεροπορικές πύσεις. Και η τρίτη περίπτωση είναι όταν έχουμε δύο πλάκεις, οι οποίες, η μία συγκρίνει μαζί με την άλλη. Σε αυτή την περίπτωση της σύγκλησης πρέπει μία από τις δύο να ουσιαστικά καταβηχιστεί κάτω από την υπηροτική. Τι γίνεται, άμα έχουμε υπηροτική με ομοοκεάνια, αυτό είναι ξεκάθαρο. Γιατί, γιατί η υπηροτική έχει πολύ μεγαλύτερη, η οικειάνια έχει πολύ μεγαλύτερη πυκνότητα και έχει ένα πάθος στις 8-10 χιλιόμετρων, σε αντίθεση με την υπηροτική, η οποία έχει πολύ μεγαλύτερα πάχη και πολύ μικρότερη πυκνότητα. Άρα, σε αυτή την περίπτωση, πάντα η οικειάνια προτιθίζεται. Αν, τυχόν, έχουμε σύγκλουση, σύγκληση υπηροτικής με υπηροτικής, τότε καμία από τις δύο δεν μπορεί να αγκουβεχιστεί κάτω από την άλλη. Σε αυτή την περίπτωση, η σύγκληση που έχουμε πλέον, μετατρέπεται σε σύγκλους. Και απ' τη στιγμή που έχουμε σύγκλουση, έχουμε τη γέννηση μιας νέας οροσυδάς. Άρα, οι μεγαλύτερες οροσύδες στον πλανήτη, τα Ιμαλάια, οι Άνδυς, τα Πατ, όλες αυτές οι οροσύδες οι Άρπης, έχουν προκληθεί από τη σύγκλουση δύο υπηροτικών τετρωνικών φλακών. Ξέρουμε ότι οι φλάκες, τριγυάκους εκατομμύρια χρόνια περίπου, ήταν ενωμένες και είχαμε την Πανγγέα και την Παντσάλωσα. Κάποια στιγμή αυτές διαχωρίστηκαν μεταξύ τους. Ενδιάμεσα, είχαμε το σηματισμό του οκεανού της Τιθείος, που χώρισε την Κοτβάνα, που ήταν η μεγαλύτερη στο νότο με την εμβρασία την ύπρου και τη βορρά. Σταδιακά σπάσανε μεγαλύτερα κομμάτια και φτάσαμε στο σύννερα. Αυτό που είχε ενδιαφέρον, για μια και μιλάμε για τη σύγκλουση, η Ενδία, που ήτανε τους εθνικά κομμάτι της σημερινής αρχηγής, ξεκόλλησε και είχε και χτύπησε πάνω στην Ασία. Είχαμε σύγκλουση δηλαδή της εμβρασίας με την Ενδία και η σύγκλουση αυτή δημιούργησε τα Ιμαλάια, που είναι η σημανική μεγαλύτερη οροσυρά στον πλανήτη. Αν πάμε τώρα στο ελλαδικό χώρο, να δούμε το υγειοδοναμικό καθιστό. Γιατί η Ελλάδα λέει ότι έχει μεγαλύτερη συσμικότητα στην Ευρώπη. Το 50% της ιδιωτικής ενέργειας στην Ευρώπη εκλείεται στο ελλαδικό χώρο. Διότι αφενός έχουμε την πλάκα της Αφρικής, η οποία εισέρχεται προς βορρά, η πλάκα της εμβρασίας προς νότο. Μεταξύ της όμως, βλέπετε από το χρώμο, «I'm basic» και «Leave un time basic», υπάρχει ένα υπόημα οκεάνιου φλείου. Μια παλιά οκεάνιο πλάκα, αλλά και αυτός ο παλιός οκεανός της Τιφρίας, που έχει μείνει το υπόλοιμμα από εδώ, το μοναδικό κομμάτι στην Ατωλική Μεσόγειο. Όταν αυτό εδώ, το κομμάτι, σταματήσει πλέον να υπάρχει, θα σταματήσει και η υποβήτηση. Και τι θα έχουμε τότε? Θα έχουμε τη σύγκρουση της εμβρασίας με την Αφρική. Τι θα έχουμε σε αυτήν την περίπτωση? Θα έχουμε μια νέα ώρα σειρά στην Κρήτη. Πότε θα γίνει αυτό? Έχουμε μία εικόνα πότε θα γίνει αυτό. Από τα GPS που έχουμε πλέον στον ελλαδικό χώρο, που αντικατοπίζουν αυτά τα βελάκια. Αυτά τα βελάκια είναι ταχύτητες. Ξέρουμε ότι η Ροδόπια, ας πούμε, κινείται με 10 χιλιοστά το χρόνο προς νότο. Αν πάμε όμως στην Κρήτη, θα δούμε ότι η Κρήτη κινείται με 40 χιλιοστά το χρόνο και το βελάκι δεν είναι ακριβώς προς νότο, είναι προς νότιο-νοκειοδυτικά. Γιατί σημαίνει αυτό? Γιατί στην Ελλάδα δεν μας φτάνει το κομμάτι αυτό της υποβίτησης. Έχουμε και μια δεύτερη κίνηση, η οποία προκάλεται πολύ μεγάλη διαφορετικότητα. Ποια είναι αυτή? Είναι η πλάκα της Ανατολίας, η οποία την κάνει έρχεται και εισχωρεί στον λαδικό χώρο. Γιατί σημαίνει αυτό? Διότι εδώ έχουμε την αραβική πλάκα. Η αραβική πλάκα ήταν κομμάτι τεκτονικής πλάκας, που ήταν κολλημένη στην Αφρική. Πριν 14 εκατομμύρια χρόνια αποκολύθηκε, έκανε το ταξίδι της και ήρθε και χτύπησε την ευρασία και δημιούργησε μια πολύ μεγάλη ουρασφαιρά επίσης, που είναι, ποιο που λέμε, ο Κάφκασος. Ο Κάφκασος, ακριβώς. Ο Κάφκασος είναι δημιούργημα της σύγκρισης. Δεν είναι η σειρά της μέτρας. Άλλο γνωστό δημιούργημα στην Μεσόγειο είναι η Αδρία πλάκα, που ξεκόλλησε από την Αφρική, χτύπησε απέναντι. Η Αδρία πλάκα φυσικά είναι όλη η Ιταλική χερσόνη, και δημιούργησε τις άλλες. Για αυτό μιλάμε ότι η Άρκη είναι υποσταλτικός σύστημα, και αυτό ακούσετε. Άρα ήρθε η Αραβία, χτύπησε εδώ, και τι έκανε, έστροχνη την Ανατολία προς δυτικά. Άρα η Ελλάδα, ο ελληνικός χώρος, τι έχουμε, από τη μία την σύγκριση μεταξύ των δύο αυτών πλακών, και από την άλλη, ουσιαστικά, την κίνηση προς δισμάς της Ανατολίας. Άρα εδώ, ο ελληνικός χώρος, γι' αυτό βλέπετε το βελάκι, και γίνεται πάνω στο ρήγμα της Βορειάς Ανατολίας, αυτό το πολύ μεγάλο ρήγμα που έδωσε τους Ισμούς, το 1999, στην Τουρκία, με περίπου 20.000 νεκρούς, το οποίο εσέρχεται στο Βορειο, θα δείξουμε και θα δείξουμε κάποια σχήματα μετά, και γίνεται με 20 χιλιοστά το χρόνο. Οπότε έχουμε 20 χιλιοστά το χρόνο εδώ, 10 εδώ, συν την παραμόσφαιρα που έχουμε, ουσιαστικά, στην Τόριθο, φτάνουμε τα 40 χιλιοστά. Αυτό εξηγεί και την ιδιωτικότητα του Βορειατικού χώρου. Ξέροντας, λοιπόν, την κίνηση που κάνει η Κρήτη προς την Αφρική, ξέρουμε ότι σε περίπου 4 εκατομμύρια χρόνια θα έχουμε βγει σε την δικασία σε εμείς. Αυτές είναι και οι τυπώσεις που παίρνουμε σε ό,τι αφορά τον γεωλογικό χρόνο. Έτσι, πρέπει να δούμε ότι η Γεωλογία, γενικά, είναι μια επιστήμη δεν είναι αθροποκυρική, διότι δεν αναφέρεται στους χρόνους των 30% χρόνων που χρησιμοποιούμε κυρίως για τους ανθρώπους. Μιλάει σε όλους, σε εκατοντάδες, χιλιάδες, εκατομμυρίων χρόνων. Του δείχνει, ισιαστικά, ποιος είναι ο όλος μας στον πλανήτη. Κοιτάζοντας, λοιπόν, την Ελλάδα, τι έχουμε. Έχουμε μια τάφρο εδώ, που έχουμε για τα μεγαλύτερα βάθη της Μεσογείου. Εδώ είμαστε, γύρω στα πέντε χιλιάδες μέτρα, και έχουμε το νησιωτικό τόξο. Γιατί το λέμε αυτόν. Η Πίνδρος και η Κρήτη και η Ρόδος, ανοίγουν στο νησιωτικό τόξο. Είναι το κομμάτι που βρίσκεται στην ανερχόμενη πλάκα, η οποία από την κίνηση και τη σύγκληση που έχουμε, όλο αυτό ανυψώνεται. Ανυψώνεται τραματικά. Πίσω από την οποία έχουμε τι? Ο πιστοτάθρος, και από πίσω έχουμε το χριστιακό τόξο, το ελληνικό. Ξεκινάει από το Στουσάκι, Μέθανα, Παϊμίλο, Σαντορίνη, Κονίσιρο. Γιατί συμβαίνει αυτό? Διότι καθώς έρχεται το κομμάτι, το υπόλοιμο αυτοίς του Παλίου Οικιανού, που μυθίζεται κάτω από την Ελλάδα, το υλικό αυτό καθώς πηγαίνει στην καλύτερα βάθια, αρχίζει και λιώνει, τίκεται, και μέσω ρυγμάτων έρχεται και βγαίνει στην επιφάνεια και δημιουργεί το χριστιακό τόξο. Η Σαντορίνη δηλαδή, έχει υλικό το οποίο έρχεται από αυτή την καταβίτηση. Το λέει και η Σαντορίνη ξέρετε τελευταίο, ότι παρουσιάζει μια στάθεια. Αν ρίξουμε τώρα μια εικόνα, ποια είναι η σεισμηκότητα στην Ευρώπη. Αυτό είναι ένα σχήμα από το USGS για 20 χρόνια και βλέπουμε όλους τους σεισμούς που έχουμε. Τι παρατηρούμε ουσιαστικά? Παρατηρούμε ότι εδώ δεν έχουμε καθόλου σεισμούς, τίποτα, γιατί είμαστε στο κέντρο μηχανικής πλάκας. Όλη η παραμόσφωση που γίνεται. Στα όρια των βλακών, γιατί εκεί γίνεται όλο το παιχνίδι, εκεί έρχεται η μία βλάκα σε επαφή με την άλλη. Τώρα, τι έχει σημασία, τι είδους κίνηση είναι αυτή. Εδώ πέρα βλέπετε ότι οι σεισμοί είναι πάρα πολύ ειδοκυσμένοι. Γιατί, γιατί εδώ είμαστε στη Μεσοκένεια αλλά έχει το Ελλαδικό. Εδώ ουσιαστικά η περιοχή ανοίγει, ξέρουμε ότι ανοίγει τα τελευταία 60-70 εκατομμύρια χρόνια και θα συνεχίσει να ανοίγει. Εδώ είναι η Ισλανδία με τα μυρισμένα ισθέστια. Αυτό είναι ένα όριο το οποίο δεν έχει πολύ μεγάλη παραμόσφωση, διότι ακριβώς απομακρύεται και τελικά από το Μανδία. Αν δούμε, όμως, τη Νότια Εγκρόπη, επειδή είμαστε σε περιβάλλον σύγκλισης και σύγκλουσης, βλέπετε ότι η παραμόσφωση δεν είναι μία γραμμή. Εδώ βλέπετε ότι όλη αυτή η περιοχή, ακριβώς βρίσκεται σε καθεστώς παραμόσφωσης. Αν πάμε τώρα, παίρνουμε την Ελλάδα, η Ελλάδα έχει το ξεχωριστό. Εδώ βλέπετε ότι έχουμε τα βάθη. Θα δείτε ότι όλη αυτή η σεισμή είναι κόκκινο. Δηλαδή είναι φανιακή σεισμή στις τάξεις, δηλαδή το υπόκεντρο των σεισμών είναι στα 10 με 15 χιλιόματρα, δηλαδή συνήθως πολύ λιγότερο οι κάποιοι στα 20 με 30. Λοιπόν, κοιτάζοντας λοιπόν την Ελλάδα, θα δούμε ότι δεν φαίνεται από τις σεισμούς. Μόνο εδώ βλέπετε, υπάρχει ένα κενό που βρίσκονται κυκλάδες. Τι άλλο βλέπουμε, βλέπουμε ότι τα χρώματα, παράδειγμα δεν φαίνεται η σεισμή τώρα τόσο, έχουμε κόκκινο εδώ, κίτρινο, τράσινο, μπλε. Βλέπουμε δηλαδή υπάρχει μια αλληλουχία σεισμών, οι οποίοι ξεκινάνε ετφανιακά, και όσο προχωράνε στο εσωτερικό του ελληνικού τόξου, αυξάνε το βάθος τους. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν και σεισμοί που βρίσκονται παντού, οι ετφανιακοί. Αυτό γιατί συμβαίνει, διότι στην Ελλάδα, είπαμε, στο ελληνικό τόξο έχουμε το υλικό του ωκεανού, το οποίο υποβυθίζεται και σχηματίζει αυτή την σεισμική ζώνη βίνιο. Όλοι αυτοί οι σεισμοί βγήνονται πάνω στην επαφή της μίας πλάκας που καταπληκτοβυθίζεται, με την πλάκα την ευλασιατική, γίνονται εδώ. Και όλοι αυτοί οι σεισμοί, απεικομίζονται προς τα πάνω. Δηλαδή εδώ, είναι η σεισμή μεγαλύτερο βάθος, που φτάνουμε τα 180 χιλιόμετρα, και τα επικεντρά τους είναι στην Αθήνα, κοντά. Άρα, άμα δείτε ένα χάρι της σεισμικότητας, θα δείτε ότι έχει επικεντρά η Αθήνα, και σχετικά μεγάλα μέγεθμια, αλλά είναι από 180 χιλιόμετρα βάθος, και τα αυτά να τα βγάλουμε εκτός. Εδώ, τι έχω βάλει, έχω βάλει ένα σεισμό, που έγινε το 2006, στα Κύθυρα, 6,9 και τα μεγάλο μέγεθος. Ήταν όμως στα 70-80 χιλιόμετρα βάθος. Αλλά δεν προκάλεσε ζημίες, εκτός από ένα χωριό στα Κύθυρα, στα Μητάτα. Είναι ένα χωριό, το οποίο έχει αδυναμίες υγειοτεχνικές. Άρα, στην Ελλάδα τι έχουμε, έχουμε αφενός σεισμούς που έχουν να κάνουν σχέση με το όριο της κλάκας, που γίνεται κατά κύριο λόγο η παραμορφωσή, και έχουμε και σεισμούς σε όλες τις φανιακούς, σε όλες αυτές τις κομμάτες. Άρα, την διαχωρίζουμε, αυτή τη σεισμικότητα, σε δύο μέρη. Άρα, μίξε μια ματιά στην Κρήτη. Η Κρήτη, έχουμε πει ότι ανοιξώνεται, γιατί ακριβώς βρίσκεται στο μήμα αυτό, το οποίο η επαφή με την πλάτη που ανταφύζεται, το ανοιξώνει. Άρα, όλη η Κρήτη ανεβαίνει. Ξέρουμε ότι τα τελευταία 4 εκατομμύρια χρόνια έχει ανοιψωθεί από 1 μέχρι 2,5 χιλιόμετρα. Και, ένα ωραίο παράδειγμα ανοίξωσης είναι αυτό εδώ πέρα, βλέπετε. Αυτή εδώ η επιφάνεια είναι μια παλιά ακτή. Ήταν μια μεσοπαγετόρης περίοδος. Αυτή ήταν η στις θάλασσες της άλυσσας πριν 10-20.000 ε.Χ. ήταν εδώ. Και σήμερα βρίσκεται δεκάδες μέτρα πάνω από την επιφάνεια. Έχετε παρατηρήσει, λέμε, ότι η Κρήτη έχει τα ωραίωτερα φαράγγια. Πάρα πολλά φαράγγια. Το πιο γνωστό της Αμαριάς. Αλλά υπάρχουν και της Ιησού και της Αγίας Κυριατής, υπάρχουν πάρα πολλά φαράγγια. Γιατί συμβαίνει αυτό, γιατί η Κρήτη όλα ανοιξώνεται. Επειδή ανοιξώνεται τα ποτάμια, τι κάνουν, δεν πολαβαίνουν να διαβρώσουν τα πετρώματα πλευρικά. Επειδή το επίπεδο βάσεις που χρησιμοποιούμε για φορά τη θάλασσα ανεβαίνει. Επειδή ανεβαίνει το ποτάμι αναγκαστικά διαβρώνει κατά βάθος. Δηλαδή έχουμε πολύ μεγάλη κατά βάθος διάβροση και καθόλου πλευρική. Με αποτέλεσμα να έχουμε πάρα πολύ ωραία φαράγγια και να είναι πολλά πολύ στενά. Επίσης η Κρήτη τι βλέπουμε, βλέπετε κάτι γραμμές εδώ. Αυτές εδώ οι γραμμές είναι παλιές γραμμές ακτής. Επειδή πριν μερικά χρόνια, όχι πολλά φανταστείτε, πριν από 1.700 χρόνια περίπου, οι στάνσεις δεν ήταν εδώ και βλέπουμε τώρα πιο πάνω. Τι σημαίνει αυτό. Τι μας λέει κλιματική αλλαγή. Ότι η στράφη της θάλασσας ανεβαίνει, δεν λέει. Εδώ ανέφερα κάποιος να μου πω πού ανεβαίνει, ποιου λέξεις ανεβαίνει. Είναι σχεδόν 2-3 μέτρα πάνω. Τι συμβαίνει. Δεν έχει να κάνει με το πλήμα, έχει να κάνει με το ότι αυτό όλο αυτό το κομμάτι ανοιξώνεται. Άρα θέλω πολύ υποσοχή που υπολογίζω παλιές γραμμές ακτής, γιατί υπάρχουν πολλές μελέτες που θέλουν να βάλουν υπόψη τους τις δεκτονικές αυτές κινήσεις. Εδώ ξέρουμε ότι το 465 είχαμε ένα πολύ μεγάλο σεισμό στην Κρήτη. Το μεγαλύτερο σεισμό που έχει καταγραφεί στην Ανατολική Μεσόγειο, της τάξης του 8.5 ρήχτρ εκπολογίζει. Αυτός ο σεισμός ανήψωσε στην Δυτική Κρήτη κάποια μέτρα. Κάποιοι λένε 7-8, κάποιοι λένε 11. Μικρή σημασία το 11 ή το 7, έτσι. Αλλά καταλαβαίνετε γιατί δυναμική μιλάμε. Μιλάμε για ένα σεισμό από την επιφάνεια αυτήν εδώ, έτσι. Ο οποίος δημιούργησε ένα πολύ μεγάλο τσουνάμι, που έχει καταγραφεί από τη Λιβύη, τη Συρία, κ.ο.κ. Αντίστοιχο στο τσουνάμι που προκλήθηκε από το υφέστη της Αντορίνης το 1650 π.Χ., που το συνδέουμε κιόλας, κάποιοι το συνδέουν και με τις βιβλικές αναφορές στο πώς περάσανε οι Εβραίοι μέσα από την Αίγυπτο στο Ισραήλ και περιγράφεται μέσα πώς ήρθαν τα νερά και πνίξανε ουσιαστικά τους Αιγυπτίους. Δηλαδή είχαμε υποχώρηση στο νερό, πέρασαν οι Εβραίοι και μετά όταν πέρασαν οι Αιγυπτίοι, ήρθαν τα νερά και τους έπνιξαν. Δηλαδή κάποιοι συνδέουν αυτές τις βιβλικές αναφορές με φυσικά θενόμα. Αυτή είναι η κόρια ενός ρίγματος στην κεντρική Ελλάδα, κανονικού ρίγματος και εδώ έχουμε το υφεστιάκο τόξο. Αυτό είναι το νησί της Νησύρου, που είναι πολύ πιο εντυπωσιακό με τον στέφαν, ο οποίος μπαίνει μέσα, αναβλύζει, βράζει ο τόπος, λιώνουν οι σόλες του και τα λοιπά. Νιώθεις πραγματικά ότι είσαι στο κέντρο της γης. Πάμε τώρα στους σεισμούς. Αυτές είναι οι εικόνες γνωστές, αυτές είναι από τις σωμαίες πολιτείες. Από το 1989, Λόμα Πριέντερο, είχαμε πολύ μεγάλες σεισμίες σε έργα οικοδομής. Δεν έμεινε γεύλαιο. Και γι'αυτό αλλάξαν και πολλά πράγματα μετά το σεισμό αυτή στην Αμερική. Και αυτή εδώ είναι η γνωστή περίπτωση από τις γεύσεις του Κόμπε. Μια γεύτρο, η οποία παράθηκε χτιστή από τις σεισμικές παραμέτρους. Παρ' όλα αυτά, είχε πρόβλημα. Το πρόβλημα στο Κόμπε ήταν ότι υπήρχε ενεργό ρήγμα που διαπερνούσε την πόλη, το οποίο δεν είχε χατώραθει. Δεν είχε δοθεί και ενάλογια σημαντικά. Και βέβαια, μέχρι στην ατυχία του είχε τύχει ως κύκρινο. Φανταστείτε να είστε οδηγός του λοφορίου και να σταματήσετε εκεί. Πάμε λοιπόν τώρα στους σεισμούς. Και αυτό που να έχουμε υπόψη μας είναι ότι υπάρχει ένας άλλος μύθος. Κάποιοι νομίζουν ότι οι σεισμοί είναι σημεία. Οι σεισμοί δεν είναι σημεία. Και αυτό ξεκινάει από το πρόβλημα ότι ας πούμε, δείχνουμε τους σεισμούς με επίκεντρα, στο χάρτη, σε ένα σημείο. Οι σεισμοί δεν είναι σημεία. Οι σεισμοί είναι ρίγμα. Είναι επιφάνες ολίσθησης. Και θέλει προσοχή διότι το αίτιο είναι το ρίγμα, το αποτέλεσμα είναι ο σεισμός. Δεν μπορεί να έχω σεισμό αν δεν έχω ρίγμα. Είναι τόσο απλά τα πράγματα. Το ρίγμα όμως είναι μια επιφάνεια. Και κοντρικά αυτά δεν είναι σημεία. Και κοντρικά αυτό που συμβαίνει είναι ότι στη Γη υπάρχει ένας σεισμογόνος τρόμος, το οποίο έχει ένα πάθος που σε την άκροτα ανάβει την περιοχή του πλανήτη. Έχει να κάνει με, δηλαδή, αυτή τη βαθμίδα. Δηλαδή αυτό το όριο έχει να κάνει με 200 βαθμίδες. Από εδώ και πάνω έχω θράψει. Από εδώ και κάτω έχω κλαστική παναμόσφαση. Δηλαδή είναι συνδείκες τέτοιες που λοιπόν δεν μπορώ να έχω θράψει. Άρα εδώ πέρα έχω παραμόσφαση και πτυχώση, σαν πλαστελίνη. Εδώ πάνω έχω λίστηση πάνω σε επιφάνειες. Αυτή όμως η λίστηση και η θράψη μου δημιουργούν τη σεισμού. Έχω δύο ρήματα. Έχω ρήματα τα οποία είναι μικρά και δεν μου κόβουν όλο αυτό το στρώμα. Αυτά τα ρήματα είναι ρήματα που δίνουν σεισμούς 5, 5,2 ρήματα, 3 ρήματα. Μικρά ρήματα. Και έχουμε και ρήματα πολύ μεγάλα που κόβουν όλο αυτό το όσο εσάς μου γίνει στη μήμα. Αυτά εδώ τα ρήματα είναι κατά πιο δικίνδυνα. Γιατί? Γιατί προκαλούν μετατόπιση στην επιφάνεια. Αυτό σημαίνει ότι ό,τι έχω εγώ εδώ πέρα, τεχνικό έργο σπίτι και τα λοιπά, θα μετατοπιστεί και θα καταστραφεί. Και στις ρήματα που προκαλούν επιφανειακές διαρρήξεις, ανάλογα με την περιοχή και το πάθος αυτό, ξεκινάνε από τα έξι ρίχτερ, περισσότερα, περιμένουμε να έχουμε επιφανειακές διαρρήξεις. Οπότε έχω επιφανειακές διαρρήξεις, έχω όμως και μια ζώνη επιφανειακής παραμορφωσίας. Δηλαδή, πριν και μετά το σεισμό, όλη αυτή η ευθεία δεν παραμείνει ευθεία, έχει αλλάξει. Η περιοχή μου παραμορφώνει. Και έχω μέχρι τη σεισμική κίνηση, η οποία απλώνεται στην τελευταία περιοχή. Άρα, όταν έχω ένα σεισμό, τι έχω, έχω μια επιφάνεια, στην οποία κινούνται δύο διαφορετικοί σχηματισμοί. Αυτή λοιπόν η επιφάνεια κινείται, δεν είναι ένα σημείο. Απλά το σημείο που ξεκινά η θράψη, και το λένε αισθία, όταν το προβάλουμε στην επιφάνεια, έχουμε το επίκεντρο. Άρα το επίκεντρο είναι ένα σημείο, το οποίο απλά μας λέει πότε ξεκίνησε η θράψη. Και δεν έχει να κάνει άμεση σχέση προβολή του με το ρίγμα. Διότι αν το ρίγμα μου είναι κατακόρυφο, το επίκεντρο θα σχετίζεται με το ρίγμα. Αν όμως το ρίγμα μου έχει κλείσει, όπως τα περισσότερα ρίγματα στην Ελλάδα, τότε το επίκεντρο δεν έχει να κάνει σχέση με το ρίγμα. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Εδώ έχουμε ένα ωραίο παράδειγμα από το U.H.G.S., που ουσιαστικά εξηγεί αυτό το θέμα και λέει, κοιτάξτε, ξεκινάει ένας σεισμός. Αυτό είναι παράδειγμα από το σεισμό της Λόγου Απριέτα το 1989 και εδώ ξεκινάει η τράψη από εδώ. Κοιτάξτε, αυτό όλο είναι 100 χιλιόμετρα. Πώς, ανά δύο δευτερολεπτά, πώς προχωρήσει και φέτα την εικόνα της τράψης και της κίνησης πάνω στο ρίγμα. Και αυτή είναι η ιστορική εικόνα. Το επίκεντρο, δηλαδή, είναι μια τελευταίο. Γιατί τελείμιναμε εδώ, κινήθηκε όλη αυτή η πιθανή 100 χιλιόμετρα και μάλιστα το μεγαλύτερη μετατόπιση έφτασε τα 10 μέτρα εδώ, ενώ όλα αυτά τα μέτρα ήταν ελάχιστα. Στο σεισμό του Κόβε, ή στο σεισμό καλύτερα της Ιαπωνίας Πέρση, που ήταν εννιά ρίχτερ, το ρίγμα είχε ουσιαστικά μήκος που έφτασε τα 380 με τα 400 χιλιόμετρα. Σχεδόν αυτή είναι η Θεσσαλονίκη. Τι νόημα έχει να βάλεις μια τελεία και πού θα επιβάλλεις, εντάξει. Άρα, το επίκεντρο δεν έχει να κάνεις... δεν έχει άμοι σχέση με το ρίγμα και τη δομή που θα στεροπήθηκε και πολλές φορές δημιουργεί και ψευδείς εντυπώσεις και εικόνες. Τώρα, αυτό που ξέρω μόνο είναι ότι τα μεγαλύτερα ρίγματα δίνουν μεγαλύτερους σεισμούς και ότι όσο μεγαλύτεροι σεισμοί, διαρκούν και περισσότερο. Λογικό. Τώρα, τα ρίγματα τα διαβολούν σε 3 στιγμές κατηγορίες, όπως είναι οι κλάκτες και όχι το πολύ απλά. Είναι ρίγματα κανονικά που προκαλούν το αποκλεικισμό όταν η περιοχή μαγνύγει. Τα πρωτεύτερα ρίγματα στην Ελλάδα, που μας ενδιαφέρουν, είναι τέτοια κανονικά. Όπως τις Αθήνας, όπως το 81. Ανάστοφα ρίγματα είναι ρίγματα πρώτα απ' τη Συμβιέζοκα. Τέτοια ρίγματα έχουμε πού? Κοντά στη ζώνη της Ποβήτησης. Όλο το όριο αυτό της πλάκας είναι μια τέτοια δομή. Και έχεις και πολλές δομές παράλληλες με την κυκλιστρική δομή. Τον και ρίγματα αυτές της Οβήτησης, όπου έχουμε το ένα τέμα όπως να έχει τη σχέση με το άλλο. Ένας άλλος μύθος για τα ρίγματα. Ο Κόμπος φαντάζεται ότι ένα ρίγμα τι είναι. Είναι ένα χάος. Πολλοί έχουν την εικόνα ότι όταν έχουμε στις ρίγματα θα δούμε κάτι που θα πηγαίνει τέτοιο υπόσχο. Το ρίγμα δεν είναι κάτι τέτοιο. Το ρίγμα είναι απλά μια επιφάνεια ολύστισης. Όπως αυτή την επιφάνεια γίνεται μια κίνηση. Και αυτή μου μετατοπίζει διαφορετικούς γεωλογικούς σημαντικούς. Μου μετατοπίζει διαφορετικά γεωλογικά πετρώματα. Και μου φέρνει σε επαφή πολύ διαφορετικές ηθολογίες. Έτσι αναγνωρίζουμε. Παράδειγμα από σεισμό συμπίεσης. Ο σεισμός του 1999 στην Ταϊβάνη. Αυτός ο σεισμός ήταν και η πρώτη φορά που συνειδητοποίησαμε τι πάνω, τι πάνω. Τα καταστροφόν. Το καταλάβαμε πολύ καλά πέρσι. Στην Ιαπωνία, έτσι, γιατί αυτή η ιστορία ουσιαστικά πέδωσε σε όλο τον πλανήτη. Αυτός ο μοσοσυσμός ήταν για μας πρώτη φορά. Διότι μετά από τρεις τέσσερις μήνες, στο εργαστήριο που δουλεύα στο Λονδίνο, μας κλέψανε όλες τις μνήμες από τους πολυγιστές. Μπήκανε μέσα στο πανεπιστήμιο, ανοίξαν τους πολυγιστές και δεν πήραν τίποτα άλλο, μόνο τις μνήμες. Και έρχεται η Ιαστεινομία και λέει, «Έχουμε φοβερό πρόβλημα από τις τελευταία ομάδα, διότι έχουν τριπλασιαστεί οι τιμές αυτές τις μνήμες, διότι τα εργοστάσια τα κατασκεύασαν τις μνήμες της Ταϊβάνου». Και αυτή η έλλειψη, επίσης τα εργοστάσια αυτά για μήνες ολόκληρους σταμάτησαν την παραβολή τους, οι τιμές πήγαν στα ίψη. Και η επίπτωση ήρθε σε εμάς έμεσα, μας κλέψανε τις μήμες από τους πολυγιστές. Καταλαβαίνετε δηλαδή, πλέον μιλάμε για αποκοσμοποιήσεις καταστροφών. Αυτές είναι οι διαρρύξεις, βλέπετε, δεν έχουν μετατόξει κατά κορυφή, είναι οριζόδες μετατοπίσεις. Εδώ βλέπετε το φράχτη από τον σεισμό του Σαφρασίσκο. Αν δείτε στην Τουρκία, το 1999, είχαμε μετατοπίσεις και πολλά πολλήματα ειδοκτησιών. Μετατοπίστηκαν, έτσι. Και εδώ είναι διαρρύξεις από τον σεισμό της Ιταλίας, τη Λάκυλα, που είναι ένας πολύ γνωστός σεισμός, γιατί είχαμε πάρα πολλά χείματα. Κοιτάξτε, μόνο για 10 κατοστά μετατόπισης, δεν ήταν μεγάλο σεισμό. Αντίθετα, αν πάμε στο σεισμό του 1981, που είναι ίδιο ρίγμα, κανονικό ρίγμα πάλι, βλέπετε εδώ, το τέμαχο σε αυτό κατέβηκε και το τέμαχο σε αυτό ανέβηκε. Η επιφάνεια έκλεισαν εδώ, βλέπετε. Έχει μόλις κατέβει. Και είχαμε 80 εκατοστά κίνηση, με τα κίνηση στο καπαρέλι. Άρα τι έχουμε, κάθε φορά που έχουμε ένα σεισμό, έχουμε μια μετατόπιση. Για να βάλετε ότι έχουμε εκατοντάδες σεισμούς σε κάθε ρίγμα, τι κατά αποτέλεσμα. Εδώ που λήσαμε για το καπαρέλι, να πούμε το 1981, που είναι μια πολύ γνωστή ζυμική ακολουθία, είχαμε τρεις σεισμούς μέσα σε δυο κομμάδες. Έξι, εφτά, έξι, τέσσερα, έξι, τρία. Γι' αυτό και πανικοβλήθηκε τώρα η Αθήνα πάρα πολύ. Είχαμε γύρω στα 9.000-9.500 σπίτια τα οποία, φυσικά, ήταν εκατοίγητα. Αυτός ο σεισμός, τι έκανε. Δημιουργήθηκε τη φανιακής διαλήξης που φτάσανε και το 1,5 μέτρο. Επίσης, άλλαξε όλη την παραλιακή ζώνη της Τράβας. Όλη αυτή η παραλιακή ζώνη καταβληθήθηκε 1-1,5 μέτρο. Η θάλασσα μπήκε μέσα κάποιες δεκάδες μέτρα. Για κοιτάξτε κάτι άλλο. Αυτός ο σεισμός είναι γνωστός ως ο σεισμός των Αρχαιονίδων. Γιατί, το επίκεντρο, αυτά εδώ είναι τα επίκεντρα. Τα επίκεντρα ήταν σαν εισαγγελά αυτά εδώ, τις Αρχαιονίδες, τα οποία καταβληθήθηκαν. Για κοιτάξτε όμως που είναι το ρήγμα. Εδώ σπάσε το ρήγμα. Εδώ ήταν η μεγάλη σκαταστροφή. Το επίκεντρο είναι 10 χιλιόμετρα, περίπου, μακριά από το ρήγμα. Αυτό που λέγαμε πριν. Και εδώ το ρήγμα κλείνει προς βορρά, ενώ εδώ το ρήγμα κλείνει προς νότο. Αυτό το επίκεντρο γίνεται. Βλέπετε την εικόνα μετά το σεισμό. Πώς έχει μπει η θάλασσα μέσα. Άρα αυτός ο σεισμός άλλαξε όλη την παραλία στην περιοχή. Κάτι φαρούνι έγινε στην Αταλάντη το 1894. Άλλαξε πάλι όλη η παραλιακή ζώνη. Τώρα, αν πάμε από αυτά τα λιγονότα και τα προσθέσουμε. Ποια είναι η εικόνα που έχουμε. Ολόκληρα βουνά. Πώς δημιουργούνται τα βουνά. Από ρήγματα. Αλλά αυτό εδώ το ρήγμα τι έχει μέσα. Είχε εκατοντάδες σεισμούς που κάθε ένας του προσθέτει και σε ύψε. Βλέπετε. Αυτά τα βουνά είναι από Νότια Ιταλία. Τα έχουν όμως και πιο γνωστά. Αλήθεια. Και αυτή είναι η Σπάρκτη. Τα ίδια πράγματα. Μιλάμε για ρήγματα. Είναι όλα τα ρήγματα πικίνδυνα. Όχι. Θα ακούτε πολλές φορές που λέμε. Μας ενδιαφέρουν τα ενεργά ρήγματα. Γιατί υπάρχουν δεκάδες ρήγματα. Πολλά από αυτά είναι ακίνδυνα. Πώς ξέρω ποια είναι ενεργά. Τα ενεργά είναι αυτά τα οποία θεωρούματα να πάσαν στενί μπορούν να κινηθούνε μέσα από ένα σεισμό. Ή να δώσουν σεισμό. Τα ενεργά λοιπόν είναι αυτά τα οποία ξέρουμε ότι αυτή είναι η εικόνα από το μισθμό της κορυφής. Βλέπετε αυτό το ρήγμα τελειώνει όλους τους υγειολογικούς σχηματισμούς. Οι οποίοι αυτή είναι πολύ πρόσφατα. Είναι των τελευταίων 200 χρόνων. Βλέπετε ένα άλλο ρήγμα όμως εδώ που σταματάει εδώ. Δεν κόβει τους υπόλοιπους σχηματισμούς. Αλλά αυτό σημαίνει ότι αυτό το ρήγμα ενώ λειτουργούσε, από δότε πέρα πρέπει να σταμάτησε να λειτουργεί. Άρα είναι πλέον ανενεργό. Άρα αυτό το ρήγμα το φοβόμαστε. Αυτό όμως το φοβόμαστε. Για αυτό πρέπει να πάρουμε δικά μέτρα. Για αυτό δεν χρειάζεται να πάρουμε δικά μέτρα. Άρα δουλειά μας ποια είναι. Όχι απλά να βρούμε τα ρήγματα αλλά να βρούμε ποιο από αυτό τα ρήγματα είναι ενεργό και ποιο είναι ανενεργό. Και βλέπετε ότι τα ρήγματα και αυτά τι κάνουν. Μεγαλών και κάποια στιγμή σταματάνε, πεθαίνουν. Να μια άλλη επιφάνεια ρήγματος. Και αυτό το ρήγμα, μάλλον αυτή η φωτογραφία εδώ, είναι από το πάτι τους Ιντελφούς. Και πολλές φορές έχουμε και πάνω στις επιφάνειες αυτές γραμμές προστειλευίστου. Η μία πλάκα του έναν θέμαχος βουσαστικά αγδέρνει το άλλο και από εκεί πέρα φέρνουμε πληροφορίες για την κινηματική των ανοιγμάτων. Άρα, από τη στιγμή που ξέρουμε πού έχουμε τα ρήγματα, ξέρουμε πού περιμένουν οι ασυσμούς. Τη στιγμή δεν γίνονται τυχαία. Άρα, αυτό που με ενδιαφέρει μετά είναι να δω κάθε πότε δεστροπείται ένα ρήγματο. Κάθε πότε έχουν ασυσμόδειγαν. Κάθε χίλια χρόνια. Κάθε πεντακόσια χρόνια. Κάθε 200 χρόνια. Αυτό μου ορίζει πλέον και πόσο επικίνδυνο είναι το ένα ρήγμα που στέλνει στο άλλο. Για να το βρω αυτό, πρέπει να υπολογίσω και τους ρυθμούς ολίσθησης, τα slip rates. Με εξηγούν, δηλαδή, πόσο συχνά κινείται ένα ρήγμα. Όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η ρυθμή ολίσθησης, τόσο πιο συχνά έχω ασυσμούς. Άρα, η δουλειά μου πλέον είναι να προσπαθήσω να βρω την παραμόρφωση. Για να χωρέσω τους ασυσμούς, υπάρχουν τρεις τύποι ασυσμών. Είναι αυτοί οι οποίοι είναι στα όρια των πλακών, οι οποίοι έχουν πολύ μεγάλα ρεύτηση και δίνουν συχνά ασυσμούς. Υπάρχουν οι ασυσμοί οι οποίοι είναι κοντά στα όρια των πλακών, αλλά δεν είναι πάνω στα όρια, είναι σωτερικά της πλάκας. Και βλέπω ότι έχουν ρυθμούς ολίσθησης από 0.1 έως 10 και δίνουν ασυσμούς κάθε 100 με κάθε 10.000 σκ. Τα ελληνικά ρήγματα είναι εδώ. Δηλαδή δίνουν από λίγες εκατοντάδες μέχρι 10-12.000 σκ. ασυσμούς. Για αυτό έχει σημασία, γιατί έχει σημασία. Γιατί αν βάζουμε ένα χάρτης της εξευθυνότητας για την Ελλάδα, αυτός ο χάρτης πώς γίνεται. Καταγράφεται τη συσμικότα τα προδούμενα 50-60 χρόνια, εν όργανα. Και η συσμικότα αυτή λέμε ότι αυτή είναι η συσμικότα, άρα την επαναπροβάλλουμε στο μέλλον. Κι αν δεν είναι το χάρτη τι έχουμε εδώ. Αυτό είναι κόκκινο εγκέντηση του 81. Εδώ είναι κόκκινο εγκέντηση. Καραμάτι. Καραμάτι. Εδώ Έλληνα. Εδώ Αλμυρός, Σοφάνδες και Αρχίαλος το 80. Εδώ μεγάλη συσμή του 78 το Θεσσαλονίκη. Δηλαδή τι έχουμε. Περιοχές που είχαμε μεγάλους συσμούς είναι επικίνδυνοι. Το πρόβλημά μου είναι ότι αυτά τα 60% χρόνια που έχω καταγράψει εδώ και βγάζουν κυλινότητα φτάνουν. Ή μου καταγράφουνε μόνο τα πιο πρόσφατα. Εμένα, όμως, με διαχειώνει τα πιο πρόσφατα. Γιατί αν αυτό το ρήγμα έδωσε συσμό τώρα, χρειάζεται ένα κύκλος να περάσει, να ξαναφορτώσει και να ξαναδώσει. Έτσι δεν είναι. Και πάμε στον χάρτηρ κυλινότητας και στον αντισυμικό κανονισμό, που ενδιαφέρει κυρίως τους μηχανικούς. Η Ελλάδα απέκτησε τον πρώτο αντισυμικό κανονισμό το 59. Γιατί, επειδή τότε είχαμε τη μεγάλη καταστροφή στις αιώνες νησιά και κυρίως στην Κεφαλίνα. Και το 1981 που είχαμε τον συσμό στην Αθήνα, πιο λίγο πάνε εγώ, το πρόβλημα που δημιουργήθηκε, το ασυντρό κανονισμός βελτιώθηκε και μήκει από το σκάπιστο, το οποίο σχόλησε την Ελλάδα σε τέσσερα σημεία, σε τέσσερις ζώνες. Οπότε οι μηχανικοί, ανάλογα με το ποια ζώνη ήταν το σπίτι, έπαιρναν και τα κατάλληλα μέτρα στα σπίτια. Άρα εδώ είχαμε πολύ αστερό κανονισμό, ενώ εδώ πέρα και εδώ πέρα, που ήταν η ζώνη, είχαμε πάρα πολύ χαμηλούς συντερτιστές. Γιατί? Γιατί αυτές εδώ οι περιοχές θεωρούνταν ουσιαστικά πρακτικά σεισμικές, δεν είχαμε καταγράφει σεισμού. Και μετά, το 95, είχαμε το σεισμό πάνω σε μια περιοχή σε σαγωγικά σεισμικοί. Και αρχίζαν τα προβλήματα. Πώς έγινε αυτό? Έγινε διότι ο Χάρτης, αυτός είναι του 2000, έγινε από αυτό το χάσιο, παρουσιάζεται η σεισμικότητα της χώρας. Βλέπετε ότι εδώ, αυτό εδώ το κομμάτι είναι η σεισμή της Κοζάνης. Άρα πριν το 95 αυτά εδώ δεν υπήρχαν, ήταν λευκό. Το πρόβλημα είναι ότι είχαμε σεισμούς. Τι έγινε λοιπόν, το 2000 βγήκε καινούργια ελληδοχή, και ουσιαστικά τι έγινε, αυτή η περιοχή πλέον τώρα, από εκεί που ήταν ασυσμική, μπήκε στην ενδιάμεση σεισμικότητα. Δηλαδή, ενώ ήταν έτσι, πλέον, εσύ δεις την επόμενη. Μετάχρημα του σμού της Αθήνας, που ήταν πάλι κοντά στο όριο το ασυσμικό. Οπότε το 2003, είπαμε για να μην έχουν προβλήματα, δεν υπάρχει σεισμική που έχει στην Ελλάδα. Άρα αλλάξαν τα όρια. Το πρόβλημα ποιο είναι? Ότι κάθε φορά που έχουμε ένα σεισμό, αυτός το χαράκι θα αλλάζει. Άρα, κάτι δεν τα καλά με το χαράκι. Δηλαδή, εδώ πέρα, να σας πω, αυτό το παρέγμα είναι το ρήμα της Πάτης. Το ρήμα της Πάτης έδωσε ένα καταστρεφτικό σεισμό, πριν 2,5 χιλιάδες χρόνια. Η αρχαία Σπάτη, ουσιαστικά, καταστράφηκε, επαναστατήσαν οι Ήλωτες, οι Νεσίνοι, ούτε κάθε εξής. Από τότε δεν έχει σεισμό. Έχουν περάσει 2,5 χιλιάδες χρόνια. Το ρήμα αυτό δεν έχει δράσει. Είναι όμως το ρήμα που έχει δημιουργήσει το Ταΐγετό. Δεν μιλάμε για ένα ρήμα μικρό, μιλάμε για τεράστια δομή. Αυτό το ρήμα, λοιπόν, κάποια στιγμή όταν ξαναδράσει, τι θα κάνουμε, θα αλλάξουμε το ρήμα? Το κάνουμε έτσι. Κι άλλες περιπτώσεις. Ποιο είναι το πρόβλημα? Δεν είναι αξιόπιστης. Ποιο είναι το πρόβλημα? Είναι η πλειότητα των εδομένων. Θυμάστε που λέγαμε πίνω ότι τα ρήματα στην Ελλάδα δεν αστελευτούνται κάθε πότε. Κάθε μερικές εκατοντάδες χρόνια μέχρι αρκετές χιλιάδες χρόνια. Ναι, αλλά αν δείτε εδώ πέρα ο Χάτης, σας λέει ότι καταγράφει όλους τους σεισμούς. Με πληρότητα, λέει, δεν έχει κενά. Πότε? Δεν έχει σύστηρ και πάνω, ούτε 200 χρόνια. Δηλαδή έχω ένα σατιστικό δείγμα 200 χρόνων και προσπαθώ να προβλέψω σεισμούς από ρήματα που αστελευτούνται κάθε χιλιάδες χρόνια. Άρα έχω ένα σατιστικό δείγμα που είναι ανεπαρκέστατο. Παρ' ό,τι η Ελλάδα έχει ένα όντως πολύ πλούσιο ιστορικά δεδομένα, είμαστε χαμαθήτητοι. Αλλά ό,τι τα δεδομένα αυτά είναι ανομοιογένει και έχουν μεγάλα κενά και χωρικά και χρονικά. Και βλέπετε, αυσιαστικά, αυτό είναι κάτι με περισσότερο το αγνώμημα. Είναι, όμως, πάρα πολύ βασικό και εξηγούν γιατί υπάρχει αυτό το πρόβλημα. Το που δεν φταίει είναι η Ελλάδα. Δεν είναι ότι η Ελλάδα έχει κάνει λάθος. Όλες τις χώρες στον κόσμο έχουν φταίει αυτό το πρόβλημα. Με εξαίρεση, αυσιαστικά, την Καλιφόλια είναι που από ξαρχής τυρίζανε μια τυρίως διαφορετική στάση. Άρα, λαδώντας υπόψης ότι τα ρίγματα έχουν φορούνται σε πανταδρασιακοποίησης αρκετών εκατοντάδων μέχρι μερικού κυριάδων χρόνων, η πλειοψηφία δεν θα έχει πανταδρασιακοποίηση. Άρα, έχω ένα στατιστικό ρίγμα το οποίο είναι ανεπαρκές και προσπαθώ από εκεί να βγάλω ποιον το άλλο πρόβλημα βρίσκεις. Αυτοί οι χάρτες θεωρούν τη ζυσμικότητα που παρατηρών είναι σταθεροί. Αν πάμε στο Σταφασίσκο. 75 χρόνια πριν τον μεγάλο σεισμό του 1906, είχαμε 14 σεισμούς με το κίτρινο άνα τον 6 ρίχτε. 75 χρόνια μετά τον σεισμό 1906 είχαμε μόνο 1. 14, 1. Δηλαδή, αν κάναμε το χάρτη επικίνδυνο το 1906, κάναμε την περιοχή ότι έχει πολύ μεγάλη σεισμική τη δυνότητα. Κι όμως, δεν έχει. Γιατί? Γιατί αυτός ο σεισμός ήταν τόσο μεγάλος, που δημιούργησε μια σεισμική σκέα. Οι τάσεις δηλαδή, απελευθερώθηκαν. Αυτό που μου λέει ότι η σεισμικότητα είναι σταθερή. Α, δεν μπορώ να θεωρήσω αυτό που καταγράφω 30 και 50 και 100 χρονιά, ότι θα το ξανάδω στο μέλλον. Και το βασικό πρόβλημα, αυτό είναι άλλο πρόβλημα στην ιταλία, αυτό δεν αφορά την Ελλάδα, έτσι. Το πρόβλημα είναι ότι τα ανοιχτήματα από το χαρτό μου είναι ότι η κατάλογη είναι ανοιχτή. Και το χρονικό παράθυρο καταγραφής αποτελεί μόνο ένα κλάσμα της περιόδου πάνω στη θερμοποίηση των ρυθμάτων. Η σεισμικότητα θέλω να είναι σταθερή, αλλά δεν είναι. Έχουν χαμηλή χωρική ευκρινία, δηλαδή μόνο να σου πούνε αν το αναχωριό είναι πιο επικίνδυνο από ένα άλλο, μόνο να πάνε σε μεγάλη ηλεκτρομέρεια. Οι γεωργικοί σημαντισμοί δεν λαμβάνουν υπόψη σε αυτό το χαρτί, σε αυτήν την ηλικία, εκτός αν γίνονται πιο υξηλικευμένες μελέτες. Και το μεγάλο πρόβλημα είναι επίσης αυτό, ότι δίνουν μια αρθασμένη εικόνα της ευκαιρινότητας, γιατί δεν λαμβάνουν υπόψη το σεισμικό κύκλο. Δηλαδή, δεν μπορώ να θεωρώ το ρήγμα της Καλαμάδας επικίνδυνο, όταν έδρασε πριν 20 χρόνια και όταν αυτό το ρήγμα δεστροπείται κάθε 1.500 χρόνια. Το ρήμα της Αταλάτης ήταν πάντα, και θα ακούω ακόμα, για κάποιους θεωρούν ότι το ρήμα της Αταλάτης και ο Αταλάτης και της Αταλάτης είναι επικίνδυνα, γιατί δεν είναι. Το ρήμα της Αταλάτης ξέρουμε ότι δίνει κάθε 1.800 χρόνια σεισμό. Και εδώ σε δίνει 100. Άρα, αυτός ο χαρτίς τι κάνει, δεν μου δίνει τη μεγαματικότητα, παιδικά. Βάζει όσοι επικίνδυνες της περιοχής που είχα πολύ πρόσφατα σεισμό, που μάλλον είναι απίθανο να ξαναέχουν. Και τι μου αγνοεί, μου αγνοεί όλα τα ρήγματα, τα οποία δεν υπάρχουν στους καταλόγους μου, γιατί δεν είχα καταγραφέσει σεισμό. Άρα είναι πολύ πιο πιθανό, αυτά τα ρήγματα είναι στο τέλος της σεισμικού κύκλου, άρα είναι έτοιμα να μου δώσουν σεισμό. Ήταν αρκετό και το ίδιο πρόβλημα. Αυτή η περιοχή, στο χάρι του, δεν είναι υψήλυση πληθμίδηματος. Και όμως ξέρουμε τώρα ότι υπάρχουν ρήγματα, τα οποία είχανε δράσει σχετικά πριν από 1500 χρόνια. Άρα αυτή η περιοχή είναι ένα κενό, το οποίο όπου να, θα γεμίσει με κάποιο σεισμό. Είναι σεισμικό κενό. Γιατί, γιατί τα ανόρανα δομένα δεν έχουν σεισμούς εδώ, ιστορικά δεν έχουν σεισμούς, άρα λένε είναι χαμηλή πτυβινότητα. Και όμως δεν είναι. Δηλαδή, ποιο είναι ότι αν έχουμε μια περιοχή με μελή σεισμικότητας, δεν ξέρω αν είναι όντως χαμηλής, ή αν είναι, ουσιαστικά, μια περιοχή που όπου να έχουμε μελή σεισμός, γιατί είμαστε στο τελευταίο τνήμα του κύκλου. Άρα, τελείως, λαθτασμένη απάντηση. Για αυτό το λόγο, τι θα έχουμε να κάνουμε. Να χρησιμοποιήσουμε γελοδικά δεδομένα. Δηλαδή, να πάμε πίσω στο χρόνο. Δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα ιστορικά πλέον. Πώς θα το κάνουμε αυτό. Καταρχήν, χαττογραφούμε τα ενέργα ρήγματα. Από τη στιγμή που χαττογραφούμε τα ενέργα ρήγματα, ξέρουμε πού είναι οι σεισμικές δημιουργίες. Και, να προσπαθήσουμε να πάμε τον χρόνο πίσω. Πώς θα γίνει αυτό. Όταν εξάγουμε από κάθε ρήγμα, το ρυθμό ολίσθησης. Το συμμόνος τρόπος. Είναι εύκολο αυτό, δεν είναι εύκολο. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μονολογίες. Μία είναι η παλαιοσυμμολογία. Πάω σε ένα ρήγμα, το σκάβω. Και βλέπω, αυτό είναι το έδαφος. Το βλέπετε, το βλέπετε ό,τι έχει μετατοπιστεί εδώ. Λέω το λήμμα, αυτή είναι η κίνηση. Τι κάνω, παίρνω το έδαφος εδώ και εδώ και το χρονολογώ. Και βρίσκω, πότε, τελευταία φορά, είναι η αστροβίδια και μου έκοψε αυτό το έδαφος. Ένας τρόπος. Και τελευταία φορά, να βρω το μεταπαγετόδι κρυμνό. Ξέρουμε ότι το τελευταίο παγετόνα, είχαμε πολλούς ψηλούς ρυθμούς διάβολους και ζηματογέννησης. Και οι πλαγιές μου ήταν ουσιαστικά λιαμένες. Όταν σταμάτησε και μπήκαμε από την παγετόδι στη μεσοπαγετόδια εποχή, πριν 18 χιλιασσών έγινε αυτή η αδαγή, το κλίμα άλλαξε, τελείω, κάθε φορά που έχω ασυσμό, άρα μετρώντας με τοπογραφικά προφύλ, βλέπω τη μετατόπιση και ξέρω ότι έχω πέντε μέτρα μετατόπιση σε 18 χιλιασσών. Άρα έχω πέντε ψηλούς σε αυτό το ρύγμα, ας πούμε, 6,5 ρύχτερ. Στον Ταΐγιο το πάλι, υπάρχει επιφάνεια μεσοπαγετόδις κρυμνό. Αυτό εδώ που βλέπετε, είναι η διαφορά, έχει δημιουργεί την τελευταία 18 χιλιασσών. Άρα είναι ένα κομματάκι στο όλο το κλεινό, το οποίο η ιστορία του ρύγματος αυτού πάει πίσω ένα με δύο εκατομμύρια χρόνια. Άλλους τρόπους είναι για να βαχνίδες, θαλάσσες. Οι θαλάσσες είναι μαχνίδες που αποτυπώνουν οι περιοχές που έχω, την παλιά ακτογραμμή. Αν πάτε στη Γόρια Πελοπόννησα, θα δείτε όπως είναι γεμάτη από πολλές ασφαλοπάτια. Που είναι ισοστητά οι παλιές αυτές, επειδή το αρχήμα ανοιξώνει τη συνέχεια και επειδή ξέρω ότι η στάση της θάλασσας, τα τελευταία 50.000-500.000 χρόνια, δεν ήταν σταθερή, αλλά ανεκοκατέβαινε. Τι έχω, ουσιαστικά, πριν 10.000 χρονιά, ήταν 6 μέτρες πλέον από σήμερα. Μιλάμε για την κλιματική αλλαγή, αλλά ξέρουμε ότι το κλίμα ήταν πιο θερμό πριν από 10.000 χρονιά. Το ήλιο πριν από 200.000 χρονιά, πριν από 240.000 χρονιά. Άρα εδώ πέρα τι, οι ακτές που είχαμε τότε, σε αυτές τις εποχές, που ήταν περίπου η θάλασσα ίδια με σήμερα, επειδή η περιοχή μου ανοιξώνεται, βρίσκονται πλέον ψηλότερα. Αυτό το μετράω και ξέρω ότι είναι παραμοσφόρια απόσχεσμού. Και επειδή έχω πολλές φορές κοράλια πάνω σε αυτές τις ακτές, τα κοράλια είναι πολύ κοντά στην τυφάνεια της θάλασσας, όπως ξέρετε, τα χρονολογώ, γνωρίζω ανοιχθούρια και ξέρω τι είναι η ηλικία τους. Άλλος τρόπος είναι με κοσμογενία εκσυνοβολία. Κάθε φορά που έχω ένα σεισμό και βγαίνει ένα τμήμα, όπως το καπαρίλι του ρήματος στην τυφάνεια, λαμβάνει και μεγαλύτερα εκσυνοβολία από εσώτο. Όταν εγώ τα παίρνω και τα αναλύσω, βλέπω σκαλοπάθια που μου δίνουν τους σεισμούς. Άλλος τρόπος είναι με τη γεωδοσία. Έχω σημεία και μετρά πώς αυτά μετατοπίδονται και βρίσκα από εκεί πέρα ποια είναι η μετακίνηση και προσπαθώ να την κατανοώ στα ρήγματα. Αυτό το κομμάτι, ουσιαστικά, λέμε τα τελευταία χρονιά, αυτές οι δύο μητεολογίες είναι πολύ πιο πρόσφατας. Και πάμε τώρα σε ένα άλλο κομμάτι, το οποίο το αγνοούμε, αλλά έχει πολύ μεγάλη σημασία επίσης, και έχει να κάνει με τις ζημιές, την εκφανειακή γεωλογία. Η εκφανειακή γεωλογία μου επηρεάζει πάρα πολύ τις καταστροφές που έχω. Και εδώ βλέπετε ένα παράδειγμα από τη Λόμα Πριέτα, ένας σεισμογράφημα σε αυτή την περιοχή που έχω χαλαρά υζήματα και ένα δεύτερο σε μια περιοχή που έχω βραχώδες υπόβαθμοι. Κοιτάξτε τη διαφορά μου τα ξεχνίδια. Η Λάκκουλα είναι εντυπωσιακό λεωφανός, διότι καταρχήν στο σεισμό που είχαμε της Λάκκουλα, αυτή είναι ένας άλλος τρόπος που μπορώ να μετρήσω την παραμόσθωση, με βάση τα δορυφωρικά βρεωμένα. Έχω μια εικόνα που δορυφώρω πριν και μετά το σεισμό και της βάζω μαζί, τη συγκρίνω και λέω πώς άλλαξε η επιφάνεια της Γης. Το δημιουργώ δηλαδή είναι ένα διαφορικό συγκροτογράφι μου. Αυτό το συγκροτογράφι μου, που έρχεται από τον δορυφώρο, τον ένιμις, από το οποίο δυστυχώς μετά από 10 χρόνια σταμάτησε να επικοινωνεύουν και 2 μήνες περίπου και πλέον δεν έχουμε δεδομένα παραδορυφώρο, βγάζω την παραμόσθωση, εδώ βλέπετε το πλέον δυστυχώς. Ξέρω δηλαδή ότι αυτή η περιοχή καταβληθήθηκε μέχρι 25 εκατοστά, ενώ αυτή η περιοχή ψώθηκε μέχρι και 11. Και μπορώ να τη χαττογραφίσω, 460 εκατοστά χιλιόμετρα του ζυσμού μετακινήθηκαν, πριν και μετά. Κατά 155 αν υψώθηκαν μέχρι και 2 εκατοστά, τα 405 εκατοστά χιλιόμετρα καταβληθήθηκαν μέχρι και 25 εκατοστά. Άρα είναι μετρήσιμο. Κάνω μία ατομή βλέπω ποιο κομμάτι αν υψώθηκε, ποιο καταβληθήθηκε. Και εδώ βλέπετε οι ζημιές μετατοπίσεις, βλέπετε εδώ πόσο έπεσε την ατυχία από το σπίτι να βρίσκεται πάνω στο ρήμα. Και εδώ είναι η γεωλογικός χάτης. Και ποιο είναι το ιδιαθέραμε εδώ. Έχουμε ότι δύο χωριά. Το ένα είναι η Ύωνα, ένα χωριό στο οποίο 200% των κατοίκων σκοτώθηκαν από το ζυσμό. Πάρα πολύ μεγάλες ζημιές. Και ένα άλλο χωριό το οποίο βρίσκεται μόλις 2 χιλιόμετρα μακρύτερα, αλλά που εδράζεται πάνω στο γεωλογικό υπόβαθρο, στο μισοζωϊκό, ενώ η Ύωνα, ουσιαστικά, εδράζεται πάνω σε πρόσφατα, οι ζήματα και από κάτω έχουν λιμνές αποθέσεις, δύο στα 150 μέτρα, είχαμε πάρα πολύ μεγάλες ζημιές. Για να γραφτείτε, σε αυτήν την περιοχή δεν είχαμε καμία καταστροφή. Και παρά ότι σε αυτό το περιοχείο είχαμε 14 εκατοστό καταβήθηση από το ζυσμό. Εντάξει, η εικόνα. Και η γέφυρα σκέφτηκε. Το χωρίς αυτό 2 χιλιόμετρα μακριά και δεν είμαστε τίποτα. Ούτε ρογμί, δεν έπεσε ούτε τείχος. Είναι από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα που έχουμε. Να φανταστείτε ακόμα και αυτή η κατασκευή, που είναι από τις πιο ανεβάλλοντες, την βλέπετε εδώ. Είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό μάθημα, το οποίο στην Ελλάδα, της τέχος, δεν το έχουμε λάβει τόσο υποψηλώς οι ιδιοκτήτες. Καλώς, καλώς, κακώς, έχει κάνει κάποια πλήματα. Και κλείνω, με κάτι το οποίο ουσιαστικά έγινε γνωστό πριν περίπου, δύο μήνες, για το τσουνάμι, ουσιαστικά στη Βόρεια Ελλάδα, στο θερμαϊκό, ή ένα τσουνάμι, το οποίο από μια δημοσίευση που κάναμε στην Αμερική φέτος, ιστορίζει ως εξής. Ξέρουμε ότι το ρήμα της Βόρειας Ανατολίας εισέρχεται στη Λεκάνο, τη Βορή Βεγγαίου. Αυτό το ρήμα, λοιπόν, όταν το μελετήσαμε, συνειδητοποιήσαμε ότι, παρότι θεωρητικά έχει κυρίως ροζίτες η μισθόσα, υπάρχουν οι τιμήματά του τα οποία έχουν μεγάλη κατακόρηση η μισθόσα. Αυτό τι σημαίνει πρακτικά? Σημαίνει ότι μπορεί να αποκαλέσει μετατόπιστο πηθμένα κατακόρηση. Τι σημαίνει αυτό? Μετατόπιστο πηθμένα σημαίνει δημιουργία τσουνάμιου. Και αυτή εδώ η πηγή, η πηγή 1, είναι αυτή η οποία έχει μεγάλη κατακόρηση η μισθόσα. Και μπορεί να δώσει συζυμό με 7,1 ρίχτερ, που σημαίνει 2,5 μέτρα μετατόπιστο πηθμένα. Η πηγή αυτή βρίσκεται ουσιαστικά απέναντι από το θερμαϊκό κόλπο. Όταν, λοιπόν, το είδαμε αυτό, ψάξαμε να βρούμε αν υπάρχει κάθε καταγραφή. Ο θερμαϊκός γενικά θεωρείται ένας κόλπος ο οποίος δεν έχει πρόβλημα. Δεν θέλει ούτε περιοχή ως επικίνδυνη για το θερμαϊκό κόλπο. Υπάρχει όμως μια καταγραφή του Ηρώδο του το 459 π.Χ., ο οποίος λέει ότι κατά 30% ελληνο-περσικών πολέμων τότε, οι Έλληνες είχαν αποχειρουθεί στην ποτηρία, οι Πέρσες την πολιορκούσαν και κάποια στιγμή υποχώρησε η θάλασσα και βρήκαν ευκαιρία οι Πέρσες να κάνουν επίθεση μέσα από τη θάλασσα, να την καταλάβουμε. Και τότε ήρθαν οι κύματα και τους έπνιξαν. Και το επειδή οι Έλληνες τότε το είχαν θεωρήσει ως κάτι πρωτόγνωρο, υπένδεσαν τους τυμόρεις ο Ποσειδώνας, ο θεός θάλασσας, επειδή τρεις μέρες πριν του είχαν κάψει το ναό σε κάποια άλλη περιοχή, άρα είχαμε μία καταγραφή που είχε δυνατώνα γιατί ίσως είναι και η αρχαιόδορη καταγραφή του Νάμι στον κόσμο. Έχοντας λοιπόν, τουλάχιστον, μία συζυγική πηγή που είναι ανώστησης του Νάμι. Έχοντας την περιεργασία του Ροδρότ, ξεκινήσαμε ένα πρότζεκτ με συναντές τους Γερμανούς στον κολλητεχνίδι του Άχεν και γεμίσαμε το μεθαυμαϊκό κόλπο με γεωτρήσεις, επιφανειακές γεωτρήσεις, να βρούμε τυχόν υπολήματα από αποθέσεις του Νάμι. Και ουσιασχεδερικά σε ευχές εξής, επιλέγαμε περιοχές οι οποίες είναι σχετικά κοντά στην ακτή, αλλά η ακτή έχει ένα μπάριο μπροστά, έχει ένα εμπόδιο, έτσι ώστε να μη σέχεται ούτως της θάλασσας. Ξέραμε περιοχές ηλιοθαλάσσεως από την πλήστον, κάναμε γεωτρήσεις, οι οποίες πτάουν μέχρι τα 11 μέτρα περίπου βάθος, βγάζαμε τους πύρινες, οι πύρινες μας δέχνουν τι υλικό είναι αυτό, και μετά από την πανεξέταση αποφασίζαμε αν έπρεπε να πάρουμε δεύτερη περιοχή, αν βλέπετε εδώ δεύτερη γεωτρήσεις, ώστε να πάρουμε κλειστό πυρινό, να τον μπορέσουμε να τον πάρουμε μαζί μας στο εργαστήριο και να τον δουλέψουμε και αν τον χορολογήσουμε. Το αποτέλεσμα ήταν ότι βρήκαμε μία πολύ καθαρή επιφάνεια και μία δεύτερη αλλά όχι σούλες θέση. Τι δεδομένα πήραμε, πήραμε ότι ο πυρήνας μας έκοβε μέσα από άγγυλο, δηλαδή είχαμε μία λίμνη. Και σε κάποιες στιγμές είχαμε και στρώματα γύψου, δηλαδή λίμνη, η οποία έχει αποξυρανθεί, είχαμε απόθεση αλάττων. Κάποια στιγμή, λοιπόν, από τη λίμνη, εδώ κάπου βλέπετε το λαγκούν, περνάμε σε θαλάσσια ζήματα. Περνάμε σε θαλάσσια άμμο, με μία πολύ απότομη επιφάνεια διάβρονσης μεταξύ των βέρων. Δηλαδή εδώ έχουμε λιμνέο υλικό και λεπτόκοπο και από πάνω έχω θαλάσσιο υλικό με θαλάσσα υπολυθώματα σπασμένα, που τα έχει φέρει η θάλασσα, έχει περάσει το ερμόδιο και καθώς το κύμα υποχωρούσε και είχαμε το μπάτουβος, δημιούργησε αυτή την επιφάνεια διάβρονσης. Και θα δείτε εδώ ότι αυτό εδώ το υλικό είναι το λιμνέο, εδώ είναι το θαλάσσιο, το οποίο μάλιστα τι γίνεται. Αν το παραθυρίσουμε, η κογκομετρία του αλλάζει, νιώνει, τόσο πάμε μέχρι στα νεότερα σημεία. Γιατί ουσιαστικά εδώ το τσουνάμι, σκεφτείτε ότι η περιοχή έχει κατακλειστεί από νερό, επικάθονται πρώτα τα βαρύτερα σωματήρια και μετά έχονται τα πιο λεπτόκοπα. Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός νέας απόδεισης τσουνάμι, όπως την περιμένουμε. Και η υλικία της οποίας μας δίνει μια ηλικία που είναι κοντά στις τιμές του ευρωδότη. Απλά επειδή θέλουμε κι άλλες ηλικίες, από άλλες θέσεις περιμένουμε τώρα επόμενες ηλικίες, για να επιβεβαιώσουμε ότι όντως είναι αυτή η περίπτωση. Βλέπουμε ότι οι τρόποι που προσεγγίζουμε παλιούς σεισμούς, πικίλουν. Σε αυτή την περίπτωση τι έχουμε πάρει, έχουμε πάει το παλαιοανάληθο και κυρίως την παλαιογεωγραφία. Γιατί, γιατί, από τη ζήτηση που δούμε πόσα τσουνάμι έχουμε στο θερμαλικό, θα βγάλουμε και μια πληροφορία για το κάθε πότε δραστηροποιείται αυτό το ρήγμα. Για το οποίο δεν έχουμε καμία άλλη πληροφορία, γιατί είναι μισθάταση. Εδώ τελείωσα, νομίζω πέρασε και το χρόνο, αλλά νομίζω πρέπει να έχετε μια σφαιρική εικόνα περίπου τι κάνουμε. Και αυτό που θέλω να πω σε αυτό το πρότζεκτ είναι ότι με λύπη μου δεν είχαμε Έλληνες. Ένα τόσο ενδιαφέρον πρότζεκτ, οι Έλληνες συμφετητές δεν έριξαν το απλαιότιμο ενδιαφέρον, παρ' ό,τι είχαμε τα λεφτά να τους καλύψουμε τα εξώ, σε αντίθεση με τους Γερμανούς, οι οποίοι πραγματικά δουλεύαν από το πρωί μέχρι το βράδυ. Και σκεφτείτε ότι κάνεις έρευνα, και αυτής είναι το περίπτωση που πραγματικά, κάθε φορά που ανεβάζεις ένα καινούργιο πυρήνα, λες τώρα τι έχω. Πέφτωμε όλοι πάνω από το πυρήνα να δούμε πώς είναι ο πυρήνας. Και είναι κάτι που γι' αυτό κάνεις έρευνα. Και με αυτό δεν σε ενδιαφέρει, ας πούμε, αν θα δουλέψεις Κυριακή, Σάββατο ή... το οποίο δυστυχώς αυτή η κουλτούρα δεν υπάρχει. Ω, θα έπρεπε να υπάρχει, δεν υπάρχει. Ελπίζω να σιγά σιγά την αποκτήσουμε. Λοιπόν, ερωτήσεις. Με είπαμε πολλά και διαφορετικά. Στην Ελλάδα σε τίποτα στο πιστεύετε ότι έχετε χατογραφίσει τα ρήματα, ενέργα, λινή, ενέργα. Πόσο καλή κάλυψη έχετε κάνει στις επισκέπτες. Στην Ελλάδα έχουμε το εξής τραγικό φαινόμενο. Δεν έχουμε βάσει τα νομήλια ενέργα ρήματα. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει το εξής, υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση παγμάτων. Στην Ελλάδα όσο πιτεοπλύστον λειτουργεί το μοντέλο του αποτελέσματος. Δηλαδή κοιτάω το σεισμό και κοιτάω τα θεαστική μου. Δεν κοιτάζω το έγκλημα. Με αποτέλεσμα, ενώ ξεκινήσαν κάποιοι χάρτες νεοτεκτονικοί 1490, να απεικονίζουν πού είναι αυτά τα νεαρή ρήματα στα μάτια. Προτίμησαν, δηλαδή, τα κονδύλια να πάνε κάπου αλλού. Οπότε αυτή τη στιγμή, οι Ιταλοί έχουν τρεις βάσεις δομάων από διαφορετικούς φορείς. Η Αμερική έχει πάρα πολλά χρόνια βάση δομάων. Οι Ιαπωνέζοι μετά το κόμπε που δεν είχαν, τρόντισαν μετά από 10 χρόνια να αποκτήσουν. Η Νέα Ισλανδία έχει γεμίσιμα στη μόνη χώρα που δεν έχει. Και το τραγικό ποιο είναι, είναι ότι ο δημιουργικός κανονισμός του 2000, οι μηχανικοί το ξέρουν, λέει ότι αν απαγορεύεται να χτίσεις, πάνε σε νεορύγμα. Έλα, μη θα ξέρουν μηχανικοί το νεορύγμα. Στο λέει κανένας που ξέρουν. Δεν υπάρχει χάρτης, δεν υπάρχει βάση δομένου. Τώρα χτίζουν κάποιοι συνέδελφοι, αλλά είναι τόσο μεγάλη η χώρα και τόσα τα ρήγματα και δεν είναι κάτι δουλειά να γίνει σε 2-3 χρόνια. Γιατί πολλά από αυτά τα πράγματα είναι και υποκειμενικά. Δηλαδή, δεν μπορεί να το κάνει ποιος δίπλα το χάρτη αυτό. Χρειάζεται ένα πάντα λιδικό, χρειάζεται και, ενδεχόμενες και ξένες συνάδελφοι, και Έλληνες, και θα πάρει κάποια χρόνια. Και δυστυχώς είμαστε πολύ μακριά από αυτό. Κάτι που είναι ξεκάθαρο, δεν είναι μελέτης, είναι δυνατό ποιόμως. Ο νόμος λέει ότι δεν μπορεί να χτίσεις, αλλά τον Άγι δεν σου λέει που είναι αυτό. Και σου λέει κάνε λιβική μελέτη. Έχει μια οριστεία που λέει κάνε. Πώς μπαντικά εις την μελέτη και πώς είναι οι άνθρωποι που ας σου πούνε ή όχι άλλοι, το ίδιο σημαίνει με τις πολυοδομικές μελέτες. Πλέον είναι ο νόμος, πρέπει να κάνεις ειδική γεωλογική μελέτη και πρέπει, αν έχεις ρίγμα, να κάνεις και ειδική μελέτη, ώστε να μην μπορείς να χτίσεις σε περιοχές που θες να επεκτείνεις το σχέδιο σου. Τώρα, τα σπίτια που είναι ήδη πάνω σε ρίγματα, αυτό που το πιάνει με το θέμα είναι, έχει άλλα προβλήματα έτσι. Και αξία ασχής και άλλα πολιτικά προβλήματα. Αλλά αυτό είναι απασχολούργο. Το παιδί δεν τα ακούτε βέβαια, παιδά, τα ακούσε. Εγώ παιδί να ακούσω ένα ποσό 70-80%, το έχουμε ήδη καλύψει και είναι ένα 20%. Ότι έχουμε πολλές ρίγματα κατελεγραμμένα έχουμε. Αλλά δεν έχουν εμβούνται σε βάση και είναι και πολλά ακόμα και ένα. Γιατί το ένα είναι να καταγράψουμε, πολλές φορές με ρωτάνε για την πρόβληση. Έτσι, γιατί η βασική καραμμήλα είναι η πρόβληση. Η πρόβληση δεν γίνεται. Όπως φανταζόμαστε, δηλαδή, δεν γίνεται. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι συνδιαφέρει πού θα γίνει ο φυσμός, έτσι δεν είναι το πρώτο. Το πού θα γίνει ξέρουμε, γιατί ξέρουμε πού είναι τα ρίγματα, πού να το βρούμε. Το δεύτερο είναι πόσο θα γίνει. Και αυτό το ξέρουμε. Γιατί το λίγμα, τα χαρακτηριστικά του λίγματος, το μήκος του κλπ, μου δίνουν μία εικόνα του τι σεισμό μπορεί να δω. Το τρίτο που είναι πότε θα γίνει, αυτό δεν μου θα το απαντήσεις. Αυτό για να το απαντήσεις πρέπει να έχεις μία εικόνα των παλιότερων γεγονότων, τα οποία βέβαια δεν ακολουθούν πάντα μία αστερά περιοδική κατανομή. Άρα θα παίρνεις μία εικόνα του πότε περιμένεις ένα σεισμό, αλλά ποτέ μέχρι τόσο μεγάλη ακριβότητα μπορεί να τη χρησιμοποιήσεις, τρακτικά, για να κενώσεις κάτι. Για να πάρεις μέτρα του στυλ, ας πούμε πρέπει κάποιος πόλης να πάρει μία προτεραιότητα, ώστε να φτιαχθούν τα δημόσια κτίρια να αλληλεγχθούν, εκεί μπορεί να το χρησιμοποιήσεις, ως του λίγο λέει. Και έτσι θα έπρεπε κάποια στιγμή. Πόλης οι οποίες θεωρούν ότι, ανά πάσα στιγμή κυδινεύδει από κάποιο μεγάλο λίγμα, όταν λέω να πάρεις στιγμή, εννοώ, αύριο μπορείς σε 200 χρόνια, μπορείς σε 400 χρόνια, έτσι. Η γεωργική όρη είναι αυτή. Είναι αυτό που είπαμε, από μερικές εκατοντάδες χρόνια μέχρι μερικές χιλιάδες, στην Ελλάδα. Αλλά υπάρχουν δείγματα, ας πούμε υπάρχει δείγμα, ένα δείγμα στο Paxful, στιγμές χωρητές, που δίνει σταθερά κάθε 40 χρόνια. Και είναι το ρήμα στο οποίο έχουν γίνει και μεγάλες τις μελέτες. Διότι, επειδή έχει μια τέτοια σταθερή και περιοδική δράση, κάνει γεωτρήσεις, βάλανε συμμοράχους, βάλανε strain beaters, δηλαδή παραμορφόδο. Κάνει μια απλή δημετρία το ρήμα. Στο οποίο το άματι έδρασε με λίγη καθυστέρηση, έδρασε περίπου δέκα χρόνια μετά από το πελημένο. Αλλά γενικώς είναι σπάνιο να έχει τέτοια αυστηρή περιοδικότητα. Ένα ρήμα μπορεί να ξυπνήσει ένα άλλο ρήμα? Να ξυπνήσει ένα ρήμα το οποίο είναι ενεργό δύσκολο. Εδώ σαν δύνατο πράγμα. Αυτό που κάνει είναι ότι όταν έχεις ένα σεισμό, έχεις μεταφορά τάση. Κάπου οι τάσεις αυξάνονται, κάπου οι τάσεις σημειώνονται. Δηλαδή αυτό που ξέρουμε τώρα είναι ότι αν έχω ένα σεισμό σε μια περιοχή, ξέρω αμέσως ότι κάποιες τάσεις έφυγαν και πήγαν σε μια άλλη περιοχή. Εκεί περιμένω να έχω το μεγαλύτερο με τα σεισμητική δραστηριότητα. Και εκεί πέρα τι φοβάμαι. Αν έχω ένα ρήμα το οποίο είναι κοντά στον αδρόσι, αυτό το έξτρα, η έξτρα μεταφορά τάση μου, μπορεί να δώσει σεισμό και να δράσει. Όπως το 1981 είπατε, είχα τρεις σεισμούς. Δηλαδή ο ένας σεισμός άφησε τη τάση στο δεύτερο, έδρασε το δεύτερο και μετά το τρίτο. Είχαμε μια, δηλαδή, περιοχία, οπότε το ένα μπορεί να πειράσει το άλλο, αλλά μην φανταστεί σε μεγάλες αποστάσεις. Για τον ντόμητο που λέμε αυτό το... Ναι, εντάξει, εγώ διαφωνώ με την Βουλήκη. Το ντόμηνο. Ότι έχεις κάτι σαν ντόμηνο, ναι, αλλά αυτό δεν είναι αφορά αποστάσεις στις εκατομμύρια χιλιόμετρα. Δηλαδή αυτή η ζώνη επηρεασμού... Δηλαδή, τι λέγανε όλο το πλανήτη, το σεισμό της Ιαπωνίας που ήταν, λέει, ο παγκόσμιος σεισμός. Ο σεισμός της Ιαπωνίας ήταν τόσο μεγάλος, η ζώνη επηρεασμού ήταν της τάξης των 200 χιλιόμετρα. Δεν έφυγε με λάδα, αλλά είδατε πως αυξήθηκαν οι σεισμοί παγκόσμια, έκαναν ένα τόνο μεγαλύτερο. Έχει να κάνει, δηλαδή, με το ποιά είναι η δομή. Αν η δομή που δεστροπείται είναι 30 χιλιόμετρα, η ζώνη επηρεασμού είναι περίπου 30-40, δεν είναι παραπάνω. Δηλαδή, αν ακούσετε, ας πούμε, ένα σεισμό της Τουρκίας που λέγανε, που σχετίζεται με της Αθήνας, δεν ισχύει αυτό. Δεν ισχύει, διότι είναι τεράστια απόσταση. Και επίσης, έχουμε τόσα άλλα ρίγματα μέσα στο ίδιο, που ούτε κάποιος θα είχε δράσει. Πολύ μεγάλα ρίγματα. Και όσο πιο κοντά, τόσο πιο μεγαλύτες και είναι τα φορές τους. Αυτά έχουμε αγγελώσει. Ωραία. Να κλείσουμε εδώ. Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ πολύ. |
