| : Only human nature Καλησπέρα σας. Σήμερα θα σας μιλήσω για Ανθρωπιστικές Αρχές. για ηθικές αρχές στην ιατρική και θα σας δώσω λίγο να καταλάβετε πώς βρισκόμαστε σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, τι κάνουμε και πώς το κάνουμε. Τον Ιούνιο του 1994 βρεθήκαμε στα σύνορα του Ζαΐρ με τη Ρουάντα. Ήταν μια κατάσταση που μόλις είχαν περάσει στα σύνορα περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι και αυτοί οι άνθρωποι χρειάζονταν άμεση ανθρωπιστική βοήθεια. Μέσα σε αυτούς όμως βρίσκονταν και μερικές χιλιάδες μαχητές οι οποίοι είχαν συμμετάσχει στην γενοκτονία εναντίον των Τούτσις στη Ρουάντα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι άρχισαν να μπαίνουν τα πρώτα ηθικά δηλήματα. Σιγά σιγά αυτοί οι μαχητές άρχισαν να οργανώνονται και άρχισαν να έφτιαξαν την προσεωνή κυβέρνηση της Ρουάντα και στη συνέχεια άρχισαν χρησιμοποιώντας πόρους από τα Ηνωμένα Έθνη και από άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις, άρχισαν να χτίζουν την ικανότητά τους να συνεχίσουν αυτό το έγκλημα που είχαν αρχίσει πριν από λίγο. Οι γιατροί χωρίς σύνορα μαζί με άλλες οργανώσεις αποφασίσαμε ότι δεν μπορούμε να ανεκτούμε αυτή την κατάσταση. Δεν μπορούμε να ανεκτούμε αυτή την κατάχρηση της βοήθειας και αποφασίσαμε ότι πρέπει να φύγουμε για δεν έχουμε άλλο τρόπο για να εμποδίσουμε αυτό το πράγμα. Άλλες όμως οργανώσεις βρέθηκαν στην κατάσταση που λένε δεν μας ενδιαφέρει τι γίνεται στους καταβλησμούς. Μας ενδιαφέρει να παρέχουμε βοήθεια στους ανθρώπους. Μας ενδιαφέρει να παρέχουμε ιατρική βοήθεια σ' αυτούς οι οποίοι τη χρειάζονται. Βλέπουμε λοιπόν εδώ πέρα μια πρώτη σύγκρουση στην οποία οι έννοιες της ιαρχίας της αμεροληψίας και της ουδετερότητας δεν μας πολυβοήθησαν θα έλεγα. Η ιστορία όμως έδειξε ότι αυτοί οι οποίοι έφυγαν δικαιώθηκαν. Γιατί μετά από λίγο οι καταβλησμοί έγιναν βάσεις για επιθέσεις στην πλευρά της Ρουάντα και από την άλλη πλευρά έγιναν στόχος επιθέσω. Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς κάποια από τα δυσεπίλητα διλήματα στο οποίο βρισκόμαστε μερικές φορές. Φεύγοντας από τη συγκεκριμένη περιοχή και πηγαίνοντας λίγο πιο πέρα στο χάρτη του κόσμου βρέθηκα εγώ ο ίδιος τον Ιούνιο του 2005 στη Μιανμάρ, που τότε λεγόταν ακόμα Βυρμανία. Στην περιοχή του Καγιά, στην οποία βρισκόμαστε στα σύνορα της Ταϊλάνδης με τη Βυρμανία, σε μια περιοχή η οποία είχε ένα χρόνιο αντάρτικο. Όπως μας έλεγαν οι ντόπιοι κάποιες φορές έχουμε ξεχάσει και γιατί πολεμάμε. Λοιπόν 40 χρόνια αντάρτικο. Σε αυτήν την περιοχή είμαστε εκεί για να δώσουμε πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας στους ντόπιους πληθυσμούς τους εκτοπισμένους από τις συγκρούσεις. Υπήρχαν όμως μερικά θέματα. Καταρχήν βρισκόμαστε στις περιοχές που μας επέτρεπε να βρισκόμαστε. Υπήρχαν άλλες περιοχές που μας επέτρεπε η κυβέρνηση να βρισκόμαστε μόνο με ντόπιο προσωπικό, όχι με διεθνές προσωπικό. Και υπήρχε και μια άλλη κατηγορία περιοχών, οι μαύρες ζώνες λεγόμενες, στις οποίες δεν μας επέτρεπε καθόλου να βρισκόμαστε. Εδώ βλέπουμε ότι έχουμε κάποια θέματα μεροληψίας, αλλά έχουμε και θέματα ανεξαρτησίας. Αν σας ακούγεται σαν χειραγώγηση της ανθρωπιστικής βοήθειας αυτό, ήταν ακριβώς έτσι. Και θα έλεγα ότι μείναμε κάποια χρόνια στην περιοχή, προσπαθήσαμε να βελτιώσουμε την κατάσταση των πληθυσμών, δουλεύσαμε ενάντια στην ελλονοσία και στη θυματίωση, και μετά από λίγα χρόνια σιγά-σιγά φύγαμε από την περιοχή. Συνεχίζοντας το ταξίδι μας στον κόσμο, θα πάμε στην Ιεμένη, και έλεγα ότι τα τελευταία τρία χρόνια είναι η χώρα η οποία έχει δεχτεί, προσπαθήστε να συνειδητοποιήσετε αυτό το νούμερο, έχει δεχτεί δεκαεφτά χιλιάδες βομβαρδισμούς, περισσότερους από δεκαπέντε την ημέρα. Και είναι και μια μικρή χώρα, δεν είναι μεγάλη χώρα. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι σε αυτή την κατάσταση δεν βομβαρδίστηκαν μόνο στρατιώτικες εγκαταστάσεις. Βομβαρδίστηκε οτιδήποτε είδος κτιρίου μπορεί να φανταστεί κανείς. Και μέσα σε αυτά δυστυχώς και νοσοκομεία. Όταν λοιπόν βομβαρδίζονται νοσοκομεία, όταν βομβαρδίζονται οι γιατροί μας, οι νοσηλευτές μας και οι ασθενείς μας, αυτό το οποίο είναι σημαντικό να καταλάβουμε είναι ότι κλονίζεται η ανθρωπιά μας. Κλονίζεται ο στόχος της ανθρωπιστικής δράσης. Και βέβαια έχουμε ξεκινήσει μια διεθνή εκστρατεία με τον Διεθνή Εριθρό Σταυρό, έτσι ώστε να μπορέσουμε να πιέσουμε τις κυβερνήσεις, να ευεστοποιήσουμε τις αντιμαχόμενες πλευρές για να σταματήσει αυτή η απαράδεχτη κατάσταση των βομβαρδισμών νοσοκομείων. Συνεχίζοντας αυτό το μικρό ταξίδι που ξεκινήσαμε σήμερα, επόμενη στάση Σωμαλία. Εδώ θα σας μιλήσω για ανθρωπιστικές αρχές. Η Σωμαλία είναι θα έλεγα ένα ανθρωπιστικό δράμα το οποίο εξελίσσεται, τουλάχιστον από το 1991 μέχρι σήμερα, με διαλύματα γιατί δεχόμαστε συχνά επιθέσεις και γινόμαστε συχνά στοχος. Θα έλεγα ότι στη Σωμαλία αρχές του 2000 ήταν μια από τις μεγάλες μάχες του Ομογκαντίσου και πραγματικά αντιμετωπίσαμε ένα παράξενο δίλημα. Οι χειρουργοί όπως πιθανώς θα ξέρετε όλοι σας, όταν βρίσκονται σε διάφορες πολεμικές καταστάσεις, ένα από τα κυρία όπλα τα οποία έχουν για να κάνουν τη δουλειά τους είναι ο ακροτηριασμός. Πρέπει να κόβουμε πόδια και χέρια ανθρώπων έτσι ώστε να μπορούμε να τους σώσουμε τη ζωή. Δεν υπάρχει κριτική σε αυτή την πρακτική. Είναι η ιατρική πρακτική, η διάγνωση μπαίνει, ο ασθενής πρέπει να ακροτηριαστεί για να σωθεί η ζωή του και να συνεχίσει κλπ. Βρέθηκαν λοιπόν οι χειρουργοί μας σε μια αναπάντεχη κατάσταση. Οι ντόπιοι μαχητές όταν έφτασαν στον χειρουργικό κρεβάτι αρνούνταν να ακροτηριαστούν. Αρνούνταν να φύγουν από αυτόν τον κόσμο χωρίς να έχουν κάποιο μέλος τους. Ή αρνούνταν να ζήσουν χωρίς να έχουν κάποιο μέλος τους. Και αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντικό για αυτούς. Κάποιοι από αυτούς απειλούσαν και τους γιατρούς μας. Γιατρέ έτσι και μου κόψεις το πόδι θα σε σκοτώσω. Καταλαβαίνετε λοιπόν πόσο τρομαχτικά δειλήματα βρέθηκαν οι γιατροί μας. Από τη μία πλευρά δεν μπορούσαν να εξασκήσουν τη δουλειά τους. Και από την άλλη πλευρά έπρεπε να παραβούν τον όρκο τους. Να παραβούν τον όρκο που έδωσαν όταν έγιναν γιατροί. Βλέπουμε λοιπόν ότι έχουμε και σαν ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση γιατροί χωρίς σύνορα. Δεν αντιμετωπίζουμε μόνο ανθρωπιστικά δειλήματα. Είναι ιατρικά ηθικά δειλήματα. Κάποιοι γιατροί από αυτούς τους γιατρούς μας έμειναν και προσπάθησαν να πείσουν έστω και τους λίγους οι οποίοι θα δεχτούν αυτό τον ακροτηριασμό. Κάποιοι άλλοι είπαν ότι αυτό είναι τούματς για μένα. Σηκώνομαι και φεύγω και πάω πάλι σπίτι μου. Δεν αντέχω να δουλεύω σε αυτές τις συνθήκες. Θα έλεγα ότι προσπάθω να σας δώσω σε αυτή τη σύντομη ομιλία μια εικόνα των δειλήμάτων των οποίων αντιμετωπίζουμε. Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε λίγο τι σημαίνουν όλα αυτά θα πρέπει λίγο να δούμε και τις έννοιες και το τι σημαίνουν αυτά για τα οποία μιλάμε. Η έννοια του ανθρωπισμού επιτουσία στοιχειοθετήθηκε με τη συνθήκη της Γενέβης το 1865 όταν γράφτηκε η πρώτη έκδοση της. Στη συνέχεια βγήκανε και διάφορα άλλα πρωτόκολλα έτσι ώστε να βελτιωθεί και να γίνει αυτό που ξέρουμε σήμερα. Τι ήταν το κυρίαρχο στοιχείο της συνθήκης της Γενέβης, τι άλλαξε τότε ξαφνικά το 1865 και όπως κάποιοι είπαν οι πόλεμοι πλέον έχουν κανόνες. Από παλιά όλοι ξέρουμε από την ιστορία ότι στην αρχαία Ελλάδα σε διάφορες περιοχές του κόσμου προστατεύονταν στις εμπόλεμες καταστάσεις οι γυναίκες, τα παιδιά οι ηλικιωμένοι και η διαφορά λοιπόν μετά τη συνθήκη της Γενέβης. Η διαφορά είναι ότι για πρώτη φορά έχουμε νομική υποχρέωση των μέρων να παρέχουν βοήθεια και να προστατεύουν τους άμαχους, να προστατεύουν πολίτες, να προστατεύουν τους πληγωμένους στρατιώτες, να προστατεύουν πρόσφυγες εσωτερικά εκτοπισμένους, φυλακισμένους. Για πρώτη φορά έχουμε συνέπεια στην παγκόσμια πολιτική σκηνή ότι οι πόλεμοι πρέπει να έχουν κανόνες και θα έλεγα ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό που το έχουμε τα τελευταία 150 χρόνια και δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω. Δεν μπορούμε να πάμε σε καταστάσεις στις οποίες ήμασταν παλιότερα σε καταστάσεις όπως είχε δει ο Ερήκος Δινάν στη μάχη του Σολφερίνου στις οποίες ήταν ένα πεδίο μάχης που ακούγονταν κραυγές απόγνωσης και πανικού από όλες τις πλευρές. Δεν το χωράγε ο νους του αυτό το πράγμα ότι αφήναν τους ανθρώπους για μέρες να πεθάνουν μόνοι τους στα πεδία της μάχης. Αυτές τις σκηνές δεν θέλουμε να τις ξαναζήσουμε. Για να μην τις ζήσουμε όμως η ανθρωπιστική δράση οφείλει να έχει αρχές. Και αυτές οι αρχές εκφράζονται από αυτό που λέμε ανθρωπιστική ηθική. Σας είπα ήδη μερκα δειλήματα τα οποία αντιμετωπίζουμε. Για να δούμε λίγο τι ακριβώς σημαίνουν αυτές οι αρχές. Καταρχήν ποιος είναι ο στόχος της ανθρωπιστικής δράσης. Ο στόχος της ανθρωπιστικής δράσης είναι η ανθρωπιά. Η νούμερο 1 αρχή λοιπόν είναι η ανθρωπιά. Είμαστε εκεί γιατί είμαστε ανθρώπινοι. Γιατί θέλουμε να εκφράσουμε τη συμπόνια μας, θέλουμε να εκφράσουμε την αγάπη μας για το διπλανό μας και για τον άνθρωπο που υποφέρει. Η ανθρωπιά λοιπόν είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Δεν είναι η δημοκρατία, δεν είναι η ειρήνη, δεν είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι να σώσουμε το άτομο, να σώσουμε την ανθρώπινη ζωή. Η ανθρωπιά όμως όπως καταλαβαίνει κανείς είναι, σώσουμε την ανθρώπινη ζωή, είναι απόλυτη. Όπως χάρη σε ένα πεδίο μάχης, οι μαχητές θέλουν τη νίκη, δεν τους ενδιαφέρει να είναι ανθρώπινοι. Πόλεμο κάνουν οι άνθρωποι, θέλουν να νικήσουν για να γυρίσουν πίσω νικητές στις οικογενειές τους. Αυτό έρχεται σε σύγκρουση φυσικά με την αρχή της ανθρωπιάς και αυτό προσπαθούμε όλοι όσοι ασχολούμαστε με την ανθρωπιστική δράση είναι να μπορέσουμε να βάλουμε αυτό το στοιχείο της ανθρωπιάς μέσα στους πολέμους. Όπως χτίστηκε το 1865 με τη συνδίκη της Γενέβης. Αυτή λοιπόν η απολυτότητα της ανθρωπιάς κάπως πρέπει να μετριάζεται. Κάπως πρέπει να οργανώνεται, να γίνεται πιο αντικειμενική. Έτσι έρχεται η αρχή της αμερολυψίας. Η αρχή της αμερολυψίας σου λέει ότι επιλογές θα κάνεις ούτως ή άλλως αλλά πρέπει να τις κάνεις χωρίς διακρίσεις. Δεν γίνεται να κάνεις επιλογές με διακρίσεις. Δεν είναι ανθρωπιστική δράση πλέον. Δεν μπορείς να επιλέγεις ανάλογα με φύλλο, φιλή, πολιτικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις. Άρα επιλογή χωρίς διακρίσεις και ταυτόχρονα αντικειμενική αξιολόγηση των αναγκών. Δηλαδή πάμε στους τελευταίους των τελευταίων. Πάμε στους πιο ευβάλλοντους. Σε αυτούς πραγματικά έχουν τα μεγαλύτερα προβλήματα. Σε αυτούς πρέπει να σώσουμε. Και αυτό είναι, θα έλεγα ότι προσπαθεί να ισορροπίσει λίγο την ανθρωπιά μας και να την κάνει πιο αντικειμενική. Και για να την βελτιώσουμε λίγο ακόμα παραπάνω, βάζουμε την αρχή της ουδετερότητας και την αρχή της ανεξαρτησίας, έτσι ώστε να γίνει ακόμα πιο αντικειμενική η παρέμβασή μας. Η αρχή της ουδετερότητας είναι, θα έλεγα ότι είναι αυτή η οποία έχει ξεσηκώσει και τις περισσότερες αντιδράσεις. Βρίσκονται παράδειγμα, ως χάρη, οι γιατροί χωριστούν να είσαι σε μια εμπόλεμη κατάσταση. Από τη μία πλευρά της κρίσης, τεράστιες ανάγκες, μεγάλος αριθμός θυμάτων, τεράστιες αριθμοί τραγματισμένων. Από την άλλη πλευρά της κρίσης, όχι τόσο πολύ, όχι πολλά πράγματα, δεν έχεις απεριοριστούς πόρους. Θα πρέπει να επιλέξεις. Σύμφωνα με την αρχή της αμεροληψίας, θα βρεθείς μόνο από τη μία πλευρά της κρίσης. Από αυτή που έχει τις μεγαλύτερες ανάγκες. Δεν έχεις και τα άπειρα χρήματα για να είσαι παντού. Αν όμως το κάνεις αυτό, δεν θα είσαι ουδέτερος. Παραβιάζεις την αρχή της ουδετερότητας. Πρόβλημα. Πάμε σε μια άλλη κατάσταση. Ας πούμε ότι βρισκόμαστε σε μια περιοχή στην οποία οι παρατάξεις που ελέγχουν την περιοχή, το έχουμε ζήσει πάρα πολλές φορές αυτό, αρνούνται να δεχτούν τη βοήθεια των γιατρών χριστίνωρα. Και τι σου λένε, βοηθάς τον αντίπαλο. Από τη στιγμή που βοηθάς τον αντίπαλο, σου απαγορεύουμε να βρίσκεις την περιοχή σου. Άρα σε υποχρεώνουν να μην είσαι ουδέτερος. Εξαιτίας λοιπόν όλων αυτών των προβλημάτων, γύρω και κάπου στη δεκαετία του 90 υπήρχαν έντονες συζητήσεις να καταργηθεί η έννοια της ουδετερότητας. Και στο φινάλλε φινάλλε παίρνουμε θέση. Και παίρνουμε θέση στην πλευρά των ασθενών μας. Και θα συνεχίσουμε να παίρνουμε θέση στην πλευρά των ασθενών μας. Αλλά αυτό το οποίο είπαμε και έγινε πολύ έντονο μετά τον πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία, είναι ότι πρέπει να συνεχίσουμε να έχουμε ένα πνεύμα οδετερότητας, που να καθοδηγεί τις επιλογές μας. Γιατί? Γιατί είναι πολύ σημαντικό στη μια κρίση βρίσκεσαι στη μια πλευρά, αλλά αν σε καθοδηγεί ένα πνεύμα οδετερότητας την επόμενη κρίση θα βρίσκεσαι και στις δύο πλευρές. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Για να ολοκληρώσουμε λοιπόν την αντικειμενικότητα στην οποία προσπαθούμε να έχουμε όταν παρεμβαίνουμε στην ανθρωπιστική δράση, χρειαζόμαστε και ανεξαρτησία. Χρειαζόμαστε να αποφασίζουμε εμείς οι ίδιοι να έχουμε την αυτονομία να παίρνουμε αποφάσεις για το καλό των ασθενών μας. Για τους ιατρούς χώρες συνήνων αυτό σημαίνει και οικονομική ανεξαρτησία. Σημαίνει ταυτόχρονα ότι εξαρτώμαστε από τα εκατομμύρια δορυτές μας, από τους ανθρώπους σαν εσάς και εμάς, οι οποίοι μας στηρίζουν κάθε χρόνο με ένα μικρό ποσό έτσι, να μπορούν να στηρίξουν αυτό που λέμε ανεξάρτη ανθρωπιστική δράση. Αυτό όμως είναι κάτι το οποίο μας βοηθάει ταυτόχρονα να αντιμετωπίζουμε και αυτό που λέμε τη χειραγώγηση της ανθρωπιστικής δράσης. Και όπως είδατε σε ένα από τα προηγούμενα παραδείγματα, χειραγώγηση είναι κάτι το οποίο συμ υπάρχει θα έλεγα με την ανθρωπιστική δράση. Και μπορώ να πω ότι θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεχτικοί να μη γινόμαστε όργανα πολιτικής ούτε κυβερνήσεων αλλά ούτε και δωρητών κυβερνήσεων, που πολλές φορές στις αγαθές τους προθέσεις σε στρέφουνε προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις και σε συγκεκριμένες ανάγκες, ναι σε αυτήν, όχι στην άλλη. Κλείνοντας το κομμάτι των αρχών, θα ήθελα να θυμίσω ένα πράγμα. Οι αρχές είναι καλές για να μας λένε τι είναι καλό να κάνουμε. Αλλά πραγματικά σπάνια μας λένε τι είναι το καλύτερο να κάνουμε σε δύσκολες συνθήκες. Συνεχίζοντας το κομμάτι που μιλήσαμε της ανθρωπιστικής δράσης, θα θέλα να αφέρω ότι οι γιαδροί χορσύνων από το 1971 που ιδρύθηκαν μέχρι σήμερα, στηρίζονται σε δύο πυλώνες. Αυτό ήταν και το κενοτόμο που έβαναν στην ανθρωπιστική δράση. Όχι μόνο ιατρική βοήθεια, όχι μόνο κατευθείαν βοήθεια στους πληθυσμούς, αλλά μαρτυρία. Μιλάμε όπως σας μιλάω τώρα και εξηγούμε στους ανθρώπους τι κάνουμε. Καταγγέλουμε παραβιάς ανθρωπινων δικαιωμάτων, ο γενικός και αορίστως. Καταγγέλουμε αυτά που βλέπουν οι γιατροί μας. Είναι σημαντικό να είμαστε ανεξάρτητοι και σημαντικό να είναι η φωνή μας να ακούγεται σοβαρά και υπεύθυνα. Και αυτό πραγματικά θέλουμε να συνεχίσουμε να το κάνουμε. Θα μιλήσουμε όταν παρεμποδίζεται η ανθρωπιστική βοήθεια, θα μιλήσουμε όταν έχουμε καταστάσεις ακραίας βίας, θα μιλήσουμε για καταστάσεις βασανιστείων, θα μιλήσουμε για οτιδήποτε θεωρούμε ότι μπορεί να αλλάξει τη ζωή των ασθενών μας έξω από την κατευθείαν χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας. Και αυτό θα έλεγα είναι πάρα πολύ σημαντικό για μας. Αν θέλετε να συνεχίσω λίγο και όπως βλέπετε εδώ είναι αυτή μια από τις κλασικές εικόνες διαπραγματεύσεων. Και θα έλεγα ότι στην ανθρωπιστική δράση πολλές φορές διαπραγματεύεσαι τα πάντα. Και θα έλεγα ότι η ανθρωπιστική δράση είναι μέρος του παιχνιδιού της εξουσίας του πολέμου, γιατί ο πόλεμος είναι ένα παιχνίδι εξουσίας. Και θα έλεγα ότι σε αυτό το παιχνίδι εξουσίας απαντάμε από θέση αρχών. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε. Λοιπόν, σας μίλησα λίγο, και τελειώνει βλέπω και ο χρόνος μου, για χειραγώγηση, σας μίλησα για βασανιστήρια, σας μίλησα για αποκλεισμούς, για διακρίσεις. Τελικά, τα πράγματα πάνω από το κακό στο χειρότερο, τι γίνεται στον πλανήτη μας, δηλαδή οι πόλεμοι δεν έχουν πλέον κανόνες. Θα σας πω ότι σε κάποια πολεμικά μέτωπα βλέπουμε μια χειροτέρευση της κατάστασης, όπως σας περιέγραψα στην Ιεμένη και σε κάποιες άλλες χώρες, αλλά σε άλλα μέτωπα δεν τη βλέπουμε αυτή την κατάσταση. Στα μέσα της τεκανιάς του 90' υπήρχαν περίπου ένας μέσος όρος 20.000 ανθρώπων που χάνανε τη ζωή τους από ναρκες στον κόσμο. Σήμερα έχουμε λίγες χιλιάδες. Η εφαρμογή του Διασνού Ανθρωπιστικού Δικαίου σε αυτή την περιοχή ήταν επιτυχής. Έχουμε λοιπόν και κάποιες επιτυχίες, αλλά έχουμε και πολλές αποτυχίες. Που γέρνει η πλάστηκα θα το δείξει μόνο η επιστημονική έρευνα. Σίγουρα από τη δική μας πλευρά θέλω να σας πω ότι εμείς συνεχίζουμε να ελπίζουμε, εμείς συνεχίζουμε να βρισκόμαστε στα πεδία του ανθρωπιστικής δράσης και θα ήθελα να κλείσω με τη φράση του Τζέιμς Ορμπίνσκι στην απονομή του Νόμπελ Ειρήνης του 1999 στους γιατρούς χωρίς σύνορα. Δεν είμαστε σίγουροι ότι οι λέξεις μπορούν πάντα να σώσουν ζωές, αλλά ξέρουμε ότι η σιωπή σίγουρα σκοτώνει. Σας ευχαριστώ. |
