Moving from an "ego system" to an ecosystem | Andreas Stefanidis | TEDxPatras /

: ΠΡΟΤΕ2 Καλησπέρα κι από εμένα. Το ταξίδι το δικό μου λοιπόν ξεκίνησε πριν 20 χρόνια. Όπως όλοι εσείς παίρνετε τώρα το πτυχίο σας. Έτσι και εγώ, τελειώνοντας τη διοικητική λογιστική στο κρατικό πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, είχα μέσα μου τη θέληση, και την έχω ακόμα και σήμερα, να κάνω κάτι στην πα...

Πλήρης περιγραφή

Λεπτομέρειες βιβλιογραφικής εγγραφής
Γλώσσα:el
Φορέας:TEDx Patras
Μορφή:Video
Είδος:Μαρτυρίες/Συνεντεύξεις
Συλλογή: /
Ημερομηνία έκδοσης: TEDx Patras 2015
Θέματα:
Διαθέσιμο Online:https://www.youtube.com/watch?v=wEhE9xRqhek&list=PLndeeREyJnDSpsqbdrErX2TrtPKDHYtTe
Απομαγνητοφώνηση
: ΠΡΟΤΕ2 Καλησπέρα κι από εμένα. Το ταξίδι το δικό μου λοιπόν ξεκίνησε πριν 20 χρόνια. Όπως όλοι εσείς παίρνετε τώρα το πτυχίο σας. Έτσι και εγώ, τελειώνοντας τη διοικητική λογιστική στο κρατικό πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, είχα μέσα μου τη θέληση, και την έχω ακόμα και σήμερα, να κάνω κάτι στην πατρίδα μας, όλοι μαζί συλλογικά, για να αλλάξουμε αυτό που μας κρατούσε κάπου το εξωτερικό, και ακόμα μας πρόχνει, δυστυχώς, για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε, όχι μόνο για εμάς, αλλά για αυτό που λέω συνέχεια, για τις επόλοιμες γυνές. Η τίτλος της δικιάς μου ομιλίας σήμερας, η μετάβαση από ένα εγωσύστημα, σε ένα οικοσύστημα. Υπήρχε λόγος πριν χρόνια που μιλάγαμε για εγωσύστημα, γιατί η αγορά μας, η πατρίδα μας, ήταν με συγκεκριμένα όρια, με συγκεκριμένα σύνορα. Τώρα πλέον, και ιδιαίτερα στις ιδέες και στην επιχειρηματικότητα, και λόγω της τεχνολογικής επανάξισης και του διαδικτύου, δεν υπάρχουν πλέον όρια, να αντιγωνιζόμαστε ο ένας τον άλλον, ούτε σε επίπεδο τοπικό, ούτε σε επίπεδο εθνικό. Πρέπει να δούμε πώς όλοι μαζί, οι κρικοί, θα βοηθήσουμε αυτό το οικοσύστημα να πάει μπροστά. Και όπως το έχετε διαβάσει, το οικοσύστημα χρειάζονται όλα τα μέρη του οικοσυστήματος, ακόμα, όπως λένε και στην βιολογία, οι κατσαρίδες. Όλα ξεκίνησαν, λοιπόν, με αυτό το πρόβλημα. Το 1995 πήρα το πτυχίο και γινόντας πίσω στην πατρίδα έκανα το στατιωτικό μου, άρχισα να διαβάζω το βήμα της Κυριακής, μία από τις γνωστές εφημερίδες, και έβλεπα την ανεργία των νέων που ήταν τότε 18,5%. Και λέω αυτό το νούμερο δεν το βλέπει κανένας. Οι νέοι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να δημιουργούν το όραμά τους. Είτε σαν υπάλληλοι σε κάποιες επιχειρήσεις, ιδιωτικές ή δημόσιας δεν έχει σημασία, αλλά να δημιουργούν εκείνη η λέξη κλειδί, είτε κάτι δικό τους. Δυστυχώς, και λέω δυστυχώς είχα δίκιο, διότι στην πενταετία από το 2008 μέχρι το 2013, τελευταία έρευνα του Endeavor στην Ελλάδα, δείχνει ότι χάθηκαν περίπου ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας. Και βέβαια με μεγαλύτερο πρόβλημα στην ελληνική νεολέα. Πολλοί λόγοι βέβαια σε αυτό, διότι το ελληνικό όνειρο της οικογένειάς μας ήταν να γίνουμε όλοι γιατροί και δικηγόροι, το βιώνεται όλοι το πρόβλημα αυτό, χωρίς κάποιος να μας πει αν χρειαζόμαστε τόσοι πολύ σε αυτή τη χώρα. Και βέβαια ξεχάσαμε να δημιουργούμε, να παράγουμε. Δηλαδή πήγαμε από τις τέχνες, τις επιστήμες όλοι, και τώρα εγώ βλέπω ότι θα ξαναγυρίσουμε σταδιακά στις τέχνες, αν θέλουμε να επιβιώσουμε σε αυτόν τον τόπο και να δημιουργήσουμε και για τις επόμενες γενιές. Έτσι λοιπόν, ξεκινώντας το 2000, τη δική μου ατομική επιχείρηση πάνω στην εκπαίδευση, η οποία δεν πήγε καλά, όχι για κανέναν άλλο λόγο, για δύο απλούς λόγους που όλοι το έχουμε καθημερινά. Ο ένας είναι γιατί δεν είχα λεφτά, κι ο άλλος ήταν γιατί αυτό που ήθελα να κάνω, εκπαίδευση στην κοστολόγηση, δεν χρειαζόταν το 2000, στην Ελλάδα το 2000. Ήρθα για να εγώ σε εταιρείες, σε μικρομεσές επιχειρήσεις, και λέω, ξέρετε κάτι, πρέπει να προσέχετε τις δαπάνες σας. Πρέπει να προσέχετε το κόστος σας για να τα έσοδα που έχετε να σας φέρουνε κερδοφορία. Το 2000, όσοι από σας θυμάστε ή οι γονείς σας, ξέρετε, ήταν πολύ όμορφες εποχές. Στο χρηματιστήριο ή περισσότερο, ακόμα και οι συμβιτητές μας από το Πανεπιστήμιο μου λέγανε, μα με τι ασχολείσαι, λέει, εμείς παίζουμε στο χρηματιστήριο και βγάζουμε κάθε μέρα κατομμύρια. Ή παίρνουμε δάνεια από τις τράπεζες και κάνουμε οικοδομές. Είχαμε και εκείνη την ωραία διάθεση που έρχονταν το 2004, οι Ολυμπιακοί αγώνες, οπότε φανταστείτε εγώ το 2001 να μιλάω μαζί με κάποιους άλλους τρελούς σε όλη την Ελλάδα για νεανική επιχειρηματικότητα. Ήταν το πιο σύντομο ανέκδοτο. Το 2001, λοιπόν, καταφέραμε να φτιάξουμε 7 σωματεία σε διαφορετικές πόλεις, περιφέρειες της χώρας για να μπορέσουμε αυτό το όραμα να το πάμε παρακάτω. Δεν μας άκουκε κανένας στην Ελλάδα. Εγώ, όμως, λόγω ότι ταξίδευα πολύ, είχα δει ότι και οι άλλες χώρες το είχαν ήδη 30-40 χρόνια πριν, οπότε λέω αυτό είναι σίγουρο ότι θα χρειαστεί. Έτσι, λοιπόν, το 2002 ξεκίνησε το ταξίδι της Ξεσοστρέφειας. Τι σημαίνει αυτό, αρχίζαμε και ενανόμασταν εθελοντικά και με ρεφενέ, όπως το λέω εγώ, και δεν μ' ακούγαν τότε, να κάνουμε τα πρώτα δίχτυα νέων επιχειρηματιών από Ελλάδα προς Ευρώπη. Γιατί σας το λέω αυτό, γιατί πρέπει να σκεφτείτε σήμερα, χθες, αύριο το πρωί, ότι η αγορά μας πλέον είναι η κοινή ευρωπαϊκή αγορά με όσες δυσκολίες υπάρχουν, γιατί υπάρχουν. Δεν είμαι εδώ για να πω ότι όλα είναι ρόδυνα προς Θεού. Όμως εκεί πρέπει να στοχεύεται, στα 500 εκατομμύρια πολιτών που δινητικά μπορούν να είναι εκεί αυριανοί, πελάτες, μεταπολητές, συνεργάτες, για να μπορέσει μια επιχείρηση σε τοπικό, εθνικό επίπεδο να πάει μπροστά. Δεν μας καταλάβαινε κανένας. Οι ξένοι ευτυχώς μας καταλάβαινε. Δηλαδή, αρχίσαμε σταδιακά στο ευρωπαϊκό επίπεδο να έχουμε την ελληνική φωνή εκεί. Εδώ, λοιπόν, γίνεται υπέρβαση. Αυτό δεν ενδιέφερε εμάς. Τι είμασταν εμείς, τι είμαστε εμείς, τι είναι ο καθένας από εμάς. Τίποτα. Αυτό, όμως, ενδιαφέρει, διότι ανοίγει σε έναν δρόμο για όλους μας. Για αυτούς που το έχουν ανάγκη και δεν μπορούν να το κάνουν. Τα παιδιά που είδα έξω που έχουν φτιάξει ένα πολύ ωραίο μοντέλο από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, που θα χρειαστούν αύριο το πρωί να το εξελίξουν και να το πουλήσουν σε άλλες, όπως λέμε, υπερεθνικές αγορές. Έτσι, λοιπόν, μου λέγανε πάλι οι συμβιτητές μου, τι κάνεις, πας με δικά σου έξοδα, εσύ και κάποιοι άλλοι ταξιδεύετε από την τσέπη σας, πληρώνετε ξενοδοχεία για να κάνετε δεικτήση, για ποιο λόγο, αφού εσείς δεν έχετε εταιρεία σε εμένα. Η δουλειά μου ήτανε καθηγητής διοικητικής λογιστικής και στο ελεύθερό μου χρόνο, ναι, έκανα δεικτήση. Όμως, την έδινα πίσω. Αν έχουμε κάτι καταφέρει αυτά τα 15 χρόνια, είναι ότι ό,τι επαφές είχαμε από την Ευρώπη και από τον κόσμο, να τις μοιραζόμαστε ανοιχτά. Διότι αν εγώ δεν μπορώ να την εκμεταλλευτώ και τι πειράζει, ας θα εκμεταλλευτεί κάποιος άλλος. Σίγουρο είναι ότι αν πάει καλά, στην ίδια χώρα, στην ίδια πατρίδα, θα πέσει όλα. Το 2007, λοιπόν, μετά από όλο αυτό το τρέξουμε 7 χρόνια, βλέπετε, σας λέω χρόνια, όχι μήνες, πάει το κινητό μου και λέει, είμαστε, λέει, από το δίκτυο που ξεκινάει την παγκόσμια εβδομάδα επιχειρηματικότητας και θα θέλαμε, λέει, ο σύνδεσμός σας να αποτελέσει τον οικοδυσπότη φορέα. Ακούω εγώ, ξέροντας τα καθημερινά μας, λέω, ξέρετε, εμείς είμαστε ένας τελετριωτικός φορέας, με 7, λέω, σωματείας σε όλη την Ελλάδα, δεν έχουμε πόρους, ο καθένας βάζει τα αξιοντά του από την τσέπη του, πρέπει να έρθετε σε επαφή με την κυβέρνηση ή με κάποιους άλλους συλλογικούς φορείς, λέει, ξέρετε, δεν έχει καμία σημάσια με ποιον θα μιλήσουμε, θέλουμε, λέει, εσάς τους νέους για να μπορέσετε να κάνετε συμπράξεις. Πολύ σημαντική λέξη. Koalitions, όπως λέμε στα αγγλικά. Λέει ο Koalitions, λέω, από τον καιρό που γεννήθηκα κάνω, ξέρω κάποιον, τον γνωρίζω σε έναν άλλον, να βρουν την τύχη στη ζωή τους. Λοιπόν, είμαστε τώρα ενωμένοι σαν χώρα με 157 χώρες σε όλο τον κόσμο. Και εξωστρέφια, ενώ εμείς με το μικρό μας το μυαλό νομίζουμε ότι θα αφορά μόνο τις προϊόντα και υπηρεσίες που θα πουλήσουν κάποιοι καινοτόμοι επιχειρηματίες από τη χώρα μας προς το εξωτερικό, που τότε δεν υπήρχαν, διότι το μοντέλο της εθνικής οικονομίας ήταν εσωτερικό, εθνικό, ο ένας πουλούσε στον άλλο, και δυστυχώς τα τρία, τέσσερα, τελευταία χρόνια αρχίζει αυτό να αλλάζει, αρχίσαμε λοιπόν να πηγαίνουμε και να κάνουμε τη δικτύωση σε παγκόσμιο επίπεδο. Τι σημαίνει λοιπόν τώρα παγκόσμια εβδομάδα επιχειρηματικότητας. Ξεκίνησε το 2004 από τον Gordon Brown στην Αγγλία, όπου όσοι είπαν ότι βλέπουμε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο η ανεργία των νέων αυξάνει τραματικά. Άρα αν δεν κινητοποιήσουμε τις νεότερες γενιές να κάνουν κάτι για το μέλλον τους, τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα. Από το 4 μέχρι το 7 έτρεχε μόνο στην Αγγλία. Χιλιάδες δράσεις σε όλη τη χώρα για μία εβδομάδα κάθε Νοέμβριο που κινητοποιούσανε μαζικά τη νοοτροπία, όχι απλά να δούμε την επιχειρηματικότητα σαν ένα μέσο κερδοφορίας που δεν είναι κακό προς Θεού, αλλά όχι μόνο με τη στενή της εμπορική έννοια. Ακόμα και αν είστε αύριο στο δημόσιο, να σκέπτεστε επιχειρηματικά για να μπω εγώ καημένος αύριο στην εφορία που θέλω να κάνω μία δουλειά και να αγχωθεί κάποιος ότι πρέπει σε τελείωτα να έχω τελειώσει, όπως αν είχα κατάστημα που πουλάει παπούτσια. Έτσι λοιπόν πάμε στην επιχειρηματικόσκεπτωμενη κοινωνία και βέβαια αν κάποιος από αυτά τα παραδείγματα μπορέσουν να δημιουργήσουν και το δικό τους οικονομικό αποτέλεσμα και να απασχολήσουν και αυτούς που δεν έχουν την τύχη να το καταφέρουν, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, είναι το ζητούμενο, διότι οικονομική ανάπτυξη μετριαίται πλέον και από τον ΟΣΑ στη δημιουργία θέσεων εργασίας και όχι στην αύξηση του ακαθάριση του εθνικού προϊόντος όπως λέγαμε παλιότερα. Τι να το κάνουν αν μια χώρα έχει τρελούς ρυθμούς ανάπτυξης και έχει 60% ανεργία στους νέους όπως έχουμε στην Ελλάδα. Βέβαια στην Ελλάδα δεν έχουν και τρελούς ρυθμούς ανάπτυξης, απλώς το έφρασα σαν παράδειγμα. Έτσι λοιπόν η Παγκόσμια Δωμάδα Επιχειρηματικότητας δημιουργήθηκε το 2007 όταν η Αγγλία με την Αμερική αποφάσισαν και έκαναν μια συνένωση με το Kauffman Foundation, το οποίο στηρίζει την έρευνα και την εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα από την μεριά της Αμερικής και βγήκε παγκόσμια. Ήταν στην πρώτη, σαν ομοσπονδία, στην πρώτη συνάντησή τους το 30 Νοεμβρίου το 2007 στο Λονδίνο και από τότε μέχρι σήμερα προσπαθούμε να μπολιάσουμε με συνεχή συμπράξεις, είμαστε δηλαδή καταλείτες, δεν πήγαμε εμείς ποτέ στη διαδικασία να διοργανώσουμε events, αλλά είμαστε καταλείτες στα πανεπιστήμια, σε δημόσιους ιδιωτικούς φορείς να κάνουν κάτι μέσα σε μια εβδομάδα για να κινητοποιήσουν μαζικά, θέλουμε πολλαπλασιαστές, την νεολαία μας προς τους δρόμους τους επιχειρήν. Η 8η εβδομάδα είναι από 16 μέχρι 22 Νοεμβρίου το 2015, μετά την ομιλία όσοι θέλουν μπορούν να εμπλακούν. Να δούμε όμως τι είναι η παγκόσμια εβδομάδα από το στόμα του ιδρυτή της, του Carlman Foundation, του Jonathan Ortman. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει σε όλο τον κόσμο πλέον παγκόσμιες πρωτοβουλίες πάνω σε έρευνα, σε επιχειρηματικότητα, σε policy making, διότι τι καταλάβαμε πλέον, ότι η εξωστρέφεια που σας είπα στην αρχή, δεν αφορά μόνο αυτούς τους καινοτόμους επιχειρηματίες που θέλουν να πουλήσουν προϊόντα και υπηρεσίες εκτός των εθνικών συνόρων, διότι αυτές είναι οι περιπτώσεις που πρέπει όλοι μαζί να πέσουμε από πάνω και να ενισχύσουμε. Πρέπει να τελειώσει εκείνο το παραδοσιακό μοντέλο που πουλάει ο ένας τον άλλο στην ίδια χώρα. Να τελειώσουμε να ζητάμε δανεικά και να πουλήσουμε προϊόντα και υπηρεσίες εκτός εθνικών συνόρων. Δεν είναι εύκολο. Γι' αυτό, λοιπόν, δεν πρέπει να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας, τη δική μας ιδέα, αλλά να τη μοιραζόμαστε για να καταφέρουμε συλλογικά να βγουν προς τα έξω εκείνες οι ιδέες που πραγματικά έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Να πάμε στην επιχειρηματικότητα έντασης γνώσης και όχι στην επιχειρηματικότητα ανάγκης. Που είμαστε, δυστυχώς, μέχρι σήμερα λόγω της έλλειψης κυρίως δρευστότητας αλλά και κουλτούρας. Βλέπετε ότι πολλοί νέοι άνθρωποι πάνω στην ανασφάλεια του μέλλοντος και στην ανεργία κάνουν πράγματα που μετά από 2-3 χρόνια θα κλείσουν. Αυτό σημαίνει μεγάλη κατασπατάληση, όχι μόνο χρηματικών πορών, αλλά χρόνου. Χρόνους ζωής που αν επικοδομητικά και συλλογικά το βάλουμε κάτω μπορούμε να πάμε πολλά βήματα παρακάτω όλοι μαζί. Έτσι, λοιπόν, τι θέλουμε να κάνουμε. Αυτά είναι τα μέρη ενός οικοσυστήματος. Οι εταιρίες που γίνανε της μόδας τα τελευταία πέντε αιτία στο στάδιο εκκίνησης, τα λεγόμενα start-ups. Οι εταιρίες επενδυτικών συμμετοχών στα virtual capital. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, να μην τις ξεχάσουμε, οικογενειακές που είναι ο ιστός της οικονομίας μας, είναι private equity, ιδιότες επενδυτές, είναι τα ερευνητικά κέντρα, είναι οι μεγάλες εταιρίες και είναι και η ίδια η κοινωνία. Έτσι, λοιπόν, να τα ενώσουμε αυτά και σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο να μπορέσουμε να φωτίσουμε τη ζήτηση αυτών των επιχειρήσεων για να μην ζητάνε μόνο λεφτά, αλλά να έχουνε πελάτες. Όχι δηλαδή να δείχνουμε στην Ελλάδα μας ότι έχουμε μόνο πολύ ωραίο κλίμα για να ενισχύσουμε τον ελληνικό τουρισμό, που και καλά κάνουμε. Να βοηθήσουμε και τα τεχνολογικά επιτέγματα, όπως το αμαξάκι που είναι στο είσοδος του αμφιθεάτρου. Έτσι, λοιπόν, να δώσουμε έμφαση στις 3.000 επιχειρήσεις που ήδη μέσα στην κρίση καταφέρνουν και δημιουργούν οικονομικό πλεονέκτημα και πρέπει να δημιουργήσουμε και 10.000 νέες υψηλείς ανάπτυξες επιχειρήσεις τα επόμενα χρόνια. Δεν είναι ένα εύκολο νούμερο. Πρέπει να ξεφύγουμε από το να κοιτάει ο καθένας το δικό του, όπως λέμε, στο σπίτι μας μαγαζάκι. Πρέπει να κοιτάμε ποιος είναι πιο δυνατός για να τον βοηθήσουμε όλοι μαζί συλλογικά. Ακούσαμε για το brain drain. Μέσα στην κρίση, πολλοί νέοι άνθρωποι φεύγουν. Εγώ θα πω ότι δεν νομίζω ότι τελικά θα καταλήξει μετά από 5 χρόνια να είναι brain drain, αλλά brain circulation. Διότι πολλοί νέοι φεύγουν, βλέπουν ένα-δυο χρόνια τι καλό γίνεται σε άλλες χώρες και ποτέ δεν ξεχνάνε το τι μπορούν να κάνουν πίσω στην πατρίδα τους. Μπορούν να μην έχουνε μέγιστο ανταγωνιστικό οικονομικό αποτέλεσμα στην Ελλάδα, όμως το ότι έχουν οικογενειακούς δεσμούς και γυρνάνε πίσω είναι σημαντικό να φέρνουμε τα best practices από άλλες χώρες του κόσμου και της Ευρώπης και να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας. Έτσι, λοιπόν, ένα από τα πολύ δυνατά προγράμματα που όλοι σας πρέπει να κάνετε για τρεις μήνες είναι το εράσμος για νεανική επιχειρηματικότητα. Να δείτε και να δημιουργήσετε δικτύωση όχι μόνο για τις δικές σας ιδέες, επαναλαμβάνω, αλλά για όλους τους γνωστούς σας που κάνουν κάτι που θα βοηθήσει όλους μας. Το ανθρώπινο δίπολο καινοτομίας. Μην κάνετε κάτι ποτέ μόνοι σας. Προσπαθήστε να βρείτε τουλάχιστον κάποιον ακόμα να απαλέψει μαζί σας. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εφευρετικοί και κάποιοι άλλοι άνθρωποι είναι αυτοί που μπορούν να πουλάνε πράγματα. Αυτό είναι στην καθημερινότητά μας. Ας ενώσουμε αυτά τα δύο δίπολα, λοιπόν, και σταδιακά να τους δώσουμε μικρές-μικροί χρηματοδότητες από οικογένεια, φίλους, κράτος, επενδυτές, αλλά να μην παλεύει ο καθένας σαν μια μονάδα μόνος του. Μόνος σου δεν πας μακριά, πας απλά γρήγορα. Το παράδειγμα της Φιλανδίας λέει τι? Λέει ότι στη Φιλανδία διδάσκουν από τον υπιαγωγείο και στο δημοτικό σχολείο στα μικρά παιδάκια να είναι «participatory citizens», να είναι συμμετοχικοί πολίτες. Η επιχειματικότητα είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Κάνουμε πράγματα καθημερινά σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων μας για να βοηθήσουμε να πάνε τα πράγματα καλύτερα. Μεγαλύτερες επιχειρήσεις θα λύνουν κοινωνικά προβλήματα στο μέλλον και αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Η κοινωνική οικονομία είναι το νέο μοντέλο ανάπτυξης όλων των κρατών. Θεσμικές παρεμβάσεις. Πολύ δύσκολο κομμάτι. Μετά από 12 χρόνια καταφέραμε να περάσουμε το Μέγαρο Μαξίμου, περιμένουμε την αντίστοιχη φωτογραφία με τον καινούργιο πρωθυπουργό, δεν ξέρω θα τα καταφέρουμε, για να του πούμε τι. Μην πληρώνον είναι οι άνθρωποι τεύε πριν ακόμα καταφέρουν να έχουν εισπράξεις. Να μην πληρώνουν φόρο αν δεν έχουν κέρδη. Το αυτονόητο δηλαδή. Πολύ δύσκολο κομμάτι, όμως ένα κομμάτι που δεν μπορούμε να σταματήσουμε να το λέμε. Γιατί? Τι είπε ο Μάρτυ Λούθρυ Κινγκ. Δεν φταίνε μόνο οι άνθρωποι που λέμε οι κακοί, σε ισαγωγικά τα ρίχνουμε όλα στους πολιτικούς. Φταί με και εμείς που είμαστε συνέχεια σιωπηλοί και τα λέμε μεταξύ μας στο σπίτι μας ή στα καφενεία. Να μην μαζευόμαστε όλοι μαζί και να τους τα λέμε συνέχεια, αυτά δέκα θα τους πούμε, ένα να γίνει, πάλι κάτι θα γερδίσουμε. Ακούω συνέχεια διακρίσεις. Η επιχειρηματικότητα είναι μία. Να πάμε καλά είτε σαν ιδιωτικός είτε σαν δημόσιο στωμαίας. Υπάρχει ένα κράτος μόνο ιδιωτικός στωμαίας ή μόνο δημόσιο στωμαίας. Πρέπει και οι δυο να είναι εναρμονισμένοι, να υπάρχει όσμος εις μεταξύ τους και να βλέπουμε το αποτέλεσμα. Όχι δημόσιο ιδιωτικός στωμαίας. Δεν όχι οι φιστάμες είναι οσίστατες επιχειρήσεις. Όχι οι κερδοσκοπικές, μη κερδοσκοπικές. Άλλωστε τώρα μέσα στην κρίση και οι κερδοσκοπικές, μη κερδοσκοπικές έχουν κατατήσει. Όχι μικρές μεσέσεις μεγάλες. Μπορούν να γίνουν επαντρέμματα αρκεί να φύγουμε από αυτό το εγώ που μας έχει μεγαλώσει και μας έχει γαλουχήσει η ελληνική κοινωνία. Κοινοτόμες παραδοσιακείες. Η κοινοτομία μπορεί να μπει και στην παραδοσιακή επιχείρηση. Ανιδιωτέλεια λοιπόν στην επιχειρηματικότητα. Σας παρακαλώ πάρτε το αυτό σαν δεδομένο. Έτσι μόνο θα κάνουμε αυτά που σας λέω πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και για τις νεότερες γενιές. Δεν είναι μόνο το σήμερα που μας ενδιαφέρει. Ανοιχτή καινοτομία. Τι να το κάνω αν έχετε βρει μια εφεύρεση και επειδή δεν βρίσκετε λεφτά και είστε πολύ εγωιστής δεν την αφήνετε ανοιχτά να γίνει τελικά εμπορέσιμο προϊόν να γίνουν κάποιες θέσεις εργασίας. Αυτό είναι το ζητούμενο. Δικτύωση και συμπράκτηση. Πάτε σε ένα συνέδριο. Μαζέψατε 20 κάρτες. 5 θα χρησιμοποιήσετε εσείς. Οι άλλες 15 δώσετε σε έναν άλλο φίλο σας. Μοιραστείτε τις γνωριμίες σας. Μήπως βρει κάτι που μπορεί να αλλάξει όλη του τη ζωή και τη ζωή όλων μας. Πολαπλαστικό αποτέλεσμα. Και εδώ θέλω να κλείσω. Δημιουργήστε ένα όραμα, ό,τι κι αν είναι αυτό, σε προσωπικό, τοπικό, εθνικό έπαιδο και τα επόμενα 50 χρόνια, αλλά θέλω να νιώθετε ότι μπορούν να μην υπάρχουν με την άλλη μέρα το πρωί. Μη σας πιάνει αυτό ότι είναι μόνο δικό μου. Είναι όλων μας. Στη ζωή μας, και το έχετε ξανακούσει αυτό, 10% είναι αυτά που μας συμβαίνουν και το 90% είναι πως εμείς αντιδρούμε σε αυτά. Θέλω να είστε θετικές και θετικοί. Χάνουμε πάρα πολύ χρόνο με το να τρογόμαστε μεταξύ μας και σε προσωπικά και σε επιχειρηματικά θέματα και σε πολιτικά. Ο χρόνος ζωής είναι απίστευτος που χάνετε, ενώ μπορούμε να τα δούμε όλα μαζί και να μην χάσουμε το δάσος για ένα δέντρο. Και αν στο κάτω της γραφής στο τέλος δεν τα καταφέρουμε, να μωγελάτε. Είναι το μόνο που θα μας μείνει. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.