| : της θεωρίας της ελαστικότητας. Θεώρησε ότι το 1830, να βγαίνει κάποιες σημειώσεις που έβαλε στην εισαγωγή, ότι τώρα αυτό είναι ακόμα επίκαιρο και βάσει τόση επαρκές για την πράξη των μηχανικών της εποχής. Αρχίζει λοιπόν με τη σύνθεση των δυνάμεων. Ο κανόνας της οθήσεις των γεών είναι ότι οθεί το πρίσμα των 45 μοιρών, αλλά με συντελεστήμη 0.5. Έχει και το λάμδα που χρησιμοποιούσαμε κάποτε για να βρούμε τις οθήσεις σε σχέση με το ειδικό βάρος και θεωρεί ότι αυτή είναι η οθήσεις που πρέπει να πάρεις σε έναν τείχο αντιστοιρίξης, αλλά βεβαίως ο τείχος αντιστοιρίξης του ελεύθερου προβόλου δεν τον ικανοποιεί και διερευνά όλες τις δυνατές διατάξεις αντιληδωτών τείχων για να κάνει οικονομία. Βρίσκει δηλαδή μέθοδο βελτιστοποίησης του όγγου της τυχοποίηας σε σχέση με τη μορφή που θα κάνει. Δίνει υποδείγματα υπογείων και φρουριακών κατασκευών για να μπορέσει... Βλέπετε ότι τα τείχη προς τα μέσα είναι οδοντοτά, δηλαδή σημαίνει ότι είναι αντιρηδωτοί η τείχη. Δίνει διατάξεις θεμελίωσης. Σε κάποιες τομέσες εγώ διακρίνω και κάποιους στυλ, ας πούμε, οπλισμένων επιχώματος. Δεν ξέρω αν είναι αυτό, αυτό που βλέπω, εν πάση του τόσο, έτσι φαίνεται. Ξέρουμε βέβαια ότι και οι Βενετσιάνοι στις οδηγίες που δίνανε μιλούσαν για τέρα-πιένα, που σημαίνει ότι μάλλον εννοούσαν συμπυκνωμένοι, δηλαδή συμπυκνώναν το επίχωμα για να ελαχιστοποιήσουν τις οθήσεις που έδινε στην τέτοια. Υπήρχε ολόκληρη τεχνική για το πώς γίνεται η τέρα-πιένα. Αυτά είναι ακόμα υποδείγματα που δίνει και νομίζω ότι είναι ένα ορόσιμο στην επαγγελματική μας εξέλιξη. Είναι το πρώτο handbook που ανοιχνεύω στην ιστορία που απευθύνεται για το μηχανικό της πράξης. Αυτό που κάνει είναι ότι προσπαθεί να ενσωματώσει, ακόμα και αν οι κανόνες που ενσωματώνει δεν είναι η τελευταία λέξη επιστήμης της εποχής του, ενσωματώνει κανόνες επιστημονικούς ή τελος πάντων μαθητουκοποιημένες σχέσεις και σιγά-σιγά σημαδεύει, αν θέλετε, το πέρασμα από τους κανόνες της τέχνης στους κανόνες της επιστήμης δηλώ ακόμα που προφανώς δεν ολοκληρώνεται παρά 100 χρόνια μετά με τη θεωρία της ελαστικότητας και την πανάκια που νομίζαμε ότι είχαμε στα χέρια μας η οποία σιγά-σιγά αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι οι πραγματικές κατασκευές σε σχέση με τις μαθηματικοποιήσεις τους είναι λίγο μακριά, αλλά εν πάση πετός ήταν ένα τεράστιο βήμα στην επιστήμη των μηχανικών όλη θεωρία της ελαστικότητας. Δίνω ακόμα 2-3 εικόνες για να έχετε μία αυτή της εποχής και φτάνουμε μετά στην πρώτη, αν θέλετε, επιστημονική προσέγγιση με τον Κουλόμπ. Δεν ξέρω πόση ώρα έχω, κυρία αναγνωστάκη, γιατί πόσο πρέπει να... 5 λεπτά. Για τον Κουλόμπ τώρα τι να πεις για τον Κουλόμπ, όσο και να μιλάς δεν φτάνει. Εμπάστος ήταν ο πανεπιστήμονας της εποχής ο οποίος ίσως είναι λιγότερο γνωστό, είναι στρατιωτικός μηχανικός από τη σχολή της ΜΕΖΓΕ και βρέθηκε να υπηρετεί στη Μαρτινίκα τη θητεία του και εκεί άρχισε να μελετάει τα διάφορα προβλήματα που τον έκαναν να δώσει αυτό το περίφημο συνισφορά του στην Ακαδημία Επιστημών της Γαλλίας τότε που για πρώτη φορά προσπαθεί να εφαρμόσει τον λογισμό και την θεωρία των ακροακροτάτων maximum και minimum σε θέματα αρχιτεκτονικής, εισάγει τη γωνία τριβής, έννοιες που ξέρουμε, αντιμετωπίζει προβλήματα, στρεπτικές ταλαντώσεις, ένα σωρό αυτά είναι τα σκίτσα που το Πριφημό βιβλίο του Τυπμοσένκο για την αντοχή των υλικών έχει εξηγώντας αυτή την αναφορά του Κουλόμπ. Άρα λοιπόν, για να μην αυτό, θεωρούμε ότι μαζί με τον Πελιντόρ και τον Κουλόμπ αρχίζει και κλείνει, αν θέλετε, η αρχική φάση της μαθηματικοποίησης και επιστημονικοποίησης των γνώσεων των μηχανικών και σιγά-σιγά αρχίζει μια τάση, η οποία θα βρει, κατά τη γνώμη μου, την έκφραση, την ολοκλήρωσή της γύρω στο 1820 με 1830, όπου πια έχουμε τον Ναβιέ, τον Κωσή, τον Λαμέ, Κλαπεϊρών και τα λοιπά ονόματα που θυμόμαστε όλοι από τις χρόνια των σπουδών μας. Στην πράξη, τώρα, φάνηκε να ακολουθούνται δύο δρόμοι στην ξέληξη των μηχανικών. Ο ένας δρόμος ήταν οι ακαδημαϊκές σπουδές των μηχανικών και μάλιστα οι σπουδές των μηχανικών βασισμένες σε μια βαθιά γνώση των μαθηματικών και της φυσικής. Αυτή η τάση κυρίως υπηρετήθηκε στη Γαλλία με τη σχολή Pont-au-Sauce, η οποία δημιουργήθηκε το 1756, όπου δίδαξαν ένα σωρό ονόματα που όλοι ξέρουμε. Κυρίως ξεκίνησε διευθυντής Οπερονέα, αυτός που κατασκεύασε τις γέφυρες, τις περίφημες του Παρισιού. Μετά έχουμε το ΜΟΖ. Αρχίζει λοιπόν μέσα από τη σχολή αυτή να δημιουργείται μια ξεχωριστή ομάδα, μια επαγγελματική ομάδα μηχανικών και όχι εκτεκτώνων που έχει συνείδηση ότι είναι μηχανική, δεν είναι αρχιτέκτονες, είναι κάτι άλλο. Οι αρχιτέκτονες κίνησης της εποχής είναι μαζεμένοι γύρω από την Ακαδημία της Αρχιτεκτονικής του Βασιλιά, η οποία διαλύθηκε μετά αλλά ξανασυστήθηκε στην αυτή και είναι αυτή που, αν θέλετε, δημιούργησε η σχολή που δημιούργησε όλη την υποδομή της Γαλλίας της εποχής. Δηλαδή, δημιουργήθηκε για να φτιάξει και τις γέφυρες, οι οποίες θα καδιστούσαν δυνατότο να διοικηθεί ένα κράτος αντιγαλία. Αρχίζουν λοιπόν να έχουν μια δική τους αυτή και μέθοδο διδασκαλίας. Η αλληλοδιδασκαλία μεταξύ των φοιτητών ήταν μια καθημερινή πρακτική. Προορίζονται για δημόσιο υπάλληλο. Από εκεί δεν βγαίνουν, ας πούμε, μηχανικοί για να κάνουν τους ιδιώτες. Είναι όλοι στην υπηρεσία του κράτους. Από την σχολή, την στρατιωτική, ο Ναπολέων, ιδρύει την περίφημη Ecole Polytechnique, τη μετασχηματίζει σε Ecole Polytechnique, όπου διδάσκει εκείνη την εποχή, αν θέλετε, η όλη αφρόκρεμα, η επιστημονική της Γαλλίας και η οποία στην ουσία είναι μια σχολή που προετοιμάζει για την μετέπειτα εξειδίκευση που γίνεται στην Ecole de Pont-au-Ce ή ανάλογα με την κατεύθυνση που θα έπαιρνε κανείς. Η Ecole Polytechnique δίνει μια γενική μαθηματική θεμελίωση που τραβάει για όλα τα παιδεία μηχανικών της εποχής. Θέλω πρέπει να μνημονεύσουμε το ρόλο του Ναβιέ, ο οποίος τον ξέρουμε όλοι από τα θέματα της ελαστικής δοκού, κάμψης κλπ. Ο άλλος δρόμος, όμως, ήταν τελείως διαφορετικός, είναι αυτός που τράβηξε η Αγγλία. Ήταν ο μηχανικός συρρατημένος στην πράξη. Για πάρα πολλούς λόγους ιστορικούς, δεν έχει σημασία, σχολές μηχανικών στην Αγγλία δεν δημιουργήθηκαν παρά την πρώτη φορά, το 1826, όπου το University College του Λονδίνου βάζει απλώς ένα μάθημα μηχανικής φιλοσοφίας. Και φτάνουμε να αρχίζουν να διδάσκονται ματήματα μηχανικών, ας πούμε, τελεάντα σαράντα χρόνια μετά. Μιλούμε, δηλαδή, για... Όταν έχει τελειώσει η μηχανική επανάσταση, οι εγγλές οι μηχανικοί έχουν δημιουργήσει όλα αυτά τα έργα που, στην ουσία, ας πούμε, εξέφρασαν τη βήμη και η επανάσταση και ήδη κόλλονται πόνος ως έχει 60 χρόνια. Τότε δημιουργείται για πρώτη φορά σπουδές μηχανικού. Άρα, ο δρόμος της μαθητίας και το να διδαχθείς δίπλα σε ένα μηχανικό, ας πούμε, από τις πράξεις και να μάθεις στο εργαστήριο ή στο γραφείο του αυτού, ήταν ο μοναδικός που μπορούσαν να ακολουθήσουν οι εγγλές που ήθελαν να γίνουν πολιτικοί μηχανικοί εκείνη την εποχή. Τον όρο πολιτικό μηχανικός το χρησιμοποιεί πρώτα ο Τζόν Σμίτων, ένας εγγλέζος, ας πούμε, μηχανικός, να το πούμε έτσι, ο οποίος όμως ξεκίνησε ως κατασκευαστής πιστημονικών οργάνων, έκτινε υδρόμυλους, έκανε, etc. Η πιο διάσημη του κατασκευή είναι ο φάρος του Εντι Στόουν, που για πρώτη φορά κατάφερε να τον κατασταθεί στα κύματα, κυρίως με μια γεωμετρική διάταξη των λύθων αλλά και του κονιάματος που βρήκε, που πραγματικά ήταν ασάθλος ένας φάρος στη μέση των κυμάτων και σε ένα βράχο επάνω, των οποίων έμεινε το όνομά του. Όταν λοιπόν έλεγε ότι ονομάζεται αυτόν το πολιτικό μηχανικό, στην ουσία έδινε όνομα σε ένα καινούργιο επάγγελμα που έπαιρνε μια συνείδηση της μοναδικότητας και της διαφορετικότητάς του. Η βιομηχανική επανάσταση βασίστηκε στην μαζική παραγωγή του σιδείρου και του χάλιβα. Αυτό έκανε τις μεταλλικές κατασκευές οικονομικά προσιτές και έκανε και τους πολιτικούς μηχανικούς πρωταγωνιστές αυτής της εποχής, γιατί οι αρχιτέχνες θεώρησαν ότι αυτό το υλικό δεν ταιριάζει με τις εικόνες και τις συμμορφές που είχαν στο μυαλό τους. Προσκολημένοι σε μια παραδοσιακή και στην λατρεία των αρχιτεχνωνικών μορφών, των ρυθμών και δεν υιοθέτησαν το υλικό πάρα πολύ αργά. Τόσο αργά που οι πολιτικοί μηχανικοί έκαναν όλα τα πρώτα μεγάλα έργα του σιδείρου, δηλαδή τους πρώτους σταθμούς, τους υδρονομικούς, για να μη μιλήσω βέβαια για τις γέφυρες και για την ανάπτυξη της θεωρίας των κατασκευών που έγινε μέσα από την προσπάθεια να κατασκευαστούν πια οι σιδρονομικές γέφυρες, για τις οποίες τα φορτία και βαρύτερα ήταν και οι απαιτήσεις κλήσεων φυγραμμιών και τα λοιπά. Ήταν τελείως άλλες. Άρα τα προβλήματα που δημιουργήθηκε για να περάσει ο σιδροδρόμος ήταν δύσκολα. Δεν προσαρμόζονταν ο σιδροδρόμος στο έδαφος. Έπρεπε το έδαφος να προσαρμοστεί στην πορεία του σιδροδρόμου και αυτό δημιούργησε η επιστήμη των μεταλλικών κατασκευών ταυτόχρονα με τις μεγάλες εκθέσεις βιομηχανικές, οι οποίες δημιούργησαν τα ανάγκη μεγάλων ανοιγμάτων. Είχαμε υπόστεχα 110 μέτρων άνοιγμα κλπ. Άρα, ας πούμε ότι ο κολοφόνας της ηρωικής εποχής των μηχανικών ήταν η βιομηχανική επανάσταση με μορφές που όλοι ξέρουμε, ο Άιφελ, ο Μπρίνελ και ο Στέφενσον, που ήταν, ας πούμε, ηρωικές μορφές της εποχής της ανάπτυξης των μηχανικών. Σιγά-σιγά, λοιπόν, αρχίζει και η ιστορία μας να αναπτύσσεται, παρότι μέχρι τότε η ιστορία, μέχρι πρόσφατα, τα 20-30 χρόνια που είπε ο κύριος καθηγητής, όταν λέγαμε ιστορία των ναυτών, εννοούσαμε ιστορία της αρχιτεκτονικής ή ιστορία των αρχιτεκτονικών μορφών. Το ενδιαφέρον για την ιστορία των κατασκευών από την πλευρά του δομοστατικού μηχανικού είναι σχετικά πρόσφατο. Το βιβλίο του Εντοάρντα Μπεμβενούτο που έχω βάλει εδώ, εκδίδωθηκε μόλις το 81. Δεν είναι, δηλαδή, παλιά η ιστορία των ενδιαφέρον αυτό. Νομίζω, βέβαια, κορυφή σε αυτά που ξέρω εγώ, τουλάχιστον τα βιβλία, είναι το βιβλίο του κυρίου συναδέλφου, μάλλον και καθηγητής, στην Γερμανία, δεν ξέρω πού, εκδίδεται μόλις το 2008, είναι όμως η εκτενέστερη ιστορία των δομοστατικών θεωριών που ξέρω. Ο ίδιος έχει κάνει μια διάκριση, αν θέλετε, περιοδικοποίηση της ανάπτυξης της επιστήμης των κατασκευών, την οποίαν τη θεωρώ πολύ ενδιαφέροσα, δεν είναι ανάγκη να τα διαβάσω τώρα όλα. Θεωρία ότι από το 50 και μετά είναι, ας πούμε, με την εμφάνιση του υπολογιστή αρχίζει να αλλάζει τελείως, αλλάζουν τα δεδομένα, αν θέλετε, της δομοστατικής των δυνατοτήτων μας στη δομοστατική θεωρία. Και βεβαίως αυτά που σήμερα, αν θέλετε, εφαρμόζουμε στην καθημερινή πρακτική, κυρίως από την ανάπτυξη της αεροναυτικής, που έχονται για ανάγκη, δηλαδή πεπερασμένων στοιχείων και όλα αυτά που σήμερα μας είναι οικεία, πρώτη φορά δοκιμάστηκαν σε αεροδυναμικές και για τα αεροπλάνα. Άρα λοιπόν έχουμε ξεφύγει πια και από τον εμπειρικό σχεδιασμό που τόσους αιώνες είχαμε, αρχίζουμε να κινούμαστε στα CAD, στα BIM και στην αναπόφευκτη ψηφιοποίηση, που έχει οποιοςδήποτε σήμερα θελήσει να ασχοληθεί με το επάγγελμά μας. Το περιβάλλον πρέπει να είναι ψηφιακό, είναι δεδομένο. Υπάρχει μια επανάσταση που μας απάλαξε από τον υπολογιστικό φόρτο. Έχει ένα τεράστιο βάρος έφυγε πάνω από τους μηχανικούς, γιατί τότε, αν θέλετε, στην εποχή μας, και εγώ ξεκίνησα με το λογαρυθμικό κανόνα, δεν έφτιανε να καταστρώσει το πρόβλημα. Έπρεπε και να κάνεις όλο το φόρτο τον υπολογισμό που συνεπάγονταν. Είμαστε εδώ αρκετά παλιοί, συνάδελφοι που θυμόμαστε τις ατέλειωτες ώρες στις έρθους επάνω, να προσπαθούμε με τα ολοκληρώματα και με την αυτή, μια στοιχειώδη φορέα υπερστατικό και τα λοιπά. Προς το παρόν, και λέω προς το παρόν, γιατί δεν ξέρω με τι θα φέρει η artificial intelligence, κάποιος πρέπει να τροφοδοτήσει το επολογιστή με δεδομένα και αυτός, δυστυχώς, είμαστε ακόμα εμείς. Δηλαδή, χωρίς μηχανικούς με βρεία γνώση των αρχών της μηχανικής, δεν υπάρχει επάγγελμα. Και νομίζω ότι καλό είναι να θυμηθούμε ότι από όσα βλέπουμε, τα πιο πολλά έχουν γίνει με τους κανόνους τους τέχνης και ότι εμείς, αν θέλετε, οι επιστημόνες μηχανικοί, είμαστε μάλλον μικροί ιστορικά σε μικρή περίοδο. Άρα, η πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη στο ότι τα έβγαλε ο υπολογιστής είναι ένα θεμελιώδες λάθος. Και νομίζω ότι η υπεροπτική αν θέλετε αντιμετώπιση των γνώσεων και των έργων των παλιών μηχανικών είναι τελείως λάθος. Η καλύτερη απόδειξη επιτυχημένης θεωρίας που είχαν όποιαν κι αν είχαν είναι ότι τα έργα τους υπάρχουν. Αυτό είναι το κριτήριο μιας επιτυχημένης δομοστατικής θεωρίας και νομίζω ότι εκεί οι πρόγονοί μας έχουν πείσει για την επάρκεια των γνωσιών τους. Δεν νομίζω ότι πρέπει να πούμε δυο πράγματα. Είμαι λίγο ανήσιχος με το ότι έχουμε μάθει πια ότι οι κατασκευές μας μπαίνουν στην πλαστική περιοχή. Δεν κοιμούμε καλά τα βράδια ως με τις ευθύνες που έχουμε αναλάβει. Πιστεύω ότι έχουμε πάρει ένα κομμάτι από αυτής που λέμε περιοχής του Θεού και τα acts of God τα έχουμε περιορίσει αλλά αυτά σώζαν τους μηχανικούς μέχρι τώρα. Οι θεομηνίες και το να λέμε ότι αυτά ήταν μέσα στο πρόγραμμα να σπάσει ή δεν ξέρω τι. Δεν ξέρω πόσοι στην κοινωνία, ας πούμε, συμμερίζουν τέτοιου είδους απόψεις για την ασφάλεια των κατασκευών. Πραγματική κατασκευή, ιδεατό μοντέλο. Έχω εδώ ένα απόσπασμα από το βιβλίο που είχαμε Μαζίδας και ο Μπιτσάκος του Γεωργικόπουλου. Οι άνθρωποι λένε από τότε, τους 49 γραμμένα, ότι ποια είναι η απόσταση ανάμεσα στο μαθηματικό μοντέλο και στην πραγματικότητα. Λέω ότι όλα αυτά που σας λέμε εδώ βασίζονται σε κάποια πράγματα. Τι? Ότι σχέσεις ομογενείς γραμμικές συνδέοντας παραμέτρους έττινες ή στην αθέση του σώματος εκφράζουν την ένταση προς εκείνας έττινες εκφράζουν εκεί την ελαστική του παραμόρφωση. Ξέρετε να υπάρχει τέτοια υλικά? Άντε, κανένα πειραματικό μπορεί. Λέει ότι κοινή είναι η παραδοχή σε όλες τις περιπτώσεις. Θα είναι η παραδοχή ότι ο υποτου σώματος κατεχόμενος χώρος πληρούνται εξυλικού κατά τρόπον συνεχεί. Αυτό δεν αποτελεί σχεσμών από τις δομές της σύλλης, αλλά ότι η ανάλυση ή ο απειροστικός λογισμός ισχύει και στα διπλανά σημεία. Δηλαδή, ότι η συνάρτηση που κάνουμε είναι συνεχής. Τα γράφουμε το 1949. Εμείς περάσαμε, φοβάμαι, μια περίοδο που ότι έβγαζε το κομπιούτερ το δεχόμασταν άκρητα, θα έλεγα, για μια φάση. Δεν λέω ότι ισχύει σήμερα, αλλά την περάσαμε αυτή, η καλύτερη κάρτα επάρκειας του στατικού που τα έδινε. Νομίζω ότι έχουμε προχωρήσει λίγο. Νομίζω ότι στο τέλος, ό,τι και αν κάνουμε, η κρίση του μηχανικού θα μείνει αναντικατάστατη και στο τέλος της μέρας, μετά από τις αναλύσεις, κάποιος θα πρέπει όλα αυτά να τα συνδυάσει και να πει αυτό. Και αυτό δεν αντικαθίσταται παρά με μια τεράστια γνώση και πείρα ενός μηχανικού. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την ζωή σας. Ευχαριστούμε τον Άρη Χατζιδάκη για την ιστορική αναδρομή σε σχέση με την επιστήμη του πολιτικού μηχανικού. Στο βήμα ο Νίκος Ζιγούρης, ο οποίος είναι Πρόεδρος της Επιτροπής Κατασκευών της Ένωσης Επιμελητηρίου Μεσογειακών Κρατών, επίτηδες επιλέχθηκε από την Οργανωτική Επιτροπή να μιλήσει στο τέλος, γιατί θα μας μιλήσει για σμάρτσιση της, για μια καινούργια πρωτοβουλία της Ένωσης Επιμελητηρίων Μεσογειακών Κρατών. Και θα σας πω μετά την εισηγησή του, για ποιο λόγο επιλέξαμε να γίνει γέφυρα με κάτι επόμενο που διοργανώνουμε στο τεχνικό μελητήριο του επόμενου διάστημα. Καλησπέρα και από εμένα. Μιας και το θέμα της σημερινής εκδήλωσης είναι από την αρχαία τεχνολογία σε έξυπνες πόλεις και επιλέχθηκα ως τελευταίος ομιλητής, πρέπει να μιλήσω για έξυπνες πόλεις. Ουσιαστικά είναι η νέα έκρηξη, η οποία εμπλέκει όλα τα επαγγέλματα του μηχανικού πλέον και όλες τις ειδικότητες και βλέπουμε ότι εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο ραγδαία. Καταρχήν, θα προσπαθήσω να μείνω σε βασικές έννοιες, να καταλάβουμε το τι σημαίνει έξυπνη πόλη, πώς δουλεύει και πού εμπλεκόμαστε εμείς. Τι ονομάζουμε πόλη. Σύμφωνα με τη Wikipedia, ο απλός ορισμός της πόλης είναι ότι είναι ένας μεγάλος και μόνιμος οικισμός με σπίτια, κατοίκους, αλλά διοικητικές, οικονομικές και άλλες υπηρεσίες. Σημαντικό. Η πόλη έχει δημόσια κτίρια και υπηρεσίες αντίστοιχα με τον πληθυσμό της. Αυτό είναι το κλειδί της συνέχειας. Σύμφωνα με το γραφείο, με τη στατιστική υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτιών, έχει καταγραφεί το φαινόμενο της αστικοπής, της αστιφυλίας, δηλαδή της συγκέντρωσης κόσμου που ζούσε εκτός πόλεων και σιγά-σιγά άρχιζαν να μαζεύονται προς τις πόλεις. Βλέπουμε λοιπόν σε αυτό το γράφημα ότι γύρω στο 1800 μόνο το 5% του πληθυσμού ζούσε στις πόλεις, ενώ το 2000 περίπου το 75% έχει συγκεντρωθεί στα αστικά κέντρα. Αυτό σημαίνει μια πληθυσμιακή έκρηξη, η οποία πρέπει αυτοί που δικούν την πόλη να μπορέσουν να τη διαχειριστούν. Άρα αρχίζουν και γίνονται μεγάλες κουβέντες για το ποιες είναι οι ανάγκες και οι προτεραιότητες μιας σύγχρονης πόλης. Και έχουμε επί γραμματικά, απ' το Ζηραντέ, ότι μια πόλη πρέπει να φροντίζει, πρέπει να εξασφαλίζει τη μείωση της φτώχειας, η δίκηση της πόλης, να υπάρχει πρόλεψη για τις εγκληματικές ενέργειες, να εξασφαλίζεται η κοινωνική δικαιοσύνη, να εξασφαλίζεται στέγη και εργασία, να υπάρχει πολυμορφία και εξασφάλιση ισότητας μεταξύ των κατοίκων, να εξασφαλίζονται οι υποδομές, οι στοιχειώδεις υποδομές νερού και ενέργειας και υπαρροχές προς τους κατοίκους, να υπάρχει περιβαλλοντική προστασία και αποκατάσταση, έχουν να κάνουν με τις συναντήσεις που γίνονται σε παγκόσμιο επίπεδο και τις συμφωνίες, ας δούμε λιγάκι το τι είχε συμφωνηθεί στο Παρίσι, πρέπει να συζητάμε για την ανακύκλωση απορριμάτων, να συζητάμε χρήση και εισαγωγή καινοτόμου τεχνολογίας, βελτιωμένα συστήματα μεταφοράς επικοινωνίας, συμμετοχική διακυβέρνηση και πολλά άλλα βασική τίτλοι. Έχοντας αυτά κατα νου και ξέροντας πλέον ότι πρέπει να διαχειριστούμε μεγάλους αριθμούς ανθρώπων και έχοντας πλέον τα στάνταρτς, αρχίζει και μπαίνει στο παιχνίδι μέσα η έξυπνη πόλη. Η έξυπνη πόλη ως ορισμός τι είναι. Είναι η πόλη που προσπαθεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των πολιτών και να αυξήσει την απόδοση και τη διαδραστικότητα, με τη χρήση της τεχνολογίας, το ICT, Information and Communication Technology. Άρα ουσιαστικά παίρνουμε τη τεχνολογία, έχουμε τα στάνταρτς και αρχίζουμε και προσπαθούμε να δούμε πώς μπορούμε αυτά να τα χρησιμοποιήσουμε προς όφελος των κατοίκων της πόλης κινούμενοι πάνω στους βασικούς στόχους. Σήμερα μιλάμε για έξυπνες πόλεις, αλλά γύρω στο 1990, που δεν υπήρχε αυτή η έκρηξη της τεχνολογίας, άρχιζαν στο Portland να μιλάνε για εφείς ανάπτυξη. Ουσιαστικά τι ήτανε, ήταν οι εταιρείες πληροφορικής IBM, Cisco κλπ, οι οποίες παρήχανε λογισμικό και υποδομές στην τότε διοίκηση των πόλεων. Απλά τότε δεν υπήρχανε οι εφαρμογές, δεν υπήρχαν τα κινητά τηλέφωνα, τα smartphones και αυτά, οπότε δεν μπορούσε αυτό το πράγμα να περάσει στους κατοίκους και έμενε απλά σαν μια υποστήριξη υπηρεσιών στη διοίκηση. Πώς λειτουργεί μια έξυπνη πόλη. Η λειτουργία της είναι απλή, είναι διαδραστική. Μέσω της τεχνολογίας υπάρχει το διοικητήριο από το οποίο ελέγχονται τα πάντα και αυτό αλληλεπιδρά με τον πολίτη. Δίνει δεδομένα στον πολίτη και ο πολίτης ξαναεπιστρέφει δεδομένα και αποτελέσματα προς το διοικητήριο το οποίο τα επεξεργάζεται, τα φιλτράρει, τα βελτιώνει και τα ξαναδίνει. Άρα ουσιαστικά μιλάμε για μια κυκλική διαδραστική διαδικασία. Σε αυτή την εικόνα μπορούμε να δούμε ένα χάρτη λειτουργίας μιας έξυπνης πόλης. Έχουμε ηλεκτρονικές τεχνολογίες, αποθήκη γνώσεων, οδηγία αξιοποίησης, αξιολόγηση τεχνολογίας, έχουμε και νοτομεία, έχουμε ψηφιακή επιχειρηματικότητα, αγορές, business to business, ηλεκτρονικές υπηρεσίες και τα λοιπά. Έχουμε η διακυβέρνηση, δηλαδή η διευκόλυνση των κατοίκων και πρόσβαση στη διακυβέρνηση μιας περιοχής, ηλεκτρονικές υπηρεσίες, διαχείριση αιτημάτων, δημοκρατία, να ακούγονται οι απόψεις, να φιλτράρονται. Απικόνιση και προβολή θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, είναι τα GIS, είναι η απεικόνιση αρχαιολογικών χώρων, η υπόδειξη διαδρομών, τουριστικών διαδρομών και τα λοιπά, είναι η πληροφόρηση προς τους πολίτες. Ακόμα ακόμα και σε ένα συμβάν, για παράδειγμα πρόσφατες πυρκαγής, θα μπορούσαν να έχουν ενημερωθεί οι πολίτες εάν υπήρχαν οι αντίστοιχες εφαρμογές. Και αν δεν κάνω λάθος, είχαν ειδοποιηθεί στην... που ήταν το Ιφέστιο στην Αμερική, είχαν ειδοποιηθεί όλοι οι πολίτες να εγκαινώσουν τις πόλεις. Γιατί μέσω αυτόν τον... Άρα, ουσιαστικά, εκεί πέρα ήταν μια εφαρμογή σ' έξυπνης πόλης. Τώρα, θα ήταν ποτέ... Άρα, δηλαδή, ουσιαστικά, έχουμε τους άξονες, έχουμε τα μέσα, έχουμε τις απαιτήσεις. Από εδώ και πέρα, βέβαια, δεν είναι δυνατό να πούμε ότι θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε τα πάντα σε όλες τις πόλεις. Άρα, εδώ γίνονται αξιολογήσεις. Μελετώντας, λοιπόν, τις πόλεις οι οποίες ήταν πρωτοπόροι στην υιοθέτηση έξυπνων λύσεων, βλέπουμε ότι το Άμστερνταμ κατευθύνθηκε στο να μειώσει τις εκπομπές CO2. Η Βαρκελόνη ήθελε να βελτιώσει τις αστικές υπηρεσίες. Το Λονδίνο εφίρμοσε την τεχνική των smart cities, των έξυπνων πόλεων, γιατί είχε πρόβλημα στο να διαχειριστεί τους πολίτες και τους επισκέπτες για τους Ολυμπιακούς αγώνες. Η Στοχόλμη ήθελε να βελτιώσει η βιομηχανία, να μειώσει η γραφειοκρατία, να βελτιώσει και να παρέμβει, προς τη θετική κατεύθυνση, η κινητικότητα, να βελτιώσει τις μεταφορές και την προστασία του περιβάλλοντος. Άρα αυτό έχει να κάνει, ουσιαστικά, με τη στρατηγική της κάθε πόλης και την ανάπτυξη των εφαρμογών. Μια έξυπνη πόλη προφανώς επηρεάζει τους κατοίκους της, οι οποίοι είναι και οι χρήστες. Και τους επηρεάζει σε δύο επίπεδα. Τους επηρεάζει στο οικιακό περιβάλλον και τους επηρεάζει στο αστικό περιβάλλον. Άρα θα μπορούσε να βοηθήσει στη διαχείριση ενεργειακών θεμάτων, εξοικονόμηση ενέργειας, ζήτηση προσφοράς και στο αστικό περιβάλλον, σταθμευση, κινητικότητα, απορρίματα, περιβάλλον, κλπ. Ποιοι είναι οι πυλώνες για να αναπτυχθούν έξυπνες πόλεις. Οι πυλώνες είναι τέσσερις. Είναι τα πανεπιστήμια, η διοίκηση, οι αρχές, οι εταιρίες και προφανώς οι πολίτες. Όλοι αυτοί δουλεύουν πάνω στους άξονες και με βάση την τεχνολογία μπορούν να κινηθούν ώστε να αναπτυχθούν εφαρμογές έξυπνες πόλεις. Μετά την έκρηξη που έχει γίνει σε έξυπνες πόλεις έχει αρχίσει ένας προβληματισμός. Εάν οι έξυπνες πόλεις είναι μία bottom-up προσέγγιση ή μία top-down προσέγγιση. Η bottom-up σημαίνει ότι ουσιαστικά η διοίκηση δέχεται τις απαιτήσεις, τις φιλτράρει και αναπτύσσει εφαρμογές με βάση τις απαιτήσεις των κατοίκων, των πολιτών ή πάνω αν μας επιτραπεί έκθαση στην τρέλα το να κάνουμε μία πόλη έξυπνη αρχίζουμε και βάζουμε εφαρμογές οι οποίες πραγματικά δεν χρειάζονται τους κατοίκους, απλά είναι αποφάσεις της διοίκησης για να δηλώσει το βαθμό εξυπνάδας στις πόλεις. Ευκαιρίες. Προσπαθώ να είμαι σύντομος. Σύμφωνα με το India Smart Cities Report, η εφαρμογή μίας έξυπνης πόλης, η εφαρμογή μάλλον της λογικής των έξυπνων πόλων στην Ινδία έφερε ευκαιρίες 15 δις δολάρια επαγγελματικά. Δηλαδή ουσιαστικά ξεκίνησε μία νέα αγορά. Για κάθε εφαρμογή πλέον αρχίζει μία νέα αγορά, στην οποία προφανώς εμπλέκονται μηχανικοί. Από μια στατιστική που έχει κάνει η εταιρία Juniper, έχει βρεθεί ότι εάν σε μία πόλη εφραμόζονται σωστές έξυπνες λύσεις με την bottom-up διαδικασία, δηλαδή λύσεις οι οποίες πάνε και κουμπώνες στις ανάγκες των πολιτών, θα μπορούσε κάθε χρόνο ο πολίτης να εξοικονομήσει 15 ημέρες από πράγματα που έκανε και δεν χρειάζεται πλέον να τα κάνει επειδή του παρέχεται οι ευκολίες μέσω των έξυπνων συστημάτων. Ενδεικτικά, θα μπορούσε να σώσει περίπου 60 ώρες το χρόνο λόγω της κινητικότητας. Γιατί? Γιατί θα μπορεί να επιλέγει τη γρηγορότερη διαδρομή, θα έχουν εμειωθεί τα ατυχήματα, άρα δεν θα κλείνουνε δρόμοι και τα λοιπά. Αυτά είναι μετρήσεις βέβαια, έτσι. Η δημόσια ασφάλεια θα μπορούσε να έχει σώσει 35 ώρες, health care services, υπηρεσίες υγείας θα μπορούσε να έχει σώσει 9 ώρες, το productivity θα μπορούσε να έχει σώσει 21 ώρες και άλλα. Ενδεικτικά, απλά για να καταλάβουμε, γιατί πρέπει να έχουμε και κάποια μετρημένα αποτελέσματα, στην Αριζώνα το αστυνομικό τμήμα ανέφερε τη μείωση της εγκληματικότητας κατά 25% μόνο και μόνο επειδή εγκατέστησε έξυπνα συστήματα και μπορούσε να επικοινωνεί με τους γύρω δήμους για τα συμβάντα έγκαιρα. Στη Μάλτα, η οποία γενικά έχει πρόβλημα ξηρασίας, η εφαρμογή των έξυπνων μετρητών κατανάλωσης ενέργειας και νερού δίνει στη δυνατότητα στους χρήστες να γνωρίζουν ακρίβεια τι καταναλώνουν και να περιορίζουν ουσιαστικά την κατανάλωση τους μειώνοντας τη συνολική κατανάλωση. Στη Στοχόλμη, η οποία είχε πρόβλημα κυκλοφορικής συμφόρεσης, υπάρχουν τα ηλεκτρονικά διόδια τα οποία όταν κινείσαι μέσα στην πόλη τις ώρες αιχμής φωτογραφίζουν και σου στέλνουν, αναλόγα με την ώρα που βρίσκεσαι στο κέντρο, σου στέλνουν το αντίστοιχο τέλος. Από τότε που έγινε αυτό μειώθηκε η κυκλοφορία περίπου στο 25%. Που εμπλέκονται οι μηχανικοί. Είναι προφανές ότι οι μηχανικοί εμπλέκονται παντού στη ανάπτυξη των νέων πόλεων. Ήδη υπάρχει μια έκρηξη στους τομείς μηχανικών. Αυτό είναι το εξώφυλλο από ένα report, από μια έκθεση, η οποία έχει γίνει από το Institution of Civil Engineers με το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και την ΑΡΟΠ, τη γνωστή ΑΡΟΠ, η οποία επενδύει στη δημιουργία έξυπνο πόλεων και ουσιαστικά λέει «The city is the playground of the civil engineer». Είναι ξεκάθαρο ότι η ανάπτυξη, η πόλη είναι η παιδική χαρά του πολιτικού μηχανικού και εκεί μέσα, ουσιαστικά, μπορεί να ασχοληθεί με όλους τους τομείς. Και επενδύουν πάρα πολύ στις έξυπνες πόλεις. Θα θέλα να σας αναφέρω δύο-τρία παραδείγματα έξυπνων πόλεων, αφήνοντας απ' έξω τα τρίκαλα, τα οποία τα ξέρετε όλοι, και τη δική μου πόλη, στην οποία έχω ασχοληθεί με τις έξυπνες πόλεις, για να μη θεωρηθεί ότι είναι δάχτυλος. Το Ηράκλειο Κρήτης κατάφερε να εξασφαλίσει με την ανάπτυξη έξυπνων συστημάτων 350 υπηρεσίες αφιερωμένες στον πολίτιο, οι οποίες είναι διαχείριση παραπώνων, ετοιμάτων, πληρωμές, ψηφιοποίηση δημοτικής βιβλιοθήκης, ψηφιοποίηση εφημερίδων, να δίνει στους πολίτες προσβάσεις που υπό άλλες συνθήκες θα έπρεπε είτε να ταλαιπωρηθούν, είτε θα επιλέγανε να μην τις έχουν ποτέ. Στη Σιγκαπούρη είχανε τρομερό πρόβλημα με τη διαχείριση του νερού. Βάλανε μετρητές και καταφέραν να την φέρουνε σε όρια να πετύχουν τους αποδεκτούς στόχους. Βάλανε μετρητές και ξέρανε να πάσα στιγμή τι έχουν οι δεξαμενές, τι καταναλώνουν τα εργοστάσια, οπότε διαμορφώσαν αντίστοιχα τις τιμές τους. Η Βαρκελόρη, η οποία θεωρείται από τις πιο έξυπνες πόλεις, έτσι σε εισαγωγικά, δηλαδή από τις πόλεις που χρησιμοποίησαν την τεχνολογία το Smart City, το Smart City έχει αναπτύξει δίκτυο οπτικών ενών 325 χιλιόμετρα, υπάρχουν 600 σημεία ασύρματης σύνδεσης Wi-Fi, λαμπτήρες τεχνολογίας LED, έξυπνος φωτισμός με deeming ανάλογα με το φως της ημέρας κλπ. ανοιχτά δεδομένα, έξυπνη στάθμιση, έξυπνες στάσεις και όλα αυτά επιλογές στις smartphones, δηλαδή ένας κάτοικος ή ένας τουρίστας μπορεί να χρησιμοποιήσει όλα αυτές τις εφαρμογές, έτσι ώστε να κινηθεί και να περιεχθεί στην πόλη, άρα η πόλη πρακτικά γίνεται πιο φιλική. Εδώ θεωρητικά η παρουσίαση, μια μικρή παρουσίαση των έξυπνων πόλεων τελειώνει, αλλά επειδή μιλάμε και για αρχαία ελληνική τεχνολογία και αυτά, μέτρογε όταν έκανα την παρουσίαση, αν πραγματικά μπορούσαμε να μιλήσουμε για έξυπνες πόλεις στην αρχαία Ελλάδα. Είναι γεγονός ότι με τον ορισμό που δίνουμε στις έξυπνες πόλεις δεν θα μπορούσαμε, γιατί ο ορισμός συμβαίνει και χρήση τεχνολογίας. Η τεχνολογία που έχουμε στο μυαλό μας δεν υπήρχε, άρα θεωρητικά δεν θα μπορούσαμε να πούμε έξυπνες πόλεις στην αρχαία Ελλάδα. Παρ' όλα αυτά, εάν πάρουμε το κομμάτι ότι θέλουμε την ανάπτυξη, τη χρήση της τεχνολογίας, και όχι κατ' ανάγκη του ICT, της τεχνολογίας προς όφελος των κατοίκων, τότε αρχίζουμε και βλέπουμε κάποια πράγματα που φαίνεται ότι και οι αρχαίοι με βάση τα δικά τους standards είχαν αναπτύξει με σκοπό την καλύτερη διαβίωση και ποιοτικότερη ζωή των πολιτών. Ενδεικτικά, αναφέρω ότι στα πολιτικά του Αριστοτέλη, αναφέρεται ότι οι πόλεις πρέπει να έχουν δυνατή αφτάρκεια, και όταν λέμε αφτάρκεια, δεν εννοούμε μόνο υλικά και διατροφικά, αλλά και πνευματικά και ηθικά και μεταφυσικά. Θα μπορούσε να πει κάποιος, δηλαδή, ότι μια πόλη πρέπει να παρέχει παιδεία, οργανωμένο σύστημα διοίκηση, ευδομία, στρατιωτική ισχύδη, δικαιοσύνη, πράγματα τα οποία μοιάζουν με τις αρχές που έχουμε βάλει πρακτικά για την έξυπνη πόλη. Λέμε καμιά φορά, μιλάμε πιεραιανέμων και ηδάτων, εννοούμε το κείμενο του Ιπποκράτη περί αέρων, ηδάτων και τόπον. Εκεί ο Ιπποκράτης τι έκανε, γιατρός, επιστήμονας, έβαλε τις συνθήκες, το πώς πρέπει να χτίζεται μια πόλη, ότι οι κάτοικοι να είναι πιο ευτυχισμένοι, να υπάρχει ενέργεια και λέει ότι όσες είναι στραμμένες προς την Ανατολή είναι καλύτερες από αυτές οι οποίες είναι στραμμένες προς τη δύση που είναι ανθηγηινές. Και μας λέει για τους λόγους, δεν υπάρχει λόγος τώρα να τρώω τον χρόνο σας, τα ίδια πράγματα ακούμε και στο Βιτρούβιο, αρκετά χρόνια αργότερα, ο οποίος ήταν ο μηχανικός ο οποίος έφτιαχνε τις πόλεις των Ρωμαίων και έβαζε τα standards στα οποία θα έπρεπε να τεθεί και ουσιαστικά να ιδρυθεί μια πόλη. Και τέλος ήθελα να αναφέρω το υποδάμιο σύστημα, το γνωστό υποδάμιο, όπου τι έκανε, εφίβρε, θεμελίωσε ένα σύστημα πολεοδομικό το οποίο είχε παράλληλους και κάθετους δρόμους πάνω σε κάραβο να υπάρχουν οικοδομικά τετράγωνα προς τα ανατολισμένα προς μια κατένθυση, να κινούνται οι άνεμοι, να κυκλοφορεί ο αέρας, αλλά να μην είναι κουραστικός για τους κατοίκους και να υπάρχει άπλαιτο ηλιακό φως. Αυτό μας θυμίζει λίγο τη βιοκλιματική που συζητάμε σήμερα για τις πόλεις. Όπως επίσης επέλεγε οι δρόμοι να έχουν εκλείσει για την φυσική απορροή των ουρειών. Άρα σε αυτό το πλαίσιο διασταλτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η επιστήμη και η τεχνολογία της αρχαίας Ελλάδας ήταν στην υπηρεσία των κατοίκων ως αναφορά την οργάνωση των πόλεων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το ευπαλήνιο όριγμα, το είπε ο κ. Στάσιος το πρωί, σύραγγα ενός χιλιομέτρου, έσωσε πρακτικά τη Σάμο, γιατί της έδωσε νερό. Η Σάμος κινδύνευε να μείνει χωρίς νερό. Και μέσω του ευπαλήνιου όριγματος καταφέραν να μεταφέρουν νερό. Ήταν αυτό μια κίνηση έξυπνης πόλης. Ήταν η τεχνολογία στην υπηρεσία του πολίτη, αλλιώς η πόλη θα είχε ρημώσει. Ερώτημα. Λοιπόν, τελειώνοντας τώρα, ήθελα να πω δύο πράγματα για την Ένωση Μηχανικών της Μεσογείου, όπου εκεί συμμετέχω και ασχολούμαστε με τις έξυπνες πόλεις, εκεί προσπαθώντας να προωθήσουμε τις ιδέες, θέλοντας ουσιαστικά να λειτουργήσουμε σαν γέφυρα μεταξύ των κρατών της Μεσογείου και των μηχανικών της Μεσογείου προωθώντας και να διαδίδοντας την ιδέα των έξυπνων πόλεων. Θέλουμε να δώσουμε κίνητρα για ανάπτυξη εφαρμογών, κυρίως από φοιτητές και νέους μηχανικούς. Φτιάχνουμε ένα φοιτητικό διαγωνισμό, ο οποίος θα βγει στον αέρα ευελπιστούμε μέχρι τέλος του χρόνου, όπου εκεί θα κληθούν φοιτητές πανεπιστημίων μεσογειακών κρατών να καταθέσουν προτάσεις για εφαρμογή ανάπτυξη εφαρμογών έξυπνων πόλεων. Εκεί θα γίνει η καλύτερη επιλογή προτάσεων και ουσιαστικά το EAMC, αυτή η οργάνωση θα βοηθήσει ώστε οι βραβευθέντες να μπορέσουν επαγγελματικά πλέον να προωθήσουν και να εφαρμόσουν την πρότασή τους σε πραγματικό χρόνο και τόπο. Σας ευχαριστώ πολύ. Ευχαριστούμε τον Νίκο Ζιγούρη. Θα ήθελα να κλείσω αυτή την ενδιαφέρουσα μερίδα λέγοντας ότι πιστεύω πραγματικά ότι θα φύγουμε όλοι από εδώ με λίγο σοφότερη σε σχέση με το πόσο οι μηχανικοί της αρχαίας Ελλάδας εφάρμοσαν τους κανόνες της μηχανικής για να φτιάξουν τις πόλεις τους. Θα φύγουμε με λίγο περισσότερες γνώσεις ακούγοντας τους καθηγητές και τους δύο και τον κ. Τάσιο και τον κ. Καζέτα που αποτύπωσαν επιστημονικά κάποια πράγματα. Θα φύγουμε λίγο πιο περήφανοι γιατί οι Έλληνες μηχανικοί είναι αυτοί που έδωσαν τις βάσεις σε αρκετά πράγματα στη τεχνολογία. Θα φύγουμε όμως και ζητώντας να είμαστε περισσότερο δημιουργικοί, όλοι μαζί στην οικογένεια της Ευρώπης, μαζί με όλους τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς τους οποίους στηρίζουμε, το οποίο στο Τεχνικό Παναλητηρίου έχει εκπροσώπους και συνεχίζει τις δράσεις εξωστρέφειας για όλους τους Έλληνες μηχανικούς. Η επιλογή της τελευταίας εισήγησης του Νίκου Τζιγούρη είχε να κάνει κυρίως, γιατί ως χημικός μηχανικός τόσα χρόνια, βέβαια, κοντά σε πολιτικούς μηχανικούς έχω μάθει να κάνω και γέφυρες, οπότε θέλουμε να κάνουμε μια γέφυρα στην επόμενη σημαντική εκδήλωση του Τεχνικού Παναλητηρίου, ένα μεγάλο διεθνές συνέδριο που θα γίνει στις 7 με 9 Νοεμβρίου του 2018, ένα συνέδριο που το κάνουμε μαζί με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πολιτικών Μηχανικών, με τη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτώνων και με την Παγκόσμια Μοσπονδία Τοπογράφων, όπου και στους τρεις οργανισμούς έχουμε προεδρίες και αντιπροεδρίες ως Έλληνες και θα αφορά οικονομία, κοινωνία, κλιματική αλλαγή και πώς όλα αυτά πηρεάζουν το κατασκευαστικό περιβάλλον. Ήδη έχουμε πάνω από 30 ομιλητές από το εξωτερικό που θα μιλήσουν για BIM, που θα μιλήσουν για climate change, που θα μιλήσουν για smart cities. Έχουμε πάρα πολλούς Έλληνες και θα αποταθούμε σε ακόμα περισσότερους, πιστεύοντας ότι κυρίως οι ακαδημαϊκοί αλλά και οι επαγγελματίες μηχανικοί είναι αυτοί που θα δώσουν το στίγμα για το πώς η Ελλάδα παίζει ρόλο σε όλα αυτά. Και θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη σημερινή σας παρουσία και να σας προσκαλέσω από τώρα για 7 Νοεμβρίου εδώ στο ίδιο Αφιθέατρο, που θα διοργανώσουμε το Διεθνές Συνέδριο μαζί πάλι με όλους αυτούς τους διεθνείς οργανισμούς που ήδη σας είπα. Ευχαριστώ πάρα πολύ. Ευχαριστώ. Καλησπέρα. |
