| : Να μες στην επόμενη ανακοίνωση του κυρίου Νίκου Μελούση και της κυρίας Αυαγγελίας Στεφανή. Την παρουσιάζει όπως βλέπετε όλοι η κυρία Στεφανή. Ο τίτλος είναι «Νεολυθικά ανθρωπόμορφα και ζώμορφα υπόλοιπα από την τούμπα στο Πολυπλάτανο η Μαθίας». Η Νεολυθική τούμπα στο Πολυπλάτανο βρίσκεται 24 χιλιόμετρα βόρεια της Βέρειας και 1750 μέτρα βορειοδοτικά του ομόνιμου οικισμού του Δήμου Νάουσος. Βέβαια, οι τούμπα ξέρουν πλέον ότι ανήκει στο αγρόπτημα αρσενείου του νομού Πέλλας, ωστόσο όταν ανασκάθηκε, τα χρόνια που εμείς κάναμε την ασκαφή, θεωρούσαμε ότι ανήκει στον οικισμό του Πολυπλατάνα. Γι' αυτό και έχει αυτή την ονομασία πλέον στη βιβλιογραφία. Ο οικισμός καταλαμβάνει μια έκθεση κοντά στα 20 στρέματα και έχει ύψος 4,25 μέτρα στην κορυφή. Η θέση εντοπίστηκε το 1963 από τον τότε αρχιωτή τον Θώτιο Πέτζαν, ενώ οι Ρόνταν και Φρέντς περισυνέλεξαν και δημοσίευσαν στη δεκαετία του 60 επιφανειακή κεραμμική ειδόλια και άλλα ευρήματα που φυλάζονται πλέον στο Αρθολογικό Μουσείο Βέριας. Στο πλαίσιο επιφανειακής έρευνας που πραγματοποίησαν οι ομιλούντες από το 1993 έως το 1995 στην παιδιάδε της Βέριας και είχε σκοπό τον επανεντοπισμό των θέσεων που είχε συμπεριλάβει ο Φρέντς στον κατάλογό του και τον πιθανό εντοπισμό νέων άγνωστον μέχρι τότε θέσεων, συλλέχθηκε πλούσιο επιφανειακό υλικό από την Τούμπα. Οι ανασκαφές βλέπετε τη θέση του οικισμού και κάποιους άλλους σημαντικούς οικισμούς γύρω. Οι ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν τα καλοκαίρια του 1997, 1998, 2000 και 2003. Συνολικά ανοίχθηκαν 16 δομές στην πλατεία της Τούμπας και ανασκάθηκε χώρος έκτασης 256 τετραγωνικών μέτρων. Αποκαλύπθηκαν δύο κύριες οικιστικές φάσεις, ωστόσο καμία τομή δεν φτάσαμε στο φυσικό έδαφος, αν και σε μερικές ανασκαφή ερεύνησε έως και τρία μέτρα αρχαιολογικών επιχώσεων. Η πρώτη οικιστική φάση, Πολυπλάτωνος 1, από την οποία βρίσκεται η συντριπτική πλειοψηφία των ειδολίων που παρουσιάζουμε, τελειώνει με μια ισχυρή καταστροφή από ποτιά, η οποία διαπιστώθηκε σε όλη την έκταση των ανασκαμμένων χώρων. Σε αυτή τη φάση ανοίχνουν συντρίμια από πυλόκτιστους τύχους, διάσπαρτες καμμένες φιλόγματες από τις στέχες και αποσπασματικά σωζόμενα υπόλευκα αργαστοριστικής σύνθεσης γάπεδα. Και οι δύο φάσεις έχουν φονολογηθεί με τη μέτρον του π.Α.ΤΑΤΕΣΕΡΑ στα μέσα της 5ης χιλιετίας. Στον οικισμό έχουν βρεθεί επίσης ειδόλια φτιαγμένα από μάρμανο αλλά και πυλό. Τα πύληνα ειδόλια που αναπαριστούν ανθρώπους και ζώα συνθέωτουν ένα μικρό σύνολο 28 αντικειμένων. Καμία σχέση με τους εντυπωσιακούς αντίκτους που έδωσαν από την κυρία Χοντρογιάννη. Και τα 24 από αυτά είναι στροματογραφημένα. Σε αυτόν τον αριθμό δεν προσμετρώνται μικρά θράυσματα, τα οποία θεωρούμε πολύ πιθανόν να δείχνουν σε πύληνα ειδόλια, αλλά δεν είναι δυνατό να γίνει με ασφάλεια η ταύτησή τους. Το σύνολο, παρά το μικρό αριθμό, θεωρούμε ότι είναι σημαντικό, δεδομένου ότι τα ειδόλια αυτά είναι στροματογραφημένα και με ασφάλεια κοντολογημένα. Ως γνωστόν, πολύ λίγα σύνολα στροματογραφημένων ειδολίων έχουν δημοσιευτεί από τη Μακεδονία και γι' αυτό πιστεύουμε ότι η παρουσία αυτής της ομάδας από τον Πολυπλάτανο μπορεί να προσφέρει χρήσιμα δεδομένα για τη χροσέγγιση πτυχών της νεοελυτικής μακεδονικής ειδολογραστικής. Λόγω του περιορισμένου χρόνου της ανακοίνωσης, δεν θα αναφερθούμε σε κατασκευαστικά στοιχεία των ειδολίων, αυτό θα το κάνουμε στην πρακτική μορφή στην δημοσίευση, αλλά θα περιοριστούμε σε θέματα οικονολογίας. Κατασκευαστικά, τα ανθρωπόμορφα ειδόλια του Πολυπλατάμου χαρακτηρίζονται από πολυμορφία και πολυπηπεία, κύριε γνωρίσματα της νεοελυτικής ειδολογραστικής. Στην πραγματικότητα κανένα δεν μοιάζει, δεν είναι ίδιο με το άλλο, ξέρουμε όλοι αυτό πια, ωστόσο μπορούν να κατηγοριοποιηθούν συμβατικά προκειμένου να κατανοηθούν κάπως καλύτερα σε κάποιους ομάδους. Στα κεφάλια σημειώνουμε ότι από τα 11 συμβολικά που βρέθηκαν, τα 9 ανήκουν στη κατηγορία των φτυνόμορφων. Πρόκειται για κεφάλια ή για κεφάλια πιο μικρό τμήμα σώματος, που χαρακτηρίζονται από την επιμήκυνση της μύτης και έτσι τον συμβολικό τοντισμό του μπροστινού τμήματος του προσώπου. Είναι μια καλά γνωστή και αρκετά διαδεδομένη κατηγορία νεοελυτικών ειδονίων της Μακεδένιας και της Θεσσαλίας. Με την εξαίρεση δύο παραδειγμάτων, στα οποία θα αναφερθείν συνεχεία αναλυτικότερα, τα οκτυνόμορφα κεφάλια χαρακτηρίζονται από συνοπτική αφαιρετική απόδοση. Σε κάποιες περιπτώσεις τα μάτια αποδίδονται μορφώνται σε χαράκτης στα πλαϊνά του λεφαλιού και σε οριστοίες άλλες έχουν τραφτά τα μάτια από τη μορφή ριχών βαθύσεων εκ κατέραθην της προτεταμένης μύτης. Σε ορισμένα παραδείγματα, σε αυτά που διατηρείται τμήμα του σώματος, ο λεμός παρουσιάζει ιδιαίτερη επιμήκυνση ενώ δημιουργείται ένα ενιαίο περίγραμμα κεφαλιού λεμού και σώματος το οποίο σταδιακά διαβρύνεται προς τα κάτω χωρίς καμία φλαστική δήλωση όγκων. Η άνα πιφάνια του κεφαλιού συνήθως είναι επίπεδη, ωστόσο σε δύο παραδείγματα παρατηρείται η προσπάθεια απόδοσης καλύμματος της κεφαλής. Αυτά τα δύο κεφάλια, που όπως έχουμε καταδάσσονται στην κατηγορία των τυνόμορφων, αλλάξεπορίζουν και την εκτεταμένη χρήση εγχάραξης και για την προσπάθεια κλαστικότητας. Και στα δύο, η προτεταμένη μύτη συνδυάζεται με μάτια έξερκα κυκλικά στη μία περίπτωση σε σχήμα κόκκους ιταρικούς στην άλλη. Ο λαιμός είναι ψηλός, κυλιντρικός, η άμεν επιφάνεια του κεφαλίου επίπεδη, ενώ στον αφιένα γίνεται απόπληρα να προδοχούν βλαστικά τα μαλλιά. Με τη βοήθεια εγχαράξεων απορρίζεται το κάλυμα κεφαλής και στα δύο παραδείγματα, ενώ στο ένα από αυτά εγχαράξεις υπάρχουν τόσο στις παριλές όσο και στον αφιένα. Σε αυτή την περίπτωση θα λέγαμε ότι οι εγχαράξεις ενισχύουν την προσπάθεια απόδοσης των μαλλιών και ίσως παραπέμπουν στην απόδοση δερματοστιξίας. Η ομοιότητα ανάμεσα σε αυτά τα δύο ιδόλια τόσο ως προς την πλαστική διαμόρφωση των κεφαλιών, όσο πως προς την επιμελή χρήση της εγχάραξης για τον τονυσμό και την αποδοσία συγκεκριμένων χαρακτηριστικών καθιστούν πολύ πιθανόντα δύο αντικείμενα να είναι έργα από τα χέρια του ίδιου κρόπτου. Εκτός από αυτά τα όμορφα κεφάλια στο σύνολο του πολυπλατάνου, απαντά ένα επίπεδο τραπεζιώσιμο και πιπλατισμένο κεφάλι που θυμίζει ανάλογα κεφάλια σε μάρβαρο και σε αυτή την περίπτωση τα φυσιογνωρικά χαρακτηριστικά η μύτη και τα μάτια έχουν αποδοθεί με τράβηγο του πυλού. Τέλος έχουμε και ένα κυλινδρικό κεφάλι, δεν το δείχνω εδώ, θα το δείχνω κάτω, με στοιχειώδη αμελή δήλωση μόνο το ματιό σαν δύο βαθύσεις. Πάμε τώρα να δούμε τι είναι με τα σώματα. Μια ομάδα που μπορεί να αναγνωριστεί είναι τα λεγόμενα σταυρόσκυμα. Δύο από αυτά, δύο σταυρόσκυμα ιδόλια, χαρακτηρίζονται από μικρό μέγεθος και η σταυρόσκυμη διαμόρφωση του κορμού χαρακτηρίζεται που είναι ενιαίο περίγραμμα, γιατί ο κορμός και τα χέρια έχουν πλασία από έναν όγκο πυλού, μικρό πάθος, είναι γενικά μικρά ιδόλια και λεπτά και αν και σώζοντα προσπασματικά μπορεί κανείς να παρατηρήσει μια προσπάθεια πλαστικής απόπωσης κυρίως στην περιοχή τους τύπους. Σε αυτή την ομάδα φαίνεται να εντάσσεται άλλο ένα μικρό σταυρόσκυμο ιδόλιο σχεδόν ακέραιο, κάτω αριστερά, με κύριο χαρακτηριστικό το απολύτως υποτυπώδες πλάσιμο των όγκων. Είναι ο κορμός και τα πόδια είναι σχεδόν αδιαμόρφωτα, ενώ το κεφάλι και τα χέρια δηλώνονται σαν τριγωνικές απολύξεις. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα κατηγορία είναι αυτή των ακρολίθων. Σε αυτή εντάσσονται τρία ιδόλια, στα οποία διατηρείται, οι οποίοι σηλέωσαν στους τελέχους, πιθανότατα να ήταν ξύγινο, αλλά όχι και σίγουρα, με το οποίο στερεωνόταν και συνδεόταν το κεφάλι με τον κορμό. Μορφολογικά, τα τρία ιδόλια που εντάσσονται σε αυτή την κατηγορία δεν έχουν καμία αμοιότητα μεταξύ τους και το καθένα παρουσιάζει το δικό του ξοχωριστό οικονογραφικό ενδιαφέροντα. Μέγαλο γυναικείο ιδόλιο που σώζεται κατατοήμιση, στυλιστικά ισορροπή ανάμεσα στην αφαίρεση και τη φυσιοκρατία. Ενώ η εμπρόστια και η οπίστια όψη του ιδολίου δίνουν την αίσθηση της επιπεδότητας, με καλυωτούς όμους, πτεριόσγημα χέρια, μαστούς που αποδίδονται σαν μικρά σφαιρίδια και ηλικοτρίγωνο που αποδίδεται με βαθιά εγχάλαξη, η πλαϊνή όψω, όπως μπορείτε να δείτε στο σχέδιο, δίνει μια εντελώς διαφορετική της διάστατη οπτική φυσιοκρατίας, ρεαλισμού και πλαστικότητας, με ομαλό άνοιγμα και ωραίες καμπύλες στην πλάτη, την κοιλιά και τους γλουτούς. Στο επάνω το κμήμα του ιδολίου διατηρείται η οπί, στην οποία θα στελεωνόταν το πολύ λεπτό στέλογος που συγκρατούσε το κεφάλι. Η πολύ μικρή διάμετρος της οπείς μας οδηγεί να υποθέσουμε ότι το κεφάλι θα ήταν ίσως κατασκευασμένο από υλικό ενανθρύτερο από το πυλό, πιθανώς ξύλο ή ωστό. Σε αυτή την κατηγορία των ακροβιών θα υπάρχει ένας προβληματισμός ως προς το γιατί να έχει κατασκευαστεί ξεχωριστά το κεφάλι και αν αυτό ήταν μια κατασκευαστική ανάγκη ή αφοσκοφούσε σε μια λειτουργία στο πλαίσιο της χρήσης, δηλαδή να μπορεί το κεφάλι να γυρίζει εκεί που πέταστημένο το ιδόειο μεταφερότητα. Κανείς δεν ξέρει. Προχωράμε σε έναν κορμό ιδολίου της ίδιας κατηγορίας που διατηρεί ακέραια επίσης την οπείς στυλέωσης του κεφαλιού, η οποία έχει σχήμα νεστραμένου κόνου και διάμετρο μικρότερη από ένα εκατοστό. Ο κορμός είναι σανιδόσχημος, μόνο οι μασθοί γίνεται μια προσπάθεια να αποδοθούν με σχετική πλαστικότητα, αλλά και τάλλη έχουν τη μορφή πολύ χαμηλών σχεδόν ανεπέσχετων εξαρμάτων πυλού. Παρ' όλα αυτά, η ωραία αποδοσμένη καμπιλότητα των ώμων και το σχετικά μεγάλο πάχος του κορμού οδηγούν σε ένα ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Τα χέρια είναι αποκρουσμένα στην περιοχή των ώμων, φαίνεται όμως πιθανόν να είχαν πτεριγιώσει με διαμόρφωση. Περιμετρικά, στο ύψος της μέσης διατηρούνται αμυδρά ήχοι διακόσμησης που θα ήταν πιθανόν αποδίδει στοιχείο της ενδυμασίας, ίσως της ζώνης. Ένα ακόμα ακέραιο σχηματικό ιδόλιο σε αυτό που έχει και τα δυο του άκρα και λυπημόνο το κεφάλι, από το οποίο διατηρείται μόνο η οπίηση τηλέωση στο κέντρο ανάμεσα στους ώμους. Το περίγραμμα του σώματος χαρακτηρίζεται από δύο μεγάλες καμπύλες που ξεκινούν από τους ώμους, κλείνουν ομαλά ως τη μέση και συνεχίζουν ευθύκραμα ως τη βάση. Τα χέρια δεν αποδίδονταν ξεχωριστά. Η εμπρός επιφάνεια είναι ακόμη τέπλη, ενώ η πίσω έχει κάποια πλαστικότητα, η οποία είναι πάλι, περισσότερο δηλαδή και πάλι στην πλαϊνή όψη και εκφράζεται με μια ενεπέστητη καμπύλη στη ράχη και με διδείλωση των γλουτών που έχουν τη μορφή μας στο ειδόν από φύση ο οποίος συμμετείστηκαν με το τράβηγμα του πυλού. Πάμε τώρα σε δύο κάτω κορμούς γυναικείων ειδολίων. Και τα γυναικία ειδόλια και τα δυο ειδόλια σώζονται από τη βάση τους ως τη μέση και κοινό χαρακτηριστικό τους είναι το συγμωϊδές περίγραμμα με ένταση στην περιοχή της λεκάνης. Στο πρώτο υπάρχει στη βάση μια κονική οπί με βάθος 1,8 εκατοστό που δηλώνει ότι το ειδόλιο θα στεραιονόταν σε κάποιου είδους στέλεχος είτε για να μεταφερθεί είτε για να σταθεροποιηθεί σε μια επιθάνεια εν απόθεσης ή και παρουσίασής του. Η ένταση της λεκάνης δηλώνεται στα πλαϊνά περιγράμματα ενώ η εμπρός και πίσω όψεχου πολύ χαμηλή κλαστικότητα. Μπροστά κυριαρχεί το μεγάλο ουδικό υπολίγωνο διαμορφωμένο με βαθιά και πλατιά εγχάραξη. Όπως είναι χανερό από την πλαϊνή όψη η κοιλιά είναι λαφρά τοντισμένη ενώ στην επίπεδη πλήση όψη μόλις που διακρίνεται ένα χαμηλό έξαγμα χαμηλωτικό των γλουτών. Στο δεύτερο ειδόλιο το σώμα φαίνεται ότι δομείται από τη σύνδεση δύο κονικών όπλων ενωμένων στη βάση τους η οποία το προθετείται στο ύψος της περιφέρειας. Εδώ εντοπίζεται το σημείο έντασης του σώματος με τονισμένους συμμετρικά τους γλουτούς κυρίως και δευτεροκόντως στην κοιλιά. Και περνάμε τώρα στην ομάδα των ζωόμορφων ειδωλιών. Στον πολυπλάτιαν έρχεται στο φως πέντε ειδόλια που αποδίδουν ζώα τα οποία συνθέτουν μια μικρή αλλά ξεχωριστά ενδιαφέρουσα ομάδα. Σεκινάμε με ένα ειδόλιο χείρου με αποκρουσμένα πόδια και ουρά. Η απόδοση χαρακτηρίζεται από ρέλισμο και πλούση απόδοση των όγκων. Το σώμα είναι παχύ, οριδές, το κεφάλι εικονικό και απολύνει στο χαρακτηριστικό επίπεδο ρύγχος του γουρνιού. Τα πόδια, όπως φαίνεται από τα σημεία θράψεις, ήταν κυκλικής διατομής, φαρβιά και κοντά. Το γεγονός ότι τα σημεία απόκροσης των ποδιών έχουν τη μορφή βαθύσεων στο σώμα του ζώου υποδεικνύει ότι είχαν κατασκευαστεί ξεχωριστά και στη συνέχεια συγκολλήθηκαν στον όγκο του σώματος. Έχουμε επίσης ένα μικρό ειδόλιο αγριόχειρου, κάτω-ριστερά, με αποκρουσμένα τα δυο πόδια του κεφάλι και ουρά. Παρά το μικρό μέγεθος, η τάφτιση του είδους μπορεί να γίνει από τη χαρακτηριστικά καμπηλωτή ράχη του ζώου, η οποία απολύζεται και με μία ενέβρωση. Επίσης, πάνω-ριστερά, κεφάλι βοηδούς με κέρατα σπασμένα στα άκρα. Η ώψη του κεφαλίου είναι αμφίκυρτη και απολύγει σε ρήχος και κυκλικής διατομής. Με χθες ενθαράξεις, ίσως αποτελούν απόπειρα απόδοσης των πτυχώσεων του δέρματος του ζώου. Δεξιά, η δώριο βοηδούς με επίμικε σιβαρό σώμα, απολύγει σε κερασφόρο μεγάλο κερασφόρο κεφάλι. Τα πόδια είναι καμηλά, σχεδόν τριγωνικά, στο πρόσωπο του ζώου απολύγονται με τα μάτια με δύο μακρόστερες βαθύσεις και το ρήχος δηλώνεται πλαστικά με ανασύκομο του πυλού και μεγάλη οπίη. Και πίθαν ένα ακόμα κεφάλι αποστορματικά σωζόμενο κερασφόρο ζώου, πιθανότητα ένα πολύ κρυό ή τράβο. Και τα συνδραζόμενα τώρα. Η πλειονότητα των ιδεολίων που πολυπλατάνε προέρχεται από το εσωτερικό των οικημάτων που ήρθαν στο φως στην κορυφή της τούντας. Δηλαδή, βρέθηκαν μέσα στα νεολιτικά σπίτια μαζί με αγγία πικίνων χρήσεων. Πλήθος εργαλείων φτιαγμένων από λύθου και οστά ζώων, πύληνα σφουμπίλια, αχνίθες, μαρμάρινα ιδόλια και ό,τι άλλο περιλαμβάνεται στην εξοπλισμό κάθε νεολιτικού οικήματος. Επιβεβαιώνεται εκείνο που είχαμε διαπιστώσει και από την ελέγχη των μαρμάρινων ιδόλιων του πολυπλατάνου. Ότι δηλαδή τα πύληνα ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα ιδόλια ζουν και αναπνέουν μέσα στο νεολιτικό σπίτι. Είναι μέρος της σκευής του, ανήκουν στον χώρο του νεολιτικού νοικοπυριού, εκεί όπου διαμορφωνόταν και αναπαράγονταν ιδομές, ινωτροπίες, νέα λόγια η ζωή της καθημερινότητας. Ωστόσο οι ιδόλια βρέθηκαν σε μια περίπτωση και σε λάχος στον πολυπλάτωνο, κάτι που είναι όπως είδαμε γνωστό και από άλλους νεολιτικούς οικισμούς, τους οποίους βρέθηκαν ιδόλια συστηματικά σε ακροδηματικούς χώρους, σε τάφρους, σε λάκκες, σε λάκκους ποικίλων χρήσεων. Τα ιδόλια, λοιπόν, απ' ό,τι φαίνεται, υπήρχαν παντού. Όπου και οι άνθρωποι που τα έκλαφαν, τα ενέτασαν στον τραγματικό και συμπολικό τους κόσμο, όταν τα έσπαγαν τα φύλαγαν ή τα πετούσαν, σε ειδικές, ας τις πούμε τελετουργικές περιστάσεις, ίσως και να τα έθραβαν, σε κάποιες περιπτώσεις μπορείτε να τα αυτοπεθετούσαν κοντά στους μικρούς, άν ούτε τα πέριπταν σε λάκκους όταν έσπαγαν ή τα φιλούσαν εκεί, τα αντάλασαν, τα πετούσαν τέλος εντελώς στις αυλές όταν τους ήταν άθληστα, τα πάντα. Και κλείνουμε με μερικές ακόμη σκέψεις. Τι έγινε, δεν πειράζει, ας μείνει εκεί. Μάλλον δεν έβαλα την τελική μορφή του power point, δεν πειράζει. Μια πρώτη σκέψη. Ξεκινάω λοιπόν. Το μικρό σύνολο των ιδολίων του Πολυπλατάνου αποτελεί μία επιτομή της νεοειδικής ιδολοπλαστικής της Μακεδονίας κατά την 5η χιλιατία π.Χ. Μια πρώτη παρατήρηση έχει να κάνει με το ότι η αναπαράσταση του ανθρώπου φαίνεται ότι υπερτερεί αριθμητικά το να αναπαραστάσουν τον ζωικού βασιλείο. Δεν μπορεί φυσικά σε όλες τις περιπτώσεις να γίνει ταύτηση φύλου. Σε ορισμένες τις περιπτώσεις όμως που γίνεται ταύτηση φύλου φαίνεται να υπερισχύουν αριθμητικά τα γυναικία. Η περιοχή της περιπέρειας, δηλαδή τα αναπαραγωγικά όπρικα ανακυβλουτή, τονίζεται περισσότερο σε σχέση με τον άνο κορμό και την περιοχή των μαστών. Αυτή η επιλογή τεθανόταται έχει να κάνει με την αντίληψη της παραδοσιακής κοινωνίας, η οποία αφθάνει μέχρι της παραδοσιακής κοινωνίας της εποχής μας, την αντίληψη των ανθρώπινων σώματος σε ζώνες. Κι αν την αντίστοιχη απόδοσης φουδεότητας, της σημαντικότητας. Μια δεύτερη παρατηρήση, η φυσιοκρατία με τους πλούσους όκους και τις καμπύλες που απαντά στα ειδόλια των προηγούμενων περιόδων, συμπάρχει με τη σχηματοποίηση και την αποσφέγνωση των όκων, στοιχείο που χαρακτηρίζει την ιδεολοπλαστική των ώριμων τελικών και τελικών φάσεων της νεότερης νεοηθηκής. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν αυτή η επιλογή σχετίζεται με μια ολοκλήρωση των οικονομικών φοβίκων της αρχαιότερης και της μέσης νεοηθηκής προς το τέλος της νεότερης ή αν απεικονίζει κάποιες άλλες επιλογές. Τρίτον, στο μικρό αυτό στουματογραφημένο σύμολο του πολυπλατάνων απαντούν όλη η χαρακτηριστική τύπη ειδολίων της εποχής, ακρόητα από την Όμορφα, Σανιβόμορφα, Σταυρόσχημα, στο ίδιο οικισμό σε ένα πολύ μικρό σύμολο λοιπόν μπορούμε να τα πούμε όλα. Τέταρτον, η επιμέλεια στην επεξεργασία της επιφάνειας των οικονομικών φοβίκων είναι άνηση. Στα περισσότερα αντικείμενα παρατηρείται επίχρηση με διάλειμμα πύλου ήδιου ή πιο ανοιχτόχρωμου χρώματος καθώς κερίαζει ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν παραδείγματα όπου τα οικονομικά φοβίκια έχουν επιφάνεια απολύτως αδρύ. Πέρα από την πλαστική απόδοση των όρκων για την διακόσμιση των ιδολίων χρησιμοποιείται η γραφτή διακόσμιση, τα έχνη της οποία σήμερα γιατυρούνται με μεγάλη δυσκολία και εγχάραπτη τεχνική για την δήλωση επιμέρων στοιχείων, κυρίως του ενδύματος όπου δεν μπορεί να αποκλειστεί και η χρήση άλλων επίθετων υλικών. Πέμπτον, στα ζώμαχτα ιδόλια είναι αξιοπρόσωπος ο μακρουρανισμός και η προσπάθεια να αποδοθεί όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά αλλά και συνοπτικά ταυτόχρονα των απαρριστόμενων ζώων. Είναι αξιοί σημείωτον ότι σχεδόν όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου που εκτρέχονταν από τους κατήκους του νοηδικού πολυπλατάμη ή κοιμιόταν εμφανίζονται σε αυτή τη μικρή την αποθήκη των ζώων. Βλέπουμε ερωτήματα όπως ποια ήταν η χρήση των ιδεολίων, ποια ήταν η σχέση τους με την ιδεολογία της νοηδικής κοινότητας, πώς αναπαριστούν την πραγματικότητα των ανθρώπινων και φυσικών κόσμων, πιστά, συμβολικά, παραβολικά, φροχονώς και μέλλον αναπάρτητο. Εν τέλειο θα λέγαμε ότι μικρές αυτές οι μυθματικές μορφές που ταξίδεψαν από το παρελθόν διανύοντας χιλιάδες χρόνια, κρατούν το ένιγμα και τη βοητεία τους. Σας ευχαριστούμε. |
