| : Καλησπέρα σας και καλώς ήρθατε σε αυτή τη δεύτερη θεματική βραδιά αυτού του Ακαδημαϊκού Έτους. Έχουμε την χαρά και την τιμή να έχουμε απόψε μαζί μας τον Πρέσβη Επιτιμή Κύριο Χρήστο Μπότσιο, τον καθηγητή της στρατιωτικής ιστορίας Κ. Ανδρέα Καστάνη και τον ομότιμο καθηγητή Κ. Κωνσταντίνο Χατζη Κωνσταντίνου. Ο πρώτος, ο κ. Μπότσιος, θα μας μιλήσει, όσοι δεν το είδατε, για παλές και νέες προκλήσεις για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Ο δεύτερος, ο κ. Καστάνης, θα μας μιλήσει για μέτρα οικοδόμησης, εμπιστοσύνης και ασφάλειας στην Ευρώπη, η ακατάλληλη οριοθέτηση αυτών των μέτρων στην περίπτωση της Τουρκίας και η ζώνη εξέρεσής της και η πρόκληση στην ασφάλεια του ευρύτερου ελληνικού χώρου. Και ο τρίτος, ο κ. Χατζη Κωνσταντίνου, θα συντονίσει την φαουσία και την συζήτηση. Πρώτα όμως, να γνωρίσουμε λίγο τους επισκέπτες μας. Ξεκινάμε με τον κ. Μπόρσιο, ο οποίος θα τον αναφέρω για τη σημερινή μας γλυκόντου Πατριώτας, κατάγεται από την ηγουμενίτσα. Οι σπουδές του είναι η Ελληνομική Σχολή Πανεπιστήμιου Ρόμις, παραγωγή σε μαθήματα διεθνούς δικαίου στο Πανεπιστήμιο Σορβώνης, μεταπτιαγιές σπουδές μάστες στην διεθνής σχέση στο Πανεπιστήμιο του Σανντ Φρατσίσκο. Απόφητος του Κολυγείου Άμινας του ΝΑΤΟ, του οποίου υδιαιπένισε ερετός αντιπρόεδρος σπουδών. Στα δεδομία του, στο Υπουργείο Εξωτερικών, εισήλθε στη διδρυματική υπηρεσία το 1969. 1973-1974, πρώτος δραματέας Πρεσβείας στην Πρεσβεία της Ελλάδας στην Καμπέρα Αυστραλία, 1974-1975, Υπουργείο Εξωτερικών, 1975-1979, Γενικός Πρόξενος του Δόκμου της Δυτικής Ποτηγερμανίας, 1979-1984, Γενικός Πρόξενος του Άγιου Φρατσίσκο, 1984-1990, Πολιτικός Σύμβουλος Α' στην Πρεσβεία της Ελλάδας στη Ρώμη, 1990, Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών στο Κολέγιο Άμινας του ΝΑΤΟ, 1993, Υπουργείο Εξωτερικών, η Ευθυντή Συμμερών Οικονομικών Σχέσεων με τα Βαλκανικά κράτη και τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, 1993-1995, Συντονιστής για Βαλκανική Συνεργασίας, 1992, Προαγωγή του στο βαθμό της Λεξιούς Υπουργού ΒΤ τάξιος, 1993-1995, Πρέσβευ της Ελλάδας στην Κοινισάς Δημοκρατίας του Ζαΐρ, 1999, Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη, 1996, Προαγωγή στο βαθμό του Λεξιού Υπουργού ΆΤ τάξιος, 1999, Υπουργείο Εξωτερικών, Διευθυντής των Σχέσεων με Ρωσία και Χώρις Προ-Ινσοβιεκτικής Ένωσης, 2000, Γενικό Εδιευθυντής για θέματα Προσωπικού, Διοικητικής Οργάνωσης και Οικονομικής Διαχείρισης, 2003, Πρέσβη της Ελλάδας στον Κατικανό, 2005, Αφυπηρέτηση, 2015, Διορισμός Πρέσβεως Εκπροσωπικοτήτων για ειλικές αποστολές. Είναι παντρεμένος με την βασιλική Βαλαστάκη, πατέρας δύο παίχνων. Εδώ παρακολουθεί και μιας Σοφίας. Ξένες γλώσσες, αγγλική, γαλλική, ιταλική και γνώση της Γερμανικής καθώς και της Αλγανικής. Τημιλικές διακρίσεις. Ονοοφιξιέντσα, η κομμεντατόρε δε λα ρεπούλικα Ιταλιάν. Κομμαντέρο δε λα ρεπούλικα Ιταλιάν. Μεγαλόστανο του τάγματος του ΦΝΤ και μεγαλόστανος του Ιωάννι Πάμπου του Β' Κρουσε έκβητεν ορτινες πιαν. Αυτός είναι ο πρώτος μας ομιλητής τον οποίον καλωσορίζω και τον ευχαριστούμε που δέχτηκε να είναι κοντά μας σήμερα. Ο δεύτερος είναι ο κύριος Ανδρέας Καστάνης. Σπουδές. Τηχείο στρατιωτικής σχολής των Ευερπείδων. Τηχείο του μαθηματικού τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μετατυγιακό του Πανεπιστημίου της Ιδιανάπολης στο γνωστικό περίοδο διεθνών σχέσεων. Διδακτορικό δίπλωμα Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνου. Ερευνητικά ενδιαφέροντα. Στρατιωτική ιστορία ανάλυση, στρατιωτικών επιχειρήσεων, ιστορία της Στρατιωτικής Σχολής Ευερπείδων, ιστορία της παιδείας, ιστορική ιστορία δήμων, ελληνική επανάσταση, ιστορία του ελληνικού κράτους δέκατος ένωσης, ορθομανική περίοδος, δημογραφία δέκα του ένα πλέον. Έρευνα. Συμμετέχει στο ερευνητικό πρόγραμμα του Κέντρου Έρευνας Νεότερες Ιστορίας. Διδάσκει της Στρατιωτικής Σχολής Ευερπείδων το μάθημα της στρατιωτικής ιστορίας. Δημοσιεύσεις, επιλογή βιβλίων, δώδεκα εβδομάδια μονογραφίες, άρθρα, επιλογή άρθρων, είκοσι επιστρομονικά και δώδεκα άλλα. Καλώς ήρθατε, αγαπητέ κύριε Καστάνη. Σας ευχαριστούμε. Ο τρίτος ο συνάδελφός μας είναι ο Κωνσταντίνος Χαζικωνσταντίνου, ο μότιμος καθηγητής του Αριστοτυλίου Πανεπιστημίου Κεσσαρονίχης. Είναι ενεργώς συντομότατος ο κύριος συνάδελφος, δίδαξε διεθνές δίκιο, δίκιο πολέμου, δίκιο περιβάλλοντος και δίκιο αυτοπλισμό και ελέγχο των εξοπλισμών σε πρωτογιακό και μεταπληκτικό επιβεβαιό και διετέλεση πρόεδρος της νομικής σχολής. Καλώς ήρθατε και σας ευχαριστώ. Τώρα, πριν δώσω τον λόγο στον συντονιστή, να πούμε το εξής όσο συνηθίζουμε. Το επόμενο θέμα μας είναι στις 11 του μηνός Δεκεμβρίου. Ο τίτλος του είναι «Ισλάμ και Ευρώπη». Θα είναι δύο εξαιρετικοί ισηγητές και, αν είστε πρώτη φορά εδώ πέρα, ας το ακούσετε, είναι πολύ ενδιαφέροντα τα θέματα και επίσης οι ισηγητές. Και μαθαίνουν μόνο που σε μια κομμέντα που είχαμε τώρα έτσι επάνω στο γραφείο με τους επισκέπτες μας, δηλαδή εσείς οι ισηγητές, πατέρα δοξέρα το πράγμα, μαθαίνουμε με την έννοια «επενδύομαι» την άθυσή αυτή ή μαθαίνουμε για να καταναλώνουμε. Αν μπορούσαμε να τις επενδύσουμε τις δράσεις μας θα ήταν καλό, μήπως, τελικό, βοηθηθεί αυτή η χώρα από εσάς τους νέους. Γιατί παλιότεροι, ό,τι έμαθαν, σε μεγάλο βαθμό τα κατανάλωσαν, όχι ότι δεν έκανα τίποτα, γιατί θα αδικήσουμε και τη χώρα. Ευχαριστώ πάρα πολύ και παρακαλώ τον συγγνωμηστή να έχει τον λόγο και τα θελετέρα. Καλώς ήρθατε καλά κύριε Πρόεδρε, κύριοι και κύριοι, κύριες και φίλοι, σε μια ακόμη εκδήλωση του Ίμπα. Σας καλωσορίζω και εγώ με τη σειρά μου. Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή μου πολύ περισσότερο να βλέπω αγαπητούς φίλους και παλιούς φιλιτέρων, το πρόεδρο της Κύπρου. Στα φορές δεν έχω ψάλα. Όπως είπε ο Πρόεδρος, η σημερινή βραγγιά έχει ένα τεράστιο ενδιαφέρον, θα διαφωτιστούμε επί σημαντικών θεμάτων, η διαδικασία να μιλήσει πρώτος ο κύριος Βρέμβης, μετά ο κύριος Καστάνης και να συζητήσουμε, εφόσον τα θέματα όχι επικαλύπτονται, αλλά είναι όλα σχετικά με την ελληνική και εξωτερική πολιτική. Ελπίζω να κάνουμε έναν κακοφόρο διάλογο και να λυθούν αρκετές αποδοχές. Ο κύριος Βρέμβης έκανε τον λόγο για παλιές και νέες προκλήσεις στην ελληνική εξωτερική πολιτική. Να ευχαριστήσω καταρχήν το πρόεδρο του Πιωμότου που πριν τα έχει κατηγητή, για τον οποίο ανακάλυψα ότι είμαστε και παντριώτες. Βέβαια σαν Ιππιρότες μαζί με τους Πακεδόνες μοιράζουμε τη μεγάλη ιστορική τιμή να έχουμε αναδείξει τη μεγαλύτερη προσωπικότητα των αιώνων, το μεγαλέξιο. Αλλά εάν δώσουμε πίστη στη ρωμαϊκή ρύση ότι μάτερ σέμπερ τσέρτα έστ, τότε το μερίδιο της Ιππίρου πρέπει να είναι μεγαλύτερο. Ευχαριστώ πάρα πολύ ότι το Ιμχα είναι ένα ίδρυμα πλευματικό και πρέπει να είμαστε περήφανοι ότι τόσα χρόνια παράγει ένα πλευματικό έργο για την ιστορία και στις ισχυές των αιών, που είναι πολύ βαθύ. Πολλά προβλήματα τα οποία ταλανίζουν τους λαούν χρόνους και βεβαίως και μας στην Ελλάδα. Το θέμα είναι παλές και νέες προκλήσεις για την εξωτερική μας πολιτική. Η Ελλάδα δυστυχώς έχει μια ιδιαιτερότητα μέσα στον Ευαρπαϊκό χώρο. Έχει ιστορικά και ακόμα συνεχεί προβλήματα εθνικής φύσης. Δυστυχώς δεν είμαστε Λουξεμβούργο. Φαντάζεστε για τον Υπουργό εξωτερικών του Λουξεμβούργου, πόσο μεγάλο χρόνο θα αφιερώνει διαγωνίες εθνικών θεμάτων. Η εξωτερική πολιτική μου επιτρέπεστε να πω ορισμένα πράγματα, οι βασικές ιδέες. Τι είναι η εξωτερική πολιτική, βεβαίως είναι η σχέση της μιας χώρας με το εξωτερικό. Αν ρωτήσετε έναν πολιτικό και του πείτε γιατί είναι εξωτερική πολιτική ή για τον Υπουργό εξωτερικών, θα σας πει αμέσως είναι το πιο εύκολο υπουργείο. Γιατί, αν ρωτήσετε, η απάντηστα είναι γιατί είναι στο απειρόβλητο. Γιατί τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, βασικά, δεν θυμούν την καθημερινότητα του πολίτου. Αν ρωτήσετε τους ειδικούς περί των διεθνών θεμάτων για την εξωτερική πολιτική, θα σας πει ακριβώς το αντίθετο, ότι η εξωτερική πολιτική είναι ο δυσκολότερος τομέας της πολιτικής και του κοινωνικού βίου μιας χώρας. Γιατί είναι ο δυσκολότερος τομέας? Πρώτον, γιατί οι παράγοντες που την προσδιορίζουν δεν είναι εσωτερικοί. Έχει να απευθύνται στο εξωτερικό, η εξωτερική πολιτική. Οι παίκτες, δηλαδή, δεν είναι εσωτερικοί. Ο Υπουργός Γεωργίας, παραδείγματος χάρη, εάν σφάλει σε μια επιλογή, του χρόνου μπορεί να την διορθώσει. Ακόμα και ο Υπουργός Οικονομικών ή οποιοσδήποτε άλλος Υπουργός. Στο Υπουργείο Εξωτερικό, εάν γίνουν σφάλματα στην εξωτερική πολιτική, τα σφάλματα πολλές φορές δεν διορθώνονται, δεν επανορθώνονται. Ακόμα τα σφάλματα τα πληρώνουν τις μεγάλες χώρες. Άρα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στον αρχιδισμό για τις επιπτώσεις που μπορεί να ανεβαλλέσει. Να θυμίσω για τη διπλωματική μας ιστορία, το θέμα της Κύπουρου, τα σφάλματα που διαπράξαμε και γιατί όχι και η μικραστατική καταστροφή. Αλλά όμως και άλλες χώρες, μεγάλες χώρες, δεν μπορεί να κάνουν σφάλματα στην εξωτερική πολιτική. Φαντάζεστε τα σφάλματα της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στο Βιετνάν. Ακόμα καπληρώνουν οι Αμερικάνοι και άλλες χώρες. Άρα βασικά η εξωτερική πολιτική διαφέρει φοβερά από την εξωτερική πολιτική. Είναι πέστητη και απαιτεί μεγάλη προσοχή και εμπατή του τη γνώση του διεθνούς περιβάλλοντος και των συγκρόμενων συμφερόντων. Πώς καθορίζεται μια εξωτερική πολιτική? Ποια είναι τα κριτήρια που ακολουθεί η εκάστονται κυβέρνηση ή ο Υπουργός των Εξωτερικών. Η θεωρία της εξωτερικής πολιτικής και των ιετών σχέσεων αλλάζει. Οπωσδήποτε όπως όλες. Υπάρχει η πρώτη θεωρία ιδεαλιστική. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη η εξωτερική πολιτική δεν είναι παρά η αντανάκλαση της εσωτερικής πολιτικής και ιδεολογικής κατάστασης μιας χώρας. Αυτή όμως η θεωρία έχει ένα τραπείο πολύ στην πράξη. Γιατί? Γιατί ας φανταστούμε ότι τα καθεστώτα τα κουμμουριστικά δεν θα έπρεπε να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις με τις δικτακτορίες. Εν τούτος όμως όχι μόνο διατηρούσαν διπλωματικές σχέσεις αλλά πολλές φορές και ενισχύγανε τις σχέσεις. Άρα το ιδεολογικό σκηθείο καταρρίπτεται τα κουμμουριστικά. Να θυμίσω ότι την 7η αιτία ήταν η περίοδος που κάναμε τη μεγαλύτερη προσέγγιση με τη Σοβιετική Ένωση με υπουργότητες αμερικών έναν διπλωματικό καριέρα στον Παναγιώτη τον Πιπινέλη. Η Ελλάδα η δικτακτορία και η Σοβιετική Ένωση είχε κουμμουρισκά καθεστωτά. Αυτή η ιδεαλιστική προσέγγιση δεν εξηγάει πια και πώς πρέπει να ακολουθεί στην εξωτερική σχολεγία. Οι δεύτεροι αντίπτυψες είναι αυτοί που λένε analytical approach. Άρα είναι η γεωγραφική θέση που λένε, είναι η οικονομική ευρωστία, οι γεωπολιτικοί και τα αντίστοιχα. Και βέβαια δεν αντέχει πάρα πολύ σοβαρά στην κριτική, γιατί αν έχει να θα πει στην πράξη. Πάρκει και η τρίτη θεωρία που λέγεται realistic approach, η ραλιστική προσέγγιση, αυτή που υποστήριζε εν θέρμος και ο Πολύς Ένρι Κίσιγερ. Ο Κίσιγερ έλεγε ότι η εξωτερική πολιτική καθορίζεται αποκλειστικά από τα συμφέροντα, τα οποία είναι μεταβαλώμενα ανάλογα με την ιστορική στιγμή και την ιστορική περίοδο. Ήδη, ας αναφερθούμε λιγάκι στην Αμερική, ο Άνταμς, ο Αμερικάνος Συμπουλός Κυστωρικών, το 1832 έλεγε ότι «I know no change in policy, only of circumstances». Δεν υπάρχουν αλλαγές, υπάρχουν μόνο των περιστάσεων. Και ο Νίξον, αργότερα, έναν αιώνα και μισό μετά από ο Άνταμς, έλεγε ότι ο κόσμος αλλάζει, τα συμφέροντα αλλάζουν, άρα και η δική μας εξωτερική πολιτική πρέπει να αλλάξει. Άρα, το βασικό γνώρισμα της εξωτερικής πολιτικής είναι η πλέξη ποιητή οραλισμός και η προστασία των εθνικών συμφέροντων που αλλάζουν αναλόγως με τον καιρό. Όπως έλεγα προηγουμένως ότι, δυστυχώς η Ελλάδα, σε εισαγωγικά το «δυστυχώς», δεν είμαστε Λουξεμβούργο. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, και συγκεκριμένον ο κ. Δοντίας, περνάει, δεν περνάει, 10 μέρες στην Ελλάδα. Ταξιδεύει συνεχώς, είτε για καινούργιες πρωτοβολίες, είτε να συνεχίσει, είτε για εγκαφές. Γιατί? Γιατί τα εθνικά μας συμφέροντα επιτάσσουν συνεχή επικοινωνία με τις άλλες χώρες, σύμμαχιες, οι οποίες είναι εναλλασσόμενες, και βέβαια, ενημέρωση. Υπάρχουν πάγια προβλήματα της εξωτερικής μας πολιτικής, υπάρχουν όμως και νέες προκλήσεις, οι οποίες έχουν εκείψει και τελθέωρα. Εάν θέλουμε να αναφερθούμε σε ποια προβλήματα που θεωρούμε σπάγια, θα λέγαμε. Το πρώτο είναι το Κιπρέπο. Είναι ένα πρόβλημα σοβαρότετο, το οποίο χρονολογείται από το 1994, που έγινε η εισολή και ακόμα εξακολουθούν να είναι τα τουλικά στρατεύματα και ατοχής, χωρίς να διεφέρεται με σύγκρινη πλήση. Εκτός του Κυπριακού, πάγιο πρόβλημα της εξωτερικής μας πολιτικής είναι οπωσδήποτε οι σχέσεις με η Ελληνοτροφία, οι οποίες είναι πάρα πολύ δύσκολες, επηρεάζουν άμεσα την ασφάλεια και αντιμετωπίζουν συνεχώς μια προκλητικότητα και μια επιθετικότητα. Δεν είναι οι ελληνοτροφικές σχέσεις ένα φαινόμενο που ισχύει για έξι μήνες ή για ένα χρόνο. Έχουμε μονυμότητα που σχεδόν αρχίζει από τα χρόνια της ελληνικής καταστροφής. Πρίτο θέμα, σοβαρό και πάγιο της εξωτερικής μας πολιτικής, είναι η προβληματική συμπεριφορά των τυράνων της Αλπανίας. Δεν θα τις χαρακτήριζα τις ελληνοαλπανικές σχέσεις προβληματικές, αλλά θα έλεγα δεν είναι αυτές που θα μπορούσαν να είναι. Και θα μπορούσαν να είναι το πρότυπο των σχέσεων μεταξύ των βαλκανικών χώρων. Τρίτο και επίσης ακαθόδες πρόβλημα είναι το σκοπιανό που εσάς εδώ στην πόλη Ελλάδα σας αγγίζει ιδιαίτερα. Και έχετε ιδιαίτερη αισθησία από την υπόλοιπη Ελλάδα που το αισθάνεται στον ίδιο βαθμό, αλλά εσείς το ζείτε αμέσως. Έχει σημειωθεί μια αλλαγή πολιτικής ταστόπια, αλλά δεν βλέπουμε κάτι το αυτό και συγκεκριμένο να αλλάζει. Αλλά θα αναφερθώ αναλυτικότερα και ευχαρίστως να απαντήσω σε τίκων ερωτήσεων θα έχετε, για πόσο βεβαίως ενωρίζω να απαντήσω σε αυτό. Υπάρχουν όμως και νέες προκλήσεις, οι οποίες προσθήτεται στις παλιές προκλήσεις της εξοδογής των πολυγίων. Όπως τίποτε προκλήσεις είναι η αστάθεια η οποία έχει προκληθεί παγκοσμίως, εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης. Και ενώ ο κόσμος ήταν προβλεπτός μεταξύ ανατολής και νήσιους, έχει γίνει, παρά το γεγονός ότι είναι πλέον μονολητικός, παρά τα αυτά όμως δημιούργησε σοβαρότερα τα προβλήματα. Δύο από τα σημαντικότερα προβλήματα, συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι το προσφυγικό και το μετανασκριτικό. Ας το πούμε όμως καλύτερα παράλλομη μετανάσταση ή λαθρομετανάσταση. Και τα δύο αυτά φαινόμενα μας αγγίζουν άμεσα, γιατί είμαστε τώρα φροντίοι του Κάντρου Κουλεμιάκου, είμαστε όλοι στα έσπατα της Ευρώπης και σε μια ευαίσθητη γεωγραφική περιοχή. Το αντίθατα το μεταναστευτικό μας αγγίζει λιγότερα και περισσότερα την Ιταλία, αλλά αγφότερα όμως γίνεται στη τάση του αγγίου. Παράγωγω της παράλλομης μετανάστασης και του προσφυγικού είναι η ανασφάλεια. Υπάρχει όντως μια ανασφάλεια στην ελληνική κοινωνία, αλλά αυτή η ανασφάλεια δεν είναι για λόγους κοινωνικούς. Αλλάξαμε ξαφνικά γίναμε επιθετικοί οι Έλληνες. Είναι η παρουσία μεγάλου αριθμού αλλοδαπών μεταναστών, με οποιαδήποτε στάτους, είτε νομίμως είτε χαράκτης. Αυτή η ανασφάλεια έχει επιπτώσει στην Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι έχουμε αποφύγει εμείς ακραίες ή καταφυγείς σε ακραία σχήματα, όπως σε χώρες που έχει την αυσκρία και τα λοιπά. Οπότε τα παράγωγα των νέων εποχών μας αγγίζουν και αυτά. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε και να πούμε ότι οπότε τίποτα στις νέες προκλήσεις είναι και πολιτική λιτότητας, οικονομική κρίση. Και αυτή έχει τις επιπτώσεις στην κοινωνία μας. Δεν χωρεί καμία απολία. Και όσο διαιωνίζεται αυτή η πολιτική λιτότητας, εντοίπτει και έχει επιπτώσεις στην αιτική κυριακία, αν όχι και στην εργατική εγκαιρότητα, που η εργατική εγκαιρότητα έχει αλληλεγμία, οπωσδήποτε στο θέμα της εθνικής κυριακίας. Θα μου επιτρέπετε να έρθω λίγο σε κάθε θέμα οριστά. Στο δρόμο το κυπριακό, η Τουρκία σε έβαλε το 1974. Δεν ήταν σύντοματικό κεντρικαίο, ήταν σχεδιασμός. Δηλαδή, ήμασταν τα μηνύματα, τα είχαμε πάρει όλα απλώς και πολλές φορές. Πάντα τα όμως δεν είχαμε συζητωθήσει. Τους δόθηκε η ευκαιρία με το πραξικόχημα κατά του Μαχαήλ. Επικαλέστησαν καλώς 300 κυριακούς και το θέμα των ηγίων και μονομερώς επανέβησαν. Όμως, έχουν περάσει από τον Άρτης ως αιώνας και εξακολουθούν να είναι στην Κύπρο. Η τελευταία συνάντηση στις Γενέαπης, που λυπονόσαμε σαν τελειών ο κύριος Πορτιές, έδωσε σαφώς δύο ερωτήματα και νομίζω με τόσο σταθερότητα και σαφήνια δεν είχατε δει ποτέ. Είπε, η αλτή ποτέ, το οιαστικό διάλογος μεταξύ των δύο κοινοθήτων, πρέπει προηγουμένως να έχει λύσει δύο βασικά θέματα. Το ένα θέμα είναι των εγκύσεων και το άλλο θέμα είναι της αποφόρεσης των στρατεχμάτων, των ξένων στρατεχμάτων ή στρατεχμάτων κατοχήσεων. Υπολογίζετε ότι ο συνολικός αρθμός των τριγμών στρατεχμάτων ξεκανάει από 40 γυναίκες, 40 γυναίκες στρατιώτες. Λίγο πολύ δευτερή ζητήκη από τα μας μήνια και όσα επακολούθησαν και στις εισητήσεις στη τηλεόραση και όσα εγγράφησαν ότι ο Τούρκος Υπολός Εξωτερικών προφασίστηκε, μάλιστα άρεσε από πρόσφυγες, δεν έκανε αποδεχτή ούτε τη μία πρόταση ούτε την άλλη. Μάλιστα, λαγετή φρασίτητα είπε ότι μη περιμένετε να φύγει ο δικός στρατεώτης από τηλεόραση. Το επιχείρημα για την εγγύηση, για τις εγγύησεις είναι αυτές οι γνωστές συμφωνίες του Συρήγης και του Λονδίνου. Είναι σαβαρό. Είναι δυνατόν να υπάρχει ανεξάρτητο κράτος και να τελεί υποεγγύηση. Και μάλιστα, ανεξάρτητο κράτος, πλήραις συμβέλος στις Ευρωπαϊκές Ένωσες. Και το νόμενο διακόψεν οι συζητήσεις, συναιδεία, που λέμε στα λαθηνικά, για να έχουμε τη διτσιλός του κ. Αναστασιάδη ότι αυτές δεν θα διακοπεί ο διάλογος. Εκόμενθα, οι διάλογες θα συνεχίσουν και την κατάλληλη στιγμή θα επανέφερε πάλι εκεί που μήραμε. Άρα, δεν βλέπουμε βασικά καμία πρόοδο. Και αυτό οφείλεται στην αδιαλλαξία της Τουρκίας, επικανούμενη δίκτενα ασφάλειας. Αλλά αυτό, όμως, είναι ψευδές. Γιατί δεν λέμε να φύγουν τα στρατεύματα νακατοχικά και αυτομάτως να επιβιώσουν οι ελληνικοί πριεκτοροί. Θα υπάρξει ένας άντους, το οποίο θα συγχωρηθεί, σαν πλαίσια των Ε.Ε. και του Γ.Κ. και των Απεσταλμένων, ώστε να υπάρξει ένα άλλο είδος εγγύσεις να αποτράψει δικών επεισόδια, μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Αυτό είναι σ' ό,τι αφορά το κυπριακό. Σ' ό,τι αφορά, εγώ είμαι στον δεύτερο ακαθόδας και σοβαρότο το κόσμο, είναι οι ελληνικοί σχέσεις. Ειλικρινά σας θεωρώ ότι στην καριέρα μου οι περισσότερες οδηγίες για διαβήματα, ενημέρωσης των ξένων κεγγελαριών κτλ ήταν για τις ελληνικοί σχέσεις. Τι επιδιώκει η Τουρκία με την επιστοτικότητά της την οποία επιδεικνύει? Είναι επιδιώκει βασικά ένα θέμα, την αλλαγή του status quo στο Αιγαίο. Δεν αναγνωρίζει ότι τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, Κασταλόντζο κτλ, έχουν η φανοκριπτήρα και ο παός. Με λίγα λόγια θέλει να μοιράσει το Αιγαίο και αφιεσβητεί ακόμα και δοστά τους βραχονισίδων, αν είναι δυνατόν, να διεκδικήσει όχι τυχείο, τι τη λέζουν οι Τιμιπιλίνοι, αλλά να διεκδικήσει βραχονισίδες. Τα επεισόδια τον ίμια την εγωστά. Οι δύο χώρες από ετών έχουν δρομολογήσει επαπές να δημιουργήσουν κάποιο κλίμα συνεργασίας και εμπιστοσύνης. Οι ελληνοτουρικές επαπές ξεκίνησαν με τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης του Παθούλα, του πρόεδρου της Μοκατίας, ο Συνούμου και του Τερκώλη. Κυρίως συνίστατο στην αποφυγή στρατιωτικών ασκήσων υπεράν του Αιγαίου και βεβαίως και ναυτιγένων ασκήσων, την διάρκεια της θερμής περιόδου. Και αυτό ασφαλώς συμβαίνει και συνεχίζει τις δύο χώρες, και Ελλάδα και Τουρκία, γιατί είναι η τουριστική σεζόν. Λίγο πολύ τύριται. Δεν τύριται όμως ό,τι αφορά τις παραβιάσεις του ενερίου χώρου και του θελασσίου χώρου, που σχεδόν περνά ημέρα να μην πάθει μια παραβίαση. Τα διαβήματα τα οποία γίνονται καταγράφονται μεν, αλλά ή δεν τα αποδεύονται, είτε τα εντάσσουν στο γνωστό κλίμα της αμφισβήτησης της αγιαλίτητος ζώνης, της ιχαλοκριπίδας ή του ενεριού χώρου. Σε άλλο επίπεδο είναι σε επίπεδο government-to-government. Ανότατο, βέβαια, σε πρωθυπουργών και υπουργών εξωτερικών. Εσκάτως είχαμε συνεχείς επαφές ελληνοπωρικές και τελευταία είχε μεταβεί και ο κ. Γοετσιάς, ποιος είχε συνομιλίες με τον ομολογό του. Σε τι αποσκοπούν αυτές οι συναντήσεις. Αυτές οι συναντήσεις αποσκοπούν στις συνομιλίες να διευρύνουμε την συνεργασία σε διαφορές τομείς, εμπόριο, τουρισμό, πολιτισμό και τα λοιπά για να δημιουργηθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης. Οι Γάλλοι λένε ότι «σε comprend, σε λαπέ. Όταν ο ένας καταλαβαίνει τον άλλον, οδηγήσε και σε ηρήνη». Το τρίτο επίπεδο συνομιλίων είναι εκείνο των γενικών γραμματέων των Υπουργείων Εξωτερικών. Διευκρινίζει ότι στο Υπουργείο Εξωτερικών ο θεσμός του γενικού γραμματέα δεν είναι όπως τα άλλα υπουργεία. Ο γενικός γραμματέας στο Υπουργείο Εξωτερικών είναι πάντα ενόμο υπερισσέμος, είναι πάντα πρέσβης. Κυρίως οι συζητήσεις, «proximity talks» όπως λέγανε, γινόταν με σκοπό την έβελση ή λύση στο θέμα της υφανοπρεμύδας, οριοθέτησης της υφανοπρεμύδας. Γινόταν, μεταξύ των γενικών γραμματέων των Υπουργείων Εξωτερικών, μέχρι πρότεινος τις συζητήσεις από ελληνικής πλευράς. Τις έκανε ο Πρέσβης, επί τιμή τώρα, Παύλος Αποστολίδης, ο οποίος διετέλεσε και διηγητής ή αρχηγός της ΑΕΤ. Δεν προτύπτει από τη στιγμή που σταμάτησε ο Υπουργείος Αποστολίδης να έχει διοριστεί άλλο συνθέσμα. Πιθανότητα να συμβεί. Ασφαλώς θα ξέρετε όλοι θα είχε ακούσει ότι τέλει Νοεμβρίου, αρχές Δεκεμβρίου, και τη συγκεκριμένη ημερομηνία θα καθορίσει η ίδια της διπλωματικής οδόνου, αναμένεται η πραγματοποίηση επίστηψης σε ανώτατο επίπεδο του κ. Μετουργάνου. Ανώτατο αρχηγός κράτους. Δημιίζω ότι η τελευταία ελληνοτοιχική συνάντηση σε επίπεδο αρχηγών κράτων, χρονολογείται το 1952, όταν ο τότε βασιλιάς Παύλος εμφρύδεται και η τελευταία εμφρύδεται στην Τουκία. Η επίσης προέδρυση της ιστορικής δημοκρατίας προϋποδοτείται από το 1961. Είναι οπωσδήποτε μια εξέλιξης και ευελπιστούμε ότι θα έχει τα αντεμενόμενα αποτελέσματα. Να έρθουμε τώρα λίγο στο θέμα τον ελληνοελβανικό σχέσιο. Οι ελληνοελβανικές σχέσεις θα μπορούσαν να ήταν οι καλύτερες μεταξύ των βαρκανικών χρόνων. Παρά τα αυτό όμως, σημειώνονται, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα. Τα τελευταία προβλήματα συνδέονται με τη μεταχείριση και καταπάτηση των υγειωμάτων της ελληνικής μειονότητας στη Νότιο, Αλμανία ή Λόγια ή Πυροχωστή λέμε εμείς, και ειδικά με τις καταδαφήσεις των υγειών των ελλήνων των λογογενών στη χειμάρα του. Ένα άλλο πρόγραμμα σοβαρό μεταξύ Ελλάδος και Ελβανίας είναι ότι οι Αλβανοί πανεχώρησαν στο θέμα της οριοθετησίας της Φαλλοκριπείδος, που είχε προσυμφωνηθεί. Παρά τα όμως, έγινε προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο, που ακύρωσε τη συμφωνία. Έκτοτε δεν έχει σημειωθεί πρόωδος, αλλά είναι υπό συζήτηση. Ένα τρίτο πρόβλημα είναι το θέμα των στρατιωτικών νεκροκαθείων. Όσο να είναι σειναισματικής φύσης, δεν πάει να είναι και ιστορικό γεγονός. Γιατί οι Έλληνες στρατιώτες που αφήσανε να πω καλά τους στην Αλπανία, δεν θα είναι μοναδική εξαίρεσης για ανάλογα νεκροταφεία. Τα νεκροταφεία ξέρω, υπάρχουν πολλά. Στη γειτονιά μου στην Αθήνα, στο Διώλησο, υπάρχει το γερμανικό νεκροταφείο. Μέχρι τώρα, οι Γερμανοί διαπραγματεύονται, εάν θα επιτρέψουν να χτίσουμε όπως πραγματικά ήταν η πρωταφεία και τα ώστε να το πεθαίνουν σαν αλλαγό χώρα. Με την ευκαιρία θα σας έλεγα, ένας από τους πρώτους μεγάλους ήρωες του 40 ήταν ο Μαραδοχέος Φρυζής. Ο Φρυζής ήταν συνταγματάρχης των ελληνικούς στρατών, ήταν ο πρώτος ο οποίος περικύκλωσε τις ιταλικές δυνάμεις, κατόρθωσε και αιχμαλώτησε ένα ολόκληρο σύνταγμα Ιταλών και έφυγως μεθορμώντας το είχα ζώσε τα ιταλικά πολύ πολλά. Έχει μεν αναγνωριστεί από την ελληνική πολιτεία, αλλά κάπως καθυστερημένα στα Ιάννενα, πιθανόν λούγουν ότι επειδή στο θρησκεύμα ήταν ευρέας. Μετά από πολλά χρόνια την προτομή του έρχοντος στο σοκομείο, το ξέρω, ο γιος του Ζή, οι ηλικιωμένοι, περίμενε μια καλύτερη αναγνώριση από τους γενιώτες. Αντίθετα, με πρωτοβουλία του τρίτου σώματος στρατών, του Νομίζο και του Ιωάμινες, προετών μεταφέρθησαν τα οστά, το οποίο είναι συγκινητικό, γιατί ένας φαντάρος, ο οποίος ζούσε, είπε ότι εγώ τον έδαψα και θα μπορώ να σας δείξω ακριβώς πού είναι ταμένος. Τους οδήγησε και όντως σκαψεν και βρήκε τα οστά. Έιναι DNA με το γιό του και σκαναδετικό αεροσκάπος μετέφαρε τα οστά του, με όλες τις στιγμές που είναι εδώ, στρατιωμένοι, τα προγραφεία. Βεβαίως υπάρχουν και άλλα προβλήματα που αφορούν και μας προβληματίζουν για τις σχέσεις με την Ταλμανία. Είναι ένα κεκτό θέμα, το οποίο έχουν γύρι οι αλμανικές κυκλογνήσεις σε σχάδος, είναι το ευαγόμενο ψάμικο. Δεν θα μακρηγορήσω γιατί πιστεύω και ότι ο χρόνος είναι περιορισμένος, αλλά ευχαρίστως να σας πω για το ψάμικο στη συνέχεια, εφόσον βάζει κάποιο ενδιαφέρον. Αλλά αυτό καλανίζει της Ελληνοαλμάνικας σχέσης. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, οι τσάμιδες, ενωλίγησα να σας πω, ήταν ένας πληθυσμός που ζούσε κυριότατα στη θεσμοτεία, στο θύσχεμα ήταν μοαμεθανή, χωρίς ιδεολογία και χωρίς να έχουν αιτική ταυτότητα. Όμως τους επετράπηνε να μείνουν και την κατοχή συνέπραξε με τους αλλούς και μετά, με τους Ιεμανούς, επιδιώκοντας να προσαρτήσει η Ελβανία στην τεστορία. Το ψάμικο, κατά δική μου εκτιμήση που το έζησα, είναι ένα και αυτό πρόβλημα, να αντισταθμίσουν το δικό μας ενδιαφέρον έναν της ελληνικής μοιονότητας στη Μορή Υπέρα. Το τεκάτου το άφησα τελευταίο, όπως λένε οι Ιηταλίοι, «Τότσεν τί λατίνει το μυμφούντο», το ολυμπώσα τάμος. Έρχομαι σε να λέμε το σκοπιανό. Είναι ένα από τα προβλήματα που επηρεάζουν πάρα πολλές σκέψεις της Ελλάδας με τη γειτονική χώρα, αλλά δίγουν και την υπεστησία του ελληνικού λαού, γιατί μας προκαλούν και στο θέμα το ευαίσθητο της πολιτιστικής και ιστορικής μας κληρονομιάς. Η ενδιάμενη συμφωνία και οι δύο αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ε.Ε. να ευρετεί λύσεις, που είναι να κοινά αποδεχτεί, μέχρι στιγμής δεν έχει σημειώσει πρώτα. Ο κ. Κωδιαστό των διετίας δημοκρατήθηκε την διαδικασία των μέσων ελληνικών συμβουλίων. Πιστεύοντας ότι συζητώντας για διάφορους τομείς, είτε η πολιτιστικοσύνη, είτε η πολιτιστικοσύνη, είτε οτιδήποτε, θα μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα κλίμα μεγαλύτερης συνελόισης, για να φτάσουμε στο επιθυμητό να βρεθεί ένα όλο κοινό εποδοτό. Με τον Κουροεύσκιν, η κατάσταση είχε επιτυλωθεί. Γνωρίζει πάρα πολύ καλά όλα τα φερά, με τα γάλματα που έχει εγγύει. Και όπως έγραψε ένα άρθρο μου, το μόνο που δεν τόλησε να βάλει και το Άγγελο του Αριστοτέλη, γιατί θα ξεκρίνονταν ο χωλιβιρόσεπτης του κόσμου και ο ιστορικής του κόσμου, το μόνο που δεν τόλησε. Αυτό θα έχει βάλει, πραγματικά, και κακέκτημα. Με την αλλαγή την πολιτική που συνέβδοκε λίγο καιρό στα Σκοβδία, υπάρχει μια αλλαγή συμπεριφοράς, η οποία ακόμα όμως δεν έχει μεταφραστεί σε συγκεκριμένα αποτελέσματα. Ο ΣΑΕΘ επιβιγγύει μεγαλύτερη φλεξιβήλητη, μεγαλύτερη επιτυχία, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχουμε τίποτα το συγκεκριμένο και το αυτό. Πιθανότατα υπάρχουν παρασκήνια που θα τα δείξει ο χρόνος και ελπίζουμε και σύντομα. Τώρα, στο θέμα της ερωμασίας, δεν είναι μόνο το θέμα της ερωμασίας που πρέπει να είναι έργα όμως, να είναι σκύλα δηλαδή και για μέσα και για έξω, αλλά είναι και τα παράγορα. Υπάρχει η μακεδονική γλώσσα, γιατί μιλάνει η μακεδονική γλώσσα. Αλλά η συμφωνία πρέπει να καλύψει και αυτό το τομέα. Σύμφωνα με όσα έχουν διαρέσει και γράφονται, αναμένεται σύντομα να επαναρχίσουν οι συνομιλίες των δύο διευαρματευτών. Ο ένας είναι ο συνάδελφος, ο πρέσβης ο Αδαμάντιος Βασιλάκης και από πλευρά στους συγκοπίων είναι ο πρέσβης του ΣτυνουΒασιντον, υπό τον Ιμπίτσι. Ελπίζουμε ότι αυτή τη φορά, επειδή και οι διεθνείς συγκυρίες έχουν αλλάξει, να φτάσουμε σε μια επιθυμητή λύση. Παραμένει πάντα βέβαια οι απόφασες που είχε ληφθεί υπό τον Προσταντήριο Κραμπαλή, ότι η Ελλάδα δεν μέχαινε οποιαδήποτε ονομασία που να περιέχει τη λέξη με τελετρία. Έκτοτε όμως, δεν πάρτο, αυτό έχει ελαφρός τροποποιηθεί, ότι θα αδερφόμασταν ένα όνομα με επαφητετικό προσιωρισμό. Αφού φύγαμε από τα σοβαρά προβλήματα, θα φύγουμε λίγο στα τρέχοντα. Το θέμα των προσφύγων είναι σοβαρό και για τα ελληνικά νησιά και την ελληνική κοινωνία. Αυτά καρυγμίζει η συμφωνία της ΕΕ, η οποία σας τραβά, ας το πούμε έτσι, καθώς. Αλλά, με έναν απρόβλεπτο ερντογκάν, δεν γνωρίζουμε αν οπωσδήποτε αυτά θα συνεχιστεί και μας επηρεάζει απόλυτα. Το θέμα της ασφαλής, επίσης, θα σε επηρεάζει. Θα σε επηρεάζει. Θα επηρεάζει την ελληνική κοινωνία. Έλεγα στον υπουργό προστασίας του πολίτη, τον κ. Τόσκαντ, έλεγα ότι ο ελληνός πολίτης τρίγεται διπλά, όταν ακούει ότι ενεργούν σπίρες αρμανών, σπίρες Γεωργιανών, σπίρες Καυκασίων, σπίρες οποιοδήποτε άλλοεθνών. Θα πείτε, υπάρχει διαφορά, αν οι ίδιες εγκληματικές πράξεις γεφράταν ελληνές. Βεβαίως, ως πράξεις, όχι. Ο συνέστημα είναι. Γιατί δίνεται η εντύπωση ότι η χώρα μας γίνεται ξεφράγω αμπέντη. Άρα, οπωσδήποτε, μας επηρεάζουν αυτά οι εξελίξεις. Και πιστεύω ότι αυτά τα θέματα, είτε είναι παγία, είτε είναι καθαρός ελληνικά, δεν μπορούν να λυθούν με μόνο την εθνική προσπάθεια. Περιάζεται, οπωσδήποτε, μια κοινή προσπάθεια, συνεργασία και στα πτέρσια τωρία, και με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και ο κ. Γοδιάσης έχει εγγενιάσει και μια πολιτική με πρωτοβουλίες ευρύτερος συνεργασιότητας. Αυτό που λέγεται πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, να μην είναι μονολογική. Δηλαδή, αυτό το οποίο έλεγε ο Καραμαλής και εννοούσε, βέβαια, διακοπτικά, αλλά έχει παρεμονευτεί, ότι ανήκουμε στην κρίση. Ο Καραμαλής πιθανότατα εννοούσε πολιτιστικά, ιστορικά και τα συμφέροντα. Δεν εννοούσε ιδεολογικά ανήκουμε στην κρίση. Αλλά σήμερα δεν μπορεί άνθρωπο να εφαρμοστεί, γιατί έχουν αναδειχτεί και άλλες δυνάμεις, οι οποίες προέρχονται από την Ανατολή. Δηλαδή, αυτές οι σωροπούλες, οι μονολογικές ανατολή δύσεις, πλέον δεν υπήρχε. Έχει μορφωθεί ένας κόσμος διαφορετικός, πολυπρόπος και οπότε χρειάζεται το σαγωγείο. Εγώ σας ευχαριστώ πάρα πολύ. |
