| : Παρακαλώ, ξεκινάω. Ξεκινάω. Λοιπόν, μπορούμε να ξεκινήσουμε. Καλημέρα σας από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Βέρειας, που φέτος συμπληρών 10 χρόνια από την απονομή του βραβείου του ιδρύματος Gates. Η σημερινή συζήτηση μοιάζει μια σειρά θέματα που αντλήθηκαν από την ιστορία, οικονομία, την εκπαίδευση, την τεχνολογία, θέματα επικαιρότητας. Αντικείμενο της πρώτης διαδικτυακής μας συζήτησης είναι η σχέση της προφορικής ιστορίας με τη φωτογραφία. Όπως όλες οι εικόνες, έτσι και οι φωτογραφίες δεν υλούν ακόμα μόνες τους, δεν είναι αυταπόδεικτες, αυτονόητες. Πρέπει να κατανοηθούν όχι ως αντικειμενικές εικονίσεις του παραλυθόντος, αλλά ως δημιουργίες ανθρώπων με συγκεκριμένα ενδιαφέροντα, στόχους ή σκοπιμότητες, που ζούσαν σε ένα συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. Αυτή είναι και η δυσκολία των ιστορικών, ιδιαίτερα όσον ασχολούνται με την προφορική ιστορία, οι οποίοι έχουν να αντιμετωπίσουν συχνά και την προκατάληψη ότι προφορικές ως πηγές είναι αναξιόπιστες, σε αντίθεση με την κάμερα που δεν λέει ποτέ ψέματα. Οι φωτογραφίες όμως είναι βουβές. Η εικόνα παρέχει μια πληροφορία, αλλά είναι οι λέξεις που δίνουν νόημα στις φωτογραφίες. Έτσι το ζήτημα δεν είναι απλά τι σημαίνει μια φωτογραφία, αλλά πώς αποκτά σημασία. Όπως ανέφερε ο Roland Barthes, η ίδια η φωτογραφία δεν μπορεί να μας πει τι δείχνει. Χρειάζεται το punctum, ένα σημάδι και τότε η φωτογραφία πάβει να είναι μια οποιοδήποτε φωτογραφία. Συχνά αυτό δεν είναι παρά μια λεπτομέρεια που αγγίζει στον καθένα μας ξεχωριστά. Είναι το στοιχείο που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, τους απλούς καθημερινούς ανθρώπους με την ιστορία. Σε μια εποχή απόλυτης ηγεμονίας της εικόνας, όπως είναι αυτή που βιώνουμε μέσα από τα μέσα και μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πώς να περιγράφουμε τον εαυτό μας, ως οπτικά εγγράμματο ή οπτικά αναλφάβητο. Μπορούμε να διαβάσουμε τα ύθνη του παρελθόντος όχι μόνο στο χειρόγραφα και στα τυπωμένα βιβλία, αλλά και στις εικόνες της φωτογραφίας. Συμβάλλουν τελικά οι φωτογραφίες στην αναπλήρωση των γενόντογραπτών πηγών. Ποια είναι η επίδρασή τους. Στο σημείο αυτό έχουμε την τιμή να καλέσουμε την καθηγήτρια νέας ελληνικής ιστορίας και ιστορίας της εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ευρωπητικής Μακεδονίας, κυρία Σοφία Ηλιάδου Τάφου, να πάρει το λόγο. Ευχαριστώ πάρα πολύ. Συγγνώμη, νομίζω ότι έκανα ένα λάθος στην διαδικασία, στο να μπορέσω να… Ναι, μέχρι να… Όλα αυτά. Ωραία. Νομίζω να ενημερώσω όσους μας ακούνε ότι μπορούν να υποβάλλουν τις ερωτήσεις τους μέσω YouTube. Ευχαριστώ, κυρία. Τώρα, νομίζω, είμαστε… Ωραία. Σας ακούμε, κυρία. Να ευχαριστήσω τη βιβλιοθήκη της Βέρειας, που με έχει φιλοξενήσει και άλλες φορές σε παρουσιάς έργων μου ιστορικών ή λογοτεχνικών. Να ευχαριστήσω πολύ το δικό μου το κορίτσι, την συντονίστρια, την ρεακτόρισσα μου, την κυρία Ταναμπάση. Να χαιρετήσω και τους υπόλοιπους συναδέρφους εδώ οι οποίοι θα συμμετάσουν στο πάνερ. Το δικό μου αντικείμενο, το οποίο εντάσσεται στη θεματική τοπική ιστορία και φωτογραφία, κυρίως ανοιχνεύει τις φωτογραφίες των ιστορικών πηγές που σχετίζονται με τη τοπική ιστορία του μοναστηρίου, του μοναστηρίου Πελαγωνίας, εκτός πλέον των ελληνικών συνόρων μετά το 1213. Ο στόχος είναι, καταρχήν, να αναφερθώ στη φωτογραφία σαν ιστορική πηγή. Αυτή είναι η πρώτη μου θεματική ενότητα. Το παράδειγμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, στο πλαίσιο του οποίου έχουμε πάρα πολύ φωτογραφικό υλικό από την Στρατιά της Ανατολής και τη φωτογραφική της υπηρεσίας, αλλά ακόμα και από φωτογράφους οι οποίοι στελεχώνουν τα στρατεύματα και καταλήγουν στο να αποτυπώνουν πολύ χρήσιμο υλικό, όχι μόνο για τη τοπική ιστορία, αλλά και για το γενικό... ...για αυτό το πράγμα αναφερόμενη σε βιβλία ή γενικότερα σε αναφορές και μετά θα περάσω στο ιστορικό πλαίσιο για να εντάξω το αντικείμενο μου, που είναι φωτογραφίες του Μοναστηρίου και εκτός από το μεγάλο αφήγημα θα περάσω στη μικρο ιστορική αισθίαση και θα προσπαθήσω μέσα από άξονες να αποκωδικοποιήσω ακριβώς αυτό που θέλω να δώσω. Τι απεικονίζουν οι φωτογραφίες. Ξεκινάω από την διάσταση, από τον προβληματισμό που με αφορμή της φωτογραφίας του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου αναπτύχθηκε και ξεκινάω από το καρτιέμπρεσον, ο οποίος ξεκινάει από τη διάσταση ότι οι φωτογραφίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν ιστορικές μαρτυρίες και ταγμήρια, αλλά τονίζει ότι η χρήση αυτών των φωτογραφιών για τη μελέτη του ιστορικού παρελθόντος παρουσιάζει πολλά προβλήματα για τον ιστορικό, γιατί ο μεν ιστορικός ερχόμενος αντιμέτωπος με αυτό το υλικό μπορεί να μελετήσει όλες του και να συνειδητοποιήσει ότι και το μικρότερο δεδομένο της φωτογραφίας μπορεί να είναι ένα πολύ σπουδαίο θέμα και οι λεπτομέρειες μπορούν να αποτελέσουν ένα πολύ καθοριστικό καθοδηγητικό μοτίβο για την κατανόηση πραγμάτων, αυτό είναι ο τονισμός της θετικής εικόνας από τη χρήση της φωτογραφίας που αναμφίβολα υπάρχει. Και να αναγριθώ έπειτα στον Βουρκ, ο οποίος το 2003 μας έδωσε ένα έργο σταθμό, αναφέρεται στις φωτογραφίες που λειτουργούν ως αυτόπτες μάρτυρες της πραγματικότητας, νομίζω υπόθηκε και στην εισήγηση της κυρίας Ταναμπάση, γιατί μπορούν να συγκροτήσουν ή να ανασυγκροτήσουν, να δημιουργήσουν το κοινωνικό πολιτισμικό πλαίσιο της εποχής μέσα στην οποία αυτές οι φωτογραφίες παρήχθησαν ιδιαίτερα πολύτιμο στοιχείο για τον ερευνητή. Ο ερευνητής αυτών των φωτογραφιών πρέπει όμως να έχει υπόψη του κάτι το οποίο είναι καθοριστικό. Όχι μόνο να βλέπει τι παρουσιάζουν φωτογραφίες, αλλά να προσπαθήσει στην ερμηνεύση γιατί δεν παρουσιάζουν και κάποια άλλα δεδομένα από τον συγκεκριμένο χώρο που πεικονίζουν. Άρα, πέρα από την παρουσία, έχουμε και την απουσία κατά των μπουρκ πραγμάτων, τα οποία έχουν να κάνουν με την τάση της φωτογραφίας να επικοινωνεί με τον τρόπο που θέλει, αποσχεωπώντας λεπτομέρειες οι οποίες μπορεί να χαλάνε την εικόνα ή τον στόχο που ο φωτογράφος έχει στο μυαλό του. Συνεχίζοντας αυτούς τους προβληματισμούς, θα πω ότι η δουλειά του ιστορικού δεν είναι να δει αν είναι αξιοπιστές ή να τις χαρακτηρίσει ως αναξιοπιστές, αλλά κυρίως να ελέγξει το βαθμό αξιοπιστίας του σε σχέση με τους στόχους που βάζει ο ίδιος ο φωτογράφος ή ο ερευνητής. Ο Μπουρκ προτείνει μάλιστα και τον τρίτο δρόμο, σύμφωνα με τον οποίο θα πρέπει η μαρτυρία των φωτογραφιών να τοποθετηθεί μέσα σε συγκεκριμένα ιστορικά συμφραζόμενα που αφορούν το συγκεκριμένο πλαίσιο, οι οποίες έχουν να κάνουν πέρα από τους στόχους τους. Θυμιουργούμε με ό,τι μπορούμε να προσγιορίσουμε ως χρονικό, ιδελογικό ή κοινωνικό πλαίσιο αναφοράς σχετικά με τα δουλειά και απομένως μόνο έτσι να φωτίσουμε το βαθμό αξιοπιστίας, σε σχέση όμως με ένα συγκεκριμένο πλαίσιο αναφοράς. Ο Zontag 1993 αναφέρεται στις δύο δυνατότητες που έχει η κάμερα. Πρώτον, να είναι χοπί και το βάρος είναι ιδιαίτερα καθοριστικό στη λέξη. Κυρίως γι' αυτό η φωτογραφία αποτέλεσε στο πλαίσιο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η κάμερα αυτή, στοιχείο ενοχής για κάποιες δεδομένες όψεις της πραγματικότητας που αφορούσαν κάθε φορά τον εχθρό, τον άλλον. Επίσης μπορεί να τεχνηριώνει προσφέροντας αποδείξεις. Το πρόβλημα είναι όμως ότι επιλέγεται κάθε φορά από τον φωτογραφό αυτό που θέλει να αποδείξει. Άρα και εδώ έχουμε μια ανάγνωση της πραγματικότητας. Και η κυλότφια του 2014 ή του 2018 μπορεί να αποτυπώνει τον πρώτον Παγκόσμιο Πόλεμο, με όπλα, με άλλες λειτουργίες, αλλά στην ουσία προσπαθεί άλλοτε να εκτιάσει, άλλοτε να ενημερώσει, άλλοτε να ξαπατήσει, επομένως όλο αυτό θα πρέπει να το έχουμε υπόψη μας. Γι' αυτό και πρέπει να διαβάζουμε τις φωτογραφίες χωρίς με όχι απόλυτο τρόπο και όχι με την έννοια της αναπαραγωγής των πραγμάτων. Επομένως η φωτογραφία κατά τον ίδιο είναι πολλές φορές κάτι το οποίο μας βοηθάει να διευθώσουμε πολύτιμα δοκουμέντα, να δούμε μέσα από τον φωτογραφικό φιλοκόπτο άλλα, τα οποία για οποιοδήποτε λόγο δεν θα πόψουν, αλλά αυτή η θεώρηση και η προσέγγιση μας μπορεί να εκλάβει ένα χαρακτήρι επιθετικό, γιατί στην ουσία να δώσει τέτοια διάσταση σε μια φανταστήτα έναν απαρατέρ που αποκωδικοποιεί μια μάχη, την παρουσιάζει, μπορεί να γίνει ένα υλικό το οποίο θα μπορεί να προκαλέσει άλλες διαδικασίες στο επίπεδο, ας πούμε, των συγκεκριμένων πολιτικών αναμετρήσεων, να γίνει μια πράξη επιθετικότητας και μια στιγμή η οποία μπορεί να έχει ανυπολόγιστες συνέπειες. Επίσης ο γυγιό μας μας λέει για τον Ernest Ginger, ο οποίος είναι ένας εραστέχνης φωτογράφος του περίοδου, ο οποίος το 1996 είπε ότι η φωτογραφία είναι ο τρόπος για να διορθώσουμε κάποια δεδομένα και δίνει έμφαση σε αυτό. Πάω τώρα στην σχέση της φωτογραφής με τη τοπική ιστορία που είναι το καταξοχή θέμα της συγκεκριμένης προσέγγισης και να πω ότι υπάρχει μια πλούσια βιβλιογραφία γύρω από αυτό, ξεκινάει από το εξωτερικό, ελάχιστα και ενδεικτικά δεδομένα κεντρικά παραθέτω, δουλειές επίσης που γίνανε στην Ελλάδα μετά από τη διέγερση των ενδιαφέροντων, γιατί ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν αρκετά… θα μπορούμε να συζητήσουμε μετά, γιατί ο δεύτερος προσέλκησε την προσοχή και όχι ο πρώτος, και επομένως το ενδιαφέροντ έχει αρχίσει να αναζωπηρώνεται τα τελευταία χρόνια και να γίνονται αξιόλογες δουλειές στην Ελλάδα. Έχουμε πολύτιμες συλλογικές εργασίες και να φαντάζουμε ο κ. Βλασίδης θα μας πει και για το Συνέδριο για τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το οποίο κατέληξε σε πολύ αξιόλογα συγκαράσματα και εκδόθηκε από το root ledger, οι δουλειές των ιστορικών. Αναφέρομαι σε μονογραφίες, η Έλλη-Λεμονίδο αναφέρεται στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, στο βιβλίο τους του 2020, μέσα για τα ιστορικά τραύματα σε σχέση με τον πόλεμο, το 2016 στο βιβλίο της. Και να αναφερθώ στον ιδιαίτερα δικό μας, νομίζω τον ξέρουμε όλοι, ο οποίος έχει πάρα πολλές γνώσεις γύρω από αυτό και έκανε πολλά όπως η μεταπτυχική του εργασία, είναι ο Πάνος ο Κεφαλάς. Νομίζω ότι στο δικό μας το πανεπιστήμιο είναι ο καλύτερος γνώστης αυτής της περιόδου. Δούλεψε με τον κύριο Ανδρέου στη μεταπτυχιακή εργασία και η εργασία του είναι πάρα πολύ σημαντική. Μιλάει για αυτό από τη Μάρτη η ιωθετωτολογία του Μπουρκ, το φωτογραφικό και κινημογραφικό τμήμα του Γαλλικού στρατού και εκμάλλου του πολέμου στον Μακεδονικό μέτωπο, μέσα από τη μελέτη του φωτογραφικού αρχείου και τα λοιπά, για να μην προχωρήσω παραπέρα, είναι ανέκδοτη προς το παρόν η μεταπτυχιακή εργασία κάνει διδακτορική διατριβή, εκπονεί τη διδακτορική του διατριβή πάλι με τον ίδιο με τον κύριο Ανδρέου για τον άξονα φλόρινος μοναστηρίου και η διδακτορική του διατριβή είναι διευρή όχι μόνο τις πηγές του αλλά και τον τρόπο που βλέπει τις πηγές και αυτός το οποίο διαφοροποιείται είναι ότι βλέπει τη φωτογραφία σαν πηγή ακριβώς και προχωράω στη σχέση της χρήσης της φωτογραφίας σαν πηγής στο πλαίσιο της τοπικής ιστορίας και στο παράδειγμα του μοναστηρίου. Να πω λίγα πράγματα για τοπική ιστορία και πώς αυτή ακουμπάει το ζήτημα να την περιχαρακώσω. Άλλο πράγμα είναι η σχολική ιστορία. Συνήθως εδώ έχουμε και συμπολικούς πολέμους γύρω από τι είναι η σχολική ιστορία και ποια ιστορία πρέπει να μάθουν τα παιδιά μας. Εννοείται ότι εδώ πολλά σχολές σκέψεις και πολλά ιστοριογραφικά παραδείγματα. Αρχικά η σχολική ιστορία ενέμενε στα συμβάντα και στα πολεμικά γεγονότα και οι πρωταγωνιστές της δεν είχαν πολλές πιθανότητες σχεδόν καμία στο τοπικό επίπεδο να ηρωποιηθούν. Επομένως έμεναν περιορισμένοι σε ένα πολύ μικρό κύκλο και ήταν γνωστοί σε τοπικές κοινωνίες κυρίως όσον αφορά τη τοπική ιστορία λέω τώρα. Ενώ τα μνημεία των τοπικών ιρών λειοτουργούσαν ως ερεθίσματα, ανάκλησης της μνήμης πάλι στο επίπεδο των τοπικών κοινωνιών και οπτικές ήταν ελάχιστα για αναγωγή του τοπικού στο γενικότερο. Άρα έχουμε μια διάσταση της τοπικής ιστορίας η οποία συγκρούεται με τη συλλογική ή τουλάχιστον δεν φτάνει, πολλοί από τους ήρωές της δεν φτάνουν στο επίπεδο της εθνικής ιστορίας. Η εθνική ιστορία θα τη χαρακτηρίσω η διάσταση που αφορά όλους μας. Με βάση τη ρήση του Σολομού, το έθνος θα πρέπει να θεωρηθεί εθνικό ότι είναι αληθινό, θεωρώ ότι έχει πολλές αξιώσεις, πολλές φορές μετασχηματίζεται σε γενική ιστορία, κάποτε συζητάει με τη τοπική, όχι πάντα όμως. Και στην ιστορική της διαδρομή έχει υποστεί αρκετές, ως εθνικό ιστορικό αφήγημα, έχει υποστεί αρκετή κριτική από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Εμάς μας κυρίως, ως προς τη διάσταση ότι διανύουμε μια εποχή παγκοσμιοποίησης και η άνοια της πολυπολιτισμικής κοινωνίας δημιουργεί μερικά προβλήματα, τα οποία έχουν να κάνουν με την πρόσληψή της από τους μη ανήκοντες στο δικό έθνος. Επομένως δεν θα μείνω ούτε σε αυτό. Θα πω γιατί ξαφνικά του ενδιαφέρον για τη τοπική ιστορία είναι κυρίερχο. Είναι κυρίερχο γιατί πλέον η τοπική ιστορία δεν θεωρείται την εποχή της με τα νεοτεωρικότητα, όπως κάτι που είναι θεραπενίδα της γενικής ιστορίας, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Θεωρείται ότι είναι αυτοσκοπός και εκείνο που έχει να κάνει είναι να βρούμε τα σημεία συνάντησης με την γενικότερη εθνική ιστορία. Μια και η ατομική μνήμη ακουμπάει στη συλλογική και καταγράφεται. Επομένως εδώ έχει αποκτήσει ένα ενδιαφέρον. Ούτως ή άλλως, σε την περίοδο αυτή, το μεγάλο ιστορικό αφήγημα, αν φυσβητείτε, έχουν μπει διάφορες με τα νεοτερικές απόψεις για τη θεωρία της συνέχειας στην ιστορία. Θεωρείται ότι η ιστορία έχει και αποσχεοποίησης και επομένως μέσα από τα προβλήματα που έχουν τεθεί μπαίνουν και ορισμένα όρια γιατί ουτε λίγοτε πολύ ο υπερτονισμός της τοπικότητας οδηγεί πολλές φορές στην οριοποίηση κάποιων δεδομένων ηθικών εξειδενικευμένων και εδώ, σύμφωνο με τον ΠΕΚ, αυτός ο υπερτονισμός τοπικού είναι θανάσιμος και επομένως πρέπει να ελεγχθεί, ειδικά όταν η τοπική ιστορία θεωρείται, εστιάζει ο φακός και περνάμε στη μικρή ιστορία και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Επίσης έχουμε και το μοντέλο της νέας ιστορίας, το οποίον θαρρύνει αυτή η ιστορική ιστορία. Είναι η πολιτισμική ιστορία, η οποία θεωρεί ότι το της καθημερινότητας μπορεί να αποτελέσει ιστορικό υλικό και η έννοια της τοπικής ιστορίας βοηθάει σε αυτό το πλαίσιο που καθορίζεται από την πολιτισμική ιστορία, λιώσω από την κίνηση της νέας ιστορίας στα πλαίσια της μετανοητερικότητας. Είμαι τώρα που, μπαίνοντας στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι φωτογραφίες στη περίπτωση του μοναστηρίου, πριν στάσω σε αυτό, πιστή στην θεοίμου, η οποία έχει να κάνει κυρίως με την σύγκληση ανάμεσα στο επίπεδο της τοπικής ιστορίας με το επίπεδο της εθνικής ιστορίας, θα πω λίγα πράγματα για τη μεγάλη εικόνα, το ιστορικό πλαίσιο με το οποίο λειτουργούν οι φωτογραφίες στις τοπικές του μοναστηρίου, η απόβαση των αγγλογάλων στη Θεσσαλονίκη ένα μίζο θέμα, η προσπάθεια του Δενιζέλου, και αυτό θα το χρησιμοποιήσω στη συνέχεια στο επίπεδο της ερμηνείας, η προσπάθεια του Δενιζέλου να ενταχθεί στο πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, γίνεται για πρώτη φορά με την επίκληση ότι το 1915, ότι έχουμε μια συμμαχία με τους έργους, το ευλογωμένος καθήκον μας είναι να βοηθήσουμε τους έργους στη περίπτωση αυτή, κάτι το οποίο δεν γίνεται αποδεκτό από τον βασιλιά Κωνσταντίνο, και ο οποίος καταφεύγει σε μία μόνο γενική επιστράτευση του πληθυσμού, κατά αναλογία του γεγονότος ότι και η Βουλγαρία έχει σεγενική επιστράτευση, και κάτω από το πρίσμα των εντυπώσεων που δημιουργείται μέσα από τη μη βοήθεια προς τη μεριά των Σέρβων, έχουμε την απόφαση των Αγγλογάλων στη Θεσσαλονίκη με πρόσκληση του Βενιζέλου. Οι Αγγλογάλοι αποβάζονται στη Θεσσαλονίκη και αναλαμβάνουν την στήριξη των Σέρβων. Η προσωρινή κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης έχει ήδη συσταθεί στη Θεσσαλονίκη στις 26-29 και έχουμε στο πλαίσιο αυτής της προσωρινής κυβέρνησης, που περιλαμβάνει και πολλά, επεκτείνεται στην κεντρική και δυτική Μακεδονία και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, έχουμε την πρώτη επιστράτευση, ελεγχόμενοι από την κυβέρνηση περιοχές, μαζεύονται περίπου 70.000 άντρες και ο Βενιζέλος και ο Σαράικ προϋπαντούν τον στρατό αυτό και τους αρχιότητες αυτούς στο δρόμο τους προς το μέτωμο. Άρα έχουμε την πρώτη μπλοκή στο πλευρό της Αντάν, η οποία γίνεται από την Παναστατική Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης. Ο Κωνσταντίνος θα φύγει από το πολιτικό σκηνικό, μετά από πίεση που θα ασκηθεί από τη μεριά των συμμάχων, το Μάιο του 1917, το Μάιο αρχίζει η πίεση, τα τελεσύγραφα για την παρέτησή του, βασιλιάς ορκίζεται ο Αλέξανδρος. Έτσι, η κυβέρνηση προσωρινή εγκαθίσταται με τις ευλογίες και των συμμάχων στην Αθήνα και ενιοποιούνται τα δύο κράτη της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας σε ένα. Περνάω τώρα, αυτό είναι η μεγάλη εικόνα και περνάω στη μικρή που έχει να κάνει με την εστίαση και τη φωτογραφία όσον αφορά το Μοναστήρι. Και πρώτα τα ερευνητικά μου ερωτήματα στην ανάλυση. Οι φωτογραφίες των Γάλλων για το Μοναστήρι ακολουθούν ή όχι την προπογραμματιστική πολιτική που εφαρμόστηκε στη πόλη της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας από τη μεριά του Γαλλικού στρατού. Υπάρχει στο φωτογραφικό αρχείο των Γάλλων για τη συγκεκριμένη ερευνητική περιοχή, η διάθεση της έντονης λογοκλησίας ή της επιστράτευσης πολλών για να αποδειχθεί κάτι και ποιο είναι αυτό το κάτι. Και το τελευταίο μου ερώτημα είναι ότι στο φωτογραφικό αρχείο των Γάλλων εξάγονται κάποιες πληροφορίες, αυτό είναι δεδομένο. Όπως θα δείτε, έχουν να κάνουν τη κοινωνική συμπεριφορά με την καθημερινότητα, με τις νοτροπίες, με το ρόλο της γυναίκας, με τον υλικό πολιτισμό, με τα στερεότυπα για το ποιο είναι η άλλη. Επομένως υπάρχουν σκοπί. Και ποιοι που εξυπηρετούνται μέσα από αυτό και ποιες πληροφορίες δίδονται. Οι άξονες όπως διαμορφώθηκαν μέσα από την έρευνά μου, ο πρώτος άξονας αφορά ταυτότητες. Οι φωτογραφίες απεικονίζουν ταυτότητες της περιόδου του μηλέτ και αναφέρομαι καθαρά στο ορθομανικό πλαίσιο, όπου η Ορθόδοξη ευρύτερα ανήκουν στο ρού μηλέτ, το μηλέτ των Ρωμιών του ορθομανικού χώρου, μια και οι διακρίσεις είναι θρησκευτικές. Έχουμε την αντιπαράθεση επομένως ανάμεσα στη κυρίαρχη ομάδα των Μουσουλμάνων και στα υλικά μηλέτ, ένα από τα οποία είναι αυτό των Ορθοδόξων. Μιλάω για μια κατηγοριοποίηση όπου τα εθνικά χαρακτηριστικά δεν εντάσσονται, αλλά μένουνε καθοριστικά και ουσιαστικά, είναι τα χαρακτηριστικά που αφορούν την θρησκευτικότητα ή τη θρησκευτική ένταξη σε κάποιον αρχηγό. Το δεύτερο επίπεδο, ο δεύτερος υποάξονας είναι οι εθνωτικές ταυτότητες που αρχίζουν να αναφύγονται τη συγκεκριμένη περίοδο και καταγράφονται μέσα από τις φωτογραφίες. Το επόμενο είναι οι θρησκευτικές ταυτότητες και πώς αυτές λειτουργούν μέσα από την πολύ ισχυρές και επίσης μέσα από τις φωτογραφίες αναδίονται και οι έμφυλλες ταυτότητες. Η δεύτερη μεγάλη κατηγορία μου είναι η προπαγάνδα σαν κατασκευή της πραγματικότητας, την οποία λαμφάνει, αν θέλετε μπορεί να την αναγνώσει κάποιος μέσα από την αποτύπωση δημόσια κτιρίων, γεφυρώων κτλ. Και η δεύτερη μέσα από τον δομβαρντισμό της πόλης του Μοναστηρίου που καταγράφεται στη Καρποστάλ εξυπηρετώντας κάτι. Έτσι, κατά την εγδική μου εκτίμηση πάντα. Η τρίτη μεγάλη κατηγορία είναι η έννοια του οριενταλισμού. Και το ερώτημα που τίθεται είναι ολκλόρ ή είναι φυγή από τις πολιμικές συγκρούσεις που στοχεύει στο να παρουσιάσει μια ιδανική εικόνα για την Ανατολή, με κάποιους στόχους. Και εδώ έχουμε και ένα έκφρασμα του οριενταλισμού. Εξετάζεται και η δολοφονία εντός αγωγικών τωμαστών του Μοναστηρίου. Θα εξηγήσω τι εννοούμε στη συνέχεια. Και ξεκινάω από τις ταυτότητες του Μιλέτ, οι οποίες αποτυπώνονται σε ένα σωρό Καρποστάλ με θρησκευτικό σημό, τσαμιά, ορθόδοξη χριστιανική ναή, επιτάφη, εκκλησίες κτλ. Οι τόποι λατρείας είναι έκθελοι. Εδώ βλέπετε το μεγάλο τσαμί. Οι φωτογραφίες σχολιάζονται από κάτω. Βέβαια τα γράμματα είναι χανά, δεν τα πιάνουμε. Οι εσωτερικοί χώροι των μουσουλμανικών τσαμιών, το τσαμί του Μοναστηρίου, χώροι προσευχής, πάλι το μεγάλο τσαμί από άλλη οπτική γωνία. Και όπως βλέπετε, οι Καρποστάλ χρησιμοποιούνται και για την αποτύπωση προσωπικών, στιγμών, ευχών, κτλ. Αυτό το κομμάτι δεν μας ενδιαφέρει. Μας ενδιαφέρει το επίπεδο της φωτογραφίας, του τι επικονίζει, γιατί επιλέξει να επικονίσει αυτό και όχι κάτι άλλο. Οι φωτογραφίες συνεχίζουν να είναι καθοριστικές. Εδώ ίσως να κρατήσουμε και μία άλλη επισήμαση της φωτογραφίας, σύμφωνα με την οποία έχουμε, πέρα από τη στρατιά της Ανατολής και το καταδιαγραμμένο, βλέπετε κάτι που θα το δούμε και στη συνέχεια και μέσα σε παρένθεση Σερβί. Η διάσταση και η απόδοση στο Μοναστήρι του Εθνόσυμου Σερβί είναι κάτι το οποίο θα το συζητήσουμε. Η εσωτερική άποψη από το τζαμί του Μοναστηρίου. Εδώ είναι ένα καταστραμμένο μετά τον βουλγαρικό μομβαρδισμό τζαμί, το οποίο υπηρετεί και μία άλλη σκοπιμότητα, θα τη δούμε στη συνέχεια. Μια ορθόδοξη εκκλησία, η αυλή του Μοναστηρίου, οι μηναρέδες, οι στρατώνες της πόλης, κάποια επαγγέλματα σχετικά με ιερείς βοσχούς κλπ. Να εξηγήσω γιατί όλο αυτό σας το έδειξα και το ενέταξα σε σταυτότητες του Μιλέτ. Εδώ βλέπουμε τη θρησκευτική διάκριση, την οποία δεν έχουμε μετά στις εθνοδοτικές σταυτότητες, οι οποίες υπηρετούν τον κάθετο διαχωρισμό των θρησκευτικών σευτοκρατορίας. Οι κατηγοριοποίες είναι έγκριοι και η τόπιλα 3 είναι εκείνοι που σημασιοδοτούν στο επίπεδο της τοπικής ιστορίας αυτό το είδος της ταυτότητες, που νομίζω είναι καθοριστικές ακόμα και σε μια περίοδο, έξερσης των εθνικών ανταγωνισμών στα Βαλκάνια, όπως τουλάχιστον αποτυπώνονται μέσα από το φωτογραφικό υλικό για τη συγκεκριμένη περιοχή. Οι εθνικές ταυτότητες περιέχουν πολιτισμικά χαρακτηριστικά αλλά και εθνόσυμα. Εδώ η φωτογραφία απεικονίζει κάποιος προσδιορίζοντας Τούρκη. «Μοναστήρ Ιντεριέρ Δεν Καφέ Τούρκ». Είναι φανερή το εσωτερικό ενός καφενίου τουρκικού. Εδώ έχουμε την απόδοση όχι της ταυτότητας μουσουλμάνης, έτσι της θρησκευτικής, αλλά καθαρά μιας εθνικής διάστασης. Και η χρήση του Τούρκη αντί για Οθωμανή δείχνει μια διαφοροποίηση, η οποία αρχίζει να έχει συντελεστεί σε σημαντικό βαθμό ο μετασχηματισμός των θρησκευτικών ταυτότητων του Μιλέτ σε ταυτότητες οι οποίες είναι εθνικές πια. Το ίδιο συμβαίνει και με την περίπτωση όπου καθαρά εδώ απεικονίζεται η Σερβία-Σέρβη, είναι η Σερβή του 1916, η αγορά λέει της τρίτης Distankmarkt και η περιοχή ο οποίος είναι η Σκουμπ, στην περιοχή του μοναστηρίου. Αυτό σημαίνει επομένως ότι η δεύτερη εθνική ομάδα που να γνωρίζει τη δεύτερη ταυτότητα είναι η Σερβή, καθαρά. Εδώ έχουμε μια υποσυζήτηση κατασκευή, όπου εδώ, η κομπάνι Νιντοριαν, Μασεντονιέν, Μακεδόνες. Το συνέχεια λέει ότι έχουν γιορτινή φόρεσια. Επομένως εδώ το ζητούμενο είναι αν η απόδοση αυτό του χαρακτηριστικού συνιστά το πέρασμα σε εθνικούς προσδιοκτησμούς ή αν έχει σχέση με δαφική περιοχή. Κατά τη δική μου εκτίμηση και θα το θέσω υπόψεις σε αυτό για να τους συζητήσουμε, έχουμε την γαλλική πολιτική στον συγκεκριμένο χώρο που ευνοεί την σερβική επέκταση η ουδεία έχει συνταλλευστεί, η περιοχή ανήκει στη Σερβία από το 12 και μετά αλλά έχουμε και τις προσπάθειες των Σέρβων να αποτινάξουν την διάσταση του εκβουλγαρισμού που είχε επικυρηθεί και που θεωρούνταν κυρίαρχος το 19ο αιώνα και να κατασκευάσουν μια ταυτότητα η οποία είναι σλαβική περισσότερο και η οποία σταδιακά γίνεται σλαμπομακεδονική έως μακεδονική στις συγκεκριμένες εφημερίδες μια και αυτή εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Σερβίας στο συγκεκριμένο χώρο για τους πιο ειδικούς, να θυμίσω τους συλλόγους του Κλήμα και όλων των λαζαριστών και τα λοιπά οι οποίοι προσπαθούν και τις απόπειρες της διοίκησης της Σερβικής να, μια και δεν μπορεί να εξερβίσει ακριβώς τους πολιτισμούς να τους απομακρύνει από την έννοια της υιοθέτησης μιας βουλγαρικής ταυτότητας. Θεωρώ ότι εδώ οι γαλλικές καρποστάλ επομένως εξυπηρετούν την προπαγάντα της ταύτησης ή της κατασκευής εθνικών ομάδων στους συγκεκριμένους χώρους. Μπορούμε όμως να τους συζητήσουμε. Επίσης εδώ έχουμε πάλι «Dance with St. Duane» και εδώ έχουμε προσδιορισμούς ανάλογους. Ταυτόχρονα στους γάμους που καταγράφονται έχουμε «Γάμος Βουλγάρων», λέει «Mariage Bulgar». Επομένως εδώ έχουμε μια άλλη, δεν ξέρω από πού βασικά τους ενδιαφέρουν οι αντιμασίες, αλλά η ταύτηση με την ύπαρξη μιας βουλγαρικής ταυτότητας είναι, στο υλικό που παραθέτω, για πρώτη φορά η χρήση ανατριβώς αυτού του όρου. Επίσης εδώ εμφανίζονται και «Γάμος Αθήνγκανων» ή κάτι τέτοιο. Είναι η ύπαρξη εδώ της Μαγάλις Πληθυνιακά Μακετόν γειτονική χώρα, της ομάδας των Αθήνγκανων. Και εδώ, έτσι, η γαλλική καρποστά λέει «Ζεν, έτσι, Μαρή, μασεντούεν». Εδώ έχουμε νεαρούς νιόπαντρους, αν θέλετε, στους οποίους προσγιορίζει ως Μακεδόνες. Και εδώ πάλι αναφέρεται σε γερμανική αναφορά «Μακεντόνισε χοχτσάιτ», «Μακεδονικός γάμος». Τώρα, όσον αφορά τις έφυλες ταυτότητες, περνάω από τις εθνωτικές και από τις ταυτότητες του Μίλη. Κύριε Λιάβ, θέλω λίγο να συντομεύουμε. Ναι, ναι, ναι. Στις έφυλες ταυτότητες, οι έφυλες ταυτότητες είναι σαφέστατα η αποσία γυναικών, έτσι, από τις αγορές, η παρουσία μόνο χριστιανών γυναικών στον χώρο. Θα τις δείτε τώρα. Εδώ είναι οι Μουσουλμάνες, οι οποίες είναι πάντα στο περιθώριο και πάντα στραμμένες με τη πλάτη απέναντι στον φακό. Αν και η συμμετοχή στην αγορά όλων αυτών των γυναικών, τις βλέπετε να είναι πάρα πολύ κυρίαρχη. Οι Μουσουλμάνες είναι πάντα βιαστικές, απούσες και με τη πλάτη στον φακό, έτσι, αυτό δεν είναι. Και, φυσικά, τους δημόσιους χώρους για τον άντρα, έτσι, οι οποίοι έχουν να κάνουν με πλατείες, με καφενεία, ενώ αντίθετα οι γυναίκες, ο δημόσιος χώρος είναι οι πηγές. Οι πηγές μαζεύονται για το νερό της οικογένειας. Άρα, εδώ, οι έμφυλες ταυτότητες έχουν να κάνουν και με τις ασχολίες, όλες τις ασχολίες. Οι γυναικείες ασχολίες είναι δεδομένες, το πλήσιμο των ρούχων και τα λοιπά, το αργαλιός, απεικονίζονται μέσα από αυτό, τη ρόκα, έτσι. Και, εδώ, έχουμε τον ρόλο της προπαγάνδας, η οποία, σαφέστατα, κατασκευάζει μια πραγματικότητα μέσα από στιγμένες φωτογραφίες, κοινωνθεσία, επιλεγμένα θέματα, στρατευμένες κατασκευές. Βλέπετε, εδώ, όλες τις πλατείες που απεικονίζονται, τα χαρακτηριστικά του, τον επιλέγουν οι Γάλλοι να τονίσουν. Εδώ είναι ο Οθωμανικός στρατό, η οθωμανική. Από εδώ και πέρα χρησιμοποιούνται και τα κατάλληπα των βαμβαρδισμών που γίναν από τους Βούλγαρους, σαν αρνητικό χαρακτηριστικό απέναντι σε συγκεκριμένους ομάδες, τα βλέπετε. Και ο Ριανταλισμός, θα τελώσω πάρα πολύ γρήγορα τώρα σε αναφορά τον Ριανταλισμό, τον ξέρουμε όλοι, θρησκευτικές τελετές έτσι γραφικές και ιδηλιακές, ακόμα και τα έθιμα του ενταφιασμού και ό,τι άλλο θα ενδιέφερε λογογραφικά και ουσιαστικά και εχωροί, μουσικές εκδηλώσεις και γάμοι, εφικά έθιμα, τώρα περνάω γρήγορα-γρήγορα, κηδείες και το τελευταίο που ήθελα να τονίσω είναι οι καρποστάλ, οι οποίες κυκλοφορούν ρομαντικά, έχουμε διάφορες εργασίες γύρω από αυτό, και θέλω να πω ότι οι εθνωτικές και οι έμφυλλες ταυτότητες συντηρούνται, έχουμε άλλες που κατασκευάζονται, ήδη το έδειξα, έχουμε έμφυλλες ταυτότητες με δελιακό χαρακτήρα που χρησιμεύουν για το κοινό της δύσης, έχουμε την έννοια της προπαγάνδας, και ο οριανταλισμός ως folklore δολοφονεί στην ουσία τους αστούς του μοναστηρίου. Είναι η ηλιά μου, μοναστηριώτη σας, η διάσταση αυτή δεν υπάρχει στις φωτογραφίες, έχουμε την εξαφάνιση της αστικής τάξης, η οποία όμως από ό,τι βλέπετε είναι τα ευρωπαϊκά χαρακτριστικά και δεν έλκουν τους φωτογράφους. Ευχαριστώ πάρα πολύ, ό,τι άλλο θέλετε. Εμείς σας ευχαριστούμε και συγγνώμου που σας άγχωσα στο τέλος. Δεν θα οδηγούμαι άγχωσης, είχα ξεφύγει ίσως από την αίσθηση του χρώμου, καλά έκανε. Ευχαριστώ. Εμείς ευχαριστούμε. Το λόγο έχει ο εκδότης και κάτωχος μιας εξαιρετικά πολύτιμης συλλογής φωτογραφιών της Βιβέριας, ο κύριος Γεράσιμος Καλιγάς. Κύριε Καλιγά, έχετε τον λόγο. Καλημέρα σας. Ήθελα να συγχαρώ τη κεντρική δημόσια εμπνευσία της Βιβέριας και της Βρεθή, η άλλη κοινωνιτομία μπράβο σας. Εγώ θα σας μιλήσω για τις παλιές καπποστάν της Βιβέριας. Η πρώτη καπποστάν που εμφανίστηκε στο εμπόριο είναι αυτή που βλέπουμε μπροστά μας, είναι ο Βυζαντινός πύρος, που εδώ φυσικά αναφέρεται σαν παλιός πύρος Ρωμαϊκός, που στην καναφέρει. Είναι η πρώτη φωτογραφία καπποστάν που έχει βγει στα τέλη του 19ου, γι' αυτό το 1890 υποθέτω, γιατί έχει στρατεί το 1894, από ποιο στρατεί το 1894. Είναι αυτός ο γνωστός Ρωμαϊκός πύρος, που την πέθρα του την πήραν οι Τούρκοι και κατασκεύασε το 1906 στο 3ο Δημοτικό Συμβουλίο. Πρέπει να πω ότι η Βιβέρια δεν έχει το βίστος στο βιόλιο εκείνο και εμφανίζεται σαν σωβενία Θεσσαλονίκη. Τη Θεσσαλονίκη τζευγνώνει και πιθανότατα να σταθεί και να πω ότι η Θεσσαλονίκη εκάντηκε. Η επόμενη κάρτα, η οποία είναι πολύ γνωστή, είναι αυτή της Μπαγκούτες. Πολύ εύκολα για να την πάρει κάτω σε φωτογραφία, από την πλατεία που έρχεται. Δείχνω και εις την αρχή του 1904, από τη Θεσσαλονίκη, γράφει που κάθεται σαν το πρόγραμμα. Θα υπάρχει κάποιο πρόβλημα ήχου. Κύριε Καλιγά, μας ακούτε. Υπάρχει κάποια κατάσταση της Βέρειας, ορθομανικές. Αυτός ήταν ο τίτωστος. Αλλά με την άδειση των γράφων στρατιωτών στη Βέρεια, το 1916, έχουμε την άδειση της κατάστασης αλλά και της φωτογραφίας στη Βέρεια. Πρέπει να πω ότι γύρω στα 7.000 φωτογραφιασμών που αυθυρώνται στη Βέρεια, είναι αυτοί που προέρχονται από τους Γάλλους στρατιωτών. Με την άδειση, λοιπόν, των Γάλλων στρατιωτών στη Βέρεια, οι αδερφήκου με ο Αναστάσιος και ο Ιωάννης Γουρνάνης εκδίδουν 10.000 καρποστά, είναι 20 τοποθεσίες της Βέρειας, από 10000 η κάθε μήνυμα. Συγνώμη, 10.000 καρποστά, οι οποίες γίνονται γρήγορα ανάγκωστες από τα Γαλλικά στρατιωτήρια. Το δρόμο με τα Γαλλικά στρατιωτήρια στην Πατία Ουραλογείου, πίσω δεξιά φαίνεται το τζαμί, είναι ακριβώς από τη Μητσοπόλας προς την 16ο του 18ου δρόμου. Είναι το τζαμί στον Κεμάλτι που λένε. Οι Γαλλικοί στρατιώτες στο πίσω μας καρποστά έγραφαν αυτό που ήθελαν, δηλαδή υποσπερνούσαν για κουβέντες και έτσι γίνγκαν γρήγορα ανάγκωστες 10.000 καρποστά του 18ου δρόμου και τι κάνανε οι παλπόνιοι γαλλικοί, οι στρατιωτες, ανταλλάσσαν πανητικά το καρποστά στην εποχή με αυθές του οπαθοστροτούρου της Έδησης. Επειδή είχε μεγάλη ζημιση, γίναν γρήγορα ανάγκωστες. Τι κάνανε λοιπόν καρποστά και έτωσαν στους αδερφούς μονέλη τοποθεσίες της Βέργας. Έτσι βλέπουμε τη γέφυρα της Καραγμέτ, ελάτε πάνω στη Βέργη την έδεσαν, πολύ κοντά στην έδεσαν μια γέφυρα, είναι καταλά, η γέφυρα της Καραγμέτ. Επίσης έχουμε και πρέπει να αναφερθούμε σε μια γαλλίδα νοσοκόμα, γιατί εδώ στη Βέργα υπήρχε στρατιωτικό βαλικό νοσοκομείο στο σταθμό, στρατιωτικό σταθμό, η οποία με το φωτογραφικό της φρακό, βγάζει ορισμένες φωτογραφίες της Βέργας. Αυτή που λέμε μπροστά είναι πολύ εντυπωσιακή, σπάνια φωτογραφία. Είναι το Μεντρεσέ τζαμί στο Μεντρεσέ τζαμί που έχουμε τώρα στη Βέργα. Βλέπουμε τις Μουσουλμάνες, τις πουλκάνες μητέρες με τα παιδιά τους στο σχολείο μπροστά. Επίσης, οι Γάλλοι σαν αρμέντε Λωριάν, σαν στα τόσο ενατολίστους, ενδιέφεραν ότι είχε σχέση με την Ενατολή. Δηλαδή δεν έβρεσαν φωτογραφίες εκκλησίες και ότι είχε σχέση με την Ελλάδα. Αυτός που τους ενδιέφερε ήταν να στείλουν στους δικούς τους φωτογραφίες, όπως βλέπουμε εδώ, τον Τούρκο με το δίσκο του Καφένα πηγαίνει τον Τούρκο Γκασσό. Και εγώ, μια μοναδική φωτογραφία, ίσως είναι μοναδική φωτογραφία ενός Εβραίου, γιατί δεν έχω δει, δεν έχω συναντήσει πολλές φωτογραφίες των Εβραίων της Βέργας με την πραδιοσιακή στολή του Εβραίου, μπροστά στο φούρνο του Κυραζάκη. Ο φούρνος του Κυραζάκη επαρέμεινε μέχρι πρόσφατα στην Παναγή Τσαρδάρη. Και μάλιστα τον ονομάζει Λουσσοκώμα, είναι πολύ εντυπωσιακό αυτό. Λέει Βιέζου Ήφα μαρσάντα δικητέ, έμπορας αρχαιοτήτων. Έτσι το ονομάζει. Φαντάζουν αυτός ο έμπος αρχαιοτήτων, πώς σ' αρχαιότητες πήσαν στους Γάλλους για να τον ονομάσουν έμπορο αρχαιοτήτων. Επίσης, είναι οδός και δική, που η Γαλλία τα φωτογράφους τι έκανε. Την ενδιέφεραν να φωτογραφίσει τους κάτοικους της Βέργας, οι οποίοι έχουν διάφορες παραδοσιακές στολές. Και μέσα στην βλέπουμε, αριστερά, δύο μάτους ιερείς. Βλέπουμε τοπικές φοροσχεές, το Βλάθον, το Βεριοτάδον, κλπ. Η οδός Μητροπόλος καθαρίζεται. Έχουμε πρόβλημα? Στον Νίκο έχουμε πρόβλημα. Έχουμε πρόβλημα στον Νίκο, δηλαδή. Καταλαβαίνω ότι ήταν στην Ελλάδα, αλλά πιστεύω ότι για διάφορους λόγους προπαγανιστικούς, τίποτα και διάφορους κακοστά εισέπηκαν. Και μια ακόμη. Τέλος, πάλι, τη βέβαια που ονομάζει σαν Σερβία, είναι επάνω στα παπάκια, η μύλη του γνωστή μύλη που έχουμε. Αυτό πρέπει να σημειώσω είναι το εξής επίσης. Ότι πίσω οι Γαλλοι γράφουν όσο μία πράγματα για τη Βέβαια. Μιλάνε για τη Βέβαια. Και αυτό που τους εντυπωσιάζει πρέπει να πω ότι έχουμε τον πόλεμο χαρακόματων. Ο πόλεμος στα χαρακόματα, όπου οι στρατιώτες έρχονται να επιστρέψουν, να ξεκουραστούν, τρεις μήνες και τρεις μήνες να πάρουν πάλι στα χαρακόματα να πολεμήσουν. Έτσι η Βέβαια ήταν τόπος αναψυχής για τους Γάλλους. Και το λέω αυτό γιατί είχαν και τη δυνατότητα να ψαρεύουν και να κυνηγούν οι Γάλλοι στρατιώτες. Και μερικά κοιμάλιστα, ένας Γάλλος λέει ότι τις μπεκάτσες και τις πέστροφες που συνάντησα στη Βέβαια, στην πανήλια της Βέβαιας, δεν τις έχω δει πουθενά στη Γαλλία. Μετά, την αποχώρηση των Γάλλων στρατιωτών, τοπικοί βεργιώτες, φωτογράφοι, όπως η αδερφή Ασικίδου, ο Βαρβερέσος, το Φόντε Τουάν, και ο Βαρβερέσος, βγάζουν καρποστάρ, αλλά φυσικά λόγω του ότι η Βέβαια δεν είναι τοριστική πόλη, δεν πουλάμε μεγάλες ψώτες. Αυτός που… πρέπει να μιλήσω για τον Βαρβερέσο, ο οποίος, αν και δεν ήταν βεργιώτης, ήταν από τη Δράμμα, έρχεται τότε με την κατάληψη της Δράμμας από τους Βουγγάδους, έρχεται στη Βέβαια και αυτός έχει βγάλει αρκετά παλά σπίτια και γενικά μνημεία της Βέβαιας και ήταν πιστεύω πιο ξεχωριστός σαν πρόσωπο φωτογράφους της εποχής εκείνης. Αυτά έχω να πω και πάλι στη διάθεσή σας. Σας ευχαριστούμε πολύ κύριε Καλληγά και για την πολύτιμη συλλογή που παραθέσει και δοστή στους βεργιώτες και για τις πληροφορίες που μας δώσατε. Η επόμενη συγκίτρια είναι η κυρία Κωνσταντία Μαζαράκη, φαρμακοποιός, φωτογράφος, το πρότζεκτ της οποίας με τύλο Genuine αφορά την φωτογραφική αποτύπωση των φανατικά αντισυμβατικών ανθρώπων της Βέβαιας και θα λέγαμε ότι ο φωτογραφικός της φακός εστιάζει κυρίως στην βόλη μας. Έχετε το λόγο. Καλημέρα σας. Καταρχάς, σας ευχαριστώ πάρα πολύ την Δημόσοκεντρική Βιβλιοθήκη της Βέβαιας. Είναι μεγάλη τη… να με διαλέξουν σαν φωτογράφο για την συνάντηση αυτή, την εορταστική. Τα τελευταία χρόνια περίπου 10 ασφαλώνω με τη φωτογραφία και ως μέλος της ομάδας του Αριβέ μου δόθηκε η ευκαιρία τα τελευταία χρόνια να φωτογραφήσω πάρα πολλές πολιτικές εκδηλώσεις, προσπαθώντας πάντα να βρίσκω μια καλλιτεχνική πλευρά σε όλες αυτές τις περιπτώσεις. Είναι φοβερό σήμερα που ερχόμαστε 12 Νοεμβρίου του 2020 και θεωρώ ότι αυτές οι φωτογραφίες ήδη αποτελούν κατά κάποιο τρόπο ιστορία. Είναι στην προ-Covid ιστορία. Θα έχουμε να τη θυμόμαστε τις παραστάσεις, τις συναυλίες με χιλιάδες κόσμος στο Άλσος. Είναι φοβερό για τη σήμερα ημέρα. Εύχομαι να μην είναι απλά διηγής για τα παιδιά μας και να το ζήσουν κάποια στιγμή. Παράλληλα, το διάστημα αυτό, τώρα θα σας προσπαθήσω να κάνω και ένα share screen. Φαίνεται? Ναι. Ωραία. Παράλληλα έχω ξεκινήσει. Είναι εντάξει? Ναι. Ωραία. Είχα ξεκινήσει το συγκεκριμένο το project. Συγγνώμη. Ωραία. Το project Genuine λοιπόν είναι ένα project δυναμικών πορτρέτων προσώπων της Βέριας. Κεντρικός άξονας του project αυτό η δικιά μου και την ειλικρίνεια όλων αυτών των χαρακτήρων όπως εγώ τα βέβαια τα αντιλαμβανόμουν εστιασμένη αποκλειστικά στη Βέρια και στη ίδιο περιοχές. Τα πρόσωπα που επέλεγα ήταν κυρίως πρόσωπα που γνώριζα στο χώρο εργασίας μου, στο φαρμακείο αλλά και πρόσωπα που γνώριζα στην καθημερινή μου ζωή, έξω στο δρόμο ήταν πρόσωπα που πάντα έψαχνα αφορμή να γνωρίσω, να μιλήσω ήταν βασικά πρόσωπα που είχα ήδη φτιάξει την ιστορία της ζωής τους στο μυαλό μου και ήθελα πάρα πολύ να τα γνωρίσω. Με τη φωτογραφική μου μηχανή λοιπόν προσπαθούσα από σκηνογράφος να γίνω σκηνοθέτης να ικανοποιήσω την περιέργειά μου και προσπαθούσα με οποιοδήποτε τρόπο να μπω στα σπίτια τους έτσι οργάνω συναντήσεις με τον καθένα διαφορετικά τον καθένα προσπαθούσα να τον προσεγγίσω διαφορετικά ανάλογα με το τι είχα απέναντί μου πολλούς βέβαια και μέσω του το social media, στραματούσα στον τρόμο ο καθένας είχε τον τρόπο του σίγουρα επειδή έκαλπω να βρεθώ στον χώρο τους να νιώθουν λίγο πιο οικεία με εμένα, να νιώθουν άνετα βέβαια θεωρούσα σαν μεγάλη κατάκτηση να μου ανοίξουν το σπίτι τους και να με καλέσουν στο σπίτι τους πάντα ξεκινούσα με μια συζήτηση πως το έχουν στο μυαλό τους ήθελα να τους γνωρίσω, ήθελα να χαλαρώσουν, ήθελα να νιώθουν οικεία και κυρίως ήθελα να καταλάβουν ότι οι προθέσεις μου ήτανε καλλιτέχνικες, ξεκάθαρα στους περισσότερους ήθελε λίγο περισσότερο χρόνο, ήθελε τρόπο οι περισσότεροι ήτανε πάντα θετικοί και ενθουσιασμοί στη συνέχεια τους έδινε δυνατότητα να διαλέξουν τι θέλουν να βάλουνε να τοποθετηθούν οι ίδιοι μέσα στον χώρο τους ήθελα να γίνουνε πραγματικά οι σκηνοθέτες όλες αυτής της αφήγησης αν και εγώ πάντα είχα μια συγκεκριμένη εικόνα στο μυαλό μου για το πως ήθελα την φωτογραφία αλλά πάντα προσπαθούσα όλο αυτό να είναι σαν μια ομαδική προσπάθεια έχοντας περάσει εδώ πέντε χρόνια περίπου που φωτογράφιζα αρκετά άτομα κατέξα να δημιουργήσω αυτό το project που είναι ένα συγκεκριμένο, είναι πορτρέτα είναι φωτογραφίες με λεπτομέρειες από τα σπίτια τους λεπτομέρειες από τις γύρω περιοχές που μένανε και το κάλεσμα μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας στο The Provinces είναι μια ηλεκτρονική πλατφόρμα η οποία δίνει τη δυνατότητα σε φωτογράφους που φωτογραφίζουν κυρίως στην επαρχία δίνοντάς μας τη δυνατότητα να δείξουμε το έργο μας πανελαδικά και να δείξουμε μια επαρχία μάλλον διαφορετική από αυτή την στερεοτυπική που συνήθως έχουν οι υπόλοιποι στο μυαλό τους Με τον τρόπο αυτό, όλοι οι ήρωές μου, η κυρία Αλεξάνδρα, η Βασούλα ο κύριος Χάρις, ο Κυριάκος, όλοι ταξίδευσαν με έναν τρόπο στην Ελλάδα Εδώ στην πόλη μας, οι αυτοί που τους γνωρίζανε, οι αυτοί που τους έλεγα στο δρόμο δημιουργούσαν διαφορετικές αντιδράσεις βλέποντας τους ένα φωτογραφικό έργο Αλλά αυτό είναι και το ζητούμενο άλλο στις τέχνης μας η ανάπτυξη διαφορετικών συναισθημάτων και αντιδράσεων Θεωρώ το συγκεκριμένο πρότζεκτ είναι I know, δεν ξέρω αν θα τελειώσει Συνέχεια βρίσκω ανθρώπους που με ειτρικάρουν να τους γνωρίσω, να τους φωτογραφήσω και να μείνουν και στην ιστορία, στη δικιά μου ιστορία του μυαλού ή στη γενική ιστορία Ζούμε σε μια εποχή που θεωρώ ότι υπάρχουν πάρα πολλές φωτογραφίες Θεωρώ ότι ιδιαίτερα στα νέα παιδιά η φωτογραφία δεν είναι απλά μια μνήμη Θεωρώ ότι είναι μια γλώσσα, θεωρώ ότι είναι ένας κώτικας επικοινωνίας Αντί να λέμε ιστορίες πλέον να ακούμε τον παππού μας ή να καθόμαστε στο τζάγγι και να λέμε ιστορίες γύρω από τη φωτιά Πλέον έχουμε τα social media, φωτογραφίζουμε συνέχεια το φαγητό μας, τα ρούχα μας φωτογραφίζουμε τα μέρη που πηγαίνουμε, όλες αυτές οι ιστορίες έχουν άλλαξει ίσως να μη λένε και τίποτα εν τέλει όλες αυτές οι ιστορίες Και εδώ είναι η πρόκληση θεωρώ του σημερινού φωτογράφου είναι να μπορέσει να συνθέσει, να διεγηθεί μια ιστορία να είναι μια πρόκληση να γίνει ο συγγραφέας του μέλλοντος θεωρώ μέσα σε όλο αυτό το χάος των φωτογραφιών, να τις ομαδοποιήσει φωτογραφίες να γίνουν οι λέξεις του και όλα τα φωτογραφικά έργα να γίνουν πραγματικά σαν ένα βιβλίο ιστοριών που να μπορούν να διαβάζουν στο σήμερα αλλά και στο μέλλον Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω την βιβλιοθήκη της Βέριας γιατί δύο χρόνια πριν φιλοξένησε την ομαδική βιβλιοθήκη MED FOTO της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Κρήτης και έδωσε συδυνατότητα σε μας τους φωτογράφους και σε όλους τους λάτρες της φωτογραφίας Όχι, οι φωτογράφοι είμαστε αρκετοί αλλά υπάρχουν πραγματικά και αυτοί που τους αρέσει απλά να τις βλέπουν με ένα φοβερό αρχείο σχεδόν 100 βιβλίων σπανίων βιβλίων και θεωρώ ότι και μόνο που επιλέχτηκε η βιβλιοθήκη της Βέριας για αυτήν την παρουσίαση δείχνει πόσο πρωτοπόρα είναι και την ευχαριστούμε πάρα πολύ Ευχαριστούμε πολύ Ευχαριστούμε και εμείς, η Α. Μαζαράκη Ο τελευταίος συσυγγιτής μας είναι ο κ. Βλάσης Βλασίδης αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονία και ένας από τους ανθρώπους με δυναμική παρέμβαση στην ιστορική τεκμηρίωση παλών φωτογραφιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για όσους έχουμε τη δύχη να είμαστε φίλοι με τον κ. Βλασίδη στα μέσα αυτά έχουμε την ευκαιρία να το δούμε Τρι Βλασίδη, είχατε το λόγο Κύριε Ταναμπάση, ευχαριστώ πάρα πολύ για τα καλά σας λόγια Δεν θα δείξω αντίστοιχο δυναμισμό θα ασχοληθώ με τη φωτογραφία στα νέα μέσα αλλά από εκεί και πέρα θα κοιτάξω να μην προκαλέσω πάθη Λοιπόν, η κυρία Ηλιάδου μας είπε για την δημόσια ιστορία την φωτογραφία και όλα αυτά, αλλά δεν πρέπει να επαναλάβω Ας προχωρήσουμε κατευθείαν στην παρουσίαση Λοιπόν, δεν υπάρχει καμία διβολία πλέον ότι η φωτογραφία είναι πηγή υποκειμενική πηγή, αλλά πιστεύω ότι το ίδιο συμβαίνει και με τις γραπτές μακρυρίες Έτσι, επομένως ας προχωρήσουμε έχουμε φωτογραφίες από το σημερινό ελληνικό χώρο ήδη από το 1839 και στη Μακεδονία και στη Θεσσαλονίκη από το 1859 και μετά Ποιοι είναι αυτοί οι οποίοι φωτογραφίζουν αρχικά είναι ξένοι περιηγητές που κάνουν περιοδείες συνέχεια έχουμε επαγγελματίες, ντόπιους επαγγελματίες φωτογράφους Στο Μισοκόλεμο θα έχουμε και λίγους εραστέχνες, μέλη της άλθουσας τάξης της εποχής και θα φτάσουμε μετά τον Δευτεροπαγκόσμιο Πόλεμο για να βλέπουμε αρκετές φωτογραφίες και από ντόπιους εραστέχνες και φυσικά θα φτάσουμε και στη σημερινή εποχή όπου όπως η προηγούμενη ομιλίτρια και εγώ έχουμε και τους εραστές της φωτογραφίας Τα θέματα τα οποία ενδιέφεραν, παρουσιάζονταν είναι αυτά που ενδιέφεραν τους ξένους και όχι τους ντόπιους Έτσι εξηγείται ότι μέχρι το 1915 έχουμε πολλές φωτογραφίες που αποτυπώνουν τη Θεσσαλονίκη κυρίως με τον Βυζαντινό παρελθόν της όπως είναι η Καμάρα, η Ρωτώνω, ο Λευκός Πύργος και με τα οθωμανικά στοιχεία της, έτσι όπως ήταν τα τζαμιά και τα λουτρά η κάλυψη της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας θα φτάσει σε ένα άλλο επίπεδο όταν ήρθαν το 1915-18 οι Αγγλογάνοι Έτσι έχουμε πολλά γενικά πλάνα που δεν θα τα είχαμε αλλιώς και θα έχουμε και μια λεπτομερή καταγραφή της πραγματικότητας Εδώ βλέπετε μια σαρκοφάγο που παίζει το ρόλο της κρίνης δίπλα στην αχειροποίητο Έτσι, λοιπόν, στο Μεσοπόλεμο και μετά τον Πόλεμο έχουμε πολλές φωτογραφίες από ντόπιους φωτογράφους, με σημαντικότερο το νικίδι γνωστούς και αγνώστους, οι οποίοι φωτογραφίζουν λιγότερο το παραδοσιακό βίο αλλά κυρίως την πιτερικότητα, δηλαδή τις νέες κατοικίες, τα μέγαρα, τις πλατείες και τα ζευγάρια και τις παρέες με τα ρούχα της εποχής Εδώ βλέπετε μια φωτογραφία του Χαρισιάδη στην νεοδό Μητροπόλος εδώ βλέπετε τα μέγαρα, εδώ βλέπετε τους νέους με τα ρούχα της εποχής Οι φωτογραφίες από την Κατοχήγης Παλαιότερα έχουμε φωτογραφίες του Μπαλάφα και του Βούλους Παπαϊωάνου φωτογράφισαν τα δυνά της Κατοχήγης Όμως πλέον έχουμε πολλές φωτογραφίες από τους Γερμανούς οι οποίοι μέσα από το eBay, είπαμε Γερμανός, στερεότυπο, δεν δίνει φωτογραφίες αλλά πουλάει φωτογραφίες Οι φωτογραφίες μας παρουσιάζουν μια διαφορετική κατευθυνότητα που πολλές φορές μας ενοχλεί όταν βλέπουμε Για παράδειγμα εδώ βλέπετε Σχολή Οδηγών για ντόπιους της Θεσσαλονικής μπροστά στο Λευκοπύργο Εδώ βλέπετε ένα Γερμανό που κάνει τουρισμό μπροστά στο Λευκοπύργο αλλά ωραία αυτά είναι των Γερμανών Αυτή όμως είναι μια παρέα παιδιών που κατεβαίνει την οδό Μαρτίου τον Απρίλιο του 1944 Καμιά σχέση με αυτό που ξέρουμε για κατοικοί, έτσι? Ή επίσης εδώ βλέπουμε είναι Αύγουστος του 1944 και ο κόσμος κάνει μπάνιο στο Λευκοπύργο, έτσι? Άρα δηλαδή βλέπουμε πως η φωτογραφία μπορεί να μας δώσει διαφορετικές εικόνες από αυτό που έχουμε συνηθίσει Μετά τον Εμφύριο Πόλεμο θα έχουμε πολλές φωτογραφίες που θέλουν να δείξουν τη Νέα Μακεδονία και τη Θεσσαλονίκη και τους καθήκοντες, κυρίως τους καλλιστικούμενους μεσήλικες και τους νέους που είναι καλοντιμένοι, χτερινισμένοι και χαμογελαστή Τα γενικά πλάνα της πόλης θα συνεχίσουν όταν έρχονται από επαγγελματίες φωτογράφους και να επικονίζουν την έκθεση, όπως βλέπετε εδώ λοιπόν, τις σύγχρονες κατοικίες, τους δρόμους, τις νέες πλατείες και τα πάρκα Είναι η επικόνιση της νεοτερικότητας Δεν έχουμε πλέον φωτογραφίες με τα παλιά κτίρια κοίτονται ως ερήπια. Δεν έχουμε φωτογραφίες από το Λευκό Πύργο, τη Ρωτώντα που να λέμε την αλήθεια αυτή την εποχή είναι και σε κακή κατάσταση Έχουμε μια τάση να παρουσιάζεται μια πολύ θετική πόλη και τους κατήκοντες και όχι μια πιστή απ' η εικόνηση πραγματικότητας Είναι μερικές ακόμα Εδώ είναι η αρχή της Νέας Παραλίας, δεκαετία του 60 και εδώ είναι η πλατεία Αριστοτέλους Έτσι, θα πρέπει να φτάσουμε στη δεκαετία του 1970 για να δούμε ρεαλιστικές φωτογραφίες από την πόλη μας Όπως εδώ μια παρέα φοιτητών μπροστά στην οδό Αγγελάκη, στο σιναιμό Ελύσποντος και εδώ το πώς είναι η πλατεία μπροστά στην Παναγία Δεξιά και στην Καμάρα Αυτά είναι τα θέματα των φωτογραφιών στο χρόνο Οι φωτογραφίες, οι παλαιότερες, συλλέγονταν ως καρποστάλ από μανιώδες συλλέκτες ιδιώτες που τις χαίρονταν ο καθένας μόνος Στη συνέχεια δημιούργησαν ομάδες με κενά ενδιαφέροντα και στη πορεία άρχισαν να δημοσιεύουν τις φωτογραφίες, να κάνουν εκθέσεις και βιβλία Κάποιοι, όπως ο Γιάννης Μέγας, δώρησαν τις συλλογές τους στο Απηθήτα και σε άλλους φορείς επομένως από ιδιωτικές πηγές καθίστανται δημόσεις. Όμως, σε όλη αυτή την περίοδο και τη δημοσιοποίηση των φωτογραφιών, οι ιδιοκτήτες των συλλογών είχαν τον απόλυτο έλεγχο της συλλογής τους Αυτοί επέλεγαν τα θέματα και τη σύνθεση. Επέλεγαν ποιες φωτογραφίες δείχνουν στο κοινό Ο διάλογος γινόταν επί των φωτογραφιών των δικών τους Άρα η μέλη, η διάταξη και η θεματολογία καθοριζόταν από αυτούς ή τους επιμελητές της έκδοσης ή της έκδοσης Άρα έπαιζαν αργαστικό ρόλο στη δημιουργία της δημόσιας ιστορίας Τι γίνεται όμως τώρα με την ψηφιακή διακίνηση των φωτογραφιών, ειδικά με τη δημιουργία ψηφικών και φωτογραφικών ομάδων στο Facebook Εδώ και πέντε έξι χρόνια έχουν δημιουργηθεί στην Ελλάδα ομάδες που ασχολούνται με την παράδοση των παρελθών, το λαϊκό βίο, την τοπική ιστορία ή μόνο τις φωτογραφίες σε όλες τις τοπικές κοινωνίες στη Μακεδονία Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν τρεις μεγάλες ομάδες Οι παλιές φωτογραφίες, οι άγνωστοι θεσσαλονίκοι μήνες της Θεσσαλονίκης και το ίδιο γίνεται στην Καβάλα, στη Δράμα, στη Σέρε, στη Πλώρνα, στην Εύρεσα, στη Βέρια, παντού και όχι μόνο στις πόλεις καθώς βλέπω ότι και στην επισκοπή της ΝΑΟΣΑ οι παλί μαθητές μου έχουν τη δική τους ομάδες Σε αυτές τις ομάδες συμμετέχουν οι πάντες άτομα με ενδιαφέροντα για την τοπική ιστορία των παρελθών τους τοπικούς λόγους άτομα που είναι συλλέκτες, συγγραφείς, δημοσιογράφοι, βλόγκες, δηλαδή άτομα που συμμετείχταν ενέργα και στην προηγούμενη ζωή, αυτοί πριν το Facebook Αλλά αυτή είναι η μειοψηφία Καθώς περνά ο καιρός, αυτές οι ομάδες γεμίζουν από απλούς ανθρώπους με αγάπη για το αντικείμενο ή απλώς περίεργα ή απλώς για να γεμίσουν το χρόνο τους Είναι άτομα συνήθως μεσαίας ή μεγάλης ηλικίας, αρκετοί είναι στις δεξούχοι Ποιοι σηκώνουν στο Facebook φωτογραφίες, υπικά όλοι Όμως σε κάθε ομάδα υπάρχουν 15-20 άτομα που κάνουν έρευνα και σηκώνουν φωτογραφίες σε στατερή βάση Περίπου 50% άτομα σποραδικά και υπόλοιποι απλώς σχολιάδες Οι φωτογραφίες αυτές αφορούν οτιδήποτε και από κάθε εποχή Οι παλαιότερες και οι φωτογραφίες της νεότητας των μελών είναι οι πιο δημοφιλείς Συνήθως είναι φωτογραφίες γνωστές και κυκλοφορούν ευρέως στον δίκτυο και φωτογραφίες από τα προσωπικά άλλα Κάποια μέλη κάνουν εξάρτητη έρευνα και φαίνουν στην επιλογία Αναδεικνύουν εξαιρετικά σπάνιες φωτογραφίες που μας δίνουν εικόνα για τις πόλεις που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε Η πιο χαρακτηριστική είναι η απεικόνηση της Σαλονίκης με τα παραθαλάρσια τείχη μια φωτογραφία που υπήρχε στα Ουγγρικά Αρχεία και την βρήκε ένας απλός ερευνητής ο Βασίλης Σεραφίδης το Σεπτέμβριο του 2017 Αυτή η φωτογραφία, δηλαδή η φωτογραφία της Σαλονίκης με τα παραθαλάρσια τείχη ήταν το ιερό διοσκοπότερο όλων των συλλεκτών αλλά την βρήκε ένας μη συλλέκτης και τη δημοσίευση στο Facebook δηλαδή κατευθείαν έγινε κτήμα των πολλών, έγινε αντικείμενο της δημόσιας ιστορίας Ουσιαστικά, οι φωτογραφίες που παραουσιάζονται δημόσια, είτε αυτές των αρχών του αιώνα είτε πρόσφατες, δημιουργούν το θέμα, τον γκαμβά, πάνω στον οποίο αρχίζει και συνδίτεται μια ιστορία Είναι μια προσωπική ιστορία, είτε πολλές προσωπικές ιστορίες που κινούνται παράλληλα ή συνθετικά, είτε γίνεται μια κοινή ιστορία Η πρώτη θέση ξεκινά από το θέμα. Ο κάθε σχολιαστής προσθέτει τις δικές του πληροφορίες και εμπειρίες άτομα που έχουν άμεση ή έμεση σχέση Οι πρώτοι που το κάνουν είναι τα έμπειρα μέλη. Αυτά που έχουν δει χιλιάδες φωτογραφίες έχουν εμπειρίες από παλιές φωτογραφίες, επομένως μπορούν να χρονολογίσουν μια φωτογραφία να βρουν στοιχεία αναφοράς, να αναγνωρίσουν πρόσωπα, να βρουν πληροφορίες από τη βιογραφία ελληνική και ξένη. Οι δεύτεροι είναι οι απλοί άνθρωποι Αυτοί που κάτω από άλλες συνθήκες θα πήγαιναν για πρώτη φορά σε μια διάλεξη, σε μια έκθεση θα αγόραζαν ένα βιβλίο γιατί αναφέρει κάποιον γνωστό τους Εδώ βλέπετε μια φωτογραφία του 1917 από τη Θεσσαλονίκη και ο σχολιασμός έρχεται από τη Λαζάντα Ψυχοσάββατο 13 Φεβρουαρίου του 1917, οι Γάλλοι στερετοϊκοί είναι στο νεοκροταφείο της Παγείας και φωτογραφίζουν τα ελληνικά έθνημα και δείχνουν τους φωτογραφικούς πρόσωπους από τη Θράκη και τη Δημικρά Ασία που είχαν αρχίσει να έρχονται στη Μακεδονία Εκεί και τα προσφυγάκια προσπαθούν να χορτάσουν την πείνα τους με ό,τι προσφερόταν Βλέπετε πως αυτή είναι η τεκμηρίωση, η οποία έρχεται από μια συγκεκριμένη πηγή που έχει πάρα πολλές χιλιάδες φωτογραφίες και την οποία μας δίνουν έτσι ακριβώς και με αυτή την ορθογραφία που δίνει το κείμενο Έτσι, μπορεί όμως να έχουμε και πιο μημιακές φωτογραφίες όπως είναι η επίσκεψη των βασιλέων στη Θεσσαλονίκη στη Λέσχη Αξιωματικό Φουράς και η οποία δεν προέρχεται από κάποιο δημόσιο αρχείο αλλά είναι προσωπική φωτογραφία ενός από τους συμμετέχοντες Έτσι, ή εδώ μπορείτε να δείτε μια πρόσωπη φωτογραφία από το Ναό των Ταξιακών που έρχεται η τεκμηρίωση από ένα απλό μέλος Το 1965 ήρθε ο Πάτρος Θωμάς ως πρωτοπρισβύτερος ανέλαβε την αποπεράδοση του καμπαναριού δίπλα όπου είναι και τα γραφεία του Ναού Έτσι, εμείς τα παιδιά της τάξη μας στο σχολείο βγήκαμε για έραμα μαζίψαμε αρκετά χρήματα δίνοντας κουπονιά της εκκλησίας Ο Πάτρος Θωμάς ήρθε στο σχολείο να μας ιχαρεί και μας είπε ότι με τα χρήματα που μαζέψαμε θα αγοράζονταν οι πολυέλεες Τελικά ο Πάτρος Θωμάς πήγε μετά στην αχειροποίηση Βλέπουμε, απομένως, ότι με όλη αυτή τη διαρκάσια δημιουργείται μια κατασκευή Οι περισσότερες φωτογραφίες συνοδεύονται είτε από εκτενείς ιστορίες που θα γίνουν κτήμα των πολλών, είτε θα έχουν μια λεζάντα οπότε αναλαμβάνει το κοινό να σχολιάσει και με αυτόν τον τρόπο να δημιουργήσει ιστορίες Πρόκειται για ένα εργόχεινο, για ένα κέντημα όπου όλοι συμβάλουν ανάλογα με τις δυνάμεις και τη θέλησή τους Σύνθεση, κατασκευή όπως είπε η Σοφία με όλες τις συμβάσεις και τις αδυναμίες αλλά και την εκλεκτικότητα της μνήμης Η πρώτη αδυναμία μπορεί να είναι η έλλειψη συγχρονισμού της μνήμης με τον χρόνο Μπορεί ο σχολιαστής να νόμιζε πως κάτι έγινε το 1962 αλλά πιθανότερα να έχει γίνει μετά και νέστερα Ή να έχει μια σφαλμένη γνώση, ή να έχει λαθασμένη ερμηνεία και αιτιολογία για το γεγονός ή να έχει αποκλίνους αμνήμη σε σχέση με όλους τους άλλους Για παράδειγμα, γνωρίζουμε μια κυρία η οποία αδυνατούσε να καταλάβει ότι όταν δίνεις τους σπίτους αντιπαροχή πάβεις να έχεις πλήρη κυριότητα στο υπόπεδό σου Έτσι, και έπαθε σοκ όταν το πληροφορήθηκε μέσα σε μια τέτοια φωτογραφή ομάδα Αν υποθέσουμε, που σωστά υποθέτουμε, ότι η ιστορία είναι κατασκευή και όχι πιστή αποτύπους του παρελθόντος και ότι αποτυπώνει αυτό που πρεσβεύει ο συγγραφέας το ίδιο γίνεται και για τη δημόσια ιστορία Άρα, αν δεν υπάρχει εκείνη τη στιγμή που γράφονται οι εσφαλμένες πληροφορίες και απόψεις κάποιος Οι εσφαλμένες πληροφορίες θα μείνουν και θα αποκτήσουν πηγή εσφαλμένων πληροφοριών για τους επόμενους κάποιος ο οποίος να διορθώσει Άρα, οι απόψεις και οι εσφαλμένες πληροφορίες θα αποκτήσουν τη θέση της ορθότητας και θα αποτελέσουν άμεση και έμεση πηγή για τους επόμενους Άρα, μπορεί να αποκτήσουν τη θέση της αφεδίας Μην εκπλήσεστε Το όργαλ χρησιμοποιούμε ως πηγή για το παρελθόν της παλαιές εφημερίδες μια υποτιμενικό μέσο, μια υποτιμενική πηγή. Πώς τη χρησιμοποιούμε ως κάτι θέσφατο Γιατί να μην κάνει το ίδιο η επόμενη γενιά οι συμμετοινείς δεκαεξάριδες και δεκαοκτάριδες με το Facebook ως πηγή το 2022, το 2025 Και μάλιστα, όταν θα βγουν να ρωτήσουν τη μάνα, τον πατέρα, τη γιαγιά και θα μάθουν ότι αυτοί που έχουν, ή όταν βουγκλάρουν θα δουν ότι αυτοί που σχολιάζουν τη φωτογραφία είναι πραγματικά άτομα Άρα, υπάρχει ένα θέμα στη δημιουργία της δημόσιας ιστορίας Από εκεί και πέρα, έχω χρόνο ή όχι, πρέπει να διακόψω Ναι, ναι, ολοκληρώσου Να ολοκληρώσω Λοιπόν, ας μήνουμε για λίγο στους σχολιαστές Υπάρχουν οι έμπειροι, κάποιοι είναι σχετικοί με το χώρο, κάποιοι επιστήμονες Αυτοί βλέπουν με τα μάτια και το μυαλό τους Κοινούνται με τα δεδομένα και τη λογική Οι δεύτεροι, οι απλοί άνθρωποι, βλέπουν τις φωτογραφίες με τα μάτια της καρδιάς Δηλαδή, ήταν να γνωρίζουν την προσωπική τους συμβουλή Ήταν επιθυμούν να έχουνε ζήσει σε αυτή την εποχή Πόσο γραφικά ήταν, πόσο ωραία, πόσο ρομαντικά Γιατί ήταν τόσο ωραία τότε Γιατί τώρα είναι χάλια Και το επόμενο στάδιο, πού πήγαν όλα αυτά τα κτίρια Γιατί τώρα ζούμε στις πολιτοκρατικοί Γιατί συμβαίνει αυτό Όταν βλέπουν ωραία κτίρια Είναι η επίδραση του ρομαντισμού Όταν βλέπουν γενικά πλάνα σύγχρονης πόλης του 60 και του 70 Και αναρωτιούνται τότε μπορούσαν Γιατί δεν μπορούν τώρα Αυτή είναι η επίδραση νεοτερικότητας Δυο ακριβώς αντίθετα θέματα και επιδράσεις Που όλος περί έργος έχουν ταυτόχρονοι επίδραστοι σχολιαστές Αυτούς που ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία Αυτούς που προσεγγίζουν Μια ή πολλές φωτογραφίες με το συνέστημα Με αυτόν τον τρόπο προσέγγισης του καθενός του Συναισθηματικό και το φαντασιακό Δημιουργείται μια ψευδής Μια φανταστική εικόνα για τον παρελθόν Που εοραιοποιείται σε σημαντικό βαθμό Και η οποία η εικόνα συγκρίνεται σχεδόν Σε κάθε ενάρτηση με το σήμερα Που σχεδόν πάντα θεωρείται κατώτερον Σε σχέση με τον παρελθόν Ο κάθε σχολιαστής προσπαθεί να βρει τη θέση του μέσα σε αυτό το πλαίσιο και μάλιστα με θετικό τρόπο Καθώς βρίσκεται στη δεύτερη νεότητα ή στη δρύτη νεότητα Πρέπει να πει στον εαυτό του και τους άλλους ότι πέτυχε Άρα θα θυμηθεί όλα θετικά και μόνο αυτά Οι σχολιαστές ήταν ικανοί Ήταν πετυχμένοι στο τότε Και συνήθως σε δύσκολες εποχές όπως αναφέρουμε Ενώ τώρα όλα είναι χάλια Τίποτα δεν είναι καλό Υπάρχει και το παρελθόν τους Και οι ίδιοι το προθετούν τον εαυτό τους Στην καλή εποχή τους πετυχημένους Και αυτό δημιουργεί την εξίσια αντίστοιξη Αν εμείς κάναμε αυτά στις δύσκολες εποχές Όπως λένε Γιατί δεν μπορούν σήμερα να γίνουν τα ίδια και καλύτερα Γιατί Το γιατί έρχεται συνέχεια κάθε μέρα Αν το παρελθόν Αυτό που έζησαν ήταν καλύτερο από το τώρα Του δημιουργήσαμε το παρελθόν Ποιοι ευθύνονται που δεν μπορούν να γίνουν τα ίδια τώρα Μα η σημερινή γενιά και οι νέοι Που είναι αδιάφοροι και ανήκανη Και για την κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε Πεύθυνη και για τη σημερινή προσωπική ζωή Προχθεσινό σχόλιο και με αυτό κλείνει Μα είναι δυνατόν εμείς να φτιάξουμε τόσα πράγματα Και οι νέοι μας με τόσα προσόντα Να μην μπορούν να χερδίζουν ούτε ένα χιλιάρικο Όταν μπαίνουν στην εργασία Και βαζίζονται στη δική μας σύνταξη Και είναι δυνατόν εμείς να φτιάξουμε το εξοχικό στην Καλλικράτια Με τα ψηλικά του Κυριόργου, θεός του χωρέστων Και αυτός ο γιος έχει γίνει ολόκληρος διευθυντής Και δεν μπορεί να ξεχρεώσει ούτε κάθε σπίτι του Και όταν αυτό εκφράζεται από τον όποιο σχολιαστή Γίνεται εκθήμα των πολλών που επιδοκιμάζουν Το προσωπικό σχόλιο γίνεται συλλογικό Και η προσωπική σύγκριση μετατρέπεται σε πολιτικό σχόλιο Επομένως, μέσα από τις συγκεκριμένες διαδικασίες Η φωτογραφία του παρελθόντος έχει ιδιαίτερη αξία και σημασία Γίνεται μέσω για να ξαναγραφεί η τοπική ιστορία Όχι τόσο η πολιτική και η διπλωματική Και η διπλωματική και η κοινωνική Γίνεται το μέσο όχι απλώς για να ανασυνθέσουμε το παρελθόν Αλλά για να αποκτήσω καθένα στη θέση του παρελθόν Και να δικαιώσει την ύπαρξή του Δεν συνεισφέρει τόσο μόνο με πληροφορίες Όσο εκφράζει άποψη και επιβεβαιώνει τα εγώ αυτών που ξεκινούν Και σε πολλές περιπτώσεις, οι οποίες γίνονται κάθε μέρα και περισσότερες Γίνονται πλέον ένα κύμα και εκφράζουν τη δυσαρέσκεια για τώρα συγκριμένου του παρελθόν Και έχουμε έναν διαρκή διάλογο ανάμεσο στο ατομικό και στο συλλογικό Ουσιαστικά δημιουργείται πολιτική δίδος Άρα οι φωτογραφίες μπορούν να αποτελέσουν πηγή για τη συγγραφή της δημόσιας ιστορίας Και οι πληροφορίες και τα σχόλια που τη συνοδεύουν Εκμηριώνουν χωρίς τις φωτογραφίες και βοηθούν στην ανασύνθεση του παρελθόν Όμως ταυτόχρονα λειτουργούν και μια ως γενική θεώρηση του παρελθόντος Προσωπική και συλλογική μέσα από το παρόμα Σας ευχαριστώ πολύ που μ' αντέξατε Εμείς σας ευχαριστούμε Θα ήθελα να σας ενημερώσω πως η διαδικτυακή μας συζήτηση Θα υπάρχει στο εξής το ψυχαϊκό απεθετήριο της Βιβλιοθήκης Τη με έδουσα που μπορεί κανείς να ανακαλύψει τη συλλογή της Βιβλιοθήκης Από φωτογραφίες, κάτω προστάλ, χειρόγραφα Από πάλι πάνω πρώτος συγχαρητήρια Το ψυχιακό απεθετήριο είναι ό,τι καλύτερο Δεύτερον θα ήθελα συνεργασία με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές μας Για να μπορούν να ανοιχνεύουν όλο αυτό το πλούτο της Βιβλιοθήκης Και να εμπλουτίζουν και εσάς και εμάς ταυτόχρονα Τέλεια, αυτή θα ήταν η θεερότησή μου Δεδομένου ότι οι άνθρωποι της Βιβλιοθήκης είναι άνθρωποι με όραμα Ένας από τους στόχους που έχουν θέσει είναι αυτό Να γίνει σημείο αναφοράς για έρευνα η Βιβλιοθήκη μας, το ψυχιακό απεθετήριο Και θα ήθελα να σας ρωτήσω όλους, τον καθέναν ξεχωριστά Ορίστε Το ίδιο σχήγη για το παρεμπστήμιο Μακεδονίας Ωραία Θα ήθελα να σας ρωτήσω αν έχετε κάποια πρόταση Για το άρχον αποθετήριο να εμπλουτιστεί Αν έχω τον λόγο, νομίζω ότι και σαν Πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Θα θέλουμε μια συνεργασία με τον επίσημο φορέα του Πανεπιστημίου Αλλά και από τη μεριά του μεταπτυχιακού μήματος της τοπικής ιστορίας Το οποίο διδάσκει ο Κύριος Βουλασίδης θα θέλαμε επίσης μια ουσιαστική συνεργασία Γιατί νομίζω ότι αυτό θα είναι προς το καλό όλων Και πάλι θα συγχαρώ την ιδέα του ψηφιακού αποθετήριου Νομίζω ότι είναι πολύ ουσιαστικό αυτό το αποθετήριο Αυτά από μένα Δεν ξέρω ο Κύριος Βουλασίδης αν θέλει να πει κάτι Αυτό το οποίο θα ήθελα να συμπληρώσω θεωρώ δεδομένου ότι ισχύει το ίδιο Θα πρέπει να γίνει επίσημα, δηλαδή είναι υπογραφή ένα memorandum of understanding Ανάμεσα στους εχωροί στην Βιβλιοθήκη και στα δυο πανεπιστήμια Έτσι ώστε μπορούμε και εμείς να χρησιμοποιούμε με τον πιο επίσημο τρόπο το ψηφιακό αποθετήριο Από εκεί και πέρα όμως έχω μια επιφύλαξη για τις προτάσεις σχετικά με τον εμπροτισμό του γιατί δεν ξέρω την πολιτική και τα πνευματικά δικαιώματα Δηλαδή θα πρέπει λογικά η Βιβλιοθήκη της Βέρειας να λειτουργήσει σαν το χώρο της συγκέντρωσης του αρχαϊκού υλικού, είτε ενικείμενο, είτε φωτογραφία όχι μόνο από τους ηλέκτες, αλλά από το καθοποιώστα θέλει να δώσει αυτό το οποίο θέλει να δώσει και πιστεύει ότι αξίζει να έχει ο κατεξοχή πολιτιστικός φορέας της Βέρειας αλλά αυτό να γίνει με έναν επίσημο τρόπο και να ξέρει δηλαδή ποιο είναι το καθεστώς παροχής και εκμετάλλευσης. Λοιπόν, αυτό είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να γίνει. Από εκεί και πέρα, εγώ βλέπω ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει η Βιβλιοθήκη να υποβάλλει ένα καινούργιο πρότζεκτ έτσι ώστε να μετεξελιχθεί σε κάτι σαν τοπική ροπεάνα. Όπως ανεβάζει ο καθένας να μπορέσει να λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο. Να δημιουργήσει δηλαδή τις πλακφόρμες στην οποία να μην χρειάζεται να έρθει κάποιος στην Βιβλιοθήκη και να δώσει το δικό του λογικό αλλά να το κατευθύνεται μέσα από μια συγκεκριμένη διαδικασία να μπορεί να αποφασίσει τι θα ανεβάσει, πώς θα το ανεβάσει, πώς θα το δώσει και πώς θα το χρησιμοποιήσουν οι άλλοι. Ναι, ωραία. Αυτό είναι και επίκαιρο κιόλας λόγω της κατάστασης να μην έρχεται σε επαφή κάποιος. Κύριε Καλλιγκά, κύριε Μαζαράκη, θα θέλατε να κάνετε κάποια πρόταση για το αποθετήριό μας. Όχι, εγώ προσωπικά δεν θα θέλω γιατί πάει τόσο καλά η Βιβλιοθήκη που τι περισσότερο να πούμε εμείς. Και μάλιστα αυτό το καιρό έχει αρκετή κίνηση από τη διαπιστόν σε βιβλία που οι αναγνώστες… Ναι, όσοι πρόλαβαν, ναι. Ωραία. Κύριε Μαζαράκη. Τίποτα, είμαι πάντα διαθέσιμη για την Βιβλιοθήκη, ό,τι μπορώ να βοηθήσω στη διαλογή. Όπως είμαι και εγώ υπέρ των εκτυπωμένων φωτογραφιών, δεν είμαι και τόσο digital. Ό,τι χρειαστεί και είμαι πάντα παρούσα. Ωραία, από ό,τι διαπιστώνω δεν υπάρχουν κάποια ερωτήματα. Θέλετε να θέσετε κάποια ερωτήματα στους μεταξύ σας οι συγκεκριτές. Ήθελα να ρωτήσω τον κ. Καλιγά μου, που είναι φοβερή εντύπωση. Συγχαρητήρια καταρχήν για τη δουλειά που έχετε κάνει. Είναι δουλειά βιπέδου. Ήθελα να ρωτήσω για ποιο λογογράφη Θεσσαλονίκη αντί Βέρια στη Star Postal. Αντί Βέρια, μιλάμε τότε για την Οθωμανική κατηγορία. Δεν ήταν η λέξη. Δεν σας ακούω. Κύριε Καλιγά, λίγο πιο δυνατά το μικρόφωνο σας είναι μακριά. Καλιγά. Ναι, δεν ακούει. Κύριε Καλιγά, επαναλαμβάνετε, σας παρακαλώ. Γράφει Βέρια, γράφει Θεσσαλονίκη, όχι Βέρια πάνω στις κάρτες, γιατί Βέρια δεν ήταν τουρίστης. Δεν είχε τουρίστης βασικά η Καπποστά, αποθυμόντας σε τουρίστης. Δεν είχαμε σημαντικό πληθυσμό. Έτσι λοιπόν και αυτοί οι δύο που σας έδειξα στράβηκαν από Θεσσαλονίκη, δεν στράβηκαν από Βέρια. Δεν ήρθαν οι τουρίστης στη Βέρια και της Πάπλωσης, τους άρεσε και τις έστειλαν στους δικούς τους. Αυτό δώσε και ο Βζερνιος Πίπλος Σαλονίκη και η Μαρμούντα, είναι στραβήκαν από Θεσσαλονίκη. Ευχαριστώ. Εξόδη στον κορεματέσου να προσέξετε, υπάρχουν από κάτω Σαλονίκη. Δηλαδή δεν γράφεται από Βέρια. Ωραία. Πριν κλείσουμε τη σημερινή συζήτηση, θα ήθελα να υπενθυμίσουμε το ανοιχτό κάλυσμα της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέριας προς τους επαγγελματίες και ερασιτέχνες φωτογράφους με καταγωγή από τη Δημαθία να καταθέσουν τη δική τους καλλιτεχνική άποψη φωτογραφίας με θέμα τη Βέρια, τίτλο Βέρια στιγμές της πόλης. Ο σκοπός της συγκεκριμένης έκθεσης είναι να καταγραφεί ένα κλικ τόσο ταστικό τοπίο της σύγχρονης Βέριας, όσο και το αποτύπωμα των ανθρώπων που την κατοικούν, ακόμα και κάτω από τις συνθήκες που βιώνουμε λόγω της πανδημίας. Το φωτογραφικό υλικό θα πρέπει να υποβληθεί μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου, θα παρουσιαστεί σε εικονική έκθεση και στη συνέχεια θα είναι προσβάσιμο στο απαθατήριό μας. Το συγκεκριμένο υλικό, εκτός από την καλλιτεχνική του διάσταση όπως καταλαβαίνετε, ενδεχομένως θα τεκμηριώνει και αυτό που βιώνουμε σήμερα, το οποίο θα είναι ένα ιστορικό γεγονός αύριο. Η συγκεκριμένη δράση γίνεται σε συνεργασία με την ένωση καλλιτεχνών, επαγγελματιών, φωτογράφων και εντροδυτικής Μακεδονίας και την τελική επιλογή των φωτογραφιών, που θα παρουσιαστούν στην έκθεση, θα λάβει η Επιτροπή Αξιολόγησης που θεωρηστεί από την Ένωση. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ όλους και τον καθένα ξεχωριστά. Και εμείς για την πρόσκληση. Γεια σας. |
