| Εκκλησιαστικό Δίκαιο ΙΙ (Μεταπτυχιακό): Υπόσχεσθαι, αγαπητές φίλες και φίλοι, στη δεύτερη διάλειξη του μεταπτυχιακού του Εκκλησιαστικού Δικαίου του πρώτο έτους εαρρυνού εξαμήνου συνεχίζουμε την ερμηνεία των διατάξεων της διακήρυξης του 1981 της Γενικής Συνέλευσης του ΕΕ για την απάλληψη όλων των μορφών μισαλοδοξίας και διακρίσεων που βασίζονται στη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία. Ως γνωστόν αυτή η διακήρυξη του 1981 περιλαμβάνει τα διεθνή standards για τη θρησκευτική ελευθερία και αυτή η διακήρυξη αποτελεί βασική καθοδηγητική διεθνή πράξη για τον ειδικό εισηγητή για τη θρησκευτική ελευθερία όταν επισκέπτεται κάποια χώρα προκειμένου να μελετήσει και να αξιολογήσει την κατάσταση των σχετικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα την οποία επισκέπτεται. Στην προηγούμενη πρώτη διάλεξη είχαμε τελειώσει το πρώτο άρθρο και τώρα προχωρούμε στο δεύτεο άρθρο της διακήρυξης του 1981. Στην Παράγραφο 1 ορίζεται «Κανένας δεν θα πρέπει να υπόκειται σε διακρίσεις από οποιοδήποτε κράτος, οργανισμό, ομάδα προσώπων ή πρόσωπο για λόγους, θρησκείας ή άλλων πεποιθήσεων». Στην Παράγραφο 2 προβλέπεται «Για τους σκοπούς της παρούσας διακήρυξης, η έκφραση μισαλδοξία και διακρίσεις που βασίζονται στη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία σημαίνει οποιασδήποτε διακρίσεις, αποκλεισμούς, περιορισμούς ή προτιμήσεις που βασίζονται στη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία και έχουν ως σκοπό τους ή ως αποτέλεσμά τους την ακύρωση ή την παρεμπόδιση της αναγνώρισης, της απόλαυσης ή της άσκησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών σε ίση βάση». Το άρθρο λοιπόν 2 απαγορεύει τις διακρίσεις διαλόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας, διακρίσεις οι οποίες γίνονται είτε από τα κράτη, είτε από οργανισμούς, είτε από ομάδες προσώπων, είτε από πρόσωπο. Στη συνέχεια στην παράγραφο 2 δίνεται η έννοια της φράσης «μησαλοδοξία και διακρίσεις που βασίζονται στη θρησκεία ή στην κοσμοθεωρία» και είναι η διαφοροποίηση στη μεταχείριση, οι αποκλεισμοί ή περιορισμοί, οι προτιμήσεις που βασίζονται στη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία έχουν ως σκοπό τους ή ως αποτελεσμά τους την ακύρωση ή την παρεμπόδηση της αναγνώρισης, απόλαυσης ή άσκησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμιλιουδών ελευθεριών σε ίση βάση. Και τώρα προχωρούμε στο άρθρο 3. Το οποίο προβλέπει «Η διακρίση μεταξύ των ανθρώπινων όντων για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας συνιστούν μια προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και μια παραβίαση των αρχών του χάρτη των ενωμένων εθνών και θα καταδικάζονται ως παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών, που διακηρύσσονται στην οικουμενική διακήρυξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διατυπώνονται λεπτομερώς στη Διεσνή Συμβάση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ως ένα εμπόδιο στις φιλικές και ειρηνικές σχέσεις μεταξύ των εθνών». Το άρθρο 3, λοιπόν, μας δίδει το εύρος της αρνητικής σημασίας των διακρίσεων για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας, διότι πρώτον αποτελούν μια προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και δεύτερον συνιστούν μια παραβίαση των αρχών του χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Και τώρα περνάμε στο άρθρο 4 της διακήρυξης του 1981. Στην πράγμα 1 προβλέπεται, όλα τα κράτη θα λαμβάνουν αποτελεσματικά μέτρα για να παρεμποδίζουν και να εξαλείφουν τις διακρίσεις για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας στην αναγνώριση, την άσκηση και την απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών σε όλους τους τομείς της αστικής οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Στην πράγμα 2 προβλέπεται, όλα τα κράτη θα καταβάλουν κάθε προσπάθεια για να θεσπίσουν ή να καταργήσουν νομοθεσία όπου χρειάζεται για να παγορεύσουν τις εν λόγω διακρίσεις και για να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την καταπολέμηση της μισθαλδοξίας για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας σε αυτό το θέμα. Το άρθρο 4 αφορά την ομοθετική δράση των κρατών, δηλαδή τα αποτελεσματικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν κατά την παράγραφο 1 για την παρεμπόδιση και την εξάληψη των διακρίσεων για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας κατά την αναγνώριση, άσκηση και απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών, στους τομείς οι οποίοι αναφέρονται στην ίδια πρώτη παράγραφο, δηλαδή στους τομείς της αστικής, οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Επίσης η παράγραφο 2 αφορά την ομοθετική δράση, δηλαδή δεσμεύσεις που ανέλαβαν τα κράτη για την ομοθετική τους δράση, δηλαδή να θεσπίσουν ή να καταργήσουν ομοθεσία για να απαγορεύουν τις διακρίσεις για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας κατά την αναγνώριση, άσκηση και απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών στους τομείς, στους οποίους προναφέραμε, δηλαδή της αστικής, οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Επίσης τα κράτη έχουν ανάβει τη δέσμευση να αναλάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να καταπολεμήσουν τη μισαλδοξία για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Και τώρα περνάμε στο άρθρο 5 της διακήρυξης του 1981. Στην παράγραφο 1 ορίζεται «Οι γονείς ή αν υπάρχει τέτοια περίπτωση, οι νόμοι και οι δαιμόνες του παιδιού, έχουν το δικαίωμα να οργανώνουν τη ζωή μέσα στην οικογένεια σε συμφωνία με τη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία τους και έχοντας κατά νου την ηθική εκπαίδευση στην οποία αυτοί πιστεύουν και κατά την οποία το παιδί θα πρέπει να ανατραφεί». Στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου 5 προβλέπεται «Κάθε παιδί θα απολαμβάνει του δικαιώματος να έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση σε θέματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας σε συμφωνία με τις επιθυμίες των γονέων του ή αν υπάρχει τέτοια περίπτωση των νόμων και δαιμόνων του και δεν θα εξαναγκάζεται να λαμβάνει διδασκαλία για τη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία εναντίον των επιθυμιών των γονέων ή των νόμων και δαιμόνων του και εναντίον των βέλτιστων συμφερόντων του παιδιού που θα πρέπει να αποτελούν την καθοδηγητική αρχή». Στην Παράγραφο 3 διαλαμβάνεται «το παιδί θα πρέπει να προστατεύεται από οποιαδήποτε μορφή διακρίσεων για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας, θα πρέπει να ανατρέφεται σε πνεύμα κατανόησης, ανοχής, φιλίας μεταξύ των λαών, ειρήνης και οικουμενικής αδελφοσύνης, σεβασμού για την ελευθερία θρησκείας ή κοσμοθεωρίας των άλλων και με πλήρη συνείδηση ότι η ενέργειά του και τα ταλέντα του θα πρέπει να αφιερώνονται στην υπηρεσία των συνανθρώπων του». Στην Παράγραφο 4 ορίζεται «στην περίπτωση παιδιού, που δεν είναι κάτω από μέρημνα είτε των γονέων του είτε των νόμων και δε μόνον του, πρέπει να λαμβάνεται δαιόντος υπόψυλ, οι εκπεφρασμένες επιθυμίες ή οποιαδήποτε άλλη απόδειξη των επιθυμιών τους στο ζήτημα της θρησκείας ή κοσμοθεωρίας, ενώ τα βέλτιστα συμφέροντα του παιδιού θα πρέπει να αποτελούν την καθοδηγητική αρχή». Η Παράγραφος 5 του ίδιου άρθρου 5 προβλέπει οι πρακτικές μιας θρησκείας ή κοσμοθεωρίας, στην οποία ένα παιδί ανατρέφεται, δεν θα πρέπει να είναι επιβλαβής για τη φυσική ή τη διανοητική υγεία του ή για την πλήρη ανάπτυξή του, λαμβάνοντας υπόψη το άρθρο 1 παράγραφος 3 της παρούσας διακήρυξης. Η Παράγραφος 1 του άρθρου 5 αναγνωρίζει το δικαίωμα των γονέων ή των νόμιμων και δαιμόνων του παιδιού να οργανώνουν τη ζωή μέσα στην οικογένεια σύμφωνα με τη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία τους. Καθώς και το δικαίωμα των ίδιων γονέων ή δαιμόνων του παιδιού να ανατρέφουν το παιδί σύμφωνα με την ηθική ή εκπαίδευση στην οποία αυτοί πιστεύουν. Στην Παράγραφο 2 του άρθρου 5 αναγνωρίστε το δικαίωμα του παιδιού να έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση σε θέματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας σύμφωνα με τις επιθυμίες των γονέων ή των νόμιμων και δαιμόνων του. Δηλαδή αυτό το δικαίωμα συνιστά στην πραγματικότητα. Ένα δικαίωμα του παιδιού το οποίο βρίσκεται σε άμεση συσχέτηση με το δικαίωμα των γονέων ή των νόμιμων και δαιμόνων του να του παρέχουν τη θρησκευτική και ηθική εκπαίδευση την οποία εκείνοι επιθυμούν. Αυτό σημαίνει ότι εάν υπάρχει μάθημα θρησκευτικών στην δημόσια εκπαίδευση το οποίο δεν είναι σύμφωνο με τις επιθυμίες των γονέων ή των νόμιμων και δαιμόνων του παιδιού τότε κατενάσκηση του δικαιώματος του παιδιού στο να έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση σε θέματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας σύμφωνα με τις επιθυμίες των γονέων και δαιμόνων του θα πρέπει να διασφαλίζει το κράτος τουλάχιστον την απαλλαγή του από το μάθημα των θρησκευτικών το οποίο δεν τελεί σε συμφωνία με τις επιθυμίες των γονέων ή των κηδαιμόνων του και επίσης στην ίδια πραγματικά το ίδιο δικαίωμα του παιδιού να έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση σε θέματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας σύμφωνα με τις επιθυμίες των γονέων και δαιμόνων του αναγνωρίζεται και κατά αρνητικό τρόπο. Δηλαδή το παιδί έχει δικαίωμα να μην εξαναγκάζεται να λαμβάνει διδασκαλία για τη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία εναντίον των επιθυμιών των γονέων ή των κηδαιμόνων του. Βεβαίως τονίζεται ότι η καθοδηγητική αρχή στην εφαρμογή και της θετικής πλευράς του δικαιώματος του παιδιού και της αρνητικής πλευράς του ίδιου δικαιώματος του παιδιού θα πρέπει να είναι τα βέλτιστα συμφέροντα του παιδιού. Η παράλφος 3 απαγορεύει τις διακρίσεις σε βάρος του παιδιού για λόγους θρησκείας ή κοσμοθεωρίας στο εδάφιο 1. Στο εδάφιο 2 προβλέπεται μία καθοδηγητική αρχή της ανατροφής του, η οποία αφορά κυρίως τη νομοθετική πολιτική του κράτους. Το παιδί θα πρέπει να ανατρέφεται σε πνεύμα κατανόησης, ανοχής, φιλίας μεταξύ των λαών, ειρήνης και οικουμενικής αδελφοσύνης, σεβασμού για την ελευθερία της θρησκείας και κοσμοθεωρίας των άλλων και με πλήρη συνείδηση ότι οι ενέργειες κατά ταλένα του θα πρέπει να αφιερώνονται στην υπηρεσία των συνανθρώπων του. Η παράφος 4 προβλέπει την περίπτωση, δηλαδή τι θα ισχύσει στην περίπτωση κατά την οποίαν. Το παιδί δεν βρίσκεται κάτω από μέρημνα είτε των γονέων του είτε των νόμιμων και δαιμόνων του. Σε αυτή την περίπτωση, σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του δικαιώματος του παιδιού, να έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση σε ζητήματα θρησκείας και κοσμοθεωρίας, σε συμφωνία με τις επιθυμίες των γονέων του είτε των νόμιμων και δαιμόνων του ή της αρνητικής πλευράς αυτού του δικαιώματος να μην εξαναγκάζεται να λαμβάνει δασκαλία για τη θρησκεία και η κοσμοθεωρία εναντίον των επιθυμιών των γονέων ή των νόμιμων και δαιμόνων του. Εφόσον λοιπόν ελείπιουν οι γονείς οι νόμοι και οι δαιμόνες, τότε θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι εκπεφρασμένες επιθυμίες ή οποιαδήποτε άλλη απόδειξη των επιθυμιών των γονέων των νόμιμων και δαιμόνων του παιδιού, των εκκληπώνδων βεβαίως σε ζητήματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας ενώ πάλι η καθοδηγητική αρχή στην εφαρμογή αυτού του δικαιώματος στη συγκεκριμένη περίπτωση είτε με τη θετική της εκδοχή είτε με την αρνητική της εκδοχή θα πρέπει να είναι και πάλι τα βέλη στα συμφέροντα του παιδιού. Η παράγραφος 5 διασφαλίζει ότι δεν πρέπει να βλάπταται η φυσική ή πνευματική υγεία ή η πλήρη ανάπτυξη του παιδιού από τις πρακτικές μιας θρησκείας ή κοσμοθεωρίας στην οποία το παιδί ανατρέφεται. Παράδειγμα, αν μια θρησκεία προβλέπει πολύ αυστηρή δίαιτα σε χωρισμένες περιόδους του χρόνου και αυτή η πολύ αυστηρή δίαιτα είναι επιβλαβής για τη φυσική ή την διανοητική υγεία ή την πλήρη ανάπτυξη του παιδιού, τότε δεν θα πρέπει να υπερισχύουν αυτές οι πρακτικές, οι επιβλαβείς, οι πρακτικές της θρησκείας ή της κοσμοθεωρίας οι επιβλαβείς. Και τώρα προχωρούμε στο άρθρο 6. Σε συμφωνία με το άρθρο 1 της παρούσας διακήρυξης και υπό τις διατάξεις του άρθρου 1 παράγραφος 3 το δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης, συνίδρεσης θρησκείας ή κοσμοθεωρίας θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις ακόλουθες ελευθερίες. Πρώτον, της συνάθρησης της λατρείας ή της συνάθρησης σε σχέση με μια θρησκεία ή κοσμοθεωρία και της ίδρυσης και διατήρησης χώρων για αυτούς τους σκοπούς. Δεύτερον, της ίδρυσης και διατήρησης κατάλληλων φιλανθρωπικών ή ανθρωπιστικών οργανισμών. Τέταρτον, της κατασκευής, της απόκτησης και της χρήσης σε επαρκή έκταση των αναγκαίων αντικειμένων και υλικών που σχετίζονται με τις ερωτηλεστίες ή τα έθιμα μιας θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Της συγγραφής εκδόσεως και διαδόσεως σχετικών δημοσιευμάτων σε αυτούς τους τομείς. Τέταρτον, πέμπτον, της διδασκαλίας, θρησκείας ή κοσμοθεωρίας σε χώρους κατάλληλους για αυτούς τους σκοπούς. Τέταρτον, της ζητήσεως και λήψεως εκούσιων οικονομικών και άλλων συνισφορών από άτομα και οργανισμούς. Εύδομον, της εκπαιδεύσεως, του διορισμού, της εκλογής ή της αναδείξεως με διαδοχή κατάλληλων ηγετών που προβλέπονται από τις απαιτήσεις, δηλαδή τις διατάξεις και τους κανόνες οποιασδήποτε θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Τέταρτον, της τηρήσεως ημερών αργίας και της τηρήσεως ημερών ανάπαυσης και ημερών αργίας και της θελέσεως τελετών σύμφωνα με τα παραγγέλματα μιας θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Τέταρτον, της ίδρυσης και διατήρησης επικοινωνιών με άτομα και κοινότητες σε θέματα θρησκείας και κοσμοθεωρίας σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο. Τέταρτον, λοιπόν, έξι, μας δίνει μία λίστα θρησκευτικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα οποία περιλαμβάνονται, όχι εξανλητικός, αλλά ενδεικτικός, διότι υπάρχει φράση ίντερα άλλεια, στην ελευθερία θρησκευτικής ή μη θρησκευτικής συνείδησης και στην ελευθερία εκδήλωσης θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Δηλαδή, στη θρησκευτική ελευθερία. Αυτά τα δικαιώματα είναι. Το δικαίωμα στη λατρεία ή στη συνάθρηση για θρησκεία ή κοσμοθεωρία. Το δικαίωμα για την ίδρυση και διατήρηση χώρων για λατρεία ή συνάθρηση σε σχέση με τη θρησκεία ή την κοσμοθεωρία. Το δικαίωμα για την ίδρυση και διατήρηση κατάλληλων φιλανθρωπικών ή ανθρωπιστικών οργανισμών. Το δικαίωμα κατασκευής, απόκτησης και χρήσης σε επαρκή ποσότητα. Των κατάλληλων αντικειμένων και υλικών που σχετίζονται με τις ιεροτελεστίες ή τα έθιμα μιας θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Το δικαίωμα συγγραφής εκδόσεως και διαδόσεως δημοσιευμάτων στους τομείς της θρησκείας ή κοσμοθεωρίας. Το δικαίωμα στη δασκαλία θρησκείας ή κοσμοθεωρίας σε χώρους κατάλληλους για αυτούς τους σκοπούς. Το δικαίωμα λήψης ζητήσεως και λήψεως εκούσιων οικονομικών και άλλων συνεισφορών από άτομα και οργανισμούς. Το δικαίωμα εκπαιδεύσεως, εκλογής ή αναδείξεως με διαδοχή κατάλληλων ηγετών που προβλέπονται από τις διατάξεις του εσωτερικού δικαίου του οικείου θρησκεύματος. Το δικαίωμα τυρίσεως των ημερών αναπαύσεως και τελέσεως αργιών και ιεροτελεστειών σύμφωνα με τις θρησκευτικές παιπηθήσεις του οικείου θρησκεύματος ή κοσμοθεώριες εννοείται. Το δικαίωμα εγκαθίδρυσης και διατήρησης επικοινωνιών με άτομα και κοινότητες σε ζητήματα θρησκείας ή κοσμοθεωρίας σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο. Στο σημείο αυτό τελείωσε η δεύτερη διάλεξη του μεταπτυχιακού του εκκλησιαστικού δικαίου πρώτου έτους του Ερνού Εξαμίνου. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. |
